________________
: ૨૫૦ :
કલ્પનામાં ડૂબી ગયા એક બાજુ સર્વસંગ ત્યાગીની અનુમતિ માંગતા રાજપુત્રની વાત સાંભળતા સૌ શેકાતુર થયા. ત્યાં તે બીજો પ્રસંગે ઉપસ્થિત થયે.
એકદમ રાજ સભામાં હા હા રવ કરતી અગ્રુપૂર્ણ નયન વાળી, પ્રિયંકરા નામની દાસીએ પ્રવેશ કર્યો. ત્યારે રાજાએ પૂછ્યું: હે ભદ્ર! આ શું? તું શા માટે રૂદન કરે છે ?
દેવ! ઘણી દેવપૂજા, દિવ્યૌષધનું સેવન, વિવિધ મંગલે, મૃત્યુંજય મંત્રનો જાપ. સમીપમાં શસ્ત્રધારી સુભટો ઉભા હોવા છતાં શું થયું કે, કુમાર સ્વયં મૃત્યુને પામ્યો છે.
આ વાત સાંભળી અત્યંત શેક કરતા રાજવીને રાજપુત્રે કહ્યુંઃ દેવ! ભવ સંભવિત સર્વભાવની ક્ષણિકતા જાણવા છતાં શા માટે શેક કરો છે? સંસાર–સ્વરૂપથી અજાણ મૂઢલેક પ્રિયાના વિયોગથી શેક કરે છે. પણ તે તે નિષ્ફળ છે. તે શાસ્ત્રાર્થને જાણવા છતાં અદષ્ટ અનિષ્ટની જેમ તમે શા માટે શક વહન કરે છે? મૃત્યુ તે સૌને સંભવિત છે. પણ સંભવિત વસ્તુની પ્રાપ્તિથી શેક કરે શું યુક્ત છે? પ્રતિસમય વિનાશી વસ્તુમાં શેક છે ? તે શોકને ત્યજી દે. અને તમે ધીરતાને ધારણ કરો.
પરમાર્થથી કઈ વસ્તુ સ્થિર નથી. કેટલાક જ જલદી તે ! કેટલાક જીવો મેડા મૃત્યુને પામે છે સચરાચર ત્રિભુવનમાં રહેલા અને કેળિયો કરનાર યમરાજથી કંઈ અજાણ નથી. તેના પ્રતિકારના ઉપગે ચિતવતા રાજવીએ શેક ત્યજી દીધે. પુત્રને પૂછ્યું : વત્સ! તું તેને પ્રતિકારના ઉપાયને જાણે છે?
