________________
૨૫૩
ફુલકનું બાયદાક્ષિણ્યનો વિકાસ
ત્રીજને તેરશને સહયોગ એક ગામે થયે સ્વાભાવિક રીતે ક્ષુલ્લક અજિતસેનસૂરિ પાસે દરરોજ આવતો ગુરૂ મહારાજને એની યાદશક્તિ ખૂબ ગમતી હતી, એમણે ક્ષુલ્લકને એક દિવસ પોતાની પાસે બોલા અને મુકત મને એની પાસે ધર્મની અને ત્યાગની વાત કરી. ગુરૂ મહારાજ વ્યાખ્યાનમાં ત્યાગની વાત કરતા ત્યારે ક્ષુલ્લક કથા સાંભળવાના કુદરતી શેખથી દરરોજ સાંભળવા આવતા. એનામાં જે જિજ્ઞાસા ડોસા અને માસીએ ઉત્પન્ન કરી હતી તે કહળ વૃત્તિથી કે કલ્પનાના જોરથી એ વાત સાંભળવાને રસિયો. બન્યો હતો અને અજમેનસૂરિ મહારાજ વ્યાખ્યાનમા ઉપદેશની બાબતેને કથા વાર્તા સાથે એવી સરસ રીતે વણી દેતા હતા કે એમના વ્યાખ્યાનમાં કદી કોઈ ઝોકાં ખાતું નહિ. કે ઊઠીને ચાલતી ૪ પકડતું નહિ. વ્યાખ્યાન શક્તિ સર્વસ્ત્ર હોતી નથી. એ એક કળા છે. એ જેને બેસી જાય તેને તે રમતમાત્ર લાગે તેવું છે.
કેટલાક વ્યાખ્યાનકાર ધર્મ અર્થ કામ કથાનું એવું સિશ્રણ કરી શકે છે કે એની સંકીર્ણ કથા શાના ઉપર ભારે અસરકારક નીવડી આરપાર ઊતરી જાય તેવી બને છે. આચાર્ય શ્રી અજિતસેન સૂરિ આ પ્રકારના લોકપ્રિય વકતા હતા. અંત વિદ્વાન, શાસ્ત્ર રંગામી, તક આગમના બહુ પાઠી, બહુ મુતમાં વ્યાખ્યાનકળા ન હાય તે સુંદર વાત પણ છાશ બાકળા જેવી બની જાય છે અજિતસેન સૂરિમા એમ નહોતું. એ લોકેમાં ખૂબ રસ ઉત્પન્ન કરે તેવું * વ્યાખ્યાન કરતા અને એમાં અભ્યાસી અને બાળકે, સ્ત્રીઓ અને વૃદ્ધોને રસ એક સરખી રીતે જામત
આવા અનેક વ્યાખ્યાનો ફુરસ્કે એ ચાતુર્માસમાં સાંભળ્યા. . આચાર્યશ્રી આ ઊગતા બાળકનો આખો ધૃતિહાસ જાણુતા હતા. એમની ઈછા આ બાળકને પિતાને શિષ્ય બનાવવાની હતી, પણ એને અને એની પોતાની શી ઈચ્છા હતી એ જાણવા ઈચ્છતા હતા,
