________________
દાક્ષિણ્યનિધ ક્ષુલ્લક
પાસે જરૂર ઢળી ગઈ હશે. વળી અને ભદ્રાનાં રૂપ, નમણાઈ અને મક્કમતા યાદ આવે, આતુરતા વધે અને વળી એની મૂર્તિ સામે ખડી થઇ જાય. જાણે એ કાઇવાર ઠપકા આપતી જણાય, કાષ્ઠવાર નમ્રતા બતાવતી જાય, કાઇવાર તિરસ્કાર કરતી જષ્ણુાય, કોઇવાર છણુકા કરતી જણાય અને કાઇવાર આંખ આડા હાથ અને દૂર નાસતી જાય !
૧૦૮
અપેારે આરામ લેવાને વખતે આવી ઢ'ગધડા વગરની સ્વપ્નસૃષ્ટિ રચી. રાણી એના પલંગપર બેસી રહ્યા પણ રાજા એક અક્ષર તેની સાથે ખેલ્યા નહિ, પલ"ગમાં પડયા પડયા યશેાભદ્રાના વિચારજ કરતા રહ્યા. અને સાણસ જ્યારે ઠેકાણા વગરના તરંગે ચઢી જાય છે ત્યાર પછી માય કે પ્રમાણ રહેતું નથી, અા અંતરમાંથી દખ્ખણમાં નાસે અને ઉગમણુમાંથી આયમણામાં ઊંડે, તરગને પાંખા ફડાવવી પડતી નથી, એને સ્થાન મર્યાદા નથી, એને વ્યવ -ચાના અ કુશ નથી, એને સામાના અભિપ્રાયની ગણુના કે ખ્યાલાદ કરવાની હતી નથી. તર્ ગે ચઢેલ જીવ ડૂબકીએ માર્યોજ કરે છે, qપછાડા કર્યાં કરે છે અને ગાટાવાળા મનને નબળુ` કચવાટવાળુ અને ગે।ઝારૂ બનાવી મૂકે છે.
આજે તે રસના દિવસ હતા. મહારાજા જન્મદિવસ પછી કચેરીએ પધાર્યાં નહેાતા, રાજકારણમાં કાંઈ ધ્યાન આપતા નહેાતા, લેકામા અને અગે તરેહ તરેહ વારની વાતા ચાલ્યા કરતી હતી, કાઇ કહે રાજાનું ફટકી ગયુ છે, ક્રાઇ કહે રાજાને રાજરેાઞ થયા છે, કાષ્ટ કહે ર!જા નવી રાણી પરશુનાર છે, ક્રાઇ કહે યશેાધરા દેવીને કરાં થતાં નથી તેથી રાજા તેના ઉપર ખફા થયા છે. ક્રાઇ તે એવા એવા તુક્કા ઉડાવતા હતા કે તે લખી પણ શકાય નહિ. રાજા તે ચાર દિવસથી ખલાસ મઇ ગયા છે અને તેની ગાદી પર કાને એસાહવે તેની તકરાર ચાલે છે એટલે રાજાના અવસાનની વાત છૂપાવ
