________________
વિભાગ બીજો માળે, વિ ખાય
મહારાજાની નિરંકુશ વિચારમાળા
મહારાજા પુરીનો જન્મ દિવસ એ રીતે પસાર થઈ ગયે. --નગરજનોએ લહેર કરી, બાળકને મીઠાઈ મળી, સુંદરીઓને રાસડા
ગરબાના નૃત્ય મળ્યાં, ખેલ ખેલનારાઓને કુશળતા બતાવવાની તક મળી, હલવાઈઓને વેપાર થયો, રાજપુરૂષોને ભેટ સોગાદો મળી, લહેરી યુવરાજ કંડરીકને આનદ થયો, અને દેવી યશોભદ્રાને પિતાનું સૌભાગ્ય દેખાડવા અને વિકસાવવાના પ્રસંગે અનાયાસે સાંપડયા. એક દરે આ પ્રમાણે આનદ સર્વત્ર વ્યાપી થયો ત્યારે આખા નાટકના મુખ્ય સૂત્રધાર-મહારાજા અને મહારાણુને અકય પરિતાપ થયો. મહારાજાના માનસપટમાં યશોભદ્રા આવી અને મહારાજાના દિલમાં શું છે તે સમજવાનો પ્રયત્ન કરવામાં નિષ્ફળ નીવડેલ દેવી યશોધરા 'પતિના ખેદને જોઈ જોઈને વધારે ને વધારે પરિતાપ પામ્યા અને શુભ દિવસે પતિ સાથે આનંદ ગોષ્ટિ અને વૈભવ સુખ માણવાની કલ્પનાની ઉપર હડતાલ લગાવી ઊંઘી ગયા, છતાં ધમાં પણ એના મુખ પર ગ્લાનિ દેખાતી હતી.
બીજે દિવસે મહારાજપુરીના મુખ પર જે આનંદ છાયા
