________________
૧૭૮
દાક્ષિણ્યનિધિ શુલ્લામ
અવસાન પાછળ ઘણી રમતો રમાવ્યું છે એવી ચાલતી વાત પણ એણે ગામ ગપાટા તરીકે જણાવી દીધી.
આ વાત સાંભળી દેવી યશોભદ્રા વધારે મુંઝાણું. અત્યારે એને સલાહ લેવાનું ઠેકાણું પણ દેખાય નહિ. હજુ સાકેતપુરમાં આવ્યાને એને પૂરું વરસ પણ થયું નહતું અને પોતે વિદ્યારસિક હોવાથી ગામમાં કોઈ સાથે અંગત સ બ ધ પણ વધાર્યો નહોતો. વિવેકથી લે આવે જાય અને દિલાસો આપે, તેવા માણસ પાસે મનની વાત ન કેરાય, અને ખાસ સલાહ મેળવવા જેવા ગામમાં તેના ખાસ સંબંધી નહોતા. એણે દાસી પાસે ટ્રકામાં હજૂરિયાની વાત કરી,
જુરિયાના છેલ્લા શબ્દો કહ્યા, મહારાજાને પાપી નિર્ણય સંભલાવ્યો અને હવે શું કરવું તેને વિચાર કરવા માંડયો. છેવી યશોભદ્રાને વિચાર મક્કમ હતા, બ્રહ્મચર્ય ઉપર એને ખૂબ શ્રદ્ધા હતી, આત્મનિશ્ચયમાં એ અડગ હતી પણ અત્યારે પોતાની નિરાધાર સ્થિતિ એ સમજતી હતી. અને ગામના રાજા જ્યારે રમાડે રસ્તે ઊતરી જાય ત્યારે તેના માર્ગમાં પિતાને મદદ કરનાર કોઈ નહિ મળે એ તેને મત હતા એટલે એણે દાસીને પૂછ્યું. દાસી વિચારશીળ હતી. પણ આવા ગૂંચવણવાળા પ્રસંગમાં એની બુદ્ધિ ચાલી નહિ. એણે છેવટે એક વાત સૂજાડી. ત્યારે પૂછવા ઠેકાણું હોય તો આમ મહાઅમાત્ય તેની નજરમાં આવ્યા. દેવી તે રાતોરાત સાત પુર છોડી ચાલ્યા જવાના મત ઉપર આવી ગઈ હતી,
એણે દારસીની સલાહ મુજબ તેને જ મહાઅમાત્યને તેડવા મોકલ્યા. મહાઅમાત્ય બહુ વૃદ્ધ થયા હતા અને રાત્રે ઘણું ખરું બહાર નીકળતા નહોતા. દેવી યશોભદ્રાને ખાસ જરૂરી આગ્રહ થવાને કારણે તે તેના મંદિરે આવ્યા. દેવી યશોભદ્રા તો અત્યાર સુધી તેની સાથે ઉઘાડે મહેએ કદી બેલેલ પણ નહિ. મુખમાંથી ફૂલ કરે તેવી વાણીમાં તેણે સર્વ વાત કહી દીધી. મહારાજા પિતાને
