Book Title: Tranacheda Sutra Dasha Shrutskandha, Bruhatkalpa, Vyavahar Sutra
Author(s): Dolarbai Mahasati, Artibai Mahasati, Subodhikabai Mahasati
Publisher: Guru Pran Prakashan Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008784/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH upanathI vagAmI Eva 1 2 gaNodI guruprANa Agama batrIsI AzIrvAda dAtA tapasvI garadeva pUjya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba pradhAna saMpAdikA : apUrva kRta ArAdhaka pU. zrI lIlamabAI mahAsatIjI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. pU. garadeva zrI prANalAlajI ma. sA. nA hastAkSaro * * L jarA haDDANa bIyANaM najAti puNabhaMkurA ' >>nma nItu suM naijJAti jhayaMjIrA -- dazAzutaskeya- a-5. gA-25 nangdhADI / no javIrAte baLIe .. rahI che. jo ke /wIne jevI rIte baLI gayelA (bALI nAkhelAIbAna mAMthI pharI ekRra marATa thatA na tame tuma rUpI bIjenada4- bALI nAkhavA (baLIla0) bhana rUpa (janmamaet 35) ekra utpanna thatA naLa : - Dija OfREAtara Gal SjI. di2httplA NItA ugA mahAboli Mche tenA mATe jJAzana. 'nis jo ubasamai tassa asthi rAhaNA, jo na uvasamai tassa natthi ArAhaNA, tambAmapaNAce upasammiyavvaM sakimAThu bhaMte upasamaM, uksamasAraM sAmaNNe. Inma sUtre je bAjane khamIne kAMta thaInamache te AtmAnI ArArTanA rerI che paraMtu je bAnane banAvonI ArArthanA strI zarUtonI mATe pAra khakAvavuM. zAhe bA jokhamAvavuM? (sara A che-) sArdutvanA nA 8 1zana (Ahota pAchuM-kha kAlApaha) mATe khamAvavuM - kone 2 ka je prakA 21 mA che to jANI HD vidhAna deza La la ii sApa (!!! ki rahaah ne ? ja: jenA li . paDo. bAriyAnAM mAtra karI ane lAvAjhavA nAnA bAlanAthI zvAnonanAra dino mada harI lAlajAjafl 62manane baLa 9 che jaNalA) 4 4nA 4gamhevaLAlehaMnA nAka para jaLa ni 41-STrinA kevA ke hA sAme li che to mArI, zAne kAja kALajI fmAbApanama). jhAjhAna karavAnuM ra thI ra ) jI nA nAma ane potAnA eka ! ! ! che. nALa la ii detA (11) nA vaLA le che ! lAla che kAraNa vALa kharavAnI jIda karI karI nAkhI che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KIT2 101spe elena K22 elena K2T2 elena Kana Telena K22 elena 22 l&line The are were gta aena kate ene on the a neete pa kee KUP2 101s 162172 PECINE KX12 Tele 112 22 lec112 ta kele ala estlar kop desti ega 271 lec1112 2112 TERCIR X22 Pelcz 2712 12S ete kup ete ala. Vsete a eeme otg kele ata este Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH goMDala gaccha jayavaMta ho pU. zrI DuMgara - deva - jaya - mANeka - prANa - rati gurubhyo namaH zrI gara prANa Agama batrInI deva pU. zrI prANalAlajI ma. sA. nI nI cIra smRti tathA lAlajI ma. sA. mahAprayANa dazA saurASTra kesarI gurudeva , tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratila thAviracita cheda sUtra varSa upalakSa zrI dazAzrutaskaMdha zrIbRhatkalpasUtra zrIvyavahAravA (mULapATha, bhAvArtha, vivecana) : pAvana nizrA : goMDala gaccha ziromaNI paramadArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. - saMpreraka vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. ane Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. ke prakAzana preraka dhAnasAdhaka pU. zrI hasamukhamuni ma. sA. ane zAsanaaruNodaya pU. zrI namramuni ma.sA. zubhAziSaH * pradhAna saMpAdikA : maMgalamUrti pUjyavarA apUrva zrata ArAdhaka pU. zrI mukatAbAI ma. : anuvAdikAH pU. zrI lIlamabAI ma. DaoN. zrI DolarabAI ma. : parAmarza prayojikAH = saha saMpAdikA . utsAhadharA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. pU. zrI uSAbAI ma. : prakAzaka: tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. zrI guru prANa prakAzana . PARASDHAM pArasadhAma, vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : Agama prakAzana prAraMbha : I. sa. 1997 - 1998 pU. zrI prANaguru janmazatAbdI varSa guruprANa phAunDezana, rAjakoTa. punaH prakAzana - I. sa. 2009 prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana, pArasadhAma, ghATakopara prathama AvRtti prata : 1050 * dvitIya AvRtti prataH 1008 prakAzana tArIkha : Asovada amAsa - vIra nirvANa kalyANaka tathA tapasamrATa gurudeva pUjya zrI ratilAlajI ma. sA. janmadina guru prANa prakAzana zrI parAgabhAI zAha * zrI zaileSabhAI desAI * zrI barjIzabhAI desAI zrI sumatibhAI zAha * zrI girIzabhAI zAha * zrI jitenabhAI zAha prApti sthAna ? www.parasdham.org * www.jainaagam.org 1. muMbaI - pArasadhAma vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 2. U. S. A. - Girish P. Shah 4048, Twyla Lane, Campbell CA - 95008-3721. U.S.A. Ph. : (India) 09867054439 (U.S.A) 001- 408-373-3564 (4. vaDodarA - zrI harezabhAI lAThIyA gautama, 12, paMkaja sosAITI, narmadA gesTa hAusanI sAme, IlorA pArka, vaDodarA - 380023 phona - 9824058489 3. rAjakoTa - zeTha upAzraya prasaMga hola pAchaLa, 150 phuTa rIMga roDa, kAlAvaDa roDa, rAjakoTa - 360005 phona - 9824043769 mudraka : zivakRpA oNphaseTa prinTarsa, amadAvAda - phona : 079-25623828 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI Tii pI, saurASTra kesarI bA. bra. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. ne ananya zraddhAbhAve.. samarpaNa saurASTranI zIMgadyazanA bhakatajanonA Apa cho zAstaLa, gama guraNImaiyA pU. mukata-lIlamabA Apa cho aMtaranA AghAtaMbha, ApanI janmazatAbdI AgaLa avagAhana mATe banI gaI preraNAstaiLa, o prANa gurudeva Apa sadaiva banI rahyA cho ama rakSAdi.. A traNa cheda sUtranA prakAzana sAthe Agama samApananA Are ApaNe zuM sagarpa? mAza hadayano pratyeka ghabakAra mArA jIvanano pratyeka zvAsa mArA zarIranA pratyeka spaMdano ApanA zAzaH sahasazazima guNonA caraNomAM ) sadA oLaghoLa rahe, tevuM ekAda kiraNa aMtarane ajavALe e ja mA AdrabhAve ArajhU. - pU. mukata - lIlama guruNInA suziSyA sAdhvI Dolara Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa samrATa tapasvI gurudava pU zIrva ratilAlajI ma. sA. nA guru mahArAjanI janma zatAbdI nimitte AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che, teno mane AnaMda che, tame sahu sAdhvIvRMda Agamano abhyAsa karI, tenAM mULabhUta tattvone samajo, jIvanane paMcAcAramaya banAvo, samAjamAM jaina dharmano pracAra karo. guru mahArAjanA nAmane amara banAvo ane saMyamI jIvanane saphaLa banAvo. e ja mArA aMtaranA AzIrvAda che. mArI sAthe cAturmAsa arthe royala pArka saMghamAM birAjamAna sAdhvIvRMda bhagavAna mahAvIranI vANIne samagra vizvamAM gUMjatI kare tevA zubhAziSa. 4 muni ratilAla tA. 14/9/97 royala pArka upAzraya, rAjakoTa. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. zrI jayaMtamuni ma.. zaromaNi pU. zrI. nA svahastAkSare che . goMDala gaccha ji. bano gA| 24atra anuja (40 4 4 ba6 "AnakAe bharI 20 Dana S nAnI na paAN htpa) 4 ve navA kAryuM prakhya - namaNi na 515740sOn mama 56 ta- 30vo na mAtra traNa tala - 'pazvata na , bya3 % 3La vi. nI A % na kheMn - 7- -- 20 0 ka kSaya 1 (pa! to LLLL huM AzA ApuM chuM tathA A kAryane svIkRti ApuM chuM ke guruprANa Agama batrIsInuM punaH prakAzana avazya karavuM joIe. A mahAkArya pUjya goMDala garacha kIrtidhara arUNodaya zrI namramuni prAraMbha kare, A mArA bhAva che. A kAryanI anumodanA karuM chuM. AnaMda maMgalama. zubha thAo... suMdara thAo... A AzIrvacana arpita karuM chuM. tA. 27-04-2009 akSayatRtIyA - somavAra. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruprANa Agama batrIsI anuvAdikA mahAsatIjIo pradhAna saMpAdikA bhAvoginI bA. bra. pU. zrI lIlamabAI ma. sahasaMpAdikA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. sUtranuM nAma zrI AcArAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI sUyagaDAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI ThANAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI samavAyAMga sUtra zrI bhagavatI sUtra(1 thI 5 bhAga) zrI jJAtA sUtra zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtagaDadazAMga sUtra zrI anuttarovavAI sUtra zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI uvavAI sUtra zrI rAjapraznIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI prajJApanA sUtra(bhAga-1 thI 3) zrI jaMbUddIpaprajJapti sUtra zrI jyotiSagaNarAja prajJapti sUtra (caMdraprazapti, sUryaprajJapti) zrI upAMgasUtra(zrI nirayAvalikAdi) zrI uttarAdhyayana sUtra(bhAga-1, 2) zrI dazavaikAlika sUtra zrI naMdI sUtra zrI anuyogadvAra sUtra zrI nizItha sUtra zrI traNa cheda sUtra zrI Avazyaka sUtra sAMnidhya pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. pU. zrI girIzacandrajI ma. sA. jJAnadAnanA saMpUrNa sahayogI pU. zrI trilokamuni ma. sA. anuvAdikA pU. hasumatIbAI ma., pU. puSpAbAI ma. pU. urmIlAbAI ma. pU. vIramatIbAI ma. pU. vanItAbAI ma. pU. DaoN. AratIbAI ma. pU. sumanabAI ma. pU. urvazIbAI ma. pU. bhAratIbAI ma. pU. sanmatibAI ma. pU. sunitAbAI ma. pU. uSAbAI ma. pU. kalpanAbAI ma. pU. biMdu-rUpala ya ma. pU. punitAbAI ma. pU. sudhAbAI ma. pU. muktAbAI ma. pU. rAjematIbAI ma. pU. kiraNabAI ma. pU. DaoN. amitAbAI ma. pU. sumatibAI ma. pU. gulAbabAI ma. pU. prANakuMvarabAI ma. pU. subodhikAbAI ma. pU. lIlamabAIma. pU. DaoN. DolarabAI ma. pU. rUpAbAI ma. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 'sisamAMparAthI usasamAja valaNazomUrti,saurASTra kesarI) gurudevazrI prANalAlajI ma.sA.nIthI caraNomAM zataguNa praNAmAMjali jAgRtatA ArjavatA sahiSNutA ladhutA sajanatA sitA bhavyatA, tajajJo mArdavatA apramato dAMto Gutheile pratirUpatA utsAhitA namatI vibhutA kRta64tI prabhutA prauDhatA karuNatA krAMtikAra katA sevAzIlatA saumyatA AtmaramaNatA samanvayatA jJAnotsukatA ojasvitA girAgratvatA AtmaraNatA. akutUhalatI nayukatatI sAmyatA tallInatA lokapriyatA AstikyatA tejasvitA vyavahAra kuzaLatA | dharmakalAdharatA ekAMtapriyatA zUravIratA rajJAnavRddhatA vasvitA indriya damanatA satyavaktatvatA sAnadAtA - saMgaThanakArakatA anekAMtadarzitA dhIratA kSamAzIlatA pracavena paTutA pathapradarzitatA vicakSaNatA sthiratA gariSThatA pratibhAsaMpannatA vAlA zikSAdAtA vairAgyavArdhakya guNagrAhakato pavitratA vizALatA dayALutA sabhyaparAkramatA ArAdha katA katArthatA udAsInato jJAnaprasArakatA dAkSiNyatI premALatA sauSThavatA lAvaNyatA samayasatI pAmatA tattvalokatA naitikatA zraddhALatA. pramodatA nirbhayatA | paramArthatA svaramAdhurya ahaMtA , vinItatA , udAratA gaMbhIratA karmaniSThatA vAtsalyatA nivedatA praviNatA paripakvatA amIratA nirlepatA | samatA upazAMtatA zratasaMpannatA zreSThatA cAritra parAyaNatA vIratA khamIratA variSThatA divyatA rocakatA upazamatA zatAdi salluNAlaMkRta tava vapuH bhUcA bhavAlaMbanam Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa ( udI darI anna vathaasuthaishwassuu thaikabAlakathAkathaiuthayaahalaka ra ) kIri0i.00 0.00 0 jI hari dara C kahI data - pU. zrI haMma2-deva-jo-mANeka-prANa-ti-jaal-OArutaco 61013 che. hITa-vela- mAta-deva-ujaal-ula motI-zaan ajd- aNIjyotaat: goMDala saMpradAya-guruprANarati pUravAra F: O) maMgala manISI munivaro zAstra zusRSikA zramaNIvRMda 01. pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. 06. pU. zrI manaharamuni ma. sA. 02, pU. zrI girIzacaMdrajI ma.sA. 07. pU. zrI gajendramani ma. sA. o3, pU. zrI janakamuni ma.sA. 08. pU. zrI suzAMtamuni ma. sA. 04, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA. 09, pU. zrI namramuni ma. sA.. o5. pU. zrI hasamukhamuni ma.sA. 10. pU. zrI pIyuSamuni ma. sA. jadina 0-00 000000ra3 0 9 * = 0 f 0 9 90 9 $ $ 0 $ 6 che. - VVVV = riddhi0i 0 9000ra9 20 dilii 2: 01, pU. gulAbabAI ma. 37. pU. prItisudhAbAI ma. 73. pU. nalinIbAI ma. 2, pU. prANakuMvarabAI ma. 38. pU. mInaLabAI ma. pU. rakSitAbAI ma. pU. lalitAbAI ma. 39. pU. manISAbAI ma. pU. rozanIbAI ma. 04. pU. lIlamabAI ma. 40. pU. kiraNabAI ma. pU. aMjItAbAI ma. pU. vimaLAbAI ma. 41. pU. hasmitAbAI ma. pU. saMjItAbAI ma. 06. pU. haMsAbAI ma. 42. pU. zailAbAI ma. pU. saMghamitrAbAI ma. pU. puSpAbAI ma. 43. pU. urmibAI ma. pU. AratIbAI ma. 08. pU. vijayAbAI ma. 44. pU. sudhAbAI ma. pU. rUpAbAI ma. pU. tarUlatAbAI ma. 45, , urvazIbAIma. pU. mitalabAI ma. 0. pU. jasavaMtIbAI ma. 46. pU. smitAbAI ma. pU. zreyAbAI ma. pU. vasubAI ma. 47. pU. urmilAbAI ma. 83. pU. zrI dattAbAI ma. 12. pU. prabhAbAI ma. 48. pU. DolarabAI ma. pU. zrutibAI ma. pU. latAbAI ma. 49. pU. kalpanAbAI ma. pU. bhAvanAbAI ma. pU. bhadrAbAI ma. 50. pU. saMgItAbAI ma. pU. bhavitAbAI ma. pU. sumitrAbAI ma. 51. pU. naMdAbAI ma. pU. zeSAbAI ma. pU. sAdhanAbAI ma. para. pU. sunaMdAbAI ma. pU. zreyAMzIbAI ma. pU. aruNAbAI ma. 53. pU. jayezAbAI ma. pU. parijJAbAI ma. pU. saralAbAI ma. pa4. pU. arcitAbAI ma. pU. zvetAMsIbAI ma. pU. vanitAbAI ma. papa. pU. ajitAbAI ma. pU. subodhikAbAI ma. 20. pU. dIkSitAbAI ma. pa. pU. amitAbAI ma. pU. zIlAbAI ma. 21, pU. dhIramatIbAI ma. 57. pU. punitAbAI ma. pU. hemAMzIbAI ma. 22. pU. rAjematIbAI ma. 58. pU. sunitAbAI ma. 23. pU. hasumatIbAI ma. pU. namratAbAI ma. pa. pU. gItAbAI ma. 24. pU. sumatibAI ma. pU. pannAbAI ma. 60. pU. vidubAI ma. 25. pU. anumatibAI ma. 61. pU. tarubAI ma. pU. pUrvIbAI ma. 26. pU. vIramatIbAI ma. 62. pU. mInAbAI ma. pU. jAgRtibAI ma. 27. pU. yazomatIbAI ma. 63. pU. pUrNAbAI ma. pU. prabodhikAbAI ma. 28. pU. jJAnazIlAbAI ma. 64. pU. razmitAbAI ma. pU. priyalabAI ma. 29. pU. darzanazIlAbAI ma. pa. pU. biMdubAI ma. pU. svarUpAbAI ma. 30, pR. vinodInIbAIma. 66. pU. viralabAIma.. 101, pU. suhAnIbAI ma. 31. pU. prajJAbAI ma. 67. pU. rUpalabAI ma. pU. hRdayAbAI ma. pU. priyadarzanAbAI ma. 68. pU. tejalabAI ma. pU. vaidehIbAI ma. 33. pU. kRpAbAI ma. 69. pU. sujItAbAI ma. 104, pU. bhavyAMzIbAI ma. 34, pU. mIrAbAI ma. 70. pU. svAtibAI ma. 105. pU. jayaNAbAI ma. 35. pU. kuMdanabAI ma. 71. pU. zvetAbAI ma. 106. pU. saMbohIbAI ma. 36. pU. jyotibAI ma. 72. pU. reNukAbAI ma. 107. pU. bhavyAnIbAI ma. andissioneinninositorioussainbowlanessoiniraniankaassistandeshGheironmangoossssssssssssssssscasinoncession 1000 ja ni jayadi laIne 9000 2000 %D0BDfication visit 09090 IT $ VVVVUUUUUUU $ $ $ # # $ UU $ $ $ to ja Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buta sevAno satkAra zrutAdhAra (mukhyadAtA) ratigara cerITebala TrasTa ha. TI. Ara. dozI goMDalagacchanA anasta sitArA saMtonA ziratAja, prANa parivAranA sAdhvIjIonA prANa samAna hajAro bhaktonA zraddhAnA kendrasthAna, tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. e potAnA sAdhaka jIvanamAM jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanAthI svayaMnI AtmasAdhanAne paripakava banAvI, tenI sAthe ja 145 mumukSuonA dIkSAdAtA banIne ratnatrayanI ArAdhanAnA preraka banyA hatA. sAdhaka jema jema adhyAtma sAdhanAmAM gahanatama UMDANamAM jato jAya che, tema tema temanuM aMtara karUNAbhAvathI dravita thAya che ane tenA pariNAme tevA sAdhako keTalA ya jIvadayA, mAnavasevA jevI pravRttiono paNa upadeza Ape che. pU. tapasvI gurudevanA jIvanamAM paNa AvI ja ghaTanA ghaTita thaI. aneka bhaktoe pU. gurudevanI zraddhA - bhaktithI teonA ja puNyanAmathI TrasTano prAraMbha karyo. pU. gurudevanI pratyakSa upasthitimAM ja A TrasTanA mAdhyamathI aneka mAnavasevAnI pravRttio, meDikala sahAya, gauzALA jevI pravRttio cAlu ja hatI. je Aje paNa TrasTI vayovRddha suzrAvaka zrI ratibhAI dozI tathA zrI TI. Ara. dozI karI rahyA che, te uparAMta pU. gurudevane jJAnArAdhanAnuM adamya AkarSaNa hatuM. tethI ja guru prANa Agama batrIsInA prathama prakAzanamAM teozrInI preraNAthI cAra AgamanA kRtAdhAra banI prakAzana kAryano prAraMbha karAvyo hato. pU. gurudevanI bhAvanAne lakSamAM rAkhIne Aje Agama batrIsInA punaH prakAzanamAM paNa TrasTIgaNa lAbha laI rahyA che. teone dhanyavAda. TrasTIo sadAya pU. gurudevanA Adarzone lakSamAM rAkhI, teoe cIMdhelA rAhe ja kAryazIla rahe e ja bhAvanA... guraprANa prakAzana PARASDHAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra svAdhyAya saviveka tIrthaMkara prabhunA pavitra upadezarUpa AgamagraMtho dareka dharmaniSTha svAdhyAyapremI zramaNopAsake potAnA gharamAM vasAvavA joIe. tIrthakaronI anupasthitimAM tIrthakaronA upadezarUpa graMtho sAkSAt tIrthakara tulya mAnIne AgamagraMthone gharamAM kabATa ke zokezamAM suvyavasthita rUpe rAkhavA. pratidina tIrthakarone smRtipaTa para lAvI ahobhAvapUrvaka traNa bhAvavaMdana karavA. gharanA sadasyoe sAthe maLI zradhdhApUrvaka AgamavAMcana karavuM. vinaya dharmanuM mULa che tethI zAstra svAdhyAya mATe gurunI AjJA levI. 32 AgamagraMthomAMthI kAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya divasanA prathama ane cothA praharamAM ane utkAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya asvAdhyAya kAlane choDIne eTale ke be saMdhyA ane be madhyAhana kAlIna 48 miniTane choDIne game tyAre karI zakAya che. prAtaH uSAkAla, saMdhyAkAla, madhyAhna ane ardharAtrie be - be ghaDI zAstrano mULapATha vAMcavo nahIM. 32 asvAdhyAyamAM zAstra svAdhyAya thAya nahIM. gharamAM saMDAsa - bAtharUma hoya, strIone mAsikadharma hoya, vagere kAraNothI gharamAM Agama rAkhavAthI azAtanA thAya, tevI mAnyatA yogya nathI kAraNake sAdhvIjI potAnI pAse Agama graMtho rAkhe che. mAsika dharmavALA bahenoe zAstranA mULapAThano svAdhyAya karavo nahIM. te vyaktinI sAme paNa svAdhyAya karavo nahIM. tenAthI dUra alaga sthAnamAM besIne svAdhyAya karI zakAya che. gujarAtI anuvAda, bhAvArtha, vivecana, mAsika dharmamAM paNa baheno vAMcI zake che. temAM koI jAtanI azAtanA nathI. A samasta niyamo mULapATha vAMcavA ke svAdhyAya karavA mATenA che. kevaLa zAstronA gujarAtI bhAvArtha vAMcavA hoya, to uparokta niyamo lAgu paDatA nathI. AgamagraMthonA AdhAre ja bhUtakALamAM anaMta jIvoe AtmakalyANa karyuM che. AgamagraMthonA AdhAre ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI jinazAsana jayavaMtuM raheze. tethI AgamagraMthonuM saMpUrNataH bahumAna jALavavuM. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA viSaya pRSTa 131 135 135 136 137 pU.zrI DuMgarasiMhajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI prANalAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana punaH prakAzananA be bola pUrva prakAzananA be bola abhigama cheda sUtranI vizeSatAo saMpAdakIya saMpAdana anubhavo anuvAdikAnI kalame 3ra asvAdhyAya 'zAstra prAraMbha zrI dazAzrutaskaMdha sUtra pahelI dazAH asamAdhi sthAna bIjI dazAH zabala doSa trIjI dazAH AzAtanA cothI dazA: gaNi saMpadA pAMcamI dazA citta samAdhi sthAna chaThThI dazA upAsaka paDimA sAtamI dazA: bhikSu paDiyA AThamI dazA: paryuSaNA kalpa navamI dazA: mahAmohanIya baMdhasthAna dasamI dazA nidAna zrI bRhakkalpa sUtra uddezaka-1 prAkathana sAdhu-sAdhvIne grAhya-agrAhya tAlapralaMba grAmAdimAM rahevAnI kalpa maryAdA viSaya | eka kSetramAM rahevAno viveka | bajAra AdimAM rahevAno viveka daravAjAnA vinAnA sthAno ghaTI mAtrakanuM grahaNa cilamilikA-maccharadAnI viveka jalAzayanA kinAre pravRtti niSedha | citrovALA upAzraya sAgArikanI nizrA gRhasthayukta upAzraya pratibaddha sthAno pratibaddha mArgavALA sthAno zramaNapaNAno sAra-upazamabhAva vihAra viveka vairAjya ke viruddha rAjyamAM gamanAgamana nimaMtrita vastrAdinuM grahaNa rAtre AhAra, vastrAdi grahaNa niSedha rAtre gamanAgamanano niSedha rAtre spaMDilabhUmi AdimAM ekalA javAno niSedha | Arya kSetramAM vicaraNa | uddezaka-2 prAkathana | dhAnyayukta upAzraya mAdaka dravyayukta sthAna pANI bharelA ghaTayukta sthAna agniyukta sthAna 125 khAdya padArthayukta sthAna 127] dharmazALA Adi sthAna 129] aneka mAlika hoya tevA makAnanI AjJA vidhi 139 141 142 144 144 147 148 149 150 150 151 upara Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 160 viSaya pRSTa viSaya zayyAtarapiMDa grahaNa 155 vAMcanA lenAranI yogyatA-ayogyatA zayyAtaranA ghare AvelA ke mokalelA AhAranuM grahaNa 157 zikSA prAptinI yogyatA-ayogyatA zayyAtaranI bhAgIdArIvALA AhAranuM grahaNa vijAtIya sparzanI anumodanAnuM prAyazcitta zayyAtaranA pUjyajanone ApelA AhAranuM grahaNa kAlAtikrAMta doSa ane tenuM prAyazcitta sAdhu-sAdhvIne mATe kalpanIya vastra kSetrAtikrAMta doSa ane tenuM prAyazcitta sAdhu-sAdhvIne mATe kalpanIya rajoharaNa anaiSaNIya AhArano viveka uddezaka-3 kalpa-alpasthita sAdhuo mATe prAkathana audezika AhAra viveka sAdhu-sAdhvIne parasparanA upAzrayamAM pravRtti niSedha anya gaNamAM javAnI vidhi carmakhaMDa grahaNa sAMbhogika vyavahAra mATe anya gaNamAM javAnI vidhi vastra grahaNa viveka | AcArya AdinA netRtva mATe anya gaNamAM avagrahAnaMtaka dhAraNa karavAno viveka javAnI vidhi sAdhvIne potAnI nizrAmAM vastra grahaNa sAdhunA mRta zarIrane paraThavAnI vidhi dIkSA samaye upadhi grahaNa kaSAyonA upazamanI anivAryatA vastra grahaNanI kAlamaryAdA parihAra kalpasthita sAdhunI sevA ratnAdhikonI pradhAnatA mahAnadI pAra karavAno viveka gRhasthonA gharamAM nivAsa nIcA upAzrayamAM rahevAno viveka gRhasthonA gharamAM vArtAlApano niSedha uddezaka-5 zadhyA saMsmAraka pAchA ApavAno viveka prAkathana AMgatuka zramaNone zayyA sastArakanI AjJA vidhi deva-devInA sparzajanya vikAra bhAvanuM prAyazcitta | svAmI vinAnA gharanI AjJA vidhi kaleza karIne AvelA sAdhu prati anya sAdhunuM kartavya mArga AdimAM rahevA mATe AjJAvidhi rAtri bhojananA aticAra ane prAyazcitta senAnI samIpanA kSetramAM gocarI gamana ugAla saMbaMdhI viveka ane prAyazcitta avagraha kSetranuM pramANa saMsakta AhAra vAparavAno viveka uddezaka-4 pazu-pakSInA sparzAjanya vikAra bhAvanuM prAyazcitta prAkkathana sAdhvIne ekalA javAno niSedha anughAtika prAyazcitta sthAna sAdhvIne vastra-pAtra rahita thavAno niSedha pArAMcita prAyazcitta sthAna sAdhvIne pratijJAbaddha thaIne Asana Adi anavasthApya prAyazcitta sthAna karavAno niSedha dIkSA Adine ayogya traNa prakAranA napuMsaka AkuMcanapaTTaka dhAraNa karavAno viveka 10 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTa pRSTa 213. viSaya viSaya AvalaMbanayukta Asana 213 | anavasthApya ane pArAMcita sAdhunI upasthApanA saviSANa pITha Adino upayoga akRtya sevanano AkSepa tathA tenI nirNaya vidhi sAdhvIne mATe niSiddha upakaraNa 214 | saMyamatyAgano saMkalpa tathA punarAgamana paraspara moka AdAna-pradAna 214. | ekapakSIya sAdhune pada pradAna vAsI AhAra-auSadhano viveka | pArivArika-apArivArikano vyavahAra pArihArika sAdhunA doSa sevana tathA prAyazcitta uddezaka-3 pauSTika bhojanathI prApti pachI gocarI javAno viveka | 216 | prAkathana uddezaka gaNadhArakanI yogyatA prAkathana upAdhyAya padanI yogyatA akathyavacana AcArya padanI yogyatA kalpa prastAra gaNAvacchedaka padanI yogyatA vijAtIya sparzano apavAda alpadIkSA paryAyavALAne pada pradAna saMyama nAzakacha sthAna AcArya AdinA netRtvanI anivAryatA cha prakAranI kalpasthiti abrahma sevIne pada pradAnano utsarga-apavAda zrI vyavahAra sUtra saMyamatyAgIne pada pradAnano utsarga apavAda uddezaka-1 pApasevI bahuzrutane pada pradAnano niSedha prAkathana | uddezaka-4 kapaTa rahita, sahita AlocanAthI prAyazcittanI | prAkathana taratamatA AcAryAdinA vihAramAM sAdhuonI saMkhyA pArihArika-apArihArika sAdhuno vyavahAra |238 gaNadhArakanA kAladharma samaye zeSa sAdhuonuM kartavya pArivAra kalpa sthita sAdhuno vaiyAvacca mATe vihAra/239 AcAryAdinA kAladharma pachI pada pradAnano nirNaya ekalA vicaranArane gaNamAM pAchA levAnI vidhi 241 | AcAryAdi saMyama tyAga pachI pada pradAnano nirNaya pArthastha Adi sAdhune gaNamAM pAchA levAnI vidhi upasthApanA-vaDI dIkSAnI kAlamaryAdA anya liMga grahaNa karanArane gaNamAM pAchA 242 | anya gacchamAM gayelA sAdhuno viveka levAnI vidhi abhinicArikA mATe vidhi-niSedha saMyama choDIne janArane gaNamAM pAchA levAnI vidhi 246| caryA praviSTa-caryA nivRtta sAdhunA kartavya AlocanAno krama | zaikSa ane ratnAdhikono vyavahAra uddezaka-2 | ratnAdhikonA netRtvamAM vihAra prAkathana 250 uddezaka-5 sahavartI sAdharmikomAM parihAra tapa | prAkathana Na sAdhuonI vaiyAvacce 253] prarvatinI AdinA vihAramAM sAdhvIonI saMkhyA 246 301 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya agraNI sAdhvInA kAladharma samaye zeSa sAdhvIonuM kartavya pravartinInA kAladharma pachI pada pradAnano nirNaya AcAra prakalpa vismRtane pada pradAnanI vidhi sAdhu-sAdhvIne paraspara AlocanA karavAno utsarga apavAda abrahmacarya bhAvonuM prAyazcitta anya gaNanA sAdhune gaNamAM levAnI vidhi uddezaka-7 sAdhu-sAdhvIne paraspara sevAno utsarga-apavAda sarpadaMza cikitsA uddezaka-da prAkathana svajana-parijananA ghare gocarI gamana AcAryAdinA atizaya 313 | prAkkethana agItArtha sAdhuone sAthe rahevAno utsarga-apavAda 315 zayyAtarapiMDanI jJAtA-agrAhyatA sAdhune ekalA rahevAno utsarga-apavAda |31 | sapta saptamikA Adi bhikSu pratimAo prAkkethana anya gaNanA sAdhvIne rAkhavA mATe pRcchA saMbaMdha viccheda karavA mATenA niyamo prarjana karavA mATenA vidhi niSedha dUrastha gurunA nirdezapUrvaka dIkSA grahaNa dUrastha sAdhu-sAdhvI sAthe kSamAyAcanA vidhi vyatikRSTa kAlamAM svAdhyAyano utsarga apavAda svAdhyAya kALano viveka sAdhvIne AcAdinI nizrAnI AvazyakatA mRta zarIranI uttara kriyA zayyAtarano nirNaya AjJA grahaNa vidhi rAjya parivartanamAM AjJA grahaNa vidhi pRSTa 302 | uddezaka-da prAthana 304 | zayyA saMstAraka grahaNa vidhi 35|zA saMstArakanI gaveSaNA vidhi 308 | ekAkI sthaviranA bhaMDopakaraNanI surakSA zayyA saMstArakanI AjJA vidhi |308 | zayyA saMstAranI AjJA pachI grahaNa vidhi | 308 | mArgamAMthI maLelA upakaraNanI vyavasthA adhika pAtrA lAvavAnuM vidhAna 311 | AhAra uNodarInuM parimANa 312 | uddezaka 317 | moka pratimA 318 | dattInuM svarUpa viSaya traNa prakArano AhAra | 320 | avagRhIta AhAranA prakAra 321 | uddezaka-10 322 |prAkathana 324 | be prakAranI caMdra pratimAo 325 | pAMca prakAranA vyavahAra 36 | gaNanI vaiyAvacca karanAra sAdhunA cAra prakAra 327 | dharma daDhatAnI apekSAe puruSanA cAra prakAra 327 | AcArya tathA ziSyonA cAra prakAra 328 | sthaviranA traNa prakAra 329 | zaikSanI kAlamaryAdA 329 | bAla sAdhune upasthApanAno niSedha 121 331 | dIkSA paryAya anusAra adhyayana kramanA prakAra vivecita viSayonI akArAdi anukramaNikA pRSTa | 333 334 334| 33 337 338 339 341 |341 |344 2345 351 354 356 357 357 359 30 36 38 370 372 |373 |374 375 bAla sAdhune AcAra prakalpanA adhyayanano niSedha |376 377 382 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goMDala gacchAdhipati, ekAvatArI AcArya pravara pU. gurudeva zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. - jIvana darzana nAma : : zrI DuMgarasiMhabhAi. " janma : vi. saM. 1792. janmabhUmi : mAMgaroLa. pitAzrI : dharmaniSTha zrI kamaLasiMhabhAi badANI. mAtuzrI ? saMskAra saMpannA zrImatI hIrabAi. janmasaMketa : mAtAe svapnamAM lIlochama parvata ane kesarI siMhane potAnI samIpe Avato joyo. bhAtR bhaginI : cAra bena - be bhAi. vairAgyanimitta : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.no upadeza. saMcamasvIkAra : vi. saM.1815 kArataka vada - 10 divabaMdara. sadgaradeva : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. sahadIkSita parivAra : svayaM, mAtuzrI hIrabAi, bahena velabAi, bhANejI - mAnakuMvarabena ane bhANeja - hIrAcaMdabhAi. saMyama sAdhanA : apramattadazAnI prApti mATe sADA pAMca varSa nidrAtyAga, jJAnArAdhanA, dharmazAstro, darzanazAstro ane tattvajJAnano abhyAsa. tapaArAdhanA rasendriya vijayanA vividha prayogo, mitAhAra. svAdhyAya, sADApAMca varasa nidrAtyAga, dhyAnarUpa AtyaMtara tapa. goMDala gacchasthApanA : vi. saM. 1845 mahAsuda -5 goMDala. tathA AcAryapada pradAna javalaMta guNo : vinaya, viveka, vicakSaNatA, virakti, karUNA, samayasUcakatA vagere.. | 13 | Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukha ziSya pramukha ziSyA sAdhusaMmelana vihAra kSetra pratibodhita zrAvakavarya sthiravAsa anazana ArAdhanA AyuSya uttarAdhikArI upanAma pATaparaMparA * 3 AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. OM pU. zrI hIrabAi ma., pU. zrI velabAi ma., pU. zrI mAnakuMvarabAi ma. OM vi. saM. 1861mAM AjJAnuvartI 45 jeTalA sAdhusAdhvIjIonuM saMmelana karI saMtonI AcAra vizuddhi mATe 13 niyamo banAvyAM. - kAThiyAvADa, jhAlAvADa, kaccha, mAMgaroLa, verAvaLa, porabaMdara, dIvabaMdara Adi kaMThALa pradezamAM grAmAnugrAma. : zrI zobhecaMdra karasanajI zAha - verAvaLa. vi. saM. 1871 caitra suda - 15 thI goMDalamAM. : vi. saM. 1877 phAgaNa suda - 13 thI anazana prAraMbha, vaizAkha suda - 15 samAdhimaraNa. : 84 varSa, saMyama paryAya - 62 varSa, AcArya pada - 32 varSa. AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. gacchAdhipati, nidrAvijetA, yugapradhAna, ekAvatArI. : : : vidyamAna vicaratoparivAra : goMDala gacchAdhipati AcAryapravara gurudeva pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. dvitIya paTTadhara - AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. tRtIya paTTadhara - AcArya pU. zrI neNasI svAmI. caturtha paTTadhara - AcArya pU. zrI jesaMgajI svAmI. paMcama paTTadhara - AcArya pU. zrI devajI svAmI. mahAtapasvI pU. zrI jayacaMdrajI svAmI yugadaSTA tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. saurASTa kesarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA. tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA. 11 saMto, 300 jeTalA satijIo. 14 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saurASTra kesarI, munipuMgavA pU. garadeva zrI prANalAlajI ma.sA. jIvana darzana zubha nAma che " prANalAlabhAI. janmabhUmi verAvaLa. pitA zrImAna zrI kezavajIbhAI mIThAzA. mAtA saMskAra saMpannA kuMvarabAI. jJAti visA osavALa. janmadina vi. saM. 1954, zrAvaNa vada pAMcama, somavAra bhAtR-bhaginI cAra bhAI, traNa baheno. vairAgya bIjAropaNa be varSanI bAlyavaye. vairAgya bhAva-pragaTIkaraNa 13 varSanI kumAra avasthAmAM. saMyama svIkAra 21 mAM varSe vi. saM. 1976 phAgaNa vada chaThTha, gusvAra. tA. 13-3-1920 dIkSA bhUmi bagasarA-darabAra vAjasuravALAnA udyAnamAM vaTavRkSa nIce. gaccha paraMparA goMDala gaccha. saMyamadAtA mahAtapasvI pU. jayacaMdrajI ma.sA. zikSA dAtA parama zraddheya tapasvI mANekacaMdrajI ma. sA. dhArmika abhyAsa AgamajJAna, tattvajJAna, kathA sAhitya, rAsa sAhitya, vyAkaraNa, mahAkAvyo, karmasAhitya, jainetara graMthonuM vizALa avalokana, darzana zAstranA tajajJa. saMgha netRtva traNa varSanI dIkSA paryAye tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. sA. nA saMthArAnA samayathI. sevA zuzruSA vaDIla sAta gurubhrAtA ane aneka saMtonI sevA karI. 1 15 | Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAjotkarSa jJAna prasAra deha vaibhava AvyaMtara vaibhava vihAra kSetra goMDala gaccha saMmelana upanAma caturvidha saMgha samAdhi mATe tAravelA traNa siddhAMta (1) lokonA paropakAra mATe dAnadharmanI pradhAnatA (2) A khaMDana vAda (3)nIti ane prAmANikatAnuM AMdolana, jaina-jainetaro (kAThI, darabAra, Ahira)ne sapta vyasanathI mukti, aneka sthAne sAdharmika rAhata yojanA. . rAjakoTa, goMDala, jetapura, dhorAjI, vaDiyA, verAvaLa, porabaMdara, mAMgaroLa, jAmanagara, bhAvanagara vagere aneka sthAne jJAna bhaMDAra, vidyAlayanI sthApanA ane jIrNodhdhAra. lAvaNyamayI mudrA, sUrya sama tejasvI mukha, caMdrasamI zAMta AbhA,vizALa bhAla, nUrabharyA nayano, ghUgharALA keza, vINA jevo sumadhura kaMTha ane siMha jevI garjanA. vinaya saMpannatA, viveka, sAdAI, prema, vairAgya, sevA, pravacana-paTutA, guccaraNa sevA, dIrgha dRSTi, tyAgamastI. saurASTra, gujarAta. vi. saM. 2007mAM gaccha aikyatA mATe mahattvanuM yogadAna. paMjAba kesarI kAzIrAmajI ma. sA. dvArA pradatta "saurASTra kesarI' cAra saMta- tapodhanI pU. ratilAlajI ma. sA., anazana ArAdhaka tapasvI pU. jagajIvanajI ma. sA., pU. nAnA ratilAlajI ma. sA., parama dArzanika pU. jayaMtamunijI ma. sA., pU. moTA prabhAbAI ma. Adi 15 satIjI. bagasarA. vi. saM. 2013mAgasara vada terasa, zanivAra prAtaH 7-30 kalAke I. sa. 29-12-1956. sAtalaDI nadInA kinAre (bagasarA) vartamAne 118 saMta-satijIo 'prANa parivAra' nA nAme samagra bhAratamAM prasiddha che. svahaste dIkSita parivAra aMtima cAturmAsa, deha vilaya aMtima vidhi ziSya parivAra 16 TO Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapasamrATa pU. garadeva zrI ratilAlajI ma.sA. nuM - jIvana darzana zubha nAma janmasthAna janmadina pitA mAtA vairAgya bhAva dIkSA gurudeva ratilAlabhAI parabavAvaDI (saurASTra) Asovada amAsa vi. saM. 1969 zrImAna mAdhavajIbhAI raiyANI sadAcAra saMpannA jamakubAI 17 mA varSe phAgaNa vada pAMcama, gusvAra vi. saM. 1989-jUnAgaDha saurASTra kesarI pU. prANalAlajI ma.sA. goMDala gaccha. vyAvahArika- pAMca dhoraNa, dhArmika- 19 Agama kaMThastha, zvetAmbara-digaMbara sAhitya, kArmagraMthika sAhitya, dArzanika sAhitya, vyAkaraNa sAhitya rAtri-divasa niraMtara jAgRtadazAe AtmasAdhanA alpanidrA. vaDIla vRddha 9 saMtonI sevA karI. 19 varSa ekAMtara upavAsa, 999 AyaMbila tapa(sAgAra), 19 varSa pANIno tyAga, 9 varSa makAIsivAya zeSa anAja tyAga. gaccha paraMparA abhyAsa yoga sAdhanA yoga sevAyoga tapayoga Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maunayoga dIkSA pachI 9 varSa ekAMta mauna sAdhanA. I. sa. 1992 navembarathI AjIvana mauna ArAdhanA. puNya prabhAva gurudevanA puNya prabhAve aneka AtmAoe mAsakhamaNa Adi nAnI moTI tapazcaryAo tathA hajAronI saMkhyAmAM varSItapanI ArAdhanA karI che. temaja dAna, zIla ane che bhAvanI vRddhi thaI che. . vihAra kSetra gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, orissA, bihAra, baMgALa jJAna anumodana zramaNI vidyApIThanA preraka banI 30 ziSyAo ane 30 vairAgI bahenone abhyAsArthe rahevAnI AjJA ApI. traNa sAmUhika cAturmAsa karAvI zAstravAcanA karAvI. dIkSA pradAnasaMkhyA 145 mumukSuone aNagAra banAvyA. Acarita sUtro jatuM karavuM, gama khAvo, vAda-vivAda ke dalIla na karavA, je thAya te sArA mATe, koI paNa jIvanI TIkA keniMdA na karavI. jIvaMta guNo vizALatA, udAratA, mAdhyasthatA, sahiSNutA, bhadrikatA, samAdhAna vRtti, jJAnaca. anazana pratyAkhyAna I. sa. 1992 rAjakoTamAM pU. bhAgyavaMtAbAI ma. ne 59 divasanI anazana ArAdhanA karAvI. aMtima cAturmAsa rAjakoTa, zrI royalapArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha saMcAlita omAnavALA upAzraya.(1997) mahAprayANa rAjakoTa, tA. 8-2-1998 mahA suda 11 ravivAra madhyAhna kALe 1.35 kalAke. aMtima darzana tathA pAlakhI zrI royala pArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha, rAjakoTa. aMtimakriyA sthAna 'tapasamrATa tIrthadhAma', rAjakoTa-amadAvAda hAI-ve, sAta hanumAna sAme, rAjakoTa. | 18 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eleg purva prakAzananA be bIjI (bIjI AvRtti) tIrthakara bhagavAnanA amRtasamA vacanone "Agama' rUpe gaNadhara bhagavaMtoe jhIlIne ziSya paraMparAne arpaNa karyAane ApaNane amRta vacano prApta thayA. tIrthakara bhagavAne anaMtajJAnane zrImukhethI pragaTa karI mahA upakAra karyo... gaNadhara bhagavaMtoe AgamajJAnane hRdayastha karI mahA upakAra karyo... ziSya paraMparAe AgamajJAnane kaMThastha karI mahA upakAra karyo... devardhvigaNi kSamAzramaNe AgamajJAnane graMthastha karI mahA upakAra karyo... graMthastha Agamone aneka AcAryoe samayAnusAra lokabhogya bhASAzailImAM anuvAda karIne sarvajana sahaja banAvyA. A ja paraMparAmAM saurASTrakesarI pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nI janmazatAbdI avasare temanA ja parivAranA mahAsatIjIoe gujarAtImAM anuvAda karIne jaina samAjanI jJAna sAdhanAne Agamika banAvavAmAM bahumUlo phALo Apyo che. A mahA kAryamAM apUrva zrata ArAdhikA pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI zrI lIlamabAIma. ane saha saMpAdikA zrI AratIbAIma., zrI subodhikAbAI ma.nA sahayoga maLyo che. A Agama batrIsInI prathama AvRttine gujarAtanA dareka saMpradAyanA sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono bahoLo pratisAda maLatA TUMka samayamAM 1000 Agama graMtho anupalabdha thaI gayA ane punaH prakAzananI AvazyakatA ubhI thaI. ahIM eka khAsa ullekha karavAno ke jyAre prathamavAra Agama prakAzananI taiyArI cAlatI hatI tyAre ja tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma. sA. e zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma. sA. para kRpAdRSTi varasAvI. temaNe pATImAM lakhI ApyuM ke namramuni AgamaprakAzananuM kArya saMbhALaze. 19 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.gurudevanI dIrghadraSTi ane kRpAdRSTine anubhavatA pU.gurudeva zrI namramuni ma. sA. e amone AjJA ApI ke ApaNe Agama graMtho prakAzananI bIjI AvRti pArasadhAma' nA upakrame pragaTa karavI che. - pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nI AjJAne zirodhArya karIne pArasadhAma - ghATakoparanA upakrame guruprANa Agama batrIsIne punaH pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe. amArA A aNamola kAryamAM amane zrI girIzabhAI zAha (hemANI)-U.S.A. tathA zrI jitenabhAI zAha (kalakattA) no ananya sahakAra maLyo, jenA kAraNe amAruM kArya saraLa banyuM che. amArA A komapyuTara kAryamAM zrI amInabhAI AjhAda tathA snehA amIta dajIno paNa sahakAra prApta thayo che. tevI ja rIte udAradilA dAtAzrIo e paNa amane sahyoga ApIne amAruM kAryavegavAna banAvela che. ame te sarvanA AbhArI chIe. aMtamAM Agama prakAzana ApaNA sahunA AtmAne anaMtajJAna prAgaTyamAM sahyogI bane e ja bhAvanA. zrI guruprANa prakAzana PARASDHAM vallabhabAga lena, tilaka roDa, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva prakAzakanA be bolA (pahelI AvRtti) anaMta tIrthakara saha prabhu mahAvIranA anaMta jJAnanI amUlya nidhi che ApaNA AgamagraMtho. jenA mAdhyamathI ja jinazAsana jayavaMtuM rahyuM che, rahe che ane raheze. tene jIvaMta rAkhavA ane jana jananAM mana sudhI pahoMcADavA te pratyeka jaina nAma dharAvatI vyaktinI pavitra pharaja che. A pavitra pharajane ja dharma samajIne je tenuM AcaraNa kare che ane potAnAM tana-mana ane dhanane te kAryamAM samarpita kare che, tenuM manuSya jIvana saphaLa thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu te sAdhaka jinazAsananI prabhAvanAno amUlya lAbha prApta kare che. Avo ja apUrva lAbha prApta karavA ApaNA gujarAtI samAjane mATe AgamonA mULa pATha tathA saraLa gujarAtI anuvAdavivecana sahita prakAzana karavA mATe pU. mukta lIlama parivArane ekaciMtanadhArA jUnAgaDhanI puNyabhUmi para sparzI ane jene rAjANA nagarI rAjakoTamAM royalapArka upAzrayamAM sAkAra svarUpa maLyuM. ApaNA saunA parama upakArI goMDala gacchAdhipati, nidrA vijetA, ekAvatArI, yugapuruSa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA.nI pATa paraMparAe pU. zrI jaya-mANekanA lADIlA ziSyaratna saurASTra kesarI pU. zrI prANalAlajI ma. sA.nI janma zatAbdI nimitte A virATa Ayojana karyuM. pU. mahAsatIjIoe potAnI ciMtanadhArAne pUjya guruvaryonI samakSa pragaTa karI. sahunA harSollAsa ane AzIrvAda sAthe svIkRtinA samAcAra prApta thayA. royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nizrAmAM ame turaMta samiti racavAnI jAherAta karI. rAjakoTa prANa parivAranA sAmUhika cAturmAsa daramyAna janma zatAbdI varSa nimitte vi. saM. 2053 san 1997 mAM "pU. prANaguru zatAbdI prakAzana samiti rAjakoTa"nI sthApanA thaI. tyAra pachI tapasamrATa zrI ratilAlajI ma. sA., gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. ThA. pAMca tathA prANa parivAranA 73 sAdhvIjIonA pAvana sAMnidhyamAM janma zatAbdInA prathama caraNanI tapa-japa, sAdhanA sAthe bhavya rIte ujavaNI karavAmAM AvI. zrI guru prANa phAunDezana TrasTa dvArA 3ra Agamo ane prANaguru smRti graMthanuM prakAzana karavAnuM nizcita thayuM. AgamonuM lekhana kArya prANa parivAranA satIvRMde saharSa svIkArI lIdhuM. A rIte sarva samavAyano suyoga thatAM kAryano prAraMbha vegavaMta thayo ane batrIsa Agamo kramazaH gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thayA. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 A prakAzananA aNamola avasare AzIrvAda varasAvI saharSa svIkRti ApanAra tapa samrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. tathA dareka AgamanA rahasyone pragaTa karato, tattvonuM vAstavika darzana karAvato, AzISa varasAvato amArA utsAhane vadhArato abhigama preSita karanArA goMDala gacchanA saMta ziromaNi parama dArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI ma. sA., ama mArgadarzaka gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA., tathA Agama divAkara pU. zrI janaka munijI ma. sA. nIDara vaktA pU. zrI jagadIzamunijI ma. sA. Adi muni bhagavaMto tathA Agamane suvyavasthita svarUpa ApanAra, athAga parizrama sahita niHsvArtha bhAve saMpUrNa sahayoga ApanAra Agama manISI pU. zrI trilokamunijI ma. sA. nA paNa amo RNI chIe. vAtsalya variSThA pUjayavarA pU. mukatAbAI ma., pradhAna saMpAdikA apUrvazruta ArAdhaka pU. lIlamabAI ma., ama prakAzana kAryanA udbhAvikA, utsAhadharA pU. uSAbAI ma., saha saMpadikA Do. pU. zrI AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. ane prANa parivAranA anuvAdikA sarva mahAsatIjIonA ame RNI chIe. zrutAdhAra sahayogIo, ama Agama prakAzanamAM niSThAthI sevA ApanAra zrI mukuMdabhAI pArekha, zrI maNibhAI zAha, zrI navanItabhAI - tarUbena, kumArI bhAnubena, zrI jayavaMtabhAI zAha tathA Agamane kompyuTarAIjhaD karI mudraNa karI ApanAra bhAI zrI nehala hasamukhabhAI mahetAnA amo AbhArI chIe. Agama prakAzana kAryamAM zuddhikaraNanuM khUba ja dhyAna rAkhavAmAM AvyuM che. chatAM kyAM ya azuddhi rahI gaI hoya to zuddha vAMcI te tarapha amAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. aMtamAM saunA sahiyArA puruSArtha badala zrI guruprANa phAunDezana sadAne mATe saunA kRtajJa banI raheze. jaya jinendra zrI guruprANa phAunDezana - TrasTI maMDaLa zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha (pramukha) zrI azvinabhAI kuMbhANI (Trejharara) zrI ke. pI. zAha (TrasTI) 22 zrI ramaNIkalAla nAgaradAsa zAha (ceramena) zrI TI. Ara. dozI (upapramukha) zrI kIrITabhAI zAha (TrasTI) Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** abhigama goMDala gaccha ziromaNI parama dArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma.sA. cheda sUtranI ciMtanapUrNa pRSThabhUmi lagabhaga badhA zAstromAM abhigamarUpe amAruM maMtavya ApyuM che, paraMtu ahIM cheda zAstra mATe abhigama na kahetA tenI pRSThabhUmino vicAra karyo che. cheda zAstranA sAmAnya vaktavya je AgamarUpe praNita thayelA che, jemAM mAnavIya sahaja vRttionA nirodha mATe keTaluMka vivRtta vivecana che. jenuM sAmAnya janatA vacce Alokana thaI zake tevuM nathI. phakta vyaktigata sAdhu ke sAdhvIjIo potAnA manane ke rAgAdi kriyAone niyaMtrita kare, te mATe udAharaNo ApIne vivecana karyuM che. jethI naMbara eka to A zAstranuM prakAzana Ama janatAmAM Avazyaka nathI. A mATe samAjamAM nAno-moTo matabheda paNa pravarte che, paraMtu ApaNA 'guruprANa Agama prakAzana TrasTe' saLaMga batrIsa zAstronI puSpamALA gUMthIne temanuM prakAzana karavAno saMkalpa karyo hato ane cheda zAstranA prakAzana mATe vicAra bheda utpanna thatA, A bAbata amane paNa prerita karyA hatA. to amoe yukta rIte madhyama mArgathI prakAzana karavA mATe sammati ApI ane Aje A zAstra prakAzita thaI rahyuM che. to te bAbata amone amArA ciMtananA AdhAre phakta temanI pRSThabhUmi ja kahevAnuM yogya lAgyuM che. AB lAge che ke- AjathI be, cAra hajAra varSa pahelA samAjamAM strI-puruSonA saMbaMdha vize mANaso vadhAre utsuka na hatA, sAmAnya janatA bhogAtmaka kriyAthI saMtoSa meLavatI ane te bAbatanA saMskAro vadhAre daDhamUla hatA. manuSya jyAre sAkSAt bhoganuM nimitta na hoya tyAre keTalIka kuceSTAothI mananI vAsanAone tRpta karatA. A prakAranA mAnava samAjamAMthI sahaja preraNA maLatA keTalAka bhavya jIvo tyAga mArgamAM joDAI sAdhu jIvana svIkAra karatA. sAdhu jIvanano svIkAra karyA pachI paNa sAmAnya kuTevathI manuSya AkrAMta thato raheto ane jo A kuceSTAone prabaLa rIte samajAvIne rokavAmAM na Ave ke tenuM daMDAtmaka(sajArUpe) prAyazcitta ApavAmAM na Ave, to temanuM mana sthira na thaI zake, te svAbhAvika che. jethI AkhuM chedazAstra Thera-Thera jyAM jarUra lAgI tyAM bIjA viSayonI sAthe AvI kuceSTAonuM khulluM vivaraNa ApI daMDAtmaka na vidhAna kare che. jaina saMskRtino bhagavAna mahAvIra svAmInA samayano kALa, eka moTo parivartana 300 23 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** kALa che ane bhagavAna mahAvIra svAmIne, gaNadharone tathA zAstrakArone brahmacarya mATe ghaNA kaDaka niyamo batAvavA paDayA ane cothA mahAvratanI vizeSarUpe sthApanA karI brahmacaryanA bAhya ane AtyaMtara, sUkSma ane sthUla, badhA AcaraNo upara pUruM jora ApavAmAM AvyuM ane jaina paraMparAmAM aMtima tIrthaMkaranA samayanA sAdhakone vakra ane jaDa mAnavAmAM AvyA che. jethI teone kaDIbaddha ghaNI apekSAoe pheravI pheravIne gupta tathA vivRtta sUcanAo ApavAmAM jarApaNa kacAza rAkhavAmAM AvI nathI chatAM paNa zAstrakAro mahAdyutanA dhaNI hovAthI AvA viSayone badhA zAstromAM jyAM tyAM upadezIne temanI mahattA ochI na thAya tenuM pUruM dhyAna rAkhIne A viSaya mATe kema jANe cAra zAstro nakkI karyA hoya; tema phakta "nizItha sUtra' ane 'traNa chedasUtra'ne ja AvarI lIdhA che ane A zAstro gopya che. ekAMta ziSyone upadeza karavA lAyaka che, tevI paraMparA cAlI Ave che. AjanA prakAzana yugamAM ane pAThaka lokonI saMkhyA bahu ja vadhelI che tathA vidyAlayo ane mahAvidhAlayomAM badhA viSayo upara UMDuM saMzodhana cAle che. uparAMta janasamAjamAM paNa sAhityanI upalabdhine kAraNe vAMcananI saMca vyApaka banI che khAsa karIne dhArmika varga potAnA zAstrone mULa Agamone jANavA mATe utkaMThita che. evA samaye / amuka zAstra gopya che tema kahevAthI pariNAma viparIta Ave ane tene jANavA mATenI AkAMkSA tIvra bane, tethI AjanA yugamAM mULa AgamonuM prakAzana rokI zakAya tema nathI. AnA anusaMdhAnamAM A cheda zAstronuM prakAzana thaI rahyuM che ane te mATe keTaluMka svataMtra ciMtana ame prastuta karI rahyA chIe, chatAM paNa A zAstronI vivRtta AjJAo mATe mauna rAkhIne Ajano sabhya samAja pacAvI zake tevI be cAra vAto lakhazuM. have ApaNe mULa viSaya upara AvIe. prAcIna jaina paraMparAo niyamAvalInI sAthe sAthe niyamonuM khaMDana thatAM tene prAyazcitta ApavAnI eka jabarajasta prakriyA cAlatI hatI. ahIM zAstrakAre 'cheda' zabdano khAsa artha batAvyo nathI, paraMtu 'cheda' eka prakAranuM prakSAlana che. lAgelA DAdha ke melane dhovAnI eka mAnasika prakriyA che. manathI udbhavelA doSo manane manAvI levAthI maTatA nathI temaja teno prabhAva paNa paDato nathI paraMtu daMDAtmaka-sajA mATe manuSya pote pagaluM bhare athavA guru AjJAne mAnI daMDano svIkAra kare to mana para amuka aMze tenI sthAyI asara thAya che. cheda zAstra' AvA prakAranI daMDAtmaka vidhithI kriyAtmaka khoTA AcaraNone svaccha karavA mATe prabhunI AjJArUpe sAdhu-saMtone Adeza Ape che. 'pApanuM chedana' sacoTa viparIta kriyAthI ja thaI zake che. yogazAstramAM paNa lakhyuM che. vita vAdhane pratipakSamAvanuM AB 24 100 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAt virtaka, kuvicAra ke kuceSTAo ke brahmacaryanuM khaMDana thAya tevI pravRttiono cheda karavA mATe te pravRttione aTakAvI zakAya, tevuM pratipakSarUpe prAyazcitta karavuM joIe. - AkhuM "chedazAstra' A vAtanuM pagale pagale vidhAna kare che ane te mATe bhikSu ane bhikSuNIone vAraMvAra saMbodhyA che, jAgRta karyA che. te vakhatamAM AvA vidhivat upAzrayo na hovAthI tathA sAdhu-sAdhvIo samAjanA baMdhanamAM na hovAthI game tyAM, game te kSetromAM, game tevI jAtio vacce vicaraNa karatA hatA ane tethI sAdhuo aNadhaDa, nirdoSa jana jAtionA kurivAjo ke kuceSTAonA saMparkamAM Ave te sahaja hatuM. zAstrakAroe prabaLa rIte A badhI vAtono ullekha karI, bhikSa-bhikSuNIone cetavyA che ke A badhI bhUlo karavA jevI nathI, te sAdhAraNa bhUlo nathI paraMtu prAyazcitta levA jevA doSo che, tethI khUba ja jAgRta rahevAnI jarUra che. A badhI AjJAomAM mahAjJAnI puruSoe samayane anukULa lAgyuM te rIte, te samayanA zabda pravAhonA AdhAre sAdhu-sAdhvIone ekAMtamAM AvI AjJAo ApI hoya, tema jaNAya che. A phakta kAmavRttio saMbaMdhI je AjJAo che, te mATe ame vivecana ApyuM che, paraMtu Akhu chedazAstra phakta vAsanAnA niyamono ja ullekha kare che, tevuM nathI. A cheda zAstromAM nAnI-moTI sAdhanAne anukULa evI saMkhyAbaMdha AjJAo che, jemAM jarApaNa asabhyatA nathI. zAstranuM vAMcana karatA e spaSTa thAya che ke sthavira bhagavaMto samagra sAdhu jIvana mATe keTalA badhA sAvadhAna hatA ane keTalI cIvaTabharI jhINI AjJAonuM paNa pharamAna karyuM che. jema ke- sAdhu kAna khotaravAnI saLI potAne mATe mAMgIne lAve ane pachI bIjA sAdhune vAparavA Ape to paNa doSanA bhAgI bane che ane tene mATe prAyazcittanuM vidhAna karyuM che, te ja rIte sAdhu AhAra saMjJAno zikAra na thAya te mATe AjJA ApI che ke gocarI laIne AvyA pachI sAruM-sAruM tAravIne na khAya ane sAmAnya lukho-suko AhAra paraThI de, te tema kare to sAdhaka ghaNA doSane bhAgI bane che. zAstranA vivecanathI lAge che ke- sAdhuoe jIvanabhara rUkSa AhAra vAparavAno che. vigayano sarvathA tyAga karavAno che ane te ja rIte varte, to tene yogya sAdhu gaNI tenAthI viparIta AcaraNa karanArane doSI mAne che. (khAsa prasaMgomAM mukhya AcAryanI AjJAthI ja parimita vigaya vAparavAnuM kahyuM che.) A uparAMta jeoe AhArasaMjJAne saMkSipta karI nathI ane gRhasthane tyAM gocarI jAya ke AhAra letI vakhate sAvadhAna na rahe te mATe lakhyuM che ke- je sAdhu rasoDAmAM praveza karI tyAM banelI badhI AhAra sAmagrIne tIvra bhAve nihALyA pachI $ 25 ON.* Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMgaLI ciMdhIne ema kahe ke- "A AhAra mane Apo ane A AhAra mane na Apo' evI cikAsa kare, te bhikSu ke bhikSuNI doSanA bhAgI bane che. A rIte nAma nirdezapUrvaka vastu mAMgavAmAM sAdhunI lAlasA pragaTa thAya che, te uparAMta gRhastho upara paNa teno kharAba prabhAva paDe che. AhAra saMbaMdhI ane gocarI saMbaMdhI ghaNI ghaNI sUcanAo che te ja rIte bIjA seMkaDo bAhya niyamonuM vidhAna karI zAstrakAre eka sakhata anuzAsana praNAlI sthApita karI che ane jo te anuzAsanane anusare nahIM to tenA mATe Dagale-pagale prAyazcittanuM vidhAna che. AgaLa cAlIne prAyazcittane vaphAdAra rahenArA ane prAyazcittane yogya rIte na anusaranArA evA be bheda upasthita karI pArihArika ane apArihArika sAdhakonuM vivecana karyuM che. AvA baMne pakSanA sAdhaka eka bIjA sAthe haLI-maLI na jAya te mATe yogya zikSA ApI che. bhagavAnanuM AkhuM zAsana ghaNA kAyadAothI ane daMDAtmaka vidhAnothI bhareluM hovA chatAM khAsa khUbI e che ke sarvatra ahiMsaka daSTino khyAla rAkhavAmAM Avyo che ane sAdhakane athavA sAdhanAhIna vyaktine kaSTa apAya tevo koIpaNa ullekha nathI. mana, vacana ane karmathI teo dubhAya athavA pIDita thAya tevuM pagaluM bharavAno uddeza jarApaNa sthAna pAmyo nathI. bhagavAna mahAvIra svAmInuM amara vAkya rahAsuda revAnupriyA mA paDavaMja kheda e bhAvanAne barAbara jALavI rAkhavAmAM AvI che. AkhuM zAstra nAnAmAM nAnI parvatIya UMcI-nIcI keDI uparathI pAra thAya che, paraMtu kyAMya belensa gumAvyuM nathI. A ullekha phakta chedazAstra mATe nahIM paraMtu samagra Aga vANImAM joI zakAya che. chedazAstramAM tenuM vadhAre pragaTa darzana thAya che. astu... ahIM ame ATaluM "chedazAstra' viSe kahIne viramIe chIe. kahevAnuM to ghaNuM ja vipula che ane ghaNA ja udAharaNo che paraMtu prabuddha saMta-satIjIo e je parizrama karyo che ane AgaLa samagra zAstrano bhAvArtha ane vivecana ApI rahyA che, tethI ame vizeSa sparza karyo nathI. ahIM eTaluM ja kahevAnuM che ke sAdhakanA jIvanamAM je lakSa nakkI karyuM che, te lakSathI haTI javAya tevA nAnA-moTA bhautika sAdhano ane khAsa karIne potAnuM zarIra paNa eka bhautika sAdhana che, jemAM karmabhoganI ane viSayAtmaka bhoganI je nirmiti che, te badhI aMtaHkaraNathI laI manodazA ane tyArabAda aMgaupAMgamAM jALarUpe patharAyelI che. jema jALamAM phasAyeluM mRga taraphaDe tema sAdhaka A sUkSma vAsanAmaya jALamAMthI nIkaLavA mATe prayAsa kare tyAre te nAnA-moTA nimittomAM aTavAI jAya che ane yogazAstra anusAra nimitta AdhIna jIva karI zake na kalyANa $( 26 ) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satromAM AvA parza karI upAdaApyuM che ane arthAtu upAdAnanI zuddhi na thaI hoya ane upAdAnanI aparipakvatA hoya tyAre AvA azubha nimitto jIvane parAdhIna kare che. eTale sAdhake upAdAnanI sAdhanAnI sAthe sAthe nimittothI paNa bacavAnuM che. nimitta svayaM akiMcit che, paraMtu te upAdAnanI azuddhinA AdhAre mahA kartutvano bhAga bhajave che eTale A badhA zAstromAM AvA komaLa nimittothI bacavA mATe pUrepUruM dhyAna ApyuM che ane nimittonI prabaLatAne athavA tenI anukULatAne sparza karI upAdAna meluM na thAya te mATe saMkhyAbaMdha AjJAo pharamAvI che.... astu.. ahIM ame chedazAstranI pRSThabhUmirUpa A abhigama pUrNa karIe chIe. vastutaH te kevaLI gamya che, chadmastha buddhie ochuM-vadhatuM mUlyAMkana thayuM hoya te arihaMto ane siddha bhagavaMtonI sAkSIe kSamya che. A abhigamanA nimitte zAstra paryAlocanA karavAno "Agama samitinA tyAgI vaMdoe amane je avasara Apyo che te badala zat zat abhinaMdana ApIe chIe ane ghaNA ja parizramapUrvaka AvA gahana zAstronuM adhyayana karI Apa sau je rIte svAdhyAyarUpI tapa karI zAsana prabhAvanA karI rahyA cho ane karoDo jIvone AgaLa upara zAstra sarovaramAM avagAhana karavAnI taka maLaze te nirava puNyanA Apa sau sahabhAgI banazo. te badala paNa hArdika maMgalakAmanA pAThavI saune sadbhAva sAthe AzIrvAda ApatA AnaMda anubhavIe chIe. jayaMta muni peTarabAra Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheda sUtronI vizeSatA ane tenA rahasyamaya bhAvo Agama divAkara pa. pU. janakamuni ma. sA. cheda sUtro eTale jiMdagInA chidro(bhUlo)nI sAravAranuM sUtra. sAmAnya chidro to pratikramaNathI purAya che. (utta. sU, adhyayana-ra9, sUtra-11) paNa koI kaThina chidra hoya to tene vizeSa sAravAra devI paDe che. chidro UbhA karavAnuM kAma to udaya karmanuM che ane tenI sAravAra kSayopazama bhAvanI jAgRti sivAya zakya nathI. kSayopazama bhAvanI jAgRti dharAvanAra sAdhaka ja A cheda sUtrono sAco adhikArI che. udaya karmathI gherAyelAM AtmAonI pAse jAya to te potAnuM ane sahunuM ahita karI bese. cheda sUtromAM mAtra udaya karmanA yoge UbhA thayelA chidronI sAravAra ja nathI, paraMtu karmayoge UbhI thayelI muzkelIonuM ane tenA ukelanuM mArgadarzana paNa che. ApaNI koIpaNa bhUla ke muzkelI hoya tene sudhAravAne badale jo AgaLa pAchaLa no vicAra karyA vinA te vAta ke te muzkelI ame bhUlI gayA chIe', agara to te vAtane ke te bhUlane dATI daIe, to te ApaNA audAsInya bhAva ApaNA bhaviSya mATenI khatarAnI pUrvabhUmikA taiyAra kare che ane AgaLa jatAM zarIra uparanAM gUmaDAnI jema phUTI nIkaLe che. ajJAnIono svabhAva bhUlone dATI devAno ke bhUlo tarapha AMkha mIMcI javAno hoya che, tethI bhUlanuM pariNAma thoDAM samaya mATe saMtAya jAya che paNa chelle jhanUnI svarUpa dhAraNa karIne jIvana upara tUTI paDe che. jiMdagIne bhayathI bacAvavA mATe ja cheda sUtro che. "je ugarelo hoya te ja ugArI zake mATe AcAryo, sthaviro, gItArtho' ja cheda sUtronA adhikArI che. te anya sahune mATe nathI. mana, vacana, kAyAnI je anAdinI Adato che tenuM nAma avrata ane avratathI ugAre tenuM nAma cAritra. dezathI (zrAvaka dharma) ke sarvathI (zramaNa dhama), game te prakAre saMyamano svIkAra karyo, paNa je kaSAyanA(apaccakakhANAvaraNIya, paccakhANAvaraNIya, kaSAya mohanIya karmanI bIjI ane trIjI cokaDI) kSayopazame rasto karI Apyo, te pote ja AvaraNathI yukta che. te AvaraNa je kAMIpaNa chidra UbhuM kare, to tene vyavasthita Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI devAnuM kArya cheda sUtranuM che. pratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyano kSayopazama kaho ke cAritra mohanIyano kSayopazama kaho, tenuM kArya to mAtra eTaluM ja che ke cAritra svIkAra karavAmAM madada kare. cAritra aMgIkAra karavA jeTalI ja samaya maryAdA pUratI tenI javAbadArI che. have cAritra mohanA kSayopazame je cAritrano bheTo karAvI dIdho, tene jIvana paryaMta TakAvIne, temAM sthiti ane vRddhi karavAnI javAbadArI vIryaMtarAyanA kSayopazamanI che. dezivarita ke sarvavarita game te padane pAmyA, paraMtu je kaSAyanA kSayopazame mArga karI dIdho te AvaraNathI yukta che. paccakkhANAvaraNIya ane apaccakkhANAvaraNIya, A baMne kaSAyono kSayopazama thayo eTale potAnI maryAdAmAM rahIne AtmAne samakita ane saMyamano yoga to karAvI Apyo, paraMtu te baMne pote ja AvaraNathI yukta hovAnA kAraNe ekane ucca prakAranI to bIjAne upadravI ema baMne prakAranI bhAMjagaDa to UbhI karavAnuM ja che. apaccakkhANa + AvaraNIya + kaSAyano kSayopazama (vratanA AvaraNathI yukta che) samakitano yoga to karAvI Ape paraMtu utkaTa bhAvanA hovA chatAM, tene saMpUrNatayA avratathI ugaravA na de. samakitIne avratamAM ja baMdhAya rahevAno je kheda anubhavAya che, te kAma AvaraNa(udaya)nuM che. paccakkhANa + AvaraNIya + kaSAyanA kSayopazame cAritrano to yoga karAvI Apyo, paraMtu te AvaraNa paNa (udaya karmanuM)thI yukta che. jethI te avrata tarapha AkarSaNa UbhuM karAvyA kare; te bhAMjagaDa sAme vIryaMtarAya karmano kSayopazama jhajhUme che ane kyAreka nAnI kAMkarI moTA ghaDAmAM chidra pADI de che, tema udaya karma baLavAna bane to vIryaMtarAya karmanAM kSayopazamane paNa ullaMghIne cAritramAM chidra UbhuM karI de che. te chidra puravAnuM kArya cheda sUtronuM che. gata janmano jene baLavAna saMkalpa(prazasta kSayopazama) hoya tene mATe A janmamAM vrata ke mahAvratanI ArAdhanA saraLa bane che saMkalpa baLano pravAha kyAreka AvaraNathI yukta(avrata eTale anAdinI mana, vacana, kAyAnI Adato AvaraNanuM svarUpa dhAraNa kare che) bane tyAre puruSArtha (saMkalpa baLanI vizeSa zuddhi) kAme lAge che ane puruSArtha paNa jyAre TUMko paDe che tyAre je udayAdhIna dazA Ave, te samaye chedasUtra upayogamAM Ave che. 29 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparokta tamAma prakriyA jAgRta sAdhaka hoya tene lAgu paDe che kAraNa te ja parIkSAmAM beThelA gaNAya, tethI pAsa nApAsanuM pariNAma tene ja lAgu paDe che. amuka AtmAo to evA hoya che ke je parIkSAmAM besatAM ja nathI. tene mAtra ogha saMjJA ja hoya che. ogha saMjJAmAM thatuM AcaraNa tene behoza agara daMbhI banAve che. bhagavAna tIrthakara devo kadI paNa koIne salAha ke bhalAmaNa detA nathI kAraNa ke sarvanA AtmAnAM UMDANamAM temaNe sarvajJa pada nihALyuM che, tethI potAnA upadezamAM mAtra sAvadhAnI svarUpa jAgRti ApIne bhavyAtmAne sabhAna banAve che. tethI ja "tamo khADAmAM paDazo nahIM' tevuM jJAna nathI ApyuM paraMtu "khADAmAM paDavA jevuM nathI" teTalI ja mAtra jAgRti ApI che, tenI sAkSI (daza. sU. adhyayayana-4, gAthA-11) che. koI paNa jAgRta sAdhakathI pratisevanA(doSAcaraNa) ke virAdhanA thaI jAya to bhagavAna ema nathI kahetA ke meM tane nA kahI hatI, je thaI gayuM che, have khADAmAMthI A cheda sUtrono AdhAra laIne bahAra Avo ane je gaMdavADa lAgelo hoya tenAthI svaccha thaI nirmala bano. khADo ke zikhara e baMne jAgRta ane sabhAna sAdhakane ja lAgu paDe che kAraNa ke mokSa mArge gati tenI ja che. jyAM mAtra sAvadhAnI vagaranI saMyama yAtrA che. te eka prakAranI udayAdhIna ogha saMjJA che. (daza. a.-2, gAthA-2), tethI teo to vagara khADe gabaDelA che ane vagara pANImAM DUbelA hovAthI tene mATe cheda sUtrono koI upayoga nathI. pAMcamuM ane chaThTha guNasthAna eTale saMsAra dazAthI to mukti maLI paNa chadmastha dazAmAM to tenI phasAmaNa che ja ! eTale saMjvalana kaSAyanI uparanA je be kaSAyo che te dUra haTIne(prazasta kSayopazama) game teTalo paNa saMyama mArga nirmala banAve to paNa chadhastha dazAnAM AvaraNathI to gherAyelo che eTale ja pratyAkhyAnI ane apratyAkhyAnI kaSAyonAM nAma sAthe 'AvaraNa' zabda joDelo che. ja A AvaraNanuM kArya eTaluM che ke saMyamanA bhAvone asaMyamanA bhAvo tarapha AkarSaNa UbhuM karavuM, A vAta bhale gaMbhIra hoya paNa tenI maryAdA mAtra atikrama-vyatikrama ane aticAranI hada sudhI ja che. mahAsAgaranA mAchalA jema kyAreka mojAnA dhakkA khAIne kinArA uparanAM chIcharA pANI sudhI pahoMce, paNa sAgaranI hada bahAra to na ja jAya. tema A "AvaraNa" paNa maryAdAvaMta che ane tethI ja zrI bhagavatIjI sUtramAM zataka-26mAM saMjyA-niyaMThAnA adhikAre "chaThThANavaDiyA' SaTrasthAnaka hAni vRddhi adhikAra AtmAnA sAMtvana ane vardhamAna bhAvonAM poSaNa mATe che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTha guNasthAnaka je eka bhava AzrI 700vAra Ave che, te uparokta AzayathI ja pharamAveluM che. jo ATaluM rahasya bhagavAna na batAve to AtmA "osanna' eTale teno saMyamano utsAha osarI jAya ane AgaLa jatAM pAsatthAnI patita dazA pAmI jAya. AvA durnirvAvAra pariNAmathI ugaravA mATe ja uparokta rahasyo bhagavAne kholyA che. AtmA bhale potAnA asaMga ane nirlepa bhAvanI ArAdhanA mATe saMyamanA bhAvane vahana kare, paNa anaMta avatArathI AtmAne pugalano (pAMca indriyanA 23 viSayono) saMga che, tethI te pUrI parIkSA karyA vinA jaladIthI mukta thavA deto nathI ane te potAnA (pugala) tarapha kheMca-kheMca karyA kare che. AvA AkarSaNa samaye AtmAne jo jAgati na rahI to padagalanI kheMca AtmAne aMdhakAramAM dhakelIne eka evI gaMbhIra bhUla UbhI karAve che ke sukha AtmAmAM nathI paNa pudgalamAM sukha che eTale pachI te AtmAne nAme ane saMyamanI ADamAM zAtA ane sagavaDatAnI ja zodhamAM rahe che ane pariNAme potAnA saMyamane nakalI ane banAvaTI banAve che. (daza. a-4, gAthA 26) jo cheda sUtro na hota to AcAra sUtro apUrNa gaNAta, sauthI moTuM ane mahatvanuM chedasUtra zrI nizItha sUtra che, te AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanA eka vibhAga tarIke ja che. utsarga mArga ane apavAda mArga e baMneno samanvaya thAya tyAre ja saMyama paripUrNa bane che. koIpaNa Azrava dvAranuM sevana kapaTane AdhAre Takela hoya che. yogya jJAnI guru pAse kapaTane jo khullu karI devAmAM Ave to te kapaTa(doSa) nirAdhAra banI jAya che, pachI nirAdhAra banelA aparAdhInuM AcaraNa kyAM sudhI Take? eTalA mATe ja zAsana vyavasthAmAM bhagavAne "AlocanA' sarva prathama kahI che. doSa mukta thavAnI tamannA keTalI jAgRta che, tenuM mApa vicArIne pachI ja prAyazcittanuM tapa nizcita kare che. mahAvIra devano mArga nirvANano mArga che. nirvANano artha e che ke sarva prakAranA kalezo ane saMtAponA maLa samAna ajJAnathI nivatta thavuM. ajJAnathI haLavA thavA mATe jIvananI dizA badalavI jarUrI che. potAnA jIvana paMthanA mArgane sudhAravAnA mArganuM nAma che. "viratibhAva" eTale saMyama ane cAritra. cAritra e eka moTI sAdhanA che paNa te sAdhanA anAdikALathI AtmAnA UMDANamAM utarI cUkelA ajJAna bhAva ane karmabhAvanA humalAthI gherAyelA che. tapa ane saMyamanA bhAvapUrvakanA pAlanathI saMgrahIta thayelI Atma zakti, ajJAnanA e humalA sAme jhajhUmIne paNa potAnA aMgIkAra karelA cAritra ratnanuM rakSaNa ane poSaNa kare che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmazuddhi aMgenI pUrvajanmanI taiyArImAM jo thoDI kacAza hoya to te saMyama bhAvamAM sthira thavA mATe AtmAne jarA naDe che. tema chatAM paNa jo te kacAzamAM ja aTavAya jaIe to AdaryA adhUrAM rahe. karmanA udayano humalo kyAreka kyAreka to potAnA aMgIkAra karelA ratnatraya (jJAna-darzana-cAritrane aMdhakAra(doSa) tarapha laI jAya che. te eka sanAtana satya che. tethI ja sarvajJa vItarAga deve sAdhaka AtmAone mATe pratikramaNa-AlocanA-prAyazcitta kSamApanA vagerethI zuddhinAM upAyo paNa te ja kAraNe zAstromAM pharamAvyA che. AtmA bhale karmabhAva ane ajJAna bhAvanA dhakkAthI ja vibhAvamAM(avaguNI vartana ane doSa daSTi) pheMkAto hoya, paraMtu parivartanazIla A jagatamAM avaguNa AcaravAnA sAdhano (doSonuM AcaraNa karavAnI rItarasama) ane doSomAM DhasaDAya javAnA nimitto dareka yuge judAM-judAM hoya che, kAraNa ke dareka yugamAM saMyogo-samaya paristhiti zarIrabaLa-puNyazuddhi ane Atmazuddhi vagerenI hAlata eka samAna hotI nathI. guNadoSanI vyAkhyA ane tenA AcaraNanI paddhati dareka yuge eka samAna hotI nathI, tethI ja dareka yuge AlocanA karavAnA samaye yugane paNa lakSamAM levo paDe che ane te kAraNe ja AlocanAnI zabdaracanA dareka yuge judA judA vAkyothI goThavAtI hoya che. tema chatAM paNa AlocanAnA prANa samAna Atma zuddhino mukhya uddeza che te to abAdhita ja raheto hoya che. Atmazuddhi vinA zAMti-svasthatA ke svarUpanI prApti zakya nathI ane A chedasUtra zuddhi pAmavA mATenuM ja apUrva sAdhana che. sau saMyamI sAdhako A sUtrano upayoga Atma zuddhine mATe ArAdhe eTale zreyano mArga saphaLa bane. astu Iti alam.. janakamuni jAmanagara Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya apUrva mRtaArAdhaka bhAvayoginI bA. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. zramaNa susaMskRtino saMdeza saMpUTa cA ne zramaNa pratimA gauravavaMtA goMDala gacchanA giri-hari, gacchAdhipatinA garimAbharyA gaNalA gAvA game che. AcArya bhImajI-neNazI-jesaMgajI-devajI, munivaronA zrI caraNomAM neNalA DhaLI name che, bahuzruta guru jasAjI-jaya-mANeka-uttama-prANa, pratApe sAkArita soNalA thaI zame che, tapodhanI rati gurudevanA varad haste ApelA, AzIrvAdanAM siddha veNalA haiye rame che." priya pAThakagaNa ! Apa sahunI samakSa prANa Agama batrIsInuM amUlya Agama ratna-triveNI saMgama samAna, ratnatrayano raNakAra karatuM, jinavANIno jayakAra karatuM, AtmA maMdiramAM saddharmarUpa sughoSaghaMTAno ghaMTArava karatuM, kalyANakArI, khamIrIno jhaNakAra jhaMkRta karatuM, Atma puruSArtha karAvatuM, avaLo mArga choDAvI savaLA mArge laI jatuM, saMyamI jIvananuM akhaMDa anusaMdhAna sAdhatuM, pApane bALatuM, puNyanuM pAtheya ekatrita karAvatuM, jJAnanI cinagArI pragaTAvatuM, zraddhAnA svastikane doratuM, cAritrane yathAkhyAta banAvavA aMgUlI nirdeza karatuM, maMgalakArI mAnava maMdiranI upara kIrti kaLaza samuM zobhatuM traNa cheda sUtranuM aneka saMdeza saMpUTathI bhareluM, zramaNa-zramaNI, zramaNopAsaka-zramaNopAsikAnA zRMgArarUpa sUtra pragaTa karI rahyA chIe. jemAM saMsAra vardhaka saMskRtinuM AmUlacUla parivartana karIne siddha dazAnuM sauMdarya pragaTa karAvavA snAtaka zramaNa saMskRtinI jaMgama pratimA pragaTa karavAnA aneka dharmarUpI zilpakaLAnI paddhati bharelI che. sarva kaLAne jANanAro eka Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The . dharma kaLA na jANe to adhUro kahevAya, eka dharmakaLAno jANanAro sarva kaLA na jANato hoya to paNa te pUrNa kahevAya che. te kathana mujaba A triratna cheda sUtra saMpUTa sAcA zramaNanI jaMgama pratimA deharUpa devAlayamAM gukhendriyanA gabhArAmAM kevI zobhAyamAna hoya che tenI jhAMkhI karAve che. adhamano uddhAra kare che, paDelAne UbhA kare che, mUchitane jAgRta kare che, marelAne jIvatA kare che, zUra-nUra pUrI sAco zramaNa banAve che. anAdinI kuTeva, kusaMskAra, kuceSTAo choDAvI zramaNatvanI suTeva, susaMskAra, suceSTA zIkhavADe che. cAlo... sAdhaka vRMda ! ApaNe sAcA zramaNa banavA arihaMta paramAtmArUpI pitA ane kaSNArUpI mAtAthI janma pAmelA nigraMtha pravacanakumAra jeo dharmakaLAnuM zilpa jANanAra che, te zilpInI zilpa zALAmAM jaIe. jyAM aneka zilpIo mAnavaratnanI zramaNa pratimA banAvI rahyA che, tene divya darzana karIe. mArI A vAta sAMbhaLI, zilpa zALA jovA utsuka banelI amArI sAdhaka maMDaLI ekAeka taiyAra thaI gaI. amoe amArA manoratha sArathine bolAvIne kahyuM, he sArathe! tame dharmaratha taiyAra karo. sArathie te vAta svIkArI ane AnaMdita thayo. te dharmaratha taiyAra karI hAjara thayo. amo badhA dharmarathamAM besI zilpazALAmAM AvyA. zilpazALA cAritrAcAranI sugaMdhathI maheMkI UThI hatI. tyAM jabarajasta mahAvratanuM medAna hatuM. pharato aNuvratano varaMDo hato. eka suMdara madhya bhAgamAM samitinuM siMhAsana hatuM. tenI aMdara mulAyama madhyastha bhAvanAnI gAdI hatI. tenA upara nigraMtha pravacanakumAra AruDha thayA hatA. tenI sAme aneka zilpIo beThA hatA. nigraMtha pravacana kamAra teone bodha ApI rahyA hatAM. temano bodha A pramANe hato, he devANuppiyA! A lokanI aMdara aDhIdvIpa che temAM manuSyanAM 101 kSetra che. te ekaso eka kSetramAMthI paMdara kSetro ciMtAmaNi manuSya ratnothI bharelA che. te mAnava ratnone tame parIkSA karIne laI Avo ane lAvyA pachI tamArI dIrdhadaSTithI, gaMbhIra upayogathI tapAsa karIne juo, ArapAra jozo to temAM zramaNAkRti najare paDaze, athavA zramaNo-pAsakanI AkRti najare paDaze. te AkRti joIne te ratnane grahaNa karI tamArI prajJA chiNIthI zramaNAkRti ke upAsakAkRti baMnene upasAvavA huM Adeza ApuM, te pramANe te karatA jazo, to tame siddhahasta dharma kalAkAra banI jazo. zarata eTalI ja che ke tame tamArI svachaMdamatino upayoga vacce na ja lAvatA. tamAro mata-Agraha vagere tamArA mAnasamAM je kAMI bharyuM che, te badhuM ja kADhIne mArI mati pramANe kArya karazo to ja 34 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI zilpI banI zakazo. badhA zilpI banavAnA jijJAsu hovAthI ekadama zuzruSApUrvaka hA pADI, mastaka namAvIne pravacanakumAranA caraNomAM AvIne bolI UThyA. bhate ! sadahAmi, patiyAmi, roemi, phAsemi, pAlemi, aNupAlemi ane amArI sAdhaka maMDaLIe paNa temAM sUra purAvyo. AgaLanuM dazya jovA badhA tatpara banI gayA. pelA zilpI banavA AvelA, te hatA khaMtikumAra, muktikumAra, ArjavakumAra, mArdavakumAra, lAghavakumAra, satyakumAra, tapakumAra, AkiMca kumAra, brahmakumAra, ahiMsAkumAra, satyakumAra, acauryakumAra, zIlakumAra, aparigrahakumAra, dizAparimANakumAra, vibhoga-paribhoga parimANakumAra, anarthadaMDatyAgakumAra, sAmAyikakumAra, dayAkumAra, pauSadhakumAra, atithisaMvibhAgakumAra. nigraMtha pravacana kumAre A zilpIonI jijJAsAne mAna ApI, satkAra karI AzIrvAda ApyA. 'tathAstu'. badhAe jinezvara devanI jaya bolAvI. pravacanakumAre AjJA ApI, jAo ane laI Avo mAnava ratnone... badhA jijJAsuo upaDayA ane karmabhUminI khANamAMthI mAnava ratno lAvIne pravacanakumAranA darabAramAM hAjara thayA. pravacanakumAre ! mAnava ratno joyA, khuza thayA, prasanna thaIne bolyA mArA vahAlA vidyArthIo ! tamAro prayatna saphaLa che. A ratno pANIdAra che. tenA upara lAgelo karmano mela che. tene kADhavA mATe dazAzrutaskaMdha nAmanuM cheda sUtra sthavira bhagavaMtoe raceluM che. temAM badhA ja upAyo darzAvyA che. te upAyano prayoga tamAre karavAno che. A ratno jaMgama che. hAlatA-cAlatA ratno che. te tamArA hAthamAMthI chaTakI-paTakI na jAya tevI kALajI rAkhIne kArya karavAnuM che. teo badhA ja sukha zodhI rahyA che. paraMtu teonA sukhanI vacce karma rAjAe asamAdhinI vIsa dIvAlo UbhI karI dIdhI che, tethI A ratno potAnI jJAna, darzana, cAritrAdi, mokSa mArgarUpa samAdhino anubhava karI zakatA nathI. te anubhava prApta karavA asat mArge utAvaLA utAvaLA doDI rahyA che. pratilekhana-pramArjana karyA vinA, duSTa rIte pramArjana karIne, temanI sAme AvanAra ratnAdhikonuM apamAna karIne, avahelanA karatA, pramAdanA rajakaNo ekatrita karIne, asamAdhinI divAlamAM bhaTakAI-paTakAI pAchA phare che, duHkhI duHkhI thaI jAya che. tevA A mAnava ratnonA duHkha haravA tame prajJA chiNIno upayoga karo ane tenA uparanuM asamAdhinuM paDa ukheDI nAMkho. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsa zilpIo kAme lAgI gayA. pravacana kumAranA Adeza anusAra asamAdhinI divAla caraNa vacce AvI rahI hatI tene dhaDAdhaDa kaDaDabhUsa karIne toDI nAkhI. bAvIsa zilpIoe pahelo ja prayoga vyavasthita karyo ane pelI avasthAmAMthI pasAra thaI gayA. mAnava ratnanuM sAcuM Atmateja dhUMdhaLu dhUMdhaLu dekhAvA lAgyuM teo AnaMdamAM AvI gayA. A parAkrama joIne nigraMtha pravacana kumAre bAvIsa zilpIone zAbAzI ApI ane kahyuM have bIjo prayoga zIkhavA mATe thoDo ArAma karIne mArI pAse AvI jajo. badhAe AjJA zire caDhAvI jJAnAmRtanuM bhojana karI samAgama sukha zapyAmAM ArAma karIne pravacana kumAra pAse pahoMcI gayA. pravacanakumAra bolyA- sAMbhaLo... mArA pitA arihaMta paramAtmAe pharamAvyuM che ke AtmA cetanavaMto ane paruSArthazIla che. AcaraNa caraNathI upaDe che. caraNa sthira rahe to te svarUpAnaMdI bane che paraMtu karmanA saMyoge caraNa sthira rahetA nathI. asthira caraNa AMdolana macAve che ane aneka jIvonI samAdhine lUMTe che, tethI te jIva pote asamAdhi pAme che ane bIjAne paNa pamADe che, zodhe che samAdhi paNa prApta thAya che asamAdhi. hiMsAthI kharaDAyelA A ramaNIya caraNa bhramaNIya banI jAya che. bhramaNIya caraNa pachI rokyA rokAtA nathI. te dhamadhamATI-dhaDabaDATI karatA abhimAnamAM AMdhaLI doTa mUkAve che. te cAlavAthI laIne kAyAnI kriyAmAMthI vAcAmAM AvI ratnAdhikonA apamAna, aTamu saMTam bolavAnI Teva, jIbha dvArA doDAdoDI kare che ane mananAM vicAro ratnAdhikonI ghAta karavA sudhI AMdolana macAve che, tethI kuTuMba, gaccha, kuLa vageremAM kalaha pedA karAve che ane bhojanAdika khAvA-pIvAnuM AMdolana macAvI doSita AhAra khAvA sudhInI pravRti karAve che AvA vIsa saMdeza saMpuTa sthavira bhagavaMtoe darzAvI teno nirodha karavA nigrahanI beDI bAMdhavI caraNane sthira karavAno upadeza Apyo che. te upadeza upAyano upayoga mArA mArgadarzana nIce tame barAbara karyo che. to pUchavAnuM eTaluM ja che ke A puruSArtha tamArA bAvIsamAMthI koNe keTalA pramANamAM karyo? badhA bolI uThyA puruSArtha badhA e karyo paNa naMbara prathama khaMtIkumArano che ane bIjo naMbara ahiMsAkumArano che. amArI utAvaLane rokI kSamA pakaDAvI hiMsA koInI na thAya tevI ahiMsAnI Ahaleka jagADI. pelA karmarAjane pANIcuM pakaDAvI AbAda rIte vIsa divAlo bhedI nAkhI ane sthiratAnI beDI caraNamAM paherAvI dIdhI. have caraNa samAdhimAM sthita thaI gayA, tethI pratimA kotaravAmAM musIbata nahIM naDe, A parAkrama mukhya khetIkumAra ane ahiMsAkumAranuM che. tenA kahevA pramANe ame cAlyA, (36 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI badhAno jaya thayo. A mAnava ratnanI malinatA ochI thaI gaI. have jaladI bIjo prayoga ApazrI prastuta karo ane te ame jaladI zIkhI laIe. - pravacanakumAra madhura bhASAmAM mukharita banIne bolyA- vahAlA vidyArthIo! A mAnava ratnonI karmadhUlIne to khaMkherI, have tamAre mAnava ratnonI upara paDelA khADA TekarA haTAvavAnA che. TekarAonI nIce pratimA daTAyelI che. te pratimAmAM khADA TekarA mAnava ratnoe potAnA hAthe ja UbhA karelA che. teo samatAnI zodhamAM nIkaLyA hatA paNa karmarAje vacce AvIne tenA hAthe ja pugalanA khADA TekarAo ekavIsanI saMkhyAmAM UbhA karAvI dIdhA. teo kAryotsarganI mudrAmAM besavA jatAM hatAM. tyAM maithuna saMjJAne mokalI baLAtkAra karI hastakarma AdithI laIne vAsanAne uttejita karavAnI kaceSTA karAvI dIdhI. te zabala doSanuM durAcaraNathI laIne IrAdApUrvaka asajhatA, doSita AhAra hAthathI karAvatA ekavIsanI saMkhyAmAM thaI gayA ane te bicArAnI sIdhI AkRti vikRta banI gaI che. zramaNa AkRtine IjA na pahoMce te rIte tamAre RjutAnI hathoDIne, kalyANanI chINIthI kotaraNI karavAnI che. TekarAne haThAvI khADAne pUrI AbehUba pratimAnI AkRti pragaTa karavAnI che ho ne? sarvavidyArthIoe AnaMdapUrvaka lalakAra karIne kahyuM ame ema ja karazuM. pravacana kumAre kahyuM, to cAlo- upADo hathiyAra, karo kAma. dazAzrutaskaMdhanI bIjI dazAmAMthI huM je rIte Adeza ApuM te rIte karavA tatpara banI jAo. badhA taiyAra thaIne hathiyAra laI cAlyA. mAnava ratno pAse AvIne UbhA rahyA. te ratno zAMta bhAve samAdhistha banI UbhA hatA. A bAvIza zilpIo pravacanakumAranA Adeza anusAra kAryazIla banyA. ekavIsa sthAna upara je zabala doSanA TekarA hatA te badhA ja haTAvI toDI phoDI nAMkhyA ane baMne hAthanI kuceSTAne suceSTAmAM lAvI dIdhI. A parAkrama brahmakumAre tathA zIlakumAre AgaLa AvIne karyuM hatuM, te barAbara pravacana kumAre joI lIdhuM. zAbAzI ApIne badhAne vadhAvyA. brahmakumAra ane zIlakumArano vAMso thAbaDyo, dhanya che tamArA parAkramane tame have samatA guNanI zramaNamUrti jarUra pragaTa karI zakazo. tamArI jevA zilpI pAmI huM dhanya banI gayo. cAlo... have trIjo prayoga zIkhavADuM. badhA zilpI zANA thaIne zrotA banIne besI gayA. pravacanakumAra bolyA ! tame zabala doSane to barAbara haThAvyA. A badhI kuceSTA prAyaH karIne hAtha dvArA tenA sparza dvArA thAya che. kuceSTA mAnavane kAmI banAve 37 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 ( 5. che. kAmI mAnava potAnA ja dvArA potAno svarUpa ramaNatAno AnaMda gumAvI pulAnaMdI banI jAya che. te pulano AnaMda udaMDa banAve che, uddhata banAve che, te uddhatAI udhaI jevI banIne potAne korI khAya che. te duHkha AzAtAnuM sahana nahIM karI zakavAnA kAraNe cAre kora ghUmI ratnAdhika vaDIlonI AzAtanA karI bese che. potAne joIe che zAtA paNa kAmInA dhaMdhA hovAthI kAmAMdha banI tetrIsa AzAtanA UbhI kare che. pachI temAM mohakarmanI ratikrIDA bhaLavAthI jabarajasta joma Ave che. jema markaTane dArU pIvaDAvavAmAM Ave, vIMchI karaDe pachI kevA kUdakA mAre tenI jema A mAnavaratno potAnA kUdakA bhUsakAthI karelI AzAtanAnA pApa dvArA cAritramAM cAMdA utpanna kare che. potAnAmAM ja UbhA karelA te tetrIsa prakAranA cAMdA asahya azAtAnI vedanA upajAve che. tenI nIce zramaNAkRti svaccha hovA chatAM ghavAyelI dekhAya che mATe temAM paDelA cAMdAnA sthAna tetrIsa dazAzrutaskaMdha sUtranI trIjI dizAmAM sthavira bhagavaMtoe darzAvyA che. te TALavAno upAya paNa temAM darzAvyo che. A AzAtanA cAMdAnA ghAva pUravA tamAre vinaya vivekano malama levo paDaze. evI cAlAkIthI zAtAnI saLI dvArA ghAvane RAvI devA paDaze to cAlo have malama paTTI tathA zAtAnI saLI lAvIne mArA AdezAnusAra karavA lAgI jAo. badhA UbhA thayA. samatAmAM sthita mAnavaratno pAse AvI lakSa bAMdhI pravacana kumAranA izArA pramANe tetrIsa ghAva rujhavavA malama paTTI karavA lAgyA. ratnAdhikanI AgaLa, pAchaLa, paDakhe cAlavAnI, besavAnI, UbhA rahevAnI uddhatAIne zAMta karI ghAva pUrI dIdhA, bolavAnI kuceSTA, kArya karavAnI kuceSTA ema tetrIsa AzAtanAnAM karelA pApanA pahelA cAMdAnI azAtAnA duHkhane dUra karI vinayazIla zAMta mUrtinI AbhA pragaTa karI dIdhI. bAvIsa zilpIomAMthI lAghavakumAra ane acauryakumAranI ghA rujhAvavAnI raLIyAmaNI hasta lAghavatA joI pravacanakumAra pramodita banI gayA ane dareka zilpInI vIratAne biradAvI khuza karI dIdhA. pravacana kamAra je Adeza Ape, je zikSA Ape te pramANe teo jhaDapathI zIkhavA lAgI gayA. have zramaNa AkRti najare paDavA lAgI. paga sthira, hasta sthira, ghAghobA vinAnI naravI AkRti pragaTa thavA lAgI. bAvIse vidyArthI temanA gurujI pAse AvI mastaka namAvI navI kaLA zIkhavavAnI tatparatA dekhADavA lAgyA. pravacanakumAre kahyuM- tamAre have tamArI buddhithI ATha aMganI AkRti oLa khavI paDaze ane te ATha aMganI saMpadA dazAzrutaskaMdhamAM darzAvI che. tevI ja kotaraNI (38 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavI paDaze. Aje mAre maunapaNe tamArI buddhi mattAthI karelI kAryakuzaLatA jovAnI che. mAnava ratnamAM ATha aMga hoya che. tenA pela pADI mastaka-hRdaya-udara-karoDarajjavALI pITha, be hAtha ane be paga A rIte akhaMDita pratimA khaDI karavAnI che. zilpIo eka bIjAnAM moDhA sAmuM jovA lAgyA. temAM mArdavakumAra ane sAmAyikakumAra zaurya darzAvavA AgaLa AvyA ane vinayapUrvaka bolyA, gurujI ApanI kRpA jo amane maLe to ame A kArya karazuM. ame badhA sAthe maLIne, saMpIne ATha aMgane upasAvI dezuM. pravacanakumAre hA pADI, teNe vinayapUrvakanA vacana vadhAvI lIdhA. te baMnene AgaLa karI vIsa zilpI temanI pAchaLa harSa ghelA thatAM cAlyA. badhA pahoMcI gayA. pahelA mAnava ratno pAse mArdavakumAre dazAzrutaskaMdhanI cothI dazAmAM darzAvelI ATha saMpadA vAMcI ane vicArI lIdhuM, badhA zilpIne izAro karyo. juo, pelI AcAra saMpadA che te pAMca prakAre che. tenAthI ApaNe mastakanI AkRti pragaTa karIe. jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAranI pAMca bhAvendriyavALuM mastaka kamaLa uttamotama racIe. badhAe hA pADI ane kAryazIla banI AcAra saMpadAthI mastakano bhAga pragaTa karyo, zrutasaMpadAthI hRdayano bhAga upasAvyo, zarIra saMpadAthI pIThano karoDarajja sahitano bhAga upasAvyo, vacana saMpadAthI udarano bhAga pragaTa karyo, vAMcanA saMpadA ane mati saMpadAthI baMne hAtha upasAvyA. prayoga ane saMgraha saMpadAthI baMne caraNa pragaTa karyA. A rIte AbehUba mUrti pragaTa karI dIdhI. pravacanakumAra jotAM ja rahI gayA, mArdava kumAra, sAmAyika kumAra sahita badhAnA kArya biradAvI bAvIsa zilpIne potAne tyAM laI gayA ane satsaMganuM sarabata pIvaDAvyuM. A mAnava ratnanI zramaNa mUrti pragaTa thatAM ja badhAmAM pApazramaNanI mUrzita cetanAmAM sAcuM zramaNa cetana jAgRta thayuM, jeo pramAdanI pathArImAM sUtA hatAM te saLavaLI UThyA teone lAgyuM ke ame dehathI judA chIe. saMsAranA tyAgI chIe. teo vairAgyano AnaMda anubhavavA lAgyA. ahIM pravacanakumAre badhA zilpIone bolAvIne kahyuM- A zramaNa pratimA upara polIza karavA mATe pAMcamI dazAmAM citta samAdhinAMdasa auSadha che. tenA vaDe A matine polIza karazo. tethI tenA upAMga badhA ja bahAra dekhAze ane te upAMgothI cittanI samAdhi jaMgama ratno prApta thaze. to A dasa auSadha laIne huM cAluM chuM. tamane ApuM chuM. te pramANe mUrti upara lepa karatA jAo. gurujInA Adeza pramANe temanI 39 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAchaLa badhA zilpIo upaDyA ane mAnava ratno pAse AvyA. A ratno Aje tejasvI banI gayA hatA. teo kahetA hatA amAre tamone paMcAMga praNipAta karavA che paNa amArA upAMga haju jaDa jevA che. tene sajIva karo to ame namaskAra karIe. gurujIe ane zilpIoe vAta sAMbhaLI, badhA kAryamAM lAgI gayA. auSadha lepa karyo aMdaranA anaMta dharmAtmaka guNo vIryavAna banI upAMgonA rUpamAM pAMca indriya, kAna, nAka Adi pragaTa thaI gayA. temAM citte samAdhi prApta karI bIjuM auSadha lagAvyuM. keTalIka mUrtimAM jAti smaraNa thayuM, mastiSkamAM samAdhi prApta thaI, keTalAkane svapna darzana ane keTalAkane devadarzana thayuM, te uparAMta avadhijJAna, avadhidarzana, mana:paryavajJAna, kevaLa jJAna, kevaLadarzana, kevaLamaraNa. bAkInA bolanuM jJAna pragaTa thayuM ane te jANavAthI cittanI samAdhi prApta thAya tevI pratIti thaI. zramaNa pratimA have sajIvana thaI rahI hatI, jaDa na rahI. evuM jANI pravacana kumAre sIdho bodha temane ja Apyo. juo... zramaNo ! sAdhakavRMda ! tamArI pratimAne A zilpIoe banAvI che. mATe tenuM mUlya cUkate karavA tamAre tapa karavo paDaze. badhA sAMbhaLI rahyA. temAM keTalAka mAnava ratnoe kahyuM, ame zramaNanI sAdhanA karavA samartha nathI ame phakta zramaNopAsaka banI rahezuM, tethI amAre mATe judI upAsanA darzAvo. keTalAka mAnava ratnoe kahyuM, ame to sAcA zramaNa banavA tapa karazuM amArI upAsanA evI darzAvo ke ame amArA dehane devAlaya banAvI zakIe. A mAnavaratnonI vAta sAMbhaLI zilpIonAM be vibhAga pADI dIdhA. dasakumAra zilpIne zramaNa jaMgama pratimA pAse mUkyA ane bArane zramaNopAsaka pratimA pAse mUkI dIdhA. gurujInAM AdezAnusAra bAra zilpIone upAsakanI agiyAra pratimAne vahana karavAno mArga batAvyo ane kahyuM, adharma bharelA kAryo karI jIvana jIvanAro pakSa mithyAtvano che. teno paricaya kyAreya na karavo, tevI pratijJA karAvI. dharma pakSanI pahelI darzana pratimAthI laIne zramaNabhUta agiyAramI pratimA tapanuM vahana karAvyuM. dazAzrutaskaMdhanI chaThThI dazA pramANe bAra zilpIonuM mUlya cUkavI dIdhuM. sAtamI dazA pramANe zramaNoe agiyAra bhikSunI pratimAnuM vahana karI te bAra zilpIonuM tArUpa mUlya cUkavI dIdhuM. bAvIsa zilpIo pravacanakumAra pAse AvIne potAnI zilpa kalAnuM mUlya taparUpe maLyuM tenI vAta karI. baMne prakAranI pratimAne pratiSThita karavA, vadhAre vizuddha banAvavA rara zilpIo sAthe teo zramaNAdi pratimA pAse AvyA. teo tapanA prabhAve 40 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khUba tejasvI banI gayA hatA. pratimAoe paMcAMga praNAma karyA ane kahyuM ke amane upadeza Apo. pravacanakumAre upadeza Apyo. prabhu mahAvIra arihaMta paramAtmAnAM janmathI laIne mokSa pAmavAnA pAMca (cha) kalyANakanuM varNana karI prabhunI kaThora sAdhanA bhareluM AThamI dazAnuM vyAkhyAna karyuM. prabhue pUrvabhavanA bAMdhelA karmanA udayano svIkAra karI, pratikriyA karyA vinA keTalI sahanazIlatAthI karma bhogavIne teo bhagavAna banI gayA teno upadeza Apyo ane kahyuM have tame je zarIranAM sthAnamAM rahI je upAsanA karI rahyA cho te tamAro deha devAlaya banI gayo che. temAM tame pratiSThita thaIne raho cho paNa karma rAjA mohakarmanI phoja laI tamArI sAme Avaze ane mohotpAdaka zabdo bolAvavAnI koziSa karaze. trIsa prakAranI lAlacathI tamane lalacAvaze, tamo jarAya lalacAzo nahIM, to jIvana jItI jazo. nahIM to deha devaLa kacarAvALuM karI ukaraDo banAvI deze mATe kaSAya mohanIyathI bacajo. te tame navamI dazAmAMthI sajAgapaNe jAgRta banI vAMcIne avadhArI lezo. tevA kAryamAM kyAreya kriyAzIla banatA nahIM hone ? uparAMta pAMceya indriya tamArI sajAga banI gaI che. temAM cakSuindriya rUpa joIne kAmI banIne nidAna na karI bese teno khAsa khyAla rAkhajo. khuda bhagavAnanI hAjarImAM zreNika rAjA tathA celaNA devInA rUpa joIne sAdhu-sAdhvIoe nidAna karyA hatAM. te nidAna karavAthI zuM geralAbha thAya che te nidAnanA aneka prakAra darzAvI, samajAvI nidAna choDAvavA bhagavAne nigraMthone nigraMthIone AlocanA karAvI zuddha karyA hatA, tenuM jJAna tame dasamI dazAthI vAMcI lejo ane A zilpIone tame tamArI pAse sadA rAkhajo jethI tamAruM rakSaNa thAya. A dazAzrutaskaMdhano bodha pUrNa thayo. have deha devAlayamAM zuM karavuM joIe tenI vAta avasare karIza. vAcaka varga ! Apa samajI gayA hazo ! A cheda sUtra che. temAM dasa adhyayana hovAthI daza zabda vaparAyo che. temAM aneka saMdezA lipi baddha thayelA che, tethI zabdano skaMdha banI gayo che. zruta-sAMbhaLavuM. dasa adhyayananA skaMdha banelA zabdone sAMbhaLIne tame tamArI dazA(avasthA) sudhArI laIne vyavasthita bano tevo bodha Apyo che. te dasa dazA sAdhaka varga upara utArI che. sAdhaka svaccha sAdhanA kare to tenI sAdhanAnuM sAdhya siddha thAya che. sAmAyika cAritramAM je kaMI doSanA bhAMgA-chidra paDe che tene prAyazcitta dvArA sAMdhI devAmAM Ave che tene cheda sUtra kahevAya che mATe zramaNa avasthA dhAraNa karyA pachI aticAra doSane sAMdhIne avasthA sudhArI potAnI pratimAne svaccha karavI joIe, 41 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema vicArI A zramaNa pratimAnuM vAstavika darzana karAvyuM che. have Ave che- bRhatkalpa sUtra : baha samaya bAda pravacanakamAra padhAryA ane sIdhA zramaNa varganA saMgha samakSa upadeza ApatA saMbodhana karyuM- priya sAdhakavRMda! tamAre sAdhaka dazAnI jaMgama pratimAthI hAlatA cAlatA deha devAlayanI cha kriyA karavI paDaze. te kriyA sakriyA-dharma kriyA banavI joIe. eka bAju tame sAdhu dharmano svIkAra karyo che. to bIjI bAju tamArI kriyA zuSka kriyA na thavI joIe, te mATe sthavira bhagavaMtoe sAdhaka jIvo mATe bRhatkalpanI racanA karIne zramaNa saMskRtino saMdeza saMpuTa samarpaNa karyo che. te tamArI pAse raju karuM chuM, ema kahI te arihaMta paramAtmA tathA kaSNAdevInA suputra nigraMtha pravacana kumAra AhvAda bhAvamAM jhUlatA bahudhA sAdhaka AtmA ujjavaLa pariNAmavALA banI pudgalAnaMdIpaNuM choDI prAyazcitta karI jAgRta banI gayA hatA. teo badhAne tathA bAvIsa zilpIone sAthe laIne pravacana kumAra mahAvratanAM medAnamAM sabhA bharIne beThA, tene sAdhaka varga sAme joIne uddhodhana karyuM. tame ATha aMga saMpadAthI zobhI rahyA che. tamo dehane devAlaya banAvI Atma devane ujaLA karI rahyA cho. devAlayamAM triratnathI zobhatI tamArI zramaNa pratimA jyAM sudhI mobAIla banI, maMgala paramANuthI vAsita thaI dharatIne ghUsarita kare tyAM sudhI AhAra, vihAra, nihAra, UThavuM, UbhA rahevuM, cAlavuM, sUvuM, bolavuM, te sarve kriyA yogya ane sAtvika, nirvikArI hovI jarUrI che. tevI sAmagrI bharelo A bRhatkalpa graMtha huM tamane arpaNa karuM chuM. temAM tamAre mATe badhA niyamo che jema ke- tAlapralaMba - kAcA phaLa, sacenna phaLa hoya to tamone kalpanA nathI, paraMtu acetta thaI gayelA hoya, te levA hoya to laI zake che sAdhvIoe AkhI cIja akhaMDa na levI joIe. manamAM vikAranuM smaraNa moharAjAno udaya karAve che. tame je devAlayamAM vaso cho, te deha devAlayamAM tamArI sAthe are... pAse ja, te jagyAmAM ja moha rAjA rahe che. jethI cetIne cAlavuM paDe che. bRhatuM eTale moTI moTI AcAra vidhi darzAvI cetavaNI ApI che. tame jyAM vihAra karIne jAo te sthAnamAM dhAnya verAyeluM paDyuM hoya, khAdya padArtho hoya, saceta pANInA ghaDA bharelA hoya tathA dharmazALA jevA asurakSita sthAnamAM keTalA divasa rahI zakAya, tadaviSayaka varNana tathA vividha paristhitimAM zayyAtara piMDanI grAhyatA 42 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agrAhyatAne samajAvI che. bIjA uddezakamAM 30 sUtro darzAvyA che. trIjA uddezakamAM sAdhunAM upAzrayamAM sAdhvIjIne besavuM, uThavuM, sUvuM, khAvuM, pIvuM, svAdhyAya, dhyAna, kAyotsarga karavAnuM kalpatuM nathI. te ja rIte sAdhvIjInAM upAzrayamAM sAdhune kalpatuM nathI. vagere khyAla ApI eka upAsanA darzAvI che ane vastra saMbaMdhI, pADhIhArI vastu viSayaka paNa ghaTasphoTa darzAvyo che. cothA uddezakamAM abrahmacarya, rAtri bhojana Adi vrato saMbaMdhI koI doSa lAgI jAya to tenA prAyazcittanuM vidhAna darzAvyuM che. pravrajyA yogya, vAMcana yogya koNa hoya zake ? avinita, rasalolupI, krodhI, A traNa avaNayukta vyaktine zAstra jJAna na ApavA saMbaMdhI tathA prathama praharanA AhAra pANI cothA praharamAM na vAparavA saMbaMdhI tathA kalpanIka-akalpanIka AhArAdi saMbaMdhI vagere aneka vidha vidha viSayano bodha sAdhucaryA ujjavaLa karavA mATe Apyo che. - pAMcamA uddezakamAM koI deva strInuM rUpa banAvIne sAdhuno hAtha pakaDe tyAre komala sparzane sukharUpa mAne to sAdhakane maithuna saMbaMdhI doSa lAge che. tene gurucAturmAsika prAyazcitta Ave che. evI ja rIte sAdhvI mATe jANI levuM. uparAMta koI zramaNa kaleza karI anya gacchamAM jAya tenI zAMti mATe kevA prayoga karavA joIe, kevI samajaNa ApavI teno ullekha karI aneka vigato A uddezakamAM zIkhavADI tathA AhArAdi vahorAvanAra gRhasthIo che. teo AhAra Ape ane temAM koI jIvajaMtu acAnaka paDI jAya tyAre tene bahAra kADhI eka bAju mUkI AhAra vAparI levo joIe athavA jo jIvajaMtu nIkaLI zake tema na hoya to te AhAra nirdoSa jagyAmAM paraThavI devo joIe. sAdhvIne kevA Asane besAya, kevA Asane na besAya. sAdhu kevA Asane bese, tenI vigatavAra mAhitI A uddezakamAMthI vAMcIne jANI levI. A vidhi niSedha utsarga-apavAda mArgamAM koI doSa ajANatA lAgI jAya to tenuM prAyazcitta karI mUrtinuM prakSAlana roja karavuM joIe. A kAyA saMbaMdhI zuddhinuM varNana che. - chaThThA uddezakamAM sAdhu-sAdhvIe vacanano upayoga kema karavI tenuM suMdara vivecana ApyuM che ane kahyuM che ke te sAdhaka varga! tamone jIbha maLI che to bolano tola karIne bolajo. kyAreya jUTha vacana, hIlita vacana, khiMsita vacana, kaThora vacana, niMdanIya vacana, kalaha priya vacana, kalezanI udIraNA thAya tevA vacana bolavA nahIM. prANAtipAta, 43 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Th( 5. mRSAvAda, adattAdAna, abrahma, napuMsaka, dAsa Adi viSayaka AkSepa-Aropa mUkavAnA doSa sevatA nahIM. jema ke- koI sAdhune pagamAM kAMTo vAgyo hoya AsapAsanA rahelA koI sAdhu ke koI bhAI kAMTo kADhI zake tema na hoya ane sAdhvIne kAMTo kADhatA AvaDato hoya, to apavAda mArge te sAdhvI sAdhuno kAMTo kADhI zake che te joIne niMdA karazo nahIM. satya vastune gaMbhIra banI vicAravI paraMtu vagara vicAryuM kArya karazo nahIM. apavAdarUpe koI sAdhvI uparathI lapasIne paDI rahI hoya, tyAre tene sahAro ApanAra bIjuM koI na hoya, to sAdhu tene sahAro ApI bacAvI zake che. vagere jevA kArya kyAre karAya, kyAre na karAya tenI suMdara vigata darzAvI vikAra bhAva rahita paraspara saMyama rakSAnI bhAvanAe kArya karavuM ema kahI, sthavira bhagavaMtoe mahA upakAra karyo che. A che tamArA zramaNa jIvananI rakSA poTalI. tene bahu sArI rIte sAcavIne, vAMcIne vartanamAM utArI lejo, to navo deha dhAraNa karavo nahIM paDe. bRhatkalpa sUtra, rogI kAyAne palaTAvI Arogyamaya kAyA kalpa kare che. AtmAne vizuddha karavA mATe kAyAkalpa mokSanuM sAdhana banI zake che. vikAranA rogathI mukta banI nirvikArI banavAno upadeza Ape che. roja teno svAdhyAya karI doSathI kharaDAyelA deha devAlayanuM prakSAlana karajo evo mAro hitopadeza che. tamArI rakSA karavA A zilpIo sAthe ja raheze. temanI pAse je sAmagrI che tenAthI doSita chidrane pAchA pUrI tamArI pratimA akhaMDa rAkhaze. tenI rakSA karaze khaMDitane sAMdhI deze. cAlo... have tamane trIjA vargamAM laI jAva. tyAM to mAre tamane upadeza ApatAM ApatAM vyavahAranI paddhati zIkhavADavI paDaze. jo ke bRhatkalpanuM te pUraka zAstra che. AcAra pALatAM pramAdavazAt AjJA bhUlI doSo utpanna thaI jAya, Atma pratimAne sApha karavAno AlocanArUpI sAbUna ane prAyazcittarUpI pANI gurunA AdezAnusAra levo joIe. gurudeva pAse kema upasthita thavuM, kevI rIte bolavuM, bolavAnI satyatA, pramANikatAno vyavahAra kevI rIte karAya tenI vidhi tathA saMdeza saMpUTa A vyavahAra sUtra vargamAM bharyA paDyA che. tenA dasa uddezaka che. te pUrNa caraNAnuyoga che, cAritranuM pUraka che. A sUtra paNa sthavira bhagavaMtoe vItarAga vANI mujaba tAravIne ApaNA upara upakAra karavA lipi baddha karyuM che. tenA dasa uddezakanI saMkSipta mAhitI ApI tenAthI tamone mAhitagAra karI dauM chuM. pachI A graMtha tamane arpaNa karI daIza. A pramANe sAdhaka vargane uddezIne pravacana kamAre vArtA AgaLa calAvI. 