________________
દાક્ષિણ્યનિધિ ક્ષુલ્લક
"
આ પુ’ખાવારી ઊલટે પગલે ચાલતી હતી. મહારાણી મહારાજાની શ્રાજીમાં છે એ ચામરધારીએ ચાલતી હતી, પછવાડે સૂર્યનાં કિરણને ઝળકાવતુ` ભામ`ડળ ચાલતું હતુ . અને મહારાન્ત મહારાણી નેકીના પાકાર સાથે રાજ સભામાં દાખલ થયા ત્યારે ૫ ખાધારીએ અવળે પગલે તેમને માગ દેખાડતા હતા. દેવ! આ બાજુએ–આ બાજુએ.’ ( ત. રૂત્ત લેવો ) · આસ્તે કદમ, મુલાકાતસે કદમ; આસે ખાસે નિવાહ રખીએ મહેરબાન'ના તે વખતે જમાને નહેા. ત્યાં તે સ સ્કૃત અને પ્રાકૃત ભાષાના પ્રયાગેાજ થતા હતા. મહારાન્ત પધારતાં આખી સભા ઊભી થઇ. રાજારાણી પેાતાતાનાં સિંહાસન પર મ્રિાજ્યા. અનાયાસે મહારાજાની નજર જમણી ખાજુએ ઊભા ચયેલા દેવી યોાભદ્રા પર પ્રથમજ પડી અને એના આખા શરીરમાં એક જાતની ઋણુઝણાટી થઇ. સવારે ઉદ્યાનમાં જે માનસક્ષેાલ અને તરવરાટ થયા હતા તેની પુનરાવૃત્તિ થઇ. સભ્યતા જાળવવા રાજાએ આંખને પાછી ખેચી લીધી ખરી, પણ આખી સભા દરમ્યાન એ અનેકવાર દેવી યોાભદ્રા તરફ જઈ આવતી હતી અને પાછી ખેચાતી હતી રાજા આ વખતે વધારે અકળાયા, મનમાં કાઈ નિશ્ચય કરી મેઠે, પણ તેની વ્યાકુળતા કાઇના સમજવામાં ન આવી. ચતુર સુબુદ્ધિ અમાત્ય અત્યારે પણ ચેતી ગયા અને એને આજના અને પ્રસ ગર્મા અનિચ્છનીય ભાવીના ભણકારા લાગી ગયા.
૪.
રાજસભાનું કાર્ય શરૂ થયું. મહા અમાત્યે ભાષણ કર્યું. પ્રા હિતના કાર્યો રાજાએ કેટલા પ્રેમથી ઉપાડી લીધાં હતાં. તેનું તેણે વર્ણન કર્યું . પ્રાહિત માટે મહારાન્તની તત્પરતા દાખવી. રાજયની આવકમાં કરવેરાનું નામ નથી એ વાતની પ્રા’સા કરી. જન સુખાકારી સારી વર્તે છે એમ જણાવ્યું અને વરસાદની અનુકૂળતાથી અને કુદરતની કૃપાથી રાજ્યમાં આનંદ મગળ વર્તે છે એને રા યશ સદ્ગાર જાની દીધું તજર અને કુનેહને આપ્યા અને છેવટે મહારાજા
