________________
સાય કાળે રાજસભા
४१
મહારાણુને દીર્ઘ આયુષ્ય ઈછયુ. છતાં એ આખા સ ભાષણ દરમ્યાન રાજાની નજર દેવી યશભદ્રા ઉપર અવારનવાર પડતી હતી તે મહાઅમાત્ય જોઈ શક્તા હતા અને પરિણામે તેના ભાષણમાં જે ઉલ્લામ હોવો જોઈએ તે પૂરો આજે દેખાતો નહોતે. એ પોતે સવારના અને બારના પ્રસંગના ગર્ભમા શો ભાવાર્થ છે તે કળી શક્યો નહોતો, પણ મહારાજાને શિક્ષણ આપવામાં પોતાનો હાથ હોવાથી એ એના ઊંડાણમાં અનુભવની નજરે ભારે દુખદ સ્થિતિ પી શકતો હતો. અન્ય કોઈપણ વ્યક્તિની નજરમાં આ વિચિત્ર પરિસ્થિતિ આવી પણ નહિ અને કોઈને તેને ખ્યાલ પણ થયા નહિ
સભામાં ત્યારબાદ નગરશેઠ બોલ્યા. ખેડૂતોના ઉપરી પટેલ કાલી ઘેલી ભાષામાં રાજાને લાંબુ આયુષ્ય ઈછી બેસી ગયા. મહારાજા -પુંડરીકે દૃષ્ટિથી આભાર માન્ય પ્રજા તરફ પિતાને ખૂબ પ્રેમ છે.
એટલું જણાવ્યુ અને તે વધારે ન બોલતાં ન રહ્યા સામાન્ય રીતે એ બહુ બેલા હતા, જ્યારે ત્યારે ભાષણ કરવાની એને ટેવ હતી, આજને એનો અપવાદ બહુ અસાધારણ હો એની હમેશની રીતથી જુદો પડનાર હતો, પણ કેઈએ એ પર ચર્ચા કે ટીકા ન કરી
અનેકવાર રાજાની નજર દેવી યશોભદ્રા પર પડી, પણ દેવીને એ વાતને ખ્યાલ પણ નહોતી. લહેરી કેડરીકને એ વાત સ્વપ્નમાં પણ આવે તેવી નહોતી. એ ચારે તરફ જોવામાં અને બાજુમાં બેઠેલા સાથે બહુ ઝીણેથી વાત કરવામાં પડી ગયો હતો અને સભા બરખાસ્ત થઈ અને મહારાજ મહારાણી વિદાય થઈ ગયા પછી થોડે સમય અન્ય કારભારીઓ અને નગરજનો સાથે વાત કરતો રહ્યો અને પછી દેવી યશોભદ્રા સાથે પિતાને મહેલે વિદાય થઈ ગયો. મહારાજાના ગમન પછી લગભગ અરધા કલાકે સર્વ સમાજને પિતપોતાને સ્થાનકે ગયા. એકંદરે આજે સભાજનોમાં, નગરજનોમાં અને આબાલવૃદ્ધ સર્વમાં આનંદ વર્તી રડ્યો હતો અને મહારાજાની વયના પ્રમાણમાં એ ઠીક નીવડશે એવી શુભેચ્છા પ્રસરી રહી હતી.