44 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra sUtraH aho... pyArA zramaNa sAdhako ! A vyavahAra sUtranA pahelA uddezakamAM sthavira bhagavaMte kahyuM che. gurudeva pAse tame jAo tyAre je doSathI milanatA AvI gaI che, te eka mahinAnuM prAyazcitta thAya tevo doSa che te doSa je rIte sevyo hoya tenI yathAtathya rUpe ja AlocanA karavI joIe. te sAcA pUravAra thaI jAya tema gurudevane lAge to eka mahinAnuM ja prAyazcitta Ape, paraMtu A doSa bIjA jANI jaze, to te mArI sAthe kevo vyavahAra karaze, ema vicArI gurudeva pAse kapaTa karIne AlocanA kare to eka mahinAnuM vadhu prAyazcitta Ave che. vadhI vadhIne cha mahinAnuM prAyazcitta Ave che. mAyApUrvaka AlocanA karanArano koI vizvAsa karatA nathI mATe saccAIpUrvakano vyavahAra karavo. eka ke aneka doSa karyA hoya tenI kramazaH gurudeva sAme upasthita thaIne AlocanApUrvaka Atmazuddhi karavI joIe. jeTalIvAra pApa thaI jAya teTalIvAra prAyazcitta karI mUrti pavitra rAkhavI joIe. bIjo khAsa upadeza e che ke je nirmaLa sAdhake prAyazcitta vahana karanArA sAdhaka pAse besavuM, UThavuM hoya to tenA vaDIla ratnAdhika gurudevane pUchI AjJA laIne javuM joIe. kyAreka AjJAnI avahelanA karIne prAyazcitta vAhaka sAthe besavA uThavAno vyavahAra karavo na joIe ane jo evo vyavahAra kare, to tene prAyazcitta Ave che. evI ja rIte koI zramaNagaNano parityAga karI sAdhaka ekAkI vicaraNa kare che te pote zuddha AcAranuM pAlana karavAmAM asamartha che to temane AlocanA karAvI cheda ApI navI dIkSA dhAraNa karAvavI joIe. je niyama sAmAnya ekalavihArI sAdhu mATe che te ja niyama gaNAvacchedaka, AcArya temaja zithilAcArI zramaNane mATe hoya che. vyavahAra zuddhi darekamAM jALavavI joIe. zramaNanI svaccha pratimA thayA pachI vAraMvAra akRtyano doSa sevI malina thavuM na joIe. chatAM ya malina thaI javAya to jJAnI gurudevo, AcArya, upAdhyAya pAse doSa pragaTa karIne saccAipUrvaka prAyazcitta levuM joIe. koI evA jJAnI na maLe to jaMgalamAM sthita thaIne pUrva-uttara dizA tarapha mukha rAkhIne potAnA doSa pragaTa karavA joIe A rIte pratimAne pavitra ja rAkhavI joIe. uddezaka bIjo : eka samAcArIvALA be sAdhu sAthe vicaratA hoya, tyAre bemAMthI eke akRtyanuM sevana karyu hoya to teNe pelA sAdhu pAse AlocanA karI pavitra thaI javuM joIe. baMnee doSa sevyo hoya to temaNe arasaparasa AlocanA karI prAyazcitta laI zuddha thavuM joIe. evI ja rIte ghaNA sAdhumAMthI eka athavA badhAe doSa sevyo hoya to 45 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teoe eka pAse AlocanA karIne zuddha thavuM. pachI bAkI rahelA te ekane paNa AlocanA karI pavitra thaI javuM te vyavahAra che. prAyazcitta sevana karanAra bImAra thaI jAya to tenI vaiyAvacca karavI. A rIte glAna, vyagracittavALA, harSanA atirekathI pAgala thaI gayelA, bhUta pretAdi vaLagADavALA, unmAdane prApta, upasargathI glAna banelA, krodha kalahathI rogI banelA, ghaNuM prAyazcitta AvatA bhaya pAmelA, aNasaNa karI vyagra cittavALA vagere koIpaNa sAdhaka, gaNAvacchedaka pAse Ave to tene gacchanI bahAra kADhavA kalpatA nathI paNa nirogI sAdhue te rogamukta na thAya tyAM sudhI tenI vaiyAvacca karavI joIe. te rogamukta thAya tyAra pachI tene sevA levAnuM nAma mAtra prAyazcitta ApavuM, te dayALu sAdhunuM kartavya che. te vyavahAra zuddhi kahevAya che. A rIte bIjA uddezakamAM pratimA prakSAlana karavAnA ghaNA ja upAyo che, tamAre teno upayoga karavo joIe. uddezaka trIjo : AcArya, upAdhyAya, gacchanAyaka Adi padavI ApavI hoya to tenI dIkSA paryAya, ziSya parivAra, AcAra zuddhi, sAra saMbhALa levAnI kuzaLatA, vagere guNonI parIkSA karI tenI sthApanA karavAno kevo vyavahAra karavo joIe tenuM varNana che, te trIjA uddezakamAMthI jANI levuM. uddezaka cotho : AcArya, upAdhyAyane unALA ziyALAmAM ekalApaNe vicaravuM na kalpe. potA sahita be sAdhune vicaravuM kalpe. gaNAvacchedakane potA sahita traNa sAdhune vicaravuM kalpe che. ghaNA sAdhuo, gaNAvacchedaka, AcArya ke A sarve ekaThA thaIne vicare tyAre badhA samAna hoya, tema vicaravuM na kalpe. paNa nAnAe moTAne vaMdanAdi vyavahAra karatA vicaravuM kalpe che. uddezaka pAMcamo : pravartinI sAdhvIne ziyALe-unALe potAnA sahita be sAdhvIne vicaravuM na kalpe. traNa hoya to kalpe. evI rIte gaNAvacchedikA sAdhvIne ziyALe unALe potAnA sahita cAra sAdhvIne vicaravuM kalpe. comAsAmAM cAra-pAMca anukrame vicaravuM kalpe che. sAdhu-sAdhvIne rAtre athavA saMdhyAkALe sarpa karaDe tyAre sAdhu strI pAse ke sAdhvI puruSa pAse auSadha karAve, te apavAda mArga sthavirakalpIne kalpe che. AvA apavAda mArganuM sevanAra sthavirakalpIne prAyazcitta AvatuM nathI. A sthavirakalpI mATeno AcAra kahyo che. jinakalpIne A rIte apavAda mArganuM paNa sevana karavuM kalpatuM nathI. teo utsarga mArgamAM rahe che. vagere varNana A uddezakamAMthI prApta karIne zuddha vyavahAra tame Acarazo to sukhI thazo. 46 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka chaThTho : A uddezakamAM je koI agItArtha sAdhu-sAdhvI potAnA sagAne ghera gocarI Adie javA icche to sthavirane pUchyA sivAya javuM na kalpe. sthavira AjJA Ape to kalpe ane AjJA na Ape to na kalpe. alpasUtrI ke AgamanA alpa jJAtAne ekalA potAnA sagAne tyAM javuM na kalpe. bIjA bahuzruta ke ghaNA AgamanA jJAtAnI sAthe sagAne ghera javuM kalpe. tyAM gayA pachI pahelA bhAta thayA hoya paNa dALa thaI na hoya to bhAta levA kalpe, dALa levI na kalpe. pahelAM dALa thaI hoya paNa bhAta thayA na hoya to dALa levI kalpe, baMne pahelA utarI gayA hoya to baMne levA kalpe che. A rIte agItArtha sAdhue gItArthanI nizrA vinA rahevuM kalpatuM nathI vagere viSaya A uddezakathI vAMcI hRdayagata karI tamArI pratimA pavitra rAkhajo. uddezaka sAtamo : A uddezakamAM sAdhu jIvananA aneka mahatvanA viSayono samAveza karyo che. je sAdhu-sAdhvIo samAna samAcArIvALA che. tyAM sAdhune pUchyA sivAya sAdhvIe khaMDita, zabala-bhedAyela ke saMkliSTa AcAravALA koI anya gaNanA sAdhvIne tenA pApa sthAnakanI AlocanA, pratikramaNa, prAyazcittAdi karyA sivAya teone zAtA pUchavI, vAcanA devI, eka mAMDale AhAra karavo, sAthe rahevuM, thoDo kAla ke kAyama mATe koI padavI devI Adi kazuM kalpatuM nathI. paNa jo teNI AlocanA Adi sarve kare to gurunI AjJA lIdhA pachI tene zAtA pUchavI yAvat padavI ApavI ke dhAravI kalpe. A prakAranA sAdhvIne jo samudAyanA sAdhvI na icche to te gacchamAM pAchuM javuM. A rIte sAdhvIne mATe AcAryAdinI nizrAnI agatyatA, mRtadehane paraThavAnI vidhi vagere aneka vigata bharIne varNana che. te vyavahArathI zramaNanI pratimA zuddha ane svaccha rahe che mATe jinAjJA pramANe vyavahAra karavo joIe. uddezaka AThamo H A uddezakamAM he saMyamI sAdhakavRMda ! tamArA deha devAlayane je gharamAM, sthAnakamAM rAkhyo hoya tenA mATe te gharamAMthI suvA yogya pATa patharaNAdi maLI jAya, athavA dUrathI levA javAnuM hoya tyAMthI lAvavA mATe gurujanonI AjJA laIne lAvI zakAya che. je zayyA saMthArA yogya, eka hAthe upADI zakAya tevuM haLavuM levuM ane jene jeTalA divasa rAkhavuM hoya te pramANe AjJA levI ane AjJA pUrI thAya tyAre tyAM pahoMcADI devuM joIe. te uparAMta pADhIhArI cIja vastu keTalA pramANamAM konA-konA mATe kevI rIte lAvavI, pAchI ApavI tenuM gaNita barAbara vAMcI laIne jANI levuM, te 47 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe deha devAlayanI caryA kevI rIte svaccha rAkhavI, tenI vidhi A uddezakamAM che. uddezaka navamo H A uddezakamAM saMyamI zramaNa pratimAne svaccha rAkhavAno saMdeza Apyo che. je sthAnamAM tame utAro karo tyAre konI AjJA levI, konI laI zakAya. AjJA jenI lIdhI hoya te vyaktine zayyAtara kahevAya. tenI AjJA lIdhA pachI tenA gharanA AhAra na ka2e ane tenI mAlikI chUTI gaI hoya ane potAno AhAra bIjAne ApI dIdho hoya tevo AhAra levo kalpe. te zayyAtaranA ghera mahemAna athavA nokara-cAkara, sevaka Adi koIpaNa gharamAM ke bahAra jamatA hoya temane mATe banAvelo AhAra jamatA vadhe ane te nokara vagerene zayyAtara ApI ja de, potAnI mAlikI choDI de, nokarAdinI mAlikIno AhAra thaI jAya ane te AhAra sAdhakane vahorAve to levo kalpe che. A rIte nirdoSa AhArAdi viSayaka vidhi vidhAna prastuta A uddezAmAM che. jinAjJA pramANe vizuddha pratimAnA udaramAM vizuddha AhAra bharavAmAM Ave to te pavitra rahe che nahIM to prAyazcittanA bhAgIdAra thAya che. zramaNa pratimAne zuddha rAkhavA zuddha AhArAdinI gaveSaNA jarUra karajo ane tamArA deha devAlayane zuddha rAkhavAnI mArI khAsa bhalAmaNa che. temAMthI vizeSa tapazcaryAdinI vigata paNa jANI levI. uddezaka dasamo H sAdhaka varge tapazcaryAdi vagere kema karAya ? java madhya caMdra pratimA ane vajra madhya caMdra pratimA vage2e tapa kevI rIte karavo tenI vigata, tapa karavA samaye deva-manuSya-tiyaMca saMbaMdhI upasarga pariSaha Ave tyAre kevI sahanazIlatA keLavavI tathA vividha abhigraho dhAraNa karavA viSayaka vidhi darzAvI che. te uparAMta pAMca vyavahAra darzAvyA che. Agama, zruta, AjJA, dhAraNA, jIta. jyAM Agama vyavahArI eTale kevaLI ke pUrvadhara hoya tyAM Agama vyavahAra sthApavo. jyAM Agama vyavahArI na hoya tyAM sUtra vyavahAra sthApavo. jyAM sUtranA jJAtA paNa na hoya tyAM AjJA vyavahAra sthApavo, jyAM AjJA vyavahArI na hoya tyAM dhAraNA vyavahAra sthApavo, jyAM dhAraNA vyavahArI na hoya tyAM jIta eTale paraMparAthI Avato dharma vyavahAra sthApavo. A pAMca vyavahArathI sAdhucaryAnI samAcArI cAle che. keTalA varSanI pravrajyA paryAya hoya, tema tenI buddhi pramANe kyA AgamanuM jJAna bhaNAvavuM. teno krama batAvyo che. A rIte A uddezakamAM sthavira bhagavaMtoe deha devAlayanI jaMgama zramaNa pratimAne vyavasthita rAkhavAnuM jJAna A sUtramAM ApyuM che. aMtamAM nigraMtha pravacanakumAre pharamAvyuM che ke- A bAvIsa zilpIoe 48 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazAzrutaskaMdha sUtranA AdhAre mArA kahevA pramANe tamArA saMyama dehanI dasa avasthA badalAvI nararatnane zramaNaratnanI pratimA banAvI guptinA gabhArAmAM tamane pratiSThita karI jAgRta deva karyA che. tyArapachI bRhatkalpamAMthI lAvIne dehanI pUjA karIne pUjanIka banAvyA che. have tame nigraMtha maharSi zramaNa varga tarIke ane upAsaka pratimAthI zramaNopAsaka varga tarIke pUjanIya thaI paMkAo cho. A avasthAnuM pAlana, poSaNa vyavahAra sUtranA AdhAre kema karavuM tenI saMkSipta mAhitI ApI dIdhI che. A cAritranuM ghaDatara jJAna, darzana, cAritrane pUrNa ke apUrNa rAkhavuM te tamArI svAdhInatA che. roja roja prakSAlana karazo to siddhAlayamAM javA yogya banatA rahezo ane nahIM to prAyazcitta lIdhA vinA zuddha nahi thAo to jJAna, darzana, cAritranI virAdhanA karI virAdhaka banI rahezo ema kahIne vidAya lIdhI. bAvIsa zilpIo sAdhaka varganI sevA karavA sadAye sAthe ja rahyA, tethI te sAdhaka varganI zramaNa pratimA zuddha, buddha thaI siddha thavA utsuka rahevA lAgI. niraticAra sAmAyika cAritra pALatA zuddhi karatAM yathAkhyAta cAritrathI kevaLajJAna pAmI kevaLI tarIke paMdara karmabhUminA videha kSetramAM vicarI rahyA che. koI haju AcArya-upAdhyAya sAdhu bhagavaMtanI rUpe paMdara karmabhUminAM kSetramAM vicare che. A traNa cheda sUtro pramANe prAyazcitta letAM letAM cAritrane zuddha karI rahyA che. evA aDhIdvIpanI aMdara nararatna zramaNa zramaNInI pratimArUpe samiti guptinA aSTa pravacana mAtAnI godamAM triratna jhulI rahyA che. teo be hajAra kroDa, nava hajAra kroDa sAdhunA rUpamAM birAjI rahyA che. AvI suMdara zilpa zALAmAM amArI sAdhaka maMDaLI dharmarathamAM besIne gaI hatI. pravacana kumAranA pravacana sAMbhaLI bAvIsa zilpInI dharma kaLA jANI ane zramaNa pratimA joI ame dhanya dhanya banI gayA ane videha kSetramAM rahelA sImaMdhara svAmI Adi vIsa viharamAna tathA siddha thatAM aneka kevaLI bhagavaMtone ame bhAva vaMdana karI namI paDyA ane eka sAthe amo sahu DolI UThyA, bolI UThyA mahAvideha rUDuM nAma che, suMdara evuM dhAma che, jyAM sImaMdhara svAmI che cAlo prabhujIne vaMdanA karIe AyAhINa payohINuM karo vaMdAmi namaslAmi bolo sakkaremi sammANemikalyANa. maMgaladevayaMceIyaMpajUvAtsAmi.(1) 49 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavasaraNa jenuM bhavya che, dezanA jenI divya che, mukhaDuM jenuM saumya che cAlo prabhujIne vaMdanA karIe.pajvAssAmI eka abaja jenA sAdhu che, eka abaja jenA sAdhvI che, dasa lAkha jenA kevalI che, cAlo sahune vaMdanA karIe. A rIte paryApAsanA karIne nirNaya karyo ke bharata kSetranAM mAnavIo prabhunI sAkSIe pApane ekatrita nahIM karatA roja AlocanAdi tapa dvArA prAyazcitta karI levuM tevo niyama dhAraNa karIne amArA manoratha sArathinAM dharmarathamAM besI pAchA pharyA ane ame sahu amArAmAM samAya gayA. priya pAThakavRMda ! mArA saMpAdakIyanI rItathI Apa sahu paricita cho eTale vizeSa samajAvavAnI koziSa karatI nathI. cheda sUtra ApaNuM eka cAritra sAMdhatu zilpa che. tenuM vAMcana, manana karIne, tene kaMThastha rAkhIne ApaNe ApaNuM cAritra zuddha rAkhazuM to A paMcama ArAmAM paNa pAMcamI gatine lAyaka jarUra banazuM. astu... A sUtra bahAra pADavAmAM koI mahAtmA puruSanI azAtanA thaI hoya to mana vacana kAyAthI kSamA mAMgu chuM. amAro saMkalpa hato ke batrIsa Agama bahAra pADavA. te mATe gusvaryonI AjJA ane AzIrvAdathI ame puruSArtha karI zakayA chIe. ApanI zubhecchAoe amane pUrNatAne sthAne pahoMcADyA che. te mATe tamArA badhAno AbhAra mAnuM chuM tathA sarvanuM zreya thAo...maMgala thAo....oma zAMti...!! AbhAra : dhanyavAda : sAdhuvAda : prastuta AgamanA rahasyone khullA karato aNamola divya abhigama preSita karanAra, mahAupakArI goMDala gaccha ziromaNi, parama dArzanika, amArA Agama kAryane protsAhita karI AzIrvAdanI varSA varasAvanArA gudaiva pU. zrI jayaMtIlAlajI ma.sA.no ananya bhAve AbhAra mAnuM chuM ane zatakoTI sAdara bhAve praNipAta, namaskAra karuM chuM. zraddheya, preraka, mArgadarzaka jemanA pasAye pU. triloka muni ma.sA.no yoga prApta thayo che, tevA vANIbhUSaNa pU.girIza gurudevano sahRdayatApUrvaka AbhAra mAnI vaMdana karuM chuM. guruprANa Agama batrIsInA saMpAdana sahayogI Agama manISI pU. trilokamunivaryane zatakoTI vaMdanA pAThavuM chuM. muni puMgavonA caraNAnugAmI, prAraMbhelA kAryane pUrNatAnA pagathAre 50 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahoMcADanArA, Agama gujarAtI saMskaraNanA udbhavikA, utsAhadharA, nipuNA, kAryaniSThAvAna, ugra tapasvinI mama bhaginI temaja suziSyA sva. sAdhvI zrI uSAne smaraNa sAthe dhanyavAda ardhuM chuM. A traNa cheda sUtronAM anuvAdikA amArA suziSyA bA. bra. DaoN. DolarabAI ma. che. teoe sucAru puruSArtha karyo che. atyAre vaDIla mahAsatIjI mama gurubhAgInI pUjyavarAnI sevA zuzruSA karatA teonA sAMnidhyamAM che. teonuM nAma ja che Dolara, kahevAya che ke je bagIcAmAM Dolarano choDa vAvyo hoya te bagIco roja maheMkyA kare che. ema amArA suziSyA gurukuLamAM jJAna, darzana, cAritranI zuddhi dvArA cheda sUtranA lakhANa pramANe cAritranA bAgamAM maheMkyA kare. cAritra zuddhi karatAM jJAna, darzana, cAritrano triveNI saMgama karI pavitra banatA rahe tevI zubhecchA pAThavuM chuM. Agama avagAhana kAryamAM sahayogI sAghvIratnA puSpAbAI ma., prabhAbAI ma. evaM dhIramatI bAI ma., hasumatI bAI ma., vIramatI bAI ma. sahita sevArata reNukAbAI ma. Adi dareka gurukulavAsI sAdhvIvRMdane anekazaH dhanyavAda ApuM chuM. satata prayatnazIla, aneka AgamonuM avagAhana karIne anuvAdanI kAyApalaTa karI, Agamane sarala, sumadhura, saMmArjita karanAra, zabdArtha-bhAvArtha ane vivecananuM saMtulana jALavI rAkhanAra, bhagIratha kAryanA yazasvI sahasaMpAdikA mama ziSyA-praziSyA sAdhvIratnA DaoN. sAdhvIzrI AratI evaM sAdhvIzrI subodhikAne abhinaMdana sahita sAdara dhanyavAda ApuM chuM. Agama niSThAthI sevA ApanAra zramaNopAsaka mukuMdabhAI pArekha, maNibhAI zAha evaM kumArI bhAnubahena pArekhane temaja dhoma tApamAM AvIne amArA saMpAdakIya lakhANamAM yoga joDI, tanmaya banI, motIsamA akSare Alekhana karanAra yojJAbahena mahetAne anekazaH dhanyavAda ApuM chuM. paramAgama pratye avihaDa bhaktibhAva rAkhanAra guruprANa phAunDezananA mAnad sabhya bhAmAzA zrIyuta ramaNikabhAI tathA Agama prakAzana karavAnA aDaga bhekhadhArI, daDha saMkalpI, tapasvinI mAtA vijyAbahena tathA bhaktisabhara hRdayI pitA mANekacaMdabhAI zeThanA suputra, narabaMkA, royalapArka sthA. jaina moTA saMghanA pramukha zrutasevAsaMniSTha zrI caMdrakAMtabhAI zeTha tathA kAryAnvita zrI sarva sabhyagaNa; dhIrubhAI, 51 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinubhAI Adi kAryakartAo; mudraNa karanAra nehalabhAI, temanA pitAzrI hasamukhabhAI tathA sahayogI sarva kAryakaro, AgamanA zrutAdhAra bananArane ane anya dAnadAtA mahAnubhAvone abhinaMdana sAthe sAdhuvAda ApuM chuM. AgamanA anuvAda, saMzodhana, saMpAdanamAM upayogI thayelA pUrva prakAzita AgamonA prakAzakone sAdhuvAda. Agama avagAhana karavAmAM upayoganI zUnyatAthI kaMIka zabdo, akSaro, pAThamAM azuddhi rahI javA pAmI hoya, vItarAga vANI viruddha lakhAyuM, vaMcAyuM hoya to trividhe-trividha micchAmi dukkaDe. priya pAThako ! tamo Agama vAMco tyAre kaMIka azuddhi rahI javA pAmI hoya te khyAla Ave to tenI noMdha karI amane mokalavA prayatna karazo. namAmi sabasiTTSkhmaami savva jIvANaM / "goMDala gacchanAM mahAmanA hira-vela-mAna-deva-ujama-motI gujjIne vaMdanA amArA, daDhatA, viveka, brahma niSThatA dakSatA ujjavaLatA Adi guNonA hatA akhUTa bhaMDArA, | parama tAraka kula-Ama-amRta-bhA chabala guNImaiyA hatA zAsana nA sitAra caMpA-jaya-vimala guNI vaMdanA Agama samApane lIlama jhIle AzIrvAda tamArA. parama pU. saumyamUrti aMbAbAI ma.sa.nA suziSyA- AryA lIlama. 52 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdana anubhava Do. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA vItarAga dazAne prApta karIne svarUpamAM akhaMDa sthiratA prApta karavI, te sAdhakanuM aMtima lakSya che. te lakSya siddhi mATe paruSArtha karato sAdhaka pUrvakata karmanA udaya bhAvane AdhIna thaIne keTalI ya vAra bhUlo kare, pApadoSanuM sevana kare, keTalIya vAra caDe ane paDe, kyAreka hatAza ane nirAza thaI jAya, tyAre AcArya tene cheda sUtranA mAdhyamathI sAMtvana Ape che. te sAdhaka ! te game te doSanuM sevana karyuM hoya, teno koI vAMdho nahIM. vartamAne jo tArI AtmavizuddhinI tIvratama tamannA hoya, to teno mArga cokkasa upalabdha che. jinazAsanamAM pApI vyaktine pavitra banAvavAno anupama mArga che, te mArga che prAyazcitta ane te prAyazcittano mArga cheda sUtra dvArA prApta thAya che. ziSyonI samagra sAdhanA gurunA sAMnidhyamAM ane gurunI AjJApUrvaka ja thAya che, tethI ziSyanA doSa sevana mATe prAyazcitta pradAnano adhikAra saMpUrNapaNe guruno ja hoya che. kyA doSanuM kyuM ane keTaluM prAyazcitta levuM, te viSayamAM ziSyanA tarka-vitarka nirarthaka che. kevaLa saraLabhAve yathAtathya AlocanA karavI, te ja ziSyanuM kartavya che. prAyazcittano sarva adhikAra eka mAtra AcAryano ke guruno ja hoya che, tethI eka daSTikoNathI prAyazcitta pradhAna zAstronuM saMpAdana karavuM, te amArA viSaya bahAranI vastu che. tema chatAM gurvAjJAe je javAbadArI vahana karavAnI hatI. te kAryano prAraMbha karyo. pUrva prakAzita niryukti, TIkA temaja vivecanonuM vAMcana karyuM. sAdhaka jIvananI AcAra zuddhimAM sahAyaka zAstronuM saraLa gujarAtI bhASAmAM prakAzana thAya, to ja sarva koTinA sAdhako samAcArInI pratyeka kriyAnuM mahattva samaje ane tenuM pAlana na karavAthI prApta thatAM prAyazcittanA viSayane jANIne samAcArInuM apramattapaNe pAlana karI zake, te daSTikoNathI zAstranuM saMpAdana karyuM che. vartamAne zrI dazAzrutaskaMdha sUtramAM AThamI dazA 'paryuSaNA kalpa'mAM bhagavAna mahAvIra svAmInA janma Adi pAMca viziSTa prasaMgonA nakSatronuM varNana ja upalabdha thAya che. niryuktimAM A dazAmAM paryuSaNA kalpanI spaSTatA sAthe sAdhu samAcArInuM vistRta varNana prApta thAya che. prastuta graMthamAM niryuktinA AdhAre samAcArIno saMkSipta sAra vivecanamAM Apyo che. dazAzrutaskaMdhanI dareka dazAmAM prAraMbhamAM te dazAnA viSayanI pRcchA saMbaMdhI 53 . Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna care vadhu.. vAkyAMzathI che. tyArapachI te uttara rUne ravA... vAkyAMzathI che. temAM taMga... pachI te te dazAnA viSayagata bolanA nAma ApyA che, paraMtu chaThThI dazAnA prathama sUtramAM taMgahA... pachI akriyAvAdI, kriyAvAdI Adi saMbaMdhita vistRta pATha che. te pATha aprAsaMgika, anupayogI ane lipikALamAM parivartita thayelo jaNAtAM te pAThane ane tenA bhAvArthane kauMsamAM iTAlI TAIpamAM mUkyo che ane te prasaMgAnusAra agiyAra pratimAno nAma sucaka pATha zrI samavAyAMga sUtranA pATha anusAra kauMsamAM rAkhyo che. vyavahAra sUtranA chaThTho uddezaka, sUtra-pamAM /vADI Adi vizeSaNo sAdhune rahevAnA sthAna upAzrayanI saMbaMdhita che. bhASyakAre paNa te pramANe ja vivecana karyuM che paraMta maLapAThamAM vaDA... vagere vizeSaNo sAthe viSaya rUpa(vizeSya) 31kSa zabda lipidoSathI chUTI gayo hoya tema jaNAtA prastumAM 3vasaya zabdane keMsamAM rAkhyo che. vyavahAra sUtra, uddezaka-4, sUtra-19 minivariyaM " abhinicArikAgamana'no artha keTalAka AcAryoe "vrajikAgamana karyo che, prastutamAM maLavariya zabdano vyutpatti anusAra artha karIne graMjikAgamanane udAharaNa rUpe samajAvyuM che. A rIte traNe cheda sUtronA bhAvArtha ane saraLa vivecana dvArA sAdhu jIvananI maryAdA tathA maryAdA bhaMganA prAyazcitta vidhAnane spaSTa karyuM che. saMpAdana kAryanI saphaLatAnI sonerI kSaNe anaMta upakArI tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA., pradhAna saMpAdikA, saMyama saMniSThA, gugNImaiyA bhAvayoginI pU. lIlamabAI ma, amArA mUka sahayogI, upakArI guNImaiyA pU. vIramatibAI ma. tathA sahavartI pU. biMdubAI ma. Adi gurukulavAsI sarva sativRMdanA sadbhAvanA pUrvakanA sathavArAno tathA janmadAtrI mAtA-pitAnA saMskAra RNano svIkAra karIne virAma pAmIe chIe. sadA RNI mAta-sAta caMpAbena-zAmaLajIbhAI! sadA RNI mAta-tAta lalitAbena-popaTabhAI! karyuM tame saMskAronuM siMcana, karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama guSNIzrI ! zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama-vIra gussIzrI! kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devagudharmanI maLe evI kRpA devagudharmanI maLe evI kRpA -- zruta AratIe pAmuM Atmadarzana. zruta subodhe karuM kaSAyonuM zamana. 0 54 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdikAnI kalame - sAdhvI zrI DolarabAI ma. cAra prakAranA anuyogamAMthI caraNakaraNAnuyoganI pradhAnatA dharAvatA zAstromAM sAdhakanA AcAra-vicAranI zuddhi mATenA vistRta varNano che. sAdhaka deDhatama saMkalpapUrvaka AcArazuddhinA lakSe vrata-niyamono svIkAra kare che, paraMtu pUrNatAnI prApti na thAya, mohanIyakarmano kSaya na thAya tyAM sudhI pUrvakRta karmanA udaye athavA kyAreka vartamAnanA maMda puruSArthe sAdhaka svIkRta vratonuM pUrNapaNe pAlana karI zakato nathI. te aneka vAra mbalanA pAme che, jANatA ke ajANatAM pApa-doSanuM sevana kare che ane tenA vrata khaMDita thaI jAya che. A paristhitimAM patita thayelA sAdhakane punaH upara uThAvI levo, khaMDita thayelA vratane punaH akhaMDa banAvavA, tenI sAdhanAne pUrNatA sudhI pahoMcADavI, te kArya atyaMta jarUrI che. pUrvAcAryoe atyaMta kasbAbhAve sAdhanAnI khUTatI kaDIrUpa cAra cheda sUtronI racanA karI che. tenA nAma A pramANe che- zrI dazAzrutaskaMdha sUtra, bRhatkalpa sUtra, vyavahAra sUtra ane nizItha sUtra. temAM prathama traNa cheda sUtrono samAveza prastuta AgamamAM thayo che. cheda sUtra - "cheda' zabdano sAmAnya artha kApavuM, chedana karavuM" thAya che. dharma saMbaMdhI chedanuM lakSaNa A pramANe che vajjhANuTThANeNaM jeNa Na bAhijjae taye NiyayA / saMbhavai ya parisuddhaM so puNa dhammammi cheutti // je bAhya kriyAthI dharmamAM bAdhA thatI na hoya ane jenAthI nirmaLatAnI vRddhi thatI hoya, te kriyAne cheda kahe che. keTalAka AcAryanA matAnusAra pAMca cAritramAM prathama sAmAyika cAritra che. te alpakAlIna che. bIjuM chedopasthApanIya cAritra jIvana paryatanuM che, temAM doSa lAgavAnI adhikatama saMbhAvanA che, tethI chedopasthApanIya cAritranI zuddhi mATenA upAyo pradarzita karatA Agamone cheda sUtra kahe che, kahyuM che ke jamhA tu hoti sodhI cheda suyattheNa khalitacaraNassa / tanhA cheya suttho vanavuM mojuLa puSyati || vyavahAra bhASya, gAthA 55 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1829 koIpaNa nimittathI cAritramAM alanA thaI hoya, to tenI zuddhi chedasUtronA AdhAre ja thAya che, tethI pUrvagata sUtrone choDIne zeSa sUtramAM arthanI daSTie cheda sUtra balavattara ane mahatvapUrNa che. chedanI prakriyA sAdhakanI zuddhi mATe che. jema zarIranA hAtha-paga Adi koI eka vibhAgamAM saDo thayo hoya, te aMganI zuddhi mATe malama vagere lagADavA chatAM zuddhi thatI na hoya, saDo dhIre dhIre AkhA zarIramAM phelAvAnI zakyatA hoya, tyAre DokTaro te dardIne bacAvI levA mATe oparezana dvArA zarIranA saDI gayelA bhAganuM chedana karI nAkhe che. dardI paNa zarIranA eka bhAganA chedanane svIkArIne jIvana bacAvI le che. tema sAdhakanI sAdhanAmAM aticAronA, pApa doSanA sevanathI saDo thato hoya, AlocanA AdithI tenI zuddhi thaI zake tema na hoya, vadhatuM jatuM te doSa sevana samagra sAdhanAno nAza kare tema hoya, tyAre AcArya Adi sAdhakanA sAdhanA mArgane surakSita rAkhavA mATe doSa sevananA daMDarUpe tene prAyazcitta ApIne tenI zuddhi kare che. daza prakAranA prAyazcittamAM sAtamuM cheda prAyazcitta che. temAM amuka divasanI dIkSA paryAyano cheda karIne sAdhakanI zuddhi karAya che. cheda sUtromAM saMyamI jIvananI vividha paristhitiomAM thatAM doSa sevana tathA tenI zuddhi mATenA upAya rUpa prAyazcittanuM vidhAna che. saMkSepamAM zrI dazavaikAlika satra, zrI AcArAMga satra Adi Agamo sAdha jIvananA AcAranuM pratipAdana kare che, to cheda sUtro cAritra zuddhinA upAyonuM darzana karAve che. nizItha bhASyamAM kahyuM che ke cheda sUtronA AdhAre ja cAritranI zuddhi thatI hovAthI te cheyaM-che arthAt uttama sUtra che. cheda sUtra racanA :- dazAzrutaskaMdha sUtranI niyuktinA maMtavya anusAra A traNe cheda sUtro caudapUrvI zrI bhadrabAhu svAmI dvArA navamAM pratyAkhyAna pUrvamAMthI nirmUDha thayelA vaMdAmi bhadrabAhuM, pAINaM cariya sayalasuyaNANiM / so susa verimii () rasAsu khe vavAre II dazAzruta niryukti 56 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte samasta AgamonA bhAvono artharUpe tIrthaMkaroe upadeza Apyo che. gaNadharoe tene sUtra rUpe gUMthyA che ane kAlakrame aneka pUrvAcAryo te te bhAvomAMthI koI cokkasa viSayane saMkSipta rUpa ApI zAstra rUpe prasiddha karyA che. saMkSepamAM zAstranA sarva bhAvo mUlataH tIrthaMkara kathita che, tethI te parama zraddheya, AdaraNIya ane AcaraNIya che. cheda sUtrono varNa viSaya :- sAmAnya rIte cheda sUtronA viSayane cAra vibhAgamAM vibhAjita karI zakAya che. (1) utsarga mArga (2) apavAda mArga (3) doSa sevana (4) prAyazcitta. utsarga mArga -- je niyamonuM pAlana karavuM pratyeka sAdhu-sAdhvIne anivArya hoya, te utsarga mArga che. jema ke paMca mahAvratonuM pAlana karavuM te sarva sAdhu-sAdhvIo mATe sAmAnya niyama che. sAdhu-sAdhvIne traNa prakAranA vastro kalpe che. cAmaDAMnAM vastro kalpatA nathI. A sAmAnya niyama che, te utsarga mArga che. te niyamonuM prAmANikatAthI pAlana karanAra sAdhu prazaMsanIya ane AdaraNIya bane che. utsarga mArgane sAmAnya AcAra vidhi kahe che. apavAda mArga -- viziSTa paristhitimAM sAmAnya AcAra vidhinA pAlanamAM je chUTa apAya, te apavAda mArga che, tene vizeSa vidhi paNa kahe che. jema ke- sAdhune cAmaDAMnA vastra kalpanIya nathI, te utsarga mArga che paraMtu roga Adi vizeSa paristhitimAM sAdhu carmakhaMDano upayoga vivekapUrvaka karI zake che. A apavAda mArga-vizeSa vidhi che. tenA be prakAra che- (1) nirdoSa apavAda ane (2) sadoSa apavAda. uttaraguNa pratyAkhyAnamAM je chUTa-AgAra rakhAya, te nirdoSa apavAda che, jema ke- sAdhue gRhasthane tyAM besavuM nahIM, te utsarga mArga che, paraMtu vRddha, glAna ke tapasvI sAdhune atyaMta jarUrI hoya, to te thoDIvAra besI zake che, A nirdoSa apavAda che. nirdoSa apavAda sevananuM prAyazcitta hotuM nathI, paraMtu sAdhu vivekapUrvaka atyaMta jarUra hoya tyAre ja teno upayoga kare che. je kriyA anivArya paristhitimAM icchA na hovA chatAM karavI paDe che; je kriyAmAM hiMsAdi doSanuM sevana karavuM paDe che; te sadoSa apavAda che; jema ke- sAdhue jalamArge vihAra na karavo, te utsarga mArga che paraMtu anivArya paristhitimAM nadI pAra karavI paDe, to te mahinAmAM be vAra karI zake che. A sadoSa apavAda che. sadoSa apavAdanA sevana pachI turaMta prAyazcittano svIkAra karIne sAdhaka zuddhi kare che. 57 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) doSa sevana - utsarga ke apavAda mArganuM, saMyama samAcArInuM ullaMghana karavuM, vrata bhaMga karavo, te doSa-sevana che. (4) prAyazcitta - doSa vizuddhi mATenI prakriyAne prAyazcitta kahe che. kayA doSanI zuddhi mATe karyuM ane keTaluM prAyazcitta ApavuM, tenuM vistRta varNana cheda sUtromAM che. prAyazcittanA dasa bhedanuM vistRta vivecana zrI sthAnAMga sUtranA dazAmA sthAnamAM che. traNa prakAranA kalpa:- saMyamI jIvananA kalpa, niyamo(maryAdA)nA traNa prakAra che(1) vidhi kalpa:- vidheyAtmaka niyamo, jema ke sAdhune zeSa kALamAM grAmAnugrAma vihAra karavo kalpe che. je stra prayogamAM kha zabda prayoga hoya, te vivikalpa che. (2) niSedha kalpa - niSedhAtmaka niyamo, jema ke- sAdhune cAturmAsanA vihAra karavo kalpato nathI. je stra prayogamAM no | zabdaprayoga hoya, te niSedhakalpa che. (3) vidhi-niSedha kalpa vidhi-niSedhAtmaka niyamo, jema ke sAdhvIne vidhipUrvaka TukaDA karelA arthAt zastra pariNata tAla pralaMba kalyuM che paraMtu akhaMDa tAla pralaMba kalpatA nathI. je sUtra prayogamAM parU, no paTTa baMne sUtra prayoga hoya, te vidhi-niSedha kalpa che. zAstramAM pradarzita keTalAka vidhi-niSedho sAdhune mATe, keTalAka sAdhvIne mATe che ane keTalAka vidhi-niSedho baMne mATe samAna che. A rIte cheda sUtromAM utsarga, apavAda, vidhi-niSedha Adi vidhAno dvArA sAdhunA jIvanopayogI seMkaDo sUcano che, tethI cheda satrone zramaNa jIvananI AcAra saMhitA athavA daMDa saMhitA paNa kahI zakAya che. traNa cheda sUtrono saMkSipta paricaya A pramANe che(1) zrI dazAzrutaskaMdha sUtra - A prathama cheda sUtra che. cheda sUtranA vaNya viSayane jotAM spaSTa thAya che ke cheda sUtranA be kArya che- (1) sAdhakane doSa sevanathI bacAvavA ane (2) pramAdavaza sevana karelA doSanI zuddhi mATe prAyazcittanuM vidhAna karavuM. zrI dazAzrutaskaMdha sUtramAM sAdhakane doSathI bacavA mATenA viSayonuM pratipAdana che. zrI ThANAMga sUtramAM tenuM bIjuM nAma 'AcAra dazA prApta thAya che. samavAyAMga sUtra tathA uttarAdhyayana sUtramAM paNa kalpa ane vyavahAra sUtranI pUrve vAralI nAma prApta che. temAM sAdhunA AcAra zuddhi mATenA viSayonI mukhyatA che tethI 'AcAra dazA" nAma viSayane anurUpa - 58 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane sArthaka che. A sUtramAM daza adhyayana hovAthI tenuM "dazAzrutaskaMdha' nAma pracalita che. zrI Avazyaka sUtranA cothA zramaNa sUtramAM tenuM sAM nAma prApta thAya che. vasAvapUvavahAra... - zrI Avazyaka sUtra. A sUtranI prathama traNa dazAmAM asamAdhisthAna, zabala doSa, AzAtanAonuM tathA aMtima be dazAmAM mahAmohanIya karmabaMdha sthAna tathA nidAnanuM varNana che. je sarva viSayo saMpUrNapaNe tyAjya che. cothI dazAmAM AcArya-gaNinI ATha AcAra saMpadAnuM nirUpaNa che. je gItArtha zramaNone, AcArya pada prApta karavAnI yogyatA dharAvatAM zramaNone atyaMta upayogI che ane agItArtha zramaNone mATe paNa tenuM jJAna jarUrI che. pAMcamI dazAmAMcitta samAdhi sthAnano bodha sarva sAdhakone citta samAdhi prApta karavAnuM mArgadarzana Ape che. chaThThI dazAmAM zrAvaka paDiyA ane sAtamI dazAmAM bhikSu paDimAno bodha kramazaH zrAvaka ane sAdhunI sAdhanAnA kramika vikAsane sUcita kare che. AThamI dazAnuM nAma " paryuSaNA kalpa' che. niryukti ane bhASya graMthone jotAM pratIta thAya che ke pUrve AThamI dazAmAM kevaLa sAdhu samAcArInuM varNana hatuM. tIrthakara caritra tathA sthavirAvalIno viSaya temAM kyAre joDAI gayo tenA mATe koI cokkasa mAhitI upalabdha thatI nathI. vartamAne AThamI dazAmAM kevaLa bhagavAna mahAvIra svAmInA pAMca kalyANakanA nakSatronA nAmano ja ullekha che. navamI dazAmAM mahAmohanIya karmabaMdhanA 30 bolanuM kathana che. ATha karmomAM mohanIya karma pradhAna che. te karmano saMvara karavA tenA baMdhasthAnathI dUra rahevAnuM sUcana che. dasamI dazAmAM saMyama ane tapanuM phaLa meLavavAnA vividha prakAranA saMkalpa(nidAna)nuM varNana che. A nidAnanA phaLa svarUpe sAdhaka yathAyogya samyakatva, dezavirati, sarvaviratipaNu Adi pAme che paraMtu te sAdhaka, mokSathI dUra rahe che, mATe temAM tevA nidAna na karavAnuM sUcana che. A rIte dazAzrutaskaMdhano viSaya sAdhu ane zrAvaka baMnene upayogI ane AcaraNIya che. bRhatkalpa - A sUtranuM prAcIna nAma khasutta che, paraMtu paryuSaNA kalpa' kalpa sUtranA nAmathI prasiddha thayuM, tenAthI A sUtranI bhinnatA pradarzita karavA prasutta ja bRhatkalpa sUtranA nAmathI oLakhAya che. naMdI sUtramAM, Avazyaka sUtramAM AgamanA nAmo che, temAM bRhatkalpa nAma prApta thatuM nathI. 59 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpa zabdanA aneka artha thAya che. AcAra, maryAdA, rAjanIti maryAdA, dharma maryAdA vagere. prastuta sUtramAM "kalpa" zabdaprayoga AcAra maryAdA athavA dharmamaryAdAno sUcaka je zAstramAM sAdhu jIvananI AcAra-maryAdAnuM nirUpaNa che, tene kalpasUtra kahe che. tenA cha uddezaka che. temAM lagabhaga seMkaDo vidhi-niSedha kalpa che. pAMca mahAvrata ane pAMca samitinI zuddhi mATe vividha utsarga-apavAda mArganuM vistRta varNana che. AcAra zuddhi mATe, zramaNa jIvananI nirmaLatA mATe sAdhu-sAdhvIne A sUtranuM jJAna anivArya vyavahAra sUtra - vyavahAra zabdano pada vigraha karatAM vi + ava + dara = vyavahAra. jenA dvArA vividha athavA vivAdAspada viSayonuM avataraNa arthAt nirAkaraNa thAya, saMzayAtmaka viSayonuM nirdhAraNa thAya, samAdhAna thAya, tene vyavahAra kahe che. je zAstramAM tathA prakAranA viSayonuM varNana hoya, tene vyavahAra sUtra kahe che. tenA daza uddezaka che. A sUtramAM vyavahAra, vyavahArI tathA vyavahartavya, A traNa viSayonuM varNana che. (1) vyavahAra- sAdhana. Agama vyavahAra, zrata vyavahAra, AjJA vyavahAra, dhAraNA vyavahAra ane jIta vyavahAra, A pAMca prakAranA vyavahAranuM kathana che. (2) vyavahArI- gaNa athavA gacchanA sAdhuonA AcAranI zuddhi karAvanArA pAMca prakAranA vyavahArathI gacchanuM saMcAlana karanArA gItArtha AcAryAdinI yogyatA tathA tenA kartavya AdinuM varNana che. (3) vyavahartavya- AcAryAdinA Adeza anusAra pravRtti karanAra sAmAnya sAdhu-sAdhvIo vyavahartavya che. jema kuMbhAra(ka) daMDa cakra Adi (sAdhana) dvArA kuMbha(karma) taiyAra thAya che tema AcAryAdi vyavahArI puruSa(ka) pAMca prakAranA vyavahAra(sAdhana) dvArA vyavahartavyasAdhu-sAdhvInA AcAranI zuddhi thAya che. A rIte traNe chedasUtro zramaNa samAcArInA baMdhAraNa sama che. tenA AdhAre gacchAdhipati AcAryo gaNanuM saMcAlana kare che, zramaNa saMskRtinI vAstavikatA jALavI rAkhavA, saMghIya vyavasthAnuM niyamana karavA mATe chedasUtra mahatva pUrNa zAstro che. vyAkhyA sAhitya - A zAstro viSayanI daSTie gaMbhIra che, saMkSipta sUtro dvArA tenuM rahasya, teno pUrvAparano saMdarbha samajavo kaThina che. zrI bhadrabAhu svAmI (dvitIya) e - 60 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaThina viSayane samajAvavA mATe cAre cheda sUtra para niyuktinI racanA karI che. te uparAMta tenA para cUrNinI racanA paNa thaI che. tathA bRhatkalpa ane vyavahAra sUtra para vistRta bhASyanI racanA paNa thaI che. bRhatkalpa para zrI saMghadAsa gaNie laghu bhASyanI racanA karI che. bhASyakAroe potAnI racanAmAM sUtrakArano Azaya samajAvavA mATe tenI pRSTha bhUmikArUpe saMghIya paraMparA tathA te te viSayone anurUpa prasiddha daSTAMto Adi dvArA vistRta varNana karyuM che. je jaina itihAsa ane tatkAlIna sAmAjika paristhitinA adhyayana mATe upayogI thAya che. zrI bRhatkalpa ane vyavahAra sUtra para AcArya zrI ghAsIlAlajI ma.sA. mRta saMskRta TIkA che. temAM prAcIna niryukti, cUrNi ane bhASya graMthonA AdhAre viSaya samajAvyo che. AcArya zrI AtmArAmajI ma. sA. e dazAzrutaskaMdha sUtra para saMskRta TIkA lakhI che ane zrI amolaka RSijI ma.sA.e sarva prathama hindI anuvAda karyo che. te uparAMta upAdhyAya zrI kanaiyAlAlajI ma.sA.e ti i chevasuttALI mAM bhAvArtha ane vistRta hindI vivecana ApyuM che. pravartaka zrI amaramuni ma.sA. e pUrva prakAzananA AdhAre A Agamane sacitra prakAzita karyuM che. A rIte pUrva prakAzita Agama sAhityanA AdhAre prastuta graMtha taiyAra thayo che. temAM sUtra, bhAvArtha ane AvazyakatA anusAra vivecana che. AbhAra darzana H- prAtaHsmaraNIya saurASTra kesarI pU. guruprANa, bhaktajanonA AtamaprANanI janmazatAbdI cIrasmaraNIya banI rahe te mATe sarala subodha gujarAtI bhASAmAM Agama prakAzana karavAnI mArA vila gurubhaginI utsAhadharA pU. uSAbAI ma. nI aMtara preraNA ane amArA mukta-lIlama guruNI sahita ziSyA vRMdano anero utsAha, samyaka puruSArtha ane tenAthI paNa savizeSa aMtarIkSathI satata ane satata askhalita vahetI pUjyapAda gurudevonI kRpAdhArAe A Agama prakAzananuM ati uttamottama, virATa satkArya samApananA Are pahoMcyuM che. temAM traNa cheda sUtronuM (dazAzruta skaMdha, bRhadkalpa ane vyavahAra sUtra) prakAzana thaI rahyuM che. te samaye Asanna upakArI trilokInAtha carama tIrthaMkara paramAtmA mahAvIra svAmI, sUtra saMkalana karanAra sudharmAsvAmI, Agama lipi baddha karanAra devardhigaNi kSamAzramaNane aMtaramAM avadhArI 61 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhAbhAve vaMdana karuM chuM. goMDala gacchanA Adya saMsthApaka nidrA vijetA 1008 brA. bra. pU. DuMgarasiMhajI ma.sA., pATAnupATa birAjita saMpradAyanA nabhomaMDaLe camakatA anasta sitArA mamazraddhAmUrti pUjya jaya-mANeka-prANa-rati-guru devanI asIma-asIma kRpAe temaja mama jIvana upakArI saMyama saMskAradAtrI guruNImaiyA pUjyavarA maMgalamUrti muktAbAI svAmI ane bhAvayoginI pU. lIlamabAI ma.nA avirata varasatA aMtaranA AzIrvAde 'traNa cheda sUtro'nA bhagavad bhAvone saMyamI jIvananI jAgRtinA lakSe, svanA svAdhyAyanA sahAre anuvAda karavAno prayatna karyo che. A samaye sau upakArIvRMda pratye aMtarathI kRtajJatAno bhAva pragaTa karuM chuM. vartamAna birAjita goMDala gaccha ziromaNi paramadArzanika pU. jayaMtilAlajI ma.sA. jeoe AgamanA rahasyo sabhara abhigama mokalI ananya upakAra karyo che. vANIbhUSaNa pU. girIzamuni ma.sA., Agama divAkara janakamuni ma.sA., navakAra maMtra ArAdhaka pU. jagadIzamuni ma.sA., dhyAnayogI pU. hasamukhamuni ma.sA., tapasvI pU. gajendramuni ma.sA., zAsanaprabhAvaka pU. namramuni ma.sA. tathA Agama maniSI pU. triloka muni ma.sA. vagere guru bhagavaMto mane hara haMmeza mArgadarzana ApatA rahyA che teozrIno paNa hArdika AbhAra mAnI vaMdana karuM chuM. mamaguruNImaiyA pU. lIlamabAI ma. jeonA jIvanamAM arihaMta AjJAnuM guMjana ane mahAvIranA mArganuM maMthana caritArtha che tevA guruNImaiyAe svasAdhanA ane tapa ArAdhanA sAthe parAmArthakAje chellA nava-nava varSathI tana, mana, jIvana Agama prakAzana kAryane samarpita karyuM che ane sahasaMpAdikA mArA gurubhaginI sAdhvI ratnA DaoN. AratIbAI ma. ane subodhikAbAI ma. e paNa guNInA hRdayabhAvone AtmasAt karI Agama prakAzana kAryamAM paramAtmAnA bhAvone pAmavA ajoDa sevA ApI che. te mATe khUba khUba dhanyavAda. Apa sauno zuM upakAra mAnuM ? zuM AbhAra mAnuM ? badhu zabdAtIta che. zabdanI hoDalI zuM laI jaze mArA bhAvano bhAro zabdo to sImita che bhAva asImita che tyAM huM kyAM pAmu kinAro ? tema chatAM Apa saunA nava-nava varSanA apramatabhAve karelA A pracaMDa puruSArthanI bhUrI bhUrI anumodanA karI, A anuvAdamAM rahelI truTione dUra karI sughaDa, sacoTa, 62 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suMdara suvyavasthita karavA badala aMtarathI khUba khUba AbhAra mAnuM chuM. A AgamonA anuvAdanuM kArya karavAmAM sahAyaka bananAra sahavartI mama gubhaginIo pU. sumanabAIma, pUrNAbAIma, pUrvIbAI ma. no paNa A take AbhAra mAnuM chuM. - guruprANa phAunDezana pramukha, utsAhI sakriya kAryakartA zrIyuta caMdrakAMtabhAI zeTha vagere dareka A apUrva virATa satkAryane saphaLa banAvavA sakriya rahyA che. Agama pratyenA ahobhAve zrI mukundabhAI pArekha, zrI maNIbhAI zAha, ku. bhAnubena pArekha vageree mupha saMzodhana karI, nehalabhAIe Agama mudrita karI, je sahakAra Apyo che te badala sauno paNa AbhAra mAnuM chuM. aho tAraka jinezvara paramAtmA! ApanA Agama bhAvomAM nizadina AtmAnI ujAgara dazAe apramatabhAve avagAhana karatAM mArA anaMtAnaMta karmono kSaya karI Atma jAgRtie Atma bhAvamAM lIna banI ApanA anaMta guNomAMvilIna thaI paramAtma dazAne pAmavA samyaka puruSArtha banuM e ja aMtara Ara. A AgamonA anuvAdakAryamAM mArI alpamatinI kSamatAe kSayopazama anusAra lakhatA jinAjJA viruddha kaMI lakhAyuM hoya ane Agama bhAvonI kaMI AzAtAnA thaI hoya to anaMtA siddha bhagavaMto, gurubhagavaMtonI sAkSIe trividha trividha micchAmi dukkaDam... pU. mukta lIlama guruNInA suziSyA sAdhvI Dolara 63 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 svAdhyAya zAstranA mULapATha saMbaMdhI krama viSaya asvAdhyAya kAla eka prahara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI be prahara eka prahara ATha prahara eka prahara jyAM sudhI dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 11 12-13 AkAzasaMbaMdhI dasa asvAdhyAya AkAzamAMthI moTo tAro kharato dekhAya digdAha-koI dizAmAM Aga jevuM dekhAya akAlamAM meghagarjanA thAya [varSARtu sivAya) akAlamAM vIjaLI camake [varSARtu sivAya AkAzamAM ghoragarjanA ane kaDAkA thAya zuklapakSanI 1, 2, 3nI rAtri AkAzamAM vIjaLI vagerethI yakSanuM cihna dekhAya karA paDe dhummasa AkAza dhULa-rajathI AcchAdita thAya audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya tiryaMca, manuSyanA hADakAM baLyA, dhovAyA vinA hoya, tiryaMcanA lohI, mAMsa 60 hAtha, manuSyanA 100 hAtha [phUTelA IMDA hoya to traNa prahara] maLa-mUtranI durgadha Ave athavA dekhAya smazAna bhUmi [100 hAthanI najIka hoya]. caMdragrahaNa-khaMDa/pUrNa sUryagrahaNa-khaMDa/pUrNa rAjAnuM avasAna thAya te nagarImAM yuddhasthAnanI nikaTa upAzrayamAM paMcendriyanuM kalevara cAra mahotsava-cAra pratipadA aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUrNimA ane tyAra pachInI ekama savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri. 12 varSa dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 8/12 prahara 12/16 prahara navA rAjA thAya tyAM sudhI yuddha cAle tyAM sudhI jyAM sudhI hoya tyAM sudhI 21-28] saMpUrNa divasa-rAtri eka muhUrta 29-3ra [noMdha:- paraMparA anusAra bhAdaravA suda pUnama ane vada ekamanA divase paNa asvAdhyAya manAya che. tenI gaNanA karatAM 34 asvAdhyAya thAya che.] Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hazA- SCtha-vyavahAra sUtra zrI hazA-5pa-vyava zrI dazA-kalpa-vyavahAra mU dazA-ittha-vyavahAra sUtra zrI hazA zrI dazA-kalpa zrI dazAzrutaskaMda sUtra sthavira racita cheda zrI -vya zrI dazA-kalpa-vyavahAra sUtra zrI dazA-kalpa-vyavAra sUtranI sUtra zrI dazA-kalpa-vyavahAra sUtra zrI dazA kalpa vyavahA zrI dazA-kalpa-vyavahAra sUtra zrI dazA-kalpa-vyavahAra sUtra zrI dazA-kalpa-vyavahAra sUtra -vyavahAra sUtra zrI hazA zrI hazA ultha-vyavahAra sUtra zrI hazA -kalpa-vyavahAra sUtra dazA-kalpa-vyavahAra sUtra zrI dazA mULapATha, bhAvArtha, vivecana 1. DaoN. sUtra zrI hazA-5lpa-vyavaha pAkapaTa vahA sUtra sUtra zrI dRzA ultha-vyava avarabAIma A kAlikasUtra che. tenA mULapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA pahelA tathA cothA praharamAM thaI zake che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthanA prathama dazA prAkkathana chaRORORRORDROR * cAra cheda sutromAM prathama cheda sUtra dazAzruta skaMdha sutra che. cheda sUtromAM sAdhakane doSathI dUra rahevAnI sUcanA che ane kadAca pramAdanA kAraNe doSa sevana thaI jAya to Atmazuddhi mATe tenA prAyazcittanuM vidhAna che. prastuta dazAzrutaskaMdhamAM sAdhunA mULaguNa ane uttara guNamAM lAgatA doSonA kathanapUrvaka tenAthI dUra rahevAnI sUcanA che. * A AgamanA mULa be nAma che- (1) AcAra dazA ane (2) dazA. A zAstrano mukhya viSaya AcAra che ane te dasa adhyayana(dasA) dvArA kathita hovAthI zrI ThANAMga sUtra, sthAna-10mAM tenuM nAma AcAra dazA kahyuM che. (2) A sUtramAM dasa adhyayana hovAthI tenuM dazA nAma paNa pracalita che. vartamAnamAM A zAstra "dazAzrutaskaMdha'nA nAme prasiddhine pAmyuM che. temAM dasa adhyayana hovAthI dazA, anupama arthanuM pratipAdana karatI A vANI gurunI samIpe sAMbhaLavAmAM AvatI hovAthI zruta ane vRkSanA aMdha(thaDa)mAMthI nIkaLatI aneka zAkhAnI jema prabhunA mukha kamaLamAMthI nIkaLelI A vANI aneka bhavyajanonA kAnamAM pravezI tenA kSAyopathamika jJAnane pragaTa karavAmAM kAraNabhUta hovAthI te skaMdha svarUpa che. * A AgamanA adhyayanane uddezaka athavA dazA kahevAmAM Ave che. A AgamamAM dasa dazA(adhyayana) che. prastuta AgamanI prathama dizAmAM vIsa asamAdhi sthAnonuM varNana che. saMyamI jIvananA laghutara doSo ke sAmAnya doSone asamAdhi sthAna kahe che. jema zarIramAM kAMTo vAge, phoDakI thAya, hAtha-pagAdi avayavomAM duHkhAvo thAya vagere sAmAnya pIDAo paNa manane vyAkuLa banAve che, citta samAdhimAM rahetuM nathI, pIDA anubhavAya che, tema uttaraguNa saMbaMdhita sAmAnya gaNAtA doSo paNa saMyamI jIvanamAM asamAdhi utpanna kare che. uttaraguNanA aticAra rUpa doSo asamAdhi sthAna kahevAya che. zarIramAM kensara jevA bhayAnaka roganI jema mULaguNa saMbaMdhita moTA-moTA doSo zabala doSa kahevAya che. * jenA''sevitena Atamaparobhayassa vA iha paratra ubhayatra vA asamAdhI hoti taM asamAdhiTThANaM - cUrNi. jenA sevanathI sva AtmAne, para AtmAne ke sva-para ubhaya AtmAne, yatra-tatra sarvatra asamAdhi utpanna thAya, tene asamAdhi sthAna kahe che. * asamAdhi eTale mAnasika saMtApa athavA cittanI asvasthatA ane samAdhi eTale cittanI svasthatA. je pravRttithI saMyamI jIvanamAM saMtApa, saMkaleza utpanna thAya, te asamAdhi sthAna che, AtmavirAdhanA ane saMyama virAdhanA thAya tevI pravRttithI saMyama dUSita bane che, tethI tevI pravRtti asamAdhi sthAna kahevAya che. asamAdhi utpanna kare tevI pravRtti aneka hovAthI asamAdhi sthAna paNa aneka che, paraMtu prastuta dazAmAM pradhAna evA 20 sthAnonuM kathana che. asamAdhi sthAnanA doSo sAmAnya doSo che, tethI tenI zuddhi sAmAnya prAyazcittathI thAya che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrI dazAzrutaskaMdha sUtra prathama dazA : asamAdhi sthAna /////////////////// asamAdhinA vIsa sthAna : 1 suyaM me Au ! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM - iha khalu therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhiTThANA paNNattA / kayare khalu te therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhiTThANA paNNattA ? ime khalu te therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhiTThANA paNNattA, nA 1. davadavacArI yAvi bhavai, 2. appamajjiyacArI yAvi bhavai, 3. duppamajjiyacArI yAvi bhavai, 4. atiritta - sejjAsaNie yAvi bhavai, 5. rAiNia-paribhAsI yAvi bhavai, 6. therovaghAie yAvi bhavai, 7. bhUovaghAie yAvi bhavai, 8. saMjalaNe yAvi bhavai, 9. kohaNe yAvi bhavai, 10. piTThimaMsi yAvi bhavai, 11. abhikkhaNaM abhikkhaNaM ohAraittAyAvi bhavai, 12. NavANaM ahigaraNAI aNuppaNNAI uppAittAyAdhi bhavai, 13. porANAI ahigaraNANaM khAmia viosaviyAiM puNo udIrettA bhavai, 14. akAle sajjhAyakArae yAvi bhavai, 15. sasarakkhapANipAe yAvi bhavai, 16. saddakare yAvi bhavai, 17. jhaMjhakare yAvi mavad, 18. lahare yAvi mavara, 11. sUradhvamALa-morpha yAvi mavara, 20. esaNAe asamie yAvi bhavai / ete khalu te therehiM bhagavaMtehiM vIsaM asamAhiTThANA paLattA-tti nemi // bhAvArtha :- he AyuSyamAn jaMbU ! meM sAMbhaLyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmIe A pramANe kahyuM che ke A nigraMtha pravacanamAM nizcayathI sthavira bhagavaMtoe vIsa asamAdhinA sthAna kahyA che. prazna- sthavira bhagavaMtoe kyA vIsa asamAdhinA sthAna kahyA che ? uttara- sthavira bhagavaMtoe A vIsa asamAdhinA sthAna(nimnokta) prakAre kahyA che, jema ke-- (1) jaladI-jaladI cAlavuM (2) aMdhArAmAM poMjyA vinA cAlavuM (3) duSpramArjana-upayoga vinA poMjIne cAlavuM (4) amaryAdita zayyA-Asana vagere rAkhavA (5) ratnAdhikono parAbhava karavo, teonI sAme bolavuM (6) sthaviro upara doSAropaNa karI temano upaghAta-apamAna karavuM (7) prANIono ghAta karavo (8) manamAM roSa rAkhI baLyA karavuM (9) krodha karavo, krodhamAM kaTuvacana kahevA (10) niMdA karavI (11) vAraMvAra nizcayAtmaka (A kAma karIza, A sthaLe jaIza vagere) bhASA bolavI (12) navA-navA adhikaraNa-kaleza, jhaghaDA UbhA karavA (13) kSamApanA dvArA zAMta thayelA adhikaraNa-jhaghaDAne punaH tAjA karavA athavA kSamApanA karI lIdhA pachI punaH jhagaDA karavA (14) akALe svAdhyAya karavo (15) sacitta rajavALA hAtha, paga Adine poMjavA nahIM (16) prahara rAtri vItyA pachI moTA avAje bolavuM, kAraNa vinA bolavuM, nirarthaka bolavuM (17) saMghamAM phATa-phUTa paDAvavI, bhedabhAva UbhA karAvavA (18) kalaha-kajIyA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-1 3 karavA (19) savArathI sAMja sudhI khA-khA karavuM (navakArazI Adi paccakkhANa na karavA) (20) eSaNA asamiti eTale aneSaNIya AAra grahaNa karavo. sthavira bhagavaMtoe A vIsa asamAdhinA sthAna karyuM che. vivecana : prastuta sUtramAM asamAdhi utpanna kare tevA vIsa sthAnonuM kathana che. asamAdhi sthAna eTale AtmavirAdhanA ke saMyama virAdhanA thAya tevI pravRttio. cittanI ekAgratAthI mokSa mArgamAM, saMyama mArgamAM sthita rahevuM, te samAdhi che ane tenAthI viparIta arthAt saMyama mArgathI vyuta thavAya tevA kAryane asamAdhi kahe che. jema bImArI zarIramAM zithilatA lAve che, tema keTalIka pravRttio saMyamane zithila banAve che, saMyamane zithila kare tevA kAryane asamAdhi sthAna kahe che. saMyamane dUSita kare tevA asaMkhyAta asaMyama sthAno hovAthI asaMkhyAta asamAdhi sthAno che. ahIM sthavira bhagavaMtoe mukhya vIsa asamAdhi sthAnonuM kathana karyuM che. asamAdhisthAna te uttaraguNa saMbaMdhita doSo che. surya me.....dhamalavAyuM - meM sAMbhaLyuM che ke te bhagavAne A pramANe kahyuM che atyaM bhAsada ahIM, supta nAMmaMti AnaparA pitaLa / sAsapalsa hitAr, to muAM pavatI / - cUrNa. arihaMta bhagavaMta artharUpe dezanA Ape che ane gaNadharo zAsananA hita arthe tene sUtra rUpe gUMthe che. te bAra aMga rUpa Agamo bhagavAna yita ane gaNadhara dvArA saMkalita che, A rIte meM sAMbhaLyuM che eTale sudharmAsvAmI kahe che ke meM te bhagavAna mahAvIra svAmI pAsethI sAMbhaLyuM che. tathAprakAranuM sUtrakAranuM kathana che. tharAda maLavatahiM.....paLA :- sthavira bhagavaMtoe 20 asamAdhi sthAna kahyA che. ahIM sthavira zabdano artha vyApaka che. gaNadhara, caudapUrvadhara ke daza pUrvadharane sthavira kakSA che, tethI spaSTa thAya che ke A dazAzrutaskaMdhasUtra zrutakevaLI sthavira AcArya bhadrabAhu svAmI dvArA saMkalita che. gherA puna ALadharA madravAhu vA / mAvaMta kRti atizaya prAptAH / -cUrNi. therA zabdathI ahIM gaNadhara athavA bhadrabAhu svAmInuM grahaNa thAya che. teo atizayane prApta hovAthI sUtrakAre temanA mATe bhagavaMta vizeSaNano prayoga karyo che. te zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe 20 asamAdhi sthAna kahyA che, tevo prayoga na karatAM prastRtamAM sthavira bhagavaMtoe 20 asamAdhi sthAna kahyA che, tevo zabdaprayoga karyo che, tenuM kAraNa e che ke sthavira zrutakevaLInA vacana paNa bhagavAnanA vacana tulya hoya che. zrutakevaLInA vacana bhagavAnanI jema samyaka hoya che, te pratIti karAvavA ja sUtrakAre tathAprakArano zabdaprayoga karyo che. vIsa asamAdhi sthAna - (1) jaladI-jaladI cAlavuM :- ati zIghra gatie cAlavAthI IryA samitimAM upayoga raheto nathI, tethI aneka prANIonI hiMsA thAya che, paDI javAthI ke athaDAya javAthI saMyama virAdhanA ane AtmavirAdhanA thAya che. (2) apramArjana-poMjyA vinA cAlavuM :- je sthAnamAM aMdhAruM hoya, je sthAnamAM athavA rastA AdimAM kIDI Adi jIvo vadhu saMkhyAmAM hoya tevA koI paNa sthAnamAM divase ke rAtre poMjayA vinA cAlavAthI jIvonI hiMsA thAya che ane sAdhune doSa lAge che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra (3) duSyamArjana barAbara pojyA vinA cAlavuM - vidhipUrvaka jeTalI jagyAmAM paga mUkavo hoya teTalI pUrNa jagyAne na poMjavI, upekSA bhAvathI thoDI jagyAne poMjIne pajyA vinAnI bhUmi upara paga mUkI cAlavuM, upayoga vinA jema-tema poMjIne cAlavuM, te duSpamArjana kahevAya che. A rIte zIghagamana, apramArjana ke duSpamArjanamAM IryAsamitinuM yathArtha pAlana na thavAthI saMyama virAdhanA ane AtmavirAdhanA thAya che. (4) jarUriyAtathI vadhAre zayyA sastA2ka rAkhavAH- sAdhu samAcArImAM vastra-pAtra vagere upakaraNone maryAdita saMkhyAmAM rAkhavAnuM vidhAna che, ahIM sUtrapAThamAM zayyA-saMstArakanuM kathana che paraMtu upalakSaNathI Asana, sthAna, vastrAdi sarvanuM grahaNa thAya che. sAdhu jarUriyAtathI vadhAre zayyA-saMstAraka(sUvA-pAtharavAnA upakaraNo) vagere rAkhe to teno upayoga pratidina na thavAthI, pratilekhanA-pramArjana na thavAthI temAM jIvonI utpatti thavAnI saMbhAvanA rahe che. te jIvonI hiMsAthI saMyamamAM doSa lAge che. (5) ratnAdhika sAme bolavuM - saMyamaparyAyamAM je moTA hoya tathA jJAnAdi guNomAM adhika hoya, te ratnAdhika kahevAya che. te ratnAdhika sAme bolavAthI, vivAda karavAthI ratnAdhikanI AzAtanA thAya che ane AzAtanA karavI, te prAyazcitta yogya kArya che. () sthavirono upaghAta karavo :- ahIM zruta sthavira, vaya sthavira ane saMyama sthavira, A traNe prakAranA sthavira sAdhuonuM grahaNa thAya che. te sarva sthavira sAdhuonI citta samAdhi jaLavAI rahe, tathAprakArano vyavahAra karavo te pratyeka sahavartI sAdhuonuM kartavya che. te sAdhuonA AcAra doSa ke zIladoSane pragaTa karavA, anya koIpaNa rIte temanI AzAtanA karavI, temanI samAdhino bhaMga karavo, te sthavirono upaghAta che, sthavirono upaghAta te potAnI asamAdhinuM nimitta bane che. (7) chakAyajIvonI hiMsA karavI - ahIM mUkavANA- sUtrapAThamAM bhUta zabdaprayoga sarva sthAvara jIvono vAcaka che paraMtu upalakSaNathI trasa jIvonuM paNa grahaNa thAya che. saMkSepamAM trasa ane sthAvara sarva jIvonI hiMsAthI saMyama virAdhanA thAya ane hiMsAnA kAraNabhUta rAga-dveSAdi malina bhAvothI AtmavirAdhanA thAya che. (8-9) manamAM roSa rAkhIne baLavuM ane kodha karavo :- manamAM roSa rAkhavo ane agninI jema manamAM baLyA karavuM te saMjvalanA che, te roSa pragaTa karavo, te krodha che. te bannethI samAdhino bhaMga thAya che. (10) niMdA karavI -ffTTa eTale parokSarUpe, pITha pAchaLa ane mAMsa eTale niMdA karanArA, avarNavAda bolanArA. anyanI niMdA, doSa darzana, te mAMsa khAvA tulya che. anyanI niMdA karanAra potAnA guNono nAza kare che. te svayaM karmabAMdhe che tathA bIjAne paNa asamAdhi utpanna karAvI karma bAMdhavAmAM nimitta bane che. (11) vAraMvAra nizcayAtmaka bhASA bolavI - sAdhune je viSayanI pUrI jANakArI na hoya, dravya, kSetra, kALa, bhAva viSayaka saMdeha hoya, te viSayamAM "A Ama ja che, te rIte nizcayAtmaka bhASA bolavAthI mRSAvAda thAya che ane te dvArA Atma virAdhanA ane saMyama virAdhanA thAya che. nizcayAtmaka bhASA pramANe kArya na thAya, to zAsananI niMdA thAya che, bolanArano avarNavAda thAya che ane aneka prakAranA anartha sarjAya che, A rIte nizcayAtmaka bhASA bolavI asamAdhijanaka che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-1 (12) navA navA adhikaraNa(kaleza) utpana karavA :- kleza-kaMkAza aMtaramAM asamAdhi utpanna kare che, AsapAsanA vAtAvaraNane duHSita kare che, tethI anyane paNa asamAdhinuM nimitta bane che. zAstrakAre kleza- kaMkAza mATe dharakha (zastra) zabdano prayoga karyo che. klezarUpI zastra AtmaguNonI ghAta kare che, naraka ane nigodanA duHkha prApta karAve che, A rIte kleza ke klezajanaka bhASAno prayoga karavo, te asamAdhinuM kAraNa che. (13) zAMta thayelA klezane uttejita karavA :- DhAMkelI agnine udipita karavAthI te punaH sva-parane tApita kare che tema kaThora ke mArmika bhASA prayogathI ke tathA prakAranI kAyika ceSTAthI ekavAra upazAMta thayelA klezane punaH uttejita karavAthI sva-parane asamAdhi utpanna thAya che. (14) akALe svAdhyAya karavo - sUryodaya ane sUryAsta samaye tathA madhyAhna ane madhyarAtrinA samaye eka-eka muhurtano samaya akALa kahevAya che. kAlikasutronA svAdhyAya mATe bIjo ane trIjo prahara akALa che. A sivAya audArika zarIra sabaMdhI 10, AkAzasabaMdhI-10ane parvatithi sabaMdhI-10 asvAdhyAya kALa, akALa kahevAya che. sukALa-samaye vAveluM bIja sAruM phaLa Ape che, tema zAstra vihita kALamAM karelo svAdhyAya prazasta phaLa Ape che. akALamAM svAdhyAya karavAthI zrutajJAnano avinaya, bhagavAnanI AjJAnuM ullaMghana tathAdevI upadrava Adi doSonI saMbhAvanA rahe che, tethI akALamAM svAdhyAya karavo, te asamAdhisthAna che. (15) sacitta rajayukta hAtha-5ga Adine pajavA nahi- sAdhu bhikSA mATe bahAra jaIne Ave, vihAra karIne Ave ke anya koIpaNa nimittathI bahAra jaIne Ave, tyAre tenA hAtha-paga Adi avayava para sacitta raja UDIne paDI hoya ane tene poMjayA vinA sUvA, besavA AhArAdi karavAthI pRthvIkAyika jIvonI hiMsA thAya che ane te asamAdhinuM kAraNa bane che. jinakalpI sAdhu potAnI caryA anusAra jyAM sudhI hAtha, paga vagere para sacitta raja hoya che tyAM sudhI sUvA, besavA, AhArAdi karavAnI kriyA karatA nathI. A bolano bIjo artha A pramANe karavAmAM Ave che ke guhasthanA hAtha, paga vagere para sacitta raja lAgelI hoya, to tenA hAthe AhArAdi levA, te asamAdhi sthAna che. (1) moTA avAje bolavuM - sUtrapAThamAM sare zabdaprayoga che arthAt zabdanuM uccAraNa karavuM. tenA aneka artha thAya che, jema ke moTA avAje bolavuM, vicAryA vinA bolavuM, kAraNa vinA bolavuM, ghaNuM bolavuM vagere rAtrino prathama prahara vItyA pachI sAdhune moTA avAje bolavAno niSedha che. tema karavAthI anya manuSyonI nidrA bhaMga thAya, pazu-pakSIo bhayabhIta bane, to sva-paranI virAdhanA thAya che. atyaMta vadhAre bolavuM te kalezanuM kAraNa banI zake che. vicAryA vinA jema-tema bolavAthI aneka anartho sarjAya che. zAMti samAdhino bhaMga thAya che. mauna rahevuM, te sarvathI zreSTha che, mauna eka prakAranuM tapa che paraMtu mauna na rahI zake to jarUra vinA bolavuM sarvathA anucita che, tethI te asamAdhisthAna che. (17) saMghamAM matabheda utpanna karAvavA - saMgha eTale sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha saMghamAM matabheda utpanna thAya, tevI yuktiono prayoga karavo. saMghanA saMgaThanamAM bheda thAya, phATaphUTa paDe tevA vAkya bolavAne jhaMjhA kahe che. saMghamAM bheda thavAthI dharmane hAni pahoMce che, zAsananI hIlaNA thAya che Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra ane aneka anartha sarjAya che, tethI saMghamAM bheda paDAvavo te asamAdhisthAna che. (18) kalaha karavo H- kalaha eTale vAgyudgha prAyaH asatya bhASAthI kaleza utpanna thAya che, kyAreka satya bhASaNathI paNa kaleza utpanna thAya che. satya, mRdu, zAMta bhASA kalyANakArI che, tethI apriya, kaThora ke klezakArI bhASAno prayoga karavo asamAdhisthAna che. (19) sUryodayathI sUryAsta sudhI khA-khA karavuM :- bhojananA samaye bhojana karI lIdhA pachI paNa Akho divasa khAtA rahevAthI zarIra asvastha thAya che, rasAsvAdanI Asakti vadhe che. svAghyAyAdi thaI zakatA nathI, tethI saMyama virAdhanA tathA svavirAdhanA thAya che. saMyama nirvAhane mATe sAdhu maryAdita bhojana kare che, zAstromAM cha kAraNe AhAra karavAnuM kathana che, tethI vAraMvAra AhAra karavo, te asamAdhisthAna che. (20) asujhattA AhArapANI vagere grahaNa karavA :- AhAra, vastra, pAtra, sthAna vagere Avazyaka vastuo 16 udgamananA, 16 utpAdananA ane 10 eSaNAnA doSone TALIne nirdoSapaNe grahaNa karavI joIe. sadoSa vastu grahaNa karavAthI chakAya jIvonI hiMsA, saMyama virAdhanA ane AtmavirAdhanA thAya che. A rIte sAdhue AtmavirAdhanA, jIvavirAdhanA ke saMyamavirAdhanA thAya tevA pratyeka asamAdhi sthAnano tyAga karIne samAdhisthAnanuM sevana karavuM joIe, tenAthI saMyamamAM samAdhi prApta thAya che. / / prathama dazA saMpUrNa // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthanA bIjI dazA | | prAkkathana chaRORORORDROROR * prastuta bIjI dazAmAM 21 prakAranA zabala doSonuM varNana che. zabala doSo eTale saMyama ghAtaka doSo. durbaLa vyakti potAnA gajA uparAMta vajana upADe to te mRtyu pAme che, tema 21 prakAranI dUSita pravRttithI saMyamano nAza thAya che. saMyama jIvananA moTA-moTA aparAdho zabala doSa kahevAya che. zabala doSo mULa guNanA doSo che, te mahAvratone dUSita kare che. te saMyama jIvanamAM vizeSa asamAdhine utpanna kare che. tenuM prAyazcitta paNa gurutara hoya che. * saMvata ardhamAgadhI zabdanI saMskRta chAyA saMvata ane zani thAya che. (1) saMvata eTale baLavAna, bhAre. sabala doSa eTale baLavAna-moTA doSo. te saMyamamAM vizeSa asamAdhi utpanna kare che. (2) zanino artha che kAbaracItaruM. zavatAM varaM cAritra vaiH diyAvironimittabhUta samRdate te diyAvizeSAMka zavanA 3vyakta -muniharSiNI TIkA. je kriyAonA nimitte cAritra zabala kAbaracitaruM(malina, DAgha- vALuM) banI jAya che, te kriyAone zabala doSa kahe che. * vRttikAre zabalanA be prakAra kahyA che- (1) dravya zabala- kAbaracitarA varNavALA gAya, ghoDA vagere dravya zabala ane (2) bhAva zabala- mahAvrata ghAtaka moTA doSothI dUSita cAritra bhAva zabala che. * doSa sevananA cAra pagathiyA che. atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAra. nUtana manesu visu masurano mavati, vAstha mane bUmo -cUrNi. atikramAditraNanA sevanathI zabala doSa thAya che. anAcAramAM sarvathA vrata khaMDita thAya che. taltha DisupAne vizvano, pavamere vatino , jANe ativAro, parimo banAvA mAM koI gRhastha potAne ghera bhojana mATe AvavA sAdhune AmaMtraNa Ape ane sAdhu sAMbhaLIne teno svIkAra kare to atikrama, pAtrA laIne AmaMtrita AhAra levA jAya to vyatikrama, pAtramAM AmaMtrita AhArAdi grahaNa kare to aticAra ane AmaMtrita AhArAdi bhogave to anAcAra che. aticAra parvatanA doSa sevananA traNa prakAra zabala doSa rUpa che. * mULa guNamAM doSa lAgavA rU5 zabala doSonA aneka prakAra saMbhave che, paraMtu ahIM 21 zabala doSa kahyA che. anya zabala doSa temAM samAviSTa thaI jAya che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 8 / zrI dazAzrutaskaMdha sUtra lIzA : zoSa /22/2zzzzzzzzz mevIza zaGG ghoSa :| 1 suyaM me AusaM ! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM- iha khalu therehiM bhagavaMtehiM egavIsaM sabalA paNNattA / kayare khalu te therehiM bhagavaMtehiM egavIsaM sabalA paNNattA / ime khalu te therehiM bhagavaMtehiM egavIsaM sabalA paNNattA, taM jahA 1. hatthakammaM karemANe sabale, 2. mehuNaM paDisevamANe sabale, 3. rAi-bhoaNaM bhuMjamANe sabale, 4. AhAkammaM bhuMjamANe sabale, 5. rAyapiMDaM bhuMjamANe sabale, 6. uddesiyaM vA, kIyaM vA, pAmiccaM vA, acchijjaM vA, aNisiTuM vA, abhihaDaM AhaTu dijjamANaM vA bhujamANe sabale, 7. abhikkhaNaM abhikkhaNaM paDiyAikkhittA NaM bhuMjamANe sabale, 8. aMto chaNhaM mAsANaM gaNAo gaNaM saMkamamANe sabale, 9. aMto mAsassa tao dagaleve karemANe sabale, 10. aMto mAsassa tao mAiTThANe karemANe sabale, 11. sAgAriyapiDaM bhuMjamANe sabale, 12. AuTTiyAe pANAivAyaM karemANe sabale, 13 AuTTiyAe musAvAyaM vayamANe sabale, 14. AuTTiyAe adiNNAdANaM giNhamANe sabale, 15. AuTTiyAe aNaMtarahiyAe puDhavIe ThANaM vA, sejjaM vA, NisIhiyaM vA ceemANe sabale, 16. AuTTiyAe sasaNiddhAe puDhavIe, sasarakkhAe puDhavIe ThANaM vA sejjaM vA, NisIhiyaM vA ceemANe sabale, 17. AuTriyAe cittamatAe silAe, cittamatAe lelae, kolAvAsaMsi vA dArUe jIvapaiTThie, saaMDe, sapANe, sabIe, saharie, sausse, saudage, sauttiMge paNaga-daga maTTI, makkaDA-saMtANae ThANaM vA, sejja vA NisIhiyaM vA ceemANe sabale, 18. AuTTiyAe mUlabhoyaNaM vA, kaMdabhoyaNaM vA khaMdhabhoyaNaM vA tayAbhoyaNaM vA pavAlabhoyaNaM vA pattabhoyaNaM pupphabhoyaNaM vA phalabhoyaNaM vA bIyabhoyaNaM vA hariyabhoyaNaM vA bhuMjamANe sabale, 19. aMto saMvaccharassa dasa dagaleve karemANe sabale, 20. aMto saMvaccharassa dasa mAiTThANAI karemANe sabale, 21. AuTTiyAe sIodaga viyaDa vagdhArieNa hattheNa vA matteNa vA davvIe vA bhAyaNeNa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDigAhittA bhujamANe sabale / ee khalu te therehiM bhagavaMtehiM egavIsaM sabalA paNNattA-tti bemi // bhAvArtha:- he AyuSyamAna ! meM sAMbhaLyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmIe A pramANe kahyuM che A nigraMtha pravacanamAM sthavira bhagavaMtoe ekavIza zabaladoSa kahyA che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-2 | 9 ] prazna- sthavira bhagavaMtoe kyA ekavIza zabaladoSa kayA kahyA che? uttara- sthavira bhagavaMtoe ekavIza zabaladoSa A pramANe kahyA che, jemake- (1) hastakarma karavuM (2) maithuna sevana karavuM (3) rAtribhojana karavuM (4) AdhAkarmI AhAra vAparavo (5) rAjapiMDa vAparavo (6) sAdhunA uddezathI banAvelo, sAdhu mATe kharIdelo, udhAra lAvelo, jhUMTavIne lAvelo, bhAgIdAranI AjJA vinA lAvelo, sAdhunA sthAne sAme lAvelo AhAra vAparavo (7) vAraMvAra pratyAkhyAnano bhaMga karavo (8) cha mahinAnI aMdara eka gaNa-gacchamAMthI bIjA gacchamAM javuM (9) eka mahinAnI aMdara traNavAra udaka lepa arthAt moTI nadI pAra karavI (10) eka mahinAnI aMdara traNavAra mAyA karavI. (11) zayyAtara-makAnamAM rahevAnI AjJA ApanAranA AhArAdi vAparavA (12) jANIjoIne jIva hiMsA karavI (13) jANI joIne asatya bolavuM (14) jANI joIne adatta- nahIM ApelI vastu grahaNa karavI (15) jANI joIne sacitta pRthvI para sUvuM, besavuM, (16) jANI joIne sacitta jalathI snigdha pRthvI para ane sacitta rajathI yukta pRthvI para rahevuM, sUvuM, besavuM. (17) jANI joIne sacitta zilA para, sacitta paththaranA DhagalA para, ghuNa-jIvo lAgelA lAkaDA para tathA IDAyukta, beindriyAdi jIvayukta, bIjayukta, lIlAghAsayukta, jhAkaLa yukta, pANIyukta, kIDInA dara yukta, zevALayukta, bhInI mATI para tathA karoLiyAnA jALA yukta sthAna para svAdhyAyAdi karavA rahevuM, sUvuM, besavuM (18) jANI joIne mULa, kaMda, aMdha, chAla, kUMpaLa, patra, puSpa, phaLa, bIja ane lIlI vanaspatinuM bhojana karavuM (19) eka varSanI aMdara dazavAra udakalepa arthAt moTI nadI pAra karavI (20) eka varSamAM dazavAra mAyAnuM sevana karavuM (21) jANI joIne ThaMDA-sacitta pANIthI bhInA hAtha, pAtra, camacA athavA vAsaNathI bhojana, pANI, mIThAI, mukhavAsa grahaNa karI vAparavA. uparokta ekavIza zabaladoSa sthavira bhagavaMtoe kahyA che. vivecanaH prastuta dazAmAM ekavIsa prakAranA zabala doSonuM varNana che. mULa guNa tathA mahAvratomAM atikrama, vyatikrama, aticArarUpa doSonuM sevana thAya, te zabala doSa che. kyAreka pramAdathI doSa sevana thaI jAya to sAdhake turaMta tenI zuddhi karI levI joIe. samavAyAMga sUtramAM paNa 21 prakAranA zabala doSa kahyA che. nizItha sUtramAM A doSonI zuddhi mATenA prAyazcittanuM vidhAna che. sUtrakAre mukhya 21 zabala doSonuM kathana prastuta dazAmAM karyuM che. (1) hastakarma :- hasta karma karavA, karAvavA, anumodana karavAthI zabala doSa lAge che. hasta karmathI caturtha mahAvrata dUSita thAya che. nizItha sUtra, uddezaka-1, bRhatkalpa sUtra, udde-4 ane ThANAMga sUtra sthAna-pamAM tenA prAyazcittanuM vidhAna che. (2) maithuna sevana - atikrama, vyatikrama, aticAra rUpathI maithuna sevana karavuM, te zabala doSa rUpa che. maithuna sevanathI caturtha brahmacarya mahAvrata dUSita thAya che. nizItha sUtramAM A doSanAM prAyazcittanuM vidhAna che. (3) rAtribhojanaH- sAdhu AjIvana rAtribhojananA tyAgI hoya che. rAtribhojanano tyAga te mULa guNa che. dazavaikAlika sUtra, bRhakkalpa sUtra, nizItha sUtra, ThANAMga sUtra vageremAM bhinna-bhinna prakAre tenA niSedhanuM kathana che ane tenA prAyazcittanuM vidhAna bRhatkalpa, udde.-5 tathA nizItha udde-10mAM che. rAtribhojanathI paheluM mahAvrata dUSita thAya che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra -- (4) AdhAkarma :- sAdhu-sAdhvInA nimitte agni, AdinA AraMbhathI banAvelA AhArAdine AdhAkarma doSayukta AhAra kahe che. epaNAsamitimAM te udgama doSa kahevAya che. zrI sUyagaDAMga sUtramAM AdhAkarma AhAra levAno ane prazaMsA karavAno niSedha karyo che tathA AdhAkarma doSayukta AhArano aMza bhaLI gayo hoya tevo AhAra grahaNa karanAra sAdhune be pakSa(gRhastha-sAdhu)nuM sevana karanAra kahyA che. bhUlathI AdhAkarmI AhAra levAya gayo hoya topaNa te vAparavo kalpato nathI. tene paraThI devAnuM vidhAna che. AcArAMga sUtramAM kahyuM che ke sAdhu AdhAkarmI AhAra levAnI nA pADe tyAre te AhAra levA mATe gRhastha sAdhune mAra mAre, chedana-bhedana kare, to paNa sAdhu AdhAkarmI doSayukta AhAra grahaNa na kare. AdhAkarmI AhArAdinA sevanathI prathama mahAvrata dUSita thAya che. 10 (5) rAjapiMDa :- jeno rAjyAbhiSeka thayo hoya, rAjacinhothI yukta hoya tevA rAjA mATe banAvelA AhArAdi rAjapiMDa kahevAya che. zrI dazavaikAlika sUtranA trIjA adhyayanamAM sAdhunA bAvana anAcAramAM rAjapiMDa grahaNanI gaNanA che. sAdhunA daza kalpamAM rAjapiMDa grahaNa na karavo, te eka kalpa che. pahelA ane aMtima tIrthaMkaronA zAsanakALamAM sAdhune mATe daze kalpanuM pAlana anivArya hovAthI rAjapiMDa grahaNa karavAno niSedha che, madhyanA bAvIsa tIrthaMkaronA zAsanakALamAM sAdhune mATe A kalpa svaicchika hovAthI te sAdhuone rAjapiMDa grahaNa karavAno pratibaMdha nathI. te sAdhuo potAnI icchAnusAra rAjapiMDa vivekapUrvaka grahaNa karI zake che. rAjAone tyAM gocarI javAmAM aneka doSanI saMbhAvanA che, jema ke- rAjA mATe banAvelo AhAra vikAravardhaka ane baliSTa hoya che, te sAdhune grahaNa karavA yogya nathI. rAjakuLamAM vAraMvAra javAthI loko aneka prakAranI zaMkAo kare, sAdhunA Agamanane amaMgala samajI koI kaSTa Ape, sAdhune cora athavA guptacara mAnI pakaDe, bAMdhe, mAra paNa mAre. A rIte sAdhunI ane jinazAsananI avahelanA thAya che. : (6) phrIta Adi sAdhunA nimitte kharIdIne lAvelA, udhAra lAvelA, koI pAsethI jhUMTavI lIdhelA, AjJA vinA apAyelA bhAgIdArInA padArtho, tathA anya grAmAdithI sAdhunA sthAnamAM sAme lAvIne ApelA padArthane grahaNa karavA, te eSaNAsamitinI aMtargata uddagamanA doSo che. tenA sevanathI AraMbhanI anumodanA thAya che, tethI prathama mahAvrata ane jinAjJAnA ullaMghanathI trIjuM mahAvrata dUSita thAya che. (7) vAraMvAra pratyAkhyAnano bhaMga karavo H- koIpaNa pratyAkhyAnano ekavAra bhaMga karavAmAM Ave to te doSa rUpa ja che paraMtu vAraMvAra bhaMga karavAmAM Ave to te zabala doSa kahevAya che. ekane eka bhUla vAraMvAra karavAthI te AdatarUpe pariName che. vAraMvAra pratyAkhyAnano bhaMga karavAthI tenA upara koIne vizvAsa raheto nathI, pratyAkhyAna zuddha rIte pALavAnI tenI laganI ochI thaI jAya che. pratyAkhyAna bhaMgathI bIjuM ane trIjuM mahAvrata dUSita thAya che. = (8) gaNa parivartana :- eka AcArya ke gurunI nizrAne choDIne bIjA AcArya ke gurunI nizrAno svIkAra karavo, tene gaNa saMkramaNa ke gacchaparivartana kahevAya che. jJAnavRddhi ke saMyamavRddhinA prazasta kAraNathI sAdhu AcAryanI AjJA laIne bIjA gacchamAM jaI zake che paraMtu dIkSA lIdhA pachI cha mAsamAM athavA ekavAra gaccha parivartana karyA pachI cha mAsamAM bIjA gacchamAM javuM kalyANakAraka nathI. gurujananA paricayanI puSTi mATe, dharma zradghA ane jJAnanI vRddhi mATe guru samIpe cha mAsa rahevuM atyaMta jarUrI che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-2 11 cha mahinAnI aMdara gaNaparivartana karavuM te caMcalavRttinuM pratIka hovAthI tene zabaladoSa kahyo che. A pramANe karavAthI saMyamanI kSati ane apayaza thAya che. (9) udaka--apa H-- penI ane ghUMTaNanI vaccenA bhAga pramANa pANIthI ochA pANImAM cAlavuM, te ' udaka saMsparza' kahevAya che ane ardha jodhathI vadhAre pANImAM cAlavuM udakalepa kahevAya che. sacitta pANInI alpa virAdhanA paNa doSa rUpa ja che, paraMtu nadI pAra karavI Avazyaka hoya, to eka mAsamAM be vAra nadI pAra karI, tenuM prAyazcitta levAthI te zabaladoSa thato nathI. jema ke- cAturmAsa samApta thayA pachI grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhu eka sthAnamAM mAsakalpa (29 divasa)thI vadhAre rahI zakatA nathI. vihAranA prathama divase nadI pAra karIne sAdhu koI gAmamAM pahoMce, tyAM 29 ahorAtri rahyA pachI trIsame divase vihAranA samaye punaH nadI pAra karavAno prasaMga upasthita thAya, to kapa maryAdAnA pAlana mATe nadI pAra karavI Avazyaka banI jAya che, tethI sUtrakAre be vAra udakalepanI gaNanA zabaladoSamAM karI nathI. eka mAsamAM traNa, cAravAra udakalepa anAvazyaka hovAthI te zabaladoSa kahevAya che. sevA Adi kAryonA nimitte vadhAre vakhata (udakalepa) pANImAM cAlavuM paDe to te zabaladoSa nathI. pANImAM cAlavAthI pANInA jIvo sahita aneka trasaprANI tathA lIlaphuga vagere anaMta jIvonI virAdhanA thAya che. tenAthI prathama mahAvrata dUSita thAya che. (10) mAyA--sevana :- mAyA eka bhayaMkara kaSAya che, traNa zalyamAMthI eka zalya che. tenA sevanamAM saMyama ane samyaktva baMneno nAza thAya che, tethI sAdhuoe kyAreya mAyA sevana karavuM na joIe. pramAdanA kAraNe eka mAsamAM bethI vadhuvAra mAyA sevana thaI jAya, to zabala doSa kahevAya che. A sUtramAM eka mAsamAM traNavAra mAyA sevanane zabaladoSa kahyo che, paraMtu eka athavA be vAra mAyAsevana karavAne zabaladoSa karyo nathI, temAM udakalepanI jema vizeSa paristhiti ja mukhya kAraNa rUpa che. vyavahArasUtranA AThamA uddezakamAM spaSTIkaraNa sAthe samajAvyuM che ke glAna, bALa ke vRddha sAdhuo mATe sthAna meLavavuM Avazyaka hoya ane viSama paristhitimAM kyAreka kiMcit mAyAnuM sevana karavuM paDe che. mahinAmAM be vAra mAyAsevana karI makAna prApta kare, te zabaladoSa nathI paraMtu sAmAnya kAraNathI ekavAra paNa mAyAsevana kare, to paNa te zabaladoSa samajavo joIe. mAyA sevanathI bIjuM mahAvrata dUSita thAya che. (11) zayyAtara piMDa :- je makAnamAM sAdhu rahe, te makAna(zayyA)nA dAtA zayyAtara kahevAya che ane temanA gharanA AhArAdi zayyAtarapiMDa ke sAgAriyapiMDa kahevAya che. sarva tIrthaMkaranA sAdhuone zayyAtarapiMDa grahaNa karavAno niSedha che. sAdhune utaravA mATe makAna maLavuM durlabha hoya che ane temAM te makAna mAlikanA gherathI AhAra grahaNa karavAmAM Ave to, tene te bhAra rUpe lAge ane bIjI vAra makAna ApavA mATe tenuM mana nArAjagI anubhave ane jo zayyAdAtA bhaktipradhAna hoya to zayyAtarapiMDamAM AdhAkarmAdi doSanI saMbhAvanA rahe che, mATe sAdhu zayyA(sthAna) dAtAne tyAMthI AhAra-pANI grahaNa kare nahIM. zayyAtarapiMDa grahaNamAM tIrthaMkaranI AjJAno bhaMga, eSaNA samitinuM ullaMghana ane prathama mahAvrata dUSita thAya che. (12,13,14) jANI joIne hiMsA, asatya, adattanuM sevana kare :- sAdhu paMcamahAvratadhArI hoya che, tene jIvana paryaMta traNa karaNa, traNa yogathI hiMsA, asatya ane adattano tyAga hoya che. jo ajANatAM tenuM Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra sevana thaI jAya to nizIthasUtra uddezaka-ramAM tenuM laghumAsika prAyazcitta kahyuM che, paraMtu saMkalpapUrvaka hiMsA Adi kare to te zabaladoSa kahevAya che. A kRtyothI mULaguNonI virAdhanA thAya che ane sAdhuno saMyama paNa zithila thaI jAya che, tethI sAdhu kyAreya hiMsA Adino saMkalpa kare nahIM ane asAvadhAnIthI paNa tevuM kArya na thaI jAya tenI satata jAgRti rAkhe. (15,16,17) jANI joIne sacitta pRthvI, pANIthI bhInI jamIna, vanaspatiyukta jamIna upara save, beseH- sAdhu pratyeka kAryamAM chakAya jIvonI virAdhanA na thAya, tevo viveka rAkhe che, viveka cUkIne pRthvI Adi jIvonI hiMsA thAya, tevI rIte sUvuM, besavuM vagere kriyA karavI, te zabala doSa che. AcArAMga sUtramAM A viSayane anulakSIne ATha sUtro kahyA che, jemake (1) sacitta pRthvI pAsenI bhUmi para, (2) bhejavALI bhUmi para, (3) sacitta rajathI yukta bhUmi para, (4) sacitta mATI patharAI gaI hoya tevI jamIna para, (5) sacitta bhUmi para, (6) sacitta zilA para, (7) sacitta paththara Adi para, (8) guNo lAgelo hoya tevA lAkaDA para tathA anya koI paNa trasa, sthAvara jIvathI yukta sthAna upara besavuM, sUvuM, UbhA rahevuM, vagere pravRttio sAdhune kahyuM nahIM. ahIM taviSayaka traNa sUtro kahyA che, saMkalpapUrvaka karAyelA A badhA kArya zabaladoSa kahevAya che. sAdhu A zabaladoSonuM kadApi sevana na kare. sAdhu pratyeka pravRtti yatnApUrvaka kare. (18) kaMdamULa Adi bhakSaNa - mULa, kaMda Adi vanaspatinA daze vibhAgo saceta che, tethI vanaspatinA mULa, kaMda, phUla, phaLa Adi sAdhune kalpanIya nathI. sAdhu nirdoSa ane prAsuka-aceta padArtho ja grahaNa kare che. uttarAdhyayanasUtra- a. ramAM kahyuM che ke sudhAthI vyAkuLa sAdhunuM zarIra eTaluM kRza thaI jAya ke zarIranI naso dekhAvA lAge, to paNa vanaspatinuM chedana svayaM kare nahIM, bIjA pAse karAve nahIM, svayaM vanaspatine rAMdhe nahIM, tathA bIjA pAse raMdhAve nahIM. saceta vanaspatinA chedana-bhedana tathA khAvAno sAdhu mATe sarvathA niSedha che, kAraNa ke tema karavAthI vanaspatikAyanA jIvo pratye anukaMpA rahetI nathI, prathama mahAvratano bhaMga thAya che, tethI sAdhue sacitta padArtha khAvAno vicAra paNa karavo na joIe. (19-20) udakalepa-mAyAsevana - navamA tathA dasamA zabaladoSamAM eka mAsamAM traNavAra udakalepa ane traNa vAra mAyAsevanane zabaladoSa kahyo che, ahIM eka varSamAM dazavAranA sevanane zabaladoSa kahyo che. navavAra sudhInA sevanane zabaladoSa na kahevAnuM kAraNa A pramANe che- cAturmAsa pUrNa thatAM nadI pAra karI koI gAmamAM gayA. tyAM ra9 divasano kalpa pUrNa karI vihAra karatAM pharI nadI pAra karavAnI paristhiti thAya, to prathama kalpamAM be vAra nadI pAra thAya che. A rIte zeSakAlanA ATha mAsamAM grAmAnugrAma vicaraNa karatAM ATha vAra ane prathama kalpamAM be vAranI gaNanA karatAM eka varSamAM nava vAra nadI pAra karavI anivArya banI jAya che. tethI zAstrakAre nava vAra nadI pAra karavAne zabala doSa kahyo nathI paraMtu te maryAdAnuM ullaMghana thAya arthAt dasa vAra ke tenAthI adhika vAra nadI pAra thAya, to te zabala doSa che. te ja rIte koI vizeSa paristhitimAM nava vArathI vadhu mAyAsthAnanuM sevana thAya, to te paNa zabala doSa che. (ra1) sacitta pANIthI yukta pAtrAdithI bhikSA grahaNa karavI - bhikSAne mATe praviSTa sAdhu jANe ke Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-ra 13 | dAtAnA hAtha, camaco, vAsaNa, vagere bhInA-sacitta pANIvALA che, to tenA vaDe bhikSA grahaNa karavI kalpatI nathI. (eSaNAnA 'lipta' nAmanA navamA doSarUpe A niSedhanuM kathana dazavaikAlika sUtra. a.5 tathA AcArAMgasUtra zra-2, a-1, u-mAM che). pANIthI yukta hAtha AdithI bhikSA levAthI aSkAyanA jIvonI virAdhanA thAya che. khAdyapadArthomAM sacitta pANI mizrita thavAthI sacitta khAvA-pIvAno doSa paNa lAge che. vIsamAM asamAdhisthAnamAM eSaNA samitinA ullaMghanathI A doSanuM kathana che. ahIM jIva virAdhanAnI apekSAe tene zabaladoSa kahyo che. samavAyAMgasUtranA 21mA samavAyamAM A 21 zabaladoSonuM varNana che. prastuta sUtramAM ane samavAyAMga sUtramAM kathita zabala doSa samAna ja che, mAtra kramamAM taphAvata che. atra kathita pAMcamA ane agiyAramA zabaladoSane tyAM kramazaH agiyAramo ane pAMcamo zabaladoSa kahyo che. A sarva zabaladoSone saMyamanA vighAtaka tathA karmabaMdhanuM kAraNa jANIne sAdhu teno tyAga kare ane zuddha saMyamanI ArAdhanA kare. te bIjI dazA saMpUrNa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra | trIjI dazA prAkkathana CROR ORDCRORDCROR * prastuta trIjI dazAmAM tetrIsa prakAranI AzAtanAonuM varNana che. * AzAtanA zabdamAM AzAtanA zabda che. AyaH savarNanA vANita sta2 zAtanA-laMDana nirutAlIrAtanA - AcArya abhayadeva sUrikRta samavAyAMga TIkA. samyagdarzanAdi guNonI prAptine "Aya" kahe che ane te prApta guNonI zAtanA eTale khaMDanAhUAsa thavo, tene AzAtanA kahe che. guru AdinA avinaya, avahelanAdithI jJAnAdi guNonI khaMDanA thAya che, tethI tevI pravRttio AzAtanA kahevAya che. * AzAtaNANAmaM nANAdiAyassa sAtanA, yakAra lopaM kRtvA AzAtanA bhavati / -AcArya jinadAsa surikata Avazyaka cUrNi. jJAnAdinA Aya(prApti)nI zAtanA-khaMDanane AzAtanA kahe che. Aya + zAtanAmAM ya kArano lopa thavAthI AzAtanA zabda bane che. * A samantAt sAmastyena zAtyante-dhvaMsyante jJAnAdiguNA yAbhistA AzAtanAH cAritravartino toSa vizeSAMka - muniharSiNI TIkA. jenA dvArA jJAnAdi guNo sarvathA(samastarUpe) naSTa thaI jAya tene AzAtanA kahe che. te cAritranA doSa vizeSa che. AsAyaNAo duvihA micchA paDivajjaNA ya lAbhe / niryuktikAre AzAtanAnA be prakAra kahyA che- (1) mithyA pratipAdana- vastu svarUpanI ajJAnatAnA kAraNe athavA ahaMkAranA kAraNe mithyA prarUpaNA karavI (2) mithyA pratipatti lAbha-gurujano ke pUjanIya vaDilono avinaya, avahelanA karavI. * samavAyAMga sUtranA tetrIsamA samavAyamAM tathA prastuta dazAzrutaskaMdhanI trIjI dazAmAM bIjA prakAranI tetrIsa AzAtanAnuM kathana che ane Avazyaka sUtranA cothA zramaNasUtramAM prathama prakAranI Aloka-paraloka, kALa, dharma, zrutadeva vagere saMbaMdhI 33 AzAtanuM kathana che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA-3 / 15 / trIjI dazA : AzAtanA P/7/ 8 /PPPER tetrIsa AzAtanAmo :| 1 suyaM me AusaM ! