________________
યશક્ષિકાની દીક્ષા
૨૨૭
દુઃખ વખતે પ્રાણી માઠો છેલ થઈ જાય છે. વિચાર શકિત પરનો કાબૂ ગુમાવી બેસે છે અને કેટલીકવાર તે ન કરવાના કામ ઝરી બેસે છે, આડે માર્ગે ઊતરી જાય છે અને પિતે નિરૂપાય છે એવા બચાવની પાછળ આખા વ્યવહાર માગ કે નૈતિક પ્રાગતિક માર્ગને બગાડી મૂકે છે. ઘણે ભાગે એને તે વખતે સલાહકાર પશુ એવા મળે છે,
એ તો એમ જ ચાલે' અથવા “શું કરીએ? ઉપાય નથીએવા - બહાનાં નીચે એ નીચે પડી જાય છે અને પછી તે ભયંકર ભૂલની
પરંપરા થાય છે અને રખડવાની ટેવ પડેલ માર્ગ અધમ અવત, રણમાં વધારે ને વધારે નીચો થતો જાય છે.
આવા પ્રસંગમાં સ્ત્રીઓની અસહાય દશા વધારે ખરાબ હોય છે. વૈધવ્યવાળી સ્થિતિમાં એને ઊંચે આભ અને નીચે ધરતી દેખાય છે, એને માથેથી છત્ર ઊડી જતાં જાણે એને સંસાર ખાર ઝેર થઈ જાય છે. એવી સ્થિતિમાં કેદ વ્યભિચારમાં ઊતરી જાય છે, કાઈ પરવશતામાં પડી જાય છે, ઈ વગર પરણે ફરી ઘર માડી બેસે છે અને કેઈ ઈદ્રિય અને મનને મોકળા મૂકી ગમે તેવા આડે રસ્તે ઊતરી જાય છે. એવા સગોમાં મન પર કાબૂ રાખો અને ઇંદ્રિયને મોકળી મૂકવા કરતા એના પર સંયમ કરવામાં ખરું હિત છે એ વાત સૂઝવી કે સુઝાડવી બહુ મુશ્કેલ છે. સ સાર રસિક પ્રાણીઓ આવી સાગોમાં સહાનુભૂતિ બતાવે ખરા, પણ તે માત્ર હેઠ સુધીની હોય છે. ‘બહુ છેટું થઈ ગયું ! અરઝેર વરતાઈ ગયે " ભારે ગજબ થઈ ગયો !” આવાં સૂત્રોચ્ચારણુમાં જેને દુઃખ પડયું હોય તેને તો ઊઠે
એમાં વધારે થાય છે અને કેઈ પ્રકારનું દિશા સૂચન કે માર્ગ - દર્શન એમાથી પ્રાપ્ત ન થાય તો ઊલટો હદયનો કલેશ વધારે આકરૂ - રૂપ લે છે અને તેને બેજે પણ માનસિક રીતે વધારે થવાને કારણે
ચામાં વધારો કરે છે. ચિત્ર વદ બારસની રાત્રે યશોભદ્રા એટલી પડી. રાત્રીના દર્શન
