________________
૧૭૭
લીધી ત્યાંથી નીકળી ઘેર આવ્યા. વસંતસેનાએ તેમને ખેરવાળા જોઈ કહ્યું : આર્યપુત્ર ! શા માટે ધીરતાને ત્યજે છે ? કાયરતા શા માટે કરો છો ? વિકલ્પથી મનને શાંત કરો ? સંસારની સ્થિતિ અપૂર્વ છે. વળી ધન ઉનાળાના સખત તાપથી તપેલા પક્ષીના ગળા જેવું ચંચળ, ગષ્મ ઋતુની ગરમીથી ધમધમતા સિંહની જીભ જેવું અસ્થિર, ઇંદ્રજાળની જેમ અનેક અદ્દભુત વિશ્વમેને ઉત્પન્ન કરી મનને ચકડોળે ચઢાવે છે. પાણીના પરપોટાની જેમ લક્ષમી ક્ષણવારમાં હતી ન હતી થઈ જાય છે. કરોડપતિના પણ બેહાલ થાય છે અને ભિક્ષુક બની જાય છે. તે ચિતા શા માટે કરવી ? ઘનથી પરિપૂર્ણ જીવ પણ ક્યારેક ખાલીખમ બની જાય છે, જ્યારે ખાલીખમ માનવ પરિપૂર્ણ બની જાય છે એમાં કાંઈ જ આશ્ચર્ય નથી. કેણ રાજાને પ્રિય? કે ઈચ્છિતને પ્રાપ્ત કરે? કેને આપત્તિ આવી નથી? તે પછી તમે સંતાપ ત્યજી દે.
ત્યારે અમાત્યે કહ્યું: પ્રિયા! એકાએક દુખની પ્રાપ્તિ થતાં સંતાપ થાય, પણ સમ્યક પ્રકારે દુ:ખના આગમનને જાણ્યા પછી સંતાપને શે અવકાશ ! મેં હાથે કરીને જ ઉપાધિ વહેરી છે, પછી પાછળથી સંતપ્ત થવું શા કામનું? ભાવિના એંધાણ કેણ ટાળી શકે? વસંતસેનાએ કહ્યું : આર્ય પુત્ર ! કેવી રીતે ? શું ભાવિમાં પ્રાપ્ત થનારી દુર્દશાને નિશ્ચય તમને થયું હતું ! ત્યારે અમાત્ય દેવતાકથિત સર્વ વીણા વાગે ૧૨