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu therehiM bhagavaMtehiM tettIsaM AsAyaNAo paNNattAo / kayarAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM tettIsaM AsAyaNAo paNNattAo? imAo khala tAo therehiM bhagavaMtehiM tettIsa AsAyaNAo paNNattAo, taM jahA 1. sehe rAyaNiyassa purao gaMtA bhavai, AsAyaNA sehassa / 2. sehe rAyaNiyassa sapakkhaM gaMtA bhavai AsAyaNA sehassa / 3. sehe rAyaNiyassa AsaNNaM gaMtA, bhavai AsAyaNA sehassa / 4. sehe rAyaNiyassa purao ciTThittA bhavai, AsAyaNA sehassa / 5. sehe rAyaNiyassa sapakkhaM ciTThittA bhavai, AsAyaNA sehassa / 6. sehe rAyaNiyassa AsaNaM ciTThittA bhavai, AsAyaNA sehassa / 7. sehe rAyaNiyassa purao NisIittA bhavai AsAyaNA sehassa / 8. sehe rAyaNiyassa sapakkhaM NisIittA bhavai, AsAyaNA sehassa / 9. sehe rAyaNiyassa AsaNNaM NisIittA bhavai AsAyaNA sehassa / bhAvArtha :- he AyuSmAna ! meM sAMbhaLyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmIe, A pramANe kahyuM che ke nigraMtha pravacanamAM nizcayathI sthavira bhagavaMtoe tetrIza AzAtanA kahI che. prazra-te sthavira bhagavaMtotrIzaAzAtanA hIcha? 6ttara-te sthavira bhagavaMtoosA pramANe tetrIza AzAtanA kahI che, jema ke - (1) zaikSa, ratnAghisAdhunI mAgaNayAla,tote zaikSathI thatI AtanA che. (2) zaikSa, ratnAdhita sAdhunI mAmAM mogA' thAle, tote zaikSathI thatI AzAtanA cha. (3) zaikSa, ratnAghiya sAdhunI ati 108(ratnAdhinI pAsparza thAya tebhasagosa) yAse, tote zaikSathI thatI mAzAtanA che. (4) zaikSa, ratnAdhika sAdhunI AgaLa Ubho rahe, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (5) zaikSa, ratnAdhika sAdhunI bAjamAM aDoaDa Ubho rahe, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (6) zaikSa, ratnAdhika sAdhunI ati pAse (pA sparza thAya tebha khagosa) 6bho 23, tote zaikSanI mAzAtanA cha. (7) zaikSa, ratnAdhisAdhunI sAgase, tote zaikSathI thatI AzAtanA che. (8) zaikSa, ratnAghisAdhunImAbhAMse, tote zaikSathI thatI AzAtanA che. (9) zaikSa, ratnAdhika sAdhunI ati pAse(pAchaLa sparza thAya tema lagolaga) bese to te zaikSathI thatI AzAtanA thAya che. | 2 10. sehe rAyaNieNaM saddhiM bahiyA viyArabhUmi NikkhaMte samANe tattha sehe puvvatarAgaM Ayamai pacchA rAyaNie bhavai, AsAyaNA sehassa / 11. sehe rAyaNieNaM Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 17 zrI dazAzrutaskaMdha sUtra saddhiM bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA NikkhaMte samANe tattha sehe puvvatarAgaM Aloei pacchA rAyaNie bhavai, AsAyaNA sehassa / 12. kei rAyaNiyassa puvva-saMlavittae siyA,taM sehe puvvatarAga Alavai pacchA rAyaNie bhavai, AsAyaNA sehassa / 13. sehe rAyaNiyassa rAo vA viyAle vA vAharamANassa ajjo ! ke sutte ke jAgare ? tattha sehe jAgaramANe rAyaNiyassa apaDisuNettA bhavai AsAyaNA sehss| bhAvArtha :- (10) zaikSa, ratnAdhika sAdhu sAthe vicAra bhUmi-sthaDila bhUmimAM gayo hoya ane ratnAdhika sAdhunI paDedA Ayamana (zauya zuddhi) 42, tote zaikSathI thatI mAzatanAthAya che. (11) zaikSa, ratnAghi sAthe bahAra vicArabhUmi(spaMDila) athavA vihAra(svAdhyAya) bhUmimAM gayo hoya tyAre ratnAdhika sAdhunI pahelA gamanAgamananI AlocanA kare, to te zekSathI thatI AzAtanA che. (12) koI vyakti, ratnAdhika sAthe vArtAlApa karavA mATe Ave tyAre zaikSa ratnAdhikanI pahelA ja vArtAlApa kare, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (13) rAtre athavA vikAla eTale saMdhyA samaye ratnAdhika sAdhu ziSyane saMbodhana karIne kahe, he Arya! koNa koNa sutA cho ane koNa koNa jAgo cho? e samaye jAgato hoya to paNa gurune uttara na Ape, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. | 3 14. sehe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhittA taM puvvAmeva sehatarAgassa Aloei pacchA rAyaNiyassa bhavai, AsAyaNA sehassa / 15. sehe asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA paDiggAhittA taM puvvAmeva sehatarAgassa uvadaMsei pacchA rAyaNiyassa bhavai, AsAyaNA sehassa / 16. sehe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhittA taM puvvAmeva sehatarAgaM uvaNimaMtei pacchA rAyaNie bhavai, AsAyaNA sehassa / 17. sehe rAyaNieNaM saddhiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhittA taM rAyaNiyaM aNApucchittA jassa jassa icchai tassa tassa khaddha-khaddha dalayai bhavai, AsAyaNA sehassa / 18. sehe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhittA rAyaNieNaM saddhiM AhAremANe tattha sehe khaddhaM-khaddhaM DAgaM-DAgaM usaDhaM-usaDhaM rasiyaM-rasiyaM maNuNNaM-maNuNNaM maNAma-maNAmaM NiddhaM-NiddhaM lukkhaM-lukkhaM AhArittA bhavai AsAyaNA sehassa / bhAvArtha :- (14) zaikSa ana, pANI, mevo ane mukhavAsa A prakAranA AhArane lAvIne pahelAM anya zaikSa pAse tenI AlocanA kare ane pachI ratnAdhika pAse kare, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (15) zaikSa anna, pANI, mevA, mukhavAsAdi cAra prakAranA AhArane lAvIne pahelAM anya zaikSane batAve ane pachI ratnAdhikane batAve to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (16) zaikSa anna, pANI, mevo, mukhavAsAdi cAra prakAranA AhArane lAvIne pahelAM anya zaikSane (bhojana mATe) AmaMtrita kare ane pachI ratnAdhikane AmaMtrita kare, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (17) zaikSa ratnAdhika sAdhu sAthe gocarIe gayA hoya ane ana, pANI, mevA, mukhavAsAdi cAra prakAranA AhArane upAzrayamAM lAvIne ratnAdhikane pUchayA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-3 | 17 | vinA je sAdhune ApavAnI potAnI IcchA hoya tene jaladI-jaladI, vadhAre mAtrAmAM Ape, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (18) zaikSa ratnAdhika sAdhu sAthe gocarIe gayA hoya, anna, pANI, mevA, mukhavAsAdi cAre prakAranA AhArane lAvIne ratnAdhika sAdhu sAthe AhAra karatA samaye zaikSa, pracura mAtrAmAM vividha prakAranA zreSTha, tAjA, sarasa, manojJa, manovAMchita, ghevarAdi snigdha ane pApaDAdi rukSa AhArane jaladI-jaladI adhika mAtrAmAM ArogI le, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. | 4 19. sehe rAyaNiyassa vAharamANassa, apaDisuNittA bhavai, AsAyaNA sehassa / 20. sehe rAyaNiyassa vAharamANassa tatthagae ceva paDisuNittA bhavai, AsAyaNA sehassa / 21. sehe rAyaNiyaM kiM tti vattA bhavai, AsAyaNA sehss| 22. rAyaNiyaM tumaM tti vattA bhavai, AsAyaNA sehassa / 23. sehe rAyaNiyaM khaddha-khaddhaM vattA bhavai, AsAyaNA sehassa / 24. sehe rAyaNiya tajjAeNa paDihaNittA bhavai AsAyaNA sehassa / bhAvArtha :- (19) ratnAdhika bolAve tyAre zaikSa na sAMbhaLyuM kare arthAt sAMbhaLyuM na hoya tema mauna rahe (uttara na Ape), to te zaikSathI thatI AzAtanA che.(20) ratnAdhika bolAve tyAre zaikSa, potAnA sthAna para beThAM beThAM ja temanI vAta sAMbhaLe (temanI sAme upasthita na thAya), to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (21) ratnAdhika bolAve tyAre zaikSa, zuM kaho cho? tema dUrathI ja pUche, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (rara) zaikSa, ratnAdhikane tuM-tuM, ema tuMkAre bolAve, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (23) zaikSa, ratnAdhika sAme prayojanathI vadhu arthAt nirarthaka, kaThora vacana bole, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (24) zaikSa, ratnAdhikane prativacana kahe arthAt temanA ja vacanathI temano tiraskAra kare (ratnAdhika bImAra sAdhunI vaiyAvacca karavA mATe kahe, to tame ja vaiyAvacca kema karatA nathI ? tevA prativacana kahe), to te zaikSanI AzAtanA che. | 5 25. sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa iti evaMti vattA bhavai AsAyaNA sehassa / 26. sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa No sumarasI' ti vattA bhavai, AsAyaNA sehassa / 27. sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa No sumaNase bhavai, AsAyaNA sehassa / 28. sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa parisaM bhettA bhavai, AsAyaNA sehassa / 29. sehe rAyaNiyassa kahaM kahemANassa kahaM AcchidittA bhavai, AsAyaNA sehassa / 30 sehe rAyaNiyassa kaha kahemANassa tIse parisAe aNuTTiyAe abhiNNAe avocchiNNAe avvogaDAe doccapi taccapi tameva kaha kahittA bhavai, AsAyaNA sehassa / bhAvArtha :- (25) zaikSa, ratnAdhikane "A Ama kahevuM joIe, Ama kahevuM na joIe' tevA vacana kahe, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (26) zaikSa, ratnAdhikanI dharmakathAnA samaye tamane yAda AvatuM nathI, tame "A bhUlI gayA cho' e pramANe kahe, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (27) zaikSa, ratnAdhikanI dharmakathAnA samaye prasanna na thAya, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (28) zaikSa, ratnAdhikanI dharmakathAnA samaye pariSadane visarjita kare, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (29) zaikSa, ratnAdhikanI dharmakathAnA samaye temAM vikSepa Ubho kare, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (30) zaikSa, ratnAdhikanI dharmakathAnA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra samaye pariSada(sabhA) samApta thaI na hoya, chUTI paDI na hoya, vikherAya na hoya, vibhakta thaI na hoya te pUrve arthAt dharmasabhA vyavasthita beThelI ja hoya tyAre zaikSa pariSadamAM te ja dharmakathA (ratnAdhike karelI dharmakathA) be-traNavAra doharAve, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. 18 6 | 31. sehe rAyaNiyassa sijjA- saMthAraMga pAeNaM saMghaTTittA hattheNaM aNaNuNNavittA gacchai, AsAyaNA sehassa / 32. sehe rAyaNiyassa sijjAsaMthAra ciTThittA vA NisIittA vA tuyaTTittA vA bhavai, AsAyaNA sehassa / 33. sehe rAyaNiyassa uccAsaNaMsi vA, samAsaNaMsi vA ciTThittA vA NisIittA vA tuyaTThittA vA bhavai AsAyaNA sehassa / eyAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM tettIsaM AsAyaNAo paNNattAo, tti bemi / bhAvArtha :- (31) zaikSa dvArA ratnAdhika sAdhunA zayyA-saMstArakane ajANatA paga lAgI jAya, topaNa zaikSa hAtha joDI kSamAyAcanA karyAvinA cAlyo jAya, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (32) zaikSa, ratnAdhikanA zayyA-saMstAraka, upara Ubho rahe, bese, sUe, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. (33) zaikSa, ratnAdhikathI UMcA Asana upara ke samAna Asana para Ubho rahe, bese, sUe, to te zaikSathI thatI AzAtanA che. sthavira bhagavaMtoe A tetrIsa AzAtanA kahI che. vivecanaH prastuta sUtramAM tetrIsa prakAranI AzAtanAonuM varNana che. deva, gurunI vinaya-bhakti na karavI, deva, guruno avinaya abhakti ke aparAdha karavo, AjJAno bhaMga karavo, niMdA karavI, avahelanA karavI tathA guru prati abahumAna ke anAdarano aMtarabhAva vividha prakAranI ceSTAo dvArA pragaTa thAya, tene AzAtanA kahe che. sUtrakAre ziSyanI vividha prakAranI 33 ceSTAonuM 33 AzAtanArUpe kathana karyuM che. sehe- zaikSa. sivAno vA maLItatvo vA bAriya vakhtAr mojuM sezA sabbe se| / -cUrNi. je sUtra bhaNavA rUpI grahaNazikSA ane pratilekhanAdi AcAra pAlana rUpI AsevanazikSA zIkhe che, te zikSA--zikSaNa yogya agItArtha sAdhu zaikSa kahevAya che athavA AcArya-upAdhyAyane choDIne zeSa sarva sAdhuo zaikSa kahevAya che. rALiyaH- rAtmika, ratnAdhika. rALio Arito mahattarano vA pariyANlR / dIkSA paryAyamAM moTA hoya te AcAryAdi rAtvika kahevAya che. jJAna, darzana, cAritrarUpI ratnavALA sAdhu tathA AcArya, guru athavA paryAya jyeSTha sarva sAdhuone rAtvika ke ratnAdhika kahevAya che. A 33 AzAtanAomAM 1 thI 9 AzAtanAo ratnAdhikanI AgaLa, barAbara bAjumAM ane pAchaLa, A traNa paristhitimAM cAlavA, UbhA rahevA ane besavA saMbaMdhita nava kriyAnI che. A AzAtanAothI gurunI maryAdA ane garimAnI avahelanA thAya che, gurunA mahattvano hrAsa thAya che. gurunI nikaTamAM ke gurunI AgaLa cAlavAthI loko gurunA darzana karI na zake, ziSyanI pITha gurune dekhAya, te ziSyanA avinayane pragaTa kare che. gurunI nikaTamAM ke gurunI paDakhe cAle to lokone guru koNa ? ziSya koNa ? te khabara na paDe, gurunuM mahattva ghaTe, te ziSyanA vinayAbhAvane pragaTa kare che. gurunI pAchaLa gurunA paga Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-3 19 ] vagereno sparza thAya tema atinikaTa cAle to gurunI avahelanA thAya che, te kriyA ziSyanA avivekanI sUcaka che. ziSyane gurunI AgaLa, pAchaLa ke bAjumAM cAlavA, besavA ke UbhA rahevAno prasaMge upasthita thAya to ucita aMtara rAkhIne, gurunuM gaurava jaLavAI rahe te rIte vivekapUrvaka cAlavuM, besavuM ke UbhA rahevuM joIe. guru AjJApUrvaka nikaTamAM paNa cAlavA Adi kriyAthI AzAtanA thatI nathI. ratnAdhikanI sAthe javuM, AvavuM, bolavuM, cAlavuM, AlocanA karavI vagere pratyeka pravRttimAM ziSya dhyAna rAkhavuM joIe ke sarva pravRttio ratnAdhikanA karyA pachI karavI joIe, temanI pUrve kare to te tenI AzAtanA kare che. 10 thI 11 A traNa AzAtanA vicAra bhUmi-uccAra bhUmi arthAt maLAdi paraThavAnI bhUmi ke vihArabhUmi-svAdhyAya bhUmimAM gayA pachI AlocanAdi pravRtti gurunI pUrve karavAthI thatI AzAtanA saMbaMdhita che. ziSya ratnAdhikanA vacano zAMta manathI sAMbhaLavA joIe, tenA vacananI upekSA karavI na joIe. gurunA ke ratnAdhikonA vacanonI upekSA kare, ratnAdhiko pAse AvelA AgaMtuka sAdhu ke gRhastha sAthe pahelA svayaM vArtAlApa karI le. temAM gurunI mAnahAni thAya che. 12-13 A be AzAtanA tatsaMbaMdhita che. ziSya AhArAdi lAvIne pahelAM ratnAdhikane batAve, temane temAMthI AhArAdi levA AmaMtraNa Ape, temane pUchyA vinA anya sAdhune AhAra mATe AmaMtraNAdi na kare, AsaktithI sAro-sAro AhAra gurunI pahelAM vAparI na le, te ziSyano vinaya che. ziSya tathA prakArano avinayapUrvakano vyavahAra na kare, to te tenI AzAtanA kare che. 14 thI 18 AzAtanA tatsaMbaMdhita che. ziSya guru sAthe vArtAlApa karavAmAM, vinaya bhakti karavAmAM temanuM sanmAna karavuM joIe. teonI sAme bolavuM, uttara na Apavo, tuMkAre bolAvavA, te avinaya che. 19 thI 24 AzAtanA tatsaMbaMdhita che. - gurudharmakathA karatA hoya tyAre ziSya prasannacitte sAMbhaLe, sabhA vacce apamAnajanaka, zaramajanaka, gurunI hIlanA thAya tevA zabdo na bole. gurunI dharmasabhAmAM avinaya pUrNa vyavahArathI je AzAtanA thAya tenuM kathana 25 thI 30 AzAtanAomAM che. ziSya gurunA zarIranI ke upakaraNanI avajJA na kare. gurunA Asana Adi upara UbhA rahevuM Adi avinaya bhAva che, gurunI garimA khaMDita thAya che. tatsaMbaMdhita 31 thI 33 AzAtanA che. guru ke ratnAdhikanI AjJAthI koIpaNa pravRtti kare to temAM AzAtanA thatI nathI. AjJApUrvaka gurunI AgaLa cAle ke gurunA Asana upara bese, to paNa AzAtanA thatI nathI kAraNa ke guru AjJA sarvoparI che. ziSyanI pratyeka kriyAmAM guru prati bahumAna ane AdarabhAva pragaTa thavo jarUrI che, ziSyanA vinayapUrvakanA vyavahArathI gurunI garimA vadhe, gurunuM gaurava jaLavAI rahe che. ziSya nirahaMkArabhAve pratyeka pravRtti kare, to potAno svachaMda nAza pAme che, kaSAyo upazAMta thAya che, saMyama sAdhanA paripakva bane che ane zAsanano mahimA vadhe che. A rIte AzAtanAno tyAga karavo, te sva-para hitakArI che. A 33 AzAtanAonA prAyazcittanuMvidhAnanizItha sUtranA dasamA uddezakamAM che. zrI Avazyaka sUtranA cothA adhyayanamAM anya rIte 33 AzAtanAnuM paNa kathana che. arihaMta, siddhAdi viziSTa gurujano uparAMta sarva prANI, bhUta, jIva, sattvanI AzAtanA tathA loka-paraloka, kALa, zruta, dharma AdinI AzAtanAnuM kathana che. trIjI dazA saMpUrNa . Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrI dazAzrutaskaMdha sUtra cothI dazA prAkathana OROOOOOROR prastuta dazAmAM ATha prakAranI gaNisaMpadAnuM varNana che. sAdhuonA gaNa-samudAyanA nAyaka AcAryane gaNi kahe che. saMpadA eTale aizvarya, vaibhava. saMpadAnA be prakAra che, (1) dravya saMpadA ane (2) bhAva saMpadA. ziSya samudAya gaNinI dravya saMpadA che ane jJAnAdi guNo bhAva saMpadA che. A baMne saMpadAthI saMpanna sAdhu AcArya--gaNi padane suzobhita kare che. saMpavA vaLI zubheEi saMpanno / guNothI saMpanna hovuM, te ja gaNinI saMpadA che. * gaNi ziSya-ziSyAonA anuzAsaka hoya che. ziSyonI sAraNA-vAraNA tathA ziSya samUhanI suyogya vyavasthA mATe gaNinI nitAMta AvazyakatA che ane gaNanI sucAru vyavasthA mATe gaNimAM viziSTa guNo hovA Avazyaka che. * vyavahAra sUtranA trIjA uddezakamAM AcAryanI Avazyaka aucitya pUrNa yogyatAne temanA guNa kahyA che. prastutamAM vibhinna daSTie ATha prakAranI gaNisaMpadAnA ATha guNonuM vistRta varNana che. (1) AcAra saMpadA :- gaNi jinezvara kathita paMcAcAranA pAlanathI samRddha hoya che. (2) zruta saMpadA :- gaNi AgamonA sUtra, artha, paramArthanA jJAnathI samRddha hoya che. (3) zarIra saMpadA :- gaNi uttama saMghayaNa ane uttama saMsthAna saMpanna, sazakta ane svastha-nirogI kAyAthI samRddha hoya che. (4) vacana saMpadA :- gaNi sarva jana grAhya vacana ane satya, priyakArI, hitakArI vANIthI samRddha hoya che. (5) vAcanA saMpadA :- gaNi ziSyone svAdhyAyamAM niyukta karI zAstranA rahasyone samajAvatI vAcanA zaktithI samRddha hoya che. (6) mati saMpadA H-- gaNi tIvra smaraNa zakti, autpAtikI Adi cAre prakAranI buddhi, heya-tyAjyano tyAga, upAdeya-grAhyane grahaNa karAvatI viveka buddhithI samRddha hoya che. (7) prayoga saMpadA :- gaNi samAdhAnakArI buddhi, suyogya nirNaya zakti ane vAda sAmarthyathI samRddha hoya che. (8) saMgraha parizA saMpadA :- gaNi ziSya samudAya mATe vastra, pAtra, zAstra vagere ekatrita karavAmAM ane teonI AvazyakatAnusAra vitaraNa karavAnI vicakSaNatAthI samRddha hoya che. ***** Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-4 cothI dazA : gaNisaMpadA clea 21 Tacle ATha prakAranI gaNisaMpadA H 1 suyaM me Au ! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM - iha khalu therehiM bhagavaMtehiM aTThavihA gaNisaMpayA paNNattA / kayarA khalu tA therehiM bhagavaMtehiM aTThavihA gaNisaMpayA paNNattA ? imA khalu tA therehiM bhagavaMtehiM aTThavihA gaNasaMpA paNNattA, teM nahA 2. AyArasaMpayA, 2. suvasaMpA, rU. sIrasaMpayA, 4. vayaLasaMpayA, 6. vAyaNAsaMpayA, 6. maisaMpayA, 7. paogamaisaMpayA, 8. saMgahapariNNA NAmaM aTThamA mA / bhAvArtha:- he AyuSyamAna ! meM sAMbhaLyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmIe A pramANe kahyuM che ke A nigraMtha pravacanamAM sthavira bhagavaMtoe ATha prakAranI gaNisaMpadA kahI che. prazna- he bhagavAna ! te sthavira bhagavaMtoe kaI ATha prakAranI gaNisaMpadA kahI che ? uttara- te sthavira bhagavaMtoe ATha prakAranI gaNisaMpadA A pramANe kahI che, jema ke- (1) AcAra saMpadA, (2) zrutasaMpadA, (3) zarIrasaMpadA, (4) vacanasaMpadA, (5) vAcanAsaMpadA, (6) matisaMpadA, (7) prayogasaMpadA, (8) saMgrahaparikSA saMpadA. vivecanaH prastuta sUtramAM sthavira bhagavaMtoe kahelI ATha prakAranI gaNi saMpadAono nAmollekha che. sAdhuonA samudAyane gaNa athavA gaccha kahevAmAM Ave che. gaNanA adhipati sAdhu gaNi athavA gacchAdhipati kahevAya che. teonA guNo, temanI saMpadA-saMpatti che. jara-jhaverAta gRhasthonI saMpatti che tema guNo gaNinI saMpatti che. gaNi A saMpadAthI saMpanna hoya, te jarUrI che. guNo vinA gaNi gaNanI rakSA karI zakatA nathI ane gaNanI rakSA karavI te teonuM mukhya kartavya che. A sUtramAM gaNinI saMpatti jevA mukhya ATha guNonA nAmonuM kathana che. (1) AcAra saMpadA H 2 se kiM taM AyArasaMpayA ? AyArasaMpayA cauvvihA paNNattA, taM nAsaMgama-yuva-no-nutte yAvi mavara, asaMpAdiya-appA, aLiyata-vittI, vuDDasItte yAvi bhavai / se taM AyArasaMpayA / bhAvArtha:- prazna- he bhagavAna ! AcAra saMpadAnA keTalA prakAra che ? uttara- AcAra saMpadAnA cAra prakAra che, yathA- (1) saMyamamAM dhruva yoga yuktatA-saMyamanI kriyAomAM haMmezAM lIna rahevuM (2) asaMpragRhItAtmA- ahaMkAra rahita rahevuM (3) aniyatavRttitA- eka ja sthAne sthira na rahevuM arthAt apratibaddha bhAve vicaraNa karavuM (4) vRdghazIlatA- vRddhonI jema gaMbhI2svabhAvavALA thavuM. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara zrI dazAzrutaskaMdha sUtra vivecana - prastuta sUtramAM prathama gaNisaMpadAnuM varNana che. galino prathama Avazyaka guNa che AcAra saMpannatA. jeno AcAra zuddha hoya teno vyavahAra ane vicAra paNa zuddha hoya che. AcAra :- bhinna-bhinna rIte AcAranI aneka vyAkhyAo thAya che- (1) vItarAga paramAtmA kathita AcaraNane AcAra kahe che. (2) A + vAya, mA - maryAdA, cAra - AcaraNa karavuM, maryAdAmAM rahIne, maryAdApUrvaka AcaraNa karavuM, maryAdAmAM vicaravuM, tene AcAra kahe che (3) jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra, A pAMca prakAranA(paMcAcAra) AcAranuM pAlana karavuM, te AcAra che (4) jJAnAdi viSayaka anuSThAno ke mokSa prApti arthe je anuSThAna vizeSanuM AcaraNa karavAmAM Ave, te AcAra che (5) guNa vRddhi mATenA AcaraNane arthAt sAdhujanonA AcaraNane AcAra kahe che (6) tIrthaMkara gaNadharAdinA AcArane anusarIne jJAnAdinA sevananI vidhine AcAra kahe che (7) prathama aMgasUtra AcArAMga sUtranA adhyayanathI paMcAcAranuM jJAna thAya che, tethI te paNa AcAra kahevAya che arthAt AcArAMga sUtramAM varNita viSayonA AcaraNane AcAra kahe che. gaNi mATe A AcAra saMpatti rUpa che, mATe tene saMpadA kahe che. AcAra saMpadAnA cAra aMga che, yathA! (1) saMyamavayogayuktatA / :- saMyamamAM dhruvayoga eTale saMyama sAthe yogono nizcala saMbaMdha, mana, vacana, kAyA, A traNa yoga saMyamamAM layalIna banI jAya te saMyamadhruvayogayuktatA kahevAya che. saMyamanI kriyAomAM mana, vacana, kAyAnA yogone dhruva eTale nizcala, sthira rAkhavA Avazyaka che. traNe yoganI sthiratA ane ekAgratAthI ja saMyama kriyAonuM yogya tathA yathArtha rIte pAlana thaI zake che. caMcaLatA ke asthiratA sAdhanAmAM bAdhaka che. (2) asaMpragRhItAtmA :- jeno AtmA ahaMkArathI rahita che, te asaMpragRhItAtmA kahevAya che. gaNie huM AcArya chuM, huM gacchAdhipati chuM vagere pada prAptinA ahaMkArathI rahita, jAti AdinA madathI rahita banI vinIta bhAve rahevuM joIe. ahaMkArano bhAva AcAra zudghimAM bAdhaka bane che. (3) aniyatavRttitA :- aniyata - anizcita eTale apratibaddha, vRtti-vihAra, gaNie apratibaddhapaNe vicaraNa karavuM joIe. gaNie koI sthAna ke vyakti sAthe AsaktinA baMdhanathI baMdhAIne eka sthAnamAM sthira rahevuM na joIe. gAmogAma vihAra karavAthI ja AcAra zuddhi ane dharmanI prabhAvanA thaI zake che. (4) vRddhazIlatA :- tenA traNa artha che (1) jJAna ane dIkSA paryAyamAM vRddha arthAt moTA hoya, tenA jevA zIla, saMyama, niyama, cAritramAM paripakva banavuM joIe. zarIra ane mana vikAra rahita hoya te vRddhazIla kahevAya che. (2) vRdgha ane glAnanI sevA mATe utsuka rahetA sAdhu jevA thavuM, te vRddhazIlatA kahevAya che (3) vRddhanI jema gaMbhIra, zAMta svabhAvavALA thavuM. gaNie bALabhAva na rAkhatA prauDhatA dhAraNa karavI joIe. kyAreka laghuvayamAM AcArya padanI prApti thAya che paraMtu tenA vicAronI gaMbhIratA, vizALa tA ane prauDhatA hovI jarUrI che. g (2) zruta saMpadA : 3 se kiM taM suyasaMpayA ? suyasaMpayA, caThavvihA paNNattA, taM jahA bahussue - Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-4 | 23 ] yAvi bhavai, pariciyasue yAvi bhavai, vicittasue yAvi bhavai, ghosavisuddhikArae yAvi bhavai / se taM suyasaMpayA / bhAvArtha :- prazna- zrutasaMpadAnA keTalA prakAra che? uttara- zrutasaMpadAnA cAra prakAra che, jema ke - (1) bahuzrutatA- aneka zAstronA jANakAra thavuM. (2) paricita zrutatA- sUtra ane sUtrArthathI sArI rIte paricita thavuM (3) vicitra(vividha) zrutatA- svasamaya(svadharma) ane parasamaya(anya dharmo)nA jANakAra thavuM (4) ghoSavizuddhakArakatA- zuddha uccAraNa karanAra thavuM. A cAra prakAranI zrutasaMpadA che. vivecana - prastuta sUtramAM zrutasaMpadAnA cAra aMganuM nirUpaNa che. AcAra zuddhi mATe temaja zAsana prabhAvanA mATe zrutajJAnanI anivAryatA che. zrutajJAnanA mAdhyamathI ja sAdhanA mArgane sAdhata jANI zakAya che ane zrutajJAna dvArA ja sAdhakone sAdhanAnuM mArgadarzana ApI zakAya che, tethI AcArya-gaNi zrutajJAnanA AdhAre zIghra nirNaya levAmAM sakSama hovA jarUrI che, teone zAstranuM jJAna hovuM Avazyaka che. zrutajJAna gaNinI saMpatti rUpa che, mATe tene saMpadA kahe che. zruta saMpadAnA cAra aMga A pramANe che, yathA(1) bahuzrutatA :- aneka AgamonA jJAtA-jANakAra hoya, te bahuzruta kahevAya che. je samaye jeTalA zAstra upalabdha hoya, tene hetu-daSTAMtathI yathArtha rIte jANavA, upalabdha vizALa zrutamAMthI mukhya sutra graMthonuM ciMtana-mananapUrvaka adhyayana karavuM ane tenA mAdhyame tAtvika nirNayanI kSamatA hovI, te gaNino guNa che. (ra) paricita zratatA :- zAstrane hadayaMgama karI, tenA paramArthane samajI, kAyama smRtimAM rAkhavA. AgamonA marmajJa thavuM. sUtra ane tenA arthane kramathI (AdithI aMta) tathA vyutkama(aMtathI Adi) paryata dhArA pravAhathI vAMcavA samartha thavuM. (3) vicitra zratatA :- vicitra eTale vividha prakAre. naya-nikSepa, bheda-prabheda, utsarga-apavAda, sva samaya (siddhAMta)-para samaya Adi aneka rIte sUtrane jANavA. mata-matAMtara vagerenI carcA mATe vividha graMthonA abhyAsamAM pAraMgata thavuM. (4) ghoSavizuddhakArakatA :- gadya-padyamaya sUtra pAThonA hRsva, dIrgha, saMyuktAkSara, udAtta-anudAtta Adi ghoSa pramANe zabdonuM zuddha uccAraNa karavuM. AcArya caturvidha saMghanA nAyaka che, tIrthakaronI paraMparAnA vAhaka che, zuddha uccAraNapUrvakanI zAstravAcanAthI tenA artha saraLatAthI samajI zakAya che ane zAstra paraMparAnuM yathArtha rIte vahana thaI zake che. (3) zarIra saMpadA - 4 se kiM taM sarIrasaMpayA ? sarIrasaMpayA cauvvihA paNNattA, taM jahAArohapariNAhasaMpaNNe yAvi bhavai, aNotappasarIre yAvi bhavai, thirasaMghayaNe yAvi bhavai, bahupaDipuNNidie yAvi bhavai / se taM sarIrasaMpayA / bhAvArtha :- prazna- he bhagavAna ! zarIrasaMpadAnA keTalA prakAra che? uttara- zarIrasaMpadAnA cAra prakAra che, jema ke- (1) ArohapariNAha saMpannatA- zarIranI UMcAI tathA jADAInuM pramANa ucita hoya Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra (ra) anavatrApya zarIratA- surUpa, suDoLa zarIranA dhAraka hoya (3) sthira saMhananatA- zarIrano bAMdho sudRDha hoya (4) bahupratipUrNendriyatA- sarva indriyo paripUrNa hoya - A cAra prakAranI zarIrasaMpadA che. vivecanaH 24 prastuta sUtramAM zarI2 saMpadAnuM varNana che. zubhanAma karmanA udaye prabhAvazALI, suDoLa, suMdara lAvaNya-kAMtimaya zarIra prApta thAya che. zarIranI svasthatA ane sudarzanIyatA vyaktitvane pratibhA saMpanna banAve che ane te dharma prabhAvanAmAM sahAyaka bane che. rogI, azobhanIka(vikalAMga) zarIra dharma prabhAvanAmAM sahAyaka banatuM nathI. gaNi mATe suDoLa, kAMtimaya, prabhAvazALI, suMdara zarIra saMpatti rUpa che, tethI tene saMpadA kahe che. zarIra saMpadAnA cAra aMga che, yathA (1) Aroha--pariNAha saMpannatA :- Aroha eTale UMcAI ane pariNAha eTale pahoLAI. gaNinuM zarIra sapramANa hoya che. gaNinuM zarIra ati UMcuM-ati nIcuM(ThIMgaNuM), ati jADuM--ati pAtaLuM na hoya. (2) anavatrApya zarIratA :- avatra eTale aMgopAMganI hInatA. khUMdha Adi nIkaLyA hoya tevI beDoLatA, kurUpatA ane aMgopAMganI hInatA Adi na hoya tene anavatra kahe che. gaNinuM zarIra sapramANa ane suvyasthita hoya che. teo bIjAne hAsyAspada ane potAne zaramajanaka zarIranA dhAraka na hoya. gaNi suMdara dehAkRtinA dhAraka hoya che. (3) sthira saMhananatA :- gaNi sudaDha zarIranA dhAraka hoya che. baLavAna zarIravALA ja upadezAdithI gacchano nirvAha karI zake che. (4) bahupratipUrNendriyatA :- gaNinA zarIramAM AMkha, nAka, kAna vagere sarva iMdriyonI paripUrNatA hovI jarUrI che, indriyonI paripUrNatA samiti, guptinA pAlanamAM sahAyaka bane che. (4) vacana saMpadA H 5 se kiM taM vayaNasaMpayA ? vayaNasaMpayA cauvvihA paNNattA, teM nahAaadeyvynne yAvi bhavai, mahuravayaNe yAvi bhavai, aNissiyavayaNe yAvi bhavai, asaMdiddhavayaNe yAvi bhavai / se taM vayaNasaMpayA / = bhAvArtha:- prazna- vacanasaMpadAnA keTalA prakAra che ? uttara- vacanasaMpadAnA cAra prakAranA che, jemake- (1) ATheya vacana - jenuM vacana sarvane gAllu hoya. (2) madhura vacana- madhurabhASI hoya (3) anizrita vacana- rAga-dveSa rahita vacana bolanAra hoya (4) asaMdigdha vacana- saMdeharahita vacana bolanAra hoya, A cAra prakAranI vacanasaMpadA che. vivecanaH dharmanA pracAra-prasAranuM mukhya sAdhana vANI che. samasta vyavahAranuM kAraNa vANI che. satya, priya, hitakArI vacano gaNinI saMpatti che, tethI tene saMpadA kahe che. vacana saMpadAnA cAra aMga che, yathA(1) ATheya vacana :- gurunA Adeza vacano, AjJAkArI vacano ane hitazikSAnA vacanone ziSya harSathI svIkAre, loko paNa temanA vacanone pramANa rUpa mAne, tevI prabhAvakatA je vacanomAM (vANImAM) hoya, te ATheya vacana che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-4 | 25 | sudIrghakAla paryata satya, hita, mita ane parimita vANI bolanAra vacana-saMyamInI ArAdhanA kare che, tema ja maunanI ArAdhanA karanAra vacananuM tapa kare che, A prakAranI ArAdhanAthI jIva Adeya nAmakarmano baMdha kare che. AcAryoe pUrvabhavamAM A prakAranI ArAdhanA karI hovAthI temane Adeya vacana-vacana siddhi prApta thAya che. gaNi Adeya vacanathI ja anuzAsana karI zake che. (ra) madhura vacana - mAdhurya pUrNa, gaMbhIra vacano madhura vacana kahevAya che. vacananI madhuratA vyaktine sarvajana priya banAve che, tevI vyakti sahajatAthI, saraLatAthI anuzAsana karI zake che, tethI gaNi sAra garbhita, Agama saMmata madhura vacano bole che. teo nirarthaka, mokSa mArgathI virodhI karkaza ke kaThora vacano bolatA nathI. (3) anizcita vacana - nizrita eTale rAga-dveSa yukta vacano ane anizrita eTale rAga-dveSamukta vacano. sarvajanane hitakAraka, niSpakSa vacano zAMta bhAve bolavA. gaNie caturvidha saMghanuM saMcAlana karavAnuM hovAthI pakSapAta rahita bhASA bolavI joIe. (4) asaMdigdha vacana - saMdigdha eTale saMzaya, saMdeha ke zaMkAyukta vacano ane asaMdigdha eTale iSTa arthane vyakta karatAM asaMzayAtmaka, spaSTa, satya vacana bolavA. saMdeha rahita, spaSTa vacanathI ziSyo zAsatronA rahasyone, zAstronI AjJAne ke ArAdhanAnA mArgane samajI zake che, tethI gaNi saMdigdha-saMdehAtmaka vacana na bole. - saMkSepamAM gaNinA vacano sarvajanone grAhu, madhura, pakSapAtarahita ane spaSTa hoya che. tevA guNasaMpanna vacano ja gaNinI saMpadA che. (5) vAcanA saMpadA - | 6 se kiM taM vAyaNAsaMpayA ? vAyaNAsaMpayA cauvvihA paNNattA, taM jahAvijayaM uddisai, vijayaM vAei, pariNivvAviyaM vAei, atthaNijjAvae yAvi bhavai / se ta vAyaNAsaMpayA / bhAvArtha - prazna-vAcanA saMpadAnA keTalA prakAra che? uttara-vAcanA saMpadAnA cAra prakAra che, jemake - (1) viciMtya udizati- ziSyanI yogyatAno nizcaya karIne sUtra bhaNavAnuM sUcana kare (2) viciMtya vAcayati-ziSyanI yogyatAno vicAra karIne sUtrArthanI vAcanA Ape (3) parinirvApya vAcayati-pahelAM bhaNAvelA sUtrArthane ziSya dhAraNa karI le, tenI dhAraNA daDha thaI jAya pachI AgaLa adhyayana karAve. (4) artha niryApakatA-arthanI saMgatipUrvaka naya ane pramANathI adhyayana karAve, A cAra prakAranI vAcanA saMpadA che. vivecana - prastuta sUtramAM vAcanA saMpadAnA cAra aMganuM pratipAdana che. guru mukhethI sAMbhaLelA zAstranA rahasyone saraLa, spaSTa bhASAmAM ziSya samakSa pragaTa karavA, ziSya samudAyane zAstranA artha samajAvavA, tene vAcanA kahe che. sarva guNa saMpanna ekalI vyakti vizALa kAryakSetramAM vadhu saphaLa thaI zakatI nathI, tethI gaNie vAcanA dvArA bahuzruta, gItArtha, pratibhA saMpanna ziSyo taiyAra karavA joIe. hetu, daSTAMta Adi dvArA zAstranI vAcanA ApavI te gaNinI saMpatti che, tethI tene saMpadA kahe che. tenA cAra aMga che, yathA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra (1) viciMtya udizati - viciMtya- vicAra karIne, udizati (uddeza) sUcana kare. gaNi ziSyamAM vinaya, upazAMtatA, indriya vijaya vagere guNo che ke nahIM? ziSya kayA sUtramAM praveza karI zake tema che? teno vicAra karIne tenI yogyatA anusAra sUtranA adhyayananuM sUcana kare che. ziSyanI pAtratA ane rasa, ruci pramANe sUtranuM adhyayana karAvavAmAM Ave to te temAM zIdhra praveza karI pragati karI zake che. (2) viciMtya vAcayati :- vicAra karIne vAcanA Ape. ziSyanI dhAraNA(smaraNa) zaktino vicAra karIne (jANIne) pramANa, naya, hetu, daSTAMta, yukti Adi dvArA sUtra, artha ane gUDhArthanI vAcanA Ape. (3) parinirvANa vAcayati - pari- sarva prakAre, nirvANu- niHsaMdeharUpe manamAM besI jAya, smRtimAM utarI jAya. pUrve zIkhavelA sUtra-artha smRtimAM dhAraNa thaI jAya, yAda rahI jAya pachI AgaLa bhaNAvavuM. gaNi ziSyanI kaMThastha zakti ane tenI dhAraNA zaktino kramazaH vikAsa thAya tenuM dhyAna rAkhIne, pUrve zIkhAvelAM sUtrAthe sarva prakAre smRtimAM rahI jAya tatpazcAt navuM adhyayana karAve. (4) arthaniryApakatA :- artha- jIva. ajIvAdi tattvonA paramArthane. niryApaka- vividha vyaktithI spaSTa karavA. ziSya saMkSipta vAcanA dvArA apAyelA sUtra ane artha grahaNa karI le, tyArapachI naya-pramANa, praznottara, anya viSayonA uddharaNo ApIne paramArthane samajAve tathA utsarga-apavAda mArgamAM sUtranA AdhAre ucita nirNaya levAnuM samajAve. syAdvAda naya-nikSepa AdinA rahasyone pote jANIne bIjAne zIkhave, te artha niryApakatA che. A rIte ziSyanI yogyatA pramANe kramazaH zAstravAcanA ApavAthI zAstraparaMparA yathArtha jaLavAI rahe che ane ziSyanI abhyAsa ruci vadhe che, jJAna prAptimAM prasannatA rahe che ane teno sAdhanAmArga paripakva bane che. (6) mati saMpadA:| 7 se kiM taM maisaMpayA ? maisaMpayA cauvvihA paNNattA, taM jahAuggahamaisapayA, IhAmaisapayA, avAyamaisapayA, dhAraNAmaisapayA / bhAvArtha :- prazna- matisaMpadAnA keTalA prakAra che? uttara- atisaMpadAnA cAra prakAra che, jemake - (1) avagraha matisaMpadA- sAmAnyarUpe arthane jANavo. (2) IhAmati saMpadA- sAmAnyarUpe jANelA arthane vizeSarUpe jANavAnI icchA thavI. (3) avAyamati saMpadA- IhAthI jANelI vastuno vizeSarUpe nizcaya karavo. (4) dhAraNAmati saMpadA- nizcaya karAyelI vastune kAlAMtaramAM paNa yAda rAkhavI. 8 se kiM taM uggahamaisaMpayA ? uggahamaisaMpayA chavvihA paNNattA, taM jahAkhippaM ugiNhei, bahu ugiNhei, bahuvihaM ugiNhei, dhuvaM ugiNhei, aNissiyaM ugiNhei, asaMdiddhaM ugiNhei / se taM uggahamaisaMpayA / evaM IhAmaI vi / evaM avAyamaI vi / bhAvArtha :- prazna- avagraha matisaMpadAnA keTalA prakAra che? uttara- avagrahamati saMpadAnA che prakAra che, jemake - (1) zIdhra grahaNa- artha Adine zIdhra grahaNa karavA (2) bahu grahaNa- ghaNA arthane grahaNa karavA (3) bahuvidha grahaNa- aneka prakAranA arthane grahaNa karavA (4) dhruva grahaNa- nizcitarUpathI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-4 27 ] arthane grahaNa karavA (5) anizrita grahaNa- anukta (gurue haju kahyA na hoya tevA) arthane potAnI pratibhAthI grahaNa karavA (6) asaMdigdha grahaNa- saMdeha rahita arthane grahaNa karavA. A rIte IhA mati saMpadAnA paNa cha prakAra che ane A ja rIte avAya mati saMpadAnA paNa cha prakAra che. | 9 se kiM taM dhAraNAmaisaMpayA ? dhAraNAmaisaMpayA chavvihA paNNattA, taM jahAbahu dharei, bahuvihaM dharei, porANa dharei, duddhara dharei, aNissiya dharei, asadiddha dharei / se taM dhAraNAmaisaMpayA / se taM maisaMpayA / bhAvArtha :- prazna- dhAraNA matisaMpadAnA keTalA prakAra che? uttara- dhAraNA matisaMpadAnA cha prakAra che, jema ke- (1) ghaNA sUtranA arthane dhAraNa karavA (2) eka sUtranA aneka prakAranA arthane dhAraNa karavA (3) jUnI dhAraNAne dhAraNa karavI-smRtimAM rAkhavI. (4) kaThina arthane dhAraNa karavA (5) anya koI AdhAra vinA anukULa yogya arthane nizcitarUpe potAnI pratibhA dvArA dhAraNa karavA. (6) jANelA arthane saMdeha rahita dhAraNa karavA-A dhAraNA matisaMpadA che. vivecana : prastuta sUtromAM gaNinI matisaMpadAnuM varNana che. pAMca idriya ane manathI je jJAna thAya, tene mati kahe che athavA autpAtikAdi cAra prakAranI buddhine mati kahe che. pratyeka padArthamAM sAmAnya ane vizeSa guNa hoya che, te baMne guNone samajI yogya-ucita nirNaya karavo, nirNita karelA viSayane dIrghakALa paryata smRtimAM rAkhavA, koIpaNa viSayane spaSTa samajavA, vividha prakAranA prazno upasthita thAya tenuM suyogya samAdhAna karavuM, gUDha vacananA Azayane zIdhra samajI levA, A prakAranI tIkSNa buddhi ane dhAraNA zakti te gaNinI saMpatti che, tethI tene saMpadA kahe che. tenA cAra aMga che, yathA(1) avagraha mati :- nAma, jAti AdinI kalpanAthI rahita 'A kAMIka che', tevA sAmAnyane grahaNa karatAM avyakta jJAnane avagraha kahe che, jema ke- A kAMIka sUtrArtha che, tevuM avyakta jJAna avagraha mati che. (2) IhA mati :- avagraha dvArA jANelA viSayamAM bAdhaka kAraNonA abhAvamAM, sAdhaka kAraNonI upasthiti vicArIne, "A Ama hovuM joIe tema nizcaya tarapha DhaLatA jJAnane IhA kahe che, jema ke- A sUtrano artha Ama haze ke nahIM? tevI zaMkA pachI A sUtrano artha Ama hovo joIe, tevuM jJAna IhAmati che. (3) avAya mati - IhA dvArA jANela viSayano nizcaya thaI javo te avAya mati che, jema ke- A sUtrano A ja artha che, tevuM nizcayAtmaka jJAna apAya mati che. (4) dhAraNA mati - avAya dvArA nizcita viSayane avizruti, vAsanA ane smRtirUpe dhAraNa karavA, tene dhAraNA mati kahe che. "A sUtrano A ja artha che tema nizcita arthamAM aMtarmuhUrta sudhI satata upayoga rahe, tene avizruti kahe che. avizrutinA kAraNe AtmapradezomAM smRtirUpe te viSaya saMkhyAta, asaMkhyAta kALa sudhI saMgrahita thAya athavA tenA saMskAra paDe, tene vAsanA kahe che. kAlAMtare te saMskAro jAgRta thAya, te artha smRti paTa upara Ave, tene dhAraNA mati kahe che. avagraha, IhA, avAya matinA cha-cha prakAra :- avagrahAdi traNe ya matinA cha-cha bheda che. (1) zIghA grahaNa kadAvaraNIya karmanA kSayopazamathI sUtrArthanA Azayane zIdhra jANI le, tene zIdhra grahaNa kahe che Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra (2) bahugrahaNa- aneka jAti(prakAra)nI bhinna-bhinna vastunA grahaNane bahu kahe che. bhinna-bhinna prakAranA ghaNA sUtronA arthone eka sAthe jANI le, tene bahu grahaNa kahe che (3) bahuvidha grahaNa- eka ja prakAranI vastanA aneka guNadharmone eka sAthe jANe, tene bahuvidha grahaNa kahe che. eka prakAranA sutronA ghaNA arthone jANe, tene bahuvidha grahaNa kahe che (4) dhruva grahaNa- sthirarUpe, nizcita rUpe sUtrArtha grahaNa thAya tene dhruva grahaNa kahe che (5) anizcita grahaNa- koInA AdhAra ke Azraya vinA viSaya grahaNa thAya, tene anizrita grahaNa kahe che, jema ke- sUtranA je artha gurue darzAvyA na hoya paraMtu svamatithI te arthane svayaM jANI le, te anizrita grahaNa che (6) asaMdigdha grahaNa- saMzaya ke saMdeha vinA nizcayAtmaka rUpe arthanuM grahaNa thAya, tene asaMdigdha grahaNa kahe che. dhAraNA matinA prakAra :- dhAraNA matinA cha prakAra che- (1) bahu dhAraNA- ghaNA prakAranA sUtronA arthonI eka sAthe dhAraNA karavI (2) bahuvidha dhAraNA- eka ja prakAranA sUtronA ghaNA arthonI dhAraNA eka sAthe karavI (3) purANa dhAraNA- atIta kAlIna vastunI dhAraNA karavI. amuka AcArya amuka varSa, amuka mAsa, pakSa, prahara, pala, vipalamAM dIkSita thayA che. sAmAnya vyakti bhUlI jAya tevA kAla gaNanAnA jJAnane dhAraNa karavuM, te purANa dhAraNA kahevAya che. sUtrArtha saMbaMdhI jUnI purANI dhAraNAonI dhAraNA karavI. (4) durdhara dhAraNA- buddhinA ati parizramathI je dhAraNa thaI zake, tene durdhara kahe che. bhaMgajALa, guNazreNI kramArohaNa jevA kaThina sUtrArthonI dhAraNA karavI (5) anizrita dhAraNA- hetu, daSTAMtAdi vinA autpAtikI buddhi dvArA sUtrArthanI dhAraNA karavI () asaMdigdha dhAraNAsaMzaya, saMdeha rahita spaSTa sUtrArthanI dhAraNA karavI. avagrahAdinA cha prakAra ane dhAraNAnA A cha prakAramAM bahu, bahuvidha, anizrita, asaMdigdha A cAra prakAra samAna che. avagrahAdimAM zIdhra ane dhruva, A be prakAranA sthAne dhAraNAmAM purANa ane durdhara, A be prakAra che. - A rIte avagraha, IhA, avAya ane dhAraNArUpa matijJAna saMpannatA tathA autpAtikI, vainayikI, kArmikI ane pariNAmikI buddhi saMpannatA AcAryane prabhAvaka banAve che. () prayoga saMpadA - 10 se kiM taM paogasaMpayA ? paogasaMpayA cauvvihA paNNattA, taM jahA- AyaM vidAya vAyaM pauMjjittA bhavai, parisaM vidAya vAyaM pauMjjittA bhavai, khettaM vidAya vAya paujjittA bhavai, vatthu vidAya vAyaM paujjittA bhavai / se ta pogsNpyaa| bhAvArtha - praznahe bhagavAna! prayoga saMpadAnA keTalA prakAra che? uttara- prayoga saMpadAnA cAra prakAra che, jemake - (1) AtmavidivA vAda prayoktA- potAnI zaktine jANI vAdavivAdano (zAstrArthano) prayoga karavo. (2) pariSadaviditA vAda prayoktA- pariSadanA bhAvone jANI vAdavivAdano prayoga karavo. (3) kSetra viditA vAda prayoktA- kSetrane jANIne vAdavivAdano prayoga karavo (4) vastu viditA vAda prayoktA- vastunA viSayane jANI vAdavivAdano prayoga karavo, A prayoga saMpadA che. vivecana : prastuta sUtramAM gaNinI prayoga saMpadAnuM varNana che. ahIM vAda sAmarthyane prayoga kahyo che. gaNi Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-4 29 | dravya, kSetra, kALa, bhAva anusAra vAda samaye potAnA zruta ane buddhi sAmarthyano prayoga karI svamatanuM sthApana kare che, A lokottaravAda sAmarthya gaNinI saMpatti rUpa che, tethI tene saMpadA kahe che. tenA cAra aMga che, yathA- (1) Atma viditA vAda prayoktAH- gaNi potAnA pramANa, nayAdi jJAnanI nipuNatA rUpa sAmarthyane, vidivA- jANIne, prativAdInI mAnyatA, yogyatA, tenA sAmarthya(baLa)ne jANIne vAdamAM prayukta thAya che arthAt vAdamAM joDAya che. (ra) pariSada viditvA vAda prayoktA - gaNi pariSada-sabhAne jANIne arthAtu A sabhA jANakAra lokonI che, ajANakAra lokonI che ke durvidagdha-aNaghaDa lokonI che? A sabhA bauddhAdi kayA matavAdIonI che? te jANIne tathA upasthita pariSadanI yogyatA, ruci, bhAvanA, Atma sanmAna ane potAnI kSamatAnuM dhyAna rAkhIne vAda(pravacana)no viSaya nizcita kare che. (3) kSetra viditA vAda prayoktA:- vAda(carcA)nuM kSetra Arya che ke anArya che? te kSetramAM rahetA loko sulabha bodhi che ke dularbha bodhi? vagere jANIne tathA te kSetranuM vAtAvaraNa, te kSetravAsI lokono vicAra karI vAda kare che. (4) varU viditA vAda prayoktA :- (1) vAdanA viSaya vastune jANIne arthAt dravyAnuyogano viSaya kaThina che ke nahIM? teno vicAra karIne vAda kare (2) vastu heya, upAdeya, upekSaNIya traNa prakAranI hoya che, krodhAdi heya(choDavA yogya) che, kSamAdi upAdeya(dhAraNa karavA yogya) che ane paradoSa upekSaNIya che, te jANIne vAdano prayoga kare (3) sAthe rahetA bAla, glAna (bImAra), vRddha, navadIkSita, tapasvI sAdhuonI citta samAdhinuM dhyAna rAkhIne ziSyonA hitAhitano vicAra karIne ane vAdanA pariNAmanA lAbhAlAbhanI tulanA karIne vAda kare. jema vaidya roganuM nidAna karI, pathya auSadha Ape tyAre te saphaLa thAya che tema gaNi vAdanA prAraMbhamAM uparokta cAre prakAre parIkSaNa karyA pachI vAdamAM pravRtta thAya che ane te ja saMpUrNa saphaLatAne prApta kare che. (8) saMgraha parijJA saMpadA: 11 se kiM taM saMgahapariNNA saMpayA ? saMgahapariNNA saMpayA cauvvihA paNNattA, taM jahA- bahujaNapAuggayAe vAsAvAsesu khettaM paDilehittA bhavai, bahujaNapAuggayAe pADihAriya-pIDha-phalaga-sejjA-saMthArayaM ogiNhittA bhavai, kAleNaM kAlaM samANaittA bhavai, ahAguruM saMpUettA bhavai / se taM saMgahapariNNAsaMpayA / bhAvArtha :- prazna- saMgrahaparijJA saMpadAnA keTalA prakAra che? uttara- saMgrahaparijJA saMpadAnA cAra prakAra che, jema ke- (1) varSAkALamAM aneka munione rahevA yogya kSetranuM pratilekhana karavuM (2) aneka munio mATe pADhIhArA pIDha-bAjoTha, phalaka-pATa, pATiyA, zayyA-zarIra pramANa pathArI, sastAraka-ghAsa AdinuM aDhI hAthanuM Asana grahaNa karavuM. (3) yogya samaye yogya kArya karavuM ane karAvavuM. (4)gurujanonA yathAyogya satkAra, sanmAna karavA. A saMgraha parijJA saMpadA che. vivecana : prastuta sUtramAM saMgraha saMpadAnuM varNana che. ahIM saMgraha zabda saMgraha ane upagraha, A baMne bhAvano Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 | zrI dazAzrutaskaMdha sUtra vAcaka che arthAt gaNa ke samudAya mATe Avazyaka vastuo grahaNa karavI ane tenuM vitaraNa karavuM. saMgraha ane upagraha AcAryano Avazyaka guNa che. vastra, pAtra, zAstra vagere sAdhucaryAnA niyamAnusAra ekatrita karavA te saMgraha ane ziSyonI AvazyakatAnusAra, tenuM niSpakSa bhAve, yogya rIte vitaraNa karavuM te upagraha kahevAya che. saMda-svIvAra, vartavanona vA, rijJA pariNAma I -muniharSiNI TIkA. saMgraha eTale svIkAra athavA avalokana ane parijJA eTale jJAna. gaNi ziSya samudAya mATe kayA upakaraNo kyAMthI maLaze? tenuM avalokana karI, pUrNa jJAna meLavI, te upakaraNo zAstrokta vidhi pramANe ekatrita karIne tenuM vitaraNa kare che. gaNinI saMgraha-upagrahanI nipuNatA, e tenI saMpatti che, tethI tene saMpadA kahe che. tenA cAra aMga che, yathA(1) kSetra pratilekhanA :- gaNi-AcAryamAM evo utsAha hoya ke te judA-judA dezomAM grAmAnugrAma vicaraNa karIne lokonI dharma uparanI zraddhA-bhaktine sudaDha kare, teone dharmAnurAgI banAve che jethI cAturmAsa yogya kSetranI sulabhatA rahe. gaNi potAnA vizALa ziSya samudAya mATe varSAvAsa(cAturmAsa) yogya sthAna kSetranI gaveSaNA-pratilekhana kare che. (2) prAtihArika vasta grahaNa :- AcArya kuzaLatApUrvaka gAma-nagaramAM rahetA lokomAM Atithya (supAtra dAna) bhAvanAnI vRddhi karAve che jethI bALa, glAna, vRddha, tapasvI, adhyayanazIla sAdhu-sAdhvIo tathA AcArya, upAdhyAyano nirvAha tathA sevA zuzruSA sahaja rIte thaI zake, teo mATe pIDha, phalaka, zayyA, saMstAraka vagere pADhIhArI vastunI prApti sulabha bane. gaNi ziSya parivAra mATe zAstrokta vidhithI sarva upakaraNo ekatrita kare che. (3) kALa sanmAna-kALAnuSThAnatA :- gaNi svAdhyAya, pratikramaNa, pratilekhana, AhAra-upadhinI gaveSaNA, adhyayana, adhyApana Adi sarva anuSThAno vidhipUrvaka ane tenA yathAyogya samaye kare che. teo kALa pramANe anuSThAna karanAra hoya, te ja kALanuM sanmAna kahevAya che. (4) guru sanmAna :- dIkSA paryAyamAM jyeSTha tathA saMyama dAtA, vAcanA dAtA, gurujano prati bahumAna ane Adara bhAva rAkhe, teono satkAra-sanmAna kare che. AcAryano vinayapUrvakano vyavahAra joIne temanA ziSya tathA zrAvaka samudAyamAM vinayano vikAsa thAya che. saMgha nAyaka AcArya, gaNanAyaka gaNimAM A AThe saMpadAo hovI jarUrI che. A saMpadAonA kAraNe ja teo saMghanI surakSA ane vikAsa karI zake che, jinazAsananI prabhAvanA karI zake che. AThe saMpadAo svataH mahatvapUrNa che ane paraspara ekabIjAne pUraka bane che. agItArtha sAdhuonuM jIvana A saMpadAthI saMpanna gaNinA netRtvamAM ja surakSita rahe che. ziSyaprati AcAryanuM kartavya: 12 Ayario aMtevAsiM imAe cauvvihAe viNayapaDivattIe viNaittA bhavai NiriNattaM gacchai, taM jahA ___ AyAra-viNaeNaM, suya-viNaeNaM, vikkhevaNA-viNaeNaM, dosnnigghaaynnaavipaE I Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-4 31 ] bhAvArtha :- AcArya potAnA ziSyone A cAra prakAranI vinaya pratipati zIkhavIne uRNa thAya che, jema ke (1) AcAra vinaya, (2) zratavinaya, (3) vikSepaNA vinaya, (4) doSa nirdhAtanAvinaya. |13 se kiM taM AyAra-viNae ? AyAra-viNae cauvvihe paNNatte, taM jahAsaMyamasAmAyArI yAvi bhavai, tavasAmAyArI yAvi bhavai, gaNasAmAyArI yAvi bhavai, ekallavihArasAmAyAri yAvi bhavai / se taM AyAra-viNae / bhAvArtha :- prazna- AcAra vinayanA keTalA prakAra che? uttara- AcAra vinayanA cAra prakAra che, jema ke - (1) saMyamanI samAcArI zIkhavavI. (2) tapanI samAcArI zIkhavavI (3) gaNanI samAcArI zIkhavavI (4) ekAkI vihAranI samAcArI zIkhavavI, te AcAravinaya che. |14 se kiM taM suya-viNae ? suya-viNae cauvvihe paNNatte, taM jahA- suttaM vAei, atthaM vAei, hiya vAei, Nissesa vAei / se taM suya-viNae / bhAvArtha :- prazna-zrutavinayanA keTalA prakAra che? uttara- zruvinayanA cAra prakAra che, jema ke(1) mULasUtrone bhaNAvavA, (2) sUtronA arthane bhaNAvavA, (3) ziSyone hitakArI upadeza Apavo, (4) sUtrArthane vidhipramANe saMpUrNa bhaNAvavA, te zruta vinaya che. |15 se kiM taM vikkhevaNA-viNae ? vikkhevaNA-viNae cauvvihe paNNatte, taM jahA- adiTThadhamma diTThapuvvagattAe viNaettA bhavai, diTThapuvvagaM sAhammiyattAe viNaettA bhavai, cuyadhammAo dhamme ThAvaittA bhavai, tasseva dhammassa hiyAe, suhAe, khamAe, NisseyasAe, aNugAmiyattAe abbhuDhettA bhavai / se taM vikkhevaNA-viNae / bhAvArtha :- prazna- vikSepaNAvinayanA keTalA prakAra che? uttara- vikSepaNAvinayanA cAra prakAra che, jema ke - (1) je saMyamadharmane pUrNarUpe samajyA na hoya, tene saMyama dharma samajAvavo. (2) saMyamadharmanA jANakArane jJAnAdi guNothI svayaMnI samAna banAvavA. (3) dharmathI cuta thanAra ziSyane pharI dharmamAM sthira karavA. (4) saMyamadharmamAM sthita ziSyanA hita mATe, sukha, sAmarthya ane mokSa mATe tathA bhavAMtaramAM paNa dharmanI prApti thAya te mATe pravRtta rahevuM, A vikSepaNA vinaya che. |16 se kiM taM dosaNigghAyaNA-viNae ? dosaNigghAyaNA-viNae cauvvihe paNNatte, taM jahA- kuddhassa kohaM viNaettA bhavai, duTThassa dosaM NigiNhittA bhavai, kaMkhiyassa kakha chidittA bhavai, AyA-suppaNihie yAvi bhavai / se ta dosaNigghAyaNA vinne| bhAvArtha :- prazna- he bhagavAna! dosanirdhAtanA vinayanA keTalA prakAra che? uttara- dosanirdhAtanA vinayanA cAra prakAra che, jema ke - (1) tathA prakAranuM zikSaNa ApI krodhI vyaktinA krodhane dUra karavo. (2) duSTa vyaktinA dveSane dUra karavo. (3) AkAMkSAvALI vyaktinI AkAMkSAnuM nivAraNa karavuM. (4) potAnA AtmAne saMyamamAM lIna rAkhavo. A doSa nirdhAtanA-vinaya che. vivecanaH prastuta sutramAM ziSya prati AcAryanA kartavyanuM kathana che. ATha saMpadAothI saMpanna sAdhune Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra | zrI dazAzrutaskaMdha sUtra AcAryapada para pratiSThita karavAmAM Ave che, tyAre te caturvidha saMghanA dharmazAstA-dharmazAsaka bane che ane tyAre tenA upara saMgha saMrakSaNa ane saMvardhananA aneka kartavyonI javAbadArI Ave che. tenI mukhya javAbadArI cAra prakAranI che- (1) AcAra vinaya, (2) zrata vinaya, (3) vikSepaNA vinaya, (4) doSanirdhAtanA vinaya. (1) AcAra vinaya :- gaNi arthAt AcAryanuM mukhya kartavya che ke sau prathama te ziSyone mokSa sAdhaka evA jJAnAcArAdi AcAra saMbaMdhI zikSAothI suzikSita kare. te AcArasabaMdhI zikSA cAra prakAranI che saMyama samAcArI- sarva sAvadha-pApakArI vyApArano tyAga karI, samyaka AcaraNano svIkAra karavo, tene saMyama kahe che ane samAcArI eTale svIkRta vrata-niyamanuM yathArtha pAlana karavuM. AcArya sarvotkRSTa saMyamanuM pAlana kare che ane anyane tenuM pAlana karAve che. saMyama jIvananI pratyeka pravRttinA vidhi-niSedhanuM jJAna karAvavuM, kALa-akALanuM jJAna karAvavuM, mahAvrata, samiti, gupti, yatidharma, pariSahavijaya Adino yathArtha bodha Apavo, te AcAra samAcArI che. AcArya saMyamanuM pAlana karanArA sAdhakone protsAhita kare che ane koI sAdhaka pariSaha-upasargamAM kaleza ane duHkha pAme, vicalita thaI jAya, to tene saMyamamAM sthira kare che. tapa sAmAcArI- anazanAdi bAra prakAranA tapanA AcaraNane tapa sAmAcArI kahe che. ziSyone tapazcaryAonA bheda-prabhedonuM jJAna ApavuM, teonI tapa karavAnI zakti ane utsAha vadhAravA, haMmezAM tapazcaryA karI zakAya te mATe Agamokta kramathI tapazcaryAnI tathA pAraNAmAM parimita ane pathya AhAra grahaNanI vidhinuM jJAna karAvavuM. gaNa sAmAcArI- gItArtha-agItArtha sarva sAdhunI saMyamasAdhanA nirvidhane saMpanna thAya te mATe AcArazAstro tathA chedasUtronA AdhAre nakkI karAyelA gaccha saMbaMdhI niyamo, upaniyamonuM (samAcArInuM) samyagujJAna karAvavuM. gacchanA niyamAdi pAlanamAM kheda anubhavatA sAdhuone madhura vacanathI niyamAdi pAlanamAM protsAhita karavA. ekAkI vihAra samAcArIgaNanI sAmUhikacaryAno tyAga karI ekAkI vihAracaryA karavAnI yogyatAnuM, vayanuM tathA vicaraNa kALanI sAvadhAnIonuM tathA ekAkI vihAra karavAnI kSamatA prApta karavAnA upAyonuM ane ekalA vicaranAranI sAmAcArInuM jJAna karAvavuM, kAraNa ke sAdhuno bIjo manoratha che ke huM gacchanA sAmUhika kartavyothI mukta thaIne kyAre ekAkI vihAracaryA dhAraNa karuM" tethI ekAkI vihAracaryAnI vidhinuM jJAna karAvavuM, te AcAryano cotho AcAra vinaya che. (2) zrata vinaya :- zrata eTale Agama jJAna te zIkhavavuM, AcAryanuM bIjuM kartavya che. A zruta saMbaMdhI zikSA cAra prakAranI che- (1-2) AcAradharmanA prazikSaNa sAthe ziSyone Agama zAstranA sUtra ane arthanI samucita vAcanA daI zrutasaMpanna banAvavA. (3) te sUtrArthanA jJAnane jIvanamAM kriyAnvita karAvavA samaye samaye tene hitazikSA ApavI. ziSyanI buddhi AdinI parIkSA karIne, tene hitakara thAya tevuM bhaNAvavuM. (4) ziSyone pramANa naya dvArA sUtrArthanA paramArtha samajAvavA. chedasUtra Adi sarva AgamonI kramazaH vAcanA ApavI ane vAcanA samaye AvanAra vidanonuM zamana karI zrutavAcanA pUrNa karAvavI. AcAryano A cAra prakArano vinaya che. (3) vikSepaNA vinaya :- ziSyanA mithyAtvAdi durgaNo dUra karI, samyakatvAdi dharmamAM sthApana karavA athavA para matanA AkSepothI nigraMtha pravacana prati zaMkA zIla ane vikSipta cittavALA ziSyonA vikSepane dUra karavA, tene vikSepaNA vinaya kahe che. (1) dharmanA svarUpathI anabhijJa ziSyone dharmanuM svarUpa samajAvavuM arthAta mithyAtvI jIvone mithyAtvamAMthI bahAra kADhI samyamArgamAM lAvavA. (2) sAdhu dharmanA pAlana Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-4 33 ] mATe nirutsAhI banelAne sAdhudharma svIkAravA mATe utsAhita karavA, yathArtha saMyayadharma samajAvavo arthAt samyakatvI gRhasthone gRhastha dharmamAMthI bahAra kADhI saMyama mArgamAM lAvavA. (3) dharmathI zruta thayelAne dharmamAM sthira karavA. samyakatva(zraddhA)thI Tyuta thayelAne punaH zraddhAmAM sthApita karavA ane saMyama mArgathI patita thayelAne vivekapUrvaka pharIne saMyamamAM sthira karavA (4) zraddhALu ziSyonA A loka-paraloka, baMne lokanA hita mATe, sukha mATe, kSema mATe ane kalyANa mATe saMyamadharmanI pUrNa ArAdhanA karAvavAmAM tatpara rahevuM. AcAryano A cAra prakArano A vikSepaNA vinaya che. (4) doSanirdhAtanA vinaya :- ziSya samudAyamAM utpanna thayelA doSone dUra karavA, te doSa nirdhAtanA vinaya che. krodhAdi kaSAyane doSa kahe che ane tenA nivAraNane nirdhAtanA kahe che. AcArya vizALa ziSya parivAranI suyogya vyavasthA kare che. ziSyo pota-potAnI sAdhanAmAM rata hoya che, tema chatAM kyAreka karmodayane vaza ziSya krodhAdi doSonuM sevana kare tyAre AcArya tenuM nivAraNa kare che. te doSa nivAraNa saMbaMdhita vinayanA cAra prakAra che- (1) ziSyo krodhane vaza thAya tyAre AcArya krodhanA duSphaLa batAvIne, kSamAdino upadeza ApIne, mRdu vacanathI tene zAMta kare che, krodhane upazAMta karavAnA upAya rU5 AcArane zIkhavADe che. (2) ziSyanI rAgadveSAtmaka pariNatinuM taTasthatApUrvaka nirIkSaNa karIne tenuM nivAraNa karAve che. ziSya viSaya-kaSAyAdine AdhIna bane tyAre tenAthI naraka, nigoda Adi durgatinI prApti rUpa vipAka batAvI, AcArya te doSonuM nivAraNa karAve che. (3) aneka prakAranI AkAMkSAone AdhIna banelA ziSyonI AkAMkSAone ucita upAyothI dUra kare. ziSyane anyanA ADaMbara joIne, bIjAnA vastra, pAtra, bhojana, adhyayana, vihAra Adi joIne tenI abhilASA jAge, te AkAMkSA kahevAya che. AcArya yogya upadeza dvArA tenuM nivAraNa kare che. (4) AcArya A vibhinna doSonuM nivAraNa karAvI ziSyane saMyamamAM sudaDha kare che. ziSyonA ukta doSonuM nivAraNa karatA pote khedayukta na thAya, zraddhAthI vicalita na thAya paraMtu potAnA AtmAne saMyamaguNothI paripUrNa banAvI rAkhe che. rAjA saMpUrNa aizvarya saMpanna ane prajAno pratipAlaka hoya che, te yazakIrtine prApta karI sukhI thAya che, tema je AcArya ziSya samudAyanI vivekapUrvaka pratipAlanA karatA svayaM saMyamanI ArAdhanA kare che ane ziSyonI saMyama sAdhanAmAM pUrNataH sahAyaka bane che, te zIdhra mokSagatine prApta kare che. bhagavatIsUtra za.5, udde-6 mAM kahyuM che ke samyaka prakArathI gaNanuM paripAlana karanAra AcArya-upAdhyAya te ja bhavamAM, bIjA bhavamAM athavA trIjA bhavamAM avazya muktine prApta kare che. AcArya prati ziSyanuM kartavya:|17 tassevaM evaM guNajAiyassa aMtevAsissa imA cauvvihA viNayapaDivattI bhavai, taM jahA- uvagaraNauppAyaNayA, sAhillayA, vaNNasaMjalaNayA, bhaarpccoruhnnyaa| bhAvArtha :- guNavAna AcAryanA aMtevAsI ziSyanI A cAra prakAranI vinaya pratipatti che, jema ke - (1) upakaraNotpAdanatA- saMyamI jIvanamAM upayogI vastra, pAtrAdinI prApti mATe prayatna karavo. (2) sahAyatA-bALa, glAna, azakta sAdhuone sahAyatA karavI. (3) varNasaMkalanatA-gaNa ane gaNinA guNa pragaTa karavA. (4) bhAra pratyArohaNatA- gaNie soMpelA gaNanA bhArano nirvAha karavo. 18 se kiM taM uvagaraNauppAyaNayA ? uvagaraNauppAyaNayA cauvvihA paNNattA, taM Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 4 | zrI dazAzrutaskaMdha sUtra jahA- aNNuppaNNAI uvagaraNAiM uppAittA bhavai, porANAI uvagaraNAiM sArakkhittA bhavai saMgovittA bhavai, parittaM jANittA paccuddharittA bhavai, ahAvihiM saMvibhaittA bhavai / se taM uvagaraNauppAyaNayA / / bhAvArtha:- prazra- 65425||tyaantaa vinayanA 240 2 cha ? uttara- 6542tyAhanatA vinayanA cAra prakAra che, jema ke- (1) navIna upakaraNone prApta karavA. (2) prApta upakaraNonuM saMrakSaNa ane saMgopana-sAra saMbhALa rAkhavI (3) je muninI pAse alpa upadhi hoya tenI pUrti karavI. (4) ziSyo mATe upakaraNonA yathAyogya vibhAga karIne ApavA, te upakaraNotpAdanatA vinaya che. | 19 se kiMtasAhillayA? sAhillayA cauvvihA paNNattA,taMjahA- aNulomavaisahie yAvi bhavai, aNulomakAyakiriyayA yAvi bhavai, paDirUvakAyasaMphAsaNayA yAvi bhavai, savvatthesu apaDilomayA yAvi bhvi| se taM sAhillaNayA / bhAvArtha:- prazra-sahAyatA vinayanA 240 prAracha ?6ttara-sahAyatA vinayanA yAra prArache, jema ke - (1) anulomavAkasahitatA-gurune anukULa vacana bolavA arthAt guru je kahe teno vinayapUrvaka svIra 42vo. (2) anulomAyayitA- guru te pramANe pravRtti 12vI (3) prati354Aya saMsparzatA- gurunI yathocita sevA-zuzruSA karavI, zArIrika-mAnasika zAtA upajAvavI (4) sarvArthe apratilomatA- sarvakAryomAM gurunI icchA pramANe anukULa vyavahAra karavo, te sahAyatA vinaya che. 20 se kiM taM vaNNasaMjalaNayA? vaNNasaMjalaNayA cauvvihA paNNattA, taM jahAAhAtaccANaM vaNNavAI bhavai, avaNNavAiM paDihaNittA bhavai, vaNNavAI aNuvUhaittA bhavai, Aya vuDDasevI yAvi bhayai / se taM vaNNasaMjalaNayA / bhAvArtha :- zra-saMpanavinayana 240 2 cha ? 612-qe saMsanatA vinyn| yAra prArachebha:- (1) gurunA yathAtathya yonI prazaMsA 42vI. (2) gurunA savavAha-niMha karanArane niruttara karavA (3) gurunA varNavAdI(guNagrAma karanAra)ne utsAhita karavA (4) svayaMvRddhonI sevA karavI. A varNa saMjvalanatA vinaya che. | 21 se kiM taM bhArapaccoruhaNayA ? bhArapaccoruhaNayA cauvvihA paNNattA, taM jahA asaMgahiya-parijaNaM saMgahittA bhavai, sehaM AyaragoyaraM saMgahittA bhavai, sAhammiyassa gilAyamANassa ahAthAmaM veyAvacce abbhuTTittA bhavai, sAhammiyANaM ahigaraNaMsi uppaNNaMsi tattha aNissivassie apakkhaggahiya-majjhatthabhAvabhUe samma vavaharamANe tassa adhigaraNassa khamAvaNAe viosamaNayAe sayA samiyaM abbhuTTittA bhavai / kaha Nu sAhammiyA appasaddA, appajhajjhA, appakalahA, appakasAyA, appatumatumA, sajamabahulA, savarabahulA, samAhibahulA, appamattA, saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA-evaM ca NaM viharejjA / se taM bhaarpccoruhnnyaa| esA khalu therehiM bhagavaMtehiM aTThavihA gaNisaMpayA paNNattA -tti bemi // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-4 35 ] bhAvArtha :- prazna- bhAra pratyArohaNatA vinayanA keTalA prakAra che? uttara- bhArapratyArohaNatA vinayanA cAra prakAra che, jemake - (1) asaMgrahita-saMgRhita bhAra pratyArohaNatA- bhAra pratyArohaka arthAt gurue jene gacchanA kAryano bhAra soMpyo hoya, te sAdhue asaMgRhita- gacchamAMthI nIkaLI gayelA sAdhune punaH gacchamAM saMgRhita (saMgraha) karavA. (2) zaikSa AcAra gocara saMgRhitatA bhArapratyArohaNatA- zaikSa- nUtana dIkSita ziSyone AcAra-gocara arthAt saMyamanI vidhi zIkhavADavI tathA zuddha AcAra, pAlanamAM sahAyaka thavuM, (3) sAdharmika glAna sAdhu vaiyAvacca bhArapratyArohaNatA- sAdharmika rogI sAdhuonI yathAzakti vaiyAvacca mATe tatpara rahevuM, (4) sAdharmika kaleza nivAraNa bhArapratyArohaNatA- sAdharmikomAM paraspara kalaha utpanna thAya, to rAga-dveSano parityAga karIne, koIno pakSa grahaNa na karatAM madhyastha bhAva rAkhavo ane samyaka vyavahAranuM pAlana karatAM te kalahanA kSamApana ane upazama mATe haMmezA tatpara rahevuM. sAdharmikomAM bolAcAlI na thAya, jhaMjhaTa na thAya, kalaha, kaSAya, tU tA na thAya, teno vicAra karavo. sAdharmika sAdhuo, saMyamabahula, saMvarabahula, samAdhibahula banI apramatta thaI saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaraNa kare, tevI bhAvanA rAkhavI, te bhArapratyArohaNatA vinaya che. A pramANe sthavira bhagavaMtoe ATha prakAranI gaNisaMpadA kahI che. vivecana : - prastuta sUtramAM ATha saMpadAthI zobhatA gaNi ane gaNa pratye ziSyanA cAra pramukha kartavyonuM varNana che. gacchanuM saMcAlana karavAmAM, gacchanA sarva sAdhuonI vyavasthAmAM, gacchanA sarvAgI vikAsamAM gaNanAyakane sahAyaka banavuM, te ziSyanuM parama kartavya che. sUtrakAre ziSyanA cAra mukhya kartavyonuM kathana karyuM che. (1) upakaraNa utpAdana - upakaraNonI gaveSaNa ane saMrakSaNamAM kuzaLatA prApta karavI. tenA cAra prakAra che. (1) je upakaraNo pUrve aprApta hoya ane vartamAnamAM paNa maLavA durlabha hoya, tevA Avazyaka vastra, pAtra vagere upakaraNo gaveSaNA karIne meLavavA. (2) meLavelA upakaraNone surakSita rAkhavA. jIrNa upakaraNonuM samArakAma karIne, sIvIne rakSaNa karavuM. divasamAM be vAra pratilekhana karI rakSaNa karavuM. upakaraNone eka sthAnamAM mUkI rAkhavAthI temAM jIvotpatti thAya che ane tethI saMyamanI virAdhanA thAya che mATe pratilekhanAdi dvArA upakaraNonuM saMrakSaNa karavuM (3) parIta-upakaraNanI nyUnatA(alpatA) jANIne, yAcanA dvArA te te upakaraNo prApta karIne, tenI pUrti karavI. anya gacchamAMthI adhyayana Adi mATe AvelA sAdhuo pAse athavA samAna samAcArIvALA anya munio pAse upakaraNa alpa hoya to jene je upadhinI AvazyakatA hoya tene te upadhi ApavI. (4) sahavartI sarva sAdhuone yathAyogya vibhAga karI upadhi ApavI athavA jene yogya je upadhi hoya tene te ApavI. (2) sahAyaka thavuM - gaNi-gaNane anukULa rahIne sahAyaka banavuM, tenA cAra prakAra che- (1) gurujanone anukuLa ane hitakArI vacana bolavA. tenA Adeza ke nirdezano 'tahatti'- jevI ApanI AjJA, tema kahIne savinaya svIkAra karavo. (2) besavuM, bolavuM, UbhA rahevuM, hAtha ane paga Adi aMgopAMgonuM saMcAlana vagere kAyAnI badhI pravRttio gurune anukULa rahe tema karavI. eka paNa pravRtti gurujanone Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra pratikULa na thAya teno viveka rAkhavo. (3) gurujanonA zarIre mAlIza vagere sevAkArya vivekapUrvaka karavA, temanA zarIrane samAdhi thAya, te rIte vaiyAvacca karavI. (4) gurujanonA badhA kAryo teonA AdezAnusAra karavA tathA bhAva, bhASA, pravRtti, prarUpaNA vagere sarva kArya kapaTa rahita bhAve, temanI anukULatAnusAra karavA, eka paNa kArya teonI rucithI viparIta na karavuM. (3) varNa saMjalanatA guNAnuvAda - varNa eTale varNana, gaccha ke gaNinA guNonuM varNana arthAtu guNagrAmane saMkalana-prakAzita karavA arthAt gaNa, gaNi ane jinazAsananA guNagrAma karavA. tenA cAra prakAra che(1) AcArya AdinA yathAtathya guNonuM kIrtana karavuM, arthAt temanA guNo pragaTa karavA. (2) avarNavAda, niMdA athavA asatya AkSepa karanArane ucitta pratyuttara daI niruttara karavA tathA prabaLa yuktiothI pratipakSIne e rIte hataprabha karavA ke jethI bhaviSyamAM te tevuM duHsAhasa na karI zake. (3) AcArya AdinA guNakIrtana karanArane dhanyavAda ApIne utsAhita karavA. teno janasamAjane paricaya Apavo. (4) svayaM vaDilo saMtonI sevAbhakti karavI tathA yathocita Adara sanmAna karavuM. temanA igita-AkAra(hAvabhAva) jANI anukULa AcaraNa karavuM. (4) bhAra pratyArohaNatA :- gurue bhAra-kArya karavAno jene adhikAra Apyo hoya, kArya mATe niyukta karyA hoya, tevA uttarAdhikArI ziSya, te kArya karavA joIe. AcAryanA kArabhArane saMbhALavo te ziSyanuM kartavya che, tenA cAra prakAra che, jema ke- (1) krodhAdine vaza banI gacchane choDI janAra ziSyone komaLa vacanathI hitazikSA ApIne, samajAvIne gacchamAM pharI pAchA bolAvavA. (2) gaNamAM vidyamAna navadIkSita, sAmAnya buddhivALA ziSyone AcAra vidhinuM jJAna karAvavuM ane zuddhaAcArano abhyAsa karAvavo. (3) rogathI pIDita sAdharmika sAdhunI yathAzakti vaiyAvacca karavA udyamavaMta rahevuM. jyAM, jyAre, jene sevAnI jarUra hoya tenI tana-manathI sevA karavI. (4) zramaNomAM paraspara kalaha athavA vivAda thAya to tenuM niSpakSabhAvathI nirAkaraNa karAvavuM ane e rItanI vyavasthA, upAya karavA ke jethI sAdharmika sAdhuomAM kalaha Adi thavAno prasaMge upasthita na thAya ane gacchanA sAdhu-sAdhvIonA saMyama bhAva, samAdhibhAva AdimAM uttarottara vRddhi thatI rahe. A rIte gacchahitanA kArya karanAra, AcAryanA AdezonuM pAlana karanAra ziSyo mahAna karmanirjarA karatA gacchanA saMrakSaka bane che. te jinazAsananI sevA tathA saMyamaArAdhanA karI sugatine prApta kare che. vacce zuM ane vI. te cothI dazA saMpUrNa Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthanA [ 37 ] pAMcamI dazA | prAkathana chaROCRORDRORDROR * prastuta dazAnuM nAma citta samAdhi che. cittanI prasannatA, cittanA parama AnaMdane citta samAdhi kahe che. citta dharma dhyAnamAM ke mokSa mArgamAM tanmaya, sthira banI jAya, tene paNa citta samAdhi kahe che. + dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe samAdhinA cAra prakAra che- iMdriyanA zabdAdi viSayo tathA bhautika padArtho vagere dravyomAM citta tanmaya banI jAya te dravya samAdhi che; manohara kSetra vageremAM citta lIna banI jAya, te kSetra samAdhi che; koI kALa vizeSamAM citta samAhita thaI jAya, te kALa samAdhi che ane jJAna, darzana, cAritra AdimAM citta ekAgra banI jAya te bhAva samAdhi che. akuzala cittane rokavAthI ane kuzala cittanI udIraNAthI sahaja rIte bhAva samAdhi utpanna thAya che. mokSa mArganI ArAdhanA karatAM sAdhakanA cittanI nirmaLatAthI ane sthiratAthI tene je alaukika AnaMdanI anubhUti thAya che, te bhAvasamAdhi che. * prastuta dazAmAM bhAva samAdhi prApta karavAnI vidhi, tenA svarUpAdi tathA samAdhithI prApta apUrva lAbhanuM varNana che. prathama dazAmAM asamAdhinA 20 kAraNonuM kathana che ane A dazAmAM bhAvasamAdhi prApta karavAnA 10 upAyo darzAvyA che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 38 / zrI dazAzrutaskaMdha sUtra pAMcamI dazA : citta samAdhi sthAna P/PP/PP/PE/Peze/Z/ prAraMbha:| 1 suyaM me AusaM ! teNaM bhagavayA evamakkhAyaM- iha khalu therehiM bhagavaMtehiM dasa cittasamAhiThANA paNNattA / kayarA khalu tAI therehiM bhagavaMtehiM dasa cittasamAhiThANA paNNattA? imAI khalu tAI therehiM bhagavatehiM dasa cittasamAhiThANA paNNattA, taM jhaabhAvArtha - he AyuSyamAna jaMbU! meM sAMbhaLyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmIe A pramANe kahyuM che ke A nigraMtha pravacanamAM sthavira bhagavaMtoe daza cittasamAdhisthAna kahyA che. prazna- sthavira bhagavaMtoe cittasamAdhinA kyA daza sthAna kahyA che? uttara- sthavira bhagavaMtoe cittasamAdhinA A daza sthAna kahyA che,tesA prabhAecha| 2 te NaM kAleNaM teNaM samaeNaM vANiyaggAme Nayare hotthA / ettha NayaravaNNao bhANiyavvo / tassa jaM vANiyagAmassa Nayarassa bahiyA uttara-purasthime disIbhAe dUtipalAsae NAmaM ceie hotthA / ceiyavaNNao bhANiyavvo / jiyasattU rAyA / tassa dhAraNI NAmaM devI / evaM samosaraNaM bhANiyavvaM jAva puDhavisilApaTTae / sAmI samosaDhe / parisA NiggayA / dhammo kahio / parisA paDigayA / ajjo! iti samaNe bhagavaM mahAvIre samaNA NiggaMthA ya NiggaMthIo ya AmaMtittA evaM vayAsI iha khalu ajjo ! NiggaMthANaM vANiggaMthINaM vA iriyAsamiyANaM, bhAsAsamiyANaM, esaNAsamiyANaM, AyANa-bhaMDa-matta-NikkhevaNA-samiyANa, uccAra-pAsavaNa-khelasiMghANa-jallapAriTThavaNiyAsamiyANaM, maNasamiyANaM, vayasamiyANa, kAyasamiyANaM, maNaguttINaM, vayaguttINaM, kAyaguttINaM guttINaM gutiMdiyANaM, guttaMbaMbhayArINaM, AyaTThINaM, AyahiyANaM, AyajoINaM, AyaparakkamANaM, pakkhiyaposahiesu samAhipattANaM jhiyAyamANANaM imAiM dasa cittasamAhiThANAI asamuppaNNapuvvAiM samuppajjejjA, taM jhaabhAvArtha :- kALe-cothA ArAnA aMtamAM ane te samaye bhagavAna mahAvIra svAmI vicaratA hatA te samayamAM vANijyagrAma nAmanuM nagara hatuM. te vANijyagrAmanagaranI bahAra IzAnakhUNAmAM dUtipalAza nAmanuM udyAna hatuM. tyAM jitazatru rAjA ane tenI dhAraNI nAmanI rANI hatI. nagara, udyAna, rAjA vagerenuM varNana aupapAtika sUtra pramANe jANavuM. A rIte samavasaraNa paryata kahevuM yAvatuM tyAM pRthvInA zilApaTTaka para vardhamAnasvAmI birAjamAna thayA. dharmopadeza sAMbhaLavA mATe pariSada tyAM AvI Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazApa 39 bhagavAne dharmanuM nirUpaNa karyuM, dharmadezanA sAMbhaLyA pachI pariSada pAchI pharI. tyArapachI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe sAdhuo ane sAdhvIone 'he Aryo !' A pramANe saMbodhana karIne kahyuM- je sAdhu ane sAdhvIo IryAsamiti, bhASAsamiti, eSaNAsamiti, AyANa bhaMDa-mAtra-nikSepaNA samiti, uccAra-prazravaNa-khela-siMghANa-jalla pariSThApanAsamitinuM pAlana kare che; mana samiti, vacana samati, kAya samiti; managupti, vacana gupti, kAyaguptithI gupta hoya che, je guptendriya, guptabrahmacArI, AtmArthI, AtmAnuM hita karanAra, AtmayogI, AtmaparAkramI, pAkSika pauSadhomAM samAdhine prApta ane zubhadhyAna karanAra che, teone apUrva(pUrve aprApta) cittasamAdhinA dazasthAna prApta thAya che. vivecanaH prastuta sUtramAM citta samAdhinA sthAna AdinA upadezanA sthAna rUpa nagarInuM atidezAtmaka varNana ane citta samAdhine prApta karatAM sAdhuonA viziSTa guNonuM kathana che. cittasamAhiThANaM :- cittaM - aMtaHkaraNa vizeSastasya samAdhiH samAdhAnaM citta samAdhiH, prazasta bhAva: tasya sthAnAni ni / aMtaHkaraNane citta kahe che, tenA samAdhAna eTale prazasta bhAvane samAdhi kahe che. A citta samAdhinA kAraNone sthAna kahe che arthAt AtmAnA prazasta pariNAmanI prAptinA kAraNone citta samAdhinA sthAna kahe che. bhagavAne caMpAnagarImAM citta samAdhinA dasa sthAnonuM nirUpaNa karyuM che. prastuta sUtramAM citta samAdhine prApta karanAra sAdhu-sAdhvIonA keTalAka viziSTa guNonuM varNana che, yathA-- phariyAlamiyALa :- IryAsamitivAna. phariyA * - gamana karavuM, samiti - sAvadhAnIpUrvaka, samyag rIte yatanApUrvaka. chakAya jIvonI rakSA mATe dhoMsara pramANa (sADA traNa hAtha) bhUmine joIne cAlanArA. mAsAlamiyALa :- bhASA samitivAna. sAvadha-pApakArI bhASAne choDIne vivekapUrvaka niravadha-nirdoSa vacano bolanArA. kaLAlamiyALa :- eSaNA samitivAna. eSaNA - gaveSaNA--zodha karavI. beMtAlIsa doSa rahita zuddha-nirdoSa AhAranI zodha karIne, tene grahaNa karanArA. AyANa-bhaMDa-matta-NikkhevaNAsamiyANaM :- AdAna-bhaMDa-mAtra-nikSepaNA samitivAna. AdAnagrahaNa karavuM, bhaMDa-pAtra, mAtra-mAtraka pAtra, nikSepaNA - mUkavuM. samyak prakAre pratilekhana-pramArjana karIne bhaMDopakaraNone lenArA-mUkanArA. munnAra-pAlavaLa-ghela-siMdhALa-gAriTThAvaLiyA miyALa :- uccAra-prazravaNa-khelasiMghANa-jalla pariSThApanA samitivAna. vaDInIta, laghunIta, kapha, mela, nAkanI lIMTane yatanApUrvaka paraThanArA. maLasamiyALa :- mana samitivAna. akuzala manano-mananA vicArono tyAga karIne kuzala mananI prApti karanArA, mananI zuddhi mATe pravRtta thanArA. vayasamiyALa :- vacana samitivAna. mRSA, kaThora, pApakArI vacanono parihAra karIne samyaka, satyakArI, priyakArI vacano bolanArA. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra kAyamavALa - kAyasamitivAna. kAyAthI thatI prANaghAtaka pravRttiono parihAra karIne prANIonI rakSAkArI, sahAyakArI pravRtti karanArA. madhupura - managuptivAna. ArtadhyAna-raudradhyAna yukta manathI nivRtta thaIne. kuzala akuzala bane prakAranA manano virodha karanArA. vApurI - vacana guptivAna. kuzala-akuzala baMne prakAranA vacanono virodha karanArA. #AyarI - kAya guptivAna. kAyAne kAyotsargAdi dvArA nizcala banAvIne, kAyAnI zubha-azubha sarva pravRttiono nirodha karanArA. samitimAM samyaka pravRttinI mukhyatA che jyAre guptimAM nirodha-nivRttinI mukhyatA che. tiriyALa - gukhendriya. iMdriyono nigraha karanArA. guvaMzavArA:- gupta brahmacArI. gupta eTale rakSita, zubha anuSThAnonA AcaraNa dvArA AtmAnuM rakSaNa karanArA arthAt AjIvana brahmacArI. AvaThThai - AtmArthI. AtmAnA-mokSanA abhilASI athavA Atmasthita-AtmabhAvamAM sthira thayelA diyAnaM:- AtmahitA. sva-para sarva jIvonuM hita-kalyANa karanArA, chakAya jIvanA rakSaka, chakAya jIvonA pratipAlaka. gAyano - AtmayogI. potAnA mana, vacana, kAyAne vaza karanArA. pariupapaNuM sAhittA - pAkSika pauSadhamAM samAdhine prApta. pAkSika arthAt pratyeka pakSanI AThama, pUnama Adi parvatithionA pauSadha arthAtu svAdhyAya, dharma jAgaraNa, tapAdi karanArA. sAdhuo sarva sAvadhakArI-pApakArI kAryonA tyAgI hoya che teo mATe pauSadha zabda dharmajAgarikA, tapAdi arthamAM prayukta thayo che. upavAsa, dharma jAgaraNa, svAdhyAya Adi dvArA AtmaguNo puSTa thatAM hovAthI te anuSThAno paNa pauSadha kahevAya che. phiyAyamaMIS :- dharmadhyAnAdi zubha dhyAna karanArA sAdhakone apUrva citta samAdhinA dasa sthAno prApta thAya che. prastutamAM citta samAdhisthAna zramaNa nigraMthone prApta thavAnuM kathana sApekSa che, tema samajavuM. A sutra dvArA zramaNopAsako vagerene citta samAdhi prApta karavAno niSedha che, tema nathI. A dasa sthAnamAMthI keTalAka sthAna zrAvakone paNa prApta thaI zake che ane keTalAka sthAna zubha pariNAmI saMjJI jIvone paNa prApta thaI zake che. utthAnikA - utthAnikA eTale prAraMbhanuM kathana. adhyayana, dazA vagereno prAraMbha kevI rIte thayo? tenA vidhAnane utthAnikA kahe che. prastuta dazAmAM be prakAranI utthAnikA jovA maLe che. utthAnikAnA prAraMbhamAM kahyuM che ke sthavira bhagavaMtoe A dasa citta samAdhinA sthAna kahyA che. A sUtra sthavira bhagavaMta racita che. tethI A utthAnikA temanA dvArA kahevAyelI hoya tema jaNAya che. tyArapachI kahyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmIe sAdhu-sAdhvIne AmaMtrita karIne citta samAdhinA sthAna kahyA che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-5 41 ] prastuta sUtra je aMga zAstramAMthI uddhata karavAmAM AvyuM hoya, te aMga sUtramAMthI A utthAnikA levAmAM AvI hoya, tema anumAna karI zakAya che. citta samAdhinA dasa sthAna :| 3 |1. dhammaciMtA vA se asamuppaNNapuvvA samuppajjejjA, savvaM dhamma jANittae / 2. saNNijAisaraNeNaM saNNiNANaM vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejjA, appaNo porANiyaM jAiM sumarittae / 3. sumiNadasaNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejjA, ahAtaccaM sumiNaM pAsittae / 4. devadaMsaNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejjA, divvaM devaDhi divvaM devajuI divvaM devANubhAvaM pAsittae / 5. ohiNANe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejjA, ohiNA logaM jANittae / 6. ohidasaNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejjA, ohiNA loyaM pAsittae / 7.maNapajjavaNANe vA asamuppaNNapuvve samuppajjejjA aMto maNussakhettesu aDDAijjesu dIvasamuddesu saNNINaM paMciMdiyANaM pajjattagANaM maNogae bhAve jaannitte| 8. kevalaNANe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejjA, kevalakappaM loyAloyaM jANittae / 9. kevaladasaNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejjA, kevalakappaM loyAloyaM pAsittae / 10. kevalamaraNe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejjA svvdukkhphiinnaae| bhAvArtha - te citta samAdhinA dasa sthAna A pramANe che(1) pUrve anutpanna(pahelAM kyAre ya utpanna thayuM nathI tevuM) dharma ciMtana-dharma bhAvanA utpanna thAya che, tyAre dharmanA svarUpane jANIne citta samAdhistha bane che. (2) pUrve anutpanna saMjJI bhavanI smRti(smaraNa) karAvatuM jAtismaraNa jJAna utpanna thAya che, tyAre potAnA saMjJI paMcendriyapaNAnA pUrva bhavone jANIne citta samAdhistha bane che. (3) svapna darzanamAM pUrve kyAreya nahIM joyelA viziSTa yathArtha svapna joIne citta samAdhistha bane che. (4) pUrve kyAreya darzana nahIM thayelA deva darzana (davonA sAkSAtkAra)thI, divya deva Rddhi, divya devadyuti, divya devAnubhAva(deva prabhAva) joIne citta samAdhistha bane che. (pa-8)pUrve anutpanna avadhijJAna-avadhidarzana utpanna thAya, tyAre te avadhijJAna-avadhidarzanathI rUpI padArthone jANIne-joIne citta samAdhistha bane che. (7) pUrve anutpanna mana:paryava jJAna utpanna thAya, tyAre manuSya kSetramAM eTale aDhIdvIpa samudramAM rahelA paryAptA saMjJI paMcendriya jIvonA manogata bhAvone (vicArone) jANIne citta samAdhistha bane che. (89) pUrve anutpanna kevaLajJAna-kevaLadarzana utpanna thAya, tyAre saMpUrNa lokAlokane jANIne joIne citta samAdhistha bane che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra (10) pUrve anutpanna kevaLa maraNa(kevaLInuM nirvANa-mokSa gamana) prApta thAya tyAre sarva duHkhono aMta thavAthI AtmA zAzvata samAdhimAM samAdhistha bane che. vivecana - prastuta sUtramAM cittane prasanna banAvanArA dasa sthAnonuM varNana che. jema koI puruSArthazIla vyApArIne icchita dhanarAzi prApta thAya tyAre atyaMta khuzI thAya che, tema saMyama sAdhanAmAM lIna mokSArthI sAdhakane sUtrokta dasa AtmaguNomAMthI koIpaNa AtmaguNanI prApti thAya, tyAre tene anupama AtmAnaMdanI prApti thAya che. A AnaMdane ja ahIM citta samAdhi kahI che. te dasa sthAna A pramANe che(1) dharma ciMtana - dharma ciMtana-Atma svabhAva, jIva-ajIva Adi dravyonuM svarUpa, lokAlokanuM svarUpa, jIva ane karma saMbaMdhanuM svarUpa vagere AtmalakSI ciMtanathI sAdhakane dharmanuM jJAna prApta thAya che ane dharmajJAna dvArA samAdhi prApta thAya che. A rIte dharma ciMtana AtmasamAdhinuM mULabhUta kAraNa che. (ra) jAti smaraNa jJAna prApti - potAnA pUrvanA saMjJI paMcendriya bhavonuM smaraNa thAya, pUrvabhavanuM jJAna thAya, tene jAti smaraNa jJAna kahe che. jAti smaraNa jJAna dvArA potAnA pUrvanA bhavo jANI zakAya che. jAti smaraNa jJAnane prApta sAdhaka citta samAdhine prApta kare che. (3) yathArtha svapna darzana - yathArtha-mokSa phaLadAyI svapna jovAthI sAdhakane citta samAdhi prApta thAya che. bhautika padArthanI prApti sUcaka svapnathI citta prasannatA prApta kare che, paraMtu te dravya samAdhi ja che. dharma ciMtana dvArA sUtelI vyaktine yathArtha(bhAvI phaLa sUcaka) svapna dvArA bhAva samAdhi prApta thAya che. prastutamAM tevA svapna darzananI ja vivakSA che tema jANavuM. (4) deva darzana - sAdhakanA cAritra-tapanA prabhAve deva sevAmAM upasthita thAya che, devanI daivI Rddhi Adine jovAthI citta prasanna thAya che ane samAdhine prApta thAya che. (5) avadhijJAna-avadhidarzana prApti - idriyonI sahAyatA vinA, avadhi jJAnAvaraNIya, avadhidarzanAvaraNIya karmanA kSayopazamathI maryAdApUrvaka rUpI padArthano vizeSa ane sAmAnya bodha thAya arthAt rUpI padArthane jANavA-jovAnI zaktine avadhijJAna-avadhidarzana kahe che. te prApta thAya tyAre citta samAdhine pAme che. (7) mana:paryava jJAna prApti :- mana:paryava jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI aDhIdvIpamAM rahelA saMjJI paMcendriya jIvonA manogata bhAvone jANavAnI zaktine manaHparyavajJAna kahe che. mana:paryavajJAna prApta karanAra jIva samAdhine pAme che. (8-9)kevaLajJAna-kevaLadarzana - kevaLa jJAnAvaraNIya tathA kevaLa darzanAvaraNIya karmanA kSayathI traNe lokanA, traNe kALanA sarvadravya ane sarva paryAyane vizeSa ane sAmAnya rUpe jANe-jue, tene kevaLajJAna-kevaLa darzana kahe che. kevaLa jJAna-darzanane prApta karanAra jIva mohanIyAdi cAre ghAti karmano kSaya thaI javAthI parama samAdhine pAme che. (10) kevaLa maraNa-mukti gamana :- kevaLa jJAnane prApta kevaLI bhagavAna carama bhavanuM AyuSya karma pUrNa thatAM zeSa sarva aghAti karmono kSaya karI mokSane prApta thAya che. temanuM mRtyu kevaLajJAna sahita hovAthI tene kevaLa maraNa kahyuM che. kevaLa maraNane prApta jIva mokSane ja pAme che. te jIva siddha gatimAM zAzvata, anaMta AtmasamAdhine pAme che. OS6. