________________
ન : ૧૩ :
ગ્યાયેગ્યની વિચારણા કરવી જોઈએ. સર્વથા ધનનો વ્યય થતાં દેશને ત્યાગ કરે પડશે. વળી ધનથી તો નૂતન હાથીઘોડાનો સંગ્રહ તેમ જ રાજ્યલક્ષમીની વૃદ્ધિ કરવી જોઈએ. ગમે તેમ વ્યય કરવો યુક્ત નથી. જાતિ, રૂપ, સૌભાગ્યાદિ ગુણે પણ ધન વિના તુચ્છ છે. ઘન વિનાના માનવીની કશી કિંમત નથી. પરિણામે દાસપણું સ્વીકારવું પડે. માટે હે વત્સ! લક્ષ્મીની વૃદ્ધિ માટે પ્રયત્ન કરવો જોઈએ.”
રાજકુમારે કહ્યું: “સારૂ પિતાજી આપની આજ્ઞા પ્રમાણ.” -
જુઓ! આ છે સંસારી જીવોની દશા! લક્ષ્મી ચપળ છતાં તેને પ્રાપ્ત કરવા માતા-પિતાદિના વિયોગ સહન કરવા પડે, જીવનમાં હેળી-દિવાળી જોવી પડે, તે પણ માનવી એને મેળવવા સદા પ્રવૃત્તિશીલ હોય છે. તેની પ્રાપ્તિમાં જ એ સર્વસ્વ માને છે.
પિતાના વચનથી દુખિત છતાં રાજકુમાર અધિકાધિક દાન આપવા લાગ્યો. એટલે રાજાએ તેની અવજ્ઞા કરી. લોકમાં પણ એ અપયશ પામ્યો. પિતાથી અપમાન પામેલો રાજપુત્ર સ્વજન-પરિવારને જણાવ્યા વિના, વેશ પરિવર્તન કરી નગરની બહાર ચાલ્યો ગયો.
રાજમહેલના વૈભવને માણનારે પણ રાજકુમાર અપમાનને નહિ જીરવી શકતાં, સુખ-સાહ્યબીને ઠોકર મારી પાચારી બન્યો. નગર છોડી ઉત્તરદિશા સન્મુખ એણે પ્રયાણ આદર્યું. કેટલાક દિવસો બાદ એ યમુના નદીના કિનારે
