________________
રાજનગરના
એ નિઃસંશય વાત છે કે આ મંદિર આખા હિંદનું મહાન પ્રસિદ્ધ મંદિર બન્યું હતું. એના સૌંદર્ય અને આકર્ષકપણ વિષે અનેક પરદેશી વિદ્વાનેએ પ્રશસ્તિઓ લખી છે. તે સમયે યુરોપના પ્રસિદ્ધ મુસાફરે હિંદની મુસાફરીએ આવતા હતા. એમણે આ મંદિરનું વર્ણન લખ્યું છે. તેઓ મુખ્ય મુખ્ય હિંદમાં જોવા-જાણવા જેવી હકીકતોના વર્ણને લખી ગયા છે. તે સમયના હિંદની પરિસ્થિતિ આપણને એમાંથી જાણવા મળે છે.
આલ્બર્ટ ડી. મેન્ડેલઑએ સને ૧૯૩૮ માં હિંદને પ્રવાસ ખેડડ્યો હતો. તે આ મંદિર માટે લખી ગયેલ છે કે
આ મંદિર જગતમાં અતિ સુંદર હતું. મેં જ્યારે અમદાવાદને પ્રવાસ કર્યો ત્યારે આ મંદિરના બંધાવનાર શેઠ શાંતિદાસ જીવતા હતા. એમણે તરતમાં જ આ મંદિર બંધાવ્યું હતું. મંદિરની આસપાસ ઊંચી દિવાલ હતી. વચ્ચે માટે વિશાળ ચોક હતા. મુખદ્વાર પાસે કાળા આરસપહાણના બે મોટા હાથીઓ પુરા કદના સ્થાપેલા હતા. તેના ઉપર શેઠની મૂર્તિ બેસાડી હતી. મંદિરના ઉપર છત હતી. ભીંતે ઉપર શ્રેષ્ઠ કારીગરીવાળી અનેક વેલે, પક્ષીઓ, અપ્સરાઓ, રાજ્યદરબાર, દેવક્રીડાઓ કોતરવામાં આવી હતી. ચારે તરફ અનેક નાની દેરીએામાં તીર્થકરોની અસંખ્ય મૂર્તિઓ હતી. મધ્ય ભાગમાં ત્રણ મોટાં ગર્ભદ્વાર અને આંતરમંદિર હતાં. તેમની વચ્ચે પ્રતિમાજીઓ હતી. પીત્તળની દીવીઓ ઉપર દીપમાળા ત્યાં પ્રકાશ નાંખતી હતી. ”
પ્રસિદ્ધ ફ્રેંચ મુસાફર ટ્રેવેનીઅરે પિતાના પ્રવાસનું વર્ણન લખતાં જણાવ્યું છે કે
“શાંતિદાસના બનાવેલા મંદિરની અંદર પ્રવે કરતાં ત્રણ