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-5 citta samAdhinA upAya tathA pariNAma: oyaM cittaM samAdAya, jhANaM samaNupassai / dhamme Thio avimaNo. NivvANamabhigacchai // 1 // gAthArtha- muni dharmanA ciMtana dvArA cittane oja-rAga-dveSathI rahita svavaza karIne, cittano nirodha karIne ekAgratA rU5 dhyAnane prApta kare che ane zaMkArahita dharmamAM sthita AtmA nivArNane prApta kare che. NaM imaM cittaM samAdAe, bhujjo loyaMsi jAyai / appaNo uttama ThANa, saNNINANeNa jANai // 2 // gAthArtha- A rIte (jAti smaraNa jJAnathI) cittasamAdhine dhAraNa karIne AtmA punaH punaH lokamAM utpana thato nathI arthAt dIrghakAla paryata saMsAra paribhramaNa karato nathI. te saMzI jJAnathI (jAtismaraNajJAnathI) potAnA uttama sthAnane arthAtu mokSane jANe(pAme) che. ahAtaccaM tu sumiNaM, khippaM pAsei saMvuDe / savvaM vA ohaM taraI, dukkhao ya vimuccai // 3 // gAthArtha- saMvRtta (saMyamI, damendriya) AtmA yathAtathya svapnane joIne sarva saMsArarUpI samudrane zIdhra tarI jAya che ane zArIrika tathA mAnasika duHkhothI mukta thaI jAya che. paMtAI bhayamANassa, vivittaM sayaNAsaNaM / appAhArassa daMtassa, devA daMseti tAiNo // 4 // gAthArtha- AMta-prAMta(nIrasa, lakhuM-sUkuM) bhojana karanArA, vivikta(strI, pazu, paMDaga rahita nirdoSa) zayana-Asana vAparanArA, alpAhArI, idriyono nigraha karanArA ane chakAyajIvonA rakSaka saMyata-sAdhune devadarzana thAya che. savvakAma virattassa, khamato bhaya-bheravaM / tao se ohi bhavai, saMjayassa tavassiNo // 5 // gAthArtha sarva kAmabhogothI virakta, bhayajanaka-bhayaMkara pariSahaupasargone sahana karanArA saMyata, tapasvI munine avadhijJAna utpanna thAya che. tavasA avahaDu-lessassa, dasaNaM parisujjhai / uDDhe ahe tiriyaM ca, savvaM samaNupassai // 6 // gAthArtha- tapa dvArA azubha lezyAone dUra karanArA munine ativizuddha avadhidarzana prApta thAya che ane te darzana dvArA te Urdhvaloka, adholoka ane AkhA tirachAlokane joI zake che. susamAhiyalessassa, avitakkassa bhikkhuNo / savvao vippamukkassa, AyA jANAi pajjave // 7 // gAthArtha- susamAdhivAna prazasta vezyAvALA, vikalpathI rahita, bhikSu-bhikSAvRttithI nirvAha karanArA ane Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 44 / zrI dazAzrutaskaMdha sUtra sarvaprakAranA baMdhanothI mukta AtmA mananA paryavone-manogata bhAvone jANe che. jayA se NANAvaraNaM, savvaM hoi khayaM gayaM / tayA logamalogaM ca, jiNo jANai kevalI // 8 // gAthArtha- jyAre jJAnAvaraNIya karmano saMpUrNapaNe kSaya thAya che tyAre te kevaLI, jina thaIne samasta loka ane alokane jANe che. jayA se dasaNAvaraNaM, savvaM hoi khayaM gae / tayA logamalogaM ca, jiNo pAsai kevalI // 9 // gAthArtha- jyAre darzanAvaraNIya karmano saMpUrNapaNe kSaya thAya che tyAre te kevaLI, jina thaIne samasta loka ane alokane jue che. paDimAe visuddhAe, mohaNijje khayaM gae / asesaM logamalogaM ca, pAsai susamAhie // 10 // gAthArtha- paDimA(abhigraha)nuM vizuddharUpe ArAdhana karavAthI ane mohanIyakarmano kSaya thavAthI susamAhita AtmA saMpUrNa loka ane alokane jue che. jahA matthae sUIe hatAe hammai tale / evaM kammANi hammati, mohaNijje khaya gae // 11 // gAthArtha jema tADavRkSanA agra(mukhya) bhAga upara soI ke tIkSNa zastrano prahAra karavAthI te vRkSa tUTIne nIce paDI jAya che, tema mohanIya karmano kSaya thavAthI zeSa karmo nAza pAme che. seNAvaimmi Nihae, jahA seNA paNassai / evaM kammA Nassati mohaNijje khayaM gae // 12 // gAthArtha-jema senApatinuM mRtyu thatAM senA nAza pAme che, tema mohanIyakarmano kSaya thatAM sarva karmano kSaya thAya che. dhUmahINe jahA aggI, khIyai se NiriMdhaNe / evaM kammANi khIyati, mohaNijje khaya gae // 13 // gAthAI_jema dhumADArahita agni Idhana na maLavAthI nAza pAme (bajhAI jAya) che. te rIte mohanIyakarmano kSaya thavAthI sarva karmono kSaya thAya che. sukka-mUle jahA rukkhe, siMcamANe Na rohai / evaM kammA Na rohati, mohaNijje khayaM gae // 14 // gAthArtha- jema sUkA mULavALA vRkSane pANInuM siMcana karavA chatAM paNa te pharIne aMkurita thatuM nathI, tema mohanIyakarmano kSaya thatAM zeSakarmo paNa utpanna thatAM nathI. jahA daDDANaM bIyANaM, Na jAyaMti puNaMkurA / kamma-bIesu daDDhesu, Na jAyati bhavaMkurA // 15 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazApa 45 gAthArtha-- baLI gayelA bIjathI aMkura utpanna thatAM nathI, te rIte karma bIja baLI gayA pachI bhavarUpI aMkura utpanna thatAM nathI. ciccA orAliyaM boMdiM, NAma-goyaM ca kevalI / AuyaM veyaNijjaM ca, chittA bhavai NIrae // 16 // gAthArtha- audArikazarIrano tyAga karI tathA nAma, gotra, AyuSya ane vedanIyakarmanuM chedana karIne kevaLa 1 bhagavAna karma-rajathI sarvathA rahita thAya che. evaM abhisamAgamma, cittamAdAya Auso / semi-sudhimuvALamma, gAyA sodhimuveddaph // 7 // -tti nemi / gAthArtha- he AyuSyamAna ziSya ! A rIte sarva prakAre samAdhine jANIne, citta-aMtaHkaraNane rAga ane dveSathI rahita banAvIne, kSapakazreNInI zuddhine prApta karIne muni Atmazuddhine prApta kare che arthAt mokSapadane prApta kare che. A pramANe sthavira bhagavAna kahe che. vivecanaH prastuta sUtranA gadya-padyamAM citta samAdhi sthAnanuM svarUpa, citta samAdhi prApta karanAra sAdhakanA guNa, samAdhi prApta karavAnA upAya ane tenA phaLanuM varNana che. citta samAdhinA dasa kAraNa H- (1) dharma dhyAnanI prApti (2) jAtismaraNajJAna (3) yathArtha svapna darzana (4) deva darzana (5) avadhijJAna prApti (6) avadhi darzana prApti (7) mana:paryavajJAna prApti (8) kevaLajJAna prApti (9) kevaLadarzana prApti (10) mokSa prApti. sUtramAM dasasthAna gadyapATha ane padyapATha gAthA rUpe kahyA che. gadyapAThamAM A dasa cittasamAdhi sthAnonuM kathana che ane padhamAM(gAthAomAM) A samAdhisthAnonI prApti kyA prakAranI sAdhanA karanAra sAdhune thAya che ? te kahyuM che ane A samAdhisthAnanuM zuM pariNAma Ave che ? te darzAvyuM che. prathama dasa gAthAmAM nava samAdhisthAnanA kathana pachI pAMca gAthAmAM mohanIyakarmanA kSayanuM mahattva vividha upamAo dvArA spaSTa karyuM che, yathA- (1) tADavRkSamAM zIrSasthAnanuM soIthI chedana karavuM :- jema tADavRkSamAM tenA zIrSasthAnanI mahattA che. zIrSa sthAnanA arthAt mukhya sthAnanA chedanathI vRkSano saMpUrNa nAza thAya che, tema ATha karmamAM mohanIya karma zIrSasthAne che. tenuM chedana thatAM sarva karmano nAza thAya che. (2) yuddhamAM senApatinuM mRtyu thavuM :- yuddhamAM hajAro sainiko laDatAM hovA chatAM eka senApatinA parAjayathI ke mRtyuthI sarva sainiko parAjita gaNAya che, tema mohanIya karmanA parAjayathI ke nAzathI sarva karma parAjita thAya che. (3) agnimAM Idhanano abhAva H- agnine prajvalita rAkhavA IMdhananI anivAryatA che. IMdhana vinA agni prajvalita raheto nathI. tema saMsAra paraMparAne jIvaMta rAkhavA mohanIya karma IMdhana samAna che. mohanIya karmarUpI IdhananA abhAvathI saMsAra paraMparAno aMta thAya che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 46 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra (4) vRkSanA mULanuM sUkAI javuM:- mULa sUkAI jatAM vRkSa sahaja rIte sUkAI jAya che, tema mohanIya karma rUpa mULa sUkAI jatAM saMsAra vRkSa sahaja rIte sUkAI jAya che. (5) bIjanuM baLI javuM - baLI gayeluM bIja punaH aMkurita thatuM nathI. tema mohanIyakarma rUpa bIja baLI gayA pachI bhavarUpI aMkura aMkurita thatAM nathI. sUtrakAre vividha upamAo dvArA bhavabhramaNa karAvanArA ATha karmamAM mohanIyakarmanI pradhAnatA spaSTa karI che. mohanIya karmano nAza thatAM bhavabhramaNano aMta thAya che, tethI adhyAtma sAdhanAmAM mohanIya karmanA nAzanI ja pradhAnatA che ane citta samAdhimAM paNa mohanIya karmanI upazAMtatA jarUrI che. A rIte sUtrakAre cittasamAdhi varNana sAthe prAsaMgika rIte mohanIya karmanA svarUpanuM pratipAdana karyuM che. prastuta dazAmAM dasa cittasamAdhisthAna zramaNa nigraMthone prApta karavAnuM prAsaMgika kathana che, tethI zrAvako vagerene cittasamAdhi prApta karavAno niSedha na samajavo. koI sthAna zrAvakone paNa prApta thaI zake che ane koI zubha pariNAmI anya saMjJIjIvone paNa citta samAdhi prApta thaI zake che. che pAMcamI dazA saMpUrNa che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthanA | chaThThI dazA | prAkkathana chaROCRORDRORDROR * prastuta chaThThI dazAnuM nAma upAsaka pratimA (vAsa-paDiyA) che. pUrvanI pAMca dazAmAM mukhyarUpe zramaNonI AcArasaMhitAnuM kathana che jyAre A dazAmAM zrAvakanA AcAranuM digdarzana karAvyuM che. ke jeo zramaNonI samIpe dharmanuM zravaNa kare che, zramaNonI sevA, upAsanA kare che, teo upAsaka ke zramaNopAsaka kahevAya che. zrAvaka ane zramaNopAsaka ekArthaka che, arthAt eka ja arthane pragaTa kare che, tema chatAM koIka apekSAe baMne zabdanA arthamAM thoDo taphAvata che. caturtha guNasthAnavartI samyakatvI jIva darzana zrAvaka kahevAya che, tethI samyagdarzananA dhAraka jIvo zrAvaka padanA adhikArI che. vratone dhAraNa kare tyAre te zramaNopAsaka kahevAya che. AgamamAM samovANa nApazabdano prayoga 12 vratadhArI zrAvako mATe karavAmAM Avyo che. A daSTie avirati samyagdaSTine zrAvaka ane dezavirati samyagdaSTine zramaNopAsaka kahe che. * paDimA, pratimA. pratijJA ekArthaka zabda che. vrata vizeSatapa vizeSa ke abhigrahano svIkAra karavo, tene pratimA kahe che. vRttikAra pratimA zabdano artha karatAM kahe che ke pratimA eTale samAnatA, anyanA bAhya vezanI samAnatA dravya pratimA ane uccakoTinA sAdhakonA guNonI samAnatA prApta karavI, te bhAvapratimA che. * prastutamAM upAsakanI agiyAra pratimAnuM varNana che. teno prAraMbha samyagdarzanathI thAya che. prathama darzana pratimA che. temAM dharmanA bhinna-bhinna sarva pAsAo pratye ruci-zraddhA hoya che. bIjIthI agiyAramI pratimAmAM kramazaH samyakucAritranI ArAdhanA vidhinuM kathana che. * eka-eka pratimAnA pAlana dvArA zramaNopAsaka cAritramAM kramazaH vikAsa karato jAya che. agiyAra pratimAnI ArAdhanAmAM thato kramika vikAsa A pramANe che- (1) dharma ruci (2) aNuvratAdinuM pAlana (3) yathAsamaye sAmAyika-desAvagAsika vrata pAlana (4) parva tithinA pauSadha vrata (5) pauSadhamAM rAtri kAussagga (6) snAna, rAtribhojana, dhotIno kaccha bAMdhavo, maithuna sevana vagereno tyAga (7) sacittAvAra tyAga (8) svayaM AraMbha (pApakArI kArya) karavAno tyAga (9) AraMbha karAvavAno tyAga (10) potAnA mATe banAvelA bhojanano tyAga (11) zramaNa jevI vezabhUSA, upakaraNa dhAraNa karI svajanonA gherathI bhikSA karI zramaNa jevA niyamonuM pAlana. A rIte zramaNopAsaka agiyAramI "zramaNabhUta pratimAmAM zramaNa jevI avasthAe pahoMcI jAya che. Atma sAdhanAno A suMdara kramAroha pratyeka gRhastha sAdhaka mATe mananIya che, AdaraNIya ane karaNIya che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra chaThThI dazAH upAsaka paDimA PE/PE/PE/PE/Ez777) prAraMbhaH| 1 suyaM me AusaM teNaM bhagavayA evamakkhAyaM- iha khalu therehiM bhagavaMtehiM ekkArasa uvAsagapaDimAo paNNattAo / kayarAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM ekkArasa uvAsagapaDimAo paNNattAo? imAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM ekkArasa uvAsagapaDimAo paNNattAo taM jahA- [dasaNa-paDimA, vaya-paDimA, sAmAiya-paDimA, posaha-paDimA,kAussagga-paDimA,baMbhacera-paDimA, sacittapariNNAyapaDimA, AraMbhapariNNiNAya-paDimA, pesapariNNAya-paDimA, uddiTThabhatta prinnnnaaypatimA, samabhUtha-patima I] bhAvArtha :- he AyuSyamAna ! meM sAMbhaLyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmIe A pramANe kahyuM che ke A nigraMtha pravacanamAM sthavira bhagavaMtoe agiyAra upAsaka paDimA kahI che. praznasthavira bhagavaMtoe kaI agiyAra upAsaka paDimAo kahI che? uttara- sthavira bhagavaMtoe A agiyAra upAsaka paDimAo kahI che jema ke- [(1) darzanapratimA (2) vratapratimA (3) sAmAyikapratimA (4) pauSadhapratimA (5) kAyotsargapratimA (6) brahmacaryapratimA (7) sacittatyAgapratimA (8) AraMbhatyAgapratimA (9) prakhyatyAgapratimA (10) udiSTabhaktatyAgapratimA (11) zramaNabhUtapratimA. AmA prathama upAsakapratimAnuM varNana A pramANe che.] noMdhaH- anya pratomAM prathama sUtranA A sUtrapAThamAM pArasa 3vAsa-patimAM paNa -pachI agiyAra upAsaka paDimAnA nAmavALo sUtrapATha nathI, tenA sthAne akriyAvAdI-kriyAvAdInuM vistRta varNana che. - prastuta AgamanI anya dazAonuM nirIkSaNa karatAM jaNAya che ke pUrvanI prathamAdi dazAomAM te-te bolonA nAmo darzAvyA che, prathama dazAnA prathama sutramAM vasaM amadada paUUUttA, nahIM- pachI 16navA vagere 20 asamAdhi sthAnonA nAmano sutra pATha che. bIjI, trIjI Adi dazAmAM paNa te te bolanA nAmadarzaka sUtrapATha che. sAtamI dazAmAM vArasa bahuparimA paNaTo , taM naha- pachI mAliyA fmastupati Adi 12 bhikSu paDimAnA nAmano sUtrapATha che ane tyArapachI sUtromAM kramazaH 12 paDimAonuM varNana che. A AgamanI anya sarva dazAnI jema ahIM taM kada pachI upAsaka paDimAnA nAma Avazyaka jaNAtA prastutamAM zrI samavAyAMga sUtranA AdhAre paDimAnA nAmano sUtrapATha kasamAM rAkhyo che. A dazAmAM prathama sUtragata saM - pachI akriyAvAdI, kriyAvAdI saMbaMdhI vistRta varNanano pATha aprAsaMgika, asaMgata, ativistRta ane anupayukta jaNAya che, yathA- (1) ahIM zrAvakonI paDimAnA kathanano prasaMga che, tethI ahIM akriyAvAdI vagerenuM varNana aprAsaMgika che. (2) zrAvako vratadhArI hoya che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA 49 ] teonA viziSTa vrata rUpa mokSasAdhaka kriyArUpe paDimA(abhigraha)nA varNana samaye akriyAvAdInuM varNana asaMgata che (3) cauda pUrvadhara, zrata kevaLI zrI bhadrabAhusvAmI racita niryuktimAM A dazAo nAnI hovAnuM sUcana che-dIno 3 rUnA aphAyamAgo | niyukti gAthA-pa. A dazAo nAnI che, tenuM vistRta varNana aMga sUtramAM che. darIo 3rUmo nigUDhAgo anuvAdaddA - niryukti gAthA-6. A dazAo nAnI che, ziSyo para anugraha(upakAra) mATe pUrvamAMthI uddhata karavAmAM AvI che. niryuktinI A gAthA dvArA spaSTa thAya che ke akriyAvAdInuM ativistRta varNana ahIM saMgata nathI. (4) cheda sUtranA viSayane anurUpa na hovAthI A sUtrapATha ahIM anupayukta che. lipikALamAM pramAdathI ke lipidoSathI zrI sUyagaDAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanA bIjA adhyayanano A (prAya:) sUtrapATha ahIM samAviSTa thaI gayo hoya, tema jaNAtA prastutamAM A sUtrapAThane sUtra kramAMka vinA kauMsamAM ane ITAlI TAIpamAM rAkhyo che. [akiriyAvAdI yAvi bhavai-NAhiyavAdI NAhiyapaNNe NAhiyadiTThI, No sammAvAdI, No NitiyAvAdI Nasati-paralogavAdI / Natthi ihaloe, Natthi paraloe, Natthi mAtA, Natthi pitA, Natthi arahatA, Natthi cakkavaTTI, Natthi baladevA, Natthi vAsudevA, Natthi sukkaDadukkaDANaM phalavittiviseso / No succiNNA kammA suciNNaphalA bhavati / No ducciNNA kammA ducciNNaphalA bhavaMti, aphale kallANapAvae, No paccAyatiM jIvA, Natthi NirayAdi ha Natthi siddhI / se evaMvAdI evaMpaNNe evaMdiTThI evaM chaMdarAgamabhiNiviDhe yAvi bhavai / se ya bhavai mahicche mahAraMbhe mahApariggahe ahammie ahammANue ahammasevI ahammiTTha adhammakkhAI adhammarAgI adhammapaloI adhammajIvI adhammapalajjaNe adhammasIlasamRdAcAre adhammeNa ceva vittiM kappemANe viharai / ] jIva-ajIvAdi tatvonA astitvane nahIM svIkAranArA A akriyAvAdI(nAstika-mithyAtvI) che. nAstikavAdI, nAstikaprajJA, nAstikadaSTivALA teo samyavAdI nathI. padArthanI nityatAnA virodhI hovAthI teo nityavAdI nathI. A loka (puNya-pApa), paraloka (svarga, naraka, punarjanmAdi)ne mAnatA na hovAthI teo paralokavAdI nathI. teonI daSTie mAtA-pitA nathI; arihaMta, cakravartI, baLadeva, vAsudeva, naraka, nairayika nathI; sukRtya duSkRtyanA phaLa nathI; zubhakarma zubha phaLa Ape, azubha karma azubha phaLa Ape, A siddhAMta paNa nathI; sArA-narasA kAryonuM koI phaLa nathI; AtmAne paralokamAM utpanna thavApaNuM nathI; naraka, svarga, mokSa Adi nathI; teo A pramANe kahe che, teonI buddhi tathA daSTi A prakAranI che, teonuM ciMtana sAMsArika rAgathI grasta che arthAtu nAstikavAdInuM ciMtana ane AcaraNa A prakAranuM hoya che. teo moTI icchAo-mahattvAkAMkSAvALA hoya che, te mahAraMbhI ane mahAparigrahI hoya che, teo adhArmika, adharmanuM anusaraNa karanArA athavA adharmanI anujJA denArA, adharmiSTha, adharmanI ja carcA karanArA, adharmamaya jIvana jIvanArA, adharmane ja jonArA, adharmanA kAryamAM anurakta, adharmamaya zIla ane adharmamaya AcAravALA tathA pApayukta dhaMdhAthI AjIvikA upArjana karatAM jIvana pasAra kare che. ["haNa, chiMda, bhiMda" vekattae lohiyapANI pAvo caMDo ruddo khuddo sAhassio Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 50 zrI dazAzrutaskaMdha sUtra ukkaMcaNa-vaMcaNa-mAyA-NiaDI-kavaGa-kUGa-sAi-saMpayogabahule dussIle duparicae duraNuNee duvvae duppaDiyANaMde NissIle NigguNe Nimmere NipaccakkhANa-posahovavAse asAhU / savvAo pANAivAyAo appaDivirae jAvajjIvAe / evaM jAva savvAo kohAo, savvAo mANAo, savvAo mAyAo, savvAo lobhAo, savvAo pejjAo dosAo kalahAo abbhakkhANAo pesuNNa paraparivAdAo aratiratimAyAmosAo micchAdasaNasallAo apaDivirae jAvajjIvAe / savvAo NhANummaddaNA-abbhaMgaNavaNNagavilevaNa-sadda-pharisa rasa-gaMdha-mallAlaMkArAo apaDivirae jaavjjiivaae| savvAo sagaDa-raha-jANa-jugga- gilli-thilli-sIyA-saMdamANiya-sayaNAsaNajANa- vAhaNa-bhoyaNapavittharavidhIo apaDivirae jAvajjIvAe / savvAo Asa-hatthi-go-mahisa-gavelaya-dAsIdAsa-kammakaraporusAo apaDivirae jAvajjIvAe / savvAo kaya-vikkaya-mAsaddhamAsa rUvagasaMvavahArAo apaDivirae jAvajjIvAe, hiraNNasuvaNNa-dhaNa-dhaNNa-maNi-mottiya-saMkhasilappavAlAo apaDivirae jAvajjIvAe / savvAo kUDatUla-kUDamANAo apaDivirae jAvajjIvAe / savvAo Arabhbha-samAraMbhAo apaDivirae jAvajjIvAe / savvAo karaNa-kArAvaNAo apaDivirae jAvajjIvAe / savvAo payaNa-payAvaNAo apaDivirae jaavjjiivaae| savvAo kuTTaNa-piTTaNa-tajjaNa-tAlaNa-vaha-baMdha-parikilesAo apaDivirae jaavjjiivaae| je yAvaNNe tahappagArA sAvajjA abodhiA kammatA parapANaparittA vaNakaDA kajjati (tato vi a NaM apaDivirae jAvajjIvAe / ] teo haMmezAM A prakAranI AjJA ApatA rahe che- "A prANIone DaMDA vagerethI mAro, tenA aMgopAMga kApI nAMkho, TukaDe TukaDA karI nAMkho athavA zULa AdithI vIMdhI nAMkho, cAmaDI utaraDI nAMkho" tenA hAtha prANIonA lohIthI kharaDAyelA rahe che, te atyaMta krodhI, bhayaMkara, raudra ane nIca, pApakRtya karavAmAM atyaMta sAhasika hoya che. teo prAyaH prANIone upara uchALIne zULI para jhIle che, bIjAne dago Ape che, chaLa-kapaTa kare che, bagavRttithI bIjAne chetare che, Thage che- daMbha kare che. lokone ThagavA mATe deza, veza ane bhASA badale che, asalI vastu batAvI nakalI vastu Ape che. te duHzIla-durAcArI athavA duSTa svabhAvavALA, mAMsabhakSaNa, madirApAna AdinuM sevana karanArA duSTavRtti ane durAcaraNa ke durvyavahAra karavAmAM AnaMda mAnanArA durjana hoya che. te sarva prakAranI hiMsAthI ke sarva prakAranA asatya, corI, abrahmacarya ane parigrahathI jIvana paryata nivRtta thatA nathI; krodhathI laIne mithyAdarzanazalya sudhInA aDha re pApasthAnothI jIvana paryata nivRtta thatA nathI. te AjIvana saMpUrNa rIte snAna, telamardana, sugaMdhita padArtho lagADavA, sugaMdhita caMdanAdinuM cUrNa lagADavuM, vilepana karavuM, manohara zabda, manojJa rUpa, rasa, gaMdha ane sparzano upabhoga karavo, puSpamAlA vagere alaMkAra dhAraNa karavA, ItyAdi upabhoga-paribhoganA sAdhanono tyAga karatA nathI; sarva prakAre gADI (zakaTa) ratha, yAna-sarva prakAranA vAhana arthAt jaLayAna, AkAzayAna-vimAna, ghoDAgADI Adi sthaLayAna, savArI; jugna-DoLI, gillI-pAlakhI, thilI-UMTanuM palANa, hAthI aMbADI, ziyA-zibikA, caMdamAnikA-puruSa pramANa pAlakhI tathA zayyA, Asana, yAna-vAhana, bhoga ane bhojana Adi parigrahane vadhAravAnI vRttine jIvana paryata choDatA nathI. te sarva prakAranA kraya-vikraya tathA mAsA, ardhA mAsA ane tolA Adi vyavahArothI jIvanaparyata nivRtta thatA nathI. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA 51 te sonA, cAMdI, dhana, dhAnya, maNi, motI, zaMkha, zilA, pravAla Adi bahumUlya padArthonA saMgrahathI jIvanaparyaMta nivRtta thatA nathI, te sarva prakAranA khoTA tola-mApa jIvanaparyaMta choDatA nathI. te sarva prakAranA AraMbha-samAraMbha tathA sarva prakAranA duSkRtyo karavA, karAvavAthI; sarva prakAranI pacana-pAcana Adi sAvadha kriyAothI, prANIone mAravA, pITavA, dhamakAvavA, prahAra karavA, vadha karavA ane bAMdhavA tathA tene pIDA ApavAnI pravRttithI nivRtta thatA nathI. A prakAranA sarva kAryo tathA anya paNa parapIDAkArI sAvadha karmo je bodhibIjanAzaka che, je bIjA prANIone saMtApa denArA che, A prakAranuM krUra AcaraNa kare che ane tevA duSkRtyothI paNa te jIvanaparyaMta nivRtta thatA nathI. [ se jahANAmae kei purise kala- masUra - tila- mugga- mAsa- NipphAva-kulatthaAlisaMdagasaINA-palimaMtha emAdiehiM ayae kUre micchAdaMDaM pauMjai / evAmeva tahappagAre purisakhkhANa titti-vaTTA-lAvaya-poya-piMgala-miya-mahisa-varAda-da-godha-jumma sirIsavAdiehiM ayae kUre micchAdaMDaM pauMjai / jAvi ya se bAhiriyA parisA bhavati, taM jahA-dAsei vA, pesei vA bhataei vA bhAillei vA kammAraei vA bhogapurisei vA / tesiMpi ya NaM aNNayaragaMsi ahAlaghuyaMsI avarAdhaMsi sayameva garuyaM daMDaM vatteti, taM jahA-imaM daMDeha, imaM muMDeha, imaM vajjheha, imaM tAleha, imaM adubaMdhaNa kareha, imaM NiyalabaMdhaNaM kareha, imaM haDibaMdhaNaM, kareha, imaM cAragabaMdhaNaM kareha, imaM NiyalajuyalasaMkoDiyamoDitaM kareha, imaM hatthacchiNNaM kareha, imaM pAyacchiNNaM kareha, imaM kaNNacchiNNaM kareha, imaM NakkacchiNNaM kareha, imaM oTThacchiNNaM kareha, imaM sIsacchiNNaM kareha, imaM mukhacchiNNaM kareha imaM majjhacchiNNaM kareha, imaM veyacchiNNaM kareha, imaM hiyauppADiyaM kareha, evaM NayaNa-dasaNa-vasaNa - jibbhuppADiyaM kareha / imaM olaMbita kareha, imaM ullabitaM kareha, imaM ghaMsiyayaM kareha, imaM gholiyayaM kareha, imaM sUlAiyayaM kareha, imaM sUlAbhiNNaM kareha, imaM khAravattiyaM kareha, imaM dabbhavattiyaM kareha, imaM sIhapucchiyayaM kareha, imaM vasabhapucchiyayaM kareha, imaM kaDaggidaDDUyaM kareha, imaM kAkiNimaMsakhAviyayaM kareha, imaM bhattapANaNiruddhayaM kareha, imaM jAvajjIvabaMdhaNaM kareha, imaM aNNatareNaM asubheNaM jhumAreLa mAreha / ] jema koI puruSa caNA, masUra, tala, maga, aDada, vaTANA, kaLathI, AlisaMdaka dhAnya vizeSa, parimaMthaka- kALA caNA AdinA lIlA choDa ke pAkane nirarthaka krUratA pUrvaka ukheDI nAMkhavA rUpa mithyAdaMDanI pravRtti kare che. temaja te adharmI puruSa tetara, bataka, lAvaka, kabUtara, kapiMjala, mRga, bheMsa, sUvara, grAha- ghaDiyAla ke magaramaccha, goha, kAcabA, jamIna para sarakIne cAlanArA sarIsRpa Adi prANIone aparAdha vinA ja krUratA pUrvaka vyartha daMDe che. te krUra puruSo potAnA dAsa, dUta, dainika vetana para rAkhelA nokaro, bhAgIdAro, sAmAnya kAma karanArA karmacArIo, bhoganI sAmagrI denArA bhogyapuruSo ityAdi bAhya pariSadanA lokomAMthI koIno jarApaNa aparAdha thaI jAya to svayaM tene bhAre daMDa Ape che, jema ke- A puruSane DaMDAthI pITo, tenuM mAthuM mUMDI nAMkho, teno tiraskAra karo, phaTakAro, hAtha pAchaLa bAMdho, hAtha-pagamAM hAthakaDI ane beDI nAMkho, heDa baMdhanamAM nAMkho, kArAgAramAM baMdha karo, sAMkaLathI jakaDIne tenAM aMgone maraDI nAMkho, tenA hAtha-paga, kAna, nAka, hoTha, mAthuM ane moDhuM kApo, veda-puruSendriya ane aMgone kApo, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra cAbuka mArIne tenI khAla utAro, tenI AMkho kADhI nAMkho, aMDakoza kheMco, dAMta pADI nAMkho, jIbha kheMco, UMdho laTakAvo, jamIna para ghasaDo, pANImAM DUbADo, zULImAM parovo, zULa bhoMkIne tenA TukaDe TukaDA karo, aMgo chedI tenA upara mIThuM chAMTo, mRtyudaMDa Apo, siMhanA pUMchaDA sAthe bAMdho, baLadanA pUMchaDA sAthe bAMdho, vAMsanI agnimAM bALo, mAMsa kApIne kAgaDAone khavaDAvo, bhojana-pANI devAnuM baMdha karo, mAra mArIne, baMdhana karIne, jIvanabhara kedamAM nAMkho, koI paNa prakAre tene bhayaMkara Dhora mAra mAro. para [nAvi ya se amitariyA parisA mati, teM nahIM- mAtArU vA, pitArU vA, mAyArU vA bhagiNii vA, bhajjAi vA, dhUyAi vA, suNhAi vA, tesiM pi ya NaM aNNayaraMsi ahAlahusagaMsi avarAhaMsi sayameva garuyaM DaMDaM vatteti, taM jahA-sItodagaMsi kAyaM obolittA bhavai / tahappagAre purisajjAte daMDamAsI daMDagarue daMDapurakkhaDe ahite assi loyaMsi ahite paraMsi loyaMsi / se dukkheti se soyati evaM jUrite tippeti piTTeti paritappati / se dukkhaNasoyaNa-jUraNa-tippaNa-piTTaNa-paritappaNa-vaha-baMdha- parikile- sAo appaDivirate bhavati / ] A krUra puruSo potAnA mAtA, pitA, bhAI, bahena, patni, putra, putrI, putravadhU Adi ApyaMtara pariSadanA lokomAMthI koIno jarA paNa aparAdha thAya to tene bhAre daMDa Ape che. jema ke- tene ThaMDA pANImAM DubADe che yAvat te badhA prakAranA daMDa Ape che. A prakAranA AcaraNathI svayaM potAnA A lokanuM ane paralokanuM ahita kare che. te krUrakarmA puruSa aMtarbAhya baMne prakAranA lokone duHkha pamADe che. zoka karAve che, sUraNA karAve che, saMtApa upajAve che, pIDA pamADe che, vizeSa paritApa upajAve che. A rIte te puruSa bIjAo mATenA duHkha, zoka, jhUraNA, saMtApa, vadha baMdhana Adi kleza karAvavAnI duSpravRttiothI jIvana paryaMta nivRtta thatA nathI. [evAmeva se itthikAmabhogehiM mucchie giddhe gaDhie ajjhovavaNNe jAva vAsAiM caupaMcamAiM chadasamANi vA appataro vA bhujjataro vA kAlaM bhuMjittA bhogabhogAiM pasavittA verAyayaNAiM saMciNittA 'bahUiM kUrAI' kammAI osaNNaM saMbhArakaDeNa kammuNAse jahANAmae ayagolei vA, selagolei vA, udayaMsi pakkhitte samANe udagatalamaivaittA ahe dharaNitalapatiTThANe bhavai / evAmeva tahappagAre purisajjAte vajjabahule, dhutabahule paMkabahule, verabahule, daMbha-NiyaDi-sAibahule, ayasabahule, appattiyabahule, ussaNNaM tasapANaghAtI kAlamAse kAlaM kiccA dharaNitalamaivaittA ahe NaragatalapatiTThANe bhavai / ] A rIte te adhArmika puruSa strIsaMbaMdhI kAma bhogomAM tathA anya indriyanA viSayomAM mUrchita, gRddha, atyaMta Asakta tathA tallIna thaIne pUrvokta prakAre cAra, pAMca, cha ke dasa varSa sudhI arthAt alpa ke adhika samaya sudhI zabdAdi viSaya bhogano upabhoga karIne prANIo sAthe verano baMdha bAMdhIne, ghaNAM krUrakarmono saMcaya karIne, pApakarmanA bhArathI dabAI jAya che. je rIte koI loDhAnA goLA ke pattharanA goLAne pANImAM nAMkhavAthI te goLo pANInA taLiyAnuM atikramaNa karIne arthAt pANInI nIce pRthvItala para besI jAya che, tevI rIte pApakarmonA bhArathI dabAyelo atyadhika pApathI yukta, pUrvakRta karmothI atyaMta bhAre, karmapaMkathI atimalina, aneka prANIo sAthe vera bAMdhIne, atyaMta avizvasanIya, daMbhI, kapaTI, deza, Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA pa3 ] veza ane bhASA badalIne dhUrtatA karavAmAM atinipuNa, apayazanA kAma karanAra tathA trasa prANIono ghAtaka; te puruSa AyuSya pUrNa thAya, tyAre marIne pRthvItaLane oLaMgIne nIce narakatalamAM(narakamAM) sthita thAya che. _ [te Na NaragA aMto vaTThA bAhiM caurasA ahe khurappasaMThANasaMThiyA NiccaMdhakAratamasA vavagayagaha-caMda-sUra-Nakkhatta-joisapahA / meda-vasA-masa-ruhira-pUyapaDala- cikkhillalittANulevaNatalA asuI vIsA paramadubdhigadhA kAu agaNivaNNAbhA kakkhaDaphAsA durahiyAsA asubhA nnrgaa| asubhA Narayassa vednnaao| No ceva Na Naraesu NeraiyA NiddAyati vA payalAyati vA sutiM vA ratiM vA dhitiM vA matiM vA uvalabhaMti / te NaM tattha ujjalaM viulaM pagADhaM kakkasaM kaDuyaM caMDa rukkhaM duggaM titvaM durahiyAsaMNaraesu NeraiyA NirayaveyaNaM paccaNubhavamANA viharati / se jahANAmae rukkhe siyA pavvatagge jAte mUlacchiNNe agge gurue jato NiNNaM, jato duggaM, jato visama, tato pavaDati / evAmeva tahappagAre purisajjAte gabbhAto gabbhaM jammAto jamma mArAto mAra dukkhAto dukkha dAhiNagAmie Neraie kiNhapakkhite AgemessANaM dullabhabodhite yAvi bhavati / ] te narakanA narakAvAso aMdarathI goLa ane bahArathI catuSkoNa hoya che tathA nIce astrAnA AkAranA; nitya aMdhakAramaya hovAthI gADha aMdhakAravALA; graha, caMdra, sUrya, nakSatra Adi jyotiSI vimAnonI prabhAthI rahita che. teno bhUmibhAga meda, carabI, paru, rudhira, mAMsanA kIcaDathI kharADAyelo che. te apavitra, bIbhatsa, azucimaya, atyaMta durgadhamaya, kApota raMganI atyaMta jAjvalyamAna agni samAna varNavALA che; teno sparza atyaMta kaThora che. te duHsahya, azubha ane azubha vedanAvALA che. te narakamAM rahenArA nairayiko kyAreya sukhapUrvakanI nidrA ke pracalA-beThAM-beThAMnidrAne prApta karI zakatA nathI. teone zruti-dharmazravaNa, rati viSayamAM ruci, dhRtivairya ane ma-ivicAravAnI buddhi prApta thatI nathI. te nArakI tyAM kaThora, vipula, pragADha, kaTu, karkaza, pracaMDa, duHkhada, durgamya, tIvra, duHsahya naraka vedanA bhogavatA potAnuM AyuSya vyatIta kare che. jema parvatanA AgaLanA bhAgamAM koI vRkSa utpanna thayuM hoya, tenuM mULa kApI nAMkhavAmAM Ave, to te vRkSa potAnA bhArathI nIce, viSama ke durgama sthAna para(khINamAM) paDI jAya che. tema pUrvokta pApI puruSa eka garbhathI bIjA garbhane, eka janmathI bIjA janmane, eka maraNathI bIjA maraNane, eka narakathI bIjI narakane tathA eka duHkhathI bIjA duHkhane prApta kare che. te dakSiNagAmI kRSNapAkSika narakAvAsamAM utpanna thAya che tathA bhaviSyamAM durlabha-bodhi thAya che. A prathama adharmapakSIya sthAna che. te anArya che. Arya puruSo dvArA AcaraNa karavA yogya nathI, te kevaLa-jJAnarahita kAvat samasta duHkhono nAza karanAra mArga nathI. A sthAna ekAMta mithyA ane kharAba che. A prakAre adharma nAmanA prathama sthAnanI vicAraNA che.] [kiriyAvAdI yAvi bhavati, taM jahA-AhiyavAdI AhiyapaNNe AhiyadiTThI sammAvAdI NIyAvAdI saMti paralogavAdI atthi ihaloge, atthi paraloge, atthi mAtA, atthi pitA, atthi arahaMtA, atthi cakkavaTTI, atthi baladevA, atthi vAsudevA, atthi sukaDadukkaDANaM phalavittivisese / suciNNA kammA suciNNaphalA bhavati / duciNNA kammA duciNNaphalA bhavaMti, saphale kallANapAvae, paccAyati jIvA, atthi NirayAdi ha asthi siddhI / se e vaMvAdI evaMpaNNe evaMdiTThIcchaMdararAgamabhiNiviTe Avi bhavati / se ya bhavati mahicche jAva uttaragAmie Neraie sukkapakkhite AgamessANaM sulabhabodhite yAvi bhavati / ] Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra jIva-ajIvAdi tatvonA astitvano svIkAra karanArA A kriyAvAdI(Astika) che. AstikavAdI, AstikaprajJA, AstikadaSTivALA teo samakuvAdI che. teo nityavAdI, paralokavAdI che teonI daSTie A loka che paraloka che. mAtA-pitA che arihaMta, cakravartI, baLadeva, vAsudeva che. teonA mate sukRtya-duSkRtyanuM phaLa maLe che, zubha karmonuM zubha ane azubha karmonuM azubha phaLa maLe che; kalyANakArI- sArA narasA kAryo saphaLa (phaLavALA) che. jIvane tenA phaLa maLe che yAvatu naraka che, nairayika che, deva che, mokSa che, A pramANe teo kahe che. teonI samyaka buddhi ane samyaka daSTi A prakAranI che. teonI buddhi prazasta dharmarAgamAM rata rahe che te mahAna IcchAvALA hoya che. (koI duSkarmanA prabhAve te narakamAM jAya to) uttaragAmI (alpavedanAvALA) zaklapAkSika nairayika thAya che ane te AgAmI kALamAM sulabha bodhi bane che. teone kriyAvAdI kahe che. agiyAra upAsaka pratimA :| 2 tattha khalu imA paDhamA uvAsagapaDimA-savvadhammarUI yAvi bhavai, tassa Na bahUI sIlavaya-guNavaya-veramaNa-paccakkhANa-posahovavAsAI No sammaM paTTaviya-puvvAI bhavati / se taM paDhamA uvAsagapaDimA / bhAvArtha - pahelI upAsaka pratimA-A pratimAne dhAraNa karanArA pratisAdhArI zrAvaka sarvadharmamAM rucivALA hoya che arthAtu zratadharma ane cAritra dharmamAM zraddhAvAna hoya che, paraMtu te aneka zIlavrata, guNavrata, prANAtipAtAdi viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsa vagere vratonA samyakaprakAre dhAraka hotA nathI. A prathama upAsaka pratimA che. | 3 ahAvarA doccA uvAsagapaDimA savvadhammarUI yAvi bhavai, tassa NaM bahUI sIlavaya-guNavaya-veramaNa-paccakkhANa-posahovavAsAiM sammaM paTTaviyAI bhavaMti / se NaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM No samma aNupAlittA bhavai / se taM doccA uvAsagapaDimA / bhAvArtha :- bIjI upAsaka pratimA - A pratimAdhArI zrAvaka zratadharma-cAritradharma Adi sarvadharmamAM rucivALA hoya che. zIlavrata, guNavrata, prANAtipAta viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsa vagere vratonA samyaka prakAre dhAraka hoya che, paraMtu te sAmAyika ane dezAvagAzikavratanA samyaka pratipAlaka hotA nathI. A bIjI upAsaka pratimA che. | 4 ahAvarA taccA uvAsagapaDimA savvadhammarUI yAvi bhavai / tassa NaM bahUI sIlavaya-guNavaya-veramaNa-paccakkhANaposahovavAsAI sammaM paTThaviyAI bhavaMti / se NaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM samma aNupAlittA bhavai / se NaM caudasi-aTThami-udiTTha puNNamAsiNIsu paDipuNNaM posahovavAsaM No samma aNupAlittA bhavai / se taM taccA uvAsagapaDimA / bhAvArtha :- trIjI upAsaka pratimA- A pratimAdhArI zrAvaka zratadharma-cAritradharma Adi sarvadharmamAM rucivALA hoya che, te ghaNA zIlavrata, guNavrata, prANAtipAta viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsa vagere vratonA sabhya dhAraka hoya che, te sAmAyika ane dezAvagAzikavratanuM samyaka prakAre paripAlana kare che, Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA 55 paraMtu caudasa, AThama, amAvAsyA ane pUrNimA, A parva tithiomAM paripUrNa pauSadhopavAsanuM samyakarUpe paripAlana karatA nathI, A trIjI upAsakapratimA che. ahAvarA cautthA uvAsaga paDimA savvadhammaruI yAvi bhavai / tassa NaM bahUiM sIlavaya-guNavaya- veramaNa-paccakkhANa-posahovavAsAI sammaM paTThaviyAI bhavaMti / se NaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM sammaM aNupAlittA bhavai / se NaM cauddasi aTThami-udiTTha puNNamAsiNIsu paDipuNNaM posahovavAsaM sammaM aNupAlittA bhavai / se NaM egarAiyaM kAussaga (uvAsaga) paDimaM No samma aNupAlittA bhavai / cautthI uvAsagapaDimA / bhAvArtha :- cothI upAsakapratimA - A pratimAdhArI zrAvaka zrutadharma-cAritradharma Adi sarva dharmamAM rucivALA hoya che. te aneka zIlavrata, guNavrata, prANAtipAta viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsa vagere vratonA samyakaprakAre dhAraka hoya che, te sAmAyika ane dezAvagAsika vratanuM samyaka paripAlana kare che, caudasa, AThama, amAvAsyA ane pUrNimA vagere parva tithiomAM paripUrNa pauSadhopavAsanuM samyakarUpe paripAlana kare che, paraMtu ekarAtri kAyotsarga pratimAnuM samyakaparipAlana karatA nathI. A cothI upAsakapratimA che. 6 | ahAvarA paMcamA uvAsagapaDimA savvadhammaruI yAvi bhavai / tassa NaM bahUiM sIlavayaguNavayaveramaNapaccakkhANaposahovavAsAiM sammaM paTThaviyAiM bhavaMti / seNaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM sammaM aNupAlittA bhavai / se NaM cauddasi aTThami udiTTha puNNamAsiNIsu paDipuNNaM posahovavAsaM sammaM aNupAlittA bhavai / se NaM e garAiyaM kAussaggapaDimaM sammaM aNupAlittA bhavai / se NaM asiNANae, viyaDabhoI, maNijyuM, vaMzayArI (viyA vaMmavArI, ravuM parimALa3) ya no mavad / se NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANe jahaNNeNaM egAhaM vA, duyAhaM vA, tiyAhaM vA jAva ukkoseNaM paMca mAsaM viharai / se taM paMcamA uvAsagapaDimA / bhAvArtha :- pAMcamI upAsaka pratimA - A pratimAdhArI zrAvaka zrutadharma-cAritradharma Adi sarva dharmamAM rucivALA hoya che. te aneka zIlavrata, guNavrata, prANAtipAtAdi viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsa vagere vratonA samyaka prakAre dhAraka hoya che. te sAmAyika ane dezAvagAsikavratanuM samyaka prakAre paripAlana kare che. te caudasa, AThama, amAvAsyA ane pUrNimA, A parva tithiomAM paripUrNa pauSadhopavAsanuM samyaka paripAlana kare che. te ekarAtri kAyotsarga pratimAnuM paNa samyaka paripAlana kare che, paraMtu asnAna, divasabhojana, mukulIkaraNa-dhotIne kaccha na mAravo, brahmacaryanuM samyaparipAlana karatA nathI(arthAt divase brahmacarya ane rAtre maithuna parimANa kare che). te A prakAranA AcaraNapUrvaka vicaratAM jaghanya eka, be ke traNa divasathI laIne utkRSTa pAMca mahinA sudhI A pratimAnuM pAlana kare che. te pAMcamI upAsaka pratimA che. 7 | ahAvarA chaTThA uvAsagapaDimA savvadhammaruI yAvi bhavai jAva se NaM egarAiyaM kAussaggapaDimaM sammaM aNupAlittA bhavai / se NaM asiNANae, viyaDabhoi, Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI dazAzrutaskaMdha sUtra maulikaDe, (diyA vA rAo vA) baMbhayArI yAvi bhavai / sacittAhAre se apariNNAe bhavai / se NaM eyArUveNa vihAreNaM viharamANe jahaNNeNaM egAhaM vA, duyAhaM vA, tiyAhaM vA jAva ukkoseNaM chammAse vihrejjaa| chaTThA uvaasgpddimaa| bhAvArtha :- chaThThI upAsaka pratimA-A pratimAdhArI zrAvaka zrutadharmacAritra dharma Adi sarvadharmamAM rucivALA hoya che yAvatuM (uparokta sarva niyamonuM pAlana kare che) eka rAtri kAyotsarga pratimAnuM samyaphaprakAre pAlana kare che. te asnAna, divasamAM bhojana, dhotIne kaccha na lagAvavo ane divase ane rAtre pUrNa brahmacarya AdinuM pAlana kare che, paraMtu te sacitta AhAranA parityAgI hotA nathI. A rItanA AcaraNapUrvaka vicaratAM te jaghanya eka, be ke traNa divasathI laIne utkRSTa cha mahinA sudhI A pratimAnuM pAlana kare che. A chaThThI upAsaka pratimA che. | 8 ahAvarA sattamA uvAsagapaDimA savvadhammarUI yAvi bhavai jAva rAova rAyaM baMbhayArI yAvi bhavai / sacittAhAre se pariNNAe bhavati / AraMbhe se apariNAe bhavai / se NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANe jahaNNeNaM egAhaM vA, duyAhaM vA, tiyAhaM vA jAva ukkoseNaM sattamAse viharejjA / se taM sattamA uvaasgpddimaa| bhAvArtha :- sAtamI upAsaka pratimA - A pratimAdhArI zrAvaka zratadharma-cAritradharma Adi sarvadharmamAM rucivALA hoya che vAva te rAvyAparAtra arthAt rAta-divasa pUrNa brahmacaryanuM pAlana kare che. te sacitta AhAranA parityAgI hoya che, paraMtu te AraMbha karavAnA parityAgI hotA nathI. A prakAranA AcaraNapUrvaka vicaratAM te jaghanya eka, be ke traNa divasathI laIne utkRSTa sAta mahinA sudhI A pratimAnuM pAlana kare che. A sAtamI upAsakapratimA che. | 9 ahAvarA aTThamA uvAsagapaDimA-savvadhammarUI yAvi bhavai jAva rAovarAyaM baMbhayArI yAvi bhavai / sacittAhAre se pariNNAe bhavai / Arabhbhe se pariNAe bhavai / pesAraMbhe se apariNNAe bhavai / se NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANe jahaNNeNaM egAhaM vA, duyAhaM vA, tiyAhaM vA jAva ukkoseNaM aTThamAse vihrejjaa| se taM aTThamA uvAsagapaDimA / bhAvArtha :- AThamI upAsaka pratimA - A pratimAdhArI zrAvaka zrutadharma-cAritradharma Adi sarvadharmamAM rucivAna hoya che yAvata te rAcAparAtra arthAtu rAta-divasa pUrNa brahmacaryanuM pAlana kare che. te sacitta AhAranA parityAgI hoya che, te sarva AraMbhanA parityAgI hoya che, paraMtu te bIjA pAse AraMbha karAvavAnArA parityAgI hotA nathI. A prakAranA AcaraNapUrvaka vicaratAM te jaghanya eka, be ke traNa divasathI laIne utkRSTa ATha mahinA sudhI A pratimAnuM pAlana kare che. A AThamI upAsakapratimA che. |10 ahAvarA NavamA uvAsagapaDimA-savvadhammarUI yAvi bhavai jAvarAovarAyaM baMbhayArI yAvi bhavai sacittAhAre se pariNAe bhavai / AraMbhe se pariNAe bhvi| pesAraMbhe se pariNNAe bhavai / uddiTThabhatte se apariNNAe bhavai / se NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANe jahaNNeNaM egAhaM vA, duyAhaM vA, tiyAhaM vA jAva Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA 57 ukkoseNaM NavamAse viharejjA, se taM NavamA uvAsagapaDimA / bhAvArtha :navamI upAsaka pratimA - A pratimAdhArI zrAvaka zrutadharma-cAritra dharma Adi sarvadharmamAM rucivALA hoya che yAvat te rAtryAparAtra arthAt rAta-divasa pUrNa brahmacaryanuM pAlana kare che. te sacitta AhAranA parityAgI hoya che. te AraMbhanA parityAgI hoya che. te bIjA dvArA AraMbha karAvavAnA paNa parityAgI hoya che, paraMtu udiSTabhakta-potAnA nimitte banAvelA AhAra grahaNanA parityAgI hotA nathI. A prakAranA AcaraNapUrvaka vicaratAM te jaghanya eka, be ke traNa divasathI laIne utkRSTa navamAsa sudhI A pratimAnuM pAlana kare che, A navamI upAsakapratimA che. 11 ahAvarA dasamA uvAsagapaDimA savvadhammaruI yAvi bhavai jAva uddibhatte se pariNNAe bhavai / se NaM khuramuMDae vA, sihAdhArae vA / tassa NaM AbhaTThassa vA samAbhaTThassa vA kappaMti duve bhAsAo bhAsittae, taM jahA- jANaM vA jANaM, ajANaM vA No jANaM / se NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANe jahaNaNeNaM egAhaM vA, duyAhaM vA, tiyAhaM vA jAva ukkoseNaM dasa mAse viharejjA, setaM da uvAsagapaDimA / bhAvArtha :- dasamI upAsaka pratimA - A pratimAdhArI zrAvaka zrutadharma-cAritra dharma Adi sarvadharmamAM rucivALA hoya che yAvat te uddiSTabhaktanA parityAgI hoya che. te mastakanA vALanuM kSuramuMDana kare che athavA zikhA jeTalA vALane dhAraNa kare che. koI vyakti tene ekavAra ke vAraMvAra kAMI pUche, to tene be bhASAmAM arthAt be prakAre javAba ApI zake che, jema ke- te viSayamAM jo jANatA hoya to kahe ke huM jANuM chuM ane te viSayamAM jANatA na hoya to kahe ke huM jANato nathI. A prakAranA AcaraNapUrvaka vicaratAM te jaghanya eka, be, athavA traNa divasathI laIne utkRSTa dasa mahinA sudhI A pratimAonuM pAlana kare che. te dazamI upAsaka pratimA che. 12 ahAvarA ekkArasamA uvAsagapaDimA savvadhammaruI yAvi bhavai jAva uddiTThabhatte se pariNNAe bhavai / se NaM khuramuMDae vA, luMcasirae vA, gahiyAyArabhaMDagaNevatthe / jArise samaNANaM NiggaMthANaM dhammo, taM sammaM kAraNaM phAsemANe, pAlemANe, purao jugamAyAe pehamANe, daTTheNa tase pANe, uddhaTTu pAyaM rIejjA, sAhaTTu pAyaM rIejjA, vitiricchaM vA pAyaM kaTTu rIejjA, sati parakkame saMjayAmeva parikkamejjA, No ujjuyaM gacchejjA / kevalaM se NAyae pejjabaMdhaNe avocchiNNe bhavai / evaM se kappai NAyavihiM ettae / tattha se puvvAgamaNeNaM puvvAutte cAulodaNe pacchAutte bhiliMgasUve, kappai se cAulodaNe paDiggAhittae, No se kappara bhiliMgasUve paDiggAhittae / tattha NaM se puvvAgamaNeNaM puvvAutte bhiliMgasUve, pacchAutte cAulodaNe, kappara se bhiliMgasUve paDigAhittae, No se kappai cAulodaNe paDigAhittae / tattha se Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra puvAgamaNeNaM dovi puvAuttAI, kappaMti se dovi paDiggAhittae / tattha se puvvAgamaNeNaM dovi pacchAuttAI No kappaMti do'vi paDigAhittae / je se tattha puvvAgamaNeNaM puvvAutte se kappai paDiggAhittae / je se tattha puvvAgamaNeNaM pacchAo No se kappai paDiggAhittae / tassa NaM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThassa kappai evaM vadittae - samaNovAsagassa paDimApaDivaNNassa bhikkhaM dalayaha / taM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANaM kei pAsittA vadijjA- kei Auso ! tumaM vattavvaM siyA? samaNovAsae paDimA-paDivaNNae ahamaMsI ti vattavvaM siyA / se NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANe jahaNNeNaM egAhaM vA, duyAhaM vA, tiyAhaM vA jAva ukkoseNaM ekkAra- samAse viharejjA / se taM ekAdasamA uvAsagapaDimA / eyAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM ekArasa uvAsagapaDimAo pnnnnttaao| bhAvArtha :- agiyAramI upAsakapratimA :- A pratimAdhArI zrAvaka zrutadharma-cAritradharma Adi sarvadharmamAM sacivALA hoya che yAvata te uddiSTabhaktanA parityAgI hoya che. te astrathI mAthAnuM muMDana kare che athavA kezano loca kare che. te sAdhunA AcAra, bhaMDopakaraNa ane sAdhuveza dhAraNa kare che. zramaNa nigraMtho mATe prarUpita dharmane samyakarUpe kAyAthI sparza karatAM, pAlana karatAM, sADA traNa hAthabhUmi jotAM-jotAM cAle tyAre trasa prANIone joIne tenI rakSA mATe paga upADIne cAle, paga saMkocIne cAle ke trAMsA paga rAkhIne cAle arthAt lAMbA DagalA mUkIne, TUMkA DagalA mUkIne athavA penI ke eDI upara sAvadhAnIthI cAle che. jo bIjo jIvarahita mArga hoya, to te mArge yatanAthI cAle paraMtu jIva jaMtuvALA mArge cAle nahIM. (pratimAdhArIne) jJAtijano(kuTuMbIo sAthenA) premabaMdhanano viccheda thayo nathI, mATe tene jJAtijanonA ghera gocarI mATe javuM kalpa che. gRhasthanA gharamAM pratimA dhArInA Agamana pahelAM bhAta taiyAra gayA hoya ane dALa pAchaLathI rAMdhI hoya, to te pratimadhArIne bhAta levA kalpe che, paraMtu dALa levI kalpatI nathI. pratimAdhArInA Agamana pahelAM dALa thaI gaI hoya ane bhAta pAchaLathI taiyAra thayA hoya, to dALa levI kahyuM che paraMtu bhAta levA kalpatA nathI. pratimAdhArInA Agamana pahelAM dALa-bhAta baMne taiyAra thaI gayA hoya to baMne levA kalpa che, dALa-bhAta baMne pratimA dhArInA Agamana pachI taiyAra thayA hoya to baMne levA kalpatA nathI. pratimAdhArInA Agamana pahelAM je AhAra taiyAra thaI gayo hoya arthAt agni uparathI utArI lIdho hoya, te AhAra levo kahyuM che ane je AhAra pratisAdhArInA Agamana pachI taiyAra thayo hoya arthAtu pratimA dhArInA AvyA pachI agni uparathI AhAra utArelo hoya, to te levo kalpato nathI. gRhasthanA gharamAM bhojana-pANI (bhikSA) mATe praveza kare tyAre teNe A rIte bolavuM joIe kepratimAdhArI zramaNopAsakane bhikSA Apo. A prakAranI caryAthI vicaratAM joIne koI tene pUche ke praznahe AyuSyamAna ! tame koNa cho? uttara- huM pratimAdhArI zramaNopAsaka chuM, te rIte teNe kahevuM joIe. A prakAranA AcaraNa pUrvaka vicaratAM te jaghanya eka, be ke traNa divasathI laIne utkRSTa agiyAra mahinA sudhI vicaraNa kare che, A agiyAramI upAsaka pratimA che. sthavira bhagavaMtoe A agiyAra upAsaka Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-6 pratimA karI che. vivecanaH pa prastuta sUtromAM zrAvakanI 11 pratimAonuM varNana che. sAdhuonI samIpe dharmazravaNa karatAM hovAthI ke sAdhuonI upAsanA-sevA karatAM hovAthI zrAvakone upAsaka athavA zramaNopAsaka kahe che. zrAvakomAM keTalAka vratarahita paraMtu samyagdaSTivAna hoya che, te darzana zrAvaka kahevAya che. keTalAka zrAvako sabhyadRSTi saMpanna ane vratadhAraka baMne hoya che paraMtu upAsako avazya vratadhAraka dezaviratidhara ja hoya che. ahIM upAsakonI pratimAnuM varNana che. navAsA pakimAH- upAsaka pratimA. pravruttinA abhigraha vizeSaH / abhigraha vizeSa dhAraNa karavA, vizeSa prakAranI pratijJAno svIkAra karavo, tene pratimA kahe che. pratimAmAM niyata samaya sudhI aticAra rahita, koIpaNa prakAranA AgAra-chUTa vinA daDhatApUrvaka niyamonuM pAlana karavAmAM Ave che. sAmAnya rUpe zrAvaka vrata-niyamanA dhAraka hoya che. samyagdaSTi AtmA vrata dhAraNa kare tyAre pAMcamA guNasthAnakane prApta kare che ane tyArapachI te vratadhArI zrAvaka kahevAya che. zrAvaka bAra vratomAMthI yathAzakti vratone dhAraNa karI zake che. keTalAka zrAvako ekatratadhArI hoya che, keTalAka bAra vratadhArI hoya che ane keTalAka zrAvako upAsaka pratimAnA dhAraNa paNa hoya che. zrAvaka potAnA vratomAM AgAra arthAta vividha prakAranI chUTa rAkhI zake che. pratimAmAM paNa vividha prakAranA vrata, pratyAkhyAna dhAraNa karavAmAM Ave che, paNa temAM koIpaNa prakAranI chUTa rAkhavAmAM AvatI nathI. pratimAdhArakanI yogyatA - dIrgha saMyama paryAyavALA ane viziSTa zrutajJAnanA dhAraka sAdhu ja bhikSu pratimA dhAraNa karI zake che tema zrAvaka bAra vrata pAlananA abhyAsI ane alpAMze paNa zrutajJAnanA dhAraka zrAvaka pratimAonuM vahana karI zake che. jo ke AvI yogyatAno spaSTa ullekha AgamamAM nathI paNa viziSTa niyama dhAraNa karanAra sAdhaka sAmAnya rUpe vratanA dhAraka hoya ja che, te samajI zakAya tevI vAta che. pratimAdhArInI gRhastha kAryanI pravRtti-nivRtti H- pratimAdhArI zrAvakoe sAMsArika javAbadArIothI nivRtta thavuM jarUrI che, paraMtu sAtamI pratimA sudhI gRhakAryono tyAga Avazyaka nathI, te pratimAomAM dhAraNa karelA niyamonuM zuddha rIte pAlana karavuM ati Avazyaka gaNAya che. AThamI pratimAthI kramazaH gRha kAryono tyAga karatAM-karatAM agiyAramI pratimAmAM saMpUrNa rIte gRhakAryono tyAga thaI jAya che ane te pratimAdhArI zrAvaka sAdhu jevA AcAranuM pAlana kare che. savadhammarphaH- sarvadharmamAM ruci. zrutadharma, cAritradharma, kSamA-ArjavAdiyatidharma, jJAna, darzana, cAritra, tapa rUpa dharma dAna-zIlAdi dharma vagere sarvadharmamAM ruci (zraddhA). pratimAdhArI upAsakane jIva avAdi sarva padArthonA dharma(svabhAva)mAM yathArthaci arthAt samyaka zraddhA hoya che. prathama darzana pratimAmAM samyaktvanI ja pradhAnatA che. zeSa pratimAomAM kramazaH zrAvaka vratonI ArAdhanA pradhAna bane che, paraMtu agiyAre-agiyAra pratimAnI pArzvabhUmimAM dharmaruci agrasthAna pAme che. sIla-guNavaya-veramaLazIlavrata, guNavrata, veramaNavrata(aNuvrata); sAmAyika, dezAvagAsika, pauSadha, atithisaMvibhAga, A cAra zikSAvratane ahIM zIlavrata kahyA che. dizAvrata, upabhoga-paribhoga parimANa vrata, anarthadaMDa viramaNa vrata, A traNa guNavrata che ane veramaNa zabdathI pAMca aNuvratanuM grahaNa thAya che. A Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 | zrI dazAzrutaskaMdha sUtra prANAtipAta veramaNa Adi vratonI ArAdhanA yathAyogya bIjIthI agiyAra arthAt 10 pratimAmAM Avazyaka che. VzvanA :- pratyAkhyAna. niSiddha vastuonA tyAgano saMkalpa karIne tenI pratijJAno svIkAra karavo. navakArazI Adi tapanA pratyAkhyAna karavA. vividha prakAranA tapa-tyAganI pratijJA karavI, tene paccakhANa kahe che. posahovIsIruM - pauSadhopavAsa.jenA dvArA dharmanI ke AtmaguNonI puSTi thAya ane kuzaLa anuSThAnanI vRddhi thAya te pauSadha kahevAya che. upavAsa sahita pauSadha karavAmAM Ave, to te pauSadhopavAsa kahevAya che. pauSadhanA cAra prakAra che-(1) AhAra pauSadha- dezathI ke sarvathI AhAra tyAga (2) zarIra pauSadhadezathI ke sarvathI zarIra saMskArano tyAga. (3) brahmacarya pauSadha- deza ke sarvathI abrahmacaryano tyAga (4) vyApAra pauSadha- dezathI ke sarvathI vyApArano parityAga karavo. pauSadhopavAsanI ArAdhanA bIjIthI agiyAramI, A dasa pratimAmAM karavAmAM Ave che. paviyADuM:- prasthApita. pratimAdhArI upAsaka vratAdimAM prasthApita thAya che, pAlana kare che, vasati - cartudazI, caudaza, akuna - AThama, du- amAsa, puSpamAla-pUrNamAsI, pUrNimA, pUnama. sigAasnAna, snAna na karavuM(snAna tyAga), niyamorpha - vikaTa bhojI. divase bhojana karavuM arthAt rAtri bhojanano tyAga karavo. maeta - dhotInI lAMga khullI rAkhavI arthAt dhotIne kaccha na mAravo. savAra-saceta vastu, jemAM jIva che tevA azanAdi cAra prakArano AhAra.karavo, kAcA caNA (jIMjarA), apakva auSadhi vagere saceta azana che, saceta (kAcuM) pANI, tatkAlamAM saceta mIThAM AdithI mizrita pANI vagere saceta pAna che, tarabUca, kerI vagere mIThA phaLAdi saceta khAdya che ane taMbUla(pAna), haraDe, dAtaNa vagere saceta svAdima che, Ame- AraMbha. sAvadha-pApakArI kAryo karavA, kRSi, vANijya, rasoI banAvavAdi kArya svayaM karavA te AraMbha che sAme. prepyAraMbha. nokarAdi anya vyakti pAse AraMbhapApakArI kAryo karAvavA. prepyAraMbha karAvavA karatAM svayaM pApakArI kArya karavAmAM pariNAmanI tIvratA vadhu hoya che, kmate-udiSTa bhakta. pratimAdhArI mATe banAvelo AhAra, gumAyA vedanA-yuga-dhosara pramANa joIne cAlatAM. IryAsamitipUrvaka dhosara pramANa arthAt sAdhu ke pratimAdhArI upAsaka sADA traNa hAtha sudhInI bhUminuM nirIkSaNa karatAM cAle, te kSetramAM koI jIva jaMtu hoya to, tenI virAdhanA na thAya tema cAle. upAsaka pratimAnuM svarU5:- (1) darzana pratimA- A pratimAdhArI zrAvaka zrutadharma ane cAritradharmamAM daDha zraddhA rAkhe che. mana, vacana, kAyAthI samyaknamAM koI prakAranA aticAranuM ke devatA, rAjA AdinA koIpaNa AgAranuM sevana karatA nathI. eka mahinA sudhI daDha samyaktanI ArAdhanA kare che. A prakAre prathama darzana pratimAnA dhAraka vratadhArI zrAvaka kahevAya che. keTalIka pratomAM te saMsAvA bhavaru (te darzana zrAvaka thAya che), evo pATha paNa maLe che. prathama pratimAdhArI zrAvakane mAtra darzana zrAvaka kahevA ucita nathI. darzana zrAvaka eka paNa vratadhArI hotA nathI. prathama pratimA dhAraka zrAvaka bAra vratanA pAlaka to pahelethI hoya ja che tethI tene kevaLa 'darzana zrAvaka' kahevA ucita nathI. (2) vrata pratimA - vrata pratimAdhArI zrAvaka daDha samyakta sahita pAMca aNuvratonuM ane traNa guNavratonuM Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-6 1 | niraticAra pAlana kare che. cAra zikSAvratane paNa dhAraNa kare che, paraMtu temAM sAmAyika ane dezAvagAsikavratanuM yathAvidha samyaka pAlana karI zakatA nathI. te anukaMpA vagere guNothI yukta hoya che. A paDimAnI ArAdhanAno samaya be mahinAno che. A pratimAmAM upAsaka 12 vratonI samyaka ArAdhanA mATe yogyatA meLavI le che, to paNa sAmAyika ane desAvagAsika (navamA-dasamA zikSAvrata) vratonuM yathAkAlamAM samyaka anupAlana karI zakatA nathI. (3) sAmAyika pratimA :- samyagudarzana ane vratonI ArAdhanA karanArA sAdhaka sAmAyika pratimA svIkArIne haMmezAM niyamathI traNa sAmAyika kare che. A paDimAmAM sAmAyika ane dezAvagAsika vratanuM samyakarUpe pAlana kare che, paraMtu AThama, caudaza tathA pUnama vagere viziSTa divasomAM pauSadha upavAsanuM samyaka prakAre ArAdhanA karI zakatA nathI. tanmayatA ane jAgRti sAthe sAmAyika vratanI upAsanA karavI te ja A pratimAno mULa hetu che. A ArAdhanAnI avadhi(kALa) traNa mahinAnI che. (4) pauSadha pratimA :- pahelI, bIjI ane trIjI pratimAthI AgaLa vadhatAM ArAdhaka pauSadha pratimA svIkArIne AThama, caudasa vagere cha parvatithionA divase pauSadhavratanuM pUrNarUpe pAlana kare che. A pratimAnI ArAdhanAno samaya cAra mahinAno che. (5) kAyotsarga pratimA :- kAyotsargano artha kAya athavA zarIrano tyAga che. zarIra to jIvanaparyata sAthe ja rahe che. tenA tyAgano abhiprAya tenI Asakti athavA mamatA choDavAno che. kAyotsarga pratimAmAM upAsaka zarIra, vastra vagerenAM mamatvane choDIne potAnA AtmaciMtanamAM lIna banI jAya che. AThama ane caudase eka ahorAtri kAussagna athavA dhyAnanI ArAdhanA kare che. A paDimAnI ArAdhanAno samaya jaghanya eka, be, traNa divasathI laIne utkRSTa pAMca mahinAno hoya che. () brahmacarya pratimA - A pratimAmAM pUrNarUpathI brahmacaryanuM pAlana karavAmAM Ave che. A pratimAdhArI zrAvaka mATe strIone anAvazyaka maLavuM, vAtacIta karavI, tenA zaNagArane jovA vagere kriyAo varjita che. upAsaka svayaM paNa zaNagAra, vezabhUSA vagere upakramathI dUra rahe che, snAna karatA nathI. dhotInI pATalI bAMdhatA nathI, rAtribhojana karatA nathI. paraMtu teo sacitta AhArano tyAga karatA nathI, kAraNavaza sacittanuM sevana kare che. A pratimAnI ArAdhanAno samaya jaghanya eka, be, traNa divasa tathA utkRSTa cha mahinAno che. (7) sacirAhAravarjana pratimA :- pUrvokta niyamonuM pAlana karatA, paripUrNa brahmacaryanuM anusaraNa karatA, upAsaka A pratimAmAM sacitta AhArano sarvathA tyAga kare che, paraMtu teo AraMbhano tyAga karatA nathI. A pratimAnI ArAdhanAno kALa jaghanya eka, be, traNa divasa ane utkRSTa kALa sAta mahinAno che. (8) svayaM AraMbhavarjana pratimA - pUrvokta sarva niyamonuM pAlana karatA A pratimAmAM upAsaka svayaM AraMbha athavA hiMsA karatA nathI. AraMbha karavAno pUrNa tyAga kare che, paraMtu bIjA pAse AraMbha karAvavAno tene tyAga hoto nathI. A pratimAnI ArAdhanAno kALa jaghanya eka, be traNa divasa ane utkRSTa ATha mahinA che. (9) prakhyatyAga pratimA - pUrvavartI pratimAonA sarva niyamonuM pAlana karatA upAsaka A pratimAmAM AraMbhano tyAga kare che. teo svayaM AraMbha karatA nathI ane bIjA pAse karAvatA nathI paraMtu potAnA uddezathI banAvelA bhojanano te tyAga karatA nathI. A pratimAnI ArAdhanAno samaya jaghanya eka, be traNa divasa ane utkRSTa nava mahinA che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dara | zrI dazAzrutaskaMdha sUtra (1) udiSTa bhakta varjana pratimA :- pUrvokata niyamonuM pAlana karatA upAsaka A pratimAmAM uddiSTa- potAne mATe taiyAra karelA bhojana vagereno tyAga kare che. te laukika kAryothI prAyaH dUra rahe che. tatsaMbaMdhI Adeza ApatA nathI tathA potAno vicAra paNa darzAvatA nathI. te viSayamAM koI prazna pUche, to te huM jANuM chuM" athavA "jANato nathI' ATalo ja javAba Ape che. A pratimAnA ArAdhaka suramuMDana karAve athavA zikhA paNa rAkhe che. (11) zramaNa bhata pratimA :- pUrvokata badhA niyamonuM pAlana karatA zrAvaka A pratimAmAM zramaNa athavA sAdhunI jevA AcAranuM pAlana kare che. tenI badhI kriyAo zramaNa jevI yatanA ane jAgRtipUrvakanI hoya che. te sAdhu jevo veza dhAraNa kare che, pAtrA vagere upakaraNa dhAraNa kare che, astrAthI muMDana kare che, jo sahanazIlatA athavA zakti hoya to loca kare che. sAdhunI jema te bhikSAcaryAthI jIvananirvAha kare che. sAdhu darekanA ghare bhikSA mATe jAya che ane upAsaka potAnA svajano-jJAtijanonA ghera ja jAya che, kAraNake tenA rAgAtmaka saMbaMdhano saMpUrNa viccheda thayo nathI. tenI ArAdhanAno kALa(samaya) jaghanya eka, be, traNa divasa ane utkRSTa kALa agiyAra mahinAno che. pratimAonuM kAlamAna:- prastuta sUtromAM prathamanI cAra pratimAnI kALa maryAdAnuM kathana nathI. pAMcamIthI agiyAramI pratimAno kramazaH pAMca mahinAthI agiyAra mahinAnA kALano ullekha sUtramAM che. te anusAra prathama pratimAnuM kAlamAna eka mahino, bIjI pratimAnuM be mahinA, trIjI pratimAnuM traNa mahinA ane cothI pratimAnuM kAlamAna cAra mahinAnuM mAnavAnI paraMparA che. A pramANe gaNanA karatAM agiyAra upAsaka pratimAnI kula maryAdA pAMca varSa ane cha mahinA thAya che. agiyAra pratimAnI ArAdhanA pUrNa thayA pachI agiyAramI pratimA jevo AcAra jIvana paryaMta rahe te zreyakArI che paraMtu A viSayano spaSTa ullekha AgamamAM nathI. A pratimAonI ArAdhanA kramazaH karavAnI ke krama vinA koIpaNa pratimAnI ArAdhanA karI zakAya ke kema? tenuM spaSTa vidhAna sUtramAM nathI. zrI bhagavatI sUtramAM kArtika zeThanuM jIvana vRttAMta che te pramANe eka pratimAne anekavAra dhAraNa karI zakAya che. gadavors TevA, phudaM vA...:- cha thI agiyAra pratimAno jaghanya kALa eka, be, traNa divasa che. A jaghanya sthitinA viSayamAM cUrNikArano abhiprAya e che ke pratimA grahaNa karyA pachI 1, 2, 3 divasamAM pratimAdhArakanuM AyuSya pUrNa thaI jAya athavA koI 1, 2, 3 divasamAM dIkSA grahaNa kare to tenI jaghanya sthiti ghaTita thAya che. A be kAraNa na hoya to A pratimAnI avadhi pAMca, cha mAsa Adi che. prathama pratimAnA niyama AgaLanI sarva pratimAomAM pAlana karavAnA hoya che. prathama pratimAmAM kathita dharmaruci'nuM pAlana 1 thI 11 pratimAmAM thAya che. bIjI pratimAmAM kathita zIla, guNavratAdinuM pAlana 2 thI 11 pratimAmAM thAya che. A rIte pUrvanI pratimAnA niyama pachI-pachInI pratimAmAM pAlana karavA Avazyaka che, paraMtu pachInI pratimAnA niyamonuM pAlana pUrvanI pratimAmAM Avazyaka nathI, jema ke prathama pratimAmAM bIjI pratimAnA niyamanuM pAlana jarUrI nathI. siM/...o bhava:- asnAna, divasa bhojana(rAtri bhojana tyAga), dhotIne kaccha na mAravo, brahmacaryAdi niyamonuM pAlana chaThThI pratimAmAM karavAnuM hovAthI pAMcamI pratimAnA ArAdhaka zrAvaka, te niyamonuM pAlana karatA nathI. A sarva pratimAonI racanA zailI evI che ke je pratimAmAM je vrata niyamanuM pAlana karavAnuM Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA | 8 | hoya, tenuM vidhAna karyA pachI AgaLanI pratimAmAM je vrata-niyamanuM pAlana karavAnuM hoya, teno pUrvanI pratimAmAM niSedha karyo che, jema ke- prathama pratimAmAM sanna dhana yAvi bhava te sUtrapATha pachI sattavaya mAM paviya....mayaMtipATha che. bIjI pratimAmAM satavayaM-sanaM vicAruM bhavati sUtrapATha pachI niSedha sUcaka sAmADya... tame sahupatittA mavaDu sUtrapATha che. sUtrakAre A racanA paddhati sarva pratimAnA varNanamAM apanAvI che. A racanA paddhati anusAra chaThThI pratimAmAM siTIME..raMmavArIasnAna....brahmacarya pAlananA vidhAnano pATha che, teno pUrvanI pAMcamI pratimAnA pAThamAM niSedha hovo joIe. prAyaH pratomAM lipidoSa ke pramAda doSanA kAraNe Avo niSedha sUcaka pATha pAMcamI pratimAnA sutrapAThamAM nathI. vyAvarathI prakAzita prata pramANe ahIM niSedha sUcaka LikhANa.naMbavArI no bhavapAThane grahaNa karyo che. te uparAMta chaThThI pratimAmAM liyA vA vA vA vaMmArI divasa ane rAtre brahmacaryanuM pAlana kare che arthAt saMpUrNa brahmacaryanA pAlananuM vidhAna che. pUrvanI pAMcamI pratimAmAM tenA niSedha mATe vaMzavArI ne bhava pATha grahaNa karyo che ane prAyaH pratomAM vityA mArI laM paramAna vaDe pATha che, tene ahIM kasamAM rAkhyo che. chaThThI dazA saMpUrNa Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 4] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra sAtamI dazA | prAkathana RDCRORRORDROR * prastuta dazAmAM bhikSunI bAra paDimA-pratimAonuM varNana che. bhagavatI sUtra, aupapAtika sUtra vagere AgamomAM bhikSu(sAdhu)nI aneka prakAranI pratimAonuM varNana jovA maLe che, jema ke- yavamadhyA pratimA, vajamadhyA pratimA, bhadra pratimA, mahAbhadra pratimA, sarvato bhadra pratimA, sapta saptamikA pratimA, aSTa aSTamikA pratimA, moka pratimA, samAdhi pratimA, upadhAna pratimA, ekalavihAra pratimA, kAyotsarga pratimA vagere. sAdhaka vairya, sahiSNutA, dhyAna Adi guNonI vRddhi karavA mATe vividha prakAranI pratimAo (abhigraho) dhAraNa karI sAdhanAne ujjavaLa ane daDha banAvavA satata prayatnazIla rahe che. * sAdhakanI tapa, saMyama, dhyAna vRttine daDha karavA A dazAmAM bAra bhikSu pratimAonuM varNana che. A pratimA pAlananuM lakSya karma nirjarA dvArA nirvANa prAptinuM che. * A bAra pratimAonA nAma tenA kramanA AdhAre che. prathamanI sAta pratimAnI kAla maryAdA eka-eka mahinAnI che ane tethI ja vRttikAre te romAli, sinaliya nA artha bIjI mAsika pratimA, trIjI mAsikI pratimA, cothI mAsika pratimA Adi karyA che. A rIte sAta mahinAmAM sAta pratimA saMpanna thAya che. pachInI traNa pratimA sAta-sAta ahorAtrinI che tene prathama sapta ahorAtrikI, bIjI sapta ahorAtrikI, ane trIjI sapta ahorAtrinI pratimA kahevAmAM Ave che ane tyArapachInI eka ahorAtriI ane eka rAtrikI pratimA kahevAya che. A bAra pratimA ATha mahinAmAM pUrNa thAya che. * pratyeka pratimAmAM sAdhake sUtra kathita 16 niyamonuM pAlana karavAnuM hoya che. A niyamono uddeza zarIra zuzraSA arthAta zarIra pratyenA mamatvano tyAga ane dhairya ane zuravIratApUrvaka niyamonuM anupAlanano che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-7. 5 | sAtamI dazA : bhikSu pratimA 2/ PETER/Ez777) bAra bhikSu pratimA :| 1 suyaM me AusaM, teNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu therehiM bhagavaMtehiM bArasa bhikkhupaDimAo paNNattAo / kayarAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM bArasa bhikkhapaDimAo paNNattAo ? imAo khalu tAo therehiM bhagavaMtehiM bArasa bhikkhupaDimAo paNNattAo, taM jahA 2. mAsiyA mijaku-vinA, 2. vomasiyA milu-paDakA, rU. tiliyA fmajavuM-paDimA, 4. vaDAliyA binag-himA, 5. paMramAsiyA mijabu-pakimI, 6. chamAsiyA bhikkhupaDimA, 7. sattamAsiyA bhikkhu-paDimA, 8. paDhamA sattarAidiyA bhikkhu-paDimA, 9. doccA sattarAidiyA bhikkhu-paDimA, 10. taccA sattarAIdiyA bhikkhu-paDimA, 11. ahorAidiyA bhikkhu-paDimA, 12. egarAiyA fmaNu-paDima | bhAvArtha :- he AyuSyamAna ! meM sAMbhaLyuM che ke bhagavAna mahAvIra svAmIe A pramANe kahyuM cheA nigraMtha pravacanamAM sthavira bhagavaMtoe bAra bhikSapratimA kahI che. prazna- sthavira bhagavaMtoe kaI bAra bhikSu pratimA kahI che? uttara- sthavira bhagavaMtoe A bAra bhikSu pratimA kahI che, jema ke (1) mAsikI bhikSu pratimA (2) bIjI mAsikI bhikSu pratimA (3) trIjI mAsikI bhikSu pratimA (4) cothI mAsikI bhikSu pratimA (5) pAMcamI mAsikI bhikSu pratimA () chaThThI-mAsikI bhikSu pratimA (7) sAtamI mAsikI bhikSu pratimA (8) prathama sAta rAtri divasanI bhikSu pratimA (9) bIjI sAta rAtri divasanI bhikSu pratimA (10) trIjI sAta rAtri divasanI bhikSu pratimA (11) ahorAtri (eka rAta divasa)nI bhikSu pratimA (12) eka rAtrinI bhikSu pratimA. vivecanaH prastuta sUtramAM bhikSunI bAra paDimAnA nAmonuM kathana che. pakinA:- pratijJA, pratimA. karmonI vizeSa nirjarA mATe svIkAravAmAM AvatA kaThina niyamo-anuSThAno mATe zAstramAM paDatA zabdano prayoga karavAmAM Avyo che. sAdhaka dvArA svIkAravAmAM AvatI viziSTa pratijJAo athavA viziSTa prakAranA tapa abhigrahayukta sAdhanAne bhikSu paDimA ke bhikSu pratimA kahevAmAM Ave che. pratimA dhArakanI pAtratA - bhASya graMthomAM A pratimAnA ArAdhakanI yogyatAnuM vistRta varNana che. prathama traNa saMtAnanA dhAraka, 20 varSanI saMyama paryAyavALA ane 29 varSanI uMmaravALA tathA jaghanya navamA pUrvanI trIjI AcAravastu paryata jJAnanA dhAraka sAdhu, gurunI AjJApUrvaka pratimAonuM vahana karI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ s ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra zake che. pUrvanuM jJAna viccheda javAthI vartamAnamAM A bhikSu pratimAonuM ArAdhana saMbhavita nathI. ATha guNanA dhAraka sAdhu ekala vihAra karI zake che.A pratimAnuM vahana karanAra sAdhaka ATha mahinA ekalA vicare che, tethI te zraddhAvAna, satyavAdI, medhAvI, bahuzruta, zaktimAna, alpAdhikaraNa, dhRtimAna ane vIrya saMpanna, A ATha guNathI saMpanna hovA jarUrI che. pratimAnuM kAlamAna - bAra pratimAnA kAlamAna viSayaka TIkAkAre spaSTatA karI che ke to mAsiyA, ti naliyA A pAThathI be mAsanI, traNa mAsanI, tema artha na karatAM dvitIya mAsikI, tRtIyA mAsikI, A prakAre artha karavo joIe kAraNa ke A pratimAonuM pAlana niraMtara zIta ane grISma kAlanA ATha mAsamAM ja karAya che. cAturmAsamAM pratimAnuM pAlana thatuM nathI athavA pUrvanI pratimAonA eka, be mAsa paNa tyAra pachInI pratimAmAM samAviSTa thaI jAya che, tethI dvimAsikI, trimAsikI te prakAre kathana karAya che athavA pratyeka pratimAno samaya eka mAsano ja che paraMtu pratyeka pratimAmAM AhAranI dattIonI vRddhinA kAraNe kramazaH dvimAsikI, trimAsikI A prakAre kathana karAya che. A pratimAnI ArAdhanA zeSakALanA arthAtu ziyALA ane unALAnA ATha mahinAmAM karavAmAM Ave che. ekathI sAta pratimA eka-eka mahinAmAM pUrNa thAya che, tethI tenA sAta mahinA. AThamI, navamI, dasamI traNa pratimA sAta-sAta divasanI che, tethI 7 X 3 = 21 divasa ane raramA divase pAraNuM kare; 23mA, 24mA divase chaThTha karI agiyAramI pratimAnuM ArAdhanA kare ane 25mA divase pAraNuM kare; 26, 27, 28mA divase aTTama karI bAramI pratimAnuM ArAdhana kare, AThamA mahinAnA 29mA divase aTTamanuM pAraNu karI pratimA pUrNa karAya che. A rIte ATha mahinAmAM bAra pratimAnI ArAdhanA thAya che. pratimAmAM tapazcaryA- 1 thI 7 pratimAmAM dattInI maryAdAnusAra AhAra-pANI grahaNa karavAmAM Ave che. darI- dAtA dvArA darvI-kaDachI, vATako ke anya koIpaNa pAtra dvArA apAtA padArthanI dhArA na tUTe, akhaMDa eka dhArAthI apAtA AhArane eka dattI AhAra kahevAmAM Ave che athavA gRhastho eka vAramAM jeTalo ane je AhAra vahorAve, te ane teTalo AhAra grahaNa karavo, tene eka dattI bhojana kahe che. A rIte eka akhaMDadhArAmAM gRhastha jeTaluM pANI vahorAve, te grahaNa karavuM, tene eka dattIpANI kahe che. dhArA khaMDita thAya eTale dattI samApta thaI jAya che. prathama eka mahinA paryata eka dattI AhAra ane dattI pANI levAmAM Ave che, bIjA mahine be dattI, trIjA mahine traNa dattI ...tema AhAra pANInI eka-eka dattI vadhAratA sAtamA mahine sAtamI pratimAnA ArAdhaka sAta dattI AhAra ane sAta dattI pANI grahaNa kare che. AThamIthI dasamI pratimAmAM 21 divasa ekAMtara upavAsa(nirjaLA) ane pAraNAnA divase AyaMbila karavAmAM Ave che, pAraNAnA divase AvazyakatAnusAra AhAra-pANInI dattI grahaNa karI zake che. agiyAramI pratimAmAM pANIrahita-cauvihArA be upavAsa(chaThTha) ane bAramI pratimAmAM cauvihArA traNa upavAsa (aTTama) karavAmAM Ave che. AThamI, navamI, dasamI pratimAmAM viziSTa AsanomAM sthita thaI kAyotsarga, dhyAna karavAnuM hoya che. temAM kramazaH AThamI pratimAmAM sAdhaka uttAnAsana, pArSAsana ane niSadyAsanamAM kAyotsarga kare che, navamI pratimAmAM daMDAsana, laTAsana ane utkaTAsanamAM kAyotsarga kare che ane dasamI pratimAmAM Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-7 | 7 | goduhAsana, vIrAsana, AmrakundhAsanamAM kAryotsarga kare che. agiyAramI pratimAmAM ahorAtra paryata UbhA-UbhA kAyotsarga kare che ane bAramI pratimAmAM paNa eka rAtri paryata UbhA-UbhA kAyotsarga kare che paNa rAtri paryata eka pudgala upara daSTi sthira karI nirnimeSa daSTie kAyotsarga kare che. A rIte bAre pratimAmAM sAdhu viziSTa abhigrahapUrvaka sAdhanA kare che. tenA viziSTa niyamo (abhigraho)nuM varNana have pachInA sUtromAM karavAmAM AvyuM che. mAsikI-pratimAdhArI bhikSuno vyavahAra :| 2 mAsiyaM NaM bhikkhupaDima paDivaNNassa aNagArassa NiccaM vosaTThakAe ciyattadehe je kei uvasaggA uvavajjati, ta jahA- divvA vA, mANusA vA, tirikkhajoNiyA vA, te uppaNNe samma sahai, khamai, titikkhai, ahiyAsei / bhAvArtha :- mAsikI bhikSapratimAdhArI sAdhu haMmezAM zarIranI paricaryA ane mamatvabhAvathI rahita hoya che, te deva, manuSya ke tiryaMcasabaMdhI, upasarga Ave to mukhanI rekhA paNa na badalAya tema sahana kare, krodha rahita bhAve, kSamAbhAva sAthe sahana kare, adIna bhAve-lAcAra banyA vinA sahana kare, samyaka rIte samabhAvathI jIvavavAnI AzA ane maraNanA bhaya rahita banI sahana kare che. | 3 mAsiyaM NaM bhikkhupaDima paDivaNNassa aNagArassa kappai egA dattI bhoyaNassa paDiggAhittae, egA pANagassa / __ aNNAyauJchaM, suddhovahaDaM, NijjUhittA bahave duppaya-cauppaya-samaNa-mAhaNaatihi-kiviNa vaNImage kappai se egassa bhujamANassa paDiggAhittae / No duNha No tiNhaMNo cauNhaMNo paMcaNhaMNo gumviNIe No bAla-vacchAe, No dAragaM pejjamANIe, No aMto eluyassa do vi pAe sAhaTu dalamANIe, No bAhiM eluyassa do vi pAe sAhaTu dalamANIe, aha puNa evaM jANejjA, egaM pAyaM aMto kiccA egaM pAyaM bAhiM kiccA eluyaM vikkhabhaittA, evaM se dalayai evaM se kappai se paDiggAhittae, evaM se No dalayai, evaM se No kappai paDiggAhittae / bhAvArtha :- mAsikI bhikSupratimA dhArI sAdhune eka dattI (eka dhAre prApta) bhojana ane eka dattI pANI levA kahyuM che. pratimAdhArI sAdhu ajJAta kuLa-sAdhunA Agamanane jANatA na hoya tevA gharamAMthI zuddha-ugamAdi doSa rahita, bIjAne mATe banAvelA AhAranI dattI grahaNa kare che. dAsa-dAsI dvipada, gAya-bheMsa Adi catuSpada, zramaNa, brAhmaNa, atithi, kRpaNa ane bhikhArI Adi bhojana laIne cAlyA gayA hoya tyAra pachI pratimA dhArI bhikSune AhAra grahaNa karavA kahyuM che. eka vyakti bhojana karI rahI hoya arthAt je AhAra-pANI para ekanI mAlikI hoya, tyAMthI AhArapANInI dattI levI kahyuM che. be, traNa, cAra athavA pAMca vyakti eka sAthe besIne bhojana karatI hoya arthAtu be-traNa vyaktinI mAlikI hoya tevA AhAra-pANInI dattI levI kalpatI nathI. garbhavatI strI, nAnAbALako hoya tevI ane bALakane dugdhapAna karAvatI strI pAsethI (dattI) levI kalpatI nathI. jenA baMne paga DelI(uMbarA)nI aMdara athavA baMne paga Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 68 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra DelInI bahAra hoya tevI strI pAsethI dattI levI kalpatI nathI, paraMtu eka paga DelI (uMbarA)nI aMdara ane eka paga DelInI bahAra hoya arthAtu DelI(uMbaro) be paganI vacce hoya, te rIte UbhA rahIne bhikSA Ape to AhAra-pANInI dattI levI kahyuM che. A rIte na Ape to AhAra-pANInI dattI levI kalpatI nathI. | 4 mAsiyaM NaM bhikkhupaDima paDivaNNassa aNagArassa tao goyarakAlA pnnnnttaa| taM jahA- Adi, majjhe, carime / Adi carejjA, No majjhe carejjA, No carime carejjA / majjhe carejjA, No Adi carijjA, No carime carejjA / carime carejjA, No Adi carejjA, No majjhe carejjA / bhAvArtha :- mAsikI bhikSapratimAdhArI sAdhune bhikSAcaryAnA traNa kAla kahyA che, jema ke- (1) divasano prathama bhAga (2) divasano madhyabhAga ane (3) divasano aMtimabhAga. (1) divasanA prathama bhAgamAM bhikSAcaryA mATe jAya, to madhya ane aMtima bhAgamAM na jAya. (2) divasanA madhyabhAgamAM bhikSAcaryA mATe jAya, to prathama ane aMtima bhAgamAM na jAya. (3) divasanA aMtima bhAgamAM bhikSAcaryA mATe jAya, to prathama ane madhyabhAgamAM na jAya. | 5 mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa chavvihA goyaracariyA paNNattA, taM jahA- peDA, addhapeDA, gomutiyA, pataMgavIhiyA, saMbukkAvaTTA, gaMtupaccAgayA / bhAvArtha :- mAsikI bhikSupratimAdhArI aNagArane mATe cha prakAre gocara vidhi kahI che, yathA(1) peDA-corasa peTInA AkAre, vaccenA gharo choDI, cAre dizAonA gharethI bhikSAcaryA kare. (ra) ardhapeDA-ardhapeTInA AkAre vaccenA gharo choDI, be dizAonA gharethI bhikSAcaryA kare. (3) gokutrikA-baLadanA mUtranA AkAre arthAt DAbI, jamaNI bAjunA sAmasAmA gharethI bhikSAcaryA kare. | (4) pataMgavIthikA-pataMgiyAnI gatinI jema akramathI ADA-avaLA game te gharethI bhikSAcaryA kare. (5) zaMkhakAvartA-zaMkhAvartanA AkAranI jema arthAtu goLAkAre rahelA gharethI bhikSAcaryA kare. () gaMtu-pratyAgatA-sIdhA mArge jatAM ke AvatAM kramabaddha gharethI bhikSAcaryA kare. | 6 mAsiyaM NaM bhikkhupaDima paDivaNNassa aNagArassa jattha NaM kei jANai gAmasi vA jAva mADabasi vA kappai se tattha egarAiyaM vasittae / jattha Na kei Na jANai kappai se tattha egarAyaM vA durAya vA vasittae / No se kappai egarAyAoM vA durAyAoM vA para vatthae / je tattha egarAyAoM vA durAyAoM vA paraM vasati se saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- mAsikI bhikSupratimAdhArI aNagArane(jyAM) koI oLakhatA hoya tevA gAmamAM vAvatu maDaMbamAM eka rAta rahevuM kahyuM che. jyAM(je sthAnamAM) koI oLakhatA na hoya tevA sthAnamAM eka ke be rAta rahevuM kahyuM che, paraMtu eka ke be rAtathI vadhu rahevuM kalpatuM nathI. pratimAdhArI sAdhune eka ke be rAtathI jeTalA divasa vadhu rahe teTalA divasano dIkSAcheda athavA parihAratAnuM prAyazcitta Ave che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-7 | | da9 ] | 7 mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa kappai cattAri bhAsAo bhAsittae, taM jahA- jAyaNI, pucchaNI, aNuNNavaNI, puTThassa vAgaraNI / bhAvArtha :- mAsikI bhikSapratimAdhArI aNagArane cAra prakAranI bhASA bolAvI kahyuM che, jema ke(1) yAcanI bhASA- AhArAdinI yAcanA mATe bolAtI bhASA, (2) pRcchanI bhASA- mArga Adi pUchavA mATe bolAtI bhASA, (3) anujJApanI bhASA- AjJA levA mATe bolAtI bhASA, (4) pRSTha vyAkaraNI bhASA- praznanA uttara ApavA mATe bolAtI bhASA. 8 mAsiyaM NaM bhikkhupaDima paDivaNNassa aNagArassa kappai tao uvassayA paDilehittae, taM jahA- ahe ArAmagihasi vA, ahe viyaDagihasi vA, ahe rUkkhamUlagihaMsi vA, evaM tao uvassayA aNuNNavettae, uvAiNittae ya / bhAvArtha :- mAsikI bhikSapratimadhArI aNagArane traNa prakAranA upAzrayo(thAna)nuM pratilekhana karavuM kahyuM che, jema ke- (1) udyAnagRha- udhAnamAM banelA gharo (2) vivRtagRha- cAre bAjuthI khullA ane uparathI AcchAdita (DhAMkelA) gharo (3) vRkSa mULagRha- vRkSanI nIce athavA tyAM banelA gharo. A traNa upAzraya (sthAna)nI AjJA levI ane tyAM rahevuM pratimAdhArI sAdhune kahyuM che. | 9 mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa kappai tao saMthAragA paDilehittae, taM jahA- puDhavisilaM vA, kaTThasilaM vA, ahAsaMthaDameva vA sNthaargN| evaM tao saMthAragA aNuNNavettae, uvAiNittae ya / bhAvArtha:- mAsikI bhikSupratimAdhArI aNagArane traNa prakAranA saMstArakonuM pratilekhana karavuM kahyuM che, jema ke- (1) paththaranI zilA, (2) lAkaDAnI pATa, (3) gRhastha kAraNavaza potAnA mATe pahelAthI pAtharI rAkhelA saMstAraka(ghAsanI pathArI). A traNa saMtArakanI AjJA levI ane tenA upara sUvuM kahyuM che. |10 mAsiyaM NaM bhikkhupaDima paDivaNNassa aNagArassa itthI vA purise vA uvassaya uvAgacchejjA, No se kappai ta paDucca Nikkhamittae vA, pavisittae vA / bhAvArtha :- mAsikI bhikSapratimAdhArI sAdhunA upAzrayamAM strI athavA puruSa(maithuna sevanAdi mATe) Ave, to pratimAdhArI sAdhune bahAra hoya to aMdara AvavuM ane aMdara hoya to bahAra nIkaLavuM kalpatuM nathI.(pote jyAM hoya tyAM ja madhyastha bhAvathI tapa-saMyamamAM lIna rahe.) | 11 mAsiyaM NaM bhikkhupaDima paDivaNNassa aNagArassa keI uvassayaM agaNikAeNaM jhAmejjA No se kappai taM par3acca Nikkhamittae vA pavisittae vaa| tatthaM NaM kei bAhAe gahAya AgasejjA No se kappai taM avalaMbittae vA paccavalaMbittae vA, kappai ahAriyaM rIittae / bhAvArtha :- mAsikI bhikSapratimAdhArI sAdhunA upAzrayamAM koI Aga lagAve, to tene upAzrayanI aMdara hoya to bahAra javuM ane bahAra hoya to aMdara AvavuM kalpatuM nathI. jo koI teno hAtha pakaDIne kheMce, to tenuM avalaMbana, pralaMbana levuM kalpatuM nathI arthAt teno hAtha pakaDIne athavA DhasaDAIne bahAra nIkaLa Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 70 zrI dazAzrutaskaMdha sUtra vuM kalpatuM nathI, paraMtu iryAsamitipUrvaka potAnI meLe bahAra nIkaLavuM kahyuM che. 12 mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa pAyaMsi khANU vA kaMTae vA hIrae vA sakkarae vA aNupavesejjA No se kappai NIharittae vA visohittae vA kappai se ahAriyaM rIittae / bhAvArtha :- mAsikI bhikSu pratimAdhArI sAdhunA pagamAM tIkSNa hUMThuM (sUkA lAkaDAnI aNI, phAMsa vagere), kAMTA, kAca athavA kAMkarA lAgI jAya to tene kADhavA athavA tenuM vizodhana-upacAra karavA kalpatA nathI, paraMtu tene IryAsamitipUrvaka sAvadhAnIthI cAlatA rahevuM kahyuM che. 13 mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa acchisi pANANi vA bIyANi vA, rae vA pariyAvajjejjA, No se kappai NIharittae vA visohittae vA, kappai se ahAriyaM rIittae / bhAvArtha :- mAsikI bhikSu pratimAdhArI sAdhunI AMkhamAM sUkSma prANI (jIva) bIja, raja, vagere paDe to tene kADhavA athavA vizodhana-upacAra karavA kalpatA nathI, paraMtu tene IryAsamitipUrvaka sAvadhAnIthI cAlatA rahevuM kahyuM che. 14 mAsiyaM NaM bhikkhupaDima paDivaNNassa aNagArassa jattheva sUrie atthamajjA tattheva jalaMsi vA thalaMsi vA duggaMsi vA NiNNaMsi vA pavvayaMsi vA visamaMsi vA gaDDAe vA darIe vA kappai se taM rayaNiM tattheva uvAiNAvittae No se kappai payamavi gamittae / kappai se kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva jalaMte pAINAbhimuhassa vA dAhiNAbhimuhassa vA paDINAbhimuhassa vA uttarAbhimuhassa vA ahAriyaM rIittae / bhAvArtha :- mAsikI bhikSu pratimAdhArI sAdhu vihAra karatA hoya tyAre jyAM sUryAsta thaI jAya tyAM ja UbhA rahI jAya che, te koI jala sthAna(sUkAyeluM taLAva athavA taLAvano kinAro) hoya, sthaLa hoya, durgamasthAna hoya, athavA nIcuM sthAna hoya, parvata hoya athavA viSamasthAna hoya, khADo hoya ke guphA hoya, tyAM ja AkhI rAta pasAra kare che, eka paNa DagaluM AgaLa vadhavuM kelpatuM nathI. kAle arthAt bIjA divasanuM prabhAta thAya yAvatu jAjavalyamAna sUryodaya thAya tyAre tene pUrva, dakSiNa, pazcima athavA uttarAbhimukha(pUrvAdi dizA tarapha) iryAsamitipUrvaka javuM kahyuM che. | 15 mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa No se kappai aNaMtarahiyAe puDhavIe NiddAittae vA payalAittae vA / kevalI bUyA-AyANameya / se tattha NiddAyamANe vA payalAyamANe vA hatthehiM bhUmi parAmusejjA / [ tamhA ] ahAvihimeva ThANaM ThAittae Nikkhamittae / uccArapAsavaNeNaM uppAhijjA No se kappai ugiNhittae vA, NigiNhittae vA / kappai se puvvapaDilehie thaMDile uccAra-pAsavaNaM pariTThavittae, tameva uvassayaM Agamma ThANaM ThAittae / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-7 71 bhAvArtha :- mAsikI bhikSu pratimAdhArI sAdhu sacitta pRthvInI pAse rahyA hoya, to tyAM tene nidrA levI athavA UMghI javuM kalpatuM nathI. kevaLI bhagavAne tene karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. tyA nidrA letA, UMghI jatA potAnA hAtha AdithI sacitta pRthvIno sparza thaI jAya, to pRthvIkAyanA jIvonI hiMsA thAya che, tethI te sAvadhAnIpUrvaka tyAM sthira rahe athavA kAyotsarga kare che. jo tyAM tene maLa-mUtra nivAraNanI AvazyakatA hoya to tene rokI rAkhavA kalpatA nathI. paDilehaNa karelI bhUmimAM maLamUtranI utsarga kriyA karIne arthAt paraThIne punaH te sthAne AvI sAvadhAnIpUrvaka sthira rahe athavA kAyotsarga kare che. | 16 mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa No kappai sasarakkheNaM kAeNaM gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA Nikkhamittae vA pavisittae vA / aha puNa evaM jANejjA sasarakkhe seyattAe vA jallattAe vA mallattAe vA pakaMttAe vA viddhatthe, se kappai gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA Nikkhamittae vA pavisittae vA / bhAvArtha:- mAsikI bhikSupratimAdhArI sAdhune sacitta rajayukta zarIre gRhasthanA gharamAM AhArapANI levA mATe javuM-AvavuM kalpatuM nathI. jo pote jANe ke zarIra para lAgela sacitta raja pasInAthI, zarIranA melathI, hAthanA melathI hAtha AdinA sparzathI ke utpanna thayelA melathI vidhvasta thaI gaI che arthAt acitta thaI gaI che, to tene gRhasthanA gharamAM AhAra-pANI levA mATe javuM-AvavuM kalpe che. 17 mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa No kappara sIodagaviyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA hatthANi vA pAyANi vA daMtANi vA acchINi vA muhaM vA uccholittae vA padhoittae vA / NaNNattha levAleveNa vA bhattamAseNa vA / bhAvArtha:- mAsikI bhikSu pratimAdhArI sAdhune acitta ThaMDA ke garama pANIthI hAtha, paga, dAMta, AMkha ke moDhuM vagere avayavo ekavAra ke vAraMvAra dhovA kalpatA nathI, paraMtu zarIranA avayavo koI paNa prakAranA lepathI athavA AhArathI lipta thayA hoya, to tene dhoIne zuddha karI zake che. 18 mAsiyaM NaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa No kappai Asassa vA hatthissa vA goNassa vA mahisassa vA suNassa vA kolasuNagassa vA vagghassa vA duTThassa vA AvayamANassa payamavi paccosakkittae / aduTThassa AvayamANassa kappai jugamittaM paccosakittae / bhAvArtha :- mAsikI bhikSu pratimAdhArI aNagAranI sAme azva, hAthI, baLada, bheMsa, jaMgalI Dukkara, kUtarA, vAgha vagere duSTaprANIo AkramaNa kare, to tenAthI bhayabhIta thaIne eka DagaluM paNa pAchaLa haTavuM kalpatuM nathI. jo koI aduSTa(sIdhA-saraLa) pazu svabhAvika rUpe ja mArgamAM sAme AvI jAya(ane te pazu sAdhuthI bhayabhIta banI jAya to) to tene mArgamAM jagyA ApavA mATe be DagalA (yuga mAtra) athavA dhosara pramANa- sADAtraNa hAtha dUra javuM kalpe che. 19 sayaM NaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa No kappai chAyAo Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 73 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra sIyaM ti No uNhaM ettae uNhAo uNhaM ti No chAyaM ettae / jaM jattha jayA siyA taM tattha ahiyAsae / bhAvArtha :- mAsikI bhikSupratimAdhArI sAdhune - ahIM ThaMDI vadhAre che, tema vicArI chAyAmAMthI taDakAmAM tathA ahIM garamI vadhAre che, tema vicArI taDakAmAMthI chAyAmAM javuM kalpatuM nathI. jyAre jyAM je paristhiti hoya, tene tyAM rahIne sahana kare. 20 evaM khalu esA mAsiyA bhikkhupaDimA ahAsuttaM, ahAkappaM, ahAmaggaM, mahAtavuM, samma sirA, pAlittA, sahirA, tAritA, vidattA, ArAhittA, ANAe aNupAlittA bhavai / bhAvArtha :- A rIte A eka mAsanI bhikSupratimA sUtronusAra, kalpa-AcAra anusAra, mArga anusAra, yathAtathya(satyatA pUrvaka) samyaka rIte kAyAthI sparza karIne, pAlana karIne, zuddhatA pUrvaka AcaraNa karIne, pUrNa karIne, kIrtana karIne, ArAdhanA karIne, jinAjJA anusAra pAlana karAya che. vivecana : prastuta sUtromAM mAsikI pratimAdhArI bhikSunA samagra jIvana vyavahAranuM kathana che. mAsikI pratimAdhArInA je niyamonuM prastutamAM kathana che, te sarva niyamo zeSa agiyAra pratisAdhArI arthAt bAre bAra pratimAdhArI sAdhuoe A niyamonuM pAlana karavAnuM hoya che. prathama mAsikI pratimAnI ArAdhanA karanAra sAdhune eka dattI AhAra ane eka dattI pANInI levI kahyuM che. bhikSa pratimAnA viziSTa abhigraho(niyamo) :- pratimAdhArI sAdhu gocarI saMbaMdhI sAmAnya niyamonuM pAlana kare ja che. te uparAMta keTalAka viziSTa abhigraho dhAraNa kare che. pratimAdhArI sAdhunA AhAra grahaNanA vidhiniSedho (1) gaNAyajIM- ajJAta kuLamAMthI thoDo AhAra grahaNa kare. sAdhu padhAravAnA che, tevuM na jANatA hoya, te gharane ajJAtakuLa kahe che. uMcha - thoDuM levuM. tenA be prakAra che. (1) dravyathI- gRhastha upabhoga karI lIdhA pachI vadhelo AhAra dravya ucha kahevAya che. (2) bhAvathI- vizeSa satkAra, sanmAna vinA sAmAnya bhikSanI jema Ape, te bhAva uMcha che. (2) uddagamAdi doSathI rahita zuddha AhAra grahaNa kare. (3) bIjA mATe banAvelA AhArane grahaNa kare. (4)dAsa-dAsI, gAya-bheMsa, anya zramaNo, brAhmaNo, vAcako vagerene dAtA dvArA bhojana apAI gayA pachI AhAra grahaNa kare. (5) ekanI mAlikInA AhArane grahaNa kare, be traNa, cAra ane tenAthI vadhu vyaktinI mAlikInA AhArane grahaNa na kare. (6) garbhavatI strInA hAthe AhAra grahaNa na karavo, te jinakalpI sAdhuno kalpa che. sthavira kalpI-pratimadhArI sAdhu garbhane chamAsa thayA hoya tevI garbhavatI strI beThI hoya to UbhI thaIne, UbhI hoya to besIne Ape, te tenA hAthe AhAra grahaNa na kare, beThI hoya ane beThA-beThA, UbhI hoya ane UbhA-UbhA AhAra Ape to grahaNa karI zake che. (7) navajAta bALakavALI mAtAnA hAthe AhAra grahaNa na kare. (8) bALakane dUdhapAna karAvatI mAtAnA hAthe AhAra grahaNa na kare. (9) bhikSAdAtAno eka paga DelInI aMdara ane eka paga DelInI bahAra hoya, to ja AhAra grahaNa kare. (10) divasanA traNa vibhAgamAMthI koI paNa eka sAdhuno karI 2 grahaNa na kare jatI strI beka Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-7 73 ja vibhAgamAM AhAra grahaNa kare che. (11) gocarI bhramaNanA peTAdi cha prakAramAMthI koI paNa eka prakAre bhramaNa karI gocarI grahaNa kare che. pratimAdhArI sAdhuonA vihAra, zayyA-saMstAraka, Adi keTalAka viziSTa niyamo A pramANe che- (1) pratimAdhArI sAdhu koI paNa gAmamAM eka ke be divasathI vadhu rahe nahIM. (2) pratimAkALa daramyAna prAyaH mauna rahe che. bolavuM paDe to yAcanA karavA mATe yAcanI bhASA, mArga pUchavA pucchanI bhASA, sthAna AdinI AjJA levA AjJApanI bhASA ane praznanA uttara ApavA anujJApanI bhASA bole che ane ekalavihAra kare che.