________________
પ્રિયવંદાને દૂતી કાર્ય
પ્રિયંવદા–ક્યાં મહારાજાનું લાવણ્ય ! કયાં એની દેહયષ્ટિ ! જ્યાં એનું ભવ્ય લલાટ ! અને કયાં એના વિશાળ બાહુ! માગતાં પ્રાર્થના કરતાં કે હજારો વર્ષ તપ કરતા ન મળે એવી ગંગા ચાલી ચલાવીને ઘર આંગણે આવી ચઢી છે એને રોકવામાં ખાળવામાં કે અવગણવામાં ડહાપણ થતું હોય એમ મને લાગતું નથી.'
યશાભકા એના જીવનમાં કેઈ ઉપર ગુસ્સે થઈ નહોતી. એ તદ્દન શાંત સ્વભાવની હતી, પણ જ્યારે પ્રિયંવદાએ મહારાજની પ્રશ સા કરવા માડી અને આડકતરી રીતે તેની તરફ આકર્ષણ કરવા એણે વધારે પડતા વખાણ કરવા માંડયા, ત્યારે યશોભદ્રાને સહજ ક્રોધ આવી ગયો અને એણે માત્ર ઉગ્ર સ્વરે એટલું જ કહ્યું કે “તુ તારો પટપટારે બધ કર. આર્ય મહિલાને પતિ સર્વસ્વ છે, એના બ્રહ્માચર્યમાં એનો વિજય છે, એની એક નિષ્ઠામા એનું જીવન છે અને "એના તરફ વફાદાર રહેવામા એના જીવનનો લહૃાો છે.'
પ્રિયંવદા–દેવી ! જરા વિચાર તે કરે, જ્યાં મહારાજા પુડરીકનું રાજતેજ અને ક્યાં. આ અભણ જેવા ઠેઠાના પટારા ! તમને અત્યારે સ્વર્ગનું રાજ્ય મળે છે, તેને બદલે આવા ચાપલાવેડા શા માટે કરી રહ્યા છો ? મારૂ માનો, રાજાને રીઝવી લો અને જુવાનીને લહા લઈ લે. નહિ તે આનું પરિણામ સારૂં નહિ આવે.”
દેવી યશોભદ્રાના ગુસ્સાને પાર ન રહ્યો, એને પોતાના પતિ માટે વપરાયેલા વિશેષણેથી ઝાળ ચઢી, એને આવી દાસીના શબ્દોના અંતર્ગતમાં રહેલ ધમકી પણ સમજાઈ ગઈ, પરંતુ જરા પણ વિચાર કરવાને સમય લીધા સિવાય આણેલ વસ્તુઓને પ્રિયંવદા તરફ ધકેલી દીધી, અને એને ઇસારત કરી ચાલી જવા જણાવી દીધું. એણે સાથે એ પણ સમજાવી દીધું કે પોતે વધારે વાત કરવા ઈચ્છતી નથી. પ્રિયંવદાએ વધારે બોલવા પ્રયતન કર્યો, એ બોલવામાં ખૂબ ચબરાટ હતી, પણ દેવી યશોભદ્રા તો તેને તરફ ખુલ્લે તિરસ્કાર
