________________
દાક્ષિણ્યનિધિ સુલક
ત્યાર પછી ઉપાવ્યાયની સૂચનાથી એને ન્યાય—તકના અભ્યાસ શરૂ કરાવવામાં આવ્યેા. એ અભ્યાસ ચાલતા હતા ત્યારે એના અભ્યાસ કરાવનાર ગુરૂને આલૂમ પછ્યું કે એનામાં જે તેજ અને વિક્રાસ, કાવ્ય અને સાહિત્યના અભ્યાસ વખતે દેખાતા હતા તે મેળા અને ઢીલા પડવા લાગ્યા હતા. જે માનસિક પ્રગતિ ભુદ્ધિ વિકાસને અગે એ સાહિત્યમાં કરી શકયેા તે તક માં ચાલી નહિ. એણે અભ્યાસ તા ચાલુ રાખ્યા, પણ હેત્વાભાસા અને પૂર્વ પક્ષઃ - ઉત્તર પક્ષની ઝણઝણુાટી ચાવી અને ક્રુતિ નેસ્ત્ર ના ધમધમાટ ચાલવા લાગ્યા તથા સ્મૃતિ વ્યાપ્તિ અને અવ્યાપ્તિના તફાવતા - તરવરવા લાગ્યા, ત્યારે એણે સાહિત્યના અભ્યાસ વખતે તાશે. હતા તેવા તરવરાટ કે દીપ્તિમત્તા દાખવ્યાં નહિ. એક વિષય સમજવે ગ્રહણુ કરવા કે પટપટાવી જવા એ એક વાત છે અને એ વિષયમાં. પેાતાનું વર્ચસ્વ . જમાવવુ, પાતાની મૌલિકતા બતાવવી, પેાતાનુ માંતર તેજ બતાવવું એ અલગ વાત છે. એણે કારિકા મુક્તાવલિ ત સંગ્ર કદિ ગ્રંથ કર્યાં, એના સૂત્રો ગેાખી ગયા, પણ એમાં એને પ્રવેશ ઉપરછલ્લા જ રહ્યો. છતાં એ વાદવિવાદ ચર્ચા અને પક્ષા કરી શકઢે હતેા, પતુ જે તેજ એણે કાવ્યૂ અને સાહિત્યના અભ્યાસમાં બતાવ્યું તેના પ્રમાણુમાં ન્યાયમાં એનું ટટ્ટુ ખરાખર ચાલ્યું નહિ. આ ઉપરાંત એણે પરચુરણુ ભાષા જ્ઞાનના અને ચાલુ. કથા વાર્તાનાં પુસ્તક વાંચ્યાં, એકાદ વખતે એણે સસ્કૃત શ્લે કે ઢાવ્યા મનાવવાનું કામ હાથ ધર્યું. પણ એમા એનાથી ખાસ પ્રતિભા ખતાવી ઢાણી નહિ. સામાન્ય નૈડકણા બનાવે તેને તે યુગમાં સાહિત્ય ક્ષેત્રમા સ્થાપી “ સ્થાન મળતુ નહે।તુ' અને એની કૃતિઓમાં ખાસ વિશિષ્ટતા નૂતનતા શબ્દ અથ ચમત્કૃતિ આવી. કયાં નર્કિ, એટલે એણે નવીન કૃતિને પ્રયાસ છેડી દીધા. ( સ પ્લાન ભાગ જો )
K
F