(3) udyAnamAM, vRkSa nIce ane uparathI AcchAdita paNa cAre bAjuthI khullA, A traNa prakAranA sthAnamAM rahe che.(4) pRthvIzilA, lAkaDAnI pATa ane ghAsa pAtharIne taiyAra kareluM Asana, A traNa prakAranA saMstAraka grahaNa kare che. (5) je sthAnamAM rahyA hoya tyAM anya kriyA arthe anya koI Ave to paNa nirdhArita samaye ja vihAra kare che.(6) je sthAnamAM rahyA hoya tyAM Aga lAge to paNa anyatra jAya nahIM. (7) pagamAM kAMTo, kAca Adi vAge to kADhe nahIM, upacAra kare nahIM. (8) AMkhamAM kaNuM paDe to kADhe nahIM, upacAra kare nahIM. vRttikAra tenI spaSTatA karatAM jaNAve che ke AMkhamAM uDatAM koI trasa prANI ke nAnA jIvajaMtu paDe to sAdhu te jIvajaMtu jIvita hoya tyAM sudhI AMkhanI palaka na pADe, AMkha baMdha na kare. jo te jaMtu bahAra nIkaLI zakatuM na hoya to anukaMpAthI pratimAdhArI sAdhu tene bahAra kADhI zake che. pratimAdhArI daMDha manobaLI, kaSTa sahiSNu, zarIranA mamatva ane zuddhAnA tyAgI hoya che. te jIvarakSA mATe AMkhamAMthI jIvajaMtune kADhe, te apavAda mArga che. (9) sUryAsta pahelA yogya sthAne pahoMcI jAya, temane sUryAsta pachI eka DagaluM paNa cAlavuM kalpatuM nathI. sUryAsta samaye sthita thaI jAya tyAM AjubAju saceta bhUmi hoya to tyAM nidrA levI(UMdhI javuM) kalpatI nathI. (10) zarIranA avayava upara saceta raja UDIne paDe, to sthira UbhA rahI jAya, parasevAdithI te raja aceta thAya pachI ja gocarI Adi mATe jAya. (11) atyaMta pANIthI zarIrAvayava apavAda mArge paNa dhue nahIM. (12) sAmethI madonmatta hAthI, azva, vAgha, siMhAdi prANI Ave to bhayabhIta banI potAno mArga choDe nahIM. (13) ThaMDI, garamIne nivAravAno vicAra ke prayatna kare nahIM. pratimAnI ArAdhanA mATe zAstrakAre aAvutta, ahALaM Adi pAMca padano prayoga karyo che. 'sUtra' zabda vidhisUtrano sUcaka che, 'kalpa'-maryAdA athavA vyavasthAno, 'mArga'-paddhatinA anusaraNano, 'tattva'--pratimAnA vAstavika svarUpano ane 'sAmya' zabda samabhAvano sUcaka che. A rIte mahAsutta-sUtra nirdiSTa vidhi anusAra. mahApyuM-kalpa-maryAdA anusAra. mahAmAM-mArga-jJAna, darzanAdi rUpa mokSamArga anusAra athavA sAyopazamika bhAvarUpa mArge anusAra, attAtattta-yathAtathya-pratimAnA vAstavika svarUpa anusAra. mAsamAM-samabhAvapUrvaka. temaja pratimAnI ArAdhanAnI pUrNatA mATe zAstrakAre 'pAze.' Adi kriyA padano prayoga karyo che. vALa pAsepha- kevaLa manoratha mAtra nahIM paraMtu ucita samaye vidhipUrvaka zarIra dvArA pravRtti karavI. pAlepha- vAraMvAra upayogapUrvaka, sAvadhAnatApUrvaka tenuM pAlana karavuM. mottepha- zobhita. pAraNAnA divase guru AjJAnusAra AhAra grahaNa karIne vratane zobhita karavuM athavA zodhita--svIkRta vratamAM doSanuM sevana na karIne athavA doSasevana thaI jAya, to turaMta te doSanI AlocanAdi karIne vratane zodhita--zuddha karavuM. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 74 / zrI dazAzrutaskaMdha sUtra tIrei-vratanI mahine pUrI 42vI. pUrei-pratane paripU 42. kiTTei-jItana-vratanA amu a anuSThAno meM pU yA cha, te prAre vratano bhaDimA pragaTa 42vo. aNupAlei-vrata pU ithayA pachI 5 tenI anumohanA-prazaMsA 42vI. A rIte pratimAdhArI bhikSu koIpaNa prakAranA AgAra vinA kaThoratama niyamonuM pAlana karatA zarIranA mamatvano tyAga karIne cAritra bhAvane daDhatama banAve che. bIjIthI sAtamI mAsikI pratimA :| 21 do-mAsiyaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa jAva ANAe aNupAlittA bhavai / NavaraM do dattio bhoyaNassa paDiggAhittae do pANassa / ti-mAsiyaM tiNNidattIo / caumAsiyaM cattAri dattIo / paMca-mAsiyaM paMca dattio / cha-mAsiyaM cha dattIo / satta-mAsiyaM satta dattio / jattiyA mAsiyA tattiyA dattio / bhAvArtha :- bIjI mAsikI bhikSupratimA grahaNa karanAra sAdhu bhAvatu A pratimAnuM (prathama mAsika pratimAnI jema) jinAjJA anusAra pAlana kare che. vizeSatA e che ke tene pratidina be dattI AhAranI ane be dattI pANInI grahaNa karavI kahyuM che. trIjI mAsika pratimAmAM traNa dattI, cothI mAsikI pratimAmAM cAra dattI, pAMcamI mAsika pratimAmAM pAMca dattI, chaThThI mAsikI pratimAmAM cha dattI ane sAtamI mAsikI pratimAmAM sAta dattI AhAra-pANI grahaNa karavA kalpa che. jeTalAmI mAsika pratimA hoya, teTalI dattI levI kalpa che. (prathamathI sAtamI mAsika pratimAdhArI bhikSuno samagra vyavahAra eka samAna hoya che.) prathama sAta zanivasanI(mAbhI) bhikSu pratimA :|22 paDhamaM sattarAIdiyaM bhikkhupaDima paDivaNNassa aNagArassa NiccaM vosaTTakAe jAva ahiyAsejjA / kappai se cauttheNaM bhatteNaM apANaeNaM bahiyA gAmassa vA jAva rAyahANIe vA uttANagassa vA, pAsillagassa vA, jesijjayassa vA ThANaM ThAittae / tattha se divva-mANussa-tirikkhajoNiyA uvasaggA samuppajjejjA, te NaM uvasaggA payalejja vA pavaDejja vA, No se kappai payalittae vA pavaDittae vaa| tatthaM NaM uccAra-pAsavaNeNaM ubbAhijjA, No se kappai uccAra-pAsavaNaM ugiNhittae vA, NigiNhittae vA kappai se puvvapaDilehiyaMsi thaMDilaMsi uccAra-pAsavaNaM parijhuvittae, ahAvihimeva ThANaM ThAittae / evaM khalu esA paDha mA sattarAiMdiyA bhikkhupaDimA ahAsUyaM jAva ANAe aNupAlittA bhavai / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-7 75 ] bhAvArtha :- prathama sAta divasa-rAta(ahorAtrInI pratimAnA dhAraka bhikSu, zarIra pratye mamatvathI rahita kAvata pariSahAdine sahana kare che. te cauvihArA upavAsa karIne, grAma yAtrAjadhAnInI bahAra uttAnAsana-catA suIne, pArSAsanapaDakhAbhera sUIne, niSadyAsana-sukhAsanamAM besIne kAyotsargamAM sthira thAya che. kAyotsarga(dhyAna)thI patita kare tevA deva, manuSya, athavA tiryaMca sabaMdhI upasargo Ave, to paNa te aNagAra dhyAnathI vicalita ke patita thatAM nathI. maLamUtra nivAraNane rokatA nathI, paraMtu pUrve pratilekhana karelI bhUmipara malamUtrano tyAga karIne, pharI svasthAne AvI vidhivat kAyotsarga kare che. A rIte A pahelI sAta divasa-rAtanI bhikSu pratimAnuM sUtrAnusAra yAvat jinAjJAnusAra pAlana kare che. bIjI sAta divasa-rAtrinI (navamI) bhikSupratimA :| 23 evaM doccA sattarAIdiyA vi / NavaraM-daMDAiyassa vA, lagaDasAissa vA, ukkuDuyassa vA ThANaM tthaaitte| sesaM taM ceva jAva ANAe aNupAlittA bhvi| bhAvArtha :- A rIte bIjI sAta divasa-rAta(ahorAtra)nI bhikSu pratimAnuM paNa varNana jANavuM. vizeSatA e che ke A pratimAnA ArAdhanakALamAM daMDAsana, lakuTAsana athavA utkaTukAsanamAM sthita thAya che. zeSa sarva niyamonuM pUrvavatu pAlana kare che yAvatuM jinAjJA anusAra (A pratimAnuM) pAlana kare che. trIjI sAta divasa-rAtrinI (dasamI) bhikSupratimA :24 evaM taccA sattarAIdiyA vi / NavaraM-godohiyAe vA vIrAsaNIyassa vA aMbakhujjassa vA ThANaM ThAittae / sesaM taM ceva jAva aNupAlittA bhavai / bhAvArtha :- A rIte trIjI sAta divasa-rAtanI (dasamI) bhikSu pratimAnuM varNana che. vizeSatA e che ke A pratimAnA ArAdhanakALamAM goduhAsana, vIrAsana ke AmrakunzAsanamAM sthita thaIne kAyotsargAdi karavAmAM Ave che. zeSa varNana pUrvavat yAvatu A pratimAnuM jinAjJA anusAra pAlana kare che. vivecana - prastuta sUtromAM sAta ahorAtra pramANavALI AThamI, navamI, dasamI traNa pratimAonuM varNana che. vakaltha mAM paNaM- pANI rahita upavAsa. AThamI, navamI ane dasamI, A traNa pratimAmAM sAdhaka traNa saptAha paryata upavAsa arthAt ekAMtara upavAsa kare che ane pAraNAmAM divase AyaMbila kare che. dattInI maryAdA sivAya gocarI saMbaMdhI anya sarva niyamonuM pUrvanI pratimAonI jema ja pAlana kare che. sAdhaka A traNe pratimAomAM upavAsanA divase gAmanI bahAra jaIne sUtrokta koI paNa Asane sthira thaIne kAyotsarga kare che. A traNe pratimAomAM mAtra AsananuM aMtara che. AThamI pratimAmAM sAdhaka uttAnAsane, pArSAsane ke niSadyAsane kAyotsargamAM sthita thAya che. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e (1) uttAnAsana- uttAnAsanamAM sAdhaka cattA suIne kAryotsarga kare che. 1 uttAnazAyitA (2) pAzvAMsanamAM sAdhaka paDakhAbhera sUIne kAryotsargamAM sthita thAya che. zrI dazAzrutaskaMdha sUtra pArzva zAyitA (3) niSadhAsana- niSadhAsanamAM sAdhaka padmAsana ke palAMThIvALIne besIne kAryotsargamAM sthita thAya che. naiSadhikAsana naiSadhikAsana Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-7 77 navamI pratimAmAM sAdhaka daMDAsana, lakuTAsana ane ukkuDAsane kAryotsarga kare che. (1) daMDAsana - daMDAsanamAM sAdhaka pagalAMbA karI, hAtha-paga aMtara rahita zarIrane sparze tema rAkhIne daMDanI jema suIne kAryotsargamAM sthita thAya che. daMDAsana (2) lakuTAsana :- vRkSanI lAkaDI vAMkI-cUkI rahe che tema A AsanamAM zarIrano keTaloka bhAga jamInathI ahvara rahe che ane keTaloka bhAga jamInane sparzIne rahe che. temAM eka paDakhe sUIne hatheLI upara mAthuM ane te hAthanI koNI jamIna upara TekavIne, eka pagano paMjo bhUmi upara rahe, eka paDakhuM bhUmine sparze che ane bIjA paganI eDI pahelAM paganA ghUMTaNa upara rAkhe che. la TAsana (3) utkRTukAsana- A AsanamAM sAdhaka paganA baMne taLiyA bhUmi upara sthita karI, pUMTha jamInathI atara rAkhIne, hAtha aMjalIbaddha karI, ubhaDaka besIne kAryotsargamAM sthita thAya che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 | zrI dazAzrutaskaMdha sUtra dasamI pratimAmAM sAdhaka gohAsane, vIrAsane ke AmrakubbAsane sthita thaIne kAyotsarga kare che. dasamI pratimAnA traNe AsanamAM prAyaH zarIra jamInathI addhara rahe che. (1) gokuhAsana- A AsanamAM sAdhaka ghUMTaNa jamInathI addhara rahe tema paganA paMjA upara besIne kAyotsargamAM sthita thAya che. pI . goduhAsana (2) vIrAsana - A AsanamAM sAdhaka khurazI upara beThelA manuSyanI nIcethI khurazI kADhI lIdhA pachI je sthiti hoya te rIte jamIna upara baMne paga rAkhIne zarIra jamInathI addhara rahe tema sthita thaIne kAyotsarga kare che. vIrAsana (3) A prakAsana(aMta kabbAsana)- A AsanamAM sAdhaka baMne paganA paMjA upara UbhA rahI, ghUMTaNathI pagane vAMkAvALI-sIdhA UbhA rahIne kAyotsargamAM sthita thAya che. jema kerI goLa ane nIcethI kAMIka vaLelI hoya che tema A AsanamAM paga thoDA vaLelA rahe che. eka divasa-rAtrinI (agiyAramI) bhikSupratimA - 25 evaM ahorAiMdiyAvi / NavaraM-chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM bahiyA gAmassa vA jAva rAyahANissa vA IsiM pabbhAragaeNaM kAeNaM do vi pAe sAha? Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 6 -7 | 79 vagghAriya-pANissa ThANaM ThAittae / sesaM taM ceva jAva aNupAlittA bhavai / bhAvArtha :- A rIte eka ahorAtra(divasarAtri)nI pratimAnuM paNa varNana che. vizeSatA e che ke pANI rahita chaThTha(be upavAsa)karIne grAma, yAvatu rAjadhAnInI bahAra zarIrane thoDuM jhUkAvIne, bane pagane saMkocIne ane banne hAthane jAnuparyata lAMbA karIne(eka ahorAtra paryata) kAyotsarga kare che. zeSa varNana pUrvavat jANavuM yAvatu A pratimAnuM jinAjJA anusAra pAlana karAya che. eka rAtrinI bhikSupratimA - | 26 egarAiyaM bhikkhupaDimaM paDivaNNassa aNagArassa jAva ahiyAsejjA / kappai se aTTameNaM bhatteNaM apANaeNaM bahiyA gAmassa vA jAva rAyahANissa vA IsiM pabbhAragaeNaM kAraNaM, egapoggalaTThiIe diTThIe aNimisa-NayaNehiM ahApaNihiehiM gattehiM savvidiehiM guttehiM do vi pAe sAhaTu vagghAriya-pANissa ThANaM ThAittae / tattha se divvamANussatirikkhijoNiyA uvasaggA samupajjejjA, te NaM uvasaggA payalejja vA pavaDejja vA No se kappai payalittae vA pavaDittae vA / tattha se uccArapAsavaNeNaM uvvAhijjA, No se kappai uccArapAsavaNaM ugiNhittae vA NigiNhittae vA / kappai se puvvapaDilehiyasi thaMDilaMsi uccArapAsavaNaM parijhuvittae, ahAvihimeva ThANaM ThAittae / bhAvArtha :- eka rAtrinI bhikSapratimA dhAraNa karanAra sAdhu yAvata upasargone sahana kare. te nirjaLa aTTamabhakta(cauvihArA traNa upavAsa) karIne gAma vAva rAjadhAnInI bahAra zarIra thoDuM jhukAvI, eka pudgala-padArtha upara daSTi sthira rAkhIne animeSa dRSTie ane nizcala aMgothI sarva indriyone gopavI, baMne paga saMkocIne banne hAthane jAnuparyata lAMbA karIne kAyotsargamAM sthira rahe che. te samaya daramyAna kAyotsarga dhyAnathI vicalita ke patita kare, tevA deva, manuSya athavA tiryaMca saMbaMdhI upasarga Ave, to paNa te aNagAra vicalita ke patita thatAM nathI. jo maLa-mUtranI nivAraNanI AvazyaktA jaNAya to pUrve pratilekhana karelI bhUmi upara maLa -mUtrano tyAga karIne potAne sthAne AvIne vidhivat punaH kAyotsargamAM sthita thaI jAya che. 27 egarAiyaM bhikkhupaDimaM samma aNaNupAlemANassa aNagArassa ime tao ThANA ahiyAe, asubhAe, akkhamAe aNisseyasAe, aNaNugAmiyattAe bhavati, taM jahA- ummAyaM vA labhejjA, dIhakAliyaM vA rogAyaMka pAuNijjA, kevalipaNNattAo vA dhammAo bhasijjA / / __ egarAiyaM bhikkhupaDimaM sammaM aNupAlemANassa aNagArassa ime tao ThANA hiyAe, suhAe, khamAe, NisseyasAe, aNugAmiyattAe bhavati / taM jahA Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra ohiNANe vA se samuppajjejjA, maNapajjavaNANe vA se samuppajjejjA, kevalaNANe vA se asamuppaNNapuvve samuppajjejjA / ___evaM khalu esA egarAiyaM bhikkhupaDimaM ahAsuyaM, ahAkappaM, ahAmaggaM, mahAtavuM, sanma cely ifsattA, patittA, rohitA, tarittA, jigdittA, ArAhittA, ANAe aNupAlittA yA vi bhavai / eyAo khalu tAo therehiM bhagavatehiM bArasa bhikkhu paDimAo pnnnnttaao| tti bemi / / bhAvArtha :- eka rAtrinI bhikSupratimAnuM samyaka prakAre pAlana na karanAra sAdhune traNa sthAna ahitakArI, azubhakArI, akalyANakArI, azreyakArI ane bhaviSyamAM duHkhakArI thAya che, jema ke- (1) unmAdanI prApti (2) dIrghakAlIna roga ane AMtakanI prApti (3) kevaLI prarUpita dharmathI bhraSTa thavuM. eka rAtrinI bhikSupratimAnuM samyaka prakAre pAlana karanAra sAdhune mATe nimnokta traNa sthAna hitakArI, zubhakArI, kalyANakArI, zreyakArI ane bhaviSyamAM sukhakArI thAya che, jema ke- (1) avadhijJAnanI prApti (2) mana:paryavajJAnanI prApti (3) pUrve anutpanna kevaLajJAnanI prApti thAya che. A rIte eka rAtrinI bhikSupratimAnuM yathAsUtra-sUtronusAra, yathAkalpa-AcAra anusAra, yathAmArga-mArgAnusAra ane yathAtathya-satyatApUrvaka, samyaka prakAre kAyAthI sparza karIne, pAlana karIne, zuddhatApUrvaka AcaraNa karIne, pUrNa karIne, kIrtana karIne, ArAdhana karIne, jinAjJA anusAra pAlana karAya che. A rIte sthavira bhagavaMtoe bAra bhikSu pratimAo kahI che. vivecana : prastuta sUtromAM agiyAramI-bAramI pratimAnuM varNana che. agiyAramI pratimAmAM sAdhaka pANI rahita chaThTha tapa kare che ane aMtima rAtrinA gAmanI bahAra ahorAtra paryata kAyotsargamAM sthita thAya che, tethI te ahorAtrikI pratimA kahevAya che. bAramI pratimAmAM sAdhaka pANI rahita aThThama tapa kare che ane aMtima rAtrimAM gAma bahAra eka rAtri paryata kAyotsarga kare che ane temAM eka pudgala upara daSTi sthira rAkhe che. pa pATTiA rikSa - eka pula upara daSTi sthira karavI, tenuM tAtparya e che ke daSTine cAre bAju na pheravatA nAsikA upara, paganA nakha upara ke ummilita daSTipathanA koI eka padArtha upara daSTine sthira karavI. daSTi sthira thatAM mana svataH sthira thAya che. bAramI pratimAmAM apalaka daSTie sAdhaka eka rAtri paryata sthira thAya che. pratimA ArAdhanAnuM phaLa :- bhikSu pratimAnI ArAdhanAthI karmonI mahAnirjarA thAya che. bAramI pratimAnI samyaka ArAdhanA na thAya to unmAda, rogAMtaka ane dharma bhraSTatA A traNa duSkaLa prApta thavAnI zakyatA rahe che ane samyaka ArAdhanA thAya, to avadhijJAna, manaH paryavajJAna ane kevaLajJAna rUpI suphaLanI prApti thAya che. | sAtamI dazA saMpUrNa | Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthanA [ 81] AThamI dazA | | prAkakathana chaROROCRORDROROR * prastuta dazAnuM nAma paryuSaNA kalpa che. cAturmAsanA be kalpamAM paryuSaNa parvatanA kalpane paryuSaNA kalpa kahevAmAM Ave che. dazAzrutaskaMdhanI dazAomAM eka-eka viSayanuM nirUpaNa che. te anusAra A dazAmAM paNa paryuSaNAkalpa saMbaMdhI eka ja viSayanuM pratipAdana hovuM joIe, paraMtu vartamAnamAM A dazAmAM bhagavAna mahAvIra svAmInA jIvananI mukhya cha ghaTanAnA nakSatranuM kathana karatuM eka ja sUtra upalabdha che. * niyuktikAre AdazAnI niryuktimAM paryuSaNakalpamAM pAlana karavA yogya saMyama samAcArInA keTalAka viSayonuM vivecana karyuM che ane niryuktinA prAraMbhamAM paryuSaNA zabdanI vyAkhyA karI che. A dazA upara niyuktinI 67 gAthA che. * eka mAnyatA evI che ke "kalpasUtra" A dazAnA ja aMgarUpa hatuM ane pAchaLathI teNe svataMtra rU5 dhAraNa karyuM. niktine jotA te vAta saMgata lAgatI nathI ane sarva itihAsakAro paNa te vAtamAM eka mata nathI. niktikAranA samaya pachI A dazAno keTaloka bhAga lupta thaI gayo hoya tema anumAna thAya che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrI dazAzrutaskaMdha sUtra AThamI dazA : paryuSaNA kalpa Tazlaze 22/2/2/2 bhagavAna mahAvIra svAmInA jIvananI mukhya ghaTanAoH 1 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcahatthuttare yAvi hotthA, taM jahA - hatthuttarAhiM cue caittA gabbhaM vakkaMte, hatthuttarAhiM gabbhAo gabrbha sAharie, hatthuttarAhiM jAe, hatthuttarAhiM muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie, hatthuttarAhiM anaMte aNuttare NivvAghAe NirAvaraNe kasiNe paDipuNe kevalavaranANadaMsaNe samuppaNNe, sAiNA pariNivvue bhagavaM jAva bhujjo bhujjo uvadaMse / bhAvArtha :te kALe arthAt avasarpiNI kALamAM ane te samaye eTale cothA ArAnA aMtima samayamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA pAMca kalyANaka hastottarA-uttarAphAlgunI nakSatramAM thayA. (1) bhagavAna uttarAphAlgunI nakSatramAM devalokathI cyavIne garbhamAM AvyA. (2) uttarAphAlgunI nakSatramAM bhagavAnanuM eka garbhathI bIjA garbhamAM saMharaNa thayuM. (3) uttarAphAlgunI nakSatramAM janma thayo. (4) uttarA phAlgunI nakSatramAM muMDita thaIne agAradharmamAMthI aNagAra dharmamAM prati thayA. (5) uttarAphAlgunI nakSatramAM bhagavAnane anaMta, anuttara, nirvyAghAta, nirAvaraNa, kRtsya, paripUrNa ane zreSTha evuM kevaLajJAna, kevaLa darzana utpanna thayuM. (6) svAtinakSatramAM bhagavAna mokSa-paramanirvANane prApta thayA yAvat bhagavAne vAraMvAra spaSTarUpe dharmano upadeza Apyo. vivecanaH prastuta sUtramAM bhagavAna mahAvIra svAmInA jIvananI mahatvapUrNa cha ghaTanA samayanA nakSatra yoganuM kathana che. (1) cyavana- A avasarpiNI kALanA cothA ArAnA 75 varSa ane 8aaaa mahinA zeSa hatA tyAre aSADha suda-nI madhyarAtrie hasta nakSatra jenI uttara(pachI) che, tevuM uttarAphAlgunI nakSatra caMdra sAthe yogamAM hatuM tyAre bhagavAna mahAvIra svAmIno jIva dasamA prANata devalokamAMthI cyavIne(devAyu pUrNa karIne) brAhmaNakuMDa nagaramAM RSabhadatta brAhmaNanI patnI devAnaMdAmAtAnI kukSImAM avatirata thayo. (2) garbha saMhaNa- bhagavAna mahAvIra svAmInI garbhAvasthAnI 83mI rAtre Aso vada-13(gujarAtI bhAdaravA vada-13)nI rAtrie uttarA phAlgunI nakSatranA yogamAM hariNaigameSI deve devAnaMdAmAtAnI kukSImAMthI mahAvIra svAmInA garbhanuM saMharaNa karyu ane kSatriyakuMDa nagaranA siddhArtha rAjAnA rANI trizalA mAtAnI kukSImAM(garbhane) sthApita karyo. (3) janma- trizalA mAtAe caitra suda-13nA madhyarAtrie uttarAphAlgunI nakSatramAM bhagavAna mahAvIra svAmIne janma Apyo. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-8 83 (4) dIkSA- vardhamAna kumAra(mahAvIra svAmI) 30 varSanI uMmare mAgasara vada-10(gujarAtI kArataka vada-10)nA divasanA cothA prahare uttarAphAlgunI nakSatramAM pravrujita thayA. (5) kevaLajJAna- saMyama svIkAra karyA pachI 12aa varSano sAdhanA kALa pUrNa thatAM RjuvAlikA nadInA taTe, zyAmaka gAthApatinA kSetramAM, zAlavRkSanI nIce, chaTha tapayukta, goduhAsane dhyAnastha prabhune vaizAkha suda-10nA divasanA cothA prahare uttarAphAlgunI nakSatranA yogamAM kevaLajJAna kevaLadarzana prApta thayuM. (6) nirvANa- kevaLI paryAyamAM 30 varSa pachI, saMpUrNa AyuSyanA sADA botera(7rA) varSa vyatIta thayA tyAre apApApurI(pAvApurI)mAM hastipAla rAjAnI sabhAmAM, chaThatapayukta bhagavAna kArataka vada-amAsa(gujarAtI Aso vada-amAsa)nA madhyarAtrie svAti nakSatranA yogamAM nirvANa pAmyA. ahIM bhagavAnanA jIvananI mukhyatama ghaTanAno ullekha mAtra che. bhagavAnanA jIvananuM vistRta varNana AcArAMga sUtra-bIjA zrutaskaMdhanA paMdaramA adhyayanamAM varNita che. niryuktinI gAthA jotAM jaNAya che ke A dazAnuM je svarUpa niryuktikAranI sAme haze, te Aje upalabdha nathI. A dazAnI 7 niryukti gAthA upalabdha che. temAM prAraMbhanI gAthAomAM paryuSaNA (kalpa)nI vyAkhyA che ane tatpazcAt saMyama samAcArInu varNana che. cAturmAsanA cAra mahinA sAdhu-sAdhvI eka sthAne rahe che, te cAturmAsakalpane paryuSaNAkalpa, varSAvAsakalpAdi kahe che. tathA cUrNikAra niryuktikAre tenI vibhinna vyAkhyAo karI che, yathA- parivasaNA pajjusaNA pajjosamaNA ya vAsavAso ya / 14ma samosaraLa ti ya vagA neko dedA // niyukti gAthA-pa (6) gastha pattAri mAlA parivasaMtitti parivasaLA / eka ja sthAnamAM cAra mahinA rahevuM, te parivasaNA. (2) savvAsu visAsu na padmimaMtIti pannusaLA / sarva dizAomAM (cAre bAju) paribhramaNa na karavuM te posaNA. (ra) para savvato bhAve, sa nivAse sa pakhtolamaLA / sarvathA bhAve eka sthAnamAM (AtmabhAvamAM) rahevuM te posamaNA. (4) variyApu pattAri mAlA prAtha aghdhatIti vAsAvAso / varSAkALanA cAra mahinA mATe eka sthAnamAM vAsa karavo, rahevuM, te varSAvAsa. (5) nibAyAteLa pAse ceva vAsapAtramAM vitta pavisatIti padmamasamosaraLa / varasAdanA samaye nirvyAghAta-vyAghAta na thAya tevA kSetramAM praveza karIne rahevuM, te prathama samavasaraNa. (6) Duno ekkekkaM mAsaM khettoggaho bhavati varisAsu cattAri mAsA ega khettoggaho bhavatitti jitttthoggho| RRtubaddhakALa arthAt zeSakALamAM eka-eka mAsa paryaMta kSetranuM grahaNa (kSetra grahaNanI AjJA) hoya che ane varSAkALamAM cAra mAsa mATe kSetra grahaNa thAya che, te RtubaddhanI apekSAe jyeSTha-vadhu grahaNa hovAthI jeTha graha kahevAya che. A sarva vyAkhyA eka arthane arthAt cAturmAsa kalpane ja sUcita kare che. niryukti kathita saMyama samAcArI = (1) sAdhu-sAdhvIe comAsAno eka mahino ane vIsa divasa vyatIta thayA pachI arthAt bhAdaravA suda pAMcamanA paryuSaNA(saMvatsarI) karavI joIe. je AlAja cAmAsiyAto savIsatite mAle te pakhkholaveMti / - niyukti gA. 71nI cUrNi. (2) sAdhu-sAdhvI je makAnamAM cAturmAsa nivAsa kare tyAMthI tene pratyeka dizAmAM be gAu arthAt ardhayojanathI AgaLa na javuM joIe. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra ubhaovi addhajoyaNa saaddhakosaM ca taM havati khetaM / ho so jhoyA, noTULa vALA II - niryukti gAthA 78 sAdhu je sthAnamAM rahyA hoya, te kSetrathI be gAu dUra gaucarI Adi mATe jaI zake che. sAdhunA sthAnathI baMne dizAmAM be-be gAunI gaNanA karatAM cAra gAu arthAtu eka yojanAnI kSetra maryAdA thAya che, paraMtu kyAreka be gAu dUra gaucarI gayelA sAdhune uccArAdi bAdhAnA nivAraNa mATe javuM paDe, to te ardhA gAu vadhu AgaLa jaI zake che. baMne dizAnA ardhA-a gAunI gaNanA karatA eka gAu thAya che. A rIte sAdhunI kSetra maryAdA eka yojana ane eka gAu thAya che, tene sUtrakAre sosa noyane kahyuM che. (3) cAturmAsamAM sAdhu-sAdhvIe vinayano upayoga na karavo joIe. rogAdinA kAraNe viSayano upayoga karavo hoya, to AcAryAdinI AjJA laIne karI zake che. vigatiM vitagIbhIo vigaigayaM jo u bhuMjae bhikkhU / vinA vikAsa mA vitI vihiM vana che - niryukti-84 virata nAma Avatatva rAmana bhikSu-sAdhu saMyamathI vividha prakAre asaMyama tarapha laI janAra vigayayukta bhojana kare to vigata svabhAvavALo te AhAra sAdhune balAt asaMyamamAM laI jAya che. (4) cAturmAsamAM sAdhu-sAdhvIne zayyA sastAraka grahaNa karavA kahyuM che, jIvarakSA mATe te Avazyaka che. kAraNao uDugahite ujjhiUNa geNhati annnnNprisaaddii| vArasa tiri karelA ni pajeja | - niryukti-86 Rtukalpa-zeSa kALamAM kAraNa vizeSathI grahaNa karelA saMstAraka choDI dIdhA pachI cAturmAsamAM AvazyakatAnusAra saMstAraka grahaNa kare. guru Adine ApavAnA hoya to traNa ane zeSa sarva sAdhu eka-eka saMstAraka grahaNa karI zake che. (5) cAturmAsAmAM sAdhu-sAdhvIne traNa mAtraka(pAtra) grahaNa karavA kahyuM che, jema ke- (1) uccAra (vaDInItanuM) mAtraka (2) prazravaNa(laghunItanuM) mAtraka (3) kapha mAtraka. uccAra-pAsavaNa-khela mattae tinni tihi gehati / saMga-AisakkA mujhavaNa 3oti ! - niryukti-87 (6) sAdhu-sAdhvIe paryuSaNA-saMvatsarInI ArAdhanA samaye gAyanI ruMvATI jeTalA vALa rAkhavA kalpatA nathI arthAtu gAyanI ruMvATI jeTalA vALa hoya to paNa lonca karavo Avazyaka che. dhuvaloo u jinANaM niccaM therANa vAsavAsAsu / abhinAgasa va, nAsime II niyukti-87 jinakalpI, sthavirakalpI, gacchavAsI sarva sAdhuoe varSAvAsamAM (saMvatsarI pUrve) dhruva locamAthAnA vALa, mUMcha Adino loca karavo Avazyaka che. asamartha, glAna sAdhue paNa te rAtrinuM (saMvatsarInuM) atikramaNa na karavuM joIe. (7) sAdhu-sAdhvIne cAturmAsa pahelA bhAva thayelA zraddhAvAna sivAya koIne cAturmAsamAMdIkSAdevI kalpatI nathI. (8) cAturmAsamAM sAdhu-sAdhvIe samiti, guptinA pAlanamAM vizeSa sAvadhAnI rAkhavI joIe. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-8 [ 85 ] (9) sAdhu-sAdhvIne paryuSaNA pachI pUrvanA kaleza(kaSAya)ne anupazAMta rAkhavo kalpato nathI arthAt kalezayukta bhAvone choDI devA joIe. iriesaNa bhAsANaM mana vayasA kAie ya duccirie / harakha vasAyA saMvari vigatava i niryukti-90 iryAsamiti, bhASAsamiti upalakSaNathI eSaNAdi sarva samiti, mana, vacana, kAyaguptimAM sAdhue upayogavAna rahevuM joIe. adhikaraNa-kaleza, kaSAyanuM saMvatsarIe upazamana karavuM joIe. (10) sAdhu-sAdhvIe AkhA varSanA badhA prAyazcitta tapa cAturmAsamAM karI levA joIe. ne AThamI dazA saMpUrNa Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ as * navamI dazA prAkathana )ROROOOOOR prastuta dazAmAM mahAmohanIya karmabaMdhanA trIsa sthAnonuM kathana che. mahAmohanIya karma :- jIvane mUDha ke viveka zUnya banAve, te mohanIya karma che. utkRSTa sthitivALA mohanIya karmane mahAmohanIya karma kahe che. zrI dazAzrutaskaMdha sUtra * zrI prajJApanA sUtramAM mohanIya karmanA be bheda kahyA che darzanamohanIya ane cAritra mohanIya. tyAM A baMne prakAranA mohanIya karmanuM vistRta varNana che. temAM mukhyatve deva, guru, dharmanI AzAtanAthI darzana mohanIya ane krodhAdi kaSAyothI cAritra mohanIyanA karmabaMdhanuM nirUpaNa che. te ja bhAvo jyAre tIvratama thAya, kaSAyajanya hiMsA, asatya Adi krUratama pravRtti thAya, tyAre mahAmohanIya karmano baMdha thAya che. * mahAmohanIya karmanI sthiti 70 kroDAkroDI sAgaropamanI che. jIvanA anaMta saMsAra paribhramaNanuM kAraNa, mahAmohanIya karma che. anaMta saMsAra paribhramaNathI mukta thavA mATe sAdhanA karatAM sAdhako mahAmohanIyakarma baMdhanA kAraNone jANIne, tenAthI sarvathA dUra rahIne, potAnI sAdhanAne saphaLa banAvI zake te dRSTikoNathI sUtrakAre sAdhunA lakSe prastuta viSayanuM nirUpaNa karyuM che. A viSayano bodha zrAvaka-zrAvikAone paNa atyaMta upayogI che. teoe paNa A mahAmohanIya karmabaMdha sthAnathI dUra rahevuM joIe. ////////// Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-9 [ 87 ] navamI dazA : mahAmohanIya baMdha sthAna 27/7/272/PP/PE mahAmohanIya karmabaMdhanA trIsa sthAna :| 1 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA NAmaM NayarI hotthA, vaNNao / puNNabhadde NAma ceie, vaNNao / koNiya rAyA / dhAriNI devI / sAmI samosaDhe / parisA NiggayA / dhammo kahio / parisA paDigayA / ____ ajjo ! ti samaNe bhagavaM mahAvIre bahave NiggaMthA ya NiggaMthIo ya AmaMtettA evaM vayAsI- evaM khalu ajjo ! tIsaM mohaNijjaThANAI jAiM imAI itthI vA puriso vA abhikkhaNa-abhikkhaNaM AyaremANe vA, samAyaremANe vA mohaNijjattAe kammaM pakarei, taM jhaabhAvArtha :- kALamAM-avasarpiNI kALamAM, te samayamAM-cothA ArAnA aMta bhAgamAM caMpAnAmanI nagarI hatI. pUrNabhadranAmanuM udyAna hatuM. nagarI ane udyAnanuM varNana aupapAtika sUtra pramANe jANavuM. tyAM koNikarAjA rAjya karatA hatA. tenI dhAriNIdevI paTTarANI hatI. zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmI grAmAnugrAma vihAra karatAM tyAM padhAryA. pariSada caMpAnagarImAMthI nIkaLI. pUrNabhadra caityamAM dharmazravaNa mATe AvI. bhagavAne dharmanuM svarUpa samajAvyuM. dharmazravaNa karI pariSada cAlI gaI.(tyAra pachI) zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe sarva sAdhu-sAdhvIone AmaMtrita karI A pramANe kahyuM, he Aryo! je strI athavA puruSa A trIsa mohanIya sthAnonuM sAmAnya rUpe AcaraNa kare che ke vizeSarUpe vAraMvAra AcaraNa kare che, te mahAmohanIyakarmano baMdha kare che, yathAhiMsAjanya mahAmoha baMdhanA cha sthAno: je kei tase pANe, vArimajjhe vigAhiA / 2 udaeNa'kkamma mArei, mahAmoha pakuvvai // 1 // bhAvArtha :- je vyakti trasa prANIone pANImAM DubADIne, dhodhanA dhasamasatA pravAhamAM nAMkhIne mAre che. te mahAmohanIya karma bAMdhe che. A prathama mahAmoha badhasthAna che. pANiNA saMpihittANaM, soyamAvariya pANiNaM / aMto NadaMtaM mArei, mahAmohaM pakuvvai // 2 // bhAvArtha :- je vyakti trasa prANIonA moDhe, nAka vagere zvAsa levAnA dvArone baMdha karIne arthAtu zvAsa rUMdhIne, gaLuM dabAvIne ane zvAsa rUMdhAtA aMdaraja ArtanAda karatAM prANIone mAre che, te mahAmohanIya karma bAMdhe che. A bIjuM mahAmoha baMdha sthAna che. jAyateyaM samArabbha, bahuM orubhiyA jaNaM / aMto dhUmeNa mArei, mahAmohaM pakuvvai // 3 // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra bhAvArtha:je vyakti aneka prANIone eka gharamAM ke bhavanamAM bAMdhIne ke pUrIne agni prajvalita karI dhumADAthI guMgaLAvIne mAre che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A trIjuM mahAmoha baMdhasthAna che. sIsamma jo pahaNai, uttamaMgammi ceyasA / vibhajja matthayaM phAle, mahAmohaM pakuvvai // 4 // 88 bhAvArtha :je vyakti kaluSita cittathI(mAravAnA kuvicArathI) prANInA mAthA para zastrathI prahAra karI, mAthAne phoDe che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A cothu mahAmoha baMdha sthAna che. sIsA veDheNa je kei, AveDhei abhikkhaNaM / tivvAsubhasamAyAre, mahAmohaM pakuvva // 5 // bhAvArtha:je vyakti tIvra azubha pariNAmothI koI prANInA mAthA para bhInuM cAmaDuM vIMTIne, aneka AMTA daI cAmaDuM vIMTIne mAre che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A pAMcamuM mahAmoha baMdha sthAna che. puNo- puNo paNihIe, haNittA uvahase jaNaM / phaleNa aduva daMDeNaM, mahAmohaM pakuvvai // 6 // bhAvArtha :je malina manathI koI vyaktine mArIne upahAsa kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. koI vyakti gAMDA-bhoLA Adi manuSyone irAdApUrvaka bIlA Adi kaThora phaLathI, daMDa AdithI mArIne upahAsa kare che, te mahAmohanIya karma bAMdhe che. A chaThThuM mahAmoha baMdhasthAna che. asatya-kapaTajanya mahAmoha baMdhanA cAra sthAnoH gUDhAyA NihijjA, mAyaM mAyAe chAyaI / asaccavAI NiNhAI, mahAmohaM pakuvvai // 7 // 3 bhAvArtha :je vyakti chUpI rIte anAcAranuM sevana karIne, mAyA-kapaTa karIne tene chUpAve, asatya bole ane sUtronA yathArtha arthone chUpAve che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A sAtamuM mahAmohabaMdha sthAna che. dhaMsei jo abhUeNaM, akammaM attakampuNA / aduvA tumakAsitti, mahAmohaM pakuvvai // 8 // bhAvArtha:- je vyakti nirdoSa vyakti para khoTA AkSepo mUkI kalaMkita kare, potAnA duSkarmonuM tenA para AropaNa kare che athavA teM ja A kArya karyuM che, A rIte doSonuM AropaNa kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A AThamuM mahAmoha baMdhasthAna che. jANamANo parisAe, saccAmosANi bhAsai / anlIna-phADye sei, mahAmoDhuM pazubarU // 6 // bhAvArtha:uttejita kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A navamuM mahAmoha baMdhasthAna che. aNAyagassa NayavaM, dAre tasseva dhaMsiyA / viulaM vikkhobhaittANaM, kiccA NaM paDibAhiraM // 10 // je vyakti bharI sabhAmAM jANI joIne mizrabhASA bole, asatya bhASaNa dvArA kalahane Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-9 [ 89 ] uvagasaMtapi jhaMpittA, paDilomAhiM vagguhiM / / bhoga-bhoge viyArei, mahAmohaM pakuvvai // 11 // bhAvArtha :- maMtrIonA vizvAse zAsana calAvanAra rAjAno kuTila maMtrI darabArIomAM phATaphUTa paDAvI, SaDayaMtra dvArA rAjAne rAjyabhraSTa karI rAjya paDAvI le, rANIonA zIlane khaMDita kare, teno virodha karanArA sAmaMtono tiraskAra karI, teonA sukhabhogano nAza kare, te mahAmohanIya karma bAMdhe che. A dasamuM mahAmohabaMdhana sthAna che. abrahmacarya saMbaMdhita asatyajanya mahAmoha baMdhanA be sthAno: akumArabhUe je keI kumAra-bhUe-tti haM vae / itthI-visaya sevI e, mahAmohaM pakuvvai // 12 // bhAvArtha :- je vyakti bALabrahmacArI na hovA chatAM svayaMne bALabrahmacArI kahevaDAve ane gupta rIte strInuM sevana kare, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A agiyAramuM mahAmoha baMdhana sthAna che. vaMzavAjI ne je, "jamavAra tti ' vaNa . gaddahevva gavAM majjhe, vissaraM Nayai NadaM // 13 // appaNo ahie bAle, mAyAmosaM bahuM bhase / itthI-visae-gehie, mahAmoha pakuvvai // 14 // bhAvArtha :- brahmacArI na hovA chatAM huM brahmacArI chuM, e rIte khoTuM bolanArA, gAyonI vacce gadheDAnI jema ayogya bakavATa kare che. potAnA AtmAnuM ahita karanArA je mUrkha-mAyAvI mahAmRSA bolIne strIomAM Asakta rahe che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A bArame mahAmoha badhasthAna che. kRtajJatAjanya mahAmohanA baMdha sthAno - jaM Nissio uvvahai, jasasAhigameNa vA / tassa lubbhasi vittaMsi, mahAmohaM pakuvvai // 15 // bhAvArtha :- je vyakti jenA Azraye AjIvikA prApta karatA hoya, jenI sevAthI samRddhi prApta karI hoya, tenA ja dhananuM apaharaNa kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A teramuM mahAmoha baMdhasthAna che. IsareNa aduvA gAmeNaM, aNIsare IsarIkae / tassa saMpaya-hINassa, sirI atulamAgayA // 16 // issA-doseNa AviTe, kalusAvila-ceyase / je aMtarAyaM ceei, mahAmohaM pakuvvai // 17 // bhAvArtha :- aizvaryazALI ke Rddhi saMpanna grAmavAsIonI madadathI je dIna, anAtha, saMpattivihina vyakti anupama saMpatti pAmI hoya, te vyakti irSAne vaza banIne, kaluSita cittathI te upakArInA lAbhamAM aMtarAyabhUta bane che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A caudamuM mahAmoha baMdhisthAna che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 | zrI dazAzrutaskaMdha sUtra vizvAsaghAtathI hiMsAjanya mahAmohanA be baMdhasthAno:k sappI jahA aMDauDaM bhattAraM jo vihiMsai / __ seNAvaI pasatthAraM, mahAmoha pakuvvai // 18 // bhAvArtha :- jema sarpiNI pote ja potAnA IDAne gaLI jAya che tema je potAnA svAmI (pAlaka), senApati (rakSaka) ane zAsanakartA(kalAcArya, dharmAcArya)ne mArI nAMkhe che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A paMdaramuM mahAmoha baMdhisthAna che. je NAyagaM ca raTThassa, NeyAraM Nigamassa vA / seTuiM ca bahuravaM haMtA, mahAmohaM pakuvvai // 19 // bhAvArtha :- je rASTranAyakanI, gAmanA svAmInI tathA lokapriya vyaktinI vAta kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A soLamuM mahAmoha baMdhasthAna che. bahujaNassa NeyAraM, dIvaM tANaM ca pANiNaM / eyArisaM NaraM hatA, mahAmoha pakuvvai // 20 // bhAvArtha :- je aneka mANasonA nAyaka, aneka prANIo mATe samudramAM dvIpa samAna arthAt Apatti- kALamAM rakSA karanArA, aMdhakAramAM athaDAtA prANIo mATe dIpakanI jema jJAna rUpI prakAzathI sanmArge lAvanAranI ghAta kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A sattaramuM mahAmoha badhasthAna che. dharmabhraSTatA tathA dharma niMdAjanya mahAmoha baMdhanA sthAno: uvaTThiyaM paDivirayaM, saMjayaM sutavassiyaM / viukkamma dhammAo bhaMsei, mahAmoha pakuvvai // 21 // bhAvArtha :- je pApathI nivRtta thayelA dIkSArthI, saMyamI, sutapasvI sAdhune dharmathI bhraSTa kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A aDhArame mahAmoha baMdhisthAna che. tahevANaMta-NANINaM, jiNANaM varadasiNaM / tesiM avaNNavaM bAle, mahAmoha pakuvvai // 22 // bhAvArtha :- je anaMta jJAnI(kevaLajJAnI), varadarzI(kevaLadarzanI) jinendradevanA avarNavAda bole, niMdA kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A ogaNIsamuM mahAmoha baMdhasthAna che. NeyAuyassa maggassa, duDhe avayarai bahu / taM tippayaMto bhAvei, mahAmoha pakuvvai // 23 // bhAvArtha :- jeSTAtmAanekabhavyajIvonenyAyamArgasamyagdarzana, samyajJAnasamyakyAritrarUpamokSa mAga)thI bhraSTa kare che. nyAya mArganI SapUrvaka niMdA kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A vIsamuM mahAmoha badhasthAna che. guru avajJAnanya mahAmohanA baMdhasthAna : Ayariya-uvajjhAehiM, suyaM viNayaM ca gAhie / te ceva khisai bAle, mahAmohaM pakuvvai // 24 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-9 bhAvArtha :- je vyakti AcArya, upAdhyAya pAsethI zruta ane AcAra prApta karyA hoya, tenI ja AjJAnI avahelanA(niMdA) kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A ekavIsamuM mahAmoha baMdhasthAna che. Ayariya-uvajjhAyANaM, samma Na paDitappai / appaDipUyae thaddhe, mahAmohaM pakuvvai // 25 // bhAvArtha :- je abhimAnI vyakti AcArya, upAdhyAyanI sArI rIte sevA karatA nathI, temano Adara-satkAra karatA nathI, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A bAvIsamuM mahAmoha badhasthAna che. mithyAbhASaNa, AtmazlAghAjanya mahAmoha baMdhanA ATha sthAno: abahussue ya je keI, sUeNaM pavikatthai / sajjhAya-vAyaM vayai, mahAmohaM pakuvvai // 26 // bhAvArtha - bahuzruta na hovA chatAM je vyakti svayaMne bahuzruta, svAdhyAyI, ane zAstronA rahasyonA jANakAra kahe che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A trevIsamuM baMdha sthAna che. atavassie je keI, taveNaM pavikatthai / savvaloyapare teNe, mahAmoha pakuvvai // 27 // bhAvArtha :- tapasvI na hovA chatAM vyakti svayaMne tapasvI kahe che te A vizvamAM sauthI moTo cora che. AvI mithyA AtmazlAghA karanArA mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A covIsamuM mahAmoha baMdha sthAna che. sAhAraNaTThA je kei, gilANammi uvaTThie / pabhU Na kuNai kicca, majjhapi se Na kuvvai // 28 // saDhe NiyaDI-paNNANe, kalusAulaceyase / appaNo ya abohIe, mahAmoha pakuvvai // 29 // bhAvArtha :- anyanI sevA mATe pote samartha hovA chatAM je vyakti teNe mArI sevA karI nathI athavA A mAro pratyupakAra(sevA) zuM karavAno? tema samajI, vicArIne sAdhAraNArthI eTale potAnI nirjarA mATe, rogInA hita mATe, vaiyAvaccarUpa kartavyane karato nathI te zaTha, mAyAmAM nipuNa-mAyAvI, kaluSita pariNAmI, AtmAnuM ahita (abodhi) karanAra, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A pacIsamuM mahAmoha sthAna che. je kalahAhigaraNAiM, saMpauMje puNo-puNo / savva titthANa-bheyAe, mahAmohaM pakuvvai // 30 // bhAvArtha :- je vyakti caturvidha saMghamAM phATaphUTa paDAvavA kalahanA aneka prasaMgo upasthita kare che, te mahAmoha- nIyakarma bAMdhe che. A chavvIsamuM mahAmoha baMdha sthAna che. je ya Ahammie joe. saMpauMje paNo paNo / sA-3 sahI-3, mahAno pazva / rUA. bhAvArtha :- je vyakti potAnI prazaMsA mATe, sanmAna mATe, priyavyaktine khuza karavA, mitravarga Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra mATe adhArmika yogano-pApakArI pravRttino vAraMvAra prayoga kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A sattAvIsamuM mahAmoha badhasthAna che. 92 je ya mANussara bhoe, aduvA pAraloie / te'tippayaMto Asayai, mahAmohaM pazuvar // 22 // bhAvArtha :je vyakti mAnuSika (manuSya saMbaMdhI) ane pAralaukika arthAt daivI bhogonI atRptithI tenI vAraMvAra tIvra abhilASA kare che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A aThyAvIsamuM mahAmoha baMdhasthAna che. iDDI juI jaso vaNNo, devANaM balavIriyaM / tesiM avaNNavaM bAle, mahAmohaM pakuvvai // 33 // bhAvArtha :- je vyakti, devonI Rddhi, dhruti(zarIra, AbhUSaNonI kAMti), yaza, varNa(sauMdarya) ane bala-vIrya (divya sAmarthya)nA avarNavAda bole che, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A ogaNatrIsamuM mahAmoha baMdhasthAna che. apassamANo passAmi, deve jakkhe ya gujjhage / aNNANI jiNapUyaTThI, mahAmohaM pakuvvai // 34 // bhAvArtha: je ajJAnI vyakti, jina bhagavAnanI jema mAro paNa Adara-satkAra thAya, tevI icchAne vaza banIne deva, yakSa ane asurone na jovA chatAM huM te badhAne jouM chuM, tevuM mithyAbhASaNa kare, te mahAmohanIyakarma bAMdhe che. A trIsamuM baMdhasthAna che. na upasaMhAraH 10 ee mohaguNA vuttA, kammaMtA cittavaddhaNA / je u bhikkhU vivajjejjA, carejjattagavesae // 35 // bhAvArtha :- je mahAmohanA baMdhasthAno che, te mohathI utpanna thanArA, azubhakarmanuM phaLadenArA, cittanI malinatAne vadhAranArA doSo che, tethI sAdhu tenuM AcaraNa na kare, paraMtu AtmagaveSaNA-AtmadarzanamAM lIna rahe. jaM pi jANe ito puvvaM, kiccAkiccaM bahuM jaDhaM / teM vattA tAkhi seviggA, tehiM, AyAravuM siyA "rUdda|| bhAvArtha:sAdhu pahelAM(dIkSA pUrve ajJAna vaza) karelA potAnA kRtyAkRtyone jANI teno saMpUrNapaNe parityAga kare ane te saMyamasthAnonuM--zreSTha AcAranuM sevana kare ke jenA dvArA te AcAravAna thAya che. AyAra-guttI suddhappA, dhamme ThiccA aNuttare / tato me sae dose, visamAsIviso jahA // 37 // bhAvArtha -- jema AzIviSa-sarpa vamelA viSanuM punaH pAna karato nathI, tema paMcAcAranA pAlaka, zuddhAtmA, anuttara dharmamAM sthita sAdhaka uparokta(mahAmohano baMdha karanArA) doSono tyAga kare che, tenuM punaH sevana na kare. sucattadose suddhappA, dhammaTThI viditAyare / iheva labhate kitti, peccA ya sugatiMvaraM // 38 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-9 | 97 | bhAvArtha :- uparokta doSono samyaka prakAre tyAga karanArA zuddhAtmA, dharmArthI, mokSa svarUpanA jJAtA sAdhaka A lokamAM yaza-kItine prApta kare che ane paralokamAM sugatine prApta kare che. evaM abhisamAgamma, sarA daDhaparakkamA / savvamohaviNimukkA, jAimaraNamaticchiyA // 39 // bhAvArtha :- daDha parAkramI, zuravIra sAdhu A badhA sthAnone jANIne A mahAmohanIya karmabaMdhanA kAraNono tyAga kare che, te janma-maraNanuM atikramaNa kare che arthAt saMsArathI mukta thAya che. vivecanaH prastuta dazAmAM mahAmohanIya karmabaMdhanA 30 kAraNono ullekha che. sAmAnya rUpe sAdhu-sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAo hiMsAdi 18 pApasthAnanA tyAgI hoya che. tema chatAM kaSAyanA udayamAM svarUpane bhUlI, kaleza, mamatva, abhimAna Adi doSone vaza thaIne mahAmohanIya karmano baMdha na kare, te lakSya A baMdha sthAnonuM kathana karyuM che. sAdhu-sAdhvInA saMbodhanathI kathana hovA chatAM upalakSaNathI zrAvakAdi mATe paNa A kathana che, tema samajavuM. - A mahAmohanA baMdhamAM eka yA bIjA prakAre A 18 pApa saMbaMdhI durguNa ke duvRttio kAraNabhUta bane che. te duvRttio A pramANe che. mahAmoha baMdhisthAna pApasthAna vRtti 1thI 6 hiMsakavRtti kapaTavRtti AkSepa mUkavAnIvRtti asatya, kalahavRtti 10, 13, 14 kRtajJatA ke vizvAsaghAtavRtti 11, 12, 23, 24, 30 asatya saha kapaTavRtti 15 thI 17 rakSakanI ghAtavRtti 18, 20 dharmabhraSTa karavAnI vRtti tIrthakarAdinI niMdAvRtti 21, rara AcAryAdi AzAtanA vRtti avaiyAvacca vRtti saMghAdimAM bheda karAvavAnI vRtti ajJAna yogathI duHkhI karavAnI vRtti kAmavRtti deva niMdAvRtti 19 25 | navamI dazA saMpUrNa Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 zrI dazAzrutaskaMdha sUtra dazamI dazA prAkathana )ROROOOOOR * prastuta dazamI dazAmAM nava prakAranA nidAnanuM varNana che. keTalAka graMthomAM A dazAnuM nAma AtyaMtikALa sAyabALa paNa prApta thAya che. (1) AvRtti- saMsAra athavA karmabaMdha. saMsAra paribhramaNanuM mukhya kAraNa karmabaMdha che ane karmabaMdhanuM mukhya kAraNa mithyAtva ane moha che. je kriyAthI saMsAra paribhramaNanI vRddhi thAya, tevA saMsAra paribhramaNanA sthAnabhUta karmabaMdhane AyattivALa kahe che. mohanIya karmanI prabaLatAthI ja nidAna thAya che ane mohanIya karmanA prabaLa udayamAM karmano tIvra baMdha thAya che, A rIte nidAna saMsAra paraMparAnA kAraNabhUta hovAthI nidAna mATe AyaMtivALa zabdaprayoga thAya che. (2) nidAnano artha che chedana karavuM athavA kApavuM. jenAthI jJAna, darzana, cAritrarUpa mokSamArganuM chedana athavA vidAraNa thAya, mokSamArgano nAza thAya, te kriyAne nidAna kahe che. (3) tapa-saMyama Adi ArAdhanAnA phaLa mATe tIvratama saMkalpa karavo arthAt ArAdhanAnuM phaLa mAMgI levuM. te nidAna che. nidAnanA prakAra :- vyaktinI vividha icchAonA AdhAre nidAnanA aneka prakAra thAya che, jema ke mArA tapa-saMyamanA phaLa svarUpe huM amuka vyaktine mAranAra thAuM, mArA saMyamanA phaLa svarUpe huM pAMca patinI patnI thAuM vagere. vAsudeva ane prativAsudevanI padavI pUrvanA nidAnathI ja prApta thAya che. A rIte nidAnanA vividha prakAro thaI zake che. prastutamAM sUtrakAre nava prakAranA nidAna ane tenA phaLanuM vistRta varNana karyuM che. * zrI Avazyaka Adi sUtromAM nidAnanI gaNanA traNa prakAranA zalyamAM thaI che. zalya eTalo kAMTopagamAM vAgelo kAMTo vyaktinI gatimAM bAdhaka bane che. te rIte nidAnarUpI zalya vyaktinI sAdhanAmAM bAdhaka bane che. jyAM sudhI nidAnanI AlocanA ane pratikramaNa na thAya, sAdhakanA aMtaramAMthI nidAnarUpI zalya nIkaLI na jAya tyAM sudhI sAdhakano AdhyAtmika vikAsa thato nathI. nidAna dvArA icchApUrtinA viSayamAM sahaja prazna thAya ke saMkalpa karavA mAtrathI tathAprakAranI RddhinI prApti kema thaI zake ? tenA uttaramAM jaNAve che ke- jema koI vyakti pAse ratna athavA sonAcAMdIno bhaMDAra hoya, to tene khAvA, pIvA, paheravAnI sAmAnya vastuo sahaja prApta thaI zake che, tema zAzvata mokSasukha ApanAra tapa saMyamanI mahattama sAdhanAnA phaLa svarUpe manuSyasabaMdhI athavA devasabaMdhI tuccha bhogone meLavavA te koI mahattvanI vAta nathI. tene samajavA mATe eka daSTAMta che- * eka kheDUtanA khetaranI pAse koI dhanika musAphare, dALa, bATI, curamAnA lADavA Adi banAvyA. kheDUtanuM mana lADavA khAvAmAM lalacAyuM. kheDUte mAMgyuM to dhanike kahyuM ke A tArA khetaranA badalAmAM joItuM hoya, to huM ApuM, kheDUtanA aMtaramAM bhojananI tIvratama Asakti jAgRta thaI hatI, tethI teNe dhanikanI vAtano svIkAra karyo. dhanike khetaranI sarva upajanA badalAmAM kheDUtane bhojana karAvyuM. kheDUta bhojana karI ghaNo AnaMdita thayo. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyana 95 jema khetaranA badalAmAM ekavAranuM managamatuM bhojana meLavavuM te koI mahattvanI vAta nathI tema tapa-saMyamanI mahattama sAdhanAthI eka ke be bhavanA bhoga meLavavA ne mahattvanA nathI. khetaranA badalAmAM bhojana lIdhA pachI bIjA divasathI AkhuM varasa kheDUta pazcAttApathI duHkhI thayo tema nidAna dvArA tapa-saMyamanA phaLathI eka bhavanuM sukha prApta thaI jAya to paNa mokSa ApanArI sAdhanA gumAvI naraka AdinA duHkhone prApta karIne jIva paNa duHkhI thAya che. khetaranI sarva upajane badale eka divasanuM miSTAnna prApta karavAmAM kheDUtanI bAlizatA spaSTa dekhAya che tema mokSamArganI amUlya sAdhanAnA phaLa svarUpe bhautika sukhanI icchA karavI, te sAdhakanI ajJAnatA ane mUDhatAne pragaTa kare che, tethI sAdhue koI paNa prakAranuM nidAna karavuM nahIM ane saMyama-tapanI niSkAma-sAdhanA karavI, te ja zreyaskara che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI dazAzrutaskaMdha sUtra dasamI dazA : nidAna ZIPPO PEPPER bhagavAna mahAvIra svAmInuM rAjagRhamAM Agamana :| 1 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe NAma Nayare hotthA, vaNNao / guNasilae ceie, vaNNao / rAyagihe Nayare seNie rAyA hotthA-vaNNao jAva celaNAe saddhiM bhoge bhuMjamANe viharai / tae NaM se seNie rAyA aNNayA kayAi NhAe jAva kapparukkhae ceva sualaMkiyavibhUsie pariMde, sakoraMTa-malla-dAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM jAva sasivva piyadaMsaNe NaravaI jeNeva bAhiriyA uvadANasAlA. jeNeva siMhAsaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA siMhAsaNavaraMsi puratthAbhimuhe NisIyai, NisIittA koDubiyapurise saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI gacchaha NaM tumhe devANuppiyA ! jAiM imAI rAyagihassa Nayarassa bahiyA taM jahA ArAmANi ya ujjANANi ya AesaNANi ya jAva dabbhakammaMtANi je tattha mahattaragA aNattA ciTuMti te evaM vadaha- evaM khalu devANuppiyA ! seNie rAyA bhiMbhisAre ANavei-jayA NaM samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare titthayare jAva saMpAviukAme puvvANupuTviM caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe suhaM suheNaM viharamANe saMjameNa tavasA appANaM bhAvemANe ihamAgacchejjA, tayA NaM tumhe bhagavao mahAvIrassa ahApaDirUvaM oggahaM aNujANaha, aNujANittA seNiyassa raNNo bhibhisArassa eyamaTuM piyaM Nivedaha / bhAvArtha :- kAle eTale avasarpiNI kALamAM ane te samaye eTale cothA ArAnA aMta bhAgamAM rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. te nagaranI bahAra guNazIla nAmanuM udhAna hatuM. te rAjagRhanagaramAM zreNikanAmanA rAjA hatA. nagara, udyAna, rAjAnuM varNana aupapAtika sUtra pramANe jANavuM yAvatuM zreNika rAjA calaNA mahArANI sAthe paramasukhamaya jIvana vyatIta karatA hatA. eka divasa zreNikarAjAe snAna karyu yAvata kalpavRkSanI jema te narendra alaMkArothI vibhUSita thayA. koraMTa puSponI mALA tathA chatra dhAraNa karIne yAvata caMdrasamAna priyadarzI te narapati bAhya upasthAnazALAmAM siMhAsana samIpe AvyA ane pUrvAbhimukha thaIne tenA para beThA. tyAra pachI kauTuMbika puruSone mukhya adhikArIone bolAvIne A pramANe kahyuM, ' he devAnapriyo! tame jAo! A rAjagRhanagaranI bahAra je lattAothI suzobhita udyAno, zilpazALAo yAvata darbhanA kArakhAnAo che, tenA sattAdhArI mukhya adhikArIo pAse jaIne, teone A pramANe kaho- he devAnupriyo ! zreNika rAjA(biMbisAre) AjJA ApI che ke jyAre dharmanI Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA-10 57 AdinA karanArA, aMtima tIrthaMkara yAvat siddhagatinA icchuka zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI kramazaH grAmAnugrAma vicaratAM, sukhapUrvaka vihAra karatAM, saMyama ane tapathI svayaMnI AtmasAdhanA karatAM, ahIM padhAre tyAre tame bhagavAna mahAvIra svAmIne sAdhanAne yogya sthAnamAM rahevAnI AjJA Apajo ane utaravAnI vyavasthA karyA pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI ahIM padhAryA che, te priya samAcAra mane nivedita karajo. 2 tae NaM te koDuMbiyapurisA seNieNaM raNNA bhibhisAreNaM evaM vuttA samANA haTThe-tuTTha-cittamANaMdiyA pIimaNA paramasomaNassiyA harisavasavisappamANahiyayA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTu evaM sAmI ! taha tti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNaMti, - paDisuNittA seNiyassa raNNo aMtiyAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA rAyagihaM NayaraM majjhaMmajjheNa NiggacchaMti, NiggacchittA jAI imAI rAyagihassa bahiyA ArAmANi ya jAva je tattha mahattarayA aNattA ciTThati te evaM vayaMti jAva 'seNiyassa raNNo eyamaTTha piyaM NivedejjAha, 'piyaM bhe bhavatu' doccaMpi taccaMpi evaM vayaMti, vaittA jAmeva disaM pAubbhUyA tAmeva disaM paDigayA / bhAvArtha :- zreNika rAjA biMbisAranA vacano sAMbhaLIne te kauTuMbika puruSo(rAjyAdhikArIo)harSita thayA, saMtuSTita thayA, teonuM citta AnaMdita banI gayuM, mana prasannatA anubhavavA lAgyuM, harSanA atirekathI hRdaya khIlI UThyuM ane teoe hAtha joDIne mastake Avartana karI, aMjalIne mastaka para lagAvI, vinayapUrvaka rAjAnA Adezano svIkAra karI nivedana karyuM, he svAmina ! ApanA Adeza anusAra ja badhuM thaze. A rIte zreNika rAjAnI AjJAno svIkAra karIne rAjamahelamAMthI bahAra nIkaLIne, rAjagRha nagaranA madhyabhAgamAMthI pasAra thaIne nagaranI bahAra jaIne jyAM ArAma gRha yAvat ghAsanA kArakhAnAo hatA tyAM pahoMcIne zreNika rAjAnA AjJAdhIna te pramukha adhikArIone zreNika rAjAno saMdeza Apyo yAvat bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA te priya samAcAra zreNika rAjAne nivedita karavAno rAjAno saMdeza be traNavAra doharAvIne je dizAmAMthI AvyA hatA te dizAmAM pAchA pharyA. 3 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare titthayare jAva gAmANuggAmaM dUijjamANe jAva appANaM bhAvemANe viharai / tae NaM rAyagi Nayare siMghADaga-tiya-caukka-caccara-caummuha mahApaha-pahesu jAva parisA NiggayA jAva pajjuvAsai / taNaM te ceva mahattaragA jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyahiNaM payAhiNaM kareMti karettA vaMdaMti NamaMsaMti, vaMdittA NamaMsittA NAma- goyaM pucchaMti, pucchittA NAma- goyaM padhAreMti, padhArittA egao milaMti, milittA egaMtamavakkamaMti egamavakkamittA evaM vayAsI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra jassa NaM devANuppiyA ! seNie rAyA daMsaNaM kaMkhati, jassa NaM devANuppiyA ! seNie rAyA daMsaNaM pIhei, jassa NaM devANupipyA ! seNie rAyA daMsaNaM patthei, jassa NaM devANuppiyA ! seNie rAyA daMsaNaM abhilasai, jassa NaM devANuppiyA ! seNie rAyA NAmagottassavi savaNayAe haTThatuTTha jAva visappamANahiyae bhavai / seNaM samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare titthayare jAva savaNNU savvadarisI puvvANupuvvi caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe suhaMsuheNaM viharamANe ihamAgae iha saMpatte, iha samosaDhe, iheva rAyagihe jagare bahiyA guNasilae ceie ahApaDirUvaM oggahaM ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai | 58 taM gacchAma NaM devAppiyA ! seNiyassa raNNo eyamaTTaM Nivedemo- 'piyaM bhe bhavatu' tti kaTTu aNNamaNNassa vayaNaM paDisurNeti, paDisuNettA jeNeva rAyagihe Nayare teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA rAgagiha-NagaraM majjhamajjheNaM jeNeva seNiyassa raNNo gi jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA seNiyaM rAyaM karayalaM pariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAveti, vaddhAvittA evaM vayAsIjassa NaM sAmI ! daMsaNaM kakhai jAva se NaM samaNe bhagavaM mahAvIre guNasilae ceie jAva viharai / eyaNNaM devANuppiyANaM piyaM Nivedemo / piyaM bhe bhavatu / I bhAvArtha :- te kAle ane te samaye dharmanI Adi karanArA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmI grAmAnugrAma vicaraNa karatAM yAvat tapa-saMyamathI AtmAne bhAvika karatAM guNazIla udyAnamAM padhAryA te samaye rAjagRha nagaranA trikoNa-traNa rastA maLatA hoya, coka-cAra rastA maLatA hoya, cAra mukhavALA sthAnomAM, rAjamArgomAM, bhagavAna padhAryAnI carcA(kolAhala) thavA lAgI. pariSada darzana karavA gaI yAvata loko hAtha joDI vinayapUrvaka prabhunI parvapAsanA karavA lAgyA. te samaye zreNika rAjAnA pramukha adhikArIo zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI samIpe AvyA ane zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne AdakSiNA-pradakSiNA pUrvaka traNavAra vaMdana namaskAra karIne bhagavAnanA nAma-gotra pUchIne smRtimAM dhAraNa karyA ane ekatrita thaIne ekAMta sthAnamAM gayA. tyAM teoe parasparamAM A pramANe vAtacIta karI. he devAnupriyo ! zreNika rAjA jemanA darzananI icchA rAkhe che, jemanA darzananI spRhA kare che, jemanA darzananI prArthanA kare che, jemanA darzananI abhilASA seve che, jemanuM nAma-gotra sAMbhaLatA ja khUba prasanna thAya che, te dharmanA Adikara, tIrthaMkara yAvat sarvajJa, sarvadarzI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI anukramathI sukhapUrvaka grAmAnugrAma vicaratA ahIM padhAryA che, ahIM AvyA che, ahIM birAjamAna thayA che, ahIM rAjagRhanagaranI bahAra guNazIlaudyAnamAM yathAyogya avagraha-utaravAnI AjJA grahaNa karI, saMyama tapathI AtmAne bhAvita karatAM birAjamAna che. he devAnupriyo ! ApaNe zreNikarAjA pAse jaIe ane temane nivedana karIe ke ApanA A priya samAcAra che. parasparanI carcA vicAraNAnA aMte ekamata thaIne teo rAjagRhanagaramAM AvyA, nagaranI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA-10 99 madhyamAMthI pasAra thaIne zreNikarAjAnA rAjamahelamAM zreNikarAjAnI samIpe AvIne zreNikarAjAne hAtha joDIne Avartana karI, aMjalIne mastake lagAvIne jaya-vijayanA zabdothI vadhAvIne kahyuM- he svAmI ! Apa jemanA darzanane iccho cho yAvat te zramaNa bhagavAnamahAvIrasvAmI guNazIla udyAnamAM birAjita thayA che. he devAnupriya ! A priya samAcAra Apane nivedita karIe chIe. A saMvAda Apane priya thAo. zreNikanuM darzanArthe gamana : 4 | tae NaM se seNie rAyA tesiM purisANaM aMtie eyamaTTha soccA Nisamma jAva visappamANa hiyae sIhAsaNAo abbhuTThei, abbhuTThittA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA te purise sakkArei sammANei, sakkArittA sammANittA viulaM jIviyArihaM pIidANaM dalayai, dalaittA paDivisajjei paDivisajjittA jagaraguttiyaM saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI khippAmeva bho devANuppiyA ! rAyagihaM NagaraM sabbhitara bAhiriyaM AsiyasaMmajjiyovalittaM jAva kAravittA eyamANattiyaM paccappiNaMti / tae NaM se seNie rAyA balavAuyaM saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! haya-gaya-raha-johakaliyaM cAuraMgiNi seNaM saNNAheha / jAva se vi paccappiNai / bhAvArtha :- te adhikArI puruSo pAsethI bhagavAnanA AgamananA samAcAra sAMbhaLIne ghaNI khuzI anubhavatA zreNikarAjAe siMhAsana UparathI UbhA thaIne, zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana-namaskAra karyA. tyAra pachI te adhikArI puruSonA satkAra ane sanmAna Adi karyA ane prItipUrvaka AjIvikA yogya ghaNuM prIti dAna(pAritoSika) ApIne tene vidAya karyA. tyAra pachI nagararakSakone bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! rAjagRhanagarane aMdara ane bahArathI barAbara sApha karI, pANIthI siMcita karo ane kArya thaI gayAnI mane sUcanA Apo yAvat teoe kArya thaI gayAnI rAjAne jANa karI. tyAra pachI zreNika rAjAe senApatine bolAvI A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! hAthI, ghoDA, ratha ane pAyadaLa, A cAra prakAranI senAne susajjita karo yAvat AjJA anusAra senA sajja karIne senApatie rAjAne te samAcAra ApyA. 5 tae NaM se seNie rAyA jANasAliyaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsIkhippAmeva bho devANuppiyA ! khippAmeva dhammiyaM jANapavaraM juttAmeva uvaTThavehi, uvaTThavittA mama eyamANatiyaM paccappiNAhi / tae NaM se jANasAlie seNiyaraNNA evaM vutte samANe haTTatuTTha jAva visappamANahiyae jeNeva jANasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jANasAlaM aNuppavisai, aNuppavisittA jANagaM paccuvekkhara, paccuvekkhittA jANaM paccorUbhai, paccorUbhitA jANagaM saMpamajjai, saMpamajjittA jANagaM NINes, NINettA jANagaM saMvaTTei, saMvaTTettA dUsaM pavINei, pavINettA jANagaM samalaMkarei, samalaMkaritA jANagaM varamaMDiya karei, karittA jeNeva vAhaNasAlA Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 100 zrI dazAzrutaskaMdha sUtra teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vAhaNasAlaM aNuppavisai aNuppavisittA vAhaNAI paccuvekkhai, paccuvekkhitA vAhaNAI saMpamajjai, saMpamajjittA vAhaNAI apphAlei, apphAlettA, vAhaNAI NINei, NINettA dUse pavINei, pavINettA vAhaNAI samalaMkarei, samalaMkarittA vAhaNAI varAbharaNamaMDiyAI karei, karettA vAhaNAI jANagaM joei, joettA vaTTamagga gAhei, gAhettA paoya laTThi paoyadhare ya sammaM Arohai, ArohaittA jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jAva evaM vayAsI- jutte te sAmI ! dhammie jANapavare AiTe, bhadaM tava ArUhAhi / bhAvArtha :- tyAra pachI zreNikarAjAe yAnazALAnA adhikArIne bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya! zreSTha dhArmikarathane taiyAra karI ahIM hAjara karo ane mArI AjJA pramANe kArya thaI jAya tyAre mane kArya thaI gayAnI sUcanA Apo. zreNika rAjAe A pramANe kahyuM, tyAre yAnazAlika ratha zALAnuM dhyAna rAkhanAra rathika harSita ane saMtaSTita hRdaye rathazALAnI samIpe Avyo ane rathazALAmAM praveza karyo. teNe rathane joyo, rathane nIce utAryo, sApha karyo, bahAra kADhyo, eka sthAne sthira rAkhyo ane tenA para DhAMkelA vastrane dUra karI rathane alaMkRta ane suzobhita karyo. tyAra pachI vAhanazALAnI samIpe AvIne vAhanazALAmAM praveza karyo, baLadone joyA, temanuM pramArjana karyuM, tenA para vAraMvAra hAtha pheravyo ane tene bahAra laIne Avyo. tenA para DhAMkelA vastrane(jhUlane) dUra karI, tene alaMkRta karyA ane AbhUSaNo paherAvyA. te baLadone rathamAM joDI, rathane rAjamArga para lAvyo. cAbukadhArI sArathine rathamAM sAthe besADIne zreNikarAjA pAse AvI hAtha joDIne A pramANe kahyuM- he svAmina! zreSTha dhArmika ratha taiyAra karavA mATe Ape Adeza Apyo hato te pramANe ratha taiyAra thaI gayo che. A ratha ApanA mATe kalyANakArI che, Apa rathamAM birAjamAna thAo. |6 tae NaM seNie rAyA bhiMbhisAre jANasAliyassa aMtie eyamaTuM soccA Nisamma haTThatuDhe jAva majjaNadharaM aNupavisai, aNupavisittA jAva kapparUkkhae ceva alaMkie vibhUsie pariMde jAva majjaNadharAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva cellaNAdevI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA cellaNAdevi evaM vayAsI- evaM khalu devANuppie ! samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare titthayare jAva puvvANupuTvi caramANe jAva saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai / taM mahapphalaM devANuppie ! tahArUvANaM arahatANaM bhagavaMtANaM NAmagoyassa vi savaNayAe, kimaMga puNa abhigamaNa vaMdaNa NamaMsaNa paDipucchaNa pajjuvAsaNayAe ? egassa vi Ariyassa dhammiyassa suvayaNassa savaNayAe, kimaMga puNa viulassa aTThassa gahaNayAe / taM gacchAmo devANuppie ! samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdAmo NamaMsAmo sakkAremo sammANemo kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pjjuvaasaamo| eyaM NaM ihabhave ya parabhave ya hiyAe, suhAe, khamAe, NisseyasAe, aNugAmiyattAe bhavissai / bhAvArtha :- samaye biMbisAra- zreNika rAjA rathazAlika pAsethI dhArmika ratha taiyAra thaI gayAnA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-10. 101 | samAcAra sAMbhaLI, harSita ane saMtuSTa thayA yAvatuM temaNe snAnagRhamAM praveza karyo, kalpavRkSanI samAna alaMkRta ane vibhUSita thaI te zreNikarAjA yAvatuM snAnagRhamAMthI nIkaLyA ane calaNAdevI pAse AvI celaNAdevIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! dharmanA Adikara, tIrthakara zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI yAvat anukramathI vihAra karatA, saMyama ane tapathI AtmasAdhanA karatA guNazIla udhAnamAM birAjamAna thayA che. he devAnupriya! tathArUpanA arthAt saMyama ane tapanA mUrtarUpa evA arihaMta bhagavAnanA nAmagotra sAMbhaLavAthI paNa mahAnaphaLa prApta thAya che, to temanA darzana karavA, vaMdana namaskAra karavA, sukhazAtA pUchavI ane papAsanA(sevA) karavAnA phaLanI to vAta ja zuM karavI ? temanA eka paNa dhArmikavacana sAMbhaLavA ane vipula artha grahaNa karavAnA phaLanuM to zuM kahevuM? arthAt tIrthakaranA vacano mahAna phaLa dAyaka hoya che, tethI he devAnupriya ! ApaNe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana, namaskAra karIe, teozrIno satkAra, sanmAna karIe, te kalyANarUpa che, maMgalarUpa che, devAdhideva che, jJAnasvarUpa che, teozrInI paryApAsanA(sevA) karIe. teozrInI paryApAsanA A bhava ane parabhavamAMhitakArI, sukhakArI, kSemakArI, niHzreyakArI, mokSa ApanArI che ane te bhavobhavamAM kalyANakArI thAya che. | 7 tae NaM sA cellaNAdevI seNiyassa raNNo aMtie eyamaDhe soccA Nisamma haTTatuTThA jAva seNiyassa raNNo eyamaTuM viNaeNaM paDisuNei, paDisuNittA jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA majjaNagharaM aNupavisai jAva mahattaragaviMda-parikkhittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA, jeNeva seNierAyA teNeva uvAgacchai / tae NaM se seNiyarAyA cellaNAdevIe saddhiM dhammiyaM jANapavaraM durUDhe jAva jeNeva guNasIlae ceie teNeva uvAgacchai jAva pajjuvAsai / evaM cellaNA vi jAva pajjuvAsai / tae NaM samaNe bhagave mahAvIre seNiyassa raNNo bhiMbhisArassa, cellaNAdevIe, tIse ya mahaimahAliyAe parisAe, isiparisAe. jaiparisAe. maNiparisAe. maNussa-parisAe, devaparisAe, aNegasayAe jAva dhammo kahio / parisA pddigyaa| seNiyarAyA paDigao / bhAvArtha :- zreNikarAjA pAsethI bhagavAnanA darzanArthe javAnI vAta sAMbhaLI celaNAdevI harSita ane saMtuSTa thayA yAvata temaNe zreNikarAjAnA A vacanone vinayapUrvaka svIkAryA. tyAra pachI snAnagRhamAM praveza karIne, snAna Adi kAryo karIne yAvatu ghaNI dAsIo sAthe bahAranI upasthAna zALAmAM zreNikarAjA pAse AvyA. te samaye zreNikarAjA, celaNAdevI sAthe zreSTha dhArmikarathamAM beThA, guNazIla udyAnamAM AvyA yAvatu bhagavAnanI paryApAsanA karavA lAgyA. te ja rIte celaNA devI paNa paryApAsanA karavA lAgyA. te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe RSi, yati, muni, manuSya, devo ane seMkaDo vyaktionI mahApariSadamAM biMbisAra zreNikarAjA ane celaNAdevIne vAvatu dharmanuM svarUpa samajAvyuM. dharma kathA sAMbhaLIne pariSada pAchI pharI, zreNikarAjA paNa svasthAne pAchA pharyA. zreNika-celaNAnA darzanathI sAdhu-sAdhvIonuM nidAna: Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra 8 tattha NaM egaiyANaM NiggaMthANaM NiggaMthINa ya seNiyaM rAyaM cellaNaM ca devi pAsittANaM imeyArUve ajjhatthie, ciMtie, patthie, maNogae saMkappe samuppajjitthAaho NaM seNie rAyA mahaDDie jAva mahAsokkhe, je NaM NhAe jAva savvAlaMkAra-vibhUsie cellaNA devIe saddhiM urAlAI mANussagAiM bhoga bhogAI bhuMjamANe viharai / Na me diTThA devA devalogaMsi, sakkhaM khalu ayaM deve / 102 jai imassa sucariyassa tava-niyama- baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese atthi, taM vayamavi AgamessAiM imAiM eyArUvAiM orAlAI mANussagAiM bhoga bhogAI bhuMjamANA viharAmo, se ttaM sAhU | aho NaM cellaNAdevI mahiDDiyA jAva mahAsokkhA jA NaM NhAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA seNieNaM raNNA saddhiM urAlAI mANussagAI bhoga bhogAI bhuMjamANI viharai / Na me diTThAo devIo devalogaMsi, sakkhA khalu imA devI / jai imassa sucariyassa tava Niyama baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese atthi, taM vayamavi AgamissAiM imAI eyArUvAiM orAlAI mANussagAI bhoga bhogAI bhuMjamANIo viharAmo, se taM sAhU | ajjo tti samaNe bhagavaM mahAvIre te bahave NiggaMthA NiggaMthIo ya AmaMtettA evaM vayAsI- seNiyaM rAyaM cellaNAdevi pAsittA imeyArUve ajjhatthie jAva samupajjitthA - aho NaM seNie rAyA mahiDDie jAva se taM sAhU; aho NaM cellaNA devI mahiDDiyA jAva se taM sAhU / se NUNaM ajjo ! atthe samaTThe ? haMtA, atthi / bhAvArtha :tyAM (guNazIlacaityamAM) zreNikarAjA ane celaNAdevIne joIne keTalAka nigraMtho ane nigraMthIonA manamAM A prakAranA adhyavasAya, ciMtana, icchA ane manogata saMkalpa utpanna thayA ke aho! A zreNikarAjA mahAna RddhivALA yAvat ghaNA sukhI che. te snAna karIne yAvat sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne celaNAdevI sAthe manuSyasabaMdhI udAra(uttama)kAmabhoga bhogavI rahyA che. ApaNe devalokanA devone joyA nathI. ApaNA mATe to A(zreNika rAjA)ja sAkSAt deva . svarUpa che. jo samyakarUpe Acarita amArA cAritra, tapa, niyama, brahmacaryanA pAlananuM koI kalyANakArI viziSTa phaLa hoya to ame paNa bhaviSyamAM A prakAranA manuSyasabaMdhI bhogone prApta karIe, te ApaNA mATe uttama che. (keTalIka nirgathIonA manamAM saMkalpa utpanna thayo ke-) aho ! A celaNAdevI mahAna RddhivALA che yAvat ghaNA ja sukhI che. te snAna karIne yAvat badhA ja alaMkArothI vibhUSita thaIne zreNikarAjA sAthe manuSyasabaMdhI uttama bhogo bhogavI rahyA che. ApaNe devalokanI devIone joI nathI, ApaNA mATe to A(celaNAdevI) ja sAkSAt devI svarUpa che. samyaka rUpe Acarita amArA cAritra tapa, niyama ane brahmacaryapAlananuM koI viziSTa phaLa hoya to ApaNe paNa bhaviSyamAM A prakAranA manuSyasabaMdhI bhogone prApta karIe, te ja ApaNA mATe uttama che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zA-10 | 10 | zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe ghaNA sAdhu ane sAdhvIone saMbodhana karIne A pramANe kahyuM, he Aryo! zreNikarAjA ane calaNAdevIne joIne tamArA manamAM zuM A prakAranA pariNAmo yAvata vicAro utpanna thayA che? ke-aho! zreNikarAjA mahAnaRddhivALA che yAvatu ApaNe paNa bhaviSyamAM(bhavAMtaramAM) AvA uttama bhogone prApta karIe te ApaNA mATe uttama che. aho ! calaNAdevI mahaddhika che yAvata ApaNe paNa bhaviSyamAM manuSyANI saMbaMdhI uttama bhogone prApta karIe. he Aryo! (he AryAo zuM) A vRttAMta yathArtha che? hA bhagavAna ! A vRtAMta yathArtha che arthAtu amone A prakArano vicAra Avyo che. viveyana: prastuta sUtromAM varNita viSaya A dazAnI utthAnikA rUpa che. nava prakAranA nidAnanA varNana pUrve sUtrakAre bhagavAnanA samavasaraNamAM rAjA zreNika tathA rANI celaNAnuM Agamana tathA tenA rUpa sauMdaryane joIne keTalAka sAdhu-sAdhvIe karelA nidAnanuM pratipAdana karyuM che. (1) nithornupuruSa loga mATe nidhAna mane tenuM : 9 evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme paNNatte-iNameva NiggaMthe pAvayaNe sacce aNuttare paDipuNNe kevale saMsuddhe NeAue sallakattaNe siddhimagge muttimagge NijjANamagge NivvANamagge avitahamavisaMdhI, savvadukkhappahINamagge / itthaM ThiyA jIvA sijhaMti bujhaMti muccaMti pariNivvAyaMti savvadukkhANamaMtaM kreNti| bhAvArtha - he AyuSyamAna zramaNo! meM zruta-cAritra rUpa dharmanuM nirUpaNa karyuM che. te nigraMtha pravacana satya cha, anuttarache, pratipUche, madvitIya cha, zuddha che, nyAya saMgata cha, bhAyAzasya, nihanazalya, mithyAdarzana zalya, A traNa zalyane kApanAra che, siddhino mArga che, muktino mArga che, nirvANano mArga che, A mArga ja yathArtha che, asaMdigdha che ane badhA duHkhothI mukta thavAno mArga che. A sarvajJa prarUpita dharmanA ArAdhaka jIvo siddha, buddha, mukta thaI nirvANane prApta thAya che ane badhA duHkhono aMta kare che. 10 jassa NaM dhammassa NiggaMthe sikkhAe uvaTThie viharamANe purA digiMchAe, purA pivAsAe purA sItAtavehiM, purA puDhehiM virUvarUvehiM parIsahovasaggehiM udiNNakAmajAe yAvi viharejjA se ya parakkamejjA, se ya parakkamamANe pAsejjA-je ime uggaputtA mahAmAuyA, bhogaputtA mahAmAuyA, tesiM NaM aNNayarassa aijAyamANassa vA NijjAyamANassa vA purao mahaM dAsI-dAsa-kiMkara-kammakara purisa-pAyattaparikkhittaM chattaM bhiMgAraM gahAya NiggacchaMti / tayANaMtaraM ca NaM purao mahAAsA AsavarA, ubhao tesiM NAgA NAgavarA piTThao rahA rahavarA, rahasaMgalli / se ya uddhariya-seya-chatte, abbhugaye bhiMgAre, paggahiya tAliyaMTe, pavIyaNNa-seya-cAmarabAlavIyaNIe / abhikkhaNaM-abhikkhaNaM aijAiya-NijjAiya sappabhA / sa puvvAvaraM ca NaM hAe jAva savvAlaMkAravibhUsie, mahai mahAliyAe Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 | zrI dazAzrutaskaMdha sUtra kUDAgArasAlAe, mahai mahAlayaMsi sayaNijjaMsi duhao uNNate majjhe NatagaMbhIre vaNNao savvarAtiNieNaM joiNA jhiyAyamANeNaM, itthigummaparivuDe mahayAhata-NaTTagIya-vAiya-taMtI-tala-tAla-tuDiya-ghaNa-muiMga-muddala-paDuppavAiya raveNaM orAlAI mANussagAI kAmabhogAI bhuMjamANe viharai / / tassa NaM egamavi ANavemANassa jAva cattAri paMca avuttA ceva abbhuTuMtibhaNa devANuppiyA ! kiM karemo? kiM uvaNemo? kiM Aharemo? kiM AciTThAmo? kiM bhe hiyaicchiyaM ? kiM te Asagassa sadai ? bhAvArtha :- cAritra dharmano svIkAra karIne, saMyama jIvananuM pAlana karatAM bhUkha-tarasa, garamI-ThaMDI vagere parisaha-upasargothI pIDita koI sAdhune mohano udaya thaI jAya ane te udita moha sahita saMyamanuM pAlana karatAM, saMyamamAM parAkrama karatAM te sAdhu zuddha mAtR-pita kuLavALA koI ugravaMzIya, bhogavaMzIya rAjakumArane jue ke je rAjakumAra mahelamAMthI bahAra nIkaLe ke rAja mahelamAM praveza kare tyAre hAthamAM chatra, jhArI, Adi grahaNa karelA dAsa-dAsI, nokara-cAkara, kAma karanArA aneka anucarono vizALa samudAya tenI sAthe cAlato hoya che. te rAjakumAranI AgaLa uttama jAtivAna azvo,baMne bAjue zreSTha hAthIo, pAchaLa sArathi yukta zreSTha-uttama ratho tathA jhArIthI zItala sugaMdhI pANIno chaMTakAva karatA, hAthamAM zveta chatrane dhAraNa karelA ane zveta cAmara vIMjhatA aneka mANasothI gherAIne(te rAjakumAra) vAraMvAra AvAgamana kare che. te rAjakumAra yogya samaye snAna karI, alaMkArothI vibhUSita thaIne vizALa kUTAgArazALA(parvatanA zikhara upara sthita athavA zikharanA AkAravALA, rAjamahelamAM moTI, baMne bAjuthI unnata ane madhyamAMthI namelI zayyA upara besIne, AkhI rAta dIpakanA jhagamagATamAM strI samudAyathI vIMTaLAIne kuzaLa nartakonA nRtya jotAM, gAyakonA gIta sAMbhaLatAM ane gIta, vAjiMtra, taMtrI, tala-tAla, truTita, ghana, mRdaMga, mAdala vagere vAjiMtranA madhura dhvanimAM magna banI, uttama manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavatA rahe che. koI eka nokarane bolAve tyAM cAra-pAMca nokaro hAjara thaI jAya ane pUchavA lAge ke he devAnupriya! kaho, ame tamArA mATe zuM karIe ? zuM lAvIe? zuM ApIe ? zuM rAkhIe(mUkIe)? kharekhara ! Apa hRdayathI zuM iccho cho? Apane kyA bhAvatA-svAdiSTa padArtho che arthAt kyA bhAvatA bhojana lAvIe? 11 ja pAsittA NiggaMthe NidANaM karei-jai imassa sucariya-tava-NiyamabaMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese atthi, taM ahamavi AgamissAe imAI eyArUvAiM orAlAi mANussagAI kAmabhogAiM bhuMjamANe viharAmi-se taM sAhU / bhAvArtha :- rAjakumArono A prakArano vaibhava joIne sAdhu nidAna kare che ke jo sArI rIte Acarita cAritra, tapa, niyama ane brahmacarya pAlananuM koI kalyANakArI viziSTa phaLa hoya to, huM paNa bhaviSyamAM (bhavAMtaramAM) A prakAranA uttama manuSyasabaMdhI kAmabhogone bhogavato rahuM, te mArA mATe zreSTha thaze. | 12 evaM khalu samaNAuso !NiggaMthe NidANaM kiccA tassa ThANassa aNAloiyaappaDikkaMte kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresu devaloesu devattAe uvavattAro Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA-10 105 bhavai-mahaDDiesu mahajjuiesu mahabbalesu mahAyasesu mahAsukkhesu mahANubhAgesu dUragaIsu ciraTThiiesu / se NaM tattha deve bhavai mahaDDie jAva divvAiM bhogAI bhuMjamA viharai jAva se NaM tAo devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM, ThiikkhaeNaM, anaMtaraM cayaM caittA se je ime bhavaMti uggaputtA mahAmAuyA bhogaputtA mahAmAuyA, tesiM NaM aNNayaraMsi kulaMsi puttattAe paccAyAti / se NaM tattha dArae bhavaisukumAlapANipAe, ahINapaDipuNNapaMcidiyasarIre, lakkhaNa-vaMjaNaguNovave sasisomAgAre kaMte piyadaMsaNe surUve / tae NaM se dArae ummukkabAlabhAve viNNAyapariNayamitte jovvaNagamaNuppatte sayameva peiyaM dAyaM paDivajjati / tassa NaM aijAyamANassa vA NijjAyamANassa vA purao mahaM dAsI dAsakiMkara-kammakara-purisa-pAyatta parikkhittaM chataM bhiMgAraM gahAya NigacchaMti jAva tassa NaM egamavi ANavemANassa jAva cattAri paMca avuttA ceva abbhuTTheti bhaNa devANuppiyA ! kiM karemo jAva kiM te Asagassa sadati ?' tassa NaM tahappagArassa purisajAyassa tahArUve samaNe vA mAhaNe vA ubhao kAlaM kevalipaNNattaM dhammAikkhejjA ? haMtA ! aaikkhejjaa| se NaM paDisuNejjA ? No iNaTThe samaTThe, / abhavie NaM se tassa dhammassa savaNayAe / se ya bhavai-mahicche jAva dAhiNagAmI Neraie kaNhapakkhie, AgamissAe dullahabohie yAvi bhavai / taM evaM khalu samaNAuso ! tassa NiyANassa imeyArUve pAvae phalavivAge jaM jo saMcAei kevalipaNNattaM dhammaM paDisuNittae / bhAvArtha :he AyuSyamAna zramaNo ! te sAdhu nidAna karIne, te nidAnanI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA jIvananI aMtima kSaNomAM deha choDI mahARddhivALA, mahAdhutivALA, mahAbaLavALA, mahAyazavALa na, mahAsukhavALA, mahAprabhAvALA, dUra javAnI zaktivALA, lAMbI sthitivALA koI devalokamAM devarUpe utpanna thAya che. tyAM te mahardika deva thAya che ane yAvat te deva sabaMdhI bhogone bhogavatA vicare che yAvat deva saMbaMdhI AyuSyano, bhavano ane sthitino kSaya thavAthI te devalokathI cyavIne zuddha mAtR-pitR pakSavALA ugnakula, bhogakuLa vagere koI eka uttama kuLamAM putrarUpe utpanna thAya che. tyAM te bALaka sukomaLa hAthapaga- vALo tathA pAMce indriyothI pUrNa, zubha lakSaNa, vyaMjanaguNothI yukta, caMdramAnI samAna saumya, priya, darzanIya, svarUpavAna thAya che. te bALakanI bAlyAvasthA vyatIta thayA pachI kalAnipuNatA ane yuvAvasthAne prApta thatAM te svayaM pitAnI saMpattino adhikArI bane che. te gharanI bahAra jAya ke aMdara Ave tyAre AgaLa chatra, jArI vagere laIne aneka dAsa-dAsI, nokara-cAkara cAle che yAvat ekane bolAve tyAM cAra-pAMca nokaro AvIne UbhA rahI jAya che ane pUche che ke he devAnupriya ! kaho, ame ApanA mATe zuM karIe ? Apane kyA padArtho svAdiSTa lAge che arthAt kyA bhAvatA bhojana laI AvIe ? prazna- A prakAranI RddhithI yukta te puruSane zuM tathArUpanA arthAt saMyamAdinA yathArthapAlaka Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 106 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra zramaNa-mAhaNa ubhayakALa kevaLI prarUpita dharma kahe che? uttara- hA kahe che. prazna- zuM te dharma prarUpaNAne sAMbhaLe che? uttara- te saMbhava nathI, kAraNa ke te dharmazravaNane mATe yogya nathI. mahAicchAovALA te thAvata dakSiNa dizAvartI narakamAM kRSNapAkSika nArakIrUpe utpanna thAya che. bhaviSyamAM tene samyaktvanI prApti paNa durlabha thAya che arthAt te durlabhabodhi bane che. he AyuSyamAna zramaNo te nidAnazalyanA pApakArI pariNAma svarUpe kevalI prarUpita dharmanuM zravaNa paNa karI zakatA nathI. (ra) nigraMthIonuM strIbhoga saMbaMdhI nidAna ane tenuM phaLa :|13 evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme paNNatte, iNameva NiggaMthe pAvayaNe sacce jAva savvadukkhANa ata kareti / jassa NaM dhammassa NiggaMthI sikkhAe uvaTThiyA viharamANI purA digiMchAe jAva udiNNa kAma jAyA yAvi viharejjA sA ya parakkamejjA, sA ya parakkamamANI pAsejjA se jA imA itthiyA bhavai-egA, egajAyA, egAbharaNapihANA, tella pelA iva susaMgopiyA, cela-pelA iva susaMparigahiyA, rayaNakaraMDagasamANA / tIse NaM aijAyamANIe vA NijjAyamANIe vA purao mahaM dAsI dAsa kiMkara kammakara purisA payattaparikkhittaM chataM bhiMgAraM gahAya NiggacchaMti jAva tassa NaM egamavi ANavemANassa jAva cattAri paMca avuttA ceva abbhuTuMti, bhaNa devANuppiyA ! kiM karemo jAva kiM te Asagassa sadati ? bhAvArtha - he AyuSyamAna zramaNo ! meM zrata ane cAritra dharmanuM pratipAdana karyuM che, te nigraMtha pravacana satya che yAvatu badhA duHkhono aMta kare che. te cAritra dharmano svIkAra karIne, saMyama jIvananuM pAlana karatAM bhUkha vagere pariSahothI pIDita thAvat udita kAma-moha sahita saMyamamAM parAkrama karatI koI sAdhvI, strI Adine joIne vicAre ke A strI potAnA patinI eka patnI che, eka mAtra prANapriyA che. te suvarNanA ke ratnonA eka sarakhA AbharaNa ane vastra pahere che. tenA pati mATe te telanI zIzI, vastronI peTI ane ratnonA karaMDiyAnI samAna saMrakSaNIya che ane saMgrahaNIya che. mahelamAM te aMdara jAya ane bahAra nIkaLe tyAre tenI pAchaLa chatra, jArI laIne aneka dAsa-dAsI, nokara-cAkara cAle che yAvata ekane bolAve tyAM tenI sAme cAra-pAMca nokaro hAjara thaI jAya che ane pUche che he devAnupriya! kaho, ame ApanA mATe zuM karIe? yAvatu ApanA mATe kyA bhAvatA bhojana laI AvIe ? 14 jaM pAsittA NiggaMthI NidANaM kareti- jai imassa sucariya-tava-NiyamabaMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese asthi, taM ahamavi AgamissAe imAI eyArUvAI orAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharAmi-se taM sAhu / Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA-10 | 107 / bhAvArtha :- temane joI sAdhvIjI nidAna kare che ke jo samyaka rIte Acarita mArA tapa, saMyama, niyama ane brahmacarya pAlananuM kalyANakArI koI viziSTa phaLa hoya, to huM AvatA bhavamAM A prakAranA uttama manuSya saMbaMdhI kAmabhogone prApta karuM, te mArA mATe uttama che. | 15 evaM khalu samaNAuso ! NiggaMthI NidANaM kiccA tassa ThANassa aNAloiya appaDikkatA kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresu devaloesu devattAe uvavattArA bhavai jAvadivvAi bhogAi bhujamANI viharai jAvasA NaM tAo devalogAo Aukkhae NaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA je ime bhavaMti uggaputtA mahAmAuyA bhogaputtA mahAmAuyA etesiM NaM aNNayaraMsi kulaMsi dAriyattAe pccaayaai| sA NaM tattha dAriyA bhavai sukumAlA jAva surUvA / tae NaM taM dAriyaM ammApiyaro ummukkabAlabhAvaM viNNAyapariNayamittaM, jovvaNagamaNuppattaM, paDirUveNaM sukkeNaM paDirUvassa bhattArassa bhAriyattAe dalayaMti / sA NaM tassa bhAriyA bhavai egA, egajAyA, iTThA, kaMtA, piyA, maNuNNA, maNAmA, dhejjA, vesAsiyA, sammayA, bahumayA, aNumayA, rynnkrddgsmaannaa| tIse NaM aijAyamANIe vA NijjAmANIe vA purao mahaM dAsI-dAsakiMkara-kammakara purisa pAyattaparikkhittaM chattaM, bhiMgAraM gahAya Niggacchati jAva tassa NaM egamavi ANavemANassa jAva cattAri paMca avuttA ceva abbhututi-bhaNa devANuppiyA ! kiM karemo jAva kiM te Asagassa sadai ? tIse NaM tahappagArAe itthiyAe tahArUve samaNe vA mAhaNe vA ubhayakAlaM kevalipaNNattaM dhamma AikkhejjA ? haMtA ! AikkhejjA / sA NaM bhaMte ! paDisuNejjA? No iNaDhe samaDhe / abhivayA NaM sA tassa dhammassa savaNayAe / sA ya bhavai mahicchA jAva dAhiNagAmie Neraie kaNhapakkhie AgamissAe dullabhabohiyA yAvi bhavai / evaM khalu samaNAuso ! tassa NiyANassa imeyArUve pAvae phalavivAge jaM No saMcAeti kevalipaNNattaM dhamma paDisuNittae / bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNo ! te sAdhvI nidAna karIne, te nidAnanI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA jIvananI aMtima kSaNomAM deha tyAga karI koI eka devalokamAM devarUpe utpanna thAya che ane tyAM divyabhoga bhogave che. deva saMbaMdhI AyuSya, bhava ane sthitino kSaya thAya tyAre te devalokathI eNvIne vizuddha mAta-pitapakSavALA ugravaMzI athavA bhogavaMzI Adi kuLamAMthI koI eka uttama kuLamAM bAlikArUpe utpanna thAya che. tyAM te bAlikA sukamAra ane surUpa hoya che. teno bAlyakALa vyatIta thayA pachI kaLAomAM nipuNatA ane yauvanavayane prApta thatAM, mAtA-pitA tene tenA jevA suMdara yogya patine, anurUpa daheja Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 108 ] zrI dazAzrutaskaMdha sUtra ApI panIrUpe soMpe che arthAtu paraNAve che. te tenA patinI iSTa, kAMta, priya, manojJa, ati manohara, dharmanuM sthAna, vizvAsapAtra, saMmata, bahumata, anumata, (atizaya priya) ratnanA karaMDiyAnI samAna eka mAtra patnI hoya che. mahelamAMthI bahAra nIkaLe ke aMdara praveze tyAre tenI AgaLa chatra, jArI, laIne aneka dAsa-dAsI, nokara-cAkara cAle che yAvatu ekane bolAvatAM cAra-pAMca nokaro hAjara thaI jAya che ane pUche che ke he devAnupriya? kaho, ame ApanA mATe zuM karIe? yAvatu ApanA mATe kyA bhAvatA bhojana laI AvIe. prazna- zuM te RddhisaMpanna-sAMsArika sukhamAM nimagna strIne tathArUpanA zramaNa-mAhaNa ubhaya kALe kevaLI prarUpita dharma kahe che? uttara- hA, kahe che. prazna- zuM te dharma prarUpaNAne zraddhApUrvaka sAMbhaLe che? uttara- te saMbhava nathI, kAraNa ke te strI dharma zravaNane mATe ayogya che. utkRSTa abhilASAvALI te strI dakSiNa dizAvartI narakamAM kRSNapAkSika nArakIrUpe utpanna thAya che tathA bhaviSyamAM tene samyakatvanI prApti paNa durlabha thAya che. he AyuSyamAna zramaNo ! nidAnazalyanA pApakArI pariNAma svarUpe kevalI prarUpita dharmanuM zravaNa paNa karI zakatI nathI. (3) nigraMthonuM strI thavAnuM mATe nidAna ane tenuM phaLaH16 evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme paNNatte, iNameva NiggaMthe pAvayaNe sacce jAva savvadukkhANaM ata kareti / jassa NaM dhammassa NiggaMthe sikkhAe uvaTThie viharamANe purAdigiMchAe jAva se ya parakkamamANe pAsejjA-se jA imA itthiyA bhavai-egA egajAyA jAvajaM pAsittA NiggaMthe NidANaM kareMti- dukkhaM khalu pumattaNae, je ime uggaputtA mahAmAuyA bhogaputtA mahAmAuyA etesiM NaM aNNayaresu uccAvaesu mahAsamara- saMgAmesu uccAvayAI satthAI uraMsi ceva paDisaMvedeti / taM dukkhaM khalu pumattaNae, itthittaNayaM sAhu / bhAvArtha - he AyuSyamAna zramaNo ! meM zruta ane cAritra dharmanuM nirUpaNa karyu che. A nigraMtha pravacana satya che yAvat badhA duHkhono aMta kare che. te cAritra dharmano svIkAra karIne, saMyama jIvananuM pAlana karatAM bhUkha vagere pariSahothI pIDita koI sAdhu udita kAma-moha sahita yAvata saMyamamAM parAkrama karatA koI strI (rAjarANI) Adine joIne vicAre che puruSanuM jIvana duHkhamaya che, vizuddha mAtR-pitRpakSavALA ugravaMzI athavA bhogavaMzI puruSane nAnA-moTA yuddhamAM javuM paDe che ane nAnA-moTA zastronA prahAra chAtI upara jhIlavA paDe che ane te prahArathI utpanna thatI vedanAthI te vyathita thAya che, puruSanuM jIvana duHkhamaya che ane strInuM jIvana sukhamaya che. |17 jai imassa sucariyassa tava-Niyama-baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese asthi, taM ahamavi AgamessAe imAI eyArUvAI orAlAI itthibhogAI bhuMjamANe viharAmi-se taM sAhu / evaM khalu samaNAuso ! NiggaMthe NiyANaM kiccA tassa ThANassa aNAloiya Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-10 109 apaDikkaMte jAva AgamessAe dullahabohie yAvi bhavai / evaM khalu samaNAuso ! tassa NiyANassa imeyArUve pAvae phalavivAge jaM No saMcAei kevalipaNNattaM dhammaM paDisuNittae / bhAvArtha:samyaka prakAre Acarita mArA A tapa, niyama ane brahmacaryapAlananuM koI viziSTa phaLa hoya, to huM paNa bhaviSyamAM A prakAranA strI sabaMdhI bhogone prApta karuM, te mArA mATe uttama che. he AyuSmAna sAdhuo ! te nigraMtha nidAna karIne tenI AlocanA pratikramaNa karyA vinA mRtyu pAme to yAvat AgAmI bhavamAM tene samyaktvanI prApti paNa durlabha thAya che. he AyuSmAna zramaNo ! A nidAnanuM A prakAranuM pApakArI pariNAma che ke te kevalI prarUpita dharmane sAMbhaLI zakato nathI. (4) nigraMthIonuM puruSa thavAnuM nidAna ane tenuM phaLa H 18 evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme paNNatte, iNameva NiggaMthe pAvayaNe sacce jAva savvadukkhANaM aMta kareMti / jassa NaM dhammassa NiggaMthI sikkhAe uvaTThiyA viharamANI jAva purA digiMchAe jAva sA ya parakkamamANI pAsejjA se je ime uggaputtA mahAmAuyA, bhogaputtA mahAmAuyA jAva jaM pAsittA NiggaMthI NidANaM kareMti- dukkhaM khalu itthittaNae dussaMcArAiM gAmaMtarAI jAva saNNivesaMtarAI / se jahANAmae aMbapesiyAi vA aMbADagapesiyAi vA mAtuliMgapesiyAi vA ucchukhaMDiyAi vA saMbaliphAliyAi vA bahujaNassa AsAyaNijjA patthaNijjA pIhaNijjA abhilasaNijjA / evAmeva itthiyA vi bahujaNassa AsAyaNijjA jAva abhilasaNijjA taM dukkhaM khalu itthittaNae, pumattaNae NaM sAhu / bhAvArtha:- he AyuSyamAna zramaNo ! meM zruta pravacana satya che yAvat sarva duHkhono aMta kare che. 1 ane cAritra dharmanuM pratipAdana karyu che, A nigraMtha cAritra dharmano svIkAra karIne, saMyamI jIvananuM pAlana karatAM bhUkha vagere parISahothI pIDita, saMyamI jIvanamAM udita kAma-moha sahita parAkrama karatI sAdhvI puruSane joIne vicAre che ke- A puruSa vizudgha mAtR-pitRpakSavALo, ugravaMzI athavA bhogavaMzI yAvat tenI sevAmAM rahelA aneka sevako tene pUche che, he devAnupriya ! Apane zuM joIe che ? ApanA mATe ame zuM lAvIe ? ityAdi. te puruSanA sukha vaibhavane joIne te nigraMthI nidAna kare che ke strInuM jIvana atyaMta duHkhamaya ane kaSTamaya che. strIone eka gAmathI bIjA gAmamAM, eka saMnivezathI bIjA nivezamAM gamanAgamana karavuM atyaMta kaThina che. je rIte kerInI cIra, bijorAnA TukaDA, koThAnA TukaDA, zeraDInA TukaDA ane zAlmalInI zIMga, ghaNA manuSyo mATe AsvAdanIya, prArthanIya, icchanIya abhilaSaNIya che, te rIte strInuM zarIra paNa ghaNA manuSyo mATe AsvAdanIya, abhilaSaNIya che, tethI strInuM jIvana duHkhamaya che ane puruSanuM jIvana sukhamaya che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 110 / zrI dazAzrutaskaMdha sUtra 19 jai imassa sucariyassa tava-Niyama-baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese atthi, taM ahamavi AgamessAe imAI eyArUvAI orAlAI purasibhogAI bhuMjamANI viharAmi-se taM sAhu / evaM khalu samaNAuso ! NiggaMthI NidANaM kiccA tassa ThANassa ANAloiya appaDikkatA jAva AgamessAe dullahabohiyA yAvi bhavai / evaM khalu samaNAuso! tassa NiyANassa imeyArUve pAvae phalavivAge jaM No saMcAei kevalipaNNattaM dhamma paDisuNittae / bhAvArtha :- samyaka rIte AcarelA mArA, tapa, niyama ane brahmacaryapAlananuM kalyANakArI koI viziSTa phaLa hoya to, huM paNa bhaviSyamAM A prakAranA uttama puruSa sabaMdhI kAmabhogone prApta karuM te mArA mATe uttama che. A rIte he AyuSyamAna zramaNo! te sAdhvI nidAna karIne tenI AlocanA, pratikramaNa karyA vinA thAvata mRtyu pAme to(te devabhava karI pazcAt manuSya janmamAM puruSa yogya bhogone prApta kare che, paraMtu dharmanuM zravaNa karI zakatI nathI, tene samyakatvanI prApti paNa durlabha thAya che. he AyuSyamAna zramaNo! te nidAnanuM A pApakArI pariNAma che ke te kevalI prarUpitadharmanuM zravaNa paNa karI zakatA nathI. (5) sva-para-vikSurvita hevI pariyArAnuniTAna mane tenu:20 evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme paNNatte, iNameva NiggaMthe pAvayaNe sacce jAva savvadukkhANamaMtaM kareMti / jassa NaM dhammassa NiggaMtho vA NiggaMthI vA sikkhAe uvaTThie viharamANe jAva se ya parakkamamANe mANussehiM kAmabhogehiM Nivveya gacchejjA-mANussagA khalu kAmabhogA adhuvA aNiiyA asAsayA saDaNa-paDaNa-viddhasaNadhammA / uccArapAsavaNa-khela-jalla-siMghANaga-vaMta-pitta-sukka-soNiyasamubbhavA / durUvaussAsa-NissAsA duraMta-mutta-purIsapuNNA vaMtAsavA pittAsavA khelAsavA pacchApura ca NaM avassaM vippajahaNijjA / ___ saMti uDDe devA devaloyaMsi / te NaM tattha aNNesiM devANaM devIo abhijujiyaabhijuMjiya pariyAreti appaNo ceva appANaM viuvviya-viuvviya pariyAreti, appaNicciyAo devIo abhijuMjiya abhimuMjiya pariyAreti / bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNo ! meM zruta-cAritra dharmanuM pratipAdana karyu che. A nirgastha pravacana satya che yAvat sarva duHkhono aMta kare che. - te cAritra dharmane svIkArIne, saMyamanuM pAlana karatA koI sAdhu ke sAdhvIne vAvatu saMyamamAM parAkrama karatAM manuSyanuM citta kAmabhogothI virakta thaI jAya ane te vicAre ke manuSyanA kAmabhoga adhruva che, anitya che, azAzvata che, saDana-paDana ane vidhvaMsanA svabhAvavALA che arthAt nazvara che. maLa, mUtra, zleSma, mela, kapha, vAta, pita, zukra ane lohImaya zarIrathI udbhavita che. durgadhayukta zvAsozvAsa tathA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA-10 111 maLa-mUtrathI paripUrNa che, vAta, pitta ane kaphanA dvAra che, pahelA ke pachI te avazya choDavA yogya che. Urdhva devalokamAM je devo che te tyAM anya devonI devIo sAthe kAmakrIDA kare che, svayaM potAnI vikRrvita devIo sAthe kAmakrIDA kare che ane potAnI devIo sAthe paNa kAmakrIDA kare che. 21 jai imassa sucariyassa tava-niyama-baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese atthi taM ahamavi AgamessAe imAI eyArUvAiM divvAiM bhogAI bhuMjamANe viharAmi - se taM sAhu / evaM khalu samaNAuso ! NiggaMtho vA NiggaMthI vA NiyANaM kiccA va deve bhavai mahiDDie jAva divvAiM bhogAI bhuMjamANe viharai / se NaM tattha aNNesiM devANaM devIo abhijuMjiya- abhijuMjiya pariyArei, appaNo ceva appANaM viDavviyaviuvviya pariyArei, appaNijjayAo devIo abhijuMjiya abhijuMjiya pariyArei / se NaM tAo devalogAo AukkhaeNaM jAva pumattAe paccAyAti jAva tassa NaM egamavi ANavemANassa jAva cattAri paMca avuttA ceva abhuTTheti bhaNa devAppiyA! kiM karemo jAva kiM te Asagassa sayai ?" tassa NaM tahappagArassa purisajAyassa tahArUve samaNe vA mAhaNe vA ubhao kAlaM kevalipaNNattaM dhammamAikkhejjA ? haMtA ! AikkhejjA / se NaM paDiNijjA ? haMtA ! paDiNijjA / se NaM saddahejjA, pattiejjA, roejjA ? No iNaTThe smtttthe| abhavie NaM se tassa dhammassa saddahaNayAe / se ya bhavati mahicche jAva dAhiNagAmie Neraie kaNhapakkhie AgamessAe dullabhabohie yAvi bhavati / evaM khalu samaNAuso / tassa NiyANassa imeyArUve pAvae phalavivAge-jaM No saMcAeti kevali - paNNattaM dhammaM saddahittae vA, pattiyattie vA, roittae vA / bhAvArtha :- samyaka rIte Acarita mArA tapa, niyama, ane brahmacaryapAlananuM, viziSTa phaLa hoya to huM paNa bhaviSyamAM AvA divyabhogone prApta karuM, te mArA mATe uttama che. he AyuSyamAna zramaNo ! sAdhu athavA sAdhvI A rIte nidAna karIne yAvat devarUpe utpanna thAya che, te tyAM mahARddhivALA deva thAya che ane divyabhogone bhogave che. te deva tyAM anyadevonI devIo sAthe kAmakrIDA kare che, svayaM potAnI ja vikarvita devIo sAthe kAmakrIDA kare che ane potAnI devIo sAthe paNa kAmakrIDA kare che. te deva devalokanuM AyuSya pUrNa thatAM puruSarUpamAM utpanna thAya che yAvat te puruSa ekane bolAve tyAM cAra, pAMca, puruSo hAjara thaI jAya che ane pUche che ke he devAnupriya ! kaho, ApanA mATe ame zuM karIe ? yAvat ApanA mATe kyA bhAvatA bhojana laI AvIe ? prazna- A prakAranI RddhithI yukta te puruSane zuM tathArUpanA zramaNa-mAhaNa ubhaya kALe(divasamAM je vAra) devaNI pra3pita dharma he che ? uttara - hA uDe che. prazna - zuM te dharmane te sAMgaNe che ? uttara - hA, Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra sAMbhaLe che. prazna- zuM tene te kevaLI prarUpita dharma para zraddhA, pratIti ane ruci utpanna thAya che ? uttarate saMbhava nathI, kAraNa ke sarvajJa prarUpita dharma para zraddhA karavAne ayogya che. utkRSTa abhilASAvALo te dakSiNa dizAvartI narakamAM kRSNapAkSika nArakI rUpe utpanna thAya che tathA bhaviSyamAM tene samyaktvanI prApti paNa durlabha thAya che. 112 he AyuSyamAna zramaNo ! nidAnazalyanuM A pApakArI pariNAma che ke tene kevalIprarUpita dharma para zraddhA, pratIti ane ruci thatI nathI. (s) sva-vidhurvita hevI pariyArasAnuM nidhAna yAne tenuM ija : 22 evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme paNNatte jAva se ya parakkamamANe mANussae su kAmabhogesu NivveyaM gacchejjA / mANussagA khalu kAmabhogA adhuvA jAva vippajahaNijjA / saMti uDDuM devA devaloyaMsi te NaM tattha No aNNesiM devANaM devIo abhijuMjiyaabhijuMjiya pariyAreMti, appaNo ceva appANaM viuvvittA pariyAreMti, appaNijjiyAo devIo abhijuMjiya-abhijuMjiya pariyAreMti / jai imassa sucariyassa tava-niyama-baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese atthi, ahamavi AgamessAe imAiM eyArUvAiM divvAiM bhogAI bhuMjamANe viharAmi-se taM sAhu / bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNo ! meM zruta-cAritra dharmanuM nirUpaNa karyuM che yAvat saMyamamAM parAkrama karatA koI sAdhu ke sAdhvInuM citta manuSya sabaMdhI kAmabhogothI virakta thaI jAya ane te vicAre ke manuSyasabaMdhI kAmabhoga adhruva che yAvat choDavA yogya che. Urdhva devalokamAM je devo che, te tyAM anya devonI devIo sAthe kAmakrIDA karatAM nathI, paraMtu potAnI ja vikurvita devIo sAthe kAmakrIDA kare che tathA svayaMnI devIo sAthe kAmakrIDA kare che. samyaka rIte AcarelA mArA A tapa, niyama ane brahmacaryapAlananuM kalyANakArI viziSTa phaLa hoya to huM paNa AvatA bhavamAM A prakAranA divyabhogone prApta karuM, te mArA mATe uttama che. 23 evaM khalu samaNAuso ! NiggaMtho vA NiggaMthI vA NiyANaM kiccA jAva deve bhavai mahiDDie jAva divvAiM bhogAi bhuMjamANe viharai / se NaM tattha No asaM devANaM devIo abhijuMjiya- abhijuMjiya pariyArei, appaNo ceva appANaM viuvviyaviuvviya pariyArei, appaNijjiyAo devIo abhijuMjiya- abhijuMjiya pariyArei / se NaM tAo devalogAo AukkhaeNaM jAva pumattAe paccAyAi jAva tasa NaM egamavi ANavemANassa jAva cattAri paMca avuttA ceva abhuTTheti-bhaNa devANuppiyA ! kiM karemo jAva kiM te Asagassa sayai ? tassa NaM tahappagArassa purisajAyassa tahArUve samaNe vA mAhaNe vA ubhao Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-10 [ 113] kAlaM kevalipaNNattaM dhammamAikkhejjA? haMtA ! AikkhejjA / se NaM paDisuNejjA? haMtA ! paDisuNajjA / se NaM saddahejjA, pattiejjA, roejjA ? No iNaDhe samaDhe aNNattharUI yAvi bhavai / aNNarUimAyAe se bhavai- je ime AraNiyA AvasahiyA gAmaMtiyA kaNhUirahassiyA / No bahusaMjayA, No bahupaDivirayA savva pANa bhUya jIva sattesu appaNA saccAmosAiM evaM vipaDivadaMti____ ahaM Na haMtavvo, aNNe haMtavvA, ahaM Na ajjAveyavvo aNNe ajjAveyavvA, ahaM Na pariyAveyavvo aNNe pariyAveyavvA, ahaM NaM parighetavvo aNNe parighetavvA, ahaM Na uvaddaveyavvo aNNe uvaddaveyavvA, . evAmeva itthikAmehiM mucchiyA gaDhiyA giddhA ajjhovavaNNA jAva kAlamAse kAlaM kiccA aNNayerasu Asuriesu kivvisiesu ThANesu uvavattAro bhavati / te tato vimuccamANA bhujjo elamUyattAe paccAyati / evaM khalu samaNAuso ! tassa NiyANassa imeyArUve pAvae phalavivAgeNaM No saMcAeti kevalipaNNattaM dhammaM saddahittae vA pattiittae vA roittae vA / bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNo ! sAdhu athavA sAdhvI A rIte nidAna karIne pAvata devarUpe utpana thAya che, te tyAM mahaddhika deva thAya che yAvata divyabhogone bhogave che. te deva tyAM anya devonI devIo sAthe kAmakrIDA karatA nathI, svayaM potAnI virtita devIo sAthe kAmakrIDA kare che ane potAnI devIonI sAthe kAmakrIDA kare che. te deva devalokanuM AyuSya pUrNa thatAM manuSya janmamAM puruSarUpe utpanna thAya che yAvatu te puruSa ekane bolAve tyAM cAra-pAMca nokaro bolAvyA vinA hAjara thAya che ane pUche che ke he devAnupriya! kaho, ame ApanA mATe zuM karIe? yAvatu Apane kyA padArtha iSTa che ? prazna- A prakAranI ddhithI yukta te puruSane zuM zramaNa-mAhaNa ubhaya kALe kevalI prarUpita dharma kahe che? uttara- hA kahe che. prazna- zuM te dharmane te sAMbhaLe? uttara- hA, te sAMbhaLe che. prazna- zuM tene te kevaLI prarUpita dharma upara zraddhA, pratIti ane ruci utpanna thAya che? uttara-te saMbhava nathI, te anyadarzanamAM ruci rAkhe che, anya darzanano svIkAra karI tenuM AcaraNa kare che, jema ke- te araNyavAsI tApasa, parNakuTiramAM rahenArA tApasa, gAmanI pAse bagIcAmAM rahenArA tApasa ane camatkArone gupta rAkhanArA tApasa bane che. te asaMyata che, prANI, bhUta, jIva ane sattvanI hiMsAthI avirakta che, te satyamRSA(mizrabhASA) bhASAno A pramANe prayoga kare che ke mane mAro nahi, bIjAne mAro; mane Adeza na Apo, bIjAne Adeza Apo; mane pIDA na Apo, bIjAne pIDA Apo; mane pakaDo nahi, bIjAne pakaDo; mane bhayabhIta na karo, bIjAne bhayabhIta karo; A rIte te strI sabaMdhI kAmabhogomAM mUcchita, grathita-baMdhAyelA, vRddha(lolupa) ane atyaMta Asakta rahe che, jIvananI aMtima kSaNomAM dehatyAga karI koI asuralokamAM kilviSI jAtinA devasthAnamAM utpanna thAya che. tyAMthI AyuSya pUrNa karIne te deha choDIne pharI gheTAM-bakarAMnI jema manuSyomAM mUMgA prANI rUpe utpanna thAya che. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra he AyuSyamAna zramaNo ! A nidAnanA A pApakArI pariNAma svarUpe tene kevalI prarUpita dharma para zraddhA, pratIti ane ruci utpanna thatI nathI. 114 (7) svahevI pariyArazAnuM nidhana jane tenuM ija : 24 evaM khalu samAuso ! mae dhamme paNNatte jAva se ya parakkamamANe mANussaesu kAmabhogesu NivvedaM gacchejjA- mANussaggA khalu kAmabhogA adhuvA va vippajahiyavvA / saMti uDUM devA devaloyaMsi / te NaM tattha No aNNesiM devANaM devIo abhijuMjiya- abhijuMjiya pariyArei, jo appaNo ceva appANaM veDavviya veDavviya pariyArei, appaNijjiyAo devIo abhijuMjiya- abhijuMjiya pariyArei / jai imassa sucariyassa tava Niyama baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese atthi, ahamavi AgamessAe imAiM eyArUvAiM divvAiM bhogAI bhuMjamANe viharAmi se taM sAhu / bhAvArtha :- he AyuSmAna zramaNo ! meM zruta-cAritra dharmanuM pratipAdana karyuM che yAvat saMyamamAM parAkrama karatA sAdhu ke sAdhvInuM citta manuSyasabaMdhI kAmabhogothI virakta thaI jAya ane te vicAre ke manuSyasabaMdhI kAmabhogo adhruva che yAvat choDavA yogya che. Urdhva devalokamAM je devo che, te tyAM anya devonI devIonI sAthe kAmakrIDA karatA nathI, svayaMnI vikRrvita devIo sAthe kAmakrIDA karatA nathI, paraMtu potAnI devIonI sAthe kAmakrIDA kare che. samyaka rIte AcarelA mArA A tapa, niyama ane brahmacarya pAlananuM kalyANakArI viziSTa phaLa hoya, to huM paNa AgAmI bhavamAM A prakAranA divyabhogane prApta karuM, te mArA mATe uttama che. 25 evaM khalu samaNAuso ! NiggaMtho vA NiggaMthI vA NiyANaM kiccA deve bhavai mahiDDie jAva divvAiM bhogAI bhuMjamANe viharai / se NaM tattha No aNNesiM devANaM devIo abhijuMjiya-abhijuMjiya pariyArei, No appaNo ceva appANaM viuvviya viubviya pariyArei, appaNijjiyAo devIo abhijuMjiya-abhijuMjiya pariyArei / se NaM tAo devalogAo AukkhaeNaM jAva pumattAe paccAyAi jAva tasa NaM egamavi ANavemANassa jAva cattAri-paMca avuttA ceva abhuti-bhaNa devANuppiyA ! kiM karemo jAva kiM te Asagassa sayai ? tassa NaM tahappagArassa purisajAyassa tahArUve samaNe vA mAhaNe vA ubhao kAlaM kevalipaNNattaM dhammamAikkhejjA ? haMtA ! AikkhejjA se NaM paDisuNejjA ? haMtA ! paDisuNejjA / se NaM saddahejjA, pattiejjA, roejjA ? haMtA ! saddahejjA, Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-10 [ 115 ] pattiejjA, roejjA ? se NaM sIlavvaya-guNavaya-veramaNa-paccakkhANa-posahovavAsAI paDivajjejjA ? No iNaDhe samaDhe, se NaM dasaNasAvae bhavati / abhigayajIvAjIve jAva aTThimijjApemANurAgaratte- ayamamAuso ! NiggaMthe pAvayaNe aTe, esa paramaTe, sese aNaTe / se NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANe bahUiM vAsAiM samaNovAsagapariyAyaM pAuNai, pAuNittA kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresu devalogesu devattAe uvavattAro bhavai / evaM khalu samaNAuso ! tassa NiyANassa imeyArUve pAvae phalavivAge-jaM No saMcAeti sIlavvaya-guNavaya-veramaNa-paccakkhANa-posahovavAsAiM paDivajjittae / bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNo ! sAdhu athavA sAdhvI A rIte nidAna karIne vAvata devarUpe utpanna thAya che, te tyAM mahaddhika deva thAya che yAvata divyabhogone bhogave che. te deva tyAM anya devonI devIo sAthe kAmakrIDA karatA nathI, svayaM potAnI vikarvita devIo sAthe paNa kAmakrIDA karatA nathI, paraMtu potAnI devIo sAthe kAmakrIDA kare che. te deva devalokanuM AyuSya pUrNa thatAM manuSya janmamAM puruSarUpe utpanna thAya che yAvata te puruSa ekane bolAve tyAM cAra-pAMca nokaro hAjara thaI jAya che ane pUche che ke he devAnupriya! kaho, ame ApanuM zuM priya karIe? yAvata Apane kyA padArtha iSTa che? prazra-A prakAranI Rddhiyukta te puruSane zuM tathArUpanA zramaNa-mAhaNa ubhaya kALe kevalI prarUpita dharma kahe che? uttara- hA, kahe che. prazna- zuM te kevaLI prarUpita dharmane te sAMbhaLe che? uttara- hA, te sAMbhaLe che prazna- zuM tene kevalI prarUpita dharma para zraddhA pratIti ane ruci utpanna thAya che? uttara- hA, tene kevalI prarUpita dharma para zraddhA pratIti ane ruci utpanna thAya che. prazna- zuM te zIlavrata, guNavrata, viramaNavrata, pratyAkhyAna, pauSadhoupavAsa kare che? uttara- te saMbhava nathI. te kevaLa darzanazrAvaka thAya che. te jIva-ajIvanA yathArtha svarUpanA jJAtA thAya che. tenA hADa-hADanI majjAmAM dharma pratye anurAga hoya che, jema ke- he AyuSyamAna ! A nigraMtha pravacana ja jIvanamAM sArthaka che, paramasArthaka che, zeSa sarva nirarthaka che. A rIte te aneka varSo sudhI darzana zrAvakadharmanI ArAdhanA kare che ane ArAdhanA karIne yathAsamaye AyuSya pUrNa karIne koI eka devalokamAM devarUpe utpanna thAya che. A rIte he AyuSyamAna zramaNo ! nidAnanuM A pAparUpa pariNAma che ke te zIlavrata, guNavrata, viramaNa vrata, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsa karI zakatA nathI. (8) zrAvaka thavAnuM nidAna ane tenuM phaLa - | 26 evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme paNNatte jAva se ya parakkamamANe divvamANussaehiM kAma-bhogehiM NivvedaM gacchejjA, mANussagA kAmabhogA adhuvA jAva vippajahaNijjA / divvA vi khalu kAmabhogA adhuvA, aNiiyA, asAsayA, calAcalaNadhammA, puNarAgamaNijjA pacchA puvvaM ca NaM avassaM vippajahaNijjA / Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 11 | zrI dazAzrutaskaMdha sUtra jai imassa sucariyassa tava-Niyama-baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese asthi, ahamavi AgamessAe je ime bhavaMti uggaputtA mahAmAuyA, bhogaputtA mahAmAuyA, etesiM NaM aNNayaraMsi kulaMsi pumattAe paccAyAmi, tattha NaM samaNovAsae bhavissAmi-abhigayajIvAjIve jAva phAsuesaNijjeNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM paDilAbhamANe viharissAmi se taM sAhu / bhAvArtha - he AyuSyamAna zramaNo ! meM zruta-cAritra gharmanuM pratipAdana karyuM che yAvata saMyamamAM parAkrama karatAM sAdhu-sAdhvInuM citta deva ane manuSya sabaMdhI kAmabhogothI virakta thaI jAya ane te vicAre ke manuSyasabaMdhI kAmabhoga adhruva che yAvatu choDavA yogya che. devasabaMdhI kAmabhoga paNa adhuva che, anitya che, azAzvata che, asthira svabhAvavALA che, janma maraNa vadhAranAra che, vahelA ke moDA avazya choDavA yogya che. samyaka rIte AcarelA mArA A tapa, niyama ane brahmacaryapAlananuM kalyANakArI viziSTa phaLa hoya to huM paNa bhaviSyamAM vizuddha mAtR-pitR pakSavALA ugrakuLa, bhogakuLa vagere kuLamAMthI koI eka uttama kuLamAM puruSarUpe utpanna thAuM ane zrAvaka banuM, jIvAjIvanA svarUpane jANuM yAvatuM sAdhu-sAdhvIone prAsaka ane eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima A cAre prakArano AhAra vahorAvatAM vicaraNa karuM. te mArA mATe uttama che. 27 evaM khalu samaNAuso ! NiggaMtho vANiggaMthI vA NidANaM kiccA jAva deve bhavai mahiDDie jAva divvAI bhogAI bhuMjamANe viharai jAva se NaM tAo devalogAo AukkhaeNaM jAva pumattAe paccAyAti jAva tassa NaM egamavi ANavemANassa jAva cattAri-paMca avuttA ceva abhuTThati, bhaNa devANuppiyA ! kiM karemo jAva kiM te Asagassa sayai ? tassa NaM tahappagArassa purisajAyassa tahArUve samaNe vA mAhaNe vA ubhao kAlaM kevalipaNNattaM dhammamAikkhejjA ? haMtA ! AikkhejjA / se NaM bhaMte paDisuNejjA ? haMtA ! paDisuNejjA / se NaM saddahejjA, pattiejjA, roejjA? haMtA ! saddahejjA, pattiejjA, roejjA / se NaM bhaMte sIlavvaya jAva posahovavAsAI paDivajjejjA? haMtA ! pddivjjejjaa| se NaM muMDe bhavittA AgArAo aNagAriya pavvaejjA ? No iNaDhe smddhe| se NaM samaNovAsae bhavai abhigayajIvAjIve jAva paDilAbhemANe vihri| se NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANe bahUNi vAsANi samaNovAsagapariyAgaM pAuNai, pAuNittA AbAhaMsi uppaNNaMsi aNuppaNNaMsi vA bhattAI paccakkhAi, paccakkhAittA bahUI bhattAI aNasaNAe chedei, chedittA AloiyapaDikkaMte samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresu devaloesu devattAe uvavattAro bhavati / evaM khalu samaNAuso ! tassa NiyANassa imeyArUve pAvaphalavivAge-jaM Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-10 117 No saMcAeti savvAo savvattAe muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae / bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNo ! sAdhu athavA sAdhvI A rIte nidAna karIne yAvat devarUpe utpanna thAya che, te tyAM mahardhika deva thAya che, divyabhogone bhogave che. te deva devalokanuM AyuSya pUrNa thAya tyAre yAvat manuSya janmamAM puruSarUpe utpanna thAya che yAvat te koI ekane bolAve tyAM cAra-pAMca nokara bolAvyA vinA hAjara thAya che ane pUche che ke he devAnupriya ! kaho, ame ApanA mATe zuM priya karIe ? Apane kyA padArtha iSTa che ? prazna- A prakAranI RddhithI yukta te puruSane zuM tathArUpanA zramaNa-mAhaNa ubhaya kALe kevalI prarUpita dharma kahe che ? uttara- hA, kahe che. prazna- zuM te kevaLI prarUpita dharmane sAMbhaLe che ? uttara- hA, sAMbhaLe che. prazna- zuM tene dharma upara zraddhA, pratIti ane ruci thAya che ? uttara- hA, tene zraddhA pratIti ane ruci thAya che. prazna-- zuM te zIlavrata yAvat pauSadhopavAsano svIkAra kare che ? uttara- hA, te svIkAra kare che. prazna- zuM te muMDita thaIne, gRhatyAgIne aNagAratva arthAt dIkSA aMgIkAra kare che ? uttara- te saMbhava nathI. te zrAvaka thAya che, jIvAjIvanA jANakAra thAya che yAvat pratilAbhita karatA vicare che. A prakAre aneka varSo sudhI zrAvakaparyAyanuM pAlana kare che. aneka varSo sudhI zrAvaka paryAyanuM pAlana karyA pachI roga utpanna thAya athavA na thAya te bhakta- AhAranA pratyAkhyAna kare che. bhakta pratyAkhyAna karIne arthAt anazana(saMthAro) karIne aneka divasonA bhojananuM chedana karIne AlocanA ane pratikramaNa karIne, samAdhipUrvaka mRtyunA samaye mRtyu pAmIne koI eka devalokamAM deva rUpe utpanna thAya che. he AyuSyamAna zramaNo ! te nidAnazalyanuM A pAparUpa pariNAma che ke te gRhavAsane choDI ane sarvathA muMDita thaIne AgAra-gRhastha dharmano tyAga karIne aNagAra-sAdhu dharmano svIkAra karI zakatA nathI. (9) sAdhu thavAnuM nidAna tathA tenuM phaLa : 28 evaM khalu mAuso ! mae dhamme paNNatte jAva se ya parakkamamANe divvamANussaehiM kAma-bhogesu NivveyaM gacchejjA mANussagA khalu kAmabhogA adhuvA jAva vippajahaNijjA / divvA vi khalu kAmabhogA adhuvA jAva puNarAgamaNijjA, pacchApuvvaM ca NaM avassaM vippajahaNijjA / jai imassa sucariyassa-tava-niyama- baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese atthi, ahamavi AgamessAe jAI imAiM aMtakulANi vA, paMtakulANi vA, tucchakulANi vA, dariddakulANi vA kiviNakulANi vA, bhikkhAgakulANi vA eesi NaM aNNataraMsi kulaMsi pumattAe paccAyAmi esa me AyA pariyAe suNIhaDe bhavissati, se ta sAhu | bhAvArtha:hai AyuSyamAna zramaNo ! meM zruta-cAritra dharmanuM pratipAdana karyuM che yAvat saMyamamAM parAkrama karatA sAdhu-sAdhvInuM citta deva ane manuSya sabaMdhI kAmabhogothI virakta thaI jAya ane te vicAre Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 118 / zrI dazAzrutaskaMdha sUtra ke manuSya sabaMdhI kAmabhoga adhuva che yAvata choDavA yogya che. deva saMbaMdhI kAmabhoga paNa adhuva che yAvat bhavaparaMparA vadhAranAra che tathA vahelA ke moDA avazya choDavA yogya che. samyaka prakAre AcarelA mArA A tapa, niyama ane brahmacarya pAlananuM kalyANakArI viziSTa phaLa hoya to huM paNa bhaviSyamAM aMtakuLa, prAntakuLa, tucchakuLa, daridrakuLa, kRpaNakuLa ke bhikSukuLamAMthI koI paNa eka kuLamAM puruSa rUpe utpanna thAuM ke jethI huM dIkSA levA mATe sahelAIthI ghara choDI zakuM, te mArA mATe uttama cha. | 29 evaM khalu samaNAuso ! NiggaMthA vA NiggaMthI vA NiyANaM kiccA jAva deve bhavai, mahiDDie jAva divvAiM bhogAI bhuMjamANe viharai jAva se NaM tAo devalogAo AukkhaeNaM jAva pumattAe paccAyAi / ___ tassa NaM tahappagArassa purisajAyassa tahArUve samaNe vA mAhaNe vA ubhao kAlaM kevalipaNNattaM dhammamAikkhejjA ? haMtA ! AikkhejjA / se NaM paDisuNejjA? haMtA ! paDisuNejjA / se NaM saddahejjA, pattiejjA, roejjA ? haMtA ! saddahejjA, pattiejjA, roejjA / se NaM sIlavvaya-guNavvaya-veramaNapaccakkhANa-posahovavAsAiM paDivajjejjA? haMtA ! paDivajjejjA / se NaM muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM pavvaijjA ? haMtA, pavvaijjA / se NaM teNeva bhavaggahaNeNaM sijjhejjA jAva savvadukkhANaM aMta karejjA? No iNadve samaDhe / se NaM bhavai- se je aNagArA bhagavaMto iriyAsamiyA jAva baMbhayArI / / se NaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANe bahUI vAsAiM sAmaNNapariyAgaM paaunni| bahUI vAsAI sAmaNNapariyAgaM pAuNittA AbAhasi uppaNNaMsi vA aNuppaNNasi vA bhattaM paccakkhAei, bhattaM paccakkhAittA, bahUI bhattAI aNasaNAI chedei, bahUI bhattAi aNasaNAI chedettA Aloiya-paDikkaMte samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA aNNayaresu devaloesu devattAe uvavattAro bhavai / evaM khalu samaNAuso ! tassa NidANassa imeyArUve pAvaphalavivAge-jaM No saMcAei teNeva bhavaggahaNeNaM sijjhittae jAva savvadukkhANaM ata karettae / bhAvArtha :- he AyuSyamAna zramaNo! nigraMtha athavA nircathI A rIte nidAna karIne vAvata devarUpe utpanna thAya che, te tyAM mahaddhika deva thAya che yAvata divya bhoga bhogave che. te deva devalokanuM AyuSya pUrNa thAya tyAre thAva te daridrAdi kuLamAM puruSarUpe utpanna thAya che. praza- zuM A prakAranA te paruSane tathApanA zramaNa sAdha ubhaya kALe kevalI prarUpita dharma kahe che? uttara-1, cha. zra-zuMte vaNI 53pita dhana samaNe cha ? 612-4, somaNe che.prazra-zu tene dharma upara zraddhA, pratIti ane ruci thAya che? uttara- hA, tene zraddhA, pratIti ane ruci thAya che. prazna- zuM te muMDita thaIne gRhatyAgIne sAdhupaNAno svIkAra kare che? uttara- hA, te sAdhupaNAno svIkAra Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazA-10 | 119 ] kare che. prazna-zuM te A bhavamAM siddha thaI zake che? sarvaduHkhono aMta karI zake che? uttara-te saMbhava nathI. te sAdhu bhagavaMta IryAsamitinuM pAlana karanAra yAvata brahmacaryanuM pAlana karanAra hoya che. A rIte aneka varSo sudhI saMyamaparyAyanuM pAlana kare che. aneka varSo sudhI saMyamaparyAyanuM pAlana karyA pachI roga utpanna thAya athavA na thAya to paNa bhakta(AhAranA) paccakhANa kare che. AhAranA paccakhANa karIne anazana dvArA AhAranuM chedana kare che. anazana dvArA AhAranuM chedana karIne AlocanA ane pratikramaNa karIne samAdhi bhAve mRtyunA samaye mRtyu pAmIne koI eka devalokamAM devarUpe utpana thAya che. he AyuSyamAna zramaNo! te nidAnazalyanuM A pAparUpa pariNAma che ke te A bhavamAM siddha thatAM nathI thAvat sarva duHkhono aMta karI zaktA nathI. vivecana : prastuta sUtromAM nava prakAranA nidAna ane tenA phaLanuM vistRta varNana che. nidAna-tapa-saMyamanA phaLa svarUpe bhautika sukhanI athavA anya koIpaNa IcchA karavI. sAdhanAnA kSetramAM sAdhakoe icchAno nirodha karavo, te ja sAdhanA che. sAdhaka koIpaNa prakAranA phaLanI apekSA vinA niSkAma bhAve sAdhanA kare che, zubhAzubha kriyAnuM phaLa sahaja rIte prApta thAya ja che. jema pANI pIvAthI sahaja rIte tRSA zAMta thAya che. pANI pIdhA pachI tRSA zAMta thavA rU5 phaLanI icchA karavI paDatI nathI tema ja sAdhanAnA phaLanI icchA karyA vinA ja sahaja rIte te phaLa prApta thAya che. phaLanI icchAthI tenuM phaLa sImita thaI jAya che. sUtrakAre nava prakAranA nidAnamAM te viSayane spaSTa karyo che. prAraMbhanA cAra nidAnomAM saMyama sAdhanA karatA sAdhu athavA sAdhvInA cittamAM kyAreka bhoganI icchA utpanna thaI jAya che ane te manuSya sabaMdhI bhogonI prApti mATe nidAna kare che. saMyama tapanA prabhAvathI saMkalpa anusAra phaLa prApta paNa thaI jAya che paraMtu tenuM pariNAma e Ave che ke te jIvana paryaMta dharma zravaNa mATe paNa ayogya banI jAya che ane kALa karI narakamAM jAya che. (1) prathama nidAnamAM sAdhuo puruSa bhoga mATe nidAna kare che. (2) bIjA nidAnamAM sAdhvIo strI bhoga mATe nidAna kare che. (3) trIjA nidAnamAM sAdhuo strI thavA mATe nidAna kare che ane (4) cothA nidAnamAM sAdhvIo puruSa thavA mATe nidAna kare che. eka thI cAra nidAnavALA dharma zravaNa karI zakatA nathI. (5) pAMcamA nidAnavALA devalokamAM svayaMnI devIonI sAthe, svayanI vikRrvita devIonI sAthe ane bIjAnI devIonI sAthe divyabhoga bhogave che, paraMtu tyArapachInA manuSyabhavamAM dharmazravaNa karI zake paNa dharma upara zraddhA, ruci thatAM nathI tathA AyuSya pUrNa karIne narakamAM jAya che. (6) chaThThA nidAnavALA devalokamAM svayaMnI devIo sAthe tathA svayaMnI vikarvita devIonI sAthe divyabhoga bhogave che. tyArapachI te manuSya bhavamAM tApasa-saMnyAsI thAya che ane AyuSya pUrNa karIne asurakumAranikAyamAM kilpiSI devarUpe utpanna thayA pachI te tiryaMcayonimAM bhramaNa kare che. ekathI cha nidAnavALA vyaktine bhogAsakti tIvra hovAthI te jIva narakAdi duHkhone bhogavIne bhava paraMparAmAM paNa samyagudarzanane prApta karI zakatA nathI. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 120 / zrI dazAzrutaskaMdha sUtra (7) sAtamunidAna karanAra devalokamAM phakta svayaMnI devIonI sAthe divyabhoga bhogave che, paraMtu vikarvita devIo sAthe bhoga bhogavatA nathI, teone tyArapachInA manuSya bhavamAM samyagudaSTi prApta thAya che paraMtu nidAnanA kAraNe teo vratadhAraNa karI zaktA nathI. A prakAranuM nidAna karanAra vyaktimAM bhogAsatinI maMdatA hoya che. te svayaM potAnI devIo sAthe ja bhoga bhogave che, vikarvita devIo sAthe bhoga bhogavatA na hovAthI tenI bhogavRtti kaMIka aMze sImita hoya che, tethI te jIva bhavaparaMparAmAM dharmazravaNa ane samyagadarzana pAmI zake che paraMtu vrata dhAraNa karI zakatA nathI. (8) AThamA nidAnamAM sAdhu-sAdhvI zrAvaka banavAnuM nidAna kare che. A nidAnavALA devaloka pachInA manuSya bhavamAM bAravratadhArI zrAvaka bane che, paraMtu nidAnanA kAraNe saMyamagrahaNa karI zakatA nathI. (9) navamA nidAnamAM sAdhu-sAdhvI saMyamI banavAnuM nidAna kare che. A nidAnavALA devabhava pachI icchita ( tuccha) kuLamAM manuSya janma dhAraNa karIne saMyamano svIkAra kare che, paraMtu nidAnanA prabhAve te bhavamAM mukti prApta karI zaktA nathI. AThamA ane navamA nidAnamAM zreSTha avasthAnI IcchA hovA chatAM nidAnathI tenuM sAdhanAnuM asImita anaMta phaLa sImita thaI jAya che, tethI tenI icchA pUrNa thAya, paraMtu tenAthI AgaLa vadhI zakatA nathI. niEInarahitanI mukti:30 evaM khalu samaNAuso ! mae dhamme paNNatte-iNameva NiggaMthe pAvayaNe sacce jAva savvadukkhANaMmaMtaM kareMti / / jassaM NaM dhammassa sikkhAe NiggaMtho NiggaMthI vA uvaTThie viharamANe jAva se ya parakkamejjA se ya parakkamamANe savvakAmaviratte, savvarAgaviratte, savvasaMgAIe, savvahA savvasiNehAtikkaMte savvacArittaparivuDe / ___tassa NaM bhagavaMtassa aNuttareNaM NANeNaM, aNuttareNaM dasaNeNaM jAva aNuttareNaM pariNivvANamaggeNaM appANaM bhAvemANassa aNaMte, aNuttare, NivvAghAe,NirAvaraNe, kasiNe, paDipuNNe, kevalavaraNANasaNe samuppajjejjA / tae NaM se bhagavaM arahA bhavai, jiNe kevalI savvaNNU savvadarisI, sadevamaNuyAsurassa logassa pariyAyaM jANai, taM jahA- AgaI, gaI, ThiI, cavaNaM, uvavAyaM, bhuttaM, pIyaM, kaDaM, paDiseviyaM, AvIkamma, rahokamma, laviyaM, kahiyaM, maNomANasiyaM / savvaloe savvajIvANaM savvabhAvAiM jANamANe pAsamANe viharai / __ te NaM se bhagavaM kevalI eyArUveNaM vihAreNaM viharamANe bahUI vAsAI kevalipariyAgaM pAuNai, pAuNittA appaNo AusesaM Abhoei, AbhoettA bhattaM paccakkhAei, paccakkhAittA bahaI bhattAI aNasaNAe chedei, chedettA tao pacchA caramehiM UsAsa-NIsAsehiM sijjhai jAva savvadukkhANamaMtaM karei / evaM khalu samaNAuso ! tassa aNidANassa imeyArUve kallANe phalavivAge Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA-10 | 121] jaM teNeva bhavaggahaNeNaM sijjhai jAva savvadukkhANaM aMtaM karei / tae NaM te bahave NiggaMthA ya NiggaMthIo ya samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie eyamaTuM soccA Nisamma samaNaM bhagavaM mahAvIraM vadati NamasaMti, vaMdittA NamaMsittA tassa ThANassa AloyaMti paDikkamaMti jAva ahArihaM pAyacchittaM tavokamma paDivajjati / bhAvArtha - he AyuSyamAna zramaNo! meM dharmanuM pratipAdana karyuM che. A nircanja pravacana satya che thAvat sarva duHkhono aMta kare che. A dharmanI ArAdhanA mATe upasthita thaIne vicaraNa karatA te sAdhu-sAdhvI tapa saMyamamAM parAkrama karatAM sarva prakAranA kAmathI, sarva prakAranA rAgathI virakta thAya che, sarva saMgathI rahita thAya che. sarvathA sarva sneha baMdhanathI mukta thaIne saMpUrNataH cAritranI ArAdhanA kare che. utkRSTa jJAna, darzana yAvatu anuttara mokSamArganI arthAt ratnatrayanI ArAdhanAthI AtmAne bhAvita karatAM te aNagAra bhagavaMtane anaMta, anuttara, nirvAghAta, nirAvaraNa, saMpUrNa, pratipUrNa kevaLajJAna ane kevaLadarzana pragaTa thAya che. tyAre te arihaMta bhagavAna jina, kevaLI, sarvajJa, sarvadarzI bane che. te deva, manuSya, asura, Adi lokanA paryAyone jANe che, jema ke jIvonI Agati, gati, sthiti, cyavana, utpatti tathA tenA dvArA khAvA-pIvAnA upayogamAM levAtA padArtho ane tenA dvArA thatI pragaTa ane gupta sarva kriyAone tathA vArtAlApane, guptavArtA ane mAnasika ciMtanane pratyakSarUpe jANe che, jue che. te saMpUrNalokamAM sthita sarvajIvonA, sarva bhAvone jANatAM, jotAM vicaraNa kare che. te A rIte vicaraNa karatAM te kevaLI bhagavAna aneka varSo kevalaparyAyamAM vicaraNa kare che. potAnA AyuSyanA aMtima samayane jANI, te bhakta pratyAkhyAna kare che. bhaktapratyAkhyAna karI aneka bhaktanuM- bhojananuM anazanathI chedana kare che, tyAra pachI teo aMtima zvAsozvAsa dvArA siddha thAya che yAvat sarva duHkhono aMta kare che. he AyuSyamAna zramaNo ! A nidAna rahita sAdhanAmaya jIvananuM kalyANakArI pariNAma che ke te sAdhaka te ja bhavamAM siddha thAya che yAvat sarva duHkhono aMta kare che. tyAre aneka nircantha-nigraMthIoe zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI A nidAnonuM varNana sAMbhaLI, zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karyA ane pahelA karelA nidAna-zalyonI AlocanA pratikramaNa karI yAvatuM prAyazcittarUpa tapano svIkAra karyo. vivecana - prastuta sutramAM nava nidAna ane tenA pariNAmanA kathana pachI sUtrakAre nidAna rahita sAdhanAnA aMtima phaLanuM kathana karyuM che. je sAdhaka phaLanI apekSA rAkhyA vinA AtmasAdhanA kare che, tenA doSo sahaja rIte dUra thAya che ane AtmaguNo pragaTa thAya che. kramazaH sAdhanA karatA te sAdhaka ghAti karmono kSaya karI vItarAga, kevaLI, sarvajJa bane che ane tyArapachI aghAti karmono nAza karI siddha thAya che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dazAzrutaskaMdha sUtra nidAna karanAra mokSa mArgano nAza kare che tethI nidAna rahita sAdhanA karanAra ja siddha thaI zake che. upasaMhAraH 31 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre rAyagihe Nayare guNasilae ceie, bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM bahUNaM sAvagANaM bahUNaM sAviyANaM bahUNaM devANaM bahUNaM devINaM sadevamaNuyAsurAe parisAe majjhagae evaM Aikkhai, evaM bhAsai evaM paNNavei evaM parUvei AyatiThANe NAmaM ajjho ! ajjhayaNe, a saheuyaM sakAraNaM suttaM ca atthaM ca tadubhayaM ca bhujjo - bhujjo uvadaMseti / tti vemi 122 bhAvArtha :- te kAle, te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe rAjagRhI nagarInA guNazIla udhAnamAM ghaNA zramaNo, zramaNIo, zrAvako, zrAvikAo, devo, devIo, A devo, manuSyo ane asuronI pariSamAM A pramANe kahyuM, A pramANe bhASaNa karyuM, A pramANe samajAvyuM, A pramANe prarUpaNA karI, he Aryo ! 'AyatisthAna' nAmanuM adhyayana artha sahita, hetu sahita, kAraNa sahita, sUtrarUpe, artharUpe ane sUtrArtha- tadubhayarUpe bhagavAne vAraMvAra kahyuM che. / / dazamI dazA saMpUrNa // / / zrI dazAzrutaskaMdha saMpUrNa // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hazA- SCtha-vyavahAra sUtra zrI hazA-5pa-vyava zrI dazA-alpa-vyavahAra sUtra zrI hazA udaya-vyavahAra sUtra zrI hazA zrI prazA-pa-vyavahAra sUtra zrI dRzA-49pa-vyavahAra sUtra zrI zrI dRzA-dha-vyavahAra sUtra zrI ghzA-udha zrI dazA-pa-vyavahAra sUtra zrI dRzA- 5tha-vyavahAra sUtra zrI dazA - SCI-vyavahAra sUtra zrI prazA-tha-vyavahAra sUtra zrI hazA zrI dRzA-upa-vyavahAra sUtra zrI hazA sUtra vyavahA -tha-vyavahAra sUtra dazA- SCtha-vyavahAra sUtra zrI hazA ddik vyavasUtra zrI hazA-5C4-vyavaha sthAvara tiche zrI kA janya vya 0 zrI zA- 665-vahAra sUtra sUtra zrI dRzA ultha vyava dorsa bRhatsa sUtra Page #196 -------------------------------------------------------------------------- Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthanA [ 125 ] uddezaka-1 | prAkkathana chaRchaRchaRORchaROROR * A uddezakamAM sAdhu-sAdhvIne grAhya-agrAhya keTalAka padArtho, sAdhu-sAdhvI mATenI keTalIka maryAdAo, sthAna saMbaMdhI utsarga-apavAda mArga, vagere vividha viSayonuM nirUpaNa che. * vanaspatinA mULathI laI bIja parvatanA daza vibhAgomAMthI khAvA yogya vibhAgomAMthI je acitta thayelA hoya, te sAdhu-sAdhvI mATe grAhya che. kaMda, mULa, phaLa AdinA avidhithI karAyelA moTA ane lAMbA TukaDA acitta hovA chatAM sAdhvI mATe te aMgrAhya che. * sAdhune gAma, nagara vageremAM eka mAsa ane sAdhvIne be mAsa rahevuM kahyuM che. jo tenA upanagara Adi hoya to te dareka vibhAgamAM sAdhu eka-eka mAsa ane sAdhvI be-be mAsa sudhI rahI zake che, te je vibhAgamAM rahe te ja vibhAgamAM bhikSA mATe bhramaNa kare, anya upanagaromAM bhikSA mATe jAya nahIM. * eka vibhAga, eka kAra ane eka mArgavALA grAma AdimAM sAdhu-sAdhvIe judA upAzrayamAM samakAle na rahevuM joIe, aneka vibhAga, aneka mArga athavA aneka dvAra hoya to teo te grAmamAM samakAle rahI zake che. * puruSonA atyadhika gamanAgamanavALA, traNarastAvALA, cArarastAvALA athavA bajAra AdimAM banelA upAzrayomAM sAdhvIoe na rahevuM joIe, sAdhuo te upAzrayamAM rahI zake che. daravAjA vinAnA sthAnamAM sAdhvIoe rahevuM na joIe, paristhitivaza ja rahevuM paDe to dvAramAM paDadA bAMdhIne rahevuM joIe, daravAjA vinAnA sthAnamAM sAdhu rahI zake che. * sAdhvI sAMkaDA moDhAvALuM, supratilekhya prazravaNa mAtraka pAtra sAdhvI rAkhI zake che, sAdhu tathA prakAranuM mAtraka pAtra rAkhI zakatA nathI. - sAdhu-sAdhvIne vastranI maccharadAnI rAkhavI kahyuM che. * sAdhu-sAdhvIe pANInA kinAre UbhA rahevuM, besavuM vagere koI paNa kriyAo na karavI joIe. * sAdhu-sAdhvIe strI, puruSonA vikAravardhaka athavA anya AkarSaka citrothI yukta makAnamAM rahevuM na joIe. * sAdhvIe zayyAtaranA saMrakSaNamAM ja rahevuM joIe, sAdhu saMrakSaNa vinA paNa rahI zake che. * sAdhu-sAdhvIoe strI-puruSonA nivAsathI rahita makAnamAM rahevuM joIe. kyAreka tevuM nirdoSa sthAna prApta na thAya tyAre puruSonA nivAsayukta makAnamAM sAdhu ane strIonA nivAsayukta makAnamAM sAdhvIo rahI zake che. * guhasthanA sthAnathI pratibaddha upAzrayamAM athavA pratibaddha mArgavALA upAzrayamAM sAdhune rahevuM kalpatuM nathI, kyAreka sAdhvI rahI zake che. * koInI sAthe kaleza thAya tyAre svayaM sarvathA upazAMta thavuM atyaMta jarUrI che, anyathA saMyamanI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 ] zrI bRhatka95 sUtra ArAdhanA thatI nathI. * sAdhu-sAdhvIoe cArtumAsamAM eka sthAne ja rahevuM joIe tathA hemaMta ane gISmaRtumAM zakti anusAra vicaraNa karavuM joIe. * je rAjyomAM paraspara virodha cAlato hoya tyAM vAraMvAra gamanAgamana na karavuM joIe. - sAdhu athavA sAdhvI gocarI Adi mATe gayA hoya ane tyAM koI vastrAdi levAnuM kahe to AcAryanI svIkRtinA AgArathI ja grahaNa kare, jo AcAryAdi svIkRti Ape to pote te vastra rAkhe, anyathA pAchuM ApI de. * sAdhu-sAdhvIoe rAtre ane vikAlamAM AhAra, vastra, pAtra, zayyA, saMskAraka grahaNa karavA na joIe. kyAreka vizeSa paristhitimAM zayyAsaMstAraka grahaNa karI zakAya che tathA corAyelA vastra, pAtra Adi koI pAchA ApavA Ave to tene rAtre ane vikAlamAM paNa grahaNa karI zakAya che. * rAtre athavA vikAlamAM sAdhu-sAdhvIoe vihAra karavo na joIe tathA dUranA kSetramAM thanArA jamaNavArano AhAra grahaNa karavA mATe paNa rAtre ke vikAle na javuM joIe. * sAdhu-sAdhvIoe rAtre IMDila bhUmimAM ke svAdhyAya bhUmimAM potAnA sthAnathI dUra ekalA na javuM joIe, sAdhue bIjA eka ke be sAdhuo ane sAdhvIe bIjI be, traNa, cAra sAdhvIne sAthe laIne javuM joIe. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-1 | 127 ] uddezaka-1 2222222PPPPPP sAdhu-sAdhvIne grAhya-agrAhya tAla pralaMba - | 1 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA Ame tAla-palambe abhiNNe paDiggAhittae / bhAvArtha :- sAdhu ane sAdhvIone abhinna-akhaMDa ane zastra apariNata, kAcA-tAla-pralamba(phaLa di) grahaNa karavA kalpatA nathI. 2 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA Ame tAla-palambe bhiNNe paDiggAhittae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIone bhinna-TukaDA karelA ane zastra pariNata kAcA tAla-pralamba grahaNa karavA kahyuM che. | 3 kappai NiggaMthANaM pakke tAla-palambe bhiNNe vA abhiNNe vA paDiggAhittae / bhAvArtha :- sAdhuone bhinna-TukaDA karelA ke akhaMDa pAkI gayelA tAla-pralamba levA kahyuM che. | 4 No kappai NiggaMthINaM pakke tAla-palambe abhiNNe paDiggAhittae / bhAvArtha :- sAdhvIone abhinna-akhaMDa pAkA tAla-pralamba levA kalpatA nathI. | 5 kappai NiggaMthINaM pakke tAla-palambe bhiNNe paDiggAhittae; se vi ya vihibhiNNe, No ceva NaM avihibhiNNe / bhAvArtha :- sAdhvIone TukaDA karelA, pAkA tAla-pralamba grahaNa karavA kahyuM che, te paNa vidhipUrvaka nAnA TukaDA karAyelA hoya to grahaNa karavA kahyuM che. avidhipUrvaka TukaDA karAyelA hoya arthAt moTA ane lAMbA TukaDA hoya to grahaNa karavA kalpatA nathI. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvIne tAla-pralambanI grAhyatA-agrAhyatAnuM vidhi-niSedhathI kathana karyuM che. tAla palaMbe :- talo vRkSa vizeSastatra bhavaM tAlaM vRkSa vizeSa sambandhi, palaMbaM-pralambate iti pratavaM pravarSekha takhta vA pramha tanvAyamAnamAjUtine nahi. tAla- tADavRkSa ane tenA para laTakatA phaLa, tADaphaLa upalakSaNathI sutragata anya sarva phaLonuM grahaNa thAya che. A rIte tAla-pralaMba padathI keLA, kerI, sapharajana, cIku Adi sarva phaLanuM grahaNa thAya che. bhASyamAM tAla-pralaMbapadathI vRkSanA dasa vibhAgone grahaNa karyA che jema ke mUle kaMde khaMdhe, tayA ya sAle pavAla patte ya / pupphe phale ya bIe, palaMba suttammi dasa bheyA // -bRhatkalpa uddezaka-1, bhASya gAthA 854 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ] zrI braha095 sUtra tAlapralaMba zabdamAM tAla zabdathI mULa ane pralaMba zabdathI phaLanuM grahaNa thAya che. vRkSanA dasa vibhAgamAM prathama muLa che ane aMtima phaLa che. temAM Adi ane aMtanA grahaNathI madhyanuM grahaNa thaI jAya che. A rIte mULathI laIne dase prakAranI vanaspatinuM grahaNa thAya che. prathama sutrono artha A pramANe thAya che ke sAdhu ane sAdhvIne kAcA ane zastra pariNata na hoya tevA mULa, kaMda, aMdha, chAla, zAkhA, prazAkhA, pAMdaDA, phUla, phaLa ane bIjA grahaNa karavA kalpatA nathI, mULa Adi jo zastra pariNata thaI jAya to sAdhu sAdhvI tene grahaNa karI zake che. satramAM prayakta AmaM. mivi Adi zabdonA artha bhASyakAre dravya ane bhAva. ema be rIte karyA cheAma- kAcA. dravyathI kAcA phaLAdi ane bhAvathI bIja sahitanA phaLAdi paf - pAkA. dravyathI pAkI gayelA phaLAdi ane bhAvathI bIja rahita, aceta thayelA phaLAdi. manna- akhaMDa. dravyathI AkhA phaLAdi ane bhAvathI zastra pariNata na thayelA phaLAdi. fbanna- khaMDita. dravyathI TukaDA karelA phaLAdi ane bhAvathI zastra pariNata thayelA phaLAdi. sAdhu ke sAdhvIne bhAvathI pakva arthAtu bIja rahita ane bhAvathI bhinna arthAtu zastra pariNata thayelA phaLAdi kalpa che kAraNa ke dravyathI bhinna arthAt TukaDA karelA phaLamAM bIjanI saMbhAvanA rahe che ane dravyathI pakva-pAkA phaLa paNa goThalI sahitanA hoya che, jema ke TukaDA karelA jAmaphaLamAM bIja hoya che, pAkI gayelI kerI goThalI sahitanI hoya che, tethI te sAdhune mATe agrAhya che. pahelA ane bIjA satramAM sUtrakAre AmaM- kAcI vanaspatinI grAcatA-agrAhyatA spaSTa karI che. kAcI vanaspati abhinna-zastra pariNata na thAya tyAM sudhI sAdhune agrAhya che. jyAre te kAcI vanaspati bhinna-zastra pariNata thaI jAya, tyAre kalpanIya che. A baMne sUtromAMfmane zabdano artha bhAvathI bhinna arthAt "zastra pariNata" ane mane zabdano artha bhAvathI abhinna arthAt "zastra apariNata" thAya che. trIjA ane cothA sUtramAM mau- abhinna, akhaMDa ke bhinna, TukaDA thayelA pAkA phaLanI grAhyatA-agrAhyatAne samajAvI che. pAkA keLAdi phaLa abhinna-akhaMDa AkhA hoya ke bhinna-TukaDA karelA hoya, te sAdhune grahaNa karavA kahyuM che paraMtu sAdhvIne mATe pAkA keLAM Adi phaLa abhinna-akhaMDa hoya athavA vidhipUrvaka bhinna-TukaDA thayelA na hoya, to kalpatA nathI paraMtu te pAkA phaLanA vidhipUrvaka nAnA nAnA TukaDA thayelA hoya to levA kahyuM che. A baMne sUtramAM zabdano artha dravyathI abhinna arthAt akhaMDa ane mium zabdano artha dravyathI bhinna-TukaDA karelA thAya che. A baMne sUtramAM AkAranI apekSAe agrAhyatA-grAhyatAnuM kathana hovAthI temAM dravyanI pradhAnatA che. akhaMDa-AkhuM bApheluM keLuM bhAvathI bhinna-zastra pariNata hovA chatAM te dravyathI abhinna-akhaMDa hovAthI sAdhvIne agrAhya che. vidhi-vidaofmavLe - avidhipUrvaka bheda arthAt moTA-lAMbA TukaDA ane vidhipUrvaka bheda thavo arthAtu nAnA-nAnA TukaDA. akhaMDa-AkhA keLAM Adi phaLa, muLA vagere kaMda zastra pariNata thaI jAya tyArapachI sAdhu mATe grAhya che ane temAM AkArajanya doSa hovAthI sAdhvI mATe agrAhya che. te ja rIte mULa, kaMda ke phaLa AdinA lAMbA-moTA TukaDAmAM paNa TukaDA thavA chatAM AkArajanya doSa rahe che, tethI te sAdhvI mATe agrAhya che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 | 129 ] nathI nathI sAdhu-sAdhvIne grAhya-agrAhya tAla-palabdha :vanaspatinA prakAra sAdhune grAhya | sAdhvIne grAha 1 kAcAM ane zastra apariNata mULa, kaMda, phaLa, bIja Adi nathI 2 kAcAM ane zastra pariNata mULa Adi 3 pAkA ane AkhA mULa, kaMda, phaLa Adi nathI 4 pAkA mULa, kaMda, keLAM Adi phaLanA avidhie TukaDA karelA arthAt lAMbA, moTA TukaDA 5 pAkA kaMda, mULa, keLA Adi phaLanA vidhipUrvaka | nAnA-nAnA TukaDA karelA grAma AdimAM rahevAnI kalpa maryAdA:|6 se gAmaMsi vA NagaraMsi vA kheDasi vA kabbaDasi vA maDaMbasi vA paTTaNasi vA AgaraMsi vA doNamuhaMsi vA NigamaMsi vA AsamaMsi vA saNNivesaMsi vA saMvAhaMsi vA ghosaMsi vA aMsiyaMsi vA puDabheyaNaMsi vA rAyahANisi vA saparikkhevaMsi abAhiriyasi kappai NiggaMthANaM hemaMta-gimhAsu egaM mAsaM vatthae / bhAvArtha :- nigraMthone saparikSepa-koTasahitanA ane abAhirika-bahAranA bhAgamAM vastI rahitanA grAma, nagara, kheDa, karbaTa, maDaMba, pattana, Akara, droNamukha,nigama, Azrama, saMniveza, saMbodha, ghoSa, aMzikA, puTabhedana ane rAjadhAnImAM hemaMta ane gISmaRtumAM eka mAsa sudhI rahevuM kahyuM che. | 7 se gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA saparikkhevaMsi sabAhiriyasi kappai NiggaMthANaM hemaMta-gimhAsu do mAse vatthae- aMto egaM mAsaM, bAhiM egaM mAsaM / aMto vasamANANaM ato bhikkhAyariyA, bAhiM vasamANANaM bAhiM bhikkhAyariyA / bhAvArtha :- sAdhuone saparikSepa-koTa athavA vADa sahitanA ane sabAhirika-bahAranA bhAgamAM vastI sahitanA gAma cAvatu rAjadhAnImAM hemaMta ane gISma RtumAM be mahinA sudhI rahevuM kahyuM che. eka mahino grAmAdinI aMdara ane eka mahino grAmAdinI bahAra. grAmAdinI aMdara rahenAra sAdhune prAmAdinI aMdara ja gocarI karavI kahyuM che ane prAmAdinI bahAra rahenAra sAdhune prAmAdinI bahAra ja gocarI karavI kahyuM che. | 8 se gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA saparikkhevaMsi abAhiriyaMsi kappai NiggaMthINaM hemaMta-gimhAsu do mAse vatthae / bhAvArtha :- sAdhvIone saparikSepa-koTasahitanA ane abAhirika-koTanI bahAra vastI rahitanA gAma yAvat rAjadhAnImAM hemaMta ane gISmaRtumAM be mahinA sudhI rahevuM kalpa che. | 9 se gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA saparikkhevaMsi sabAhiriyasi kappai NiggaMthINaM hemaMta-gimhAsu cattAri mAse vatthae- aMto do mAse, bAhiM do mAse / aMto vasamANINaM aMto bhikkhAyariyA, bAhiM vasamANINaM bAhiM bhikkhAriyA / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 130. zrI bRha895 sUtra bhAvArtha :- sAdhvIone saparikSepa-koTa athavA vADa sahitanA ane sabAhirika-koTanI bahAra vastI sahitanA gAma yAvatu rAjadhAnImAM hemaMta ane gISmaRtumAM cAra mahinA sudhI rahevuM kahyuM che, be mahinA grAmAdi aMdara ane be mahinA grAmAdinI bahAra. grAmAdinI aMdara rahenAra sAdhvIne grAmAdinI aMdara ja gocarI karavI kahyuM che ane prAmAdinI bahAra rahenAra sAdhvIne prAmAdinI bahAra ja gocarI karavI kahyuM che. vivecana - prastuta sutromAM sAdhu-sAdhvIne zeSanAlamAM rahevAnI kAlamaryAdA nizcita karI che. sAdhu-sAdhvIne rahevA yogya sthAna mATe sUtrakAre be vizeSaNono prayoga karyo che. (1) saparivahevali abAiirasi:- saparikSepa ane abAhirika. je gAma AdinI cAre bAju paththaro, IrTa, mATI, lAkaDA, vAMsa athavA kAMTA AdinI vADa hoya athavA khAI, taLAva, nadI, parvatano koTa hoya arthAtu gAma Adi pUruM thavAnI koI paNa prakAranI hada ke maryAdA hoya ane te koTanI aMdara ja ghara vaselA hoya, bahAra vastI na hoya to te prAmAdi saparikSe5 abAhirika kahevAya che. (2) saparivevaMti-saMvAdirisi:- saparikSepa-sabAhirika. je gAma AdinI cAre tarapha pUrvokta prakAranA koTamAMthI koI prakArano koTa athavA maryAdA hoya ane te koTanI bahAra paNa ghara vaselA hoya, te grAmAdi saparikSepa sabAhirika kahevAya che. sAdhu-sAdhvI ukta baMne prakAranI vastImAM rahI zake che. sAdhu-sAdhvI cArtumAsamAM koIpaNa kSetramAM cAra mahinA sudhI rahI zake che, paraMtu cArtumAsa sivAya ATha mahinAnA zeSanAlamAM kyAM ane keTalo samaya rahe? tenuM vidhAna prastuta sUtromAM che. sAdhu- zeSanAlamAM arthAt hemaMta ke grISma RtumAM koIpaNa sthAnamAM eka mAsa rahe che, jo te sthAna saparikSepa-sabAhirika hoya arthAt te gAmanI bahAranA sthAnamAM paNa gharo vaselA hoya jema ke gAmanI bahAra sosAyaTI vistAramAM aneka ghara hoya, to te sthAnamAM be mAsa rahe che. temAM eka mAsa gAmanI aMdara rahe che ane aMdaranA gharomAMthI ja gocarI kare che ane eka mAsa gAmanI bahAranA sosAyaTI Adi vistAramAM rahe che ane te bahAranA gharomAM ja gocarI kare che. A rIte be mAsa sudhI rahI zake che. be mAsa sudhI koIpaNa eka sthAnamAM rahIne aMdaranA ane bahAranA baMne gharomAMthI gocarI karIne be mAsa sudhI rahevuM kalpatuM nathI. sAdhvIo- zeSakAlamAM koIpaNa sthAnamAM be mAsa sudhI rahI zake che. te sthAna jo saparikSepa ane sabAhirika hoya arthAtu gAmanI aMdara ane gAmanI bahAra vistAramAM ghara vaselA hoya to be mAsa gAmanI aMdara ane be mAsa gAmanI bahAra, A rIte cAra mAsa sudhI rahI zake che ane te sthAna saparikSepa tathA abAhirika hoya arthAt gAmanI aMdara ja vastI hoya, gAmanI bahAra vastI na hoya to te gAmamAM be mAsa rahevuM kalpe che A rIte gAmAdinA je vibhAgamAM rahe, te ja vibhAgamAM gocarI kare to tene pratyeka vibhAgamAM judA-judA kalpanA samaya sudhI rahevuM kahyuM che. eka vibhAgamAM rahIne anya vibhAgomAM gocarI kare to te vibhAgomAM judA mAsa kalpanA samaya pramANe rahevuM kalpatuM nathI. sUtrokta prayukta grAma Adi zabdonI vyAkhyA A pramANe che- grAma- jyAM aDhAraprakAranA kara levAya che, nagara- jyAM aDhAra prakAranA kara levAtA nathI, kheDa- jyAM mATIno koTa hoya ane dhULa uDatI hoya tevA gAmaDAM, kabUTa- jyAM aneka prakAranA kara levAtA hoya tevuM nAnuM nagara (karbaTa-kasabo, gAmaDuM), Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 131 maDaMba-- je gAmanI cAre bAju aDhI gAu sudhI anya koI gAma na hoya, paTTaNa- be prakAranA che-- jyAM jaLamArga dvArA mAla Avato hoya te jaLapattana ane jyAM sthaLamArgathI mAla Avato hoya, te sthaLapattana kahevAya che, Akara- lokhaMDa Adi dhAtuonI khANomAM kAma karanArane mATe tyAM ja vaseluM gAma, droNamukha- jyAM jaLamArga ane sthaLamArgathI mAla Ave tevA be mukhavALA (be rastAvALA) nagara, nigama- jyAM vyApArIono samUha raheto hoya, Azrama-- jyAM saMnyAsI tapazcaryA karatA hoya te ane tenI AsapAsa vaselA gAma, niveza-- vyApAra mATe yAtrA karato sArthavAha (aneka vepArIono samUha) athavA sarva prakAranA yAtriko jyAM paDAva nAMkhe te sthAna niveza athavA saMniveza, saMbAdha- khetI karanAra kheDUta khetara sivAya bIjI jagyAe eTale parvata vagere viSama sthAno upara rahe te gAma, ghoSa- jyAM gAyonuM jUtha rahetuM hoya tyAM vaseluM gAma athavA gokuLa, aMzikA- gAmano aDadho bhAga, trIjo bhAga athavA cothobhAga jyAM AvIne vase te vastI, puTabhedana- aneka dizAomAMthI AvelA mAlanI peTIonuM jyAM bhedana thAya arthAt peTIo kholAtI hoya, rAjadhAnI- jyAM rahIne rAjA zAsana karatAM hoya. eka kSetramAM rahevAno viveka H 10 se gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA egavagaDAe egaduvArAe egaNikkhamaNa-pavesAe No kappai NiggaMthANa ya NiggaMthINa ya egayao vatthae / bhAvArtha :- sAdhuone ane sAdhvIone eka vibhAga, eka dvAra ane eka niSkramaNa ane praveza mArga- vALA grAma yAvat rAjadhAnImAM eka sAthe-samakAle rahevuM kalpatuM nathI. upAzraya judA-judA hoya paNa gAmamAM javA-AvavAno mArga, dvAra vagere eka hoya to tevA grAmAdimAM eka sAthe-samakAle rahevuM kalpatuM 11 se gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA, abhiNivvagaDAe abhiNiduvArAe, abhiNikkhamaNa-pavesAe kappai NiggaMthANa ya NiggaMthINa ya egayao vatthae / bhAvArtha :- sAdhuone ane sAdhvIone aneka vibhAga, aneka dvAra ane aneka niSkramaNa ane praveza mArgavALA grAma yAvat rAjadhAnImAM eka sAthe(samakAle) rahevuM kalpe che. -- vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne eka grAma AdimAM eka sAthe rahevA mATenI vidhi, niSedhanuM kathana che. gAma AdinI racanA aneka prakAranI hoya che, jemake, eka vibhAgavALA-aneka vibhAgavALA; eka dvAravALA-aneka dhAravALA; AvavA-javAnA eka mArgavALA-aneka mArgavALA; A rIte vividha prakAranA kSetro hoya che. je gAma eka ja vibhAgavALuM, yathAsamaye khulatA tathA yathAsamaye baMdha thatAM eka ja dvAravALuM hoya ane jemAM AvavA-javAno mArga eka ja hoya, tevA grAmAdimAM judA judA upAzrayomAM paNa sAdhu-sAdhvIe eka sAthe-samakAle rahevuM joIe nahIM. pahelAM sAdhuo AvIne rahyA hoya to, tyAM sAdhvIoe ane sAdhvIo pahelAM AvIne rahI hoya to tyAM sAdhuoe rahevuM joIe nahIM. je grAmAdimAM aneka vibhAga hoya, aneka dvAra tathA javA-AvavAnA aneka mArga hoya, tevA Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 13ra | zrI bRha895 sUtra grAmAdimAM sAdhu-sAdhvI eka sAthe samakALe judA-judA upAzrayamAM rahI zake che. kyAreka eka vibhAga athavA ekamArgavALA gAma AdimAM sAdhu-sAdhvI baMne vihAra karatAM-karatAM eka sAthe anAyAsa pahoMcI jAya to tyAM AhArAdi karIne athavA thoDIvAra vizrAma karIne sAdhu ke sAdhvI koIpaNa eke vihAra karavo joIe. tevA kSetramAM vadhAre samaya baMnee sAthe na rahevuM joIe. tevA kSetromAM samakAle eka sAthe rahevAmAM aneka doSonI saMbhAvanA che, yathA- uccAra prasavaNabhUmimAM, svAdhyAyabhUmimAM, bhikSA arthe jatAM-AvatAM eka dvAra, eka mArga hovAthI sAdhu-sAdhvIo vAraMvAra sAthe thaI jAya ane eka ja rastethI sAdhu-sAdhvI baMnene AvatA-jatA joIne janasamAjane aneka AzaMkA utpanna thavAnI saMbhAvanA rahe che, temaja saMsargajanya doSothI saMyamanI hAni thAya che. je grAmAdimAM aneka vibhAgo-vistAra hoya, AvavA javAnA aneka mArga tathA aneka dvAra hoya, tevA grAma AdimAM sAdhu-sAdhvI judA judA upAzrayomAM eka samaye rahI zake che kAraNa ke AvavA javAnA aneka mArga hovAthI vividha kArya arthe jatAM-AvatAM sAdhu-sAdhvIonuM vAraMvAra milana na thavAthI uparokta doSonI saMbhAvanA rahetI nathI. sAdhu-sAdhvIe potAnA saMyamanI surakSA mATe yogya sthAnamAM vivekapUrvaka rahevuM joIe. bajAra AdimAM rahevAno viveka - 12 No kappai NiggaMthINaM AvaNagihasi vA ratthAmuhaMsi vA siMghADagaMsi vA tiyaMsi vA caukkaMsi vA caccaraMsi vA aMtarAvaNaMsi vA vatthae / bhAvArtha - sAdhvIone ApaNagRha, racyAmukha, zRMgATaka, trika, catuSka, catra athavA aMtarApaNamAM rahevuM kalpatuM nathI. 13 kappai NiggaMthANaM AvaNagihaMsi vA jAva aMtarAvaNaMsi vA vatthae / bhAvArtha :- sAdhuone ApaNagRha yAvata aMtarAyaNamAM rahevuM kalpa che. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvIne rahevA, na rahevA yogya sthAnanuM nirUpaNa che. sUtrakAre tevA sAta sthAnonuM kathana karyuM che. sAvali - ApaNagRha. ApaNa - bajAra, tenI vacce rahelA ghara athavA upAzraya. ratthAmuddasa- racyA - zerI athavA mohallo, je upAzraya athavA gharanuM dvAra zerI athavA mohallAnA prAraMbha sthAne hoya. je ghara pAsethI galInI zarUAta thatI hoya, te ghara. hiMyA si- siMghoDAnI samAna trikoNa sthAna. titi- traNa zerI athavA traNa rastA maLatA hoya te sthAna. vaDali - cAramArga maLatA hoya, te sthAna. vavarasi- jyAM che athavA aneka rastA bhegA thatAM hoya athavA jyAMthI cha athavA aneka rastAo zarU thatAM hoya, tevuM corAnuM sthAna. maMtavali- aMtarApaNa - hATa athavA bajArano mArga. je upAzrayanI eka bAju ke baMne bAju bajArano rasto hoya te sthAna athavA je gharanI eka bAju dukAna hoya ane bIjI bAju nivAsa hoya sthAna. uparokta upAzrayo athavA gharomAM sAdhvIoe rahevuM na joIe kAraNa ke bajArAdimAM aneka puruSonuM AvAgamana thatuM rahe che. te puruSonI daSTi sAdhvIo para paDavAthI tenI zIlarakSAmAM aneka Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 133 bAdhAo utpanna thavAnI saMbhAvanA rahe che, tethI sAdhvIoe sUtrokta sthAnone choDIne zerInI aMdara athavA surakSita sthAnomAM rahevuM joIe. svAdhyAya, dhyAna Adi saMyama samAcArImAM skhalanA thatI na hoya to sAdhu tevA sthAnomAM rahI zake che. daravAjA vinAnA sthAnoH 14 No kappara NiggaMthINaM avaMguyaduvArie uvassae vatthae / egaM patthAraM aMto kiccA egaM patthAraM bAhiM kiccA, ohADiya cilimiliyAgaMsi evaM NhaM kappai vattha / bhAvArtha :- sAdhvIoe khullA bAraNAvALA(daravAjA vinAnA) upAzrayamAM rahevuM kalpatuM nathI. sAdhvIoe khullA bAraNAvALA upAzrayamAM eka paDado aMdaranI bAjue ane bIjo bahAranI bAjue, A rIte be paDadA vacce jagyA rahe tema be paDadA bAMdhIne temAM rahevuM kalpa che. 15 kappai NiggaMthANaM avaMguyaduvArie uvassae vatthae / sAdhuone khullA bAraNAvALA upAzrayamAM rahevuM kalpe che. bhAvArtha: vivecanaH prastuta sUtramAM daravAjA vinAnA upAzraya athavA ghara vagere sthAnamAM sAdhvIjIone rahevAno niSedha karyo che. dvAravALuM anya makAna na maLe ane daravAjA vinAnA makAnamAM rahevuM paDe to be majabUta paDadA bAMdhIne rahe. bhASyamAM dvArane DhAMkavAnI vidhi batAvI che ke vAMsa athavA khajUranI chidra rahita caDhDhAI athavA jADA paDadAthI dvArane bahArathI ane aMdarathI baMdha karIne rahevuM joIe. rAtrinA samaye baMne paDadA khIlI vagere sAthe upara, nIce ke vaccethI bAMdhI devA, jethI bahArathI koI puruSa pravezI na zake. koI anArya puruSa paDadone toDe ke khole to teTalA samayamAM sAdhvIjI sAvadhAna banI jAya che. sAdhuone uparokta bhaya na hovAthI jarUra paDe, to khullA daravAjAvALA sthAnamAM rahI zake che. jo koIka kSetramAM kUtarA athavA cora vagerenI AzaMkA hoya to sAdhuo paNa paDadAdithI yathAyogya surakSA kare che. ghaTImAtrakanuM grahaNa H 16 kappai NiggaMthINaM aMtolittaM ghaDimattayaM dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha :sAdhvIone aMdarathI lepayukta hoya tevuM ghaDInA AkAranuM bhAjana rAkhavuM ane teno upayoga karavo kalpe che. 17 No kappai NiggaMthANaM aMtolittaM ghaDimattayaM dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha:sAdhuone aMdarathI lepayukta hoya tevuM ghaDInA AkAranuM bhAjana rAkhavuM ane teno upayoga karavo kalpato nathI. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] zrI bRha895 sUtra vivecana : sAdhu-sAdhvIne AgamamAM traNa prakAranA mAtraka-bhAjana rAkhavAnI AjJA che, jema keuccAramAtraka, prasavaNamAtraka ane khelamAtraka. ahIM prasavaNa mAtraka-bhAjananuM varNana che. aMtatti parivattiyaM parIsaMsthAnuM mRtmayabhAjana viroSa ghaTikA(lAbuM ane moTuM nAnuM) nA AkAranuM eka prakAranuM mATInuM pAtra ghaTImAtraka kahevAya che. te mATInuM pAtra aMdarathI kharabacaDuM hovAthI aMti- aMdara lepa kareluM arthAtu rogAna ke sapheda raMga lagAvIne lIsuM banAveluM mAtrakapAtra sAdhvIjI vAparI zake che. AkAra ane sparzajanya doSanA kAraNe ghaTikA mAtraka sAdhune vAparavuM kalpatuM nathI. cilamilikA-maccharadAnI viveka: 18 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA celacilimiliyaM dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha :- sAdhu ane sAdhvIone maccharadAnI rAkhavI ane teno upayoga karavo kalpa che. vivecana : cilamilikA zabda e dezI zabda che. cilamili eTale kapaDAnI jhuMpaDI che, bhASyamAM tenA pAMca prakAra batAvyA che, yathA- (1) sUtramayI - kapAsa AdinA dorAthI banelA vastranI. (2) rajUmathI - Una vagerenA jADA dorAthI banelI (3) valkalamayI - zaNaAdinI chAlathI banelI. (4) daMDakamathI - vAMsathI banelI. (5) kaTamayI - caTTAIthI banelI. uparokta pAMca prakAramAMthI vastrathI banelI maccharadAnI sAdhu-sAdhvI rAkhI zake che. anya maccharadAnI vajanamAM bhAre hovAthI vihAramAM sAthe rAkhI zakAtI nathI. maccharadAnInuM pramANa pAMcahAtha lAMbI, traNa hAtha pahoLI, traNa hAtha UMcI hoya che. tenI aMdara eka sAdhu athavA eka sAdhvInuM saMrakSaNa vyavasthita rIte thaI zake che. maccharadAnInA lAbha - varSA Adi RtuomAM DAMsa, macchara, mAkhI, pataMgiyA vagere kSudra jaMtu utpana thAya che tyAre rAtrinA samaye maccharadAnInI aMdara suvAthI te jIvonI surakSA thAya che. varasAda varasavAthI aneka prakAranA jIvothI athavA vihAranA samaye vanAdi pradezomAM jaMgalI jAnavarothI AtmarakSA paNa thAya che. mAkhI macchara vagere vadhAre hoya tyAre maccharadAnI bAMdhIne AhAra pANI karavAthI te jIvonI rakSA thAya che. jaLAzayanA kinAre pravRtti niSedha - 19 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA dagatIraMsi ciTThittae vA NisIittae vA tuyaTTittae vA NidAittae vA payalAittae vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAima vA Aharettae, uccAraM vA pAsavaNaM vA khela vA siMghANa vA pariTThavettae, sajjhAyaM vA karettae, dhammajAgariyaM vA jAgarittae kAusaggaM vA ThAittae / bhAvArtha :- sAdhu ane sAdhvIne jaLAzayanA kinAre-nadI AdinA kinAre UbhA rahevuM, besavuM, sUvuM, nidrAdhIna thavuM, gADha nidrA levI, anna-pANI-mIThAI-mukhavAsa Adi khAvA-pIvA, maLa, mUtra, zleSma, Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udezaka-1 ) [ 135 ] nAkano mela Adino tyAga karavo, svAdhyAya karavo, dharmajAgarikA-dharma dhyAna karavuM ane kAyotsargamAM sthira thavuM kalpatuM nathI. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne jaLAzayAdi koIpaNa jalasthAnonA kinAre pravRtti karavAno niSedha che. rAti :- nadI, sarovara vagere jaLAzayano kinAro ke kAMTho dagatIra(dakatIra) kahevAya che. tevA sthAne sAdhu athavA sAdhvIne UbhA rahevuM, besavuM, khAvuM, pIvuM, maLa-mUtrAdino tyAga karavo, dhyAnastha thavuM ke kAyotsarga karavo vagere kriyA karavAno niSedha che. jaLazayAdinA tIre uparokta kriyA karatAM sAdhu tRSAtura bane to saceta pANI pIvAnuM mana thaI jAya, pANImAM rahelA jaLacara jIvo bhayabhIta bane, bhayAtura te prANIo nAzabhAga kare, to pANInA jIvo ane sevALAdi vanaspati jIvonI ghAta thAya, kinArAnI jamIna sacitta hoya che tyAM uparokta kriyA karatAM pRthvInA jIvonI virAdhanA thAya tathA kinArA samIpe sAdhune joIne sAdhu saceta pANI pItA haze, tevI lokamAnasamAM zaMkA thAya vagere doSonI saMbhAvanA hovAthI sAdhu- sAdhvIne jaLAzayanA kinAre uparokta kArya karavAno niSedha che. citrovALA upAzrayo - | 20 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA sacittakamme uvassae vatthae / bhAvArtha :- sAdhu ane sAdhvIone citrovALA upAzrayamAM rahevuM kalpatuM nathI. |21 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA acittakamme uvassae vatthae / bhAvArtha- sAdhu ane sAdhvIone citro na hoya tevA upAzrayamAM rahevuM kalpa che. vivecanaH prastuta sUtramAM citrothI citrita upAzrayamAM sAdhu-sAdhvIne rahevAno niSedha che. vikArotpAdaka citro joIne teonA manamAM vikArabhAva jAgRta thavAnI saMbhAvanA che, manamohaka anya citro tarapha vAraMvAra daSTi javAthI svAdhyAya, dhyAna, pratilekhana vagere saMyama kriyAomAM alanA thAya, tethI citrovALA upAzrayomAM rahevAno sAdhu-sAdhvIone niSedha che. sAgarikanI nizrA - | 22 No kappai NiggaMthINaM sAgAriya-aNissAe vatthae / bhAvArtha - sAdhvIone sAgArika-gRhasthanI nizrA vinA rahevuM kalpatuM nathI. 23 kappai NiggaMthINa sAgAriya-NissAe vatthae / bhAvArtha :- sAdhvIone sAgArika-gRhasthanI nizrAmAM rahevuM kahyuM che. 24 kappai NiggaMthANaM sAgAriya-NissAe vA aNissAe vA vatthae / bhAvArtha- sAdhuone sAgArika-gRhasthanI nizrAmAM athavA nizrA vinA, baMne rIte rahevuM kalpa che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] zrI bRhakalpa sUtra vivecana : prastuta sutromAM sAdhu-sAdhvIne gRhasthanI nizrAmAM rahevAno viveka pradarzita karyo che. uttama AcAravAna zayyAtara gRhasthanI nizrA-surakSAnA uttaradAyitvamAM sAdhvIjIe rAtrinivAsa karavo joIe ke jethI te zAMta citte, bhaya vinA svAdhyAyAdi karI zake. - sAdhu zayyAtaranI nizrA vinA upAzrayamAM rahI zake che ane cora, hiMsaka prANIo ke anya koI upadrava hoya to sAdhu paNa zayyAtaranI surakSAmAM rAtrivAsa karI zake che. gRhasthayukta upAzraya:25 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA sAgArie uvassae vatthae / bhAvArtha :- sAdhu ane sAdhvIne sAgArika(gRhasthanA nivAsayukta) upAzrayamAM rahevuM kalpatuM nathI. 26 No kappai NiggaMthANa isthisAgArie uvassae vatthae / bhAvArtha :- sAdhuone strI sAgArika-strIonA nivAsayukta upAzrayamAM rahevuM kalpatuM nathI. | 27 kappai NiggaMthANaM purisasAgArie uvassae vatthae / bhAvArtha :- sAdhuone puruSa sAgArika-puruSonA nivAsayukta upAzrayomAM rahevuM kahyuM che. 28 No kappai NiggaMthINaM purisasAgArie uvassae vatthae / bhAvArtha :- sAdhvIone puruSa sAgArika-puruSonA nivAsayukta upAzrayamAM rahevuM kalpatuM nathI. 29 kappai NiggaMthINaM itthi-sAgArie uvassae vatthae / bhAvArtha :- sAdhvIone strI sAgArika-phakta strIonA nivAsayukta upAzrayamAM rahevuM kahyuM che. vivecanaH prastuta sUtromAM sAgarika upAzraya saMbaMdhI viveka pradarzita karyo che. tArikha 3vasa - je upAzraya(sthAna)mAM strI, puruSa rahetA hoya, strI-puruSonA zRMgArika citro dorelA hoya, lAkaDAnI ke paththara AdinI strI-puruSanI mUrtio hoya, temanA zRMgAranA sAdhano, vastra, AbhUSaNa, gaMdha, mALA, alaMkAra vagere hoya, bhojana, pANInI sAmagrI hoya, gIta, nRtya, nATaka vagere thatAM hoya athavA vINA, vAMsaLI, mRdaMga Adi vAjiMtro vAgatA hoya, te sAgArika upAzraya(sthAna) che. sAmAnya rIte sAdhu-sAdhvIne sAgArika upAzrayamAM rahevAno niSedha che. gRhasthonI dainika pravRttio joIne sAdhunA manamAM vividha prakAranA rAga-dveSa, vikAra Adi bhAvonI utpattinI saMbhAvanA hovAthI sAdhu-sAdhvI gRhastha yukta sAgArika sthAnamAM rahe nahIM. tema chatAM kyAreka nirdoSa sthAnanI prApti na thAya tyAre sAdhu puruSayukta sthAnamAM ane sAdhvI strIyukta sthAnamAM vivekapUrvaka rahI zake che. sAdhvIo puruSayukta sthAnamAM ke puruSanA kAmavardhaka citro Adi yukta sthAnamAM rahe nahIM ane sAdhu strIyukta sthAnamAM ke strInA nRtya Adi citrothI yukta sthAnamAM rahe nahIM. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 [ 137] pratibaddha sthAno - 30 No kappai NiggaMthANaM paDibaddha sejjAe vatthae / bhAvArtha- sAdhuone pratibaddha sthAnamAM rahevuM kalpatuM nathI. 31 kappai NiggaMthINaM paDibaddha sejjAe vatthae / bhAvArtha :- sAdhvIone pratibaddha sthAnamAM rahevuM kalpa che. vivecana : bhASyakAre pratibaddha upAzraya eTale sAdhune rahevAnA sthAnanuM svarUpa dravya ane bhAvathI samajAvyuM chevika :- pratibaddha zayA-sthAna. tenA be prakAra che. (1) dravyapratibaddha sthAna (2) bhAvapratibaddha sthAna. (1) je sthAna ane gRhasthanA ghara vacce eka bhIMta hoya te dravyapratibaddha sthAna che. dravya pratibaddha sthAnamAM svAdhyAya AdinA dhvanithI gRhasthane ane gRhasthanA kAryonA avAjathI sAdhune svAdhyAyAdimAM skUlanA thAya che A rIte paraspara eka-bIjAnA kAryomAM vyAghAta thAya che. (2) bhAvapratibaddha upAzrayanA cAra prakAra che- 1. jyAM strIo ane sAdhuone vaDInIta ane laghunIta mATe javAnuM sthAna eka hoya. 2. jyAM strIo ane sAdhuone besavAnuM sthAna eka hoya. 3. jyAMthI sahaja rIte strIonuM rUpa dekhAtuM hoya. 4. jyAM besavAthI strInA vacano saMbhaLAtA hoya vagere sthAna bhAva pratibaddha sthAna che. bhAvapratibaddha sthAna saMyama ane brahmacaryanA bhAvomAM bAdhaka bane che, tethI sAdhu-sAdhvIe dravya ke bhAvapratibaddha sthAnamAM rahevuM yogya nathI. sAdhvI mATe sutrokta A vidhAna apavAda svarUpa che kAraNa ke sAdhvIjIe gRhasthanI nizrAyukta sthAnamAM ja rahevAnuM hoya che. kyAreka nizrAyukta apratibaddha sthAna na maLe tyAre sAdhvIjIe pratibaddha sthAnamAM atyaMta vivekathI rahevuM joIe. pratibaddhamArgavALA sthAno - |32 No kappai NiggaMthANaM gAhAva-kulassa majjhamajheNaM gaMtuM vatthae / bhAvArtha- sAdhuone pratibaddha mArgavALA-gRhasthanA gharanI madhyamAM thaIne javA AvavAno rasto hoya tevA sthAnamAM rahevuM kalpatuM nathI. |33 kappai NiggaMthINaM gAhAvai-kulassa majjamajjheNaM gaMtuM vatthae / bhAvArtha :- sAdhvIone gRhasthanA gharanI madhyamAM thaIne AvavA-javAno rasto hoya tevA sthAnamAM rahevuM kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM pratibaddha mArgavALA sthAnamAM rahevAno viveka pradarzita karyo che. kyAreka sAdhu-sAdhvIne rahevAnuM sthAna apratibaddha hoya paraMtu tenA gamanAgamanano mArga gRhasthanA mArgathI saMbaMdhita hoya, gRhasthanA gharamAMthI javA-AvavAno rasto hoya, to te sthAna pratibaddha mArgavALuM sthAna Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 ] zrI bRha895 sUtra kahevAya che. tevA sthAnamAM sAdhune rahevuM kalpatuM nathI. gRhasthanA gharanI vaccethI avara-javara karatAM gRhasthanA aneka prakAranA kAryakalApo upara dRSTi paDe ane sAdhuonuM citta vikSobhane prApta thAya athavA gharamAM rahelI strIone kSobha thAya che. sAdhvIone pratibaddha mArgavALA sthAnamAM anivArya saMyogomAM rahevuM paDe, to vivekapUrvaka rahI zake che. zramaNapaNAno sAra-upazamabhAva:34 bhikkhU ya ahigaraNaM kaTu, taM ahigaraNaM viosavittA viosaviyapAhuDe, icchAe paro ADhAejjA, icchAe paro No ADhAejjA / icchAe paro abbhuDhejjA, icchAe paro No abbhuTTejjA / icchAe paro vaMdejjA, icchAe paro No vNdejjaa| icchAe paro saMbhuMjejjA, icchAe paro No saMbhujejjA / icchAe paro saMvasejjA, icchAe paro No saMvasejjA / icchAe paro uvasamejjA, icchAe paro No uvsmejjaa| je uvasamai tassa atthi ArAhaNA, je Na uvasamai tassa Natthi ArAhaNA; tamhA appaNA ceva uvasamiyavvaM / se kimAhu ? bhaMte ! uvasamasAraM sAmaNNaM / bhAvArtha :- sAdhune koInI sAthe kalaha thayo hoya to kSamApanA karI zIvra te kalahane upazAMta karavo joIe. jenI sAthe kalaha thayo hoya tenI kSamApanA kare tyAre te sAdhu icchA hoya to Adara kare, icchA na hoya to Adara na kare; icchA hoya to sanmAna mATe UbhA thAya, icchA na hoya to UbhA na thAya, icchA hoya to vaMdana kare, icchA na hoya to vaMdana na kare; icchA hoya to tenI sAthe bhojana kare, icchA na hoya to na kare, icchA hoya to tenI sAthe rahe, icchA na hoya to rahe; icchA hoya to upazAMta thAya, icchA na hoya to upazAMta na thAya(te tenI marajI) paraMtu je upazAMta thAya che tenA saMyamanI ArAdhanA thAya che ane te ArAdhaka bane che. je upazAMta thatAM nathI tenA saMyamanI ArAdhanA thatI nathI ane te virAdhaka bane che, tethI svayaM pote upazAMta thaI javuM joIe. prazna- he bhagavan! tenuM zuM kAraNa che? uttara- upazama bhAva e ja sAdhu jIvanano sAra che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne mATe zramaNapaNAnA sArabhUta upazamabhAva keLavavAno saMdeza che. sAdhu AtmasAdhanA mATe saMyama svIkArI pratikSaNa svAdhyAya, dhyAna Adi saMyama kriyAomAM apramattabhAvathI vicaraNa kare che, to paNa kyAreka zarIra, AhAra, vastra, pAtra, zayyA, saMskAraka vagere koI paNa nimittathI chadmasthapaNAnA kAraNe parasparamAM kalaha thavAnI saMbhAvanA che. kalaha utpanna thayA pachI paNa saMyamazIla muninI azAMta avasthA vadhAre samaya rahetI nathI. te turaMta jAgRtapaNe AlocanA, pratikramaNa, prAyazcitta karI zuddha ane zAMta thaI jAya che. prastuta sUtramAM eka viziSTa saMbhAvanA batAvI tenuM samAdhAna karyuM che ke kyAreka koI sAdhu tIvra kaSAyanA udayamAM AvIne sAmI vyakti zAMta thAya tema chatAM pote upazAMta thavA na icche ane vaMdanAdi vyavahAra na kare to upazAMta thanAra sAdhue vicAravuM joIe ke kSamApanA, zAMti, upazAMti Atmanirbhara che, paravaza nathI, sAmI vyaktinA vyavahArathI svayaM pharIne azAMta na thAya, kAraNa ke pUrNa upazAMta ane Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-1 [ 139 ] kaSAyarahita thavAmAM potAnA saMyamanI ArAdhanA che ane upazAMta na thavAmAM potAnA saMyamanI virAdhanA che. upazAMta bhAva keLavavo, te ja zramaNapaNAno sAra che. temAM sva-para baMnene lAbha che. vihAra vivekaH| 35 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA vAsAvAsAsu cArae / bhAvArtha :- sAdhu ane sAdhvIone varSARtumAM vihAra karavo kalpato nathI. |36 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA hemaMta-gimhAsu cArae / bhAvArtha :- sAdhu ane sAdhvIone hemaMta ane grISmaRtumAM vihAra karavo kahyuM che. vivecana - prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne mATe varSARtumAM eka sthAne sthira rahevAnuM ane grISma ke hemaMta RtumAM grAmAnugrAma vicaraNa karavAnuM kathana che. sAdhu-sAdhvInA pratyeka AcAra-vicAranuM lakSa sva-para dayA arthAtu ahiMsAdharmanI ArAdhanA che. varSARtumAM ghAsa, aMkura, kSudra jIvajaMtuonI utpatti vizeSa thAya che, te samaye gamanAgamana karavAthI te jIvonI virAdhanA thAya che. nadI-nALA pANIthI bharAI jAya, to tene pAra karavAmAM takalIpha thAya che, vihAramAM acAnaka varasAda Ave, to upadhi bhInI thaI jAya ane aplAyika jIvonI virAdhanA thAya che. A rIte varSARtumAM vihAra karavAthI vividha prakAre virAdhanAnI saMbhAvanA hovAthI sAdhu-sAdhvIne vihAra karavAno niSedha che. eka sthAnamAM rahevAthI sneha janya aneka doSonI saMbhAvanA hovAthI cAturmAsa pachI ATha mahinA sudhI sAdhu-sAdhvIne vicaraNa karavAnuM kathana che. vicaraNa karavAmAM saMyamanI unnati, dharmaprabhAvanA, brahmacarya samAdhi ane svAthya lAbha thAya che tathA jinAjJAnuM pAlana thAya che. A rIte sAdhu-sAdhvIe ATha mAsamAM vihAra karavAmAM ke cAturmAsamAM eka sthAne rahevAmAM saMyama dharmanI ArAdhanA ja che. vairAjya ke viruddharAjyamAM gamanAgamana:37 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA verajja-viruddharajaMsi sajjaMgamaNaM, sajja AgamaNaM sajja gamaNAgamaNaM karettae / jo khalu NiggaMtho vA NiggaMthI vA verajja-viruddharajjaMsi sajjaM gamaNaM sajjaM AgamaNaM sajja gamaNAgamaNaM karei, kareMtaM vA sAijjai, se duhao vi aikkamamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha- sAdhu ane sAdhvIone vairAjya ane virodhI rAjyamAM vAraMvAra javuM, vAraMvAra AvavuM, vAraMvAra javuM-AvavuM kalpatuM nathI. je sAdhu athavA sAdhvI vairAjya ane virodhI rAjyamAM vAraMvAra jAya che, vAraMvAra Ave che. vAraMvAra AvAgamana kare che, tema karanArane anumodanA kare che. te tIrthakara ane rAjA baMnenI AjJAnuM atikramaNa kare che ane anughAtika cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140 ] zrI bRha895 sUtra vivecana - prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne vairAjya ke viruddharAjyamAM vAraMvAra javA-AvavAno niSedha karyo che. raSa :- vairAjya. tenA aneka artha thAya che- je rAjyamAM rahenAra lokomAM paraMparAgata vera cAlatuM hoya, je be rAjyo vacce vera hoya, jyAMnA rAjA ane prajA bIjA rAjyanA gAma, nagara Adine bALatA hoya, je rAjyanA maMtrI, senApati Adi pradhAna puruSa rAjAthI virakta hoya ane tene padayyata karavAnA jayaMtramAM joDAyelA hoya, je rAjyanA rAjA marI gayA hoya athavA tene padabhraSTa karavAmAM AvyA hoya tevA arAjakatAvALA rAjyane vairAjya kahe che. virui :- viruddharAjya. jyAM be rAjAonA rAjyamAM paraspara gamanAgamanano pratibaMdha hoya, tevA rAjyone viruddharAjya kahe che. A prakAranA vairAjya ane viruddharAjyamAM sAdhu-sAdhvIone vicaravAno ane kArya mATe gamanAgamanano niSedha che AvA rAjyomAM vAraMvAra gamanAgamana karavAthI adhikArI loko sAdhune cora, guptacara athavA SaDayaMtrakArI mAnIne pakaDe; vadha kare tevI saMbhAvanA che. tevA vairAjya ane viruddharAjyamAM gamanAgamana karanAra sAdhu te rAjAnI maryAdAnuM ullaMghana kare che ane jinezvaranI AjJAnuM paNa ullaMghana kare che, tethI te cAturmAsika anuddaghAtika prAyazcittane pAtra thAya che. niyuktikAre A sutranA apavAda mArgarUpe viruddha rAjyamAM javAnA viziSTa kAraNo ane javAnI paddhatinuM varNana karyuM che. viruddha rAjyamAM gamanAgamananA viziSTa kAraNo :- koI sAdhunA mAtA-pitA dIkSA levA taiyAra thayA hoya to dIkSA ApavA mATe, bhaktapAna pratyAkhyAna(samAdhimaraNa)no icchuka sAdhu potAnA guru athavA gItArthanI pAse AlocanA mATe, rogI sAdhunI vaiyAvacca mATe, potAnA para krodhita sAdhune upazAMta karavA mATe, vizeSa prakAre zAsana prabhAvanA mATe tathA tevA prakAranA anya kAraNo upasthita thAya, tyAre rAjAnI svIkRti laIne sAdhu viruddharAjyamAM jaI zake che. viruddha rAjyamAM gamanAgamananI paddhati :- uparokta vizeSa kAraNothI A prakAranA vairAjya ke viruddharAjyamAM AvavuM-javuM jarUrI hoya, to pahelAM sImAvartI 'ArakSakane pUche ke ame amuka kArya mATe ApanA rAjyanI aMdara javA icchIe chIe, to javAnI svIkRti Apo. jo te svIkRti ApavAmAM potAnI asamarthatA batAve to kramazaH te rAjyanA nagarazeThane, senApatine ke maMtrIne saMdezo mokalI svIkRti maMgAve. jo zeTha Adi svIkRti ApavAmAM potAnI asamarthatA pragaTa kare to rAjAne saMdezo mokale ke ame amuka kAraNa vizeSa mATe ApanA rAjyamAM praveza karavA icchIe chIe. Apa amone AvavAnI svIkRti Apo ane ArakSaka mANasone AjJA Apo ke teo amane rAjyamAM praveza karavA rajA Ape. A rIte pAchA pharatA samaye paNa upara kahelA kramathI svIkRti laIne pAchA pharavuM joIe. saM-sui:- sUtramAM prayukta sanna zabda jaladI-jaladI arthAtu vAraMvAra javAnA arthamAM che. A rIte AjJA laIne paNa vAraMvAra javAthI rAjA athavA rAjakarmacArI roSa kare athavA zaMkAzIla thAya che. AvA samaye aneka kArya karavA jarUrI hoya to pUrNa vicAra karI eka ja vAramAM te badhA kAryone pUrNa karI levAno viveka rAkhavo joIe. zakya hoya to e dizA, rAjya athavA rAjadhAnImAM javuM ja na joIe te utsargamArga che, apavAda mArge javuM jaNAya to vAraMvAra javuM na joIe. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 141 nimaMtrita vastra AdinuM grahaNa H 38 NiggaMthaM ca NaM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviTTaM kei vattheNa vA paDiggaheNa vA kaMbaleNa vA pAyapuMchaNeNa vA uvaNimaMtejjA, kappai se sAgArakaDaM gahAya AyariyapAyamUle ThavettA doccaMpi oggahaM aNuNNavettA parihAraM pariharittae / bhAvArtha:- sAdhu gRhasthanA gharamAM AhArane mATe praveza kare, tyAre sAdhune jo koI gRhastha vastra, pAtra, kaMbala athavA pAdaproMchananuM nimaMtraNa kare arthAt grahaNa karavA mATe kahe to tene sAkArakRta-pADhIyArA grahaNa karI, upAzraye AvIne AcAryonA caraNomAM rAkhe, te grahaNa karavAnI AjJA Ape, to bIjI vakhata temanI AjJA laIne potAnI pAse rAkhI zake che ane teno upayoga karI zake che. 39 | NiggaMthaM ca NaM bahiyA viyArabhUmiM vA vihArabhUmiM vA NikkhataM samANaM kei vattheNa vA paDiggaheNa vA kaMbaleNa vA pAyapuMchaNeNa vA uvaNimaMtejjA, kappai se sAgArakaDaM gahAya AyariyapAyamUle ThavettA doccaM pi oggahaM aNuNNavettA parihAraM pariharittae / bhAvArtha :sAdhu vicArabhUmi (maLa, mUtra, visarjana sthAna) athavA vihArabhUmi (svAdhyAya bhUmi)mAM javA mATe bahAra nIkaLyA hoya, tyAre jo koI gRhastha vastra, pAtra, kaMbala athavA pAdaproMchana grahaNa karavA mATe kahe to te vastrAdine sAkArakRta-pADhIhArA grahaNa karI, upAzraye AvI AcAryanA caraNomAM rAkhe, te grahaNa karavAnI AjJA Ape, to bIjI vakhata temanI AjJA laIne potAnI pAse rAkhI zake che ane teno upayoga karI zake che. 40 NiggaMthiM ca NaM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviTTaM kei vattheNa vA paDiggaheNa vA kaMbaleNa vA, pAyapuMchaNeNa vA uvaNimaMtejjA kappara se sAgarakaDaM gahAya pavattiNIpAyamUle ThavettA doccaM pi oggahaM aNuNNavettA parihAraM pariharittae / bhAvArtha :- sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhArane mATe praveza kare tyAre koI gRhastha vastra, pAtra, kaMbala athavA pAdaproMchana grahaNa karavA mATe kahe to tene sAkArakRta(pADhIyArA) grahaNa karI, upAzraya AvIne pravartinInA caraNomAM rAkhe, te grahaNa karavAnI AjJA Ape, to bIjI vakhata temanI AjJA laIne tene potAnI pAse rAkhI zake che ane teno upayoga karI zake che. 41 NiggaMthiM ca NaM bahiyA viyArabhUmiM vA vihArabhUmiM vA NikkhaMti samANi kei vattheNa vA paDiggaheNa vA kaMbaleNa vA pAyapuMchaNeNa vA uvaNimaMtejjA, kappai se sAgArakaDaM gahAya pavittiNIpAyamUle ThavettA doccapi oggahaM aNuNNavettA parihAraM pariharittae / bhAvArtha:sAdhvI vicArabhUmi athavA svAdhyAyabhUmimAM javA mATe upAzrayathI bahAra nIkaLyA hoya, tyAre jo koI gRhastha vastra, pAtra, kaMbala athavA prAdaproMchana grahaNa karavA mATe kahe to tene sAkArakRta Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 142 | zrI bRhataka9pa sUtra pADhIhArA grahaNa karI pravartinInA caraNomAM rAkhe, te grahaNa karavAnI AjJA Ape to bIjI vakhata temanI AjJA laIne tene potAnI pAse rAkhI zake che ane upayoga karI zake che. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvI mATe vastra Adi koIpaNa upakaraNanA grahaNa samaye gujJAnI mahattA pradarzita karI che. AcAryanI AjJApUrvaka gocarIe nIkaLelA sAdhu bhikSA mATe gRhasthanA gharamAM jAya ane gharanA mAlika tene bhojana, pANI ApIne vastra, pAtrAdi levA mATe kahe ane sAdhune tenI AvazyakatA hoya to gRhasthane kahe ke "jo amArA AcArya AjJA Apaze to A rAkhazuM anyathA tamArA A vastra, pAtrAdi tamane pAchA ApI jaIzuM', A rIte kahIne grahaNa karavAne sAkAravRta grahaNa kahevAya che. jo te sAdhu sAkAravRta grahaNa na kare ane svayaM potAnI meLe ja grahaNa karI teno upayoga kare to te vastu gRhastha dvArA ApelI hovA chatAM gurunI AjJA na hovAthI guru adattanA kAraNe te corIno bhAgIdAra thAya che ane prAyazcittane pAtra bane che. - sAdhu upAzrayamAMthI je vastu grahaNa karavAnA prayojanathI gurnAdikonI AjJA laIne nIkaLyA hoya te ja vastu grahaNa karI zake che. jo gRhastha bIjI koI paNa vastunuM nimaMtraNa kare arthAt vahorAvavAnI icchA pradarzita kare ane sAdhune te vastunI AvazyakatA hoya, to AcAryAdinI svIkRtinA AgArathI laI zake che. jo vastra Adi vahorAvAnI AjJA laIne ja gayA hoya to sAkArakata levuM Avazyaka nathI. rAtre AhAra, varasAdi grahaNa niSedha - 42 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA rAo vA viyAle vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettae / NaNNattha egeNaM puvvapaDilehieNaM sejjA-saMthAraeNaM / bhAvArtha :- sAdhuone-sAdhvIone rAtre athavA vikAlamAM(saMdhyA samaye) azana, pANI, mIThAI ane mukhavAsa Adi cAre prakAranA AhAra levA kalpatA nathI, paraMtu pUrve(divase) pratilekhana karelA zadhyA saMskAraka grahaNa karavA kalpa che. 43 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA rAo vA viyAle vA vatthaM vA paDiggahaM vA kambalaM vA pAyapuMchaNaM vA paDiggAhettae / NaNNatha egAe hariyAhaDiyAe, sA vi ya paribhuttA vA dhoyA vA rattA vA ghaTThA vA maTThA vA saMpaghUmiyA vA / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIne rAtre athavA vikAlamAM-saMdhyA samaye anya vastra, pAtra, kaMbala, pAdaprIMchana levA kalpatA nathI. hatAhatikApotAnuM corAyeluM vastra pAchuM ApavA Ave, to te vastra levuM kalpa che. te corAyeluM vastra core vAparyuM hoya, dhoyuM hoya, raMgyuM hoya, ghasIne tenA cihno kADhI nAMkhyA hoya, suMvALuM karyuM hoya ke tapAvyuM hoya, to paNa rAtrimAM te levuM kahyuM che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 143 vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne rAtre koIpaNa vastu grahaNa karavAnI bAbatano viveka pradarzita karyo che. vijJAna- divasano aMta ane rAtrinA prAraMbha vacceno saMdhikAla arthAta saMdhyAsamaya athavA rAtrino aMta ane divasanA prAraMbha vacceno saMdhikAla arthAt uSAkAlane vikAla kahe che. sAmAnya rIte ahiMsAnA upAsaka sAdha-sAdhvIne azana Adi cAre prakArano AhAra, vastra, pAtra, kaMbala, pAdapraEchana, zayyA-saMstAraka Adi koI paNa vastu sUryodaya pUrve ane sUryAsta pachI tathA saMdhyA samaye grahaNa karavI kalpatI nathI. saMdhyA samaye ke rAtre gocarIne mATe gamanAgamana karavAthI SaTkAyika-chakAyanA jIvonI virAdhanA, saMyamanI virAdhanA thAya che ane saMyamanI virAdhanAthI AtmavirAdhanA thAya che, te sivAya rAtre AvatA-jatA sAdhune koI cora samajI pakaDI le, gRhasthanA ghare javAthI tyAM aneka prakAranI AzaMkAo thaI zake ityAdi kAraNothI rAtre bhojana pANI Adi grahaNa karavA kalpatA nathI. khaLatva poLa puSakiohinuM sengAsaMbALa- A tenuM apavAda sUtra che. kyAreka sAdhu vihAra karatAM rasto bhUlI gayA hoya, rasto lAMbo nIkaLyo hoya vagere kAraNothI sthavirakalpI sAdhu sUryAsta pachI yathAyogya sthAne pahoMce, to tene rahevA mATe makAna ane jIvarakSA AdinA kAraNe pATa, saMstAraka vagere rAtre ke vikAlamAM grahaNa karavA jarUrI banI jAya che. sUryAsta pahelA makAna maLI gayA pachI paNa kyAreka Avazyaka pATa gRhasthanI dukAna AdithI, rAtre eka-be kalAka pachI maLe tevI saMbhAvanA hoya to sAdhu tenI dukAne jaIne pahelAM te pATa AdinuM pratilekhana karI le, to rAtre grahaNa karI zakAya che. gaLatya UAr hariyAhaDiyAp :- hata + AhvatiA- haraNa karAyelI, coroyelI vastu pAchI grahaNa karavI. sAmAnya rIte sAdhu-sAdhvIne saMdhyA samaye ke rAtre vastrAdi grahaNa karavAno niSedha che paraMtu grAmAnujJAma vihAra karatAM hoya tyAre koI cora Adi sAdhu athavA sAdhvInA vastra Adine cIrIne laI jAya, thoDA samaya pachI laI janArane sadguddhi Ave ke mAre sAdhu athavA sAdhvInA A vastra Adi corI levA ke jhUMTavI levA na joIe ane te saMdhyA samaye athavA rAtrinA samaye sAdhunA corelA vastrAdi pAchA ApavA Ave athavA sAdhu joI zake tevA yogya sthAne mUkI jAya, to te vastra Adine grahaNa karavA, tene hRtAkRtikA kahe che. te vastra Adine sAdhu rAtre laI zake che. te '"hRtAhRtikA" vastra cora pAse jeTalo samaya rahyA hoya, te samaya daramyAna core temAM keTalAka pheraphAro karyA hoya, sUtrakAre tatsaMbaMdhI pAMca kriyAo batAvI che- pabhuttta- te vastrane laI janAre oDhavA AdinA upayogamAM lIdhuM hoya. pauta- pANIthI dhoyuM hoya. vA- pAMca prakAranA raMgamAMthI koI raMgathI raMgyuM hoya. dhRSTa- vastra Adi paranA cinha, ghasIne kADhI nAkhyA hoya. sRSTa- jADA athavA kharabacaDA kapaDAM Adine koI dravya nAMkhIne suMvALuM banAvyuM hoya. santrapUmita- suMgadhita dhUpa AdithI suvAsita karyuM hoya. uparokta prakriyA karIne cora vagere vastrAdi pAchA ApavA Ave, to sAdhu ane sAdhvI tene grahaNa karI zake che. potAnA corAyelA vastra sivAyanA navA vastra, pAtra, pAdaproMchana vagere saMdhyAkALe athavA rAtre sAdhu-sAdhvIne te levA kalpatA nathI. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144 | zrI bRhatka95 sUtra rAtre gamanAgamanano niSedha - 44 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA rAo vA viyAle vA addhANagamaNaM pattA | bhAvArtha :- sAdhuo ane sAdhvIone rAtre athavA vikAlamAM rastA para gamana karavuM kalpatuM nathI. 45 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA rAo vA viyAle vA saMkhaDiM saMkhaDipaDiyAe ettae / bhAvArtha :- sAdhuo ane sAdhvIone rAtre athavA vikAlamAM saMkhaDI(jJAti bhojana, jamaNavAra)ne mATe, saMkhaDI sthaLe(anyatra) javuM kalpatuM nathI. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne mATe rAtri vihArano niSedha che. rAtri samaye gamanAgamana karavAthI mArga para jIvo daSTigocara thatAM nathI, IryAsamitinuM pAlana thatuM nathI, kyAreka pagamAM kAMTA vAge, Thesa vAge, khADA-TekarAvALA UMcA-nIcA rastAmAM paDI javAya, sarpa Adi jherI jIvo DaMkha mAre; vAgha, dIpaDA Adi jaMgalI jAnavaro tarApa mAre; cora-lUMTArA upadrava kare ityAdi aneka prakAre jIva virAdhanA, saMyama virAdhanA ane AtmavirAdhanAnI saMbhAvanA hovAthI sAdhu-sAdhvIne rAtri vihArano sarvathA niSedha che. sAmAnya rIte sAdhune saMkhaDi-moTA jamaNavAramAM gocarI mATe javAno niSedha che. tema chatAM kyAreka gAmamAM moTo jamaNavAra hoya, AsapAsanA grAmavAsIo paNa tyAM ja jamavA AvavAnA hoya, te divase anyatra kyAMya bhikSA prAptinI saMbhAvanA na hoya, tevI paristhitimAM sAdhu, lokono samUha bhego thAya, te pahelAM moTA jamaNavAramAM jaIne vivekapUrvaka AhAra grahaNa karI zake che, kyAreka AvA prasaMge jamaNavAramAM jaladI pahoMcavA mATe suryodaya pUrve nIkaLavAno saMkalpa kare ane jAya, to tenA mATe prastuta sutramAM niSedha karyo che. rAtre sthaDila ke svAdhyAyabhUmimAM ekalA javAno niSedha - 46 No kappai NiggaMthassa egANiyassa rAo vA viyAle vA bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA Nikkhamittae vA pavisittae vA / kappai se appabiiyassa vA appataiyassa vA rAo vA viyAle vA bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA Nikkhamittae vA pavisittae vA / bhAvArtha :- sAdhue rAtre athavA vikAlamAM upAzrayanI bahAra sthaDila- vicArabhUmi athavA svAdhyAya bhUmimAM ekalA javuM-AvavuM kalpatuM nathI, teNe pote bIjA ke pote trIjA arthAtu anya eka athavA be sAdhuoe sAthe laIne (be ke traNa sAdhuone sAthe maLIne) rAtre ke vikAlamAM upAzrayanI bahAra thaMDila bhUmi athavA svAdhyAya bhUmimAM javuM-AvavuM kahyuM che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-1 145 ] 47 No kappai NiggaMthIe egANiyAe rAo vA viyAle vA bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA Nikkhamittae vA pavisittae vA / kappai se appabiiyAe vA appataiyAe vA appacautthIe vA rAo vA viyAle vA bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA Nikkhamittae vA pavisittae vA / bhAvArtha :- sAdhvIne rAtre athavA vikAlamAM upAzrayanI bahAra UDila bhUmi athavA svAdhyAya bhUmimAM ekalA AvavuM-javuM kalpatuM nathI, pote bIjA, pote trIjA ke pote cothA arthAtu anya eka, be athavA traNa sAdhvIone sAthe laIne eTale be, traNa ke cAra sAdhvIoe sAthe maLIne rAtre athavA vikAsamAM upAzrayanI bahAra spaMDila bhUmi athavA svAdhyAya bhUmimAM javuM-AvavuM kalpa che. vivecana : - prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvIne rAtre spaMDila bhUmi ke svAdhyAya bhUmimAM ekalA javAno niSedha karyo che. upAzrayanI aMdara ane upAzrayanI bahAra so hAthanA kSetranI gaNanA upAzrayanI sImAmAM thAya che, tenAthI dUranA kSetramAM javA mATe sUtramAM dayA zabdano prayoga karyo che. ekalA javAmAM aneka vipattio ane AzaMkAonI saMbhAvanA rahe che, jema ke- atyaMta mohanA udayathI athavA strInA upasargathI parAjita thaIne ekalo sAdhu brahmacaryanuM khaMDana karI zake che. sarpa Adi jherI jIvo DaMkha mAre, mUchanA kAraNe Thokkara lAgavAthI paDI jAya, cora grAmarakSaka Adi pakaDe, Adi koIpaNa vikaTa paristhitimAM ekalA hoya to muzkelI UbhI thAya, tethI upAzrayanI sImAnI bahAra rAtrimAM ekalA sAdhue IMDilabhUmi ke svAdhyAya bhUmimAM javuM na joIe. upAzrayanI sImAmAM javAthI ukta doSonI saMbhAvanA prAyaH rahetI nathI. sAmAnya rIte sAdhune IryAsamitinA pAlanapUrvaka ja gamana karavAnuM hovAthI rAtre upAzrayanI bahAra javAno niSedha che paraMtu kyAreka sAdhuonI saMkhyA vadhAre hoya ane makAna nAnuM hoya athavA upAzrayamAM svAdhyAya thaI zake tema na hoya to rAtre svAdhyAya mATe anyatra jaI zakAya che, te ja rIte sthaDilabhUmimAM paNa rAtre jaI zakAya che. anivArya paristhitimAM rAtre bahAra javuM paDe, to ekalA javuM yogya nathI. bhASyakAre A sUtranA apavAdanuM kathana karyuM che. kyAreka be ke traNa sAdhu hoya, ekAda sAdhu bImAra hoya, eka sAdhune sevA mATe upAzrayamAM rahevuM jarUrI hoya, be sAdhu sAthe bahAra jaI zake tema na hoya tyAre anivArya saMyogamAM sAdhune upAzrayanI bahAra javuM paDe, to bIjA sAdhune sUcana karIne svayaM sAvadhAnI pUrvaka ekalA jaI zake che paraMtu sAdhvIne koI paNa paristhitimAM ekalA javuM kalpatuM nathI. viziSTa paristhitimAM koI bahenane sAthe laIne jaI zake che. AryakSetramAM vicaraNa:48 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA puratthimeNaM jAva aMgamagahAo ettae, dakkhiNeNaM jAva kosambIo ettae, paccatthimeNaM jAva thUNAvisayAo ettae, uttareNaM jAva kuNAlAvisayAo ettae / eyAvayAva kappai, eyAvayAva Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 146 ] zrI bRha895 sUtra | Arie khette / No se kappai etto bahiM / teNa paraM jattha NANa-dasaNa-carittAI ussappaMti- tti bemi / bhAvArtha :- sAdhu ane sAdhvIone pUrvadizAmAM aMga dezanI caMpAnagarI ane magadha dezanI rAjagRhI nagarI sudhI, dakSiNadizAmAM kauzambI nagara sudhI, pazcimadizAmAM pUNA nagarI sudhI ane uttara dizAmAM kuNAladezanI zrAvastI nagarI sudhI javuM kahyuM che. ATalA ja Aryadeza che, tenAthI bahAra javuM kalpatuM nathI. taduparAMta jyAM jJAna, darzana ane cAritranI vRddhi thatI hoya tyAM vicaraNa kare. vivecana - prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne AryakSetramAM vicaraNa karavAnuM sUcana karyuM che. prajJApanA sUtranA prathama padamAM bharatakSetranA sADA pacIsa AryadezanuM kathana che. sAdhu-sAdhvIne te AryakSetramAM vicAravAnuM vidhAna che. prastuta sutramAM tenI sImA rUpe-pUrva dizAmAM aMgadezanI rAjadhAnI caMpAnagarI ane magadha dezanI rAjadhAnI rAjagRhI nagarI sudhI, dakSiNadizAmAM - vatsadezanI rAjadhAnI kauzambI nagarI sudhI, pazcimadizAmAM - sthaNA nagarI sudhI ane uttaradizAmAM - kuNAladezanI rAjadhAnI zrAvastI nagarI sudhI javAnuM vidhAna che. prastuta sUtramAM pUrva dizA AdimAM dezanA nAmanuM kathana che ane dakSiNa dizA AdimAM nagarInA nAmanuM kathana che. - sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA rUpa caturvidha saMgha AryakSetramAM hoya che. AryakSetranA loko sAdhvAcArathI paricita hovAthI sAdhune AhAra, pANI, vastra, pAtra, zayyA, saMstAraka Adi upadhi saraLa tAthI prApta thaI zake che. saMyama dharmanI sAdhanA saraLatApUrvaka thaI zake che. tethI sAdhu-sAdhvIe AryakSetramAM vicaraNa karavuM joIe. tenuM paraM galtha..... tema chatAM jJAna, darzana, cAritranI vRddhi thatI hoya, to sAdhu-sAdhvI Arya kSetrathI anyatra arthAta anArya kSetramAM vicaraNa karI zake che. jema prabhu mahAvIra svAmIe vizeSa karmanirjarAnA lakSe anArya kSetramAM vicaraNa karyuM hatuM. saMkSepamAM sAdhu-sAdhvIe potAnI kSamatAno pUrNapaNe vicAra karIne saMyama samAcArIne lakSamAM rAkhIne vicaraNa karavuM joIe. che uddezaka-1 saMpUrNa Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthanA | 147] uddezaka-ra prAkakzana BROPORODROOR * A uddezakamAM sAdhu-sAdhvIne rahevA yogya sthAna tathA zayyAtarapiMDanI grAhAtA-agrAhyatAnuM vividha vikalpothI vistRta varNana che ane aMte sAdhu-sAdhvIne kalpanIya vastra ane rajoharaNanuM kathana che. * je makAnamAM dhAnya verAyeluM hoya temAM sAdhu-sAdhvIe rahevuM kalpatuM nathI. dhAnyanA vyavasthita DhagalA hoya to tyAM mAsakalpa rahI zake che ane dhAnya DabbAmAM bhareluM hoya, te DabbA sIlabaMdha hoya ke kothaLAmAM bhareluM hoya ane jyAM gamanAgamanamAM jIva virAdhanAnI saMbhAvanA na hoya, tyAM cAturmAsa rahI zake che. * je makAnamAM dArUnA ghaDA athavA acitta ThaMDA athavA uSNa pANInA ghaDA bharelA hoya, agni dIpaka AkhI rAta baLatA hoya, to tyAM sAdhu-sAdhvIe rahevuM na joIe, anya makAnanA abhAvamAM eka athavA be rAtri rahI zakAya che. * je makAnamAM khAdha padArthanA vAsaNo vera-vikhera paDyA hoya tyAM rahevuM na joIe, te khAdya padArtho vyavasthita rAkhelA hoya to mAsakalpa ane te padArtho sIlabaMdha hoya to cAturmAsa paNa rahI zakAya che. * dharmazALA ane asurakSita sthAnomAM sAdhvIoe rahevuM na joIe. anya sthAnanA abhAve sAdhu tyAM rahI zake che. * je zayA-sthAnanA aneka svAmI hoya to, ekanI AjJA laIne tene zayyAtara tarIke sthApita karIne anyanA gharethI AhArAdi grahaNa karI zakAya che. * zayyAtarano AhAra zayyAtaranI mAlikIno hoya ke anyane ApI devAthI zayyAtaranI mAlikIno na hoya to paNa zayyAtaranA gharamAM levo kalpato nathI. zayyAtarano AhAra zayyAtaranA gharanI bahAra zayyAtaranI mAlikIno hoya to levo kalpato nathI ane zayyAtaranA gharanI bahAra anyane ApI devAthI anyanI mAlikIno thaI jAya to te AhAra anya gRhastha pAsethI levA kahyuM che. * sAdhu-sAdhvI zayyAtarano AhAra anyane apAve ane tenA AhAra sAthe mizrita karAve arthAt anyanA ghera mUkAve to tene guru caumAsI prAyazcitta Ave che. * zayyAtarane tyAM bIjAno Avelo-AhatikA AhAra Adi zayyAtara svIkAre te pahelA laI zakAya che ane zayyAtare bIjAne tyAM mokalelo-nihatikA AhAra bIjA svIkArI le, zayyAtaranI mAlikI chUTI jAya tyAra pachI laI zakAya che. * aneka vyaktinI saMyukta mAlikIvALA AhArAdimAMthI zayyAtaranI mAlikIno aMza(bhAga) saMpUrNa judo thaI gayA pachI vadhelA AhAramAMthI grahaNa karavA kahyuM che paraMtu zayyAtarano aMza-bhAga paNa saMpUrNapaNe judo thayo na hoya to temAMthI grahaNa karavo kalpato nathI. * zayyAdAtAnA pUjya puruSone sarvathA arpaNa karelA AhAramAMthI grahaNa karavA kahyuM che paraMtu te AhAra "prAtihArika devAyelo hoya to temAMthI levuM kalpatuM nathI tathA te AhAra zayyAdAtAnA athavA tenA pArivArika sadasyonA hAthathI paNa levo kalpato nathI. * sAdhu-sAdhvIo pAMca prakAranA vastra ane pAMca prakAranA rajoharaNamAMthI koIpaNa jAtanA vastra, rajoharaNa grahaNa karI zake che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI bRhatkalpa sUtra uddezaka-ra //////////////////. dhAnyayukta upAzraya : 1 | uvassayasya aMto vagaDAe sAlINi vA vIhINi vA muggANi vA mAsANi vA tilANi vA kulatthANi vA godhUmANi vA javANi vA javajavANi vA ukkhittANi vA vikkhittANi vA viikiNNANi vA, vippakiNNANi vA No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA ahAlaMdamavi vatthae / bhAvArtha:upAzrayanI aMdaranA bhAgamAM cokhA, kamoda, maga, aDada, tala, kaLathI ghauM, java, juvAra, vagere dhAnya avyavasthitapaNe paDyA hoya, cAre bAju vera-vikhera paDayA hoya, jyAM tyAM verAyelA ke vikharAyelA hoya to sAdhu-sAdhvIone tyAM yathAlandakAla-alpakAla mATe paNa rahevuM kalpatuM nathI. 2 | aha puNa evaM jANejjA - No ukkhittAiM, No vikkhattAiM, No viikiNNAI, No vippakiNNAI, rAsikaDANi vA puMjakaDANi vA bhittikaDANi vA kuliyAkaDANi vA laMchiyANi vA muddiyANi vA pihiyANi vA, kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA hemaMta - gimhAsu vatthae / bhAvArtha :- jo te jANe ke upAzrayamAM cokhA yAvat juvAra vagere dhAnya avyavasthita nathI, cAre bAju vera-vikhera nathI, jyAM tyAM verAyelA ke vikharAyelA paDayA nathI paraMtu te dhAnya rAzikRta-goLa DhagalA karIne, puMjIkRta-lAMbA DhagalA karIne, bhittikRta-bhIMtanA sahAre bheguM karIne, kulikAkRta-mATInA corasa ke goLa kuMDA jevA pAtramAM bharIne, lAMchita-te pAtrane uparathI rAkha Adi lagAvIne chAMdI dIdhuM hoya arthAt baMdha karyuM hoya, mudrita-gobara AdithI lIMpyuM hoya, pihita-vAMsanI thALI athavA vastra AdithI DhAMkyuM hoya arthAt dhAnya vyavasthita rIte rAkheluM hoya, tevA sthAnamAM sAdhu ke sAdhvIne hemaMta ane gISmaRRtumAM rahevuM kalpe che. 3 aha puNa evaM jANejjA - No rAsikaDAI No puMjakaDAI No bhittikaDAI No kuliyAkaDAI, koTThouttANi vA pallAuttANi vA maMcAuttANi vA mAlAuttANi vA olittANi vA vilittANi vA pihiyANi vA laMchiyANi vA muddiyANi vA, kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA vAsAvAsaM vatthae / bhAvArtha:- jo te jANe ke upAzrayanI aMdara cokhA yAvat juvAra Adi dhAnya rAzIkRta, puMjIkRta, bhittikRta ke kulikAkRta nathI paraMtu koThAmAM athavA palpamAM bharelA che, mAMcaDA upara ke meDA upara surakSita che, tenA pAtrone mATI athavA chANathI lIMpelA che, DhAMkelA che, cindrita ke mudrita karelA che, to te sthAnamAM sAdhu ke sAdhvIne varSAvAsamAM rahevuM kalpe che. vivecanaH prastuta sUtromAM dhAnya rAkhelA makAnomAM rahevAno viveka pradarzita karyo che. sUtrakAre makAnanI traNa sthitinuM kathana karyuM che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2 [ 149 ] (1) AkhA makAnamAM sarvatra dhAnya verAyeluM hoya, te makAna saMpUrNa rIte akalpanIya che. (2) je makAnamAM dhAnya vyavasthita rIte ekabAju DhagalA karIne rAkheluM hoya, gamanAgamanamAM virAdhanAnI saMbhAvanA na hoya, tevA sthAnamAM hemaMta athavA gISmaRtumAM rahI zakAya che. (3) je makAnamAM dhAnya koThI AdimAM bharIne peka karIne vyavasthita rAkhyuM hoya, tyAM cAturmAsa karI zakAya che. saMkSepamAM je sthAna nirdoSa ane pavitra hoya, sAdhune IrSA samitinuM pAlana yathArtha rIte thaI zake tema hoya, sAdhunA darzana Adine mATe AvatAM-jatAM loko dvArA paNa jIvavirAdhanAnI saMbhAvanA na hoya, tevA sthAnamAM sAdhu rahI zake che. yathAlaMda kAla - tivihaM ya ahAlaMdaM, jahaNNayaM majjhimaM ca ukkosaM / 364tta ja nahi , paNa pukha hoH 3od I -bRhad bhASya - 3303 bhASyakAre yathAlaMdakAlanA traNa prakAra kahyA che - jaghanya, madhyama, utkRSTa. bhInAhAthanI rekhA sukAvAmAM jeTalo samaya lAge che teTalA samayane jaghanya yathAlaMdakALa kahe che. pAMca divasa-rAtane utkRSTa yathAlaMdakALa kahe che ane A baMnenI vaccenA kALane madhyama yathAlaMdakALa kahe che. je sthAnamAM dhAnya verAyeluM hoya tyAM sAdhune jaghanya yathAlaMdakALa paNa rahevuM kalpatuM nathI, kAraNa ke te sthAnamAM gamanAgamana karatAM sacitta bIjonI virAdhanA thAya che ane dhAnya para cAlatA kyAreka lapasI paDavAthI AtmavirAdhanA paNa thAya che, tethI sAdhu-sAdhvIoe tyAM alpakALa paNa rahevuM na joIe. mAdaka dravyayukta sthAna :| 4 uvassayassa aMto vagaDAe surA-viyaDa kubhbhe vA sovIra-viyaDa-kumbhe vA uvaNikkhitte siyA, No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA ahAlaMdamavi vatthae / huratthA ya uvassayaM paDilehamANe No labhejjA, evaM se kappai egarAyaM vA durAyaM vA vatthae / No se kappai paraM egarAyAo vA durAyAo vA vatthae je tattha egarAyAo vA durAyAo vA paraM vasai, se saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- je sthAnanI aMdara dArU ane sauvIrathI bharelA ghaDA hoya, te sthAnamAM sAdhu-sAdhvIone yathAlaMdakAla-alpakAla paNa rahevuM kalpatuM nathI. gaveSaNA karavAM chatAM rahevA mATe anya sthAna na maLe to ukta sthAnamAM eka ke be rAta rahevuM kahyuM che, eka ke be rAtathI vadhAre rahevuM kalpatuM nathI. tevA sthAnamAM jo sAdhu eka ke be rAtathI vadhAre rahe, to te sAdhu dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne dArU saMgrahita sthAnamAM rahevAno niSedha karyo che. sura- cokhA AdinA loTamAMthI je dArU banAvavAmAM Ave che, te surA kahevAya che ane nira- drAkSa, khajUra AdimAMthI je dArU banAvavAmAM Ave, te sauvIra kahevAya che. upalakSaNathI koIpaNa prakAranA dArU bharelA ghaDA je sthAnamAM hoya, tevA sthAnamAM sAdhu-sAdhvIe yathAlaMdakALa paNa rahevuM na joIe. jo rahe to Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 ] zrI bRhaka9pa sUtra te laghucaumAsI prAyazcittane prApta thAya che kAraNa ke tevA sthAnamAM rahevAthI sAdhune dArU pIvAnI icchA thAya, dArU pIe to temAM aneka doSonI saMbhAvanA che temaja tyAM rahevAthI lokonA mAnasamAM sAdhu mATe zaMkA utpanna thAya che. anya sthAna na maLe to eka ke be rAtri tyAM rahI zake che. A apavAdayukta vidhAna gItArtho mATe che athavA gItArthanA netRtvamAM agItArtha sAdhuo rahI zake che. be rAtathI vadhAre rahevAthI sutrokta maryAdAnuM ullaMghana thAya che ane tethI dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcitta Ave che. pANI bharelA ghaTyukta sthAna :| 5 uvassayassa aMto vagaDAe sIodaga-viyaDakuMbhe vA usiNodaga-viyaDakuMbhe vA uvaNikkhitte siyA, No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA ahAlaMdamavi vatthae / huratthA ya uvassaya paDilehamANe No labhejjA, evaM se kappai egarAya vA durAya vA vatthae / No se kappai para egarAyAo vA durAyAo vA vatthae / je tattha egarAyAo vA durAyAo vA paraM vasai, se saMtarA chae vA parihAre vA / bhAvArtha :- je sthAnanI aMdara acitta ThaMDA pANI athavA garama pANInA ghaDA bharIne rAkhyA hoya, te sthAnamAM sAdhu-sAdhvIone alpakALa paNa rahevuM kalpatuM nathI. gaveSaNA karavA chatAM paNa anya sthAna na maLe to ukta sthAnamAM eka ke be rAtri rahevuM kahyuM che, eka ke be rAtrithI vadhAre rahevuM kalpatuM nathI. jo sAdhu tyAM eka athavA be rAtathI vadhu rahe che, to te dIkSA cheda athavA kaparUpa prAyazcittane prApta thAya che. vivecana:sIriyaDane ukALIne ThArelA athavA kSAra Adi padArthonA mizraNathI acitta thayelA ThaMDA pANIthI bharelA ghaDAne "zItodakavikRtakuMbha" kahe che ane prAsuka garama pANIthI bharelA ghaDAne "uSNodakavikRtakuMbha" kahe che. je sthAnamAM prAsuka garama ke ThaMDA pANIthI bharelA ghaDA hoya, te sthAnamAM sAdhu ane sAdhvIone yathAlaMdakALa paNa rahevuM kalpatuM nathI. prastuta sUtramAM sacitta pANInuM kathana na karatAM acitta pANInuM kathana che, tenuM tAtparya e che ke sAdhuo acitta pANIno sahaja upayoga kare che. acitta pANI yukta sthAnamAM rahevAthI koI sAdhune rAtre tarasa lAge ane te sthAnamAM acitta pANI hoya, to tene te pANI pIvAnuM mana thaI jAya athavA koI pANI pIe, to tenuM rAtribhojana veramaNa vrata khaMDita thAya, sAdhu rAtre pANI pItA haze tevI koI gRhasthane zaMkA thAya mATe tevA zaMkAyukta sthAnomAM rahevAno niSedha che. agniyukta sthAna :| 6 uvassayassa aMto vagaDAe savvarAie joI jhiyAejjA, No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA ahAlaMdamavi vatthae / huratthA ya uvassayaM paDilehamANe No labhejjA, evaM se kappai egarAyaM vA durAyaM vA vatthae / No se kappai paraM egarAyAo vA durAyAo vA vatthae / je tattha egarAyAo vA durAyAo vA paraM vasai, se saMtarA chee vA parihAre vA / Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-2 [ 151 ] bhAvArtha :- upAzrayanI aMdara AkhI rAta agni prajavalita rahetI hoya, te sthAnamAM sAdhu-sAdhvIone alpakAla paNa rahevuM kalpatuM nathI. kyAreka gaveSaNA karavA chatAM rahevA yogya anya sthAna na maLe to ukta sthAnamAM eka ke be rAtri rahevuM kalpa che, eka ke be rAtrithI vadhAre rahevuM kalpatuM nathI. je sAdhu eka ke be rAtrithI vadhAre rahe te dIkSA cheda athavA parivAra parUpa prAyazcittane prApta thAya che. | 7 uvassayassa aMto vagaDAe savvarAIe paIve dippejjA, No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA ahAlaMdamavi vatthae / huratthA ya uvassayaM paDilehamANe No labhejjA, evaM se kappai egarAyaM vA durAyaM vA vatthae / No se kappai paraM egarAyAo vA durAyAo vA vatthae / je tattha egarAyAo vA durAyAo vA paraM vasai, se saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- je sthAnanI aMdara AkhI rAta dIvA jalatA hoya tevA sthAnamAM sAdhu-sAdhvIone alpakALa paNa rahevuM kalpatuM nathI. gaveSaNA karavA chatAM rahevA mATe anya sthAna na maLe to ukta sthAnamAM eka ke be rAtri rahevuM kahyuM che, eka ke be rAtrithI vadhAre rahevuM kalpatuM nathI. je sAdhu eka ke be rAtrithI vadhAre samaya rahe te dIkSA cheda athavA kaparUpa prAyazcittane prApta thAya che. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne agniyukta sthAnamAM rahevAno niSedha che. AkhI rAta athavA divasa-rAta agni prajvalita rahe tevA kuMbhArazALA, luhArazALA Adi sthAnomAM sAdhue rahevuM kalpatuM nathI. jo rahevAnA sthAnamAM ane gamanAgamananA mArgamAM agni prajvalita na hoya, anyatra phaLiyAdimAM hoya, to tyAM rahevuM kahyuM che. agni athavA dIpaka yukta sthAnamAM rahevAnA doSa - agni athavA dIpakanI najIkathI gamanAgamana karatAM agnikAyanA jIvonI virAdhanA thAya, havAnA kAraNe agnimAMthI taNakhA uDIne upakaraNAdi upara paDe, to te baLI jAya, dIpakAdi upara trasa jIvo paDe te virAdhanA thAya, ThaMDI dUra karavAno saMkalpa vicAra thAya, vagere doSonI saMbhAvanAnA kAraNe agniyukta sthAnamAM rahevAno sAdhu mATe niSedha che. AcA. zru.2, a-2, u-3, sUtra-pamAM agniyukta sthAnamAM rahevAno niSedha che ane nizItha sUtra u. 16mAM tenA prAyazcittanuM vidhAna che. khAdha padArtha yukta sthAna :|8 uvassayassa aMto vagaDAe piMDae vA loyae vA khIre vA dahi vA NavaNIe vA sappi vA telle vA phANiyaM vA pUrva vA sakkulI vA sihariNI vA ukkhittANi vA vikkhittANi vA viikiNNANi vA vippakiNNANi vA No kappai NiggaMthANa vANiggaMthINa vA ahAlaMdamavi vatthae / bhAvArtha :- je sthAnanI aMdara modakAdi miSTAnna, mAvo, dUdha, dahIM, mAkhaNa, ghI, tela, goLa, pUrI, mAlapuA ane zrIkhaMDa vagere khAdya padArtho bharelA vAsaNo avyavasthipaNe paDyA hoya, chUTA chavAyA paDyA hoya, cAlavAnA rastAmAM vikharAyelA hoya, vizeSa prakAre veravikhera paDyA hoya tyAM alpakAla paNa rahevuM kalpatuM nathI. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 152 ] zrI bRha895 sUtra | 9 aha puNa evaM jANejjA-No ukkhittAI No vikkhittAI No viikiNNAI No vippaikiNAI rAsikaDANi vA pujaMkaDANi vA bhittikaDANi vA kuliyAkaDANi vA lachiyANi vA muddiyANi vA pihiyANi vA kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA hemaMta-gimhAsu vatthae / bhAvArtha :- jo te jANe ke te miSTAnnAdi khAdya padArtha bharelA vAsaNo avyavasthitapaNe nathI, chUTA-chavAyA paDyA nathI, cAlavAnA rastAmAM vikharAyelA nathI, vizeSa rIte vera-vikhera nathI, paraMtu rAzikRta-goLAkAra DhagalArUpe rAkhyA che, paMjIkRta-lAMbA UMcA DhagalArUpe rAkhyA che, bhittikRta-bhIMtane sahAre goThavelA che, likAkata-mATInA banAvelA goLa athavA corasapAtramAM rAkhelA che, khAdya padArthone ekaThA karIne rAkha AdithI DhAMkIne chANa AdithI lIMpIne tathA vAMsanI banelI caTTAI, TopalI athavA thALI, vastra AdithI DhAMkIne rAkhyA che, to sAdhu-sAdhvIone tyAM hemaMta ane grISmaRtumAM rahevuM kahyuM che. 10 aha pUNa evaM jANejjA-No rAsikaDANi vA jAva No kuliyAkaDANi vA koTThAuttANi vA pallAuttANi vA maMcAuttANi vA mAlAuttANi vA kuMbhiuttANi vA karabhi uttANi vA olittANi vA vilittANi vA pihiyANi vA lachiyANi vA muddiyANi vA kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA vAsAvAsaM vatthae / bhAvArtha-jo te jANe ke te miSTAnnAdi khAdya padArtho bharelA vAsaNo rAzIkata yAvata kalikAkata nathI. paraMtu koThAramAM bharyA che, palya(TopalA, DabA)mAM bharyA che, mAMcaDA para, meDA para surakSita che, koThImAM, ghaDAmAM bharyA che, mATI ke chANathI mukhadvAra lipta che, rAkhathI rekhA karI che, DhAMkelA che, mahora mArelA che, mudrita karyA che, to tyAM varSAvAsa rahevuM kalpa che. vivecana : prastuta sUtromAM khAdya padArthayukta makAnamAM rahevAno viveka pradarzita karyo che. jo khAdya padArtha vAsaNa AdimAM bharyA hoya ane te vAsaNo cAre bAju avyavasthita paDyA hoya, tevA sthAnamAM sAdhu-sAdhvIne rahevAno niSedha che. khAdha padArthayakta upAzrayamAM rahevAthI lAgatA doSa - khAdya padArthavALA makAnamAM kIDIonI utpatti vadhAre hoya che, UMdara, bilADI vagere paNa pharatA rahe che, asAvadhAnInA kAraNe pazu-pakSI AvIne te khAdya padArtha khAvA lAge ane tene khAtAM rokavAmAM ane dUra karavAmAM aMtarAya doSa lAge ane dUra na kare to makAnamAlika gusse thAya athavA sAdhue ja khAdhuM haze tevI zaMkA thAya che, koI bhUkhyA athavA rasalolupI sAdhunuM mana khAvA mATe calita thAya ane khAya to adatta doSa lAge che. khAdya padArtho joIne koI bhikhArI, yAcaka Adi khAdya padArtho mAMge ane sAdhu nA pADe to aMtarAya doSa lAge, tema ja te khAdya padArtho potAnI mAlikInA na hovAthI sAdhu koIne ApI zakatA nathI, khAdya padArthonI sugaMdha athavA durgadhathI aneka zubhAzubha saMkalpa thAya che, je karmabaMdhanuM kAraNa bane che A rIte aneka doSonI saMbhAvanAthI sAdhu-sAdhvI tevA sthAnamAM rahe nahIM. dharmazALA Adi sthAna :|11 No kappai NiggaMthINaM ahe AgamaNagihaMsi vA viyaDagihaMsi vA vaMsImUlaMsi Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-2, | 153 ] vA rukkhamUlaMsi vA abbhAvagAsiyaMsi vA vatthae / bhAvArtha :- sAdhvIone dharmazALAmAM, cArebAjuthI khullA makAnamAM arthAt chAparAnI nIce, vAMsanI jALIvALA gharamAM, vRkSanI nIce athavA vRkSanI DALIonI bhIMta banAvI hoya tevA makAnamAM tathA AkAzanI nIce arthAt jeno adhikAMza bhAga khullo hoya tevA sthAnamAM rahevuM kalpatuM nathI. 12 kappai NiggaMthANaM ahe AgamaNagihasi vA viyaDagihaMsi vA vaMsImUlaMsi vA rukkhamUlaMsi vA abbhAvagAsiyaMsi vA vatthae / bhAvArtha :- sAdhuone dharmazALAmAM, cArebAjuthI khullA makAnamAM arthAt chAparAnI nIce, vAMsanI jALIvALA gharamAM, vRkSanI nIce tathA AkAzanI nIce arthAt adhikAMza bhAga khullo hoya tevA sthAnamAM rahevuM kalpa che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne rahevA ke na rahevA yogya sthAnonuM kathana che. 1. mAmajili :- Agamanaghara- jyAM musApharonuM satata AvAgamana hoya tevA sthAna arthAt sabhAgRha, dharmazALA, ArAmagRha, Adi sthAnane AgamanagRha kahe che. 2. viyAti - vivRtagRha- uparathI DhAMkelA ane be, traNa athavA cArebAjuthI khullA sthAnane vivRtagRha kahe che. 3. valabhUti :- vaMzImUla- vAMsanI caTTAI AdithI upara DhAMkelu ane AgaLathI khulluM hoya, tevA osarI Adine vaMzImUla kahe che athavA cAre tarapha vAMsanI jALIthI yukta sthAnane vaMzImUla kahe che. 4. umUnaMtiH - vRkSamULa- vRkSanA nIcenA bhAgane vRkSamULa kahe che. 5. amAvaliyaMti - abrAvakAza-khullA AkAzane arthAt jeno uparano bhAga vadhAre khullo hoya tevA sthAnane abrAvakAza kahe che. tevA sthAnamAM sAdhvIoe rahevuM na joIe kAraNa ke tevA sthAna saMpUrNa asurakSita sthAna che. vihAra karatAM kyAreka sUryAstano samaya thaI jAya ane yogya sthAna na maLe to sAdhvIe sUryAsta pachI paNa yogya sthAnamAM pahoMcavuM atyaMta Avazyaka che. sAdhuone tevA sthAnamAM rahevuM kalpa che. pUrvasatramAM viyaDa zabda acitta arthamAM prayukta che ane prastutasUtramAM viyaDa zabda eka athavA aneka dizAmAM khulluM hoya tevA ghara arthamAM prayukta che. aneka mAlika hoya tevA makAnanI AjJA vidhi:|13 ege sAgArie pArihArie, do tiNNi cattAri paMca sAgAriyA pArihAriyA ega tattha kappAga ThavaittA avasese NivvisejjA / bhAvArtha :- eka sAgArika-makAnanA eka mAlika pArihArika(tenA gharanA AhArano parihAra tyAga karavAno) hoya che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI buddhakalpa sUtra be, traNa, cAra, pAMca sAgArika arthAt makAnanA mAlika pArihArika hoya che. je makAnanA be, traNa, cAra athavA pAMca mAlika hoya tyAM ekane kalpAka zayyAtara tarIke sthApita karIne zeSane zayyAtara na mAnavA arthAt eka kapAka-zayyAtaranA gharanA AArAdi kalpatA nathI zeSa mAlikanA gharomAM AArAdi mATe jaI zakAya che. vivecanaH 154 prastuta sUtramAM aneka mAlika hoya tevA makAnanI AjJA levAnI vidhi pradarzita karI che. - sAnAr :- AgAra e gharano paryAyavAcI zabda che, ghara athavA vasatinA mAlika sAgArika kahevAya che. sAgArika manuSya ja zayyAtara, zayyAkara, zayyAdAtA ane zayyAdhara kahevAya che. tenI vyAkhyA A pramANe thAya che... (1) sAdhu-sAdhvIone zayyA arthAt rahevAnuM sthAna, vasati ke upAzraya ApIne je potAnA AtmAne saMsAra sAgarathI tAre che, te zayyAtara kahevAya che. (2) zayyA-vasati(rahevA yogya sthAna Adi)ne je banAve che, te zayyAkara kahevAya che. (3) sAdhuone rahevAnA sthAnarUpa zAnuM je dAna Ape che, te zayyAdAtA kahevAya che (4) sAdhuone zayyA-sthAna ApIne je narakamAM javAthI potAnA AtmAne bacAve che, te zayyAdhara kahevAya che. sAdhu-sAdhvIne je makAnamAM nivAsa karavAno hoya, te makAnanA mAlikanI AjJA laIne teo te makAnamAM rahe che. te makAnanA mAlika anya hoya paNa jenA adhikAramAM(kabajAmAM) te makAna hoya tenI AjJA paNa laI zakAya che, jema ke bagIco rAjAno hoya paNa te mALIne suparata karyo hoya, to mALInI AjJA laI nivAsa karI zakAya che ane jenI AjJA levAmAM Ave te zayyAtara kahevAya che. je zayyAtara sAdhu athavA sAdhvIne rahevAne mATe vasati athavA upAzrayarUpa zayyA Ape, tenA gharanA bhojana-pANI grahaNa karavAno sAdhune niSedha che. tenA gharanA AhAra-pANIno parihAra (tyAga) karAto hovAthI te zayyAtara pAridhArika kahevAya che. makAnanA ghaNA mAlika hoya to te badhA pArihArika thAya che. te badhAnA gharanA AhAra-pANI grahaNa karI zakAtA nathI. A prakAranI paristhitimAM te sthAnanA badhA mAlikomAMthI koI ekane zayyAtara tarIke sthApita karavA arthAt tenI AjJA laIne te sthAnamAM rahevuM ane jenI AjJA lIdhI hoya, te zayyAtara kahevAya che ane tenA gharanA bhojana-pANI Adi grahaNa karI zakAtA nathI. tenA sivAyanA te makAnanA anya bhAgIdAro athavA hissedAro zayyAtara kahevAtA nathI ane teonA gharanA AhAra-pANI grahaNa karI zakAya che. aneka mAlika hoya tevA sthAnamAM kramazaH thoDA thoDA divasa mATe eka eka vyaktine zayyAtara banAvI zakAya che. jeTalA divasa jene zayyAtara banAvavAmAM Ave, teTalA divasa sudhI tenA gharanA AhAra-pANI grahaNa karI zakAtA nathI. A rIte karavAthI eka kapamAM anekane zayyAdAnano ane AhArAdi dAnano lAbha maLI zake che. te paNa A sUtrathI phalita thAya che. AhArAdinA dAtA ghaNA hoya che paraMtu zayyA(sthAna)nA dAtA bahu ochA hoya che. sAdhu jenA sthAnamAM-makAnamAM rahe tenA gharano AhAra grahaNa kare, to sAdhune makAna maLavA durlabha banI jAya. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-ra 155 zayyAtaranA gharano AhAra grahaNa karavAmAM audezika, AdhAkarma Adi doSonI saMbhAvanA che, temaja sAdhu anya sthAno ghera gocarI javAmAM pramAdI banI jAya vagere ghaNA doSanuM kAraNa hovAthI zayyAtarapiMDa-zayyAtaranA gharano AhAra grahaNa karavAno niSedha che. zayyAtarapiMDa grahaNa H 14 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA sAgAriyapiMDa bahiyA aNIhaDaM asaMsaTTaM vA saMsaTTaM vA paDigAhittae / bhAvArtha: zayyAtaranA gharano AhAra bIjAne devA mATe gharamAMthI bahAra kADhayo na hoya, te AhAra saMsRSTa- bIjAne Apyo hoya ke asaMsRSTa- Apyo na hoya, arthAt anyanA AhAra sAthe mizrita thayo hoya ke na thayo hoya, paraMtu te AhAra haju zayyAtaranA gharamAM ja hovAthI sAdhu-sAdhvIone te AhAra grahaNa karavo kalpato nathI. 15 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA sAgAriyapiMDa bahiyA NIhaDaM asaMsaTTaM paDigAhittae / bhAvArtha :zayyAtaranA gharano AhAra bIjAne devA mATe gharamAMthI bahAra kADhyo hoya, paraMtu anya vyaktine Apyo na hoya arthAt anyanA AhAra sAthe mizrita thayo na hoya tevo AhAra sAdhu-sAdhvIone grahaNa karavo kalpato nathI. 16 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA sAgAriyapiMDa bahiyA NIhaDaM saMsaTTha paDigAhittae / bhAvArtha :zayyAtaranA gharano AhAra bIjAne devA mATe gharamAMthI bahAra kADhyo hoya ane te vyaktine ApI dIdho hoya, te vyaktie tene svIkArIne potAnA AhAra sAthe mizrita karI dIdho hoya, tevo AhAra sAdhu-sAdhvIone grahaNa karavo kalpe che. 17 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA sAgAriyapiMDa bahiyA NIhaDaM - asaMsaTTaM saMsa karettAe / bhAvArtha:zayyAtaranA gharano AhAra bIjAne devA mATe tenA gharanI bahAra kADhayo hoya paraMtu anya vyaktine te Apyo na hoya ane te vyaktie potAnA AhAra sAthe mizrita karyo na hoya, tevA AhArane grahaNa karavAnI bhAvanAthI sAdhuo-sAdhvIoe mizrita karAvavo kalpato nathI. 18 je khalu NiggaMthe vA NiggaMthI vA sAgAriyapiMDaM bahiyA NIhaDaM asasaTTaM saMsa karei kataM vA sAijjai, se duhao vi aikkamamANe Avajjai cAummAsiya parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha:- zayyAtaranA gharano AhAra bIjAne devA mATe bahAra kADhayo hoya paraMtu anya vyaktine Apyo na hoya, tenA AhAra sAthe mizrita thayo na hoya, tevA AhArane sAdhu-sAdhvI grahaNa karavAnI bhAvanAthI anyanA AhAra sAthe mizrita karAve athavA mizrita karanArane anumodanA Ape, to te Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI gRpa sUtra sAdhu-sAdhvI laukika ane lokottara baMne maryAdAnuM atikramaNa kare che. te kAraNathI teo cArtumAsika anuddhAnika prAyazcittane prApta thAya che. viSeyana: 156 prastuta sutromAM anya vyaktine ApelA tathA anya vyaktinA AhAra sAthe mizrita zayyAtarapiMDanI grAhyatA--agrAhyatAnuM spaSTIkaraNa che. bIhaDa-maLIhaDa sArithapiMka :- hiDa eTale bahAra laI javuM. zayyAtaranA gharanI bahAra laI javAyelo AhAra. maLIhaOM eTale zayyAtaranA gharanI bahAra laI javAyo na hoya tevo AhAra arthAt zayyAtaranA gharanI aMdara rahelo AhAra, nAhaOM nA be vikalpa thAya che. (1) anya vyaktine ApavA mATe zayyAtara potAnA AhArane laIne bahAra nIkaLyA hoya athavA mokalAvyo hoya paNa haju anya vyaktie tene Apyo na hoya tevo AhAra jema ke zayyAtare lApasI Adi miSTAnna banAvyuM hoya ane potAnA kuTuMbIjano, pADozI vagerene tyAM pIrasaNuM mokalAvyuM hoya paNa haju kuTuMbIjano Adine pahocyuM na hoya (2) zayyAtare anya vyaktine AhAra ApI dIdho ane te vyakti zayyAtaranA gherathI AhAra laIne potAne ghera laI AvyA hoya athavA zayyAtarAdi AAra laIne tene ghera ApI gayA hoya ane anya vyaktie te svIkArI lIdho hoya. prathama vikalpamAM zayyAtarano AhAra zayyAtaranA gharanI bahAra nIkaLI gayo che paNa mAlikI zayyAta2nI ja che, tethI tevo AhAra sAdhune kalpato nathI. bIjA vikalpamAM zayyAtarano AhAra zayyAtaranA gharamAMthI bahAra nIkaLI gayo che ane anyane ApI dIdho hovAthI temAM zayyAtaranI mAlikI rahetI nathI, tethI te AhAra sAdhune kahyuM che. aLadina nA paNa be vikalpa che (1) zayyAtaranA gharanI aMdara rahelo zayyAtarano AhAra anyane ApI dIdho hoya, to paNa zayyAtaranA gharamAM hovAthI sAdhune levo kalpato nathI. (2) zayyAtaranA gharamAM rahelo anyane nahIM Apelo AhAra sAdhune kalpato nathI. saMtanuM-asaMtanuM :- saMbhaTTa eTale zayyAtare anyane ApI dIdho hoya ane anya vyaktinI mAlikImAM AvI gayo hoya tathA te AhArane potAnA AhAra sAthe bheLavI dIdho hoya arthAt potAnA AhAra sthAnamAM (potAnA koThAra, rasoDA AdimAM) rAkhI dIdho hoya tevo AhAra. alasa eTale zayyAtare potAno AhAra anyane Apyo na hoya, zayyAtaranI mAlikIno AhAra asaMsada kahevAya che. zInka-gaLIka, saMsanuM-gAmanuM nA vikalpothI caubhaMgI bane che, yathA- zayyAtaranA gharamAM rahelo-anyane nahIM Apelo AhAra, kalpato nathI. zayyAtaranA gharamAM rahelo anyane Apelo AhAra, kalpato nathI. zayyAtaranA gharanI bahAra nIkaLelo-anyane nahIM Apelo AhAra, kalpato nathI. (1) (2) (3) (4) zayyAtaranA gharanI bahAra nIkaLelo-anyane Apelo AhAra, kalpe che. zayyAtare anyane ApavA bahAra kADhelA AhArane levAnI icchAthI sAdhu-sAdhvI te AhArane anyanA AhAra sAthe sthApita karAve arthAt anyane apAve ke tema karanAranI anumodanA kare, to te Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-ra [ 157 ] sAdhu saMyama maryAdAthI viparIta AcaraNa kare che ane lokone paNa aprItinuM kAraNa bane che. A rIte sAdhunA anucita vyavahArathI laukika ane lokottara, baMne prakAranI maryAdAnuM ullaMghana thAya che, tethI te sAdhu-sAdhvIne prAyazcitta Ave che. saMkSepamAM zayyAtaranA gharamAM rahelo ke AMzikarUpe paNa zayyAtaranI mAlikI bhAvayukta AhAra sAdhune akalpanIya che. zayyAtaranA ghare AvelA ke mokalelA AhAranuM grahaNaH|19 sAgAriyassa AhaDiyA sAgArieNa paDiggahiyA, tamhA dAvae No se kappai paDiggAhittae / bhAvArtha :- anya gharathI AvelA AhArane sAgArike grahaNa karI lIdho hoya ane te temAMthI sAdhune Ape to te AhAra levo kalpato nathI. | 20 sAgAriyassa AhaDiyA sAgArieNa apaDiggAhiyA, tamhA dAvae evaM se kappai paDiggAhittae / bhAvArtha :- anya gharethI AvelA AhArane sAgArike grahaNa karyo na hoya ane AhAra lAvanAra te AhAra sAdhune Ape to te AhAra grahaNa karavo kalpa che. 21 sAgAriyassa NIhaDiyA pareNa apaDiggAhiyA, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhittae / bhAvArtha :- zayyAtaranA gharethI bIjAnA ghare laI javAyelA AhArane anya vyaktie svIkAryo na hoya ane te AhAra sAdhune Ape to grahaNa karavo kalpato nathI. | 22 sAgAriyassa NIhaDiyA pareNa paDiggAhiyA, tamhA dAvae, evaM se kappai paDiggAhittae / bhAvArtha :- zayyAtaranA gharethI bIjAnA ghare laI javAyelA AhArane anya vyaktie svIkAryo hoya ane te vyakti te AhAra sAdhune Ape, to te AhAra grahaNa karavA kahyuM che. vivecana : prastuta sutramAM bIjAnA gharethI zayyAtaranA ghare AvelA ke zayyAtaranA gharethI bIjAnA ghare gayelA AhAranI grAhyatA agrAhyatAnuM darzana karAvyuM che. AIDiyA :- AhatikAbIjAnA gharethI zayyAtaranA ghare lAvavAmAM AvelA AhArane AhRtikA kahe che ane nIhaDiyA- nihatikA. zayyAtaranI AhAra sAmagrI bIjAnA ghare laI javAmAM Ave, to te AhArane nihatikA kahe che. gRhasthomAM AhatikA-nihatikA arthAt AhAranI Apa-le thAya che. tahevAra ke mahotsavanA nimitte, miSTAnnAdi viziSTa AhAra banAvyo hoya tyAre kuTuMbIjano, svajano ke ADozI-pADozImAM Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ] zrI bRha895 sUtra levaDa-devaDano vyavahAra hoya che. temAM zayyAtarano AhatikA AhAra arthAt zayyAtaranA ghera Avelo AhAra zayyAtare grahaNa karyo na hoya, zayyAtaranI mAlikIno na thAya, te pahelAM ApanAra vyakti sAdhune nimaMtraNa kare, to sAdhu te AhAra grahaNa karI zake che ane zayyAtaranI nihatikAno AhAra arthAt zayyAtare bIjAnA ghare mokalelo AhAra bIjAe grahaNa karI lIdho hoya tyAra pachI lenAra vyakti sAdhune nimaMtraNa kare, to sAdhu te AhAra grahaNa karI zake che. saMkSepamAM je AhAra zayyAtaranI mAlikImAM hoya athavA anyane tyAMthI Avelo AhAra zayyAtaranI mAlikIno thaI jAya, tyArapachI te AhAra sAdhune grahaNa karavo kalpato nathI ane zayyAtaranI mAlikI na hoya athavA zayyAtare Apelo AhAra anyanI mAlikImAM AvI jAya tyAra pachI te AhAra sAdhune grahaNa karavA kahyuM che. tatsaMbaMdhI caubhaMgI A pramANe bane che- (1) zayyAtaranA ghare Avelo- zayyAtare grahaNa karelo AhAra, kalpato nathI (2) zayyAtaranA ghare Avelo- zayyAtare grahaNa nahIM karelo AhAra, kalpa che (3) zayyAtaranA gharethI Avelo- anya vyaktie grahaNa nahIM karelo AhAra, kalpato nathI (4) zayyAtaranA gharethI Avelo- anya vyaktie grahaNa karelo AhAra, kahyuM che. zayyAtaranI bhAgIdArIvALA AhAranuM grahaNaH23 sAgAriyassa aMsiyAo avibhattAo, avvocchiNNAo, avvogaDAo, aNijjUDhAo, tamhA dAvae No se kappai paDiggAhittae / bhAvArtha :- zayyAtara(sAgArika) tathA anya vyaktioe bhAgIdArImAM AhAra banAvyo hoya te AhAramAM zayyAtarano aMza-bhAga hoya che. te AhArAdinA vibhAga karyA na hoya, vibhAjana karyuM na hoya, A mAro- A tAro, tema nAma nirdezapUrvaka vibhakta karyo na hoya, vibhAga karIne AhAra judo kADhI lIdho na hoya, tevo AhAra sAdhune grahaNa karavo kalpato nathI. 24 sAgAriyassa aMsiyAo vibhattAo vocchiNNAo vogaDAo NijjUDhAo, tamhA dAvae evaM se kappai paDiggAhittae / bhAvArtha :- sAgArikanA aMzayukta(bhAgavALA) AhArAdinA, vibhAga nizcita thaI gayA hoya, vibhAjana thaI gayuM hoya, A tAro, A mAro, tema nAma nirdezapUrvaka vibhakta thaI gayo hoya, zayyAtare potAno vibhAga judo kADhI lIdho hoya, to bAkIno AhAra(potAnA hissAno AhAra) bhAgIdAra sAdhune Ape, to te grahaNa karavA kahyuM che. vivecana : - prastuta sUtramAM zayyAtaranA aMzayukta(bhAgavALA) AhAra grahaNanI grAhyatA-agrAhyatAnuM nidarzana che. (1) avibhAgo-avibhakta - vibhakta-vibhAjana. aneka vyaktino bhAga hoya tevA AhAramAMthI darekano bhAga nizcita karIne judo karavAmAM na Avyo hoya(sAthe ja hoya) tyAM sudhI te AhAra avibhakta che. (2) abbochiUTTo-avyavacchinnaH- vyavacchinna - saMbaMdha viccheda. jeTalI vyaktinA bhAga hoya, teTalI vyaktino bhAga sarvathA judo karavo, te vyavacchinna kahevAya ane jyAM sudhI zayyAtaranA bhAgano Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-2 [ 159 ] AMzika rUpe paNa saMbaMdha hoya, sarvathA saMbaMdha viccheda na thAya tyAM sudhI te avyavacchinna che. (3) voDAvo-avyAkRta - vyAkRta eTale bhAganuM spaSTIkaraNa karavuM ke ATalo bhAga tamAro che ane ATalo bhAga mAro che, A rIte nAma nirdezapUrvaka nirNaya na thAya tyAM sudhI te avyAkRta kahevAya che. (4) khUThAno-aniyaMDha:-nikuMDha-nizcita karelA vibhAgane judo karI levo. jyAM sudhI zayyAtarano aMza te bhojanamAMthI kADhI na nakhAya tyAM sudhI te anirmUDha kahevAya che. A rIte zayyAtara sahita aneka vyaktionI khAdha sAmagrImAMthI zayyAtarano aMza avibhAjita, avyavacchinna, anirNita ane aniSkAsita hoya tyAM sudhI te bhojananA AyojakomAMthI koI sAdhune te sahiyArA AhAranuM nimaMtraNa kare, to te sAdhune mATe kalpanIya nathI. sAgArikano aMza, vibhAjita, vyavacchinna, nirdhArita ane niSkAsita thaI jAya che tyAre te anya bhAgIdAronI bhojana sAmagrImAMthI apAto AhAra sAdhune mATe grAhya che ane sAdhu tene laI zake che. tAtparya e che ke cAra-pAMca vyaktie khAdya padArtho sAthe banAvarAvyA hoya, temAMthI zayyAtarano bhAga alaga na thayo hoya, to te AhAra sAdhune levo kalpato nathI. zayyAtarano bhAga alaga kADhI lIdhA pachI zeSa AhAramAMthI anya bhAgIdAro sAdhune AhAra Ape to levo kalpa che. zayyAtaranA pUjyajanone ApelA AhAranuM grahaNa: 25 sAgAriyassa payAbhatte uddesie ceie pAhaDiyAe,sAgAriyassa uvagaraNajAe NiTThie NisaDhe pADihArie, taM sAgArio dei sAgAriyassa parijaNo dei, tamhA dAvae No se kappai paDiggAhittae / bhAvArtha :- zayyAtare pUjya puruSanA bhojananA uddezathI loTa-cokhA Adi sIdhuM-sAmAna teonA pADhIhArA(vadhe to pAchA ApavAnuM kahIne) ApyA hoya ane pUjyajano zayyAtaranA vAsaNamAM rasoI banAvI, thALI AdimAM kADhIne, jamI lIdhA pachI vadhelo AhAra zayyAtarane pAcho Ape, te AhAra zayyAtara ke zayyAtaranA parivArajano sAdhu-sAdhvIne ApavA icche, to sAdhu-sAdhvIne te AhAra levo kalpato nathI. 26 sAgAriyassa pUyAbhatte uddesie ceie pAhuDiyAe, sAgAriyassa uvagaraNajAe NiTThie NisaTe pADihArie, taM No sAgArio dei No sAgAriyassa parijaNo dei, sAgAriyassa pUyA dei tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhittae / bhAvArtha - zayyAtare pUjya puruSanA bhojananA uddezathI loTa-cokhA Adi sIdhuM-sAmAna teone pADhIhArA(vadhe to pAchA ApavAnuM kahIne) ApyA hoya ane pUjyajano zayyAtaranA vAsaNamAM rasoI banAvI, thALI AdimAM kADhIne, jamI lIdhA pachI vadhelo AhAra zayyAtara ke zayyAtaranA parivArajano nahIM paNa pUjyajana sAdhu-sAdhvIne ApavA icche, to sAdhu-sAdhvIne te AhAra levo kalpato nathI. 27 sAgAriyassa pUyAbhatte uddesie ceie pAhuDiyAe sAgAriyassa uvagaraNajAe NiTThie NisaDhe apADihArie, taM sAgArio dei sAgAriyassa parijaNo dei, tamhA dAvae No se kappai paDiggAhittai / Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ] zrI bRhaka9pa sUtra bhAvArtha :- zayyAtare pUjya puruSonA bhojananA uddezathI loTa-cokhA Adi sIdhuM-sAmAna teone apADhIhArA (vadhe to pAchA na ApatA, tamArI icchA pramANe upayoga karajo, tema kahIne) ApyA hoya ane pUjyajano zayyAtaranA upakaraNa-vAsaNamAM rasoI banAvI, thALI AdimAM kADhIne bhojana karI lIdhA pachI vadhelo AhAra zayyAtara ke zayyAtaranA parivArajano sAdhu-sAdhvIne ApavA icche, to sAdhu-sAdhvIne te AhAra levo kalpato nathI. 28 sAgAriyassa pUyAbhatte uddesie ceie pAhuDiyAe, sAgAriyassa uvagaraNajAe NiTThie, NisaTe apADihArie, taM No sAgArio dei No sAgAriyassa parijaNo dei sAgAriyassa pUyA dei, tamhA dAvae evaM se kappai paDiggAhittae / bhAvArtha :- zayyAtare pUjya puruSonA bhojananA uddezathI loTa-cokhA Adi sIdhuM-sAmAna teone apADhIhArA (vadhe to pAchA na ApatA tamArI IcchA pramANe upayoga karavAnuM kahIne) ApyA hoya ane pUjyajano zayyAtaranA upakaraNa-vAsaNamAM rasoI banAvI, thALI AdimAM kADhIne bhojana karI lIdhA pachI vadhelo AhAra zayyAtara ke zayyAtaranA parivArajano nahIM paNa zayyAtaranA pUjyajano ja sAdhu-sAdhvIne ApavA Icche, to te AhAra sAdhu-sAdhvIne levA kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM zayyAtaranA pUjyajanonA AhAra grahaNano viveka pradarzita karyo che. pUyAma7- pUjyabhakta. zayyAtaranA nAnA, mAmA, banevI, jamAI, vidyAguru, kalAcArya, svAmI athavA mahemAna Adi pUjyajanonA nimitte je bhojana-pANI banAvAya che tene pUjyabhakta kahe che. zayyAtaranA loTa Adi pUjyajanone bhojana mATe samarpita karyA hoya athavA bajAramAMthI maMgAvI pUjyajanone bheTarUpe mokalyA hoya, zayyAtaranA vAsaNomAM rAMdheluM hoya, tenA pAtramAMthI kADheluM hoya ane te pUjyajanone prAtihArika rUpe ApyuM hoya arthAt pUjyajanone jamADyA pachI je bhojana vadhe te pAchuM ApavAnuM hoya, to te AhAra zayyAtara svayaM sAdhune Ape, tenA svajana parijana Ape athavA ukta pUjyajano Ape to paNa sAdhu-sAdhvIne te AhAra Adi levo kalpato nathI kAraNa ke zeSa vadhelo AhAra pharI zayyAtarane pAcho ApavAno hovAthI te AhAra Adi zayyAtaranI mAlikIno ja kahevAya che. te ja AhAra pUjyajanone aprAtihArika rUpe ApI dIdho hoya arthAt bhojana karI lIdhA pachI vadhelo AhAra zayyAtarane pAcho ApavAno na hoya, tevA AhArane sAdhu pUjyajanonA hAthethI grahaNa karI zake che. te AhArane zayyAtara athavA tenA parijana Ape to grahaNa karavo kalpato nathI, sutrokta kathanathI spaSTa thAya che ke zayyAtaranA svAmitvathI rahita AhAra paNa zayyAtaranA hAthathI athavA tenA putra, pautra, strI, putravadhU AdinA hAthe laI zakAto nathI, tenI vivAhita dIkarIonA hAthe te AhAra laI zakAya che. sAdhu-sAdhvIne mATe kalpanIya vastra:29 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA imAI paMca vatthAI dhArittae vA pariharittae vA, taM jahA- jaMgie, bhagie, sANae, pottae, tirIDapaTTe NAma pNcme| Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka ra 11 bhAvArtha :- sAdhuo ane sAdhvIone pAMca prakAranA vastro rAkhavA ane teno upayoga karavo kalpe che jemake (1) jAMgamika (2) bhAMgika (3) zAnaka (4) pottaka (5) tirITapaTTaka. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne kalpanIya pAMca prakAranA vastranuM kathana che. jAgamika-- gheTA AdinA vALathI banelA vastra, bhAgika- aLasI AdinI chAlathI banelA vastra, zAzaka- raNa-jaTathI banelA vastra, pautta- kapAsathI banelA vastra, tirITapAka- tirITa (timira) vRkSanI chAlathI banelA vastra, A pAMca prakAranA vastra sAdhune mATe kalpanIya che. jaMgamano artha trasa jIva che. trasajIva be prakAranA che- (1) vikalendriya ane (2) paMcendriya, rezamI vastra vikalendriya prANIjanya che teno upayoga sAdhune mATe sarvathA varjita che. paMcendriya jIvonA cAmaDAthI banelA vastro paNa sAdhu-sAdhvI mATe varjanIya che, paraMtu tenA vALathI banelA unanA vastrono upayoga sAdhu-sAdhvI karI zake che kAraNa ke gheTA AdinA vALa kApavAmAM te prANIonI ghAta thatI nathI. AcArAMga zru-2, a.pa.u.1 mAM tathA ThANAMga a.pa, u. 3mAM paNa UnanA vastrone kalpanIya kahyA che. ahIM nAmamAM taphAvata che. A pAMca jAtinA vastromAMthI jyAre, jyAM, je vastra sulabha hoya, tene sAdhu grahaNa karI zake che. sUtrokta pAMca prakAramAMthI prAthamikatA sutara ane UnanA vastrone ApavI joIe. sAdhu-sAdhvI mATe kalpanIya rajoharaNa : 30 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA imAI rayaharaNAI dhAritae vA pariharittae vA, tuM padA- moLiy, moTri, sAm, vaccaviSpi, muMgA piblik khAma paMcame 1 tti cemi| bhAvArtha:- sAdhuo ane sAdhvIoe A pAMca prakAranA rajoharaNane rAkhavA ane teno upayoga karavo kahape che, jema ke- (1) aurNika (2) auSTika (3) sAnaka (4) vApiccaka (5) muMjapiccaka. A pramANe bhagavAne kahyuM che. vivecana : jenA dvArA dhULa Adi dravya-raja ane karmamaLarUpa bhAva raja dUra karAya, tene rajoharaNa kahe che. dravyarajoharaNa :- gamanAgamana karatAM paga para lAgelI rajU athavA makAnamAM AvelI rajUne jenA dvArA pramArjana karIne dUra karAya che, te dravyarajoharaNa che. bhAvarajoharaNa :- jIva rakSAnI bhAvanAthI bhUmi para tathA zarIra, vastra, zayyA, Adi para rahelA kIDA, maMkoDA Adi jIvone kaSTa pahoMcADayA vinA jenA dvArA dUra karavAmAM Ave, te bhAva rajoharaNa che. jIvarakSAnuM sAdhana hovAthI te bhAva rajoharaNa kahevAya che. rajoharaNanA pAMca prakAra hoya che- 1. aurSika gheTA AdinI unathI banAvAya te, 2. auSTikaUMTanA vALathI banAvAya te, 3. zAnaka-- zAnI chAlathI banAvAya te, 4. vacceApicca- vaccAno artha Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1dara | zrI bRha895 sUtra DAbha athavA ghAsa che, tene kUTIne teno kaThaNa bhAga dUra karIne banAvelA rajoharaNa, 5. muMjapiccaka- muMjane kUTIne tathA tenA kaThora bhAgane dUra karIne banAvelA rajoharaNa, sthAnAMga a. 5, u. 3 mAM paNa rajoharaNanA A pAMca prakAra kahyA che. A pAMca prakAranA rajoharaNamAM aurNika rajoharaNa sarvathI komaLa che. tyAra pachInA cAre kramazaH kaThora che. aurNika rajoharaNa ja komaLa hovAthI prazasta athavA uttama che, tenA abhAvamAM auSTika ane tenA abhAvamAM zAnaka rajoharaNano bhASyakAre nirdeza karyo che. jo koI deza vizeSamAM ukta traNe prakAranA rajoharaNa upalabdha na hoya tyAre ja vaccApicaka ane tenA abhAvamAM muMjapiccaka rajoharaNa grahaNa karavAnuM vidhAna che. che uddezaka-ra saMpUrNa Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthana 14 uddezaka-3 prAkathana )ROROOROORO A uddezakamAM sAdhu-sAdhvIo parasparanA sthAnamAM ke gRhasthanA gharamAM jAya te samayano viveka, carmakhaMDa grahaNa karavAno utsarga-apavAda mArga; vastra, zayyA, saMstAraka AdinI AzAvidhi; saMyamI jIvananI pravRttiomAM ratnAdhikonI pradhAnatA, sAdhunuM avagraha kSetra vagere viSayonuM varNana che. sAdhu-sAdhvIe parasparanA upAzrayamAM besavuM, suvuM, Adi pravRttio na karavI joIe. ruMvATI vinAnA cAmaDAnA TukaDAnI jarUriyAta hoya to sAdhu-sAdhvI grahaNa karI zake che. ruMvATIvALuM cAmaDuM tene kalpatuM nathI. atyaMta jarUrI hoya to gRhasthanA upayogamAM hamezAM levAtuM ruMvATIvALuM cAmaDuM eka rAtri mATe sAdhu grahaNa karI zake che. sAdhvIne mATe teno sarvathA niSedha che. atyaMta kiMmatI vastra ane akhaMDa tAko athavA AvazyakatAthI vadhAre lAMbuM vastra sAdhu-sAdhvIe rAkhavuM na joIe. sAdhvIe svayaMnI nizrAe vastra grahaNa na karavA joIe. anya pravartinI sAdhvI AdinI nizrAe te vastrane grahaNa karI zake che. dIkSA samaye sAdhu-sAdhvI rajoharaNa, guccho ane Avazyaka pAtra tathA sAdhu traNa akhaMDa vastra ane sAdhvI cAra akhaMDa vastra sAthe lAvI zake che. sAdhu-sAdhvIe cAturmAsamAM vastra grahaNa na karavA joIe, paraMtu hemaMta ke gISma RtumAM te vastra laI zake che. svastha sAdhu-sAdhvIe vastra ane zayyA-saMstA2ka dIkSAparyAyanA anukramathI grahaNa karavA joIe ane dIkSAparyAyanA kramathI vaMdana Adi vyavahAra karavA joIe. svastha sAdhu-sAdhvIe gRhasthanA gharamAM besavuM Adi sUtrokta kArya na karavA joIe tathA tyAM amaryAdita vArtAlApa athavA upadeza paNa na Apavo joIe. Avazyaka hoya to UbhA-UbhA ja maryAdita kathana karI zakAya che. sAdhu-sAdhvIe zayyAtaranA ane anya gRhasthanA zayyA-saMstArakane vihAra karyA pahelA vyavasthita karIne avazya pAchA ApavA joIe. sAdhu-sAdhvIe prAtihArika- zayyA saMstAraka khovAI javAthI tenI tapAsa karavI joIe ane jo te na maLe to tenA svAmIne khovAI javAnI sUcanA ApI, anya zayyA saMstAraka grahaNa karavA. jo tapAsa karyA pachI maLI jAya ane jarUriyAta na hoya to pAchA ApavA joIe. sAdhu-sAdhvI upAzrayamAM, zUnya gharamAM athavA mArga AdimAM AjJA laIne rahyA hoya ane tenA vihAra karyA pahelAM ja bIjA sAdhu vihAra karIne AvI jAya to te pahelA sAdhue grahaNa karelI AjJAthI tenI jeTalA samayanI AjJA hoya teTalA samaya sudhI te tyAM rahI zake che. te sAdhune teTalA samaya mATe navI AzA levAnI jarUriyAta hotI nathI. jo zUnya gharanA koI svAmI AvI jAya to pharI tenI AzA levI Avazyaka che. sAmAdinI bahAra senAno paDAva hoya to bhikSAne mATe sAdhu-sAdhvI aMdara jaI zake che paraMtu tene tyAM rAtrinivAsa karavo kalpato nathI. rAtri nivAsa karavAthI temane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. sAdhu-sAdhvI je upAzrayamAM rahyA hoya tyAMthI koI paNa eka dizAmAM ahIM gAu sudhI gamanAgamana karI zake che. ////////// Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 ] zrI bRha895 sUtra uddezaka-3 zzzzzzzzzzzzz sAdhu-sAdhvIne parasparanA upAzrayamAM pravRtti niSedha:| 1 No kappai NiggaMthANaM NiggaMthINaM uvassayaMsi ciTThittae vA NisIittae vA tuyaTTittae vA NiddAittae vA payalAittae vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAima vA AhAramAhArettae, uccAraM vA pAsavaNaM vA khelaM vA siMghANaM vA pariTThavettae, sajjhAyaM vA karittae, jhANaM vA jhAittae, kAusaggaM vA ThANaM ThAittae / bhAvArtha :- sAdhuoe sAdhvIonA upAzrayamAM - (1) UbhA rahevuM (2) besavuM (3) sUvuM (4) nidrA levI (5) gADha nidrA levI (6 thI 9) bhojana, pANI, mIThAI(khAdima), mukhavAsa, A cAre prakArano AhAra karavo (10 thI 13) maLa, mUtra, kapha, nAkano mela vagere paraThavo (14) svAdhyAya karavo (15) dhyAna karavuM tathA (16) kAyotsarga karI sthira thavuM kalpatuM nathI. | 2 No kappai NiggaMthINaM NiggaMthANaM uvassayaMsi ciTThittae vA jAva kAussaggaM vA ThAittae / sAdhvIoe sAdhuonA upAzrayamAM UbhA rahevuM yAvat kAyotsarga karI sthira thavuM kalpatuM nathI. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne paraspara ekabIjAnA sthAnamAM jaIne vividha prakAranI pravRttio karavAno niSedha che. sAdhuoe sAdhvIonA upAzrayamAM ane sAdhvIoe sAdhuonA upAzrayamAM kAraNa vinA na javuM joIe, kAraNavaza javuM paDe to UbhA-UbhA ja kArya karIne zIdhra pAchA pharI javuM joIe. tyAM sUtrokta pravRttio karavI na joIe kAraNa ke vadhAre samaya sudhI rahevAthI lokomAM ghaNA prakAranI AzaMkAo utpanna thAya che, vadhAre paricaya thavAthI brahmacaryamAM paNa doSo lAgavAno saMbhava che. sAdhvIoe sAdhu pAse svAdhyAya mATe ane paraspara vAcanA ApavA mATe javAnuM vidhAna vyavahAra sUtra, udde -7 mAM che tathA sevA Adi kAryothI paNa ekabIjAnA upAzrayamAM AvavA-javAnuM kathana ThANAMga sUtramAM che. A rIte koI paNa viziSTa kAraNathI sAdhu-sAdhvI parasparanA sthAnamAM jAya, te AgamasaMmata che. teo je prayojanathI gayA hoya, te prayojana pUrNa thatAM turaMta svasthAnamAM AvI javuM joIe. prastuta sUtra dvArA sAdhu-sAdhvIne kAraNa vinA parasparanA sthAnamAM, nirarthaka vAto karavI ke sUtrokta niSiddha pravRtti karavI yogya nathI, tema spaSTa thAya che. carma khaMDa grahaNa:| 3 No kappai NiggaMthINaM salomAiM cammAiM ahiTThittae / bhAvArtha :- sAdhvIoe ruMvATIvALA cAmaDAno upayoga karavo kalpato nathI. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-ha. [ 15] |4 kappai NiggaMthANaM salomAiMcammAI ahiTThittae, se vi ya paribhutte, No cevaNaM aparibhutte, pADihArie No ceva NaM apADihArie, se vi ya egarAie No ceva NaM aNegarAie / bhAvArtha :- sAdhuoe gRhastha vAparelA saMvATIvALA cAmaDAno prAtihArika rUpe eka rAtri mATe upayoga karavo kalpe che, paraMtu navA rUMvATIvALA carmano aprAtihArikarUpe, aneka rAtri mATe upayoga karavo kalpato nathI. 5 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA kasiNAI cammAI dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha :- sAdhuo ane sAdhvIoe akhaMDa cAmaDuM rAkhavuM athavA teno upayoga karavo kalpato nathI. 6 kappai NiggaMthANaM vA NiggaMthINa vA akasiNAI cammAiM dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe cAmaDAno TukaDo rAkhavo ane teno upayoga karavA kahyuM che. vivecana - prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvIe carma grahaNa karavAno ane vAparavAno viveka pradarzita karyo che. sAdhu-sAdhvInI upadhimAM cAmaDAnA upakaraNanuM kathana nathI, tethI sAmAnya rIte sAdhu-sAdhvIne carma grahaNa karavuM kalpatuM nathI, paraMtu apavAdarUpe grahaNa karavuM paDe, to vivekapUrvaka grahaNa karI zake che. roga Adi anivArya paristhitimAM sAdhu-sAdhvIne carmano upayoga karavo paDe to paNa akhaMDa carmano upayoga karavo kalpato nathI. akhaMDa carmano AkAra pazuo jevo ja hovAthI sAdhu-sAdhvIne kalpanIya nathI. teo carmakhaMDa-cAmaDAno TukaDo rAkhI zake che. rogI vyaktinA maLa, lohI AdithI kharaDAyelA kapaDAM vAraMvAra dhovAnI paristhitimAM carmakhaMDanA upayogamAM suvidhA rahe che ane rogIne paNa kaSTa ochuM thAya che. koI sAdhune cAmaDIno roga athavA harasa AdinA kAraNe besavAmAM athavA sUvAmAM atyaMta pIDA thatI hoya, tevI paristhitimAM saMvATI vinAnA cAmaDAnI apekSAe ruMvATIvALuM cAmaDuM vadhAre upayogI thAya che, tethI vizeSa kAraNathI tenA grahaNanuM vidhAna che. sAmAnya rIte rUMvATIvALA cAmaDAmAM jIvotpattinI adhikatama saMbhAvanA che paraMtu luhAra, sonI Adi Akho divasa cAmaDA para besI agninI pAse kAma kare che. tenA saMvATIvALA cAmaDAmAM thoDA samaya sudhI jIvonI utpatinI saMbhAvanA rahetI nathI, tethI sUtrakAre gRhasthanA kAmamAM AvatA saMvATIvALA cAmaDAne prAtihArika rUpamAM grahaNa karavAnI AjJA ApI che. tene vadhAre divasa rAkhavAthI agninI garamI na maLavAthI te saMvATIvALA cAmaDAmAM jIvonI utpatti thavAnI saMbhAvanA rahe che tethI sAdhune eka divasathI vadhAre samaya rAkhavAno niSedha che. vastra grahaNa viveka:| 7 | No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA kasiNAI vatthAI dhArittae vA pariharittae vA / Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1s | zrI bRha895 sUtra bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe kRtna AkarSaka, bahumUlyavAna vastro rAkhavA athavA teno upayoga karavo kalpato nathI. 8 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA akasiNAI vatthAI dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe akRtna-AkarSaka na hoya tevA alpamUlyavAna vastrone rAkhavA tathA teno upayoga karavo kahyuM che. 9 No kappai NiggaMthANa vA, NiggaMthINa vA abhiNNAI vatthAI dhArittae vA pariharirUpa vA bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe abhina-akhaMDa vastrone rAkhavA tathA upayoga karavo kalpato nathI. |10 kappai NiggaMthANa vA, NiggaMthINa vA bhiNNAI vatthAI dhArittae vA prihrittA . bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe bhinna-TukaDA karelA vastrone rAkhavA tathA upayoga karavo kalpa che. vivecana : - prastuta sUtromAM kRtna-saMpUrNa, akRtna-apUrNa, abhinna-akhaMDa ane bhinna-TukaDA kareluM, A cAra zabdono prayoga che. uparokta cAra zabdomAM kRtna ane abhinna tathA akasma ane bhinna zabda ekArthaka che. tema chatAM tenA arthamAM apekSAbhedathI AMzika bhinnatA paNa che. kRsna-akRtna zabda prayogamAM vastranA varNa ane mUlya Adi bhAvanI pradhAnatA che. sarvazreSTha varNavALuM, AkarSaka ane bahumUlyavAna vastra kRtna ane AkarSaka na hoya tevuM alpa mUlyavALuM sAmAnya vastra akRtna kahevAya che. | abhinna-bhinna zabda prayogamAM vastranI akhaMDatA ke khaMDitatA Adi dravyanI pradhAnatA che. akhaMDa tAkA ke atipahoLA ane lAMbA vastra abhinna kahevAya che ane pramANopeta TukaDA karelA vastra bhinna kahevAya che. sAdhu sAdhvIne kusna-AkarSaka ke bahumUlyavAna ane abhinna-vastranA akhaMDa tAkA ke ati pahoLA ke lAMbA vastra kalpatA nathI, paraMtu akRtna sAmAnya ke alpamUlyavAna ane bhinna-TukaDA karelA vastro kahyuM che. bhASyakAre kusna vastranA, dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI cAra prakAra kahyA che (1) dravya kusna- dravya kRtnanA paNa be bheda che-1. sakala dravyakR--- je vastra potAnA Adi ane aMta bhAgathI yukta, kinArIvALuM ane komaLa sparzavALuM hoya tathA vividha raMganA DAghA-DraghIthI rahita hoya, tene dravyanI apekSAe sakalana kahe che. 2. pramANadravyakR--- je vastra pramANathI vadhAre Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 [ 17 ] lAMbu-pahoLuM hoya che, tene dravyanI apekSAe pramANa kalyana kahe che. (2) zetrakRtyana-je vastra je kSetramAM durlabha hoya tene te kSetramAM kSetra kRtna kahe che. eka dezanuM baneluM vastra bIjAdezamAM prAyaH ghaNAmUlyavALuM ane durlabha hoya che. (3) kAlaka7- je vastra je kALamAM durlabha hoya, tene te kALamAM karnA kahe che. jema ke unALAmAM sutaranA, rezamanA Adi bArIka vastra ane ThaMDImAM jADI unanA garama vastra tathA varSAkALamAM raMgIna vastra bahumUlyavAna thaI jAya che. (4) bhAvakasma- tenA be bheda che- (1) varNayukta ane (2) mUlyayukta. temAM varNayukta vastranA kALo, lIlo Adi varNonI apekSAe pAMca bheda che. mUlyavAna vastranA paNa jaghanya, madhyama ane utkRSTanA bhedathI traNa prakAra che. jyAM jenuM mUlya ochuM hoya tyAM te jaghanya mUlyavALuM ane jyAM jenuM mUlya vadhAre hoya tyAM te utkRSTa mUlyavAnuM jANavuM joIe. je vastra sarvatra sarakhA mUlya upalabdha hoya te madhyama mUlyavALuM kahevAya che athavA je vastra dhAraNa karavAthI rAgabhAva utpanna thAya tene bhAvakRtna kahe che arthAt ati camakavALuM ramaNIyavastra. ukta cAreya prakAranA kRtnavastra sAdhu athavA sAdhvIoe rAkhavA athavA dhAraNa karavA kalpanIya nathI. bhASyakAre kRtna vastra rAkhavA athavA paheravAnA doSono nirdeza karyo che- (1) akhaMDa, bahumUlya, sUkSma vastrone cora, DAku, corI jAya athavA koI gRhastha jhUMTavI jAya, (2) eka rAjyathI bIjA rAjyamAM praveza kare tyAre jakAtavALA kara mAMge athavA vastra laI le, (3) zrAvaka mUlyavAna vastrone sAdhu pAse joIne sAdhunI IrSyA ke niMdA kare ityAdi kAraNothI cAre prakAranA kRtna vastra sAdhu-sAdhvIone kalpatA nathI.je vastra dravyathI alpa athavA pramANopeta hoya, kSetra ane kALathI sarvathA sulabha hoya ane bhAvathI jenuM bahumUlya na hoya, tevA vastra sAdhue dhAraNa karavA joIe. te ja rIte akhaMDa vastra rAkhavAmAM paNa aneka doSanI saMbhAvanA che- akhaMDa vastra ke ati lAMbA ke pahoLA vastranI pratilekhanA vyavasthita rIte thaI zakatI nathI. pramANAtirikta vastrone rAkhavAthI vihAra AdimAM teno bhAra vahana karavo paDe che. akhaMDa vastrane potAnA mATe phADatAM vAyukAyanA jIvonI virAdhanA thAya che, tethI sAdhu potAnI AvazyakatA pramANe gRhasthane tyAMthI TukaDA karAvIne ja vastra grahaNa kare che. avagrahAnaMtaka dhAraNa karavAno viveka:11 No kappai NiggaMthANaM uggahaNaMtagaMvA, uggahapaTTagaM vA dhArittae vA, pariharittae vA / bhAvArtha :- sAdhuoe avagrahAnaMtaka ane avagrahapaTTaka rAkhavA athavA teno upayoga karavo kalpato nathI. | 12 kappai NiggaMthINaM uggahaNaMtagaM vA uggahapaTTagaM vA dhArittae vA pariharittae vaa| bhAvArtha :- sAdhvIoe avagrahAnataka ane avagrahapaTTaka rAkhavo athavA teno upayoga karavo kahyuM che. vivecanaH ThAzapiyAnavatrama avagrahAnataja, taryavAcchA paTTama avazrApamAM avagrahAnaMtaka ane avagrahapaTTaka A baMne AMtarIya vastrono sAdhuo mATe dhAraNa karavAno niSedha che ane sAdhvIo mATe A baMnene dhAraNa karavAnuM vidhAna che. bhASyakAranA kathanAnusAra koI sAdhune bhagaMdara, harasa Adi Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhatkalpa sUtra roga thayA hoya to tyAre jarUra pramANe sAdhu paNa avagrahapaTTaka rAkhI zake che. sAdhvIoe zArIrika sthiti anusAra tathA vihArAdimAM zIlarakSA mATe A baMne upakaraNo dhAraNa karavA jarUrI che. sAdhvIne potAnI nizrAmAM vastra grahaNa : 168 13 NiggaMthIe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThAe celaTThe samuppajjejjA, No se kappai appaNo NissAe celaM paDiggAhittae, kappara se pavattiNI NissAe celaM paDiggAhittae / No ya se tattha pavattiNI sAmANA siyA, je se tattha sAmANe Ayarie vA uvajjhAe vA pavattI vA there vA gaNI vA gaNahare vA gaNAvaccheie vA jaM ca aNNaM purao kaTTu viharai, kappara se taNNissAe celaM paDiggAhittae / bhAvArtha :gRhasthanA ghare gocarI mATe gayelA sAdhvIone jo vastranI AvazyakatA hoya to potAnI nizrAe vastra grahaNa karavuM kalpatuM nathI paraMtu pravartinInI nizrAe vastra levuM kalpa che. jo tyAM pravartinI hAjara na hoya to je AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira, gaNI, gaNadhara athavA gaNAvacchedaka athavA jenI nizrAmAM pote vicaraNa karI rahyA hoya tenI nizrAe vastra grahaNa karavuM kalpe che. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhvIne potAnI nizrAmAM vastra grahaNano niSedha karyo che. gocarI arthe gayelA sAdhvIjIne vastranI jarUriyAta hoya to paNa potAnI nizrAmAM arthAt A vastra huM mArA mATe grahaNa karI rahI chuM, tema kahIne gRhastha pAsethI vastra levuM kalpatuM nathI, pravartinInI nizrAe grahaNa karavuM kalpe che arthAt vastra letA samaye te spaSTa zabdomAM kahe ke huM pravartinInI nizrAe A vastra grahaNa karuM che, teo svIkArIne koI paNa sAdhvIne Apaze to ame rAkhazuM, anyathA Apane pAchuM ApIzuM, tema kahIne te gRhastha pAsethI vastra grahaNa karI zake che. jo temanA pravartinI sAdhvI upAzrayamAM athavA te gAmamAM na hoya to AcArya, upAdhyAya Adi sAdhuo gAmamAM ke najIkamAM hoya, to tenI nizrAe te vastrane grahaNa karI zake che. vaDIlonI nizrAno svIkAra karIne vastra Adi koI paNa upadhi grahaNa karavAmAM vaDIlonuM bahumAna tathA gurvAzA ane jinAjJAnI ArAdhanA che. dIkSA samaye upadhi grahaNa viveka H 14 NiggaMthassa NaM tappaDhamayAe saMpavvayamANassa kappai rayaharaNa-gocchagapaDiggahamAyAe tihiM kasiNehiM vatthehiM AyAe saMpavvaittae / se ya puvvovaTThavie siyA, evaM se No kappai rayaharaNa-gocchaga-paDiggahamAyAe tihiM kasiNehiM vatthehiM AyAe saMpavvaittae / kappai se ahApariggahiyAiM vatthAiM gahAya AyAe saMpavvaittae / bhAvArtha :gRhavAsano tyAga karIne sarvaprathama dIkSita thanAra(sAmAyika cAritra svIkAratA) sAdhue rajoharaNa, guccho, pAtra tathA traNa akhaMDa vastra laIne dIkSita thavuM ka2e che. pUrva dIkSita sAdhune(navA) Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 [ 169 ] rajoharaNa, guccho, pAtra tathA traNa akhaMDa vastra laIne pravrajita thavuM kalpatuM nathI, paraMtu pahelAM grahaNa karAyelA vastra Adine laI dIkSita thavuMchedopasthApanIya cAritra svIkAravuM) kalpa che. | 15 NiggaMthIe NaM tappaDhamayAe saMpavvayamANIe kappai rayaharaNa-gocchagapaDiggahamAyAe cAhiM kasiNehiM vatthehiM AyAe sNpvvitte| sA ya puvvovaTThaviyA siyA, evaM se No kappai rayaharaNa-gocchaga-paDiggahamAyAe cauhiM kasiNehiM vatthehiM AyAe sNpvvitte| kappai se ahApariggahiyAI vatthAi gahAya AyAe sNpvvitte| bhAvArtha :- gRhavAsano tyAga karIne sarva prathama dIkSita thanAra(sAmAyika cAritra svIkAra karanAra) sAdhvIe rajoharaNa, guccho, pAtra tathA cAra akhaMDa vastro laIne dIkSita thavuM kahyuM che. dIkSita sAdhvIe (navA) rajoharaNa, guccho, pAtra tathA cAra akhaMDa vastra laIne pravrajita thavuM kalpatuM nathI paraMtu pahelA grahaNa karAyelA vastrane laI pravrajita thavuM (chedopasthApanIya cAritra svIkAravuM) kalpa che. vivecana : prastuta sutromAM sAmAyika cAritra ane chedopasthApanIya cAritra grahaNa karanAra sAdhunI dIkSA samayanI upadhinuM kathana che. je sarva prathama dIkSita thaI rahyA hoya te sAdhue potAnA sagA-saMbaMdhI dvArA ApelA rajoharaNa, guccho, pAtra ane traNa akhaMDa vastra ane sAdhvIe cAra akhaMDa vastra laIne dIkSA levI joIe. eka hAtha pahoLA ane covIsa hAtha lAMbA vastrane akhaMDa vastra kahe che, tethI sAdhu rajoharaNa Adi upakaraNo sAthe traNa akhaMDa vastra eTale 24 x 3 = kula 72 hAtha vastra ane sAdhvI cAra akhaMDa vastra eTale 24 x 4 = 96 hAtha vastra sahita dIkSita thAya che, tyAra pachI jyAre tenI vaDI dIkSA thAya athavA koI vrata vizeSamAM dUSaNa lAgavAthI athavA mahAvratanI virAdhanA thavAthI dIkSAno cheda ApIne punaH mahAvratanA AropaNa mATe AcArya sanmukha upasthita thAya tyAre te potAnA pUrvagRhita vastra, pAtra AdinI sAthe ja dIkSA grahaNa kare che arthAtu tene pahelAMnA vastra pAtrAdine choDIne navA vastra-pAtrAdi levAnI AvazyakatA nathI. upadhi saMbaMdhI vistRta jANakArI nizItha sUtramAM che. vastra grahaNanI kAla maryAdA: 16 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA paDhamasamosaraNuddesapattAi celAI paDiggAhittae / bhAvArtha- sAdhu-sAdhvIone prathama samavasaraNamAM(varSAkAlamAM) vastra grahaNa karavA kalpatA nathI. 17 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA doccasamosaraNuddesapattAI celAI paDiggAhittae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIone bIjA samavasaraNamAM(zeSakAlamAM) vastra grahaNa karavA kalpe che. vivecana - prastuta sutramAM sAdhu-sAdhvIne mATe vastragrahaNanI kAlamaryAdA pradarzita karI che. samavasaraNa zabdano Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 ] zrI bRhataka9pa sUtra artha che- sarva bAjuthI AvavuM, cAturmAsa karavA mATe sAdhu-sAdhvIo koI eka yogya sthAne AvIne sthira thAya che. tene prathama samavasaraNa kahe che ane varSAkALa athavA cAturmAsanI samApti pachInA samayane dvitIya samavasaraNa kahevAya che. je sthAne sAdhu ane sAdhvIone cAturmAsa karavAnuM hoya te sthAne AvyA pachI AkhA cAturmAsa sudhI arthAt aSADha suda punamathI laIne kArataka suda punama sudhI gRhastha pAsethI vastra grahaNa karavA kalpatA nathI. varSAkALa pachI bIjA samavasaraNamAM arthAt mAgasara vada ekamathI, (gujarAtI tithi pramANe kArataka vada-1) aSADha suda punama sudhI ATha mahinA tenI AvazyakatA anusAra vastra grahaNa karI zake che. ratnAdhikonI pradhAnatA - |18 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA ahArAiNiyAe celAI paDiggAhittae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe yathArAtnika-cAritraparyAyanA kramathI vastra grahaNa karavA kahyuM che. | 19 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA ahArAiNiyAe sejjA-saMthArae paDiggAhittae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe cAritraparyAyanA kramathI zayyA-saMstAraka grahaNa karavA kahyuM che. | 20 kappai NiggaMthANa yA NiggaMthINa vA ahArAiNiyAe kiikammaM karettae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe cAritraparyAyanA kramathI vaMdana karavA kalpa che. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu jIvananI vividha pravRttiomAM ratnAdhikonI pradhAnatA pradarzita karI che. je sAdhu ane sAdhvInI cAritraparyAya vadhAre hoya tene rAtvika athavA ratnAdhika kahe che. upadhi grahaNamAM ratnAdhikonI pradhAnatA - jyAre sAdhu athavA sAdhvI gRhastha pAsethI vastra, pAtra Adi grahaNa kare tyAre te vastune svayaM potAnI mAlikInI kare nahIM paraMtu tene cAritraparyAyanI jUnAdhikatAnA kramAnusAra ja grahaNa kare arthAt je sAdhu athavA sAdhvI sarvathI vadhAre cAritraparyAyavALA hoya tene sarvaprathama vastra pradAna kare tyAra pachI tenAthI ochI cAritraparyAyavALAne ane tyAra pachI tenAthI ochI cAritraparyAyavALAne Ape. A rIte ratnAdhikonA kramAnusAra ja sarva upadhi grahaNa thAya che. vyutkramathI devA athavA levAmAM ratnAdhikono avinaya, AzAtanA Adi thAya che. te sAdhunI maryAdAthI pratikULa che. vyutkramathI denArA ane lenArA sAdhu-sAdhvIone mATe bhASyakAre prAyazcittanuM vidhAna karyuM che. zadhyA-saMtAraka grahaNamAM ratnAvikonI pradhAnatA :- zayyAno artha vasati, upAzraya, rahevA mATenuM makAna ke sthAna che ane saMstArakano artha che sAdhu sAdhvIone besavA, sUvA yogya pATa, pATalA, ghAsa, Adine tene paNa cAritraparyAyanI nyUnAdhikatAnA kramathI grahaNa karavA joIe. niryuktikAre ane bhASyakAre zayA sastArakanAvidhAnamAM adhika spaSTatA karatA kahyuM che ke AcArya, upAdhyAya ane pravartaka, A traNa gurujanonA zayyA-saMtAraka kramazaH rAkhyA pachI jJAnAdi saMpadAne prApta karavA mATe anya gaNanA sAdhu AvyA hoya tene zayyA-saMstArakamAM sthAna ApavuM joIe. tyAra Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 171 | pachI glAna sAdhune, tyAra pachI thoDI upadhi(vastra)vALA sAdhune, tyAra pachI karmakSayArtha udhata sAdhune, tyAra pachI jeNe AkhI rAta vastra na oDhavAno abhigraha lIdho hoya tevA sAdhune, tyAra pachI sthavirane, tyAra pachI kramazaH gaNI, gaNadhara, gaNAvacchedaka ane anya sAdhuoe zayyA sastAraka mATe sthAna grahaNa karavuM joIe. navadIkSita athavA alpa dIkSA paryAyavALA sAdhuone ratnAdhika pAse sUvAnuM sthAna devuM joIe, jethI rAtre tenI sAra-saMbhALa karI zake. vaiyAvacca karanAra sAdhune glAna sAdhunI pAse sthAna devuM joIe, jethI te rogI sAdhunI yathAsamaye sevA karI zake tathA zAstra abhyAsa karanAra zaikSa sAdhune upAdhyAya Adi jenI pAse te adhyayana karatA hoya tenI pAse sthAna devuM joIe, jethI te jAgatA hoya tyAre svayaMnA pAThanuM punarAvartana karavA samaye teno sahayoga prApta karI zake. A rIte sarva sAdhuonI anukULatA jaLavAI rahe te pramANe ratnAdhikonA kramAnusAra sthAna grahaNa karavuM joIe. guru pATa upara beThA hoya to ziSya bAjoTha upara bese, guru pATalA upara beThA hoya to ziSya jamIna upara Asana pAtharI bese, guru Asana pAtharI beThA hoya to ziSya jamIna upara bese, guru jamIna upara beThA hoya to ziSya Ubho rahe, guru UbhA hoya to ziSya hAtha joDIne Ubho rahe, A rIte ziSya, guru karatAM nimna sthAna grahaNa kare che. katikarmamAM ratnAdhikonI pradhAnatA :- savAre, saMdhyA samaye pratikramaNa Adi prAraMbha karatAM pahelAM guru ane ratnAdhikone vaMdana karAya che te kRtikarma kahevAya che. tenA be bheda che- (1) abhyatthAna ane (2) vaMdana. AcArya, upAdhyAya Adi gurujanonA ratnAdhikonA gamanAgamana samaye UbhA thavuM te abhyatthAna katikarma che. savAre ane saMdhyAsamayanA pratikramaNa samaye tathA gurune prazna Adi pUchavA hoya tyAre gurujanone vaMdana karavA, hAtha joDI mastake aMjali lagAvI namaskAra Adi karavA te vaMdana kutikarma che. sAdhu-sAdhvIe abhyatthAnakRtikarma ane vaMdanakRtikarmamAM ratnAdhikone ja prAdhAnya ApavuM joIe. saMkSepamAM sAdhu-sAdhvIe saMyamI jIvananI pratyeka pravRtti ratnAdhikonA kramAnusAra vinaya pUrvaka karavI joIe. gRhasthanA gharamAM nivAsa:21 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA aMtaragihaMsi ciTThattae vA NisIittae vA tuyaTTittae vA NidAittae vA payalAittae vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhAramAharettae, uccAraM vA pAsavaNaM vA khelaM vA siMghANaM vA pariTravettae sajjhAyaM vA karittae jhANaM vA jhAittae, kAusaggaM vA ThANaM ThAittae / ____ aha puNa evaM jANejjA- vAhie jarAjuNNe tavassI dubbale kilaMte mucchejja vA pavaDejja vA, eva se kappai ataragihasi ciTThittae vA jAva kAusaggaM vA ThAI ThAittae / bhAvArtha :-sAdhu-sAdhvIoe gRhasthanA gharanI aMdara UbhA rahevuM, besavuM, sUvuM, nidrA levI,gADha nidrA levI, bhojana, pANI, mIThAI, mukhavAsa, A cAre prakArano AhAra karavo; maLa, mUtra, kapha, zleSma Adi paraThavA, svAdhyAya karavo, dhyAna karavuM, kAyotsarga karI sthira thavuM kalpatuM nathI. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhatkalpa sUtra jo te sAdhu vyAdhigrasta hoya, vRddha, tapasvI, durbala, thAkelA(vyathita) hoya ke cakkara AvatAM hoya, to tene gRhasthanA gharamAM rahevuM yAvat kAyotsarga karI sthira thavuM kalpe che. vivecanaH 172 prastuta sUtramAM gocarI mATe gayelA sAdhu-sAdhvIne gRhasthane tyAM besavuM, rahevuM vagere pravRtti karavAno viveka pradarzita karyo che. sAmAnya rIte sazakta sAdhu gRhasthane tyAM AhArAdi grahaNa karavA gayA hoya tyAre gRhasthane tyAM vadhu samaya UbhA rahIne uparokta koI pravRtti karatA nathI. gRhasthano saMga sAdhune sarva prakAre Apattijanaka che, tethI sAdhu vivekapUrvaka vyavahAra kare. jo koI sAdhu rogI, ativRddha, tapasyAthI jarjarita athavA durbala hoya, tene cakkara AvatA hoya to te potAnI svasthatA prApta thAya, tyAM sudhI gRhasthanA gharamAM rahI zake che. bhASyakAre gRhasthane tyAM thoDI vAra UbhA rahevAnA anya kAraNo pradarzita karyA che, jemake koI rogI sAdhune mATe auSadhi levA anya sAdhu jAya ane auSadha denAra gRhastha gharanI bahAra gayA hoya ane thoDA samayamAM ja pAchA AvavAnA hoya, to thoDo samaya UbhA rahe athavA gharamAM praveza karyA pachI acAnaka varasAda Ave athavA te mArgethI rAjA AdinI savArI nIkaLI rahI hoya, A prakAranA koI paNa anivArya kAraNa upasthita thAya, to sAdhu gRhasthane takalIpha na thAya tema maryAdita samaya mATe saMyamabhAvathI vivekapUrvaka UbhA rahI zake che. gRhasthanA gharamAM vArtAlApano niSedha : 22 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA aMtaragihaMsi jAva caugAhaM vA paMcagAhaM Aikkhittae vA vibhAvettae vA kiTTittae vA paveittae vA / NaNNattha egaNAeNaM vA egavAgaraNeNa vA egagAhAe vA egasiloeNa vA / seviya ThiccA, No ceva NaM aThiccA / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe gRhasthanA gharamAM cAra athavA pAMca gAthAo dvArA kathana karavuM, teno artha karavo, dharmAcaraNanuM phaLa kahevuM ke tenuM vistRta vivecana karavuM kalpatuM nathI. jo jarUriyAta jaNAya to phakta eka udAharaNa, eka praznottara, eka gAthA athavA eka zloka dvArA kathana karavuM kalpe che, te paNa UbhA rahIne ja kahe, besIne nahIM. 23 | No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA aMtaragihaMsi imAI paMca mahavvayAI sabhAvaNAI Aikkhittae vA vibhAvettae vA kiTTittae vA paveittae vA / NaNNattha egaNAeNa vA jAva egasiloeNa vA se vi ya ThiccA, No ceva NaM aThiccA / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe gRhasthanA gharamAM bhAvanA sahita pAMca mahAvratonuM kathana karavuM, teno artha vistAra karavo, mahAvratanA AcaraNanAM phaLanuM kathana athavA tenuM vistRta vivecana karavuM kalpatuM nathI. khAsa AvazyakatA hoya to phakta eka udAharaNa yAvat eka zlokanuM kathana karavuM kalpe che. te paNa UbhA rahIne karI zake che, besIne nahIM. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-3 . 173 ] vivecana - prastuta sUtromAM gRhasthone tyAM gocarI gayelA sAdhune gRhastho sAthe vArtAlApa karavAno viveka pradarzita karyo che.. - sAdhu je prayojanathI gRhasthanA ghera gayA hoya, te prayojana pUrNa thatAM sAdhue gRhasthanA gherathI turaMta nIkaLI javuM joIe. gRhasthanA ghera gRhasthane upadeza Apavo, dharmacarcA karavI yogya nathI. gRhasthane tyAM adhika samaya rokAvAthI lokone muzaMkA thAya, gRhasthanI potAnI pravRttio sthagita thaI jatAM sAdhu prati aNagamo thAya, gRhasthanI kAryavAhI nihALIne sAdhunA cittamAM aneka saMkalpa-vikalpa thAya che, sAdhunuM citta kSabhita thAya vagere aneka doSonI saMbhAvanA hovAthI sAdhue gRhasthanA ghera UbhA rahIne koI paNa prakArano vArtAlApa karavo ucita nathI. kyAreka koI gRhastha jijJAsA pragaTa kare to paNa UbhA-UbhA ja atyaMta alpa zabdomAM teno uttara ApIne bahAra nIkaLI javuM joIe. A prakAranA vyavahArathI ja sAdhunA saMyamanI surakSA tathA zAsana prabhAvanA thAya che. zayyAsaMsmAraka pAchA ApavAno vivekaH24 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA pADihAriyaM sejjA-saMthArayaM AyAe apaDihaTu saMpavvaittae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIe gRhastha pAsethI grahaNa karelA prAtihArika zayyA-saMstAraka tenA mAlikane soMpyA vinA anya gAmamAM javuM kalpatuM nathI. | 25 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA sAgAriyasaMtiyaM sejjA-saMthArayaM AyAe avikaraNaM kaTu saMpavvaittae / kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA sAgAriyasaMtiyaM sejjAsaMthArayaM AyAe vikaraNaM kaTu saMpavvaittae / / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe zayyAtara pAsethI grahaNa karelA zayyA-saMtArakane vyavasthita, yathAsthAne mUkyA vinA bIje gAma javuM kalpatuM nathI. sAdhu-sAdhvIoe zayyAtara pAsethI grahaNa karelA zayyA-saMstArakane vyavasthita yathAsthAne mUkI bIje gAma javuM kalpa che. 26 iha khalu NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA pADihArie vA sAgAriyasaMtie vA sejjAsaMthArae vippaNasejjA / se ya aNugavesiyavve siyA / se ya aNugavesamANe labhejjA, tasseva paDidAyavve siyA / se ya aNugavesamANe No labhejjA, evaM se kappai doccapi oggahaM aNuNNavettA parihAraM pariharittae / bhAvArtha- sAdhu-sAdhvIoe gRhastha pAsethI lAvelA prAtihArika athavA zayyAtaranA zayyA Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bAkalpa sUtra saMstAraka khovAI gayA hoya, to tenI zodha karavI joIe. zodha karavAthI jo maLI jAya to tene ApI devA joIe. zodha karyA pachI kadAcita na maLe, to pharI AjJA laI anya zayyA-saMsmAraka grahaNa karIne upayogamAM levA kalpa che. vivecanaH 174 prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvIne mATe gRhasthanA zayyA-saMstAraka pAchA soMpavAno viveka pradarzita karyo che. sAdhu gRhasthane tyAMthI potAnI AvazyakatAnusAra zayyA-saMstAraka prAtihArika pAchA soMpavAnI zaratathI lAve che, tethI potAnI AvazyakatA pUrNa thAya, sAdhune bIje gAma vihAra karavo hoya, tyAre gRhasthanA lAvelA zayyA saMstAraka vyavasthita rIte tenA hAthamAM pAchA soMpavA jarUrI che. te ja sthAnamAM paDelA zayyAtaranA pATa-pATalA vagere vyavasthita rIte pahelAM jema hoya, tema goThavI devA joIe. sUtrakAre tenA mATe be zabdono prayoga karyo che-- viSNa- zayyAtaranA zayyA-saMstAraka jyAM je rIte hoya tene te ja rIte rAkhIne soMpavA, tene vikara kahe che, athavA pATa, tRNa vagere pADhIhArA lAvyA hoya temAM mAMkaDa vagere jIvonI utpatti thaI hoya te jIvone kADhIne pachI gRhasthane pAchA soMpavAne vikaraNa kahe che. aviraI- zayyA-saMstAraka yathAsthAne na rAkhavA ane vyavasthita karIne na soMpavA tene avikaraNa kahe che. niryuktikAre prAtihArika upadhinI rakSA mATe sAdhu-sAdhvIne sAvadhAna rahevAnuM sUcana karyuM che. sAdhune AhAra, nihAra Adi anivArya kAraNe upAzrayamAMthI bahAra javuM paDe tyAre te upadhi anya sAdhune athavA anya vyaktine soMpIne javuM joIe. A rIte sAvadhAna rahevA chatAM kyAreka gRhasya pAsethI pADhIhArI lAvelI vastu khovAI jAya, corAI jAya, to tenI zodhakhoLa karavI joIe, zodhakhoLa karavA chatAM paNa na maLe to gRhasthane satya hakIkata jaNAvavI joIe ke tamArI amuka vastunI corI thaI gaI che ane tapAsa karavA chatAM maLI nathI. te upakaraNanI jarUra hoya to anya sthAnethI gRhastha pAsethI yAcanA karI laI Ave ane tenI AjJA laIne vAparI zake che. na sAdhu gRhasthanI vastuo vyavasthita rIte pAchI na soMpe to gRhasthane sAdhu prati abhAva thAya, dharma zraddhA ghaTI jAya, pharI vAra te zayyA-saMstArakanI prApti durlabha banI jAya, sAdhunuM trIjuM mahAvrata khaMDita thAya vagere doSonI saMbhAvanA che, tethI sAdhue gRhasthanI prAtihArika vastuo vAparavAmAM ane pAchI soMpavAmAM viveka rAkhavo joIe. AgaMtuka zramaNone zayyA-saMstArakanI AjJA vidhiH 27 jaddivasaM ca NaM samaNA NiggaMthA sejjA- saMthArayaM vippajahaMti, taddivasaM ca NaM avare samaNA NiggaMthA havvamAgacchejjA, sacceva oggahassa puSvANuNNavaNA ciTTha ahAladamavi oggahe / bhAvArtha :- je divase sAdhu zayyA-saMstAraka choDIne vihAra karI rahyA hoya te divase athavA te samaye bIjA sAdhu AvI jAya to AgaMtuka sAdhu pahelAM rahelA sAdhue lIdhelI AjJAthI yacAlaMdakALa sudhI rahI zake che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 [ 175 ] 28 atthi yA ittha uvassayapariyAvaNNe acitte pariharaNArihe, sacceva oggahassa puvvANuNNavaNA ciTThai-ahAlaMdamavi oggahe / bhAvArtha :- jo upayogamAM Ave tevA koI acitta upakaraNa upAzrayamAM hoya to pahelAM rahelA sAdhue lIdhelI AjJAthI teno paNa yathAlaMda kALa sudhI upayoga karI zake che. vivecana - prastuta sUtramAM AgaMtuka zramaNo mATe zayyA-saMtArakanI AjJA vidhinuM nirUpaNa che. je upAzrayamAM sAdhu mAsikalpAdi sudhInI AjJA laIne rahyA hoya, te upAzrayamAMthI sAdhu vihAra karatAM hoya tyAre anya sAdhu upAzrayamAM Ave to yathAlaMdakALa sudhI pUrvanA sAdhunI AjJAthI tyAM (upAzrayanA svAmInI AjJA lIdhA vinA) rahI zake che. ahIM yathAlaMdakALa zabdathI madhyama yathAlaMdakALanuM grahaNa thAya che. madhyano aSTapaNA nAkho vathailo graha ATha porasI pramANa(eka rAtri-divasa) madhyama yathAlaMdakALa samaya sudhI sAdhu pUrvasthita sAdhunI AjJA dvArA te sthAnamAM rahI zake che tyArapachI te sthAnanA mAlikanI AjJA levI jarUrI che. pahelAM rahelA sAdhue eka mAsanI AjJA lIdhI hoya ane mAsakalpa pUrNa thatAM vihAra kare ane te samaye anya sAdhu Ave ane AgaMtuka sAdhu pahelAMnA sAdhunI AjJAthI tyAM rahe to tene eka ahorAtra(yathAlaMdakALa) pachI sthAnanA mAlikanI AjJA laI levI joIe. pahelAM rahelA sAdhue eka mAsa rahevAnI AjJA lIdhI hoya ane vIsa divasa vyatIta thayA hoya tyAM anya sAdhu acAnaka Ave ane pahelAMnA sAdhu vihAra kare, to AgaMtuka sAdhu pahelAMnA sAdhunI AjJA grahaNa karIne zeSa dasa divasa tyAM rahe ane tatpazcAtuM tene sthAnanA mAlikanI AjJA levI jarUrI che. jo pahelAM rahelA sAdhuoe vihAra karatA samaye mAlikane makAna soMpI dIdhuM hoya(AjJA pAchI ApI dIdhI hoya) ane tyAra pachI koI sAdhu Ave, to teNe mAlikanI AjJA levI jarUrI che. jo makAna mAlike sAdhunI saMkhyA athavA makAnanI sImA ane kAlamaryAdAnuM cokkasa kathana karIne AjJA ApI hoya to tenAthI vadhAre sAdhu Ave athavA makAnanI sImAthI vadhAre jagyAno upayoga karavAno hoya athavA vadhAre samaya rahevuM hoya to pharI AjJA levI jarUrI che. sutramAM 'acitta' zabdanA prayoga dvArA sUcana karyuM che ke upAzrayamAM koI sacitta padArtha paNa hoya zake che. sAdhune sacitta athavA jIvayukta upakaraNa levA kalpatA nathI, tethI acitta ane upayogamAM levA yogya upakaraNa hoya to ja sAdhuonI pUrvagRhIta AjJAthI grahaNa karI zakAya che. jo tene khyAla AvI jAya ke pahelAMnA sAdhuoe amuka upakaraNonI AjJA lIdhI nathI to AgaMtuka sAdhue tenI AjJA levI Avazyaka che. saMkSepamAM pahelAMnA sAdhuoe je makAnanI ane je upakaraNonI AjJA lIdhI hoya tenI pharI AjJA levAnI AvazyakatA rahetI nathI. te sivAyanA upakaraNonI tathA pUrvagrahita sAdhunI AjJAnI kAlamaryAdA pUrNa thatAM punaH AjJA levI jarUrI che. svAmI vinAnA gharanI AjJA vidhiH29 se vatthUsu avvAvaDesu, avvogaDesu, aparapariggahiesu amarapariggahiesu Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ] zrI bRha895 sUtra sacceva oggahassa puvvANuNNavaNA ciTThai-ahAlaMdamavi uggahe / bhAvArtha :- je ghara gRhasthanA vaparAzamAM na hoya, aneka vyaktionA kabajAmAM AveluM hovAthI jenA mAlika nizcita na hoya, 'A ghara mAruM che, tema kahI koI tenI sAra-saMbhALa rAkhatuM na hoya, vyaMtarAdi devo dvArA adhikRta makAnamAM temanI AjJAthI koI sAdhu tyAM rahyA hoya, tyAM koI bIjA sAdhu Ave to pUrvasthita te sAdhuonI AjJAthI yathAlaMdakALa paryata AgaMtuka sAdhu rahI zake che. |30 se vatthUsu vAvaDesu, vogaDesu, parapariggahiesu, bhikkhubhAvassa aTThAe doccapi oggahe aNuNNaveyavve siyA-ahalaMdamavi oggahe / bhAvArtha :- je sthAnamAM sAdhuo rahyA hoya te samaya daramyAna ja te ghara koInA kAmamAM AvavA lAge, te gharanI mAlikI nizcita thaI jAya, bIjA dvArA te grahaNa thaI jAya, to sAdhue sAdhubhAva arthAt saMyamamaryAdAne mATe yathAlaMdakALamAM tenI bIjIvAra AjJA levI jarUrI che. vivecana : prastuta sUtramAM anizcita mAlikavALA makAnanI AjJAvidhinuM kathana che. anizcita athavA svAmI rahita makAna mATe sUtrakAre cAra vizeSaNono prayoga karyo che. 1. abbAsu- avyApata :- je ghara jIrNa-zIrNa thavAthI athavA paDI javAthI koInA vaparAzamAM na hoya athavA makAna banAvyA pachI te makAnamAM rahetAM gRhastha dhana hAni, svAcya hAni Adi kAraNe te makAnamAM rahevAnuM choDI dIdhuM hoya, tevA makAnane 'avyAkRtakahe che. 2. gaLo -avyAkata - je ghara aneka mAlikonuM hovAthI tenA mAlika koNa che te nizcita na hoya tene "avyAkRta" kahe che, jema ke koI zreSThIe makAna nirmANa karyuM tene ghaNA putro hoya, te zreSThI putronA mRtyu pachI te makAna teonA ghaNA putronA hAthamAM AvyuM, te koI ekanuM na rahyuM. kAlAMtare te makAnano vero na bharAtAM te koI ekanuM thayuM nahIM ane koI dhArmika sthAnarUpe vaparAvA lAgyuM hoya, to tevA gharane avyAkRta kahe che. 3. 3rapariNAhu-apa2parigRhita - je ghara, gharanA mAlike choDI dIdhuM hoya ane anya koI vyakti dvArA pharI grahaNa na karAyuM hoya paraMtu mAlika vinAnuM hoya ane tenA rakSakarUpe koIne sthApita karyA na hoya to tene 'apara parigRhita' kahe che. 4. amaraparidipaNu-amaraparigrahita :- je ghara koI kAraNa vizeSathI banAvanAra dvArA choDI devAyuM hoya ane jemAM koI yakSa Adi deve potAno nivAsa karyo hoya tene "amaraparigRhita' kahe che. ukta sthAne sAdhuo rahyA hoya, te vihAra karI anyatra jAya, te samaye tyAM bIjA sAdhu padhAre, to AvanAra sAdhuoe temAM rahevA mATe pharI AjJA levAnI AvazyakatA nathI kAraNa ke pahelA pahelAM sAdhuo dvArA levAyelI anujJA ja AjJA manAya che. sAdhuo tyAM rahetA hoya te samaya daramyAna te makAnamAM koI rahevA Ave, tenA mAlika nizcita thaI jAya, te makAnanA koIvAstavika mAlika AvI jAya to vAstavika mAlikanI pharI AjJA levI Avazyaka che. jo vAstavika mAlikanI AjJA grahaNa na thAya to sUkSma adattano doSa lAge che. saMyama maryAdAmAM sUkSma adattanuM paNa sevana karavuM ucita nathI. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 | 177 | mArga AdimAM rahevA mATe AjJAvidhiH| 31 se aNukuThesu vA aNubhittIsu vA aNucariyAsu vA aNupharihAsu vA aNupaMthesu vA aNumerAsu vA sacceva uggahassa puvvANuNNavaNA ciTThai ahAlaMdamavi oggahe / bhAvArtha :- mATI AdithI banAvelI divAla pAse, ITa AdithI banAvelI divAla pAse, carikA-koTa ane nagaranI vaccenA mArga pAse, khAI pAse, sAmAnya rastA pAse, nagaranI sImAnI samIpe arthAt vADa athavA koTa pAse paNa pahelAM rahelA sAdhuonI AjJAthI AgaMtuka sAdhu yathAlaMdakALa paryata rahI zake che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne mArgamAM rahevA mATenI AjJA vidhinuM pratipAdana che. rastAmAM koTa AdinA kinAre athavA koInA makAnanI divAla pAse rahevAnuM hoya(vizrAmAdi karavAno hoya) to tenA mAlikanI, te rastethI jatAM musApharanI athavA zakrendranI AjJA levI joIe. rAjamArga, sAmAnya mArga, nagaranI sImA, khAI AdinI samIpanI jagyA rAjAnI mAlikInI hoya che. te sthAna samasta jana samAja mATe ja hoya che. rAjyamAM vicaravAnI rAjAjJAthI tenI AjJA prApta thaI jAya che ane makAnanI divAla pAsenI eka hAtha jeTalI jagyAmAM besavA gRhapatinI manogata AjJAthI ane eka hAthathI dUranI jagyA mATe pUrva arpita rAjAjJAthI sAdhu besI zake che. tyAM beThelA sAdhuonA uThyA pahelAM anya sAdhu AvI jAya to te AgaMtuka sAdhu, pahelAM AvelA sAdhunI AjJAthI yathAlaMdakALa paryata tyAM rahI zake che. tene anyanI AjJA levI jarUrI nathI. senAnI samIpanA kSetramAM gocarI gamana:|32 se gAmassa vA jAva rAyahANIe vA bahiyA seNaM saNNiviTuM pehAe kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa taddivasaM bhikkhAyariyAe gaMtUNaM paDiNiyattae No se kappai taM rayaNi tattheva uvAiNAvettae / je khalu Niggathe vA NiggaMthI vA taM rayaNiM tattheva uvAiNAvei uvAiNAvetaM vA sAijjai, se duhao vi aikkamamANe Avajjai cAummAsiya parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha :- je gAma vAvata rAjadhAnInI bahAra zatru senAno paDAva hoya to sAdhu-sAdhvIoe te vasatImAM bhikSAcaryA mATe jaIne te divase ja pAchuM AvavuM kahyuM che. tene tyAM rAtri vAsa rahevuM kalpatuM nathI. je sAdhu-sAdhvI tyAM rAtrivAsa rahe che athavA rAtri vAsa rahenAranuM anumodana kare che, te jinAjJA ane rAjAzA baMnenuM atikramaNa karatAM hovAthI cAturmAsika anuddaghAtika prAyazcittane prApta thAya che. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIe senAnA paDAvanI AsapAsanA kSetramAM javAno viveka pradarzita karyo che. zrI AcArAMga sUtra zrutaskaMdha-2, adhyayana-3, ud-2, sUtra-17mAM sAdhu-sAdhvIne senAnA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 | zrI bRhaka9pa sUtra paDAvanI pAse gamanAgamanano niSedha karyo che. prastuta sUtra teno apavAda sUcita kare che. kyAreka vihAra AdimAM te senAnA paDAvanuM kSetra pAra karavuM jarUrI hoya, te paDAvane pAra karIne gAmanI aMdara gocarI mATe javuM paDe tema hoya to sAdhue bhikSA laIne turaMta pAchuM pharavuM joIe. gAmanI aMdara rAtrivAsa rahevuM na joIe, kAraNa ke te samaye gAmanI aMdara anya vyaktionA pravezano niSedha hoya che phakta sAdhune bhikSA mATe javAnI chUTa ApI hoya che. A prakAranI rAjAnI AjJA hovAthI sAdhu jo te gAmamAM rAtrivAsa rahe, to te rAjAjJA ane jinAjJAnuM ullaMghana thAya che ane tethI te prAyazcittane pAtra bane che. avagrahakSetranuM pramANa:|33 se gAmaMsi vA jAva rAyahANiM vA kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA savvao samaMtA sakosa joyaNaM oggahaM ogiNhittANaM ciTThittae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe gAma yAvata rAjadhAnImAM cArebAju eka gAu adhika eka yojanAno avagraha grahaNa karIne rahevuM kahyuM che arthAt eka dizAmAM aDhI gAu AvavuM-javuM kahyuM che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne mATe avagraha kSetranuM pramANa nizcita karyuM che. upAzrayanI koIpaNa eka dizAmAM sAdhune aDhI gAu sudhI AvavuM javuM kahyuM che, tenAthI vadhAre kSetramAM javuM-AvavuM kalpatuM nathI. jo ke gocarI mATe sAdhune be gAu sudhI ja javuM kahyuM che paraMtu kyAreka be gAu dUra gocarIne mATe gayelA sAdhune tyAM maLa-mUtranI zaMkA thAya to zaMkAnuM nivAraNa karavA mATe tyAMthI te aDadho gAu vadhAre AgaLa jaI zake che, tethI eka dizAmAM kula aDhI gAu gamanAgamana thAya che. pUrva-pazcima athavA uttara-dakSiNa tema baMne dizAonA kSetrano yoga karatAM pAMca gAu arthAt savAyojananuM avagrahakSetra thAya che. tene ja sUtramAM sakAsa yojana arthAt eka gAu adhika eka yojanAnuM avagrahakSetra kahyuM che. che uddezaka-3 saMpUrNa Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthane 179 uddezaka-4 prAkakathana chaROjaORROROCROR * A uddezakamAM vividha prakAranA prAyazcittane prApta vyaktio, dIkSA, zikSA, vAMcanA ApavAnI yogyatA-ayogyatA, AhAranI kSetra-kAla maryAdA, vividha prayojanathI gaNaparivartana, mahAnadIne pAra karavAnA utsarga-apavAda mArga vagere vividha viSayonuM nirUpaNa che. * hastakarma, maithunasevana ane rAtribhojananuM sevana karanAra sAdhune anuddaghAtika-laghu caumAsI prAyazcitta Ave che. duSTa, pramatta ane maithuna sevana karanAra sAdhune pArAMcita prAyazcita Ave che. corI Adi kukarmanuM sevana karanAra sAdhune anavasthApya prAyazcitta Ave che. * traNa prakAranA napuMsakone dIkSita, muMDita athavA upasthApita karavA kalpatA nathI. avinIta, vigaya pratibaddha ane anupazAMta kaSAyI, A traNa avaguNavALAne vAcanA ApavI kalpatI nathI, vinIta Adi traNa guNavALAne vAcanA ApavI yogya che. duSTa, mUDha ane durAgrahI, A traNa prakAranI vyaktione samajAvavI kaThina che ane aduSTa, amUDha ane nirAgrahI, A traNa prakAranI vyaktione samajAvavI saraLa hoya che. * sevA karanAranA abhiprAyathI thatAM vijAtIyanA sparzamAM sAdhu vikArajanya sukhano anubhava kare to tene cothAvratanA bhaMganuM prAyazcitta Ave che. * sAdhu-sAdhvIe pahelA prahare lAvelA AhAra-pANI cothA praharamAM vAparavA nahIM ke rAkhavA nahIM. be gAuthI AgaLa AhAra-pANI laI javA nahIM. anAbhogathI grahaNa karelA aneSaNIya AhArane vAparavA nahIM paraMtu te navadIkSita sAdhu vAparI zake che. prathama ane aMtima tIrthakaranA sAdhuoe audezika AhAra grahaNa karavo ka5to nathI anya tIrthakaranA sAdhuone kahyuM che. * adhyayana karavA mATe, sAMbhogika vyavahAra mATe athavA adhyayana karAvavA mATe Adi koI paNa prayojanathI anya gaNamAM javuM hoya, to AcArya AdinI AjJA laIne sUtrokta vidhithI sAmAnya sAdhu ke padavIdhara sAdhu jaI zake che. * kALadharma prApta sAdhunA mRta zarIrane sAdharmika sAdhu rAtre paNa prAtihArika pATiyuM Adi upakaraNa laIne gAmanI bahAra ekAMtamAM paraThI zake che. ka kalezane upazAMta karyA vinA sAdhu gocarI Adi mATe jaI zakatA nathI. * AcArya parihAratapa vahana karanArane eka divasa sAthe jaIne gocarI apAve. tyAra pachI jarUrI jaNAya to sevA Adi karI zake che. * moTI nadIone eka mAsamAM ekavArathI vadhAre vAra pAra na karavI joIe. jaMghA pramANa pANInA pravAhavALI(mahAnadI na hoya tevI) nadIne sUtrokta vidhithI eka mAsamAM be-traNa vAra pAra karI zakAya che. ke ghAsanA banelA makAnonI UMcAI potAnA kAnathI ochI hoya to tyAM zeSanAlamAM rahevuM na joIe ane baMne hAtha UMcA rAkhIne UbhelI vyaktinI UMcAIthI ochI UMcAIvALA makAnamAM cAturmAsa rahevuM nahIM. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 180 ] zrI bRha895 sUtra udezaka-4 222222PPPPPPP anuddaghAtika prAyazcitta sthAnaH| 1 tao aNugghAiyA paNNattA, taM jahA- hatthakammaM karemANe, mehuNaM paDisevamANe, rAIbhoyaNa bhujamANe / bhAvArtha - traNa vyakti anuddaghAtika prAyazcittane yogya che, jema ke- (1) hastakarma karanAra (2) maithuna sevana karanAra (3) rAtribhojana karanAra. vivecana - prastuta sUtramAM anudyAtika prAyazcittane yogya traNa pravRttinuM kathana che. je doSanI zuddhi sAmAnya tapathI thaI zake tene udaghAtika prAyazcitta kahe che ane je doSanI zuddhi vizeSa tapathI ja thaI zake tene anudAtika prAyazcitta kahe che. hastakarma karanAra, maithuna sevana karanAra ane rAtribhojana karanAra sAdhu mahApApanuM sevana kare che, kAraNa ke uparokta traNa pravRttiomAMthI prathama be pravRtti karanAra abrahma viramaNa nAmanAM cothA mahAvratano bhaMga kare che ane rAtribhojana karanAra rAtri bhojana viramaNa nAmanAM chaTTA vratano bhaMga kare che, tethI te traNeya anuddaghAtika prAyazcittane prApta thAya che. bhagavatI sutra za. ra5, u. 6 ThANAMga sUtranA dasamA sthAnamAM tathA uvavAI sUtramAM prAyazcittanA dazabheda kahyA che. temAM chaThThuM tapa prAyazcitta che. tapa prAyazcita - pramAda vizeSathI, anAcAranuM sevana karavAthI guru dvArA ApelA tapanA AcaraNane tapa prAyazcitta kahe che. tenA be bheda che - udaghAtima-laghu tapa prAyazcitta ane anuddaghAtima-guru tapa prAyazcitta. A baMnenA paNa mAsika ane cAturmAsikanA bhedathI be-be bheda che. A rIte udghAtika prAyazcittanA be bheda thAya che- (1) laghumAsika tapa ane (2) laghucAturmAsika tapa. te ja rIte anughAtika prAyazcittanA paNa be bheda thAya che- (1) gurumAsika tapa ane (2) guru cAturmAsika tapa. AcArya Adi ziSyanI vratabhaMganI paristhiti yathArtha rIte jANIne yogya prAyazcitta Ape che. bhASyakAre vratabhaMganI traNa paristhitinuM kathana karyuM che. yathA- (1) rAjya sattAnA dabANathI ke bhUta-pretane vaza thaIne paravazapaNe thayelo vratabhaMga (2) potAnI ja AturatAthI karelo vratabhaMga (3) mohanIya karmanA prabaLatama udayane AdhIna thaIne thayelo vratabhaMga. A traNe paristhitimAM vratabhaMga thavAthI kramazaH prAyazcittanI mAtrA vadhatI jAya che. ughAtika ane anughAtika prAyazcittamAM apAtA tapa rUpa ke dIkSA cheda rUpa prAyazcittanuM pramANa nizItha sUtranA AdhAre jANavuM. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 [ 181] pArAMcita prAyazcitta sthAna: 2 tao pAraMciyA paNNattA, taM jahA- duDhe pAraMcie, pamatte pAraMcie, aNNamaNNaM karemANe pAracie / bhAvArtha :- traNa vyakti pArAMcita prAyazcittane yogya che, jema ke - (1) duSTa pariNAmI(tIvratama kaSAya doSathI dUSita) pArAMcita (2) pramatta(tyAnaddhi nidrAvALA) pArAMcita ane (3) paraspara(svaliMgI sAthe) maithunasevI pArAMcita. vivecana : prastuta sUtramAM pArAMcita prAyazcittane yogya traNa-traNa vyaktionuM kathana che. pArAcita prAyazcitta - je prAyazcita dvArA zuddha karAyelA sAdhu saMsAra samudrane pAra karI zake che. prAyazcitanA daza bhedomAM aMtima ane sauthI utkRSTa prAyazcitta che, tethI tene pArAMcita prAyazcitta kahe che. navamA anavasthApya prAyazcitathI paNa jenI zuddhi saMbhavita na hoya tevA viSaya-kaSAyajanya doSanuM sevana karanArane athavA pramAdanI tIvratAthI doSa sevana karanArane jaghanya eka varSa ane utkRSTa bAra varSa sudhI gRhasthaveza dhAraNa karAvIne sAdhunA badhA vrata-niyamonuM pAlana karAvyA pachI punaH dIkSA ApavAmAM Ave, tene pArAMcita prAyazcitta kahe che. prastuta sUtramAM pArAMcita prAyazcittanA traNa sthAna kahyA che(1) duSTa pAracita :- tenA be bheda che- kaSAyaSTa ane viSayaduSTa. 1. kaSAyaduSTa-krodhAdi kaSAyonI prabaLatAne vaza thaI sAdhu AdinI ghAta kare, te kaSAyaduSTa che. 2. viSayaduSTa- indriyonA viSayanI AsaktithI sAdhvI Adi strIomAM Asakta thaIne tenI sAthe viSaya sevana kare che, te viSayaduSTa che. (2) pramata pArAMcita :- tenA pAMca prakAra che- 1. madha pramatta- dArU Adi nazIlI vastuonuM sevana karanAra, 2. viSaya pramata- indriya viSayanA lolupI, 3. kaSAya pramA- tIvra krodha, mAna, mAyA ke lobhanuM sevana karanAra che. 4. viThyA pramatta- strIkathA, rAjakathA Adi vikathA karanAra, 5. nidrA pramatta- cAnaSkrinidrAvALA- je vyakti ghora nidrAmAMthI uThIne na karavA yogya bhayaMkara kAryone karIne pharI sUI jAya che ane jAgyA pachI karelA duSkAryonI potAne smRti na hoya, tevI vyaktine nidrApramatta kahe che. (3) paraspara maithuna sevI - svalIMgI sAthe maithuna sevana kare che, te pAracita prAyazcittane prApta thAya che. anavasthApya prAyazcita sthAna :| 3 tao aNavaTuppA paNNattA, taM jahA- sAhammiyANaM teNNaM karemANe, aNNadhammiyANaM teNNaM karemANe, hatthAdAlaM dalamANe / / bhAvArtha :- traNa vyakti anavasthApya prAyazcitane yogya che, jema ke- (1) sAdharmikonI vastanI corI karanAra. (2) anya dhArmikonI vastunI corI karanAra. (3) potAnA ja hAthe ghAtaka prahAra karanAra. vivecana : prastuta sutramAM anavasthApya prAyazcittane yogya traNa vyaktinuM kathana che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 | zrI bRhataka9pa sUtra anavasthApya - daza prakAranA prAyazcittamAM navamuM anavasthApya prAyazcitta che. je doSanI zuddhi AThamA mULa prAyazcitta dvArA zakya nathI. tene navamuM anavasthApya prAyazcitta ApavAmAM Ave che. temAM sAdhune alpa samaya mATe gRhasthano veza dhAraNa karAvI tyAra pachI punaH dIkSita karAya che ane tenI sAthe kaThinatama tapanuM AcaraNa karAvAya che. (1) je sAdhu potAnA sAdharmika sAdhuonA vastra, pAtra, pustaka AdinI corI kare che. (2) je anya dhArmikajanonA arthAt bauddha, sAMkhya Adi matonA sAdhu AdinA vastra, pAtra, pustaka AdinI corI kare che. (3) je potAnA hAthethI bIjAne mAre che. muThThI, lAkaDI AdithI mAre che athavA maMtra, taMtra AdithI koIne pIDita kare che. A prakAranA doSa sevana karanArane anavasthApya prAyazcitta Ave che. prAyaH pratomAM hatyAnaM pATha che. zrI sthAnAMga sUtranA dasamA sthAnamAM sthAnaM pATha che, tethI ahIM te pATha svIkAryo che. dIkSA Adine ayogya traNa prakAranA napuMsaka - | 4 to je khaMti pablAuttape, taM nahIM- paMDA, vApa, vIve ! evaM muMDAvettae, sikkhAvettae, uvaTThAvettae, saMbhujittae, saMvAsittae / bhAvArtha :- traNa vyaktine dIkSA ApavI kalpatI nathI, jema ke- 1. paMDaka-strI jevA svabhAvavALA janma napuMsaka 2. vAtika-kAmavAsanAnuM damana na karI zake tevA napuMsaka ane 3. kalaba (asamartha)napuMsaka te ja rIte A traNa vyaktine muMDita karavA, zikSita karavA, mahAvratomAM upasthApita karavA, eka mAMDalAmAM sAthe besI AhAra karavo tathA sAthe rAkhavA kalpatA nathI. vivecana : prastuta sUtramAM dIkSA Adine ayogya traNa vyaktinuM kathana che. 1.paMDa paDaka- je janmathI napuMsaka hoya che. 2. vArUpa-vAtika- je vAtarogI che arthAt kAmavAsanAno nigraha karavAmAM asamartha hoya. 3. vAre-kalIba- asamartha athavA puruSatvahIna kAyara puruSa. A traNe prakAranA napuMsaka dIkSA devAne yogya nathI kAraNa ke tevI vyaktione dIkSita karavAthI nigraMthadharmanI niMdA Adi aneka doSa lAge che. jo vyaktinI jANakArI prApta karyA vinA ukta prakAranA napuMsakane dIkSA devAI gaI hoya ane pachI tenuM napuMsakapaNuM jaNAya to tenuM muMDana na kare arthAt tenA kezono loca na kare. jo kezaloca karyA pachI napuMsakapaNuM jaNAya to tene mahAvratomAM upasthApita na kare arthAt vaDI dIkSA na Ape. jo vaDI dIkSA ApyA pachI tenuM napuMsakapaNuM jaNAya to tenI sAthe eka mAMDalAmAM besI AhArapANI na kare. jo tyAra pachI tenuM napuMsakapaNuM jaNAya to tenI sAthe sUvA besavAno vyavahAra na kare. vAMcanA lenAranI yogyatA ayogyatA :| 5 tao No kappaMti vAittae, taM jahA- aviNIe, vigaI-paDibaddha, aviosaviyapAhuDe / Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 183 bhAvArtha:- traNa vyaktine vAMcanA devI kalpatI nathI, jema ke- (1) avinIta- vinayabhAva na karanAra. (2) vikRti pratibaddha- vigaya sevanamAM Asakta (3) avyupazamita(anupazAMta)prAbhUta- kalahane zAMta nahIM karanAra arthAt ati krodhita. 6 tao kappaMti vAittae taM jahA- viNIe, jo vigaI-paDibaddha, viosaviyapAhuDe / bhAvArtha : traNa vyaktine vAMcanA devI kalpe che, jema ke- (1) vinIta- sUtrArthadAtA pratye vaMdana Adi vinaya vyavahAra karanAra. (2) vigaya-apratibaddha-vigayamAM anAsakta (3) vyupazamita(upazAMta) prAbhUta- kalahane zAMta karanArA. vivecanaH prastuta sUtramAM vAcanAne yogya-ayogya vyaktinuM kathana che. vAcanAnI ayogyatA :- traNa avaguNanA dhAraka vyakti vAMcanAne ayogya che. (1) aviLIz- avinIta :- je vinaya rahita hoya, AcArya ke ratnAdhika sAdhu AdinA AvavA javA samaye abhyutthAna, satkAra, sanmAna Adi yathAyogya vinaya kare nahIM, gurunI AjJAnuM pAlana kare nahIM, gurunA igita AkAra-IzArAne ke manobhAvane samaje nahIM, te avinIta kahevAya che. (2) virUM hinde- vikRti pratibaddha :- je dUdha, dahIM Adi rasomAM Asakta hoya ane rasayukta anukuLa dravyo na maLavAthI sUtrArtha AdinA grahaNa karavAmAM maMda udyamI thaI jAya, te vikRti pratibaddha kahevAya che. (3) aviosaviya pAhuDe- avyupazamitaprAmRta H- je alpa aparAdha karanAra aparAdhI para pracaMDa krodha karatA hoya ane kSamA-yAcanA kare, to paNa tenA para vAraMvAra krodha karatA rahe, te avyavazamita prAmRta kahevAya che. A traNa prakAranA sAdhu sUtravAcanA, arthavAcanA ane ubhaya vAcanAne ayogya che kAraNa ke vinayathI ja vidyAnI prApti thAya che. avinayI ziSyane vAcanA ApavI vyartha athavA niSphaLa che. kyAreka duSphaLa paNa Ape che. traNa guNanA dhAraka vyakti ja vAcanAne yogya che. je vinayasaMpanna che, gurunI AjJAnuM pAlana kare che, dUdha, dahIM Adi vigayonA sevanamAM jenI Asakti nathI ane je kSamAzIla che, tevA ziSyone ja sUtranI, arthanI tathA baMnenI vAMcanA ApavI joIe. tene apAyelI vAcanA-zrutano vistAra pAme che, grahaNa karanAranA A loka ane paraloka sudhAre che ane jainazAsananI prabhAvanA kare che. je gacchapramukha yogya-ayogyano nirNaya karyA vinA badhAne vAcanA Ape che, te gacchapramukha nizItha sUtra, udde.-19 anusAra prAyazcittane prApta thAya che. zikSAprAptinI yogyatA-ayogyatAH 7 to kusaLakhA paLattA, taM nahIM- yuke, mudde, vunzAhid / Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 184] zrI bRha895 sUtra bhAvArtha - A traNa vyakti dubadhdha che, jema ke- duSTa, mUDha ane kadAgrahI. 8 tao susaNNappA paNNattA, taM jahA- aduDhe amUDhe avuggAhie / bhAvArtha :- traNa vyakti subodhya che, jema ke- aduSTa, amUDha, azrugrAhita. vivecana - prastuta sUtramAM zikSA prApti mATe yogya-ayogya vyaktinA guNa-doSanuM kathana che. traNa avaguNanA dhAraka vyakti zikSA prApti mATe ayogya che, yathA (1) duSTa-je zAstranI prarUpaNA karanAra guru Adi pratye dveSa rAkhe athavA yathArtha tattva pratipAdaka pratye dveSa rAkhe tene duSTa kahe che. (2) mUDha- guNa-avaguNanA vivekathI rahita vyaktine mUDha kahe che. (3) vyAhita- viparIta zraddhAvALA atyaMta kadAgrahI puruSane vyagrAhita kahe che. A traNe prakAranA sAdhu durbodhya arthAt tene samajAvavA atyaMta kaThina che. tene samajAvavAthI koI prayojana siddha thatuM nathI, tethI te sUtravAMcanAne ayogya hoya che. je dveSabhAvathI rahita, hita-ahitanA vivekathI yukta ane zraddhAvAna che, te zikSA ApavAne yogya che arthAt sabodhyA che. tevI vyaktione zrata ane arthanI vAMcanA ApavI joIe kAraNa ke te tattvane saraLatAthI athavA sugamatAthI grahaNa kare che. vijAtIya sparzanI anumodanAnuM prAyazcitta - | 9 NiggaMthiM ca NaM gilAyamANi piyA vA bhAyA vA putto vA palissaejjA, taM ca NiggaMthI sAijjejjA, mehuNapaDisevaNapattA Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha :- nIce paDI gayelA glAna sAdhvIne pitA, bhAI, putra bhAvathI koI puruSa hAthano Teko Ape, svayaM uThavA-besavAmAM asamartha hoya ane tene uThADe, besADe, tyAre te sAdhvI te sparzanuM vikAra bhAvathI anumodana kare to te anuddaghAtika cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. 10 NiggaMthaM ca NaM gilAyamANaM mAyA vA bhagiNI vA dhUyA vA palissaejjA, taM ca NiggaMthe sAijjejjA, mehuNapaDisevaNapatte Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha :- nIce paDI gayelA glAna sAdhune mAtA, bena, dIkarInA bhAvathI koI strI hAthano Teko Ape, svayaM uThavA-besavAmAM asamartha hoya ane tene uThADe, besADe tyAre te sAdhu te sparzanuM vikAra bhAvathI anumodana kare, to te anuddaghAtika cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne mATe vijAtIya sparzanI anumodanAnA prAyazcitanuM kathana che. brahmacaryanI rakSA mATe sAdhvIne puruSa zarIrano sparza ane sAdhune strI zarIrano sparza sarvathA varjita che, tethI bImArI AdinA samaye paNa sAdhvI-sAdhvInI ane sAdhu-sAdhunI ja sevA kare te pramANe Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 185 jinAjJA che, paraMtu koI sAdhvInA zArIrika zakti kSINa thaI gaI hoya ane rastA vagere sthAnamAM paDI jAya, te joIne te sAdhvIne koI puruSa pitA, bhAI athavA putrAdinA bhAvathI uThADe-besADe athavA anya sevA kare, te ja rIte glAna sAdhune koI strI upADe tyAre te sAdhu ke sAdhvI vijAtIya sparzanI vikArabhAvathI anumodanA kare to te sAdhu ke sAdhvI guru cAturmAsika prAyazcittane pAtra thAya che. kAlAtikrAMta doSa ane tenuM prAyazcitta : 11 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA asaNaM vA jAva sAimaM vA paDhamAe porisIe paDiggAhittA pacchimaM porisiM uvAiNAvettae / se ya Ahacca uvAiNAvie siyA, taM No appaNA bhuMjjejA No aNNesiM aNuppadejjA, egaMte bahuphAsue thaMDile paDilehittA pamajjittA pariTThaveyavve siyA / taM appaNA bhuMjamANe aNNesiM vA dalamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIne prathama porasImAM grahaNa karelA azana yAvat mukhavAsa(cAra prakArano AhAra) aMtima porasI sudhI potAnI pAse rAkhavA kalpatA nathI arthAt pahelA praharanA AhAra-pANI cothA prahara sudhI rAkhavA nahIM. kadAcita te AhAra rahI jAya to tene svayaM vApare nahIM ane anyane Ape nahIM paraMtu ekAMta ane sarvathA acitta sthaMDila bhUminuM pratilekhana ane pramArjana karI, tyAM te AhArane paraThI de. jo te AhArane svayaM vApare athavA anyane Ape to te udghAtika(laghucaumAsI) cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne mATe gocarI saMbaMdhita kAlAtikrAMta doSa ane tenA prAyazcittanuM kathana che. kAlAtikrAMta doSa- kAla maryAdAnuM ullaMghana karavuM. sAdhu-sAdhvI prathama praharamAM lAvelo cAre prakArano AhAra trIjA prahara sudhI ja vAparI zake che. jo A maryAdAnuM ullaMghana kare arthAt prathama praharanA AhArapANI cothA praharamAM vApare athavA anyane Ape, to te sAdhu kAlAtikrAMta doSanuM sevana kare che ane tethI te udghAtika-laghucaumAsI prAyazcittane prApta thAya che. kyAreka bhUlathI, pramAdathI prathama praharanA AhArAdi cothA prahara sudhI rahI jAya, to sAdhu-sAdhvI te AhArane svayaM vApare nahIM, bIjAne Ape nahIM paraMtu aceta nirdoSa DilabhUminuM pratilekhana karIne temAM te AhArane paraThI de. grahaNa karelA AhAra-pANI mATe kAlamaryAdA na hoya, to sAdhu-sAdhvImAM saMgrahavRtti ane AsaktibhAva vadhe che. temaja khAdya padArtho kyAreka vikRta thaI jAya, to tenAthI aneka rogotpattinI saMbhAvanA rahe che, A rIte aneka doSonI saMbhAvanA hovAthI sAdhu-sAdhvIe zAstrokta kAla maryAdAnuM ullaMghana karavuM na joIe. kSetrAtikrAMta doSa ane tenuM prAyazcita H 12 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA asaNaM vA jAva sAimaM vA paraM Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI bRhataka9pa sUtra addhajoyaNamerAe uvAiNAvettae / se ya Ahacca uvAiNAvie siyA, taM No appaNA bhuMjejjA, No aNNesiM aNuppadejjA, egate bahuphAsue thaMDile paDilehittA pamajjittA pariTThaveyavve siyA / ta appaNA bhuMjamANe aNNesiM vA dalamANe Avajjai cAummAsiya parihAraTThANaM ugghAiyaM / bhAvArtha :- sAdhuo ane sAdhvIone azana, pANI, mevA ane mukhavAsa Adi cAre prakArano AhAra ardhAyojananI maryAdAthI AgaLa sAthe laI javo kalpato nathI. kyAreka te AhAra rahI jAya to te AhArane svayaM vApare nahIM ane anyane Ape nahIM paraMtu ekAMta ane sarvathA acitta bhUminuM pratilekhana ane pramArjana karI te AhArane yogya vidhithI paraThI de. jo te AhArane svayaM vApare athavA anya sAdhu-sAdhvIone Ape to tene udghAtika-laghucAturmAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : - prastuta sUtramAM kSetrAtikrAMtadoSa ane tenA prAyazcittanuM kathana che. kSetrAtikAMta doSa - zAstrokta kSetra maryAdAnuM ullaMghana karavuM, te kSetrAtikrAMta doSa che. sAdhu-sAdhvI be gAunI kSetra maryAdAmAM AhAra-pANInI gaveSaNA mATe jaI zake che ane grahaNa karelA AhAra-pANIne sAthe laIne koI paNa dizAmAM be gAu sudhI jaI zake che. jo te maryAdAnuM ullaMghana kare, to te sAdhu kSetrAtikrAMta doSanuM sevana kare che ane te doSa sevanathI laghumAsI prAyazcittane prApta thAya che, tethI sAdhue apramattapaNe zAstrokta maryAdAnuM pAlana karavuM joIe. jo kyAreka bhUlathI A maryAdAnuM ullaMghana thaI jAya, to sAdhu-sAdhvIne te AhAra, pANI vAparavA kalpatA nathI paraMtu tene nirdoSa bhUmimAM paraThI devA joIe. AhAra-pANI sAthe laI javA mATe be gAunI kSetramaryAdA na hoya, to sAdhumAM saMgrahavRtti vadhe, rasAsvAdanuM poSaNa thAya vagere aneka doSonI saMbhAvanA che. anaiSaNIya AhArano viveka:|13 NiggaMtheNa ya gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppavidveNaM aNNayare acitte aNesaNijje pANabhoyaNe paDiggAhie siyA, atthi yA ittha kei sehatarAe aNuvaTThAviyae, kappai se tassa dAuM vA aNuppadAuM vA / Natthi ya ittha kei sehatarAe aNuvaTThAviyae, taM No appaNA bhuMjejjA, No aNNesiM dAvae, egate bahuphAsue thaDile paDilehittA pamajjittA pariveyavve siyA / bhAvArtha :- gRhasthanA gharamAM AhArane mATe praveza kare, tyAre sAdhu dvArA koI doSayukta acitta AhArapANI grahaNa thaI jAya to tyAM anupasthApita zaikSa-navadIkSita sAdhu hoya, to tene te AhAra ekavAra athavA thoDo-thoDo karIne anekavAra ApavA kahyuM che. jo koI anupasthApita-navadIkSita sAdhu na hoya to te anaiSaNika AhAra svayaM vApare nahIM ane anyane Ape nahIM paraMtu ekAMta ane acitta bhUminuM pratilekhana ane pramArjana karI yogya vidhithI paraThI de. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4. | 187 ] vivecana - prastuta sUtramAM prApta thayelA aneSaNIya AhArano viveka pradarzita karyo che. sAdhu-sAdhvI gaveSaNApUrvaka eSaNIya AhAra ja grahaNa kare che, tema chatAM kyAreka aneSaNIya-doSita AhAra grahaNa thaI jAya, to te doSita AhAra svayaM vApare nahIM paraMtu anupasthApita zaikSane-navadIkSita sAdhune ApI de. saMdatara aNuvakuvA - saMyama svIkAra pachI jyAM sudhI vaDI dIkSA na thAya, mahAvratanuM AropaNa na thAya ke mahAvratamAM sthApita na thAya, tyAM sudhI te navadIkSita sAdhu anupasthApita zaikSa kahevAya che. tevA anupasthApita nava dIkSita sAdhune asAvadhAnIthI grahaNa thayelo aneSaNIya acitta AhAra vAparavA mATe ApI zakAya che. | navadIkSita anupasthApita ziSya paNa saMyamI che to paNa tene pharIne upasthApana-mahAvratanuM AropaNa thayuM na hovAthI tene te AhAra vAparavAnuM prAyazcitta AvatuM nathI. mahAvratanA AropaNa samaye ja tenI vizuddhi thaI jAya che. jo te sAdhunA saMghADAmAM tevA navadIkSita ziSya na hoya to te doSayukta AhAra svayaM vApare nahIM ke anyane Ape nahIM, paraMtu prAsuka acitta bhUmimAM sUtrokta vidhithI paraThI de. kalpa-akalpa sthita sAdhuo mATe audezika AhAra viveka - 14 je kaDe kappaTThiyANaM kappai se akappaTThiyANaM, No se kappai kappaTThiyANaM / je kaDe akappaTThiyANaM No se kappai kappaTThiyANaM, kappai se akappaTThiyANaM / kappe ThiyA kappaTThiyA, akappe ThiyA akappaTThiyA / bhAvArtha :- je AhAra kalpasthita sAdhu mATe banAvelo hoya te akalpasthita sAdhune levA kahyuM che paraMtu kalpasthita sAdhune levo kalpato nathI. je AhAra akalpasthita sAdhu mATe banAvelo hoya te kalpasthita sAdhune levo kalpato nathI paraMtu anya akalpasthita sAdhune kahyuM che. je kalpamAM sthita che te kalpasthita kahevAya che ane je kalpamAM sthita nathI te akalpasthita kahevAya che. vivecanaH prastuta sUtramAM kalpasthita ane akalpasthita sAdhuone mATe audezika AhAra saMbaMdhI viveka pradarzita karyo che. khAvA- kalpasthita. je sAdhu acalakAdi dasa prakAranA kalpamAM sthita che ane pratikramaNa sahita paMca mahAvratarUpa dharmanuM pAlana kare che tevA prathama ane aMtima tIrthakaranA sAdhuo kalpasthita kahevAya che. avinaM- akalpasthita. je sAdhu acalakAdi dasa prakAranA kalpamAM sthita nathI paraMtu cAra prakAranA anivArya kalpa ane svaicchika cha prakAranA kalpomAM sthita che ane cAturyAma dharmanuM pAlana kare che tevA madhyavartI bAvIsa tIrthakaronA sAdhu akalpasthita kahevAya che. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 188 ] zrI bRha895 sUtra kalpasthita sAdhunA dasa kalpa A pramANe che :(1) acalakalpa:- maryAdita vastra rAkhavA tathA raMgIna ke bahumUlyavAna, AkarSaka vastra na rAkhavA paraMtu sapheda, alpamUlyavAna vastra rAkhavA. (2) auzikakalpa - anya koIpaNa sAdharmika athavA sAMbhogika sAdhuonA uddezyathI banAvelA AhArAdi audezika doSayukta hovAthI tevA AhArAdine grahaNa na karavA. (3) zayyAtarapiMDakalpa - zayyAdAtAnA AhArAdi grahaNa na karavA. (4) rAjapiMDakalpa :- abhiSikta mahArAjA AdinA AhArAdi grahaNa na karavA. (5) katikarmakalpa:- ratnAdhika saMto sAthe vaMdana Adi vinaya vyavahAra karavo. () vratakalpa - pAMca mahAvratonuM pAlana karavuM athavA cAra yAmanuM pAlana karavuM. cAra dhAmamAM cothA bahidvAdAna viramaNa vratamAM cothA ane pAMcamA mahAvratano samAveza thaI jAya che. (7) jayeSThakalpa - jenI vaDI dIkSA pahelA thaI hoya te jayeSTha kahevAya che ane sAdhvIone mATe badhA sAdhu jayeSTha che, tethI tene jayeSTha mAnI vyavahAra karavo. (8) pratikamaNakalpa - nitya niyamita rUpe divasa saMbaMdhI ane rAtri saMbaMdhI pratikramaNa karavuM. (9) mAsakalpa - hemaMta ke gISma RtumAM vicaraNa karatAM koI paNa prAmAdimAM sAdhue eka mAsathI ane sAdhvIe be mAsathI vadhu na rahevuM tathA sAdhue eka mAsa rahyA pachI tyAM be mAsa sudhI ane sAdhvIe be mAsa rahyA pachI tyAM cAra mAsa sudhI pharI AvIne na rahevuM. (10) cAturmAsa kahyuM :- varSARtumAM cAra mahinA sudhI eka ja grAmAdimAM sthira rahevuM. cAturmAsamAM vihAra na karavo ane cAturmAsa pachI te gAmamAM na rahevuM ane tyArapachI ATha mahinA(pachI cAturmAsakALa AvI javAthI bAra mahinA) sudhI pharI tyAM AvIne na rahevuM. prathama ane aMtima tIrthakaranA sAdhu-sAdhvIone A dasa kalpanuM pAlana karavuM Avazyaka che. madhyama tIrthakaronA sAdhu-sAdhvIone uparokta daza kalpanuM pAlana anivArya nathI. te sAdhuone daza kalpamAMthI (1) zayyAtarapiMDakalpa, (2) kRtikarmakalpa (3) vratakalpa (4) jayeSTha kalpa. A cAra kalpanuM pAlana anivArya che. zeSa cha kalponuM pAlana karavuM Avazyaka nathI. teo potAnI icchAnusAra cha kalpanuM pAlana kare che. cha cchika kalpa:(1) acala - madhyanA bAvIsa tIrthaMkaranA sAdhuo alpamUlyavAna ke bahumUlyavAna, sapheda ke raMgIna, alpa ke adhika vastro icchAnusAra rAkhI zake che. (2) audezika :- potAnA nimitte banelA AhAra Adi levA nahi paraMtu anya koI sAdharmika sAdhune mATe banelA AhArAdi icchA pramANe levA. (3) rAjapiMDa - rAjA mATe banAvelA AhAra Adi icchAnusAra grahaNa karavA. (4) pratikramaNa:- icchAnusAra devasI ke rAtrika pratikramaNa karavuM paraMtu pAkhI, caumAsI ane sAMvatsarika pratikramaNa avazya karavuM. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | deza-4 | 189 (5) mAsakalpa - koI paNa gAma AdimAM eka mAsa athavA tenAthI adhika samaya icchA pramANe rahevuM athavA kyAreka pharI tyAM AvIne rahevuM. () cAturmAsa kalpaH- icchA hoya to cAra mahinA sudhI eka jagyAe rahevuM anyathA prathama kalpa pUrNa thAya, tyAM sudhI arthAt saMvatsarI sudhI eka sthAne sthira rahevuM ane saMvatsarI pachI vihAra karavo. kalpasthita ane akalpasthita sAdhuonI A prakAranI bhinna-bhinna maryAdA che, jema ke- kalpasthita sAdhuone mATe audezika kalpanuM pAlana anivArya che, tethI te sAdhuo potAnA mATe ke potAnA sAdharmika, sAMbhogika ke akalpasthita sAdhunA uddezathI banAvelo AhAra grahaNa karatA nathI paraMtu akalpasthita sAdhuone mATe audezika kalpanuM pAlana svaicchika che. te sAdhuo potAnA mATe banAvelo AhAra grahaNa karatA nathI paraMtu anya sAdhu mATe banAvelo AhAra grahaNa kare che arthAt eka sAdhunA nimitte banAvelo AhAra bIjA sAdhu grahaNa kare che. A rIte kalpa-akalpasthita sAdhuoe pota-potAnI maryAdA anusAra audezika AhAra grahaNamAM viveka rAkhavo joIe. sAdhu-sAdhvIne anyagaNamAM javAnI vidhiH 15 bhikkhu ya gaNAo avakamma icchejjA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, No se kappai aNApucchittA AyariyaM vA uvajjhAyaM pavattiM vA theraM vA gaNiM vA gaNaharaM vA gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM vihritte| kappai se ApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / te ya se viyarejjA evaM se kappai aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / te ya se No viyarejjA evaM se No kappai aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha :- jo koI sAdhu svagaNane choDIne anyagaNano (zrutagrahaNa karavA mATe)svIkAra karavA cha totane- (1) AyArtha (2) 6pAdhyAya (3) pravarta: (4) sthavi2 (5) ANi (G) 152 athavA (7) gaNAvacchedakane pUchyA vinA anyagaNano svIkAra karavo kalpato nathI, AcArya thAvata gaNAvacchedakane pUchIne anyagaNano svIkAra karavo kahyuM che. jo AcArya Adi AjJA Ape to anyagaNano svIkAra karavA kahyuM che. jo teo AjJA na Ape to anyagaNano svIkAra karavo kalpato nathI. |16 gaNAvaccheie ya gaNAo avakkamma icchejjA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae- No se kappai gaNAvaccheiyassa gaNAvaccheittaM aNikkhivittA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai gaNAvaccheiyassa gaNAvaccheiyattaM NikkhivittA aNNaM gaNa uvasaMpajjittANaM viharittae / No se kappai aNApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai se ApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / te ya se viyarejjA, evaM se kappai aNNaM gaNaM uvasapajjittANa viharittae, te ya se No viyarejjA evaM se No kappai aNNa gaNa uvasaMpajjittANaM viharittae / Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] zrI braha095 sUtra bhAvArtha :- jo gaNAvacchedaka svagaNane choDIne anya gaNano svIkAra karavA icche to- teNe potAnA gaNAvacchedaka padano tyAga karyA vinA anyagaNano svIkAra karavo kalpato nathI, potAnA gaNAvacchedaka padano tyAga karIne anya gaNano svIkAra karavo kalpa che. AcArya yAvatuM gaNAvacchedakane pUchyA vinA anyagaNano svIkAra karavo kalpato nathI, AcArya yAvata gaNAvacchedakane pUchIne anyagaNano svIkAra karavA kahyuM che. jo AcArya Adi AjJA Ape to tene anyagaNano svIkAra karavo kalpa che, AjJA na Ape to anyagaNano svIkAra karavo kalpato nathI. |17 Ayariya-uvajjhAe ya gaNAo avakkamma icchejjA aNNaM gaNaM uvasapajjittANa viharittae, No se kappai Ayariya-uvajjhAyassa AyariyauvajjhAyattaM aNikkhivittA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai se Ayariya-uvajjhAyassa Ayariya-uvajjhAyattaM NikkhivittA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / No se kappai aNApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai se ApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / te ya se viyarejjA evaM se kappai aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, te ya se No viyarejjA evaM se No kappai aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha :- jo AcArya athavA upAdhyAya svagaNane choDIne anyagaNano svIkAra karavA icche, to tene potAnA AcArya ke upAdhyAya padano tyAga karyA vinA anyagaNano svIkAra karavo kalpato nathI, potAnA AcArya-upAdhyAya padano tyAga karIne anyagaNano svIkAra karavo kahyuM che. AcArya yAvata gaNAvacchedakane pUchyA vinA anyagaNano svIkAra karavo kalpato nathI, AcArya bhAvatuM gaNAvacchedakane pUchIne anyagaNano svIkAra karavo kahyuM che. AcArya Adi AjJA Ape to tene anyagaNano (zratagrahaNa mATe) svIkAra karavo kalpa che, jo te AjJA na Ape to tene anyagaNano (zratagrahaNa mATe) svIkAra karavo kalpato nathI. vivecana : prastuta sUtramAM koI viziSTa kAraNathI sAdhune anyagaNamAM javuM hoya, to tenI vidhi pradarzita karI che. koI sAdhu jJAnAdinI prApti athavA vizeSa saMyamanI sAdhanAnA lakSathI thoDA samaya mATe anyagaNanA AcArya athavA upAdhyAyanI upasaMpadA-nizrA svIkAravA icche to teNe potAnA AcAryanI svIkRti levI jarUrI che. jo AcArya najIkamAM na hoya to upAdhyAya, pravartaka, sthavira, gaNi, gaNadhara(gaNanAdhAraka vaDila) ane gaNAvacchedaka Adi kramazaH je upasthita hoya, tenI svIkRti laIne ja anyagaNamAM jaI zake che, anyathA(AcAryAdinI AjJA vinA jAya to) te prAyazcittane prApta thAya che. adhyayana AdinI samApti pachI pharI te sAdhu svagacchanA AcArya pAse AvI jAya che. AcArya, upAdhyAya athavA gaNAvacchedaka Adi padavIdhara paNa viziSTa adhyayana mATe anya AcArya athavA upAdhyAyanI pAse javA icche to te paNa jaI zake che, paraMtu teNe anya gacchamAM jatAM pahelAM ane potAnA gacchane choDatAM pahelAM potAnA padano tyAga karavo jarUrI che. gacchanI vyavasthA Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza -4 191 barAbara cAlI zake tevI vyavasthA karIne anya yogya sAdhune potAnuM pada soMpIne ane pachI navA padavIdharanI AjJA laIne ja jaI zake che paraMtu AjJA vinA jaI zakatA nathI. AcArya Adi adhyayana pUrNa thayA pachI pharIne svagacchamAM AvIne pada grahaNa karI zake che. A rIte AcAryAdinI svIkRti meLavyA pachI sAdhu ekalA paNa vihAra karI anyagaNamAM jaI zake che, paraMtu sAdhvI ekalI jaI zakatI nathI. tene svIkRti maLyA pachI paNa anya eka sAdhvI sAthe anyagaNamAM javuM joIe. sAMbhogika vyavahAra mATe anyagaNamAM javAnI vidhi : 18 bhikkhU ya gaNAo avakkamma icchejjA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, jo se kappai aNApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai se ApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae / te ya se viyarejjA evaM se kappai aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, te ya se No viyarejjA evaM se No kappai aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae / jatthuttariyaM dhammaviNayaM labhejjA, evaM se kappai aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, jatthuttariyaM dhammaviNayaM No labhejjA evaM se No kappai aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha :sAdhu svagaNamAMthI nIkaLI anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahArano svIkAra karavA icche, to AcArya yAvat gaNAvacchedakane pUchayA vinA anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpato nathI paraMtu AcArya yAvat gaNAvacchedakane pUchIne anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpe che, AcArya Adi AjJA Ape to ja anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpe che, AcArya Adi AjJA na Ape to anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpato nathI. jo temAM saMyama dharmanI unnati thatI hoya to anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpe che.jo temAM saMyamadharmanI unnati na thatI hoya to anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpato nathI. 19 gaNAvaccheie ya gaNAo avakkama icchejjA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, No se kappai gaNAvaccheiyattaM aNikkhivittA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai se gaNAvaccheiyattaM NikkhivittA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae / No se kappai aNApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai se ApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae / te ya Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhatkalpa sUtra se viyarejjA evaM se kappai aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, te ya se No viyarejjA evaM se No kappai aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharitta / 192 jatthuttariyaM dhammaviNayaM labhejjA evaM se kappar3a aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, jatthuttariyaM dhammaviNayaM No labhejjA evaM se No kappai aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha :gaNAvacchedaka svagaNamAMthI nIkaLIne anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahArano svIkAra karavA icche to gaNAvacchedaka padano tyAga karyA vinA anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpato nathI, gaNAvacchedakanuM pada choDIne anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpe che. AcArya yAvat gaNAvacchedakane pUchyA vinA anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpato nathI, AcArya yAvat gaNAvacchedakane pUchIne anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpe che. AcArya Adi AjJA Ape to anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo ka2e che, AcArya Adi AjJA na Ape to anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpato nathI. temAM saMyamadharmanI unnati thatI hoya to anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpe che, jo temAM saMyamadharmanI unnati thatI na hoya to anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpato nathI. 20 Ayariya-uvajjhAe ya gaNAo avakkamma icchejjA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajittANaM viharittae / jo se kappai Ayariya-uvajjhAyattaM aNikkhivittA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae / kappai se Ayariya-uvajjhAyattaM NikkhivittA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae / No se kappara aNApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai se ApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae / te ya se viyarejjA evaM se kappai aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, te ya se No viyarejjA evaM se No kappai aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharitta / jatthuttariyaM dhammaviNayaM labhejjA evaM se kappai aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae, jatthuttariyaM dhammaviNayaM No labhejjA evaM se No kappai aNNaM gaNaM saMbhogapaDiyAe uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha :AcArya athavA upAdhyAya svagaNamAMthI nIkaLIne anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavA icche to AcArya ke upAdhyAya padano tyAga karyA vinA anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpato nathI, paraMtu potAnA padano tyAga karIne anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udezaka-4 197 | karavA kahyuM che. AcArya yAvatuM gaNAvacchedakane pUchyA vinA temane anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpato nathI, AcArya yAvata gaNAvacchedakane pUchIne anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpa che. AcAryAdi AjJA Ape to anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpa che, AcArya Adi AjJA na Ape to anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpato nathI. temAM saMyamadharmanI unnati thatI hoya to anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kahyuM che, temAM saMyamadharmanI unnati thatI na hoya to anyagaNanI sAthe sAMbhogika vyavahAra karavo kalpato nathI. vivecana : prastuta sUtromAM AcArya ke upAdhyAyane anyagaNanA sAdhuo sAthe sAMbhogika vyavahAra mATe javAnI vidhi pradarzita karI che. mo:- sAdhuo mAMDalAmAM eka sAthe bese, uThe, AhAra-pANI vApare tathA anya dainika kartavyonuM eka sAthe pAlana kare tene saMbhoga kahe che athavA sAdhuonA parasparanA vyavahArane saMbhoga kahe che. samavAyAMga sUtranA 12mA samavAyamAM saMbhoganA bAra bheda kahyA che, te A pramANe che(1) upadhi - vastra, pAtra Adi upakaraNo paraspara levA-devA. (2) zrata - zAstranI vAMcanA levI-devI. (3) bhakta-pAna :- paraspara AhAra-pANI athavA auSadhanI Apa-le karavI. (4) aMjalipagraha(hAtha joDIne) - saMyama paryAyamAM moTA sAdhuonI pAse hAtha joDIne UbhA rahevuM athavA te sAme maLe tyAre mastaka namAvIne hAtha joDavA. (5) dAna - ziSyanuM AdAna-pradAna karavuM. () nimaMtraNa - zayyA, upadhi, AhAra, ziSya ane svAdhyAya Adine mATe nimaMtraNa ApavuM. (7) abhyatthAna - dIkSA paryAyamAM jayeSTha(moTA) sAdhu samIpamAM Ave tyAre UbhA thavuM. 8) katikarma - aMjaligrahaNa - AvartanapUrvaka mAthu namAvIne hAtha joDI, sUtranA uccAraNa sahita vidhipUrvaka vaMdana karavA. 9) vaiyAvacca - zarIra coLavuM Adi zArIrika sevA karavI, AhAra Adi lAvIne ApavA, vastrAdi sIvavA athavA dhovA, maLa-mUtra paraThavA vagere sevAkArya karavA. (10) samavasaraNa - eka ja upAzrayamAM besavuM, sUvuM, rahevuM vagere pravRttio karavI. (11) saMniSadhA - eka Asana para besavuM athavA besavA mATe Asana ApavuM. (12) kathA prabandhaH- dharmasabhAmAM eka sAthe besIne athavA UbhA rahIne pravacana ApavuM. eka gaNanA athavA aneka gaNonA sAdhuomAM A bAra prakAranA paraspara vyavahAra thatAM hoya, teo paraspara sAMbhogika sAdhu kahevAya che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 | zrI bRha895 sUtra je sAdhuomAM AhAra-pANI sivAya agiyAra vyavahAra hoya che te paraspara anya sAMbhogika sAdhu kahevAya che. AcAra, vicAra lagabhaga samAna hoya, te samanoza sAdhu kahevAya che. | samanojJa sAdhuonI sAthe ja A agiyAra athavA bAra prakAranA vyavahAra karAya che paraMtu asamanojJa arthAtu pArzvastha ane svacchedAcArI sAdhunI sAthe A bAra prakAranA vyavahAra karAtA nathI. lokavyavahAra athavA apavAda rUpe gItArtha sAdhunA nirNayathI tenI sAthe koI paNa vyavahAra karI zakAya che. akAraNa athavA gItArthanA nirNaya vinA paraspara uparokta vyavahAra karavAthI prAyazcitta Ave che. sAdhuo dvArA sAdhvIonI sAthe uparokta bAra prakAranA vyavahAramAMthI sAmAnya rIte (1) zrata (2) aMjalipragraha (3) ziSyadAna (4) abhyatthAna (5) kRtikarma ane (6) kathAprabandha, A cha vyavahAra ja karAya che, (1) upadhi AdAna-pradAna (2) bhojana-pANI AdAna-pradAna (3) nimaMtraNa (4) vaiyAvacca (5) samavasaraNa ane (6) saMniSadhA, A cha vyavahAra apavAdayukta sthitimAM ja karI zakAya che. pUrvanA sUtromAM adhyayananA lakSyathI alpakAla mATe anya gacchamAM javAnuM kathana che ane A sUtromAM haMmeza mATe eka mAMDalAmAM AhAra Adi saMbhogano svIkAra karIne anyagacchamAM javAnuM varNana che. tenA mATe AcArya AdinI AjJA prApta karavI ane anya yogya bhikSune padavI devI vagere vidhi pUrvavatu jANavI. A sUtromAM AjJAprApti pachI eka vikalpa vadhAre che, atyuttariyaM dharma-niyaM tameLA saMyama sAdhanA karatAM sAdhune pratIta thAya ke A gaNamAM rahevAmAM, eka mAMDalAmAM AhAra-pANI karavAmAM ke kutikarma Adi Avazyaka kAryo karavAmAM jeTalI bhAvavizuddhi thAya che, jJAna darzana cAritranI ArAdhanA thAya che, tenAthI vizeSa ArAdhanA anya gacchamAM thaI zake tema che, to te jJAnAdinI vRddhine mATe anyagaNamAM javA mATe icche, to te jenI nizrAmAM rahetA hoya tenI anujJA laIne jaI zake che. paraMtu je gacchamAM javAthI saMyamanI hAni thAya tevA gacchamAM javAnI jinAjJA nathI. sAdhu anya koI paNa kAraNathI anya gacchamAM jAya, to nizItha u. 1mAM tenuM prAyazcitta kahyuM che. AcArya AdinA netRtva mATe anyagaNamAM javAnI vidhiH| 21 bhikkhU ya icchejjA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae, No se kappai aNApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae, kappai se ApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae / te ya se viyarejjA evaM se kappai aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae, te ya se No viyarejjA, evaM se No kappai aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM udisAvettae / se kappai tesiM kAraNaM adIvettA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM udisAvettae, kappai se tesiM kAraNaM dIvettA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae / bhAvArtha- sAdhu anyagaNanA AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe athavA tenuM netRtva karavAne mATe) javA icche to potAnA AcArya yAvata gaNAvacchedakane pUchyA vinA anya gaNa AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpatuM nathI, potAnA AcArya yAvata gaNAvacchedakane pUchIne anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kahyuM che. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6deza-4 | 185 / AcArya Adi AjJA Ape to anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpa che. jo teo AjJA na Ape to anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpatuM nathI. potAnA AcArya Adine kAraNa batAvyA vinA anya AcArya athavA upAdhyAyane vAMcanA devA mATe javuM kalpatuM nathI, AcArya Adine kAraNa batAvIne ja anya AcArya athavA upAdhyAyane vAMcanA devA mATe javuM kahyuM che. | 22 gaNAvaccheie ya icchejjA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uhisAvettae, No se kappai gaNAvaccheiyattaM aNikkhivittA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae / kappai se gaNAvaccheiyattaM NikkhivittA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae / se kappai aNApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae, kappai se ApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uhisAvettae / te ya se viyarejjA evaM se kappai aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae, te ya se No viyarejjA evaM se No kappai aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae / _No se kappai tesiM kAraNaM adIvettA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae, kappai se tesiM kAraNaM dIvettA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae / bhAvArtha gaNAvacchedaka anyagaNanA AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devAne mATe (athavA tenuM netRtva karavA mATe) javA icche, to teNe potAnuM pada choDyA vinA anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpatuM nathI, potAnuM pada choDIne anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kahyuM che. potAnA AcArya yAvata gaNAvacchedakane pUchayA vinA anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpatuM nathI, potAnA AcArya yAvatu gaNAvacchedakane pUchIne anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kahyuM che. teo AjJA Ape to anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA javuM kalpa che, AjJA na Ape to anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpatuM nathI. potAnA AcArya Adine kAraNa batAvyA vinA anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpatuM nathI, teone kAraNa batAvIne ja anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kahyuM che. 23 Ayariya-uvajjhAe ya icchejjA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM udisAvettae, No se kappai Ayariya-uvajjhAyattaM aNikkhavittA aNNaM Ayariya-uvajjhAya uddisAvettae, kappai se Ayariya-uvajjhAyattaM NikkhivittA aNNaM AyariyauvajjhAyaM uddisAvettae / No se kappai aNApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI brukalpa sUtra Ayariya uvajjhAyaM uddisAvettae, kappara se ApucchittA AyariyaM vA jAva gaNAvaccheiyaM vA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae / te ya se viyarejjA evaM se kappara Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae, te ya se jo viyarejjA evaM se No kappai aNNaM Ayariya uvajjhAyaM uddisAvettae / 196 No se kappai tesiM kAraNaM adIvettA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae, kappara se tesiM kAraNaM dIvettA aNNaM Ayariya-uvajjhAyaM uddisAvettae / bhAvArtha:- AcArya athavA upAdhyAya anya gaNanA AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devAne mATe (athavA tenuM netRtva karavA mATe) javA Icche, to teNe potAnuM pada choDayA vinA anya gaNanA AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpatuM nathI, potAnuM pada choDIne anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpe che. potAnA AcArya yAvat gaNAvacchedakane pUchyA vinA anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA javuM kalpatuM nathI, potAnA AcArya yAvat gaNAvacchedakane pUchIne anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpe che. potAnA AcArya Adi AjJA Ape to anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpe che, AcArya Adi AjJA na Ape to anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpatuM nathI. potAnA AcArya Adine kAraNa batAvyA vinA anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpatuM nathI, teone kAraNa batAvIne ja anya AcArya athavA upAdhyAyane vAcanA devA mATe javuM kalpe che. vivecana : prastuta sUtramAM anya gacchanA AcArya ke upAdhyAyane potAnI nizrA dhAraNa karAvavA mATe javAno viveka pradarzita karyo che. kavisAvittap- uddezavituna svasya gurutyuMna vyavasthApavittum / potAne guru tarIke sthApita karavA mATe arthAt anya AcArya ke upAdhyAyane potAnI upasaMpadA-nizrA dhAraNa karAvavA mATe javuM. potAnI nizrA dhAraNa karAvavAmAM te sAdhune vAcanA ApavI, samAcArInI samajaNa ApavI vagere tenA saMyamI jIvananA sarvAMgI vikAsanI saMpUrNa javAbadArIno svIkAra thAya che. anya gacchanA AcArya ke upAdhyAyane potAnI nizrA dhAraNa karAvavAnA aneka kAraNo che, jema ke(1) koI gacchanA AcArya mRtyu pAme, tyAra pachI te gacchamAM uttama kulotpanna navadIkSita sAdhune AcAryanI padavI apAya tyAre te navA banAvelA AcAryane zruta adhyayana karavuM jarUrI hoya ane te nUtana AcAryane gacchano bhAra anyane soMpIne AvavuM zakya na hoya. (2) koI gacchanA navA banAvelA AcAryane adhyayana mATe AvavAnI paristhiti na hoya. (3) koI gacchanA AcArya koI vikaTa paristhitimAM hoya ane te sAdhunA pUrva upakArI hoya ityAdi anivArya paristhitiomAM anya gacchanA AcArya ke upAdhyAyane vAcanA devI athavA potAnI nizrA dhAraNa karAvavI jarUrI bane che. A prakAranA kAraNomAMthI koIpaNa Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-4 [ 197] kAraNe anya gacchamAM javuM jarUrI hoya, tyAre potAnA AcArya AdinI AjJApUrvaka jaI zakAya che, paraMtu jatAM pahelA potAnA AcArya Adi samakSa vAramAM tIvettA kAraNanI spaSTatA karyA pachI ja te jaI zake che. sAdhunA mRta zarIrane paraThavAnI vidhiH24 bhikkhU yA rAo vA viyAle vA Ahacca vIsuMbhejjA, taM ca sarIragaM kei veyAvaccakare bhikkhu icchejjA egate bahuphAsue paese pariTThavettae / asthi ya ittha kei sAgAriyasaMtie uvagaraNajAe acitte pariharaNArihe kappai se sAgAriyakaDaM gahAya taM sarIragaM egate bahuphAsue paese pariTuvettA tattheva uvaNikkhiviyavve siyA / bhAvArtha :- koI sAdhunuM rAtre athavA vikALamAM mRtyu thayuM hoya, to te sAdhunA mRta zarIrane koI sevArata sAdhu ekAMtamAM sarvathA aceta bhUmimAM paraThavA icche tyAre jo tyAM upayogamAM AvavA yogya gRhasthanA acitta upakaraNa arthAt mRta zarIrane upADavA yogya lAkaDAnuM pATiyuM vagere hoya to tene prAtihArikarUpe grahaNa karIne te pATiyA upara mRta zarIrane sthApita karI, tene ekAMtamAM laI jaIne sarvathA acitta bhUmimAM paraThIne te kASThane tenA yogya sthAne rAkhI de. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhunA mRta zarIrane paraThavAnI vidhi pradarzita karI che. sAdhu koI sthAnamAM mAsakalpa Adi rahyA hoya, tyAM acAnaka koI sAdhunuM rAtre ke saMdhyA samaye mRtyu thaI jAya, to te sAdhunA mRtazarIrane paraThavAnI vidhi anya sahavartI sAdhue turaMta karavI joIe. bhASyakAre A viSayanuM vistRta varNana karyuM che. te samaye koI gRhastha ke zraddhAvAna zrAvaka tyAM hAjara hoya ane te kartavya samajIne mRtadehanI aMtima saMskAra vidhi kare, to sAdhu temAM nirapekSa bhAva rAkhe ane jo tyAM koI gRhastho na hoya, to svayaM tene paraThavAnI vidhi vivekapUrvaka kare. je samaye sAdhunuM maraNa thAya te samaye ja nirjIvazarIrane bahAra kADhI nAkhavuM joIe. mRtadehane laI javA mATe gAma AdimAM athavA upAzrayamAM vahana karavA yogya kASTha, vAMsa athavA DoLI Adi maLe, to tene gRhasthanI pAsethI prAtihArika rUpe grahaNa karI, teno upayoga karI, te upakaraNane pAchA ApI zakAya che. bhASyakAre mRtadehane paraThavA yogya dizAonuM varNana paNa karyuM che. mRtadehane paravA mATe sAdhuonA nivAsasthAnathI naiRtyakoNa yogya ane zubha che, A dizAmAM paraThavAthI saMghamAM samAdhi rahe che. jo ukta dizAmAM paraThavA yogya sthAna na maLe to dakSiNadizAmAM mRtadehane paraThe ane te dizAmAM paNa yogya sthAna na maLe to agni koNamAM paraThe, zeSa badhI dizAo mRtadehano parityAga karavA mATe azubha che. te dizAomAM mRtadeha paraThavAthI saMghamAM kalaha, bheda ane rogAdinI utpatti thAya che. jo mRtadehane rAtre rAkhavo paDe to saMghanA sAdhuoe AkhI rAta jAgaraNa karavuM joIe. mRtadehamAM koI bhUta, preta pravezI na jAya te mATe tenA hAtha-paganA baMne aMguThA upara dorI bAMdhavI joIe ane AMgaLInA madhya bhAganuM chedana karavuM joIe, kAraNa ke kSatadehamAM bhUtapretAdi praveza karatA nathI. vyavahArasutra uddezaka-7 vihAra karatAM mArgamAM kALadharma pAmelA sAdhunA zarIrane paraThavAnI vidhinuM varNana che ane ahIM upAzrayamAM kALa dharma pAmelA sAdhunA zarIrane paraThavAnuM varNana che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrI bRhatkalpa sUtra kaSAyonA upazamanI anivAryatA - 25 bhikkhU ya ahigaraNaM kaTTu taM ahigaraNaM aviosavettA, No se kappai gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA Nikkhamittae vA pavisittae vA, bahiyA viyArabhUmiM vA vihArabhUmiM vA Nikkhamittae vA pavisittae vA, gAmANugAmaM duijjittae, gaNAo vAgaNaM saMkamittae, vAsAvAsaM vA vatthae / jattheva appaNo Ayariya-uvajjhAyaM pAsejjA bahussuyaM - babbhAgamaM, tassaMtie Alotta, pahinamitta, bivittaN, niihattam, vikRitta5, visohitta5, akaraNayAe abbhuTThittae, ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajjittae / seya suNa paTThavie Aiyavve siyA, se ya sueNa No paTThavie No Aiyavve siyA / se ya sueNa paTThavijjamANe No Aiyai, se NijjUhiyavve siyA / bhAvArtha :- jo koI sAdhu-sAdhvIne ekabIjA sAthe kalaha-kaleza thayo hoya to paraspara kSamApanA karIne kalahane upazAMta na kare tyAM sudhI tene gRhasthanA gharamAM bhojana-pANI mATe praveza karavo kalpato nathI, upAzrayanI bahAra sthaMDila bhUmimAM ke svAdhyAyabhUmimAM javuM-AvavuM kalpatuM nathI, tene grAmAnugrAma vihAra karavo kalpato nathI, eka gaNathI bIjA gaNamAM saMkramaNa karavuM ane varSAvAsa rahevuM kalpatuM nathI. jyAM potAnA bahuzruta ane bahu AgamanA jANakAra AcArya ane upAdhyAya hoya tenI pAse jaIne AlocanA, pratikramaNa, niMdA, garha karavI, pApathI nivRtta thavuM, pApanA phaLathI zuddha thavuM, pharIne pApakarma na karavA mATe pratijJAbaddha thavuM ane yathAyogya tapa rUpa prAyazcittano svIkAra karavo kalpe che. te prAyazcitta jo zruta anusAra apAya to te prAyazcittane grahaNa karavuM joIe ane zruta anusAra na apAya to te prAyazcittane grahaNa karavuM na joIe. zruta anusAra prAyazcitta ApavA chatAM sAdhu-sAdhvI teno svIkAra na kare, to teone gaNathI pRthak karavA joIe. vivecanaH prastuta sUtramAM tIvra kaSAyane AdhIna thayelA sAdhunA kartavyanuM nidarzana che. chadmastha dazAmAM koI paNa nimittathI kaSAyanA udayane AdhIna thaI javAya to sAdhue turaMta potAnA kaSAyone zAMta karavA jarUrI che. kaSAyonI upazAMti vinA tene gocarI, svAdhyAya ke laghuzaMkA nivAraNa Adi sUtrokta koI paNa kArya karavA kalpatA nathI. te sAdhue turaMta AcArya Adi je bahuzruta sAdhu bhagavaMta hAjara hoya tenI pAse AlocanA(prAyazcitta) karIne kalahathI nivRtta thavuM jarUrI che. kaSAyo zAMta na thAya tyAM sudhI sAdhu saMyamabhAvathI vyuta thatAM rahe che ane te kramazaH adhikamAM adhika prAyazcittane prApta thAya che, tethI kaSAyone zAMta karavA mATe sAdhue zIghra sAvadhAna thaI javuM joIe. koI durAgrahI sAdhu zAMta na thAya ke AlocanA na kare, to paNa tene gacchanI vyavasthA mATe prAyazcitta ApI zakAya che. samajAvavA chatAM paNa na samaje ane prAyazcitta paNa na svIkAre to tene gacchathI judA karavAnuM paNa sUtramAM vidhAna che arthAt tenI sAthe eka mAMDale AhAra ane vaMdanA Adi vyavahAra baMdha karavA joIe. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 | 199 | sukha padyavA.. prAyazcitta grahaNa karanAra sAdhu bahuzruta hoya ane prAyazcitta denAra pakSapAtanA kAraNe Agama viparIta prAyazcitta Ape to bahuzruta sAdhu te prAyazcittano asvIkAra karI zake che. sUtranA A nirdezathI spaSTa thAya che ke sUtraviparIta AjJA koInI paNa hoya teno asvIkAra karavAthI jinAjJAnI virAdhanA thatI nathI. sUtrokta A kathana gItArtha ane bahuzruta sAdhuo mATe ja che. agItArtha ane abahuzruta sAdhuo mATe guru AjJA ja balavattara che. agItArtha sAdhuoe koIpaNa tarkavitarka karyA vinA guru pradatta prAyazcittano svIkAra karavo joIe. parihAra kalpasthita sAdhunI sevA :| 26 parihArakappaTThiyassa NaM bhikkhussa kappai Ayariya-uvaNjhAeNaM tadivasaM egagihasi piMDavAyaM davAvettae / teNaM paraM No se kappai asaNaM vA jAva sAima vA dAuM vA aNuppadAuM vaa| kappai se aNNayaraM veyAvaDiyaM karettae, taM jahAaTThAvaNa vA,NisIyAvaNa vA tuyaTTAvaNa vA uccAra-pAsavaNa-khela-jallasiMghANAvigiMcaNaM vA visohaNaM vA karettae / aha puNa evaM jANejjA-chiNNAvAesu paMthesu Aure, jhiMjhie, pivAsie, tavassI, dubbale, kilaMte, mucchejja vA pavaDejja vA evaM se kappai asaNaM vA jAva sAimaM vA dAuM vA aNuppadAuM vA / bhAvArtha :- parihArakalpasthita (pArihArika nAmanA tapa prAyazcittane vahana karanArA) sAdhu je divase parihAratapano svIkAra kare, te divase tene eka gharethI AhAra lAvIne ApavAnuM AcArya, upAdhyAyane kahyuM che. tyAra pachI tene azana Adi ekavAra ApavA ke vAraMvAra ApavA kalpatA nathI paraMtu jarUriyAta hoya tyAre parihArakalpasthita sAdhune uThADavA, besADavA, paDakhu pheravavuM, tenA maLa, mUtra, zleSma, kapha vagere paraThavA, maLamUtrAdithI lipta upakaraNone zuddha karavA vagere sevAnA kArya karavA kahyuM che. jo AcArya athavA upAdhyAya jANe ke te sAdhu glAna, bhUkhyA, tarasyA, tapasvI, durbala ane kalAMta-azakta thaIne gamanAgamananA mArgamAM kyAMka mUcchita thaI jAya ke paDI jAya, tevI paristhiti che, to tene azanaAdi cAre AhAra ekavAra ApavA athavA vAraMvAra ApavA kahyuM che. vivecana : prastuta sUtramAM parihArakalpasthita sAdhu sAthenA vyavahAranuM nirUpaNa che. parihAra tapa prAyazcittano svIkAra karanAra sAdhu parihAraka5sthita kahevAya che. je sAdhu sahavartI anya sAdhuo sAthe athavA gRhastho sAthe ugra kalaha kare, saMyamanI virAdhanA kare athavA mahAvratano bhaMga kare ityAdi moTA doSonA daMDa rUpe tene saMgha athavA gaNathI pRthaka karAya che, tene pArivArika kahevAya che. te doSanI zuddhi mATe je taparUpa prAyazcittano svIkAra kare, tene pArivArika tapa kahe che. pArivArika sAdhu sAthe gacchanA anya sarva sAdhuono koI paNa prakArano vyavahAra hoto nathI te sarvane mATe pArihArika- choDavA yogya che. je divase te sAdhune parihAra tapamAM sthApita karavAmAM Ave che, te divase kyAMka koI utsava AdinA nimitte sarasa AhAra banelo hoya to tyAM AcArya tene sAthe laI jaIne manojJa bhojana-pANI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ] zrI bRhataka9pa sUtra apAve che. jethI sAmAnyajanatAne paNa jANa thaI jAya che ke te sAdhu koI viziSTa tapanI ArAdhanA karI rahyA che. tyAra pachI AcArya ke saMghanA koI paNa sAdhu tene bhojana-pANI ApatA nathI, paraMtu tenI vaiyAvacca mATe je sAdhune AcArya niyukta kare te tenA bhojana-pANI ane samAdhinuM dhyAna rAkhe che. parihAratapa karanAra sAdhu jyAre svayaM uThavA, besavA, cAlavA, pharavA Adi kArya karavAmAM asamartha thaI jAya tyAre tenI sevA karanAra sAdhu tene sahAyatA kare che ane gocarI lAvavAmAM asamartha hoya to tene bhojana-pANI lAvI Ape che. A rIte game te doSanuM sevana karanAra vyakti paNa jyAre Atmazuddhino mArga svIkAre, tyAre teno tiraskAra na karatAM tenI sAthe saMvedanazIlatA ane sahAnubhUtipUrvakano vyavahAra karavo, te ja jinazAsananI vizALatA ane udAratA che. pArihArika tapa saMbaMdhI kathana nizItha u. 4 tathA u.20mAM paNa che. mahAnadI pAra karavAno viveka - | 27 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA imAo paMca mahaNNavAo mahANaIo uddiTThAo gaNiyAo viyaMjiyAo aMto mAsassa dukkhutto vA tikkhutto vA sattarita vA sattara vA, tenA- , , sarayu, parIvarDa(voliyA), mahI ! aha puNa evaM jANejjA erAvaI kuNAlAe jattha cakkiyA egaM pAyaM jale kiccA, ega pAya thale kiccA, evaNha kappai aMto mAsassa dukkhutto vA, tikkhutto vA uttarittae vA saMtarittae vA / jattha evaM No cakkiyA evaNhaM No kappai aMto mAsassa dukkhutto vA tikkhutto vA uttarittae vA saMtarittae vA / bhAvArtha- sAdhu-sAdhvIone mahAnadIrUpe kahevAyelI, gaNAyelI, prasiddha, mahArNava(samudra) jevI pAMca mahAnadIone eka mAsamAM be athavA traNa vAra utaravI athavA hoDI dvArA pAra karavI kalpatI nathI, pAMca nadIonA nAma A pramANe che- (1) gaMgA (2) yamunA (3) sarayu (4) erAvatI(kozi) (5) mahI. jo te jANe ke kuNAlA nagarInI pAse je erAvatI nadI che, te nadIne eka paga pANImAM ane eka paga dharatI para rAkhIne pAra karI zakAya tema che, to tene eka mAsamAM be athavA traNavAra utaravI athavA pAra karavI kalpa che. ukta prakArathI pAra karI na zakAya tevI nadIone eka mahinAmAM be athavA traNavAra utaravI athavA pAra karavI kalpatI nathI. vivecana : prastuta sUtramAM mahAnadIne cAlIne utaravAnI ke naukAthI pAra karavAnI maryAdAnA atikramaNano niSedha karyo che. madhakho - je nadIo khUba UMDI hoya, jemAM agAdha pANI hoya, te mahAnadI kahevAya che. sUtrakAre mahAnadI mATe cAra vizeSaNa prayukta karyA che. phliA-udiSTa. je nadIne uddezIne "A mahAnadI che', tema kahevAmAM AvatuM hoya. piyAgo- gaNitaka. je nadInI mahAnadIrUpe gaNanA thatI hoya. viniyo - vyaMjita. potAnA nAmathI ja mahAnadIrUpe prasiddha hoya. mahAvo - mahArNava. je nadImAM samudranI jema agAdha jalarAzi hoya, je nadIo samudramAM maLatI hoya tene mahArNava kahe che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 . [ 201] prastutamAM sUtrakAre pAMca mahAnadIonA nAma ApyA che, paraMtu upalakSaNathI bIjI mahA nadIonuM paNa grahaNa thaI jAya che. sUtramAM prayukta saritA eTale svayaM pANImAM praveza karIne pAra karavuM tathA saMtarittA eTale nAva AdimAM besIne pAra karavuM, te pramANe artha thAya che. sAdhu svayaM jaLamAM praveza karIne nadIne pAra kare, to pANInA jIvonI virAdhanA thAya che. kyAreka pANInA pravAhamAM vahI javAthI AtmavirAdhanA paNa thAya che. nAva AdithI nadI pAra karavAthI pANInA jIvonI virAdhanAnI sAthe chakAyajIvonI virAdhanA paNa thAya che ane nAvikanA sahayoga para AdhAra rAkhavo paDe che. nAvika nadI pAra karAvyA pahelAM ke pachI paisA mAMge to paNa samasyA utpanna thAya che ityAdi aneka doSonI saMbhAvanA rahe che, tethI sAdhu jo anya mArga hoya to sAmAnya rIte nadI pAra kare nahIM paraMtu anya mArga na hoya ane te kSetramAM javuM jarUrI hoya, tevI vikaTa paristhitimAM mahAnadIne eka mahinAmAM ekavAra pAra karI zake che, be ke traNa vAra pAra kare, to te prAyazcittane prApta thAya che. je nadI gaMdha saMkti - jaMghA pramANa. paganI piMDI DUbe teTalA pANI vALI hoya, to te nadI zAstrokta vidhithI eka mahinAmAM be ke traNa vAra pAra karI zake che. tyAre paNa pANInA jIvonI alpa virAdhanA thAya, te dRSTikoNathI eka paga pANImAM ane eka paga sthalamAM arthAt jaLathI upara addhara rAkhe. saMkSepamAM pANI cIrIne javAthI pANInA jIvonI adhika virAdhanA thAya che, tethI eka-eka paga kramazaH upADIne yatanApUrvaka mUke. A pramANe nadI pAra kare. jo A pramANe pAra thaI zake tema na hoya arthAtu nadImAM pANI vadhAre hoya to te nadIne mahinAmAM be ke traNa vAra pAra kare nahIM. zAstrokta vidhithI nadI pAra karanAra sAdhune paNa aplAyika jIvonI virAdhanA mATe nizItha sUtra udde-12 mAM prAyazcittanuM kathana che. ghAsathI DhAMkelA nIcA upAzrayamAM rahevAno vivekaH 28 se taNesu vA taNapuMjesu vA, palAlesu vA palAlapuMjesu vA appaMDesu jAva makkaDAsaMtANaesu, ahe savaNamAyAyAe No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA tahappagAre uvassae hemaMta gimhAsu vatthae / bhAvArtha :- je upAzraya ghAsa, ghAsapaMja, parAla ke parAlajjathI banelo hoya, te IDA yAvata karoLi yAnA jALAthI rahita hoya, paraMtu te upAzrayanI chatanI UMcAI kAnathI nIce hoya, to tevA upAzrayamAM sAdhu-sAdhvIoe hemaMta athavA gISmaRtumAM rahevuM kalpatuM nathI. | 29 se taNesu vA jAva makkaDAsaMtANaesu uppi savaNamAyAe, kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA tahappagAre uvassae hemaMta-gimhAsu vatthae / bhAvArtha :- je upAzraya ghAsa AdithI banelo hoya yAvata karoLiyAnA jALAthI rahita hoya ane te upAzrayanI chatanI UMcAI kAnathI UMcI hoya to tevA upAzrayamAM sAdhu-sAdhvIoe hemata tathA gISmaRtumAM rahevuM kahyuM che. | 30 se taNesu vA, jAva makkaDAsaMtANaesu ahe rayaNimukkamauDe, No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA tahappagAre uvassae vAsAvAsa vatthae / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 ] zrI bRhaka9pa sUtra bhAvArtha :- je upAzraya ghAsa AdithI banelo hoya yAvata karoLiyAnA jALAthI rahita hoya paraMtu te upAzrayanA chatanI UMcAI ratnamuktamugaTa- baMne hAtha UMcA rAkhIne UbhelI vyaktinI UMcAIthI ochI hoya to tevA upAzrayamAM sAdhu-sAdhvIoe varSAvAsamAM rahevuM kalpatuM nathI. |31 se taNesu vA jAva makkaDAsaMtANaesu uppi rayaNimukkamauDe, kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA tahappagAre uvassae vAsAvAsaM vatthae / tti bemi / bhAvArtha :- je upAzraya ghAsa AdithI banelo hoya yAvata karoLiyAnA jALAothI rahita hoya ane te upAzrayanA chatanI UMcAI baMne hAtha UMcA rAkhIne UbhelI vyaktinI UMcAIthI vadhAre hoya, tevA upAzrayamAM sAdhu-sAdhvIoe varSAvAsamAM rahevuM kahyuM che. vivecana - prastuta sUtromAM ghAsa AdinI chatavALA nIcA upAzrayamAM roSakAla ke varSAvAsamAM rahevAno viveka pradarzita karyo che. upAzrayanI chata sUkA ghAsa ke dhAnyanA sUkA parALa AdithI banelI hoya, temAM kIDI-maMkoDA Adi trasa jIvajaMtuo ke lIla phUga, osabiMdu Adi sthAvara jIvo na hoya, to te upAzraya sAdhu mATe kalpanIya che, paraMtu prastuta upAzrayamAM tenI chatanI UMcAInI apekSAe kalpanIyatA-akalpanIyAnuM kathana che. de sava/navaUi- potAnA kAnathI nIce. je sthAnamAM chatanI UMcAI potAnA kAnathI nIcI hoya, je sthAnamAM mastaka jhUkAvIne aMdara praveza karavo paDato hoya, aMdara gayA pachI sIdhuM Ubhu rahI zakAtuM na hoya, tevuM sthAna nirdoSa hovA chatAM anya aneka prakAre Apattijanaka ane asamAdhikAraka hovAthI sAdhune rahevuM kalpatuM nathI. vAraMvAra nIcuM namIne AvavA-javAmAM kyAreka mAthuM bhaTakAI jAya che. kAyotsarga, vaMdanA vagere anuSThAno sahaja rIte sukhapUrvaka thatAM nathI, tethI sAdhu tevA sthAnamAM rahe nahIM. 3pa savanavA potAnA kAnathI UMce. je sthAnamAM chatanI UMcAI potAnA kAnathI UMcI hoya, je sthAnamAM aMdara praveza karavA mATe mastaka namAvavuM paDatuM na hoya, paraMtu mastaka chata sAthe bhaTakAze, tevo bhaya raheto hoya, hAtha UMcA karavAthI chatane sparza thatAM chatamAMthI ghAsa vagere nIce paDatuM hoya, tevuM sthAna paNa samAdhijanaka na hovAthI sAdhu-sAdhvI rahe nahIM. tema chatAM hemaMta ke grISma RtumAM vihAra karatA kyAMka tevuM sthAna prApta thAya, to tyAM be cAra divasa rahI zake che. ade rAmufmaDe- sthaLa - ratnI eTale hAtha. baMne hAtha UMcA karIne bhegA karavAthI teno AkAra mukuTa jevo thAya che. tene ratnamuktamugaTa kahe