________________
માઠાં કામના હરીફ અને મુવા ઉપર ભાથી
૧૫૯
આઘાત થયો છે ત્યારે કાંઈ આવી વાત કરવા જા અને તે ન કરવાનું કરી બેસે તો આપણું નાક કપાય.’
મારા દેવ !' હજૂરિયે જવાબ વાળ્ય. અત્યારે વાત તાજી હોય ત્યારે જ આવા કામ બને ' હવે એ તે રાડી પરવારી, વગરફીકરી થઈ, પૂછનાર માછનાર વગરની થઈ, એવી નધણુઆતીને તે અત્યારે જ પાડી દેવાય. એ ઘા ભેગો ઘસરકે ! હું કાલે એને ઠેકાણે લઈ આવીશ' '
રાજાના મનમાં કામદેવ ગુપત રહ્યો હતો અને જરા દબાઈ ગયો હતો તે પાછો તરવરી ઊઠ. અકરાકેરનું મરણ થયેલું હોય, રાજદરબારે દેકારા દેવાઈ રહ્યા હોય, લધીઓ અને પ્રવાસ મેથી છાતી ફાટ ફૂટતી હોય, આખું રાજદરબાર સૂન થઈ ગયું હોય, નવા વર્ષના મહોત્સવ પણ બંધ થઈ ગયા હોય, તે વખતે જેના મનમાં કામદેવ જાગે તેની નિષ્ફરતાની તો પરાકાષ્ઠા કહેવાય ' ભાઈ જેવો ભાઈ ગયો, તેને અવસાનના કારણો, તેની અંતિમ ઈચછાઓ, તેના અંત્યેષ્ઠિ સરકારે કે એવી કોઈ બાબતમાં સવાલો કરવાને બદલે એની વિધવાને હવે કઈ રીતે હાલ બેહાલ કરવી એની વિચારણામાં રાજા સાવ વિવેકભ્રષ્ટ થઈ ગયો એ પોતાનું સ્થાન, પિતાનો -દરજો અને પોતાને સગપણ સંબંધ નેવે મૂકી યશોભદ્રાની -વાતમાં રસ લેવા લાગ્યો. આવા હજારિયા જેવા હલકા માણસ આવી ગંભીર વાતને કેટલો વખત ખાનગી રાખશે તેની પણ તેણે તુલના ન કરી, આવા હલકા માણસો રાજાના અવગુણની વાત, જાત માહિતીથી કરે ત્યારે લોકે તેમાં દેટલો રસ લે છે તેનો ખ્યાલ પણ તેણે ન કર્યો અને જાણે ભાઇનું મરણ એ કાંઇ બનાવ નથી એમ ગણી હજૂરિયા સાથે એણે ખટપટ કેમ ચલાવવી અને બાકીનાં -કારસ્તાનો કેમ પૂરા કરવા તેની વાત આદરી દીધી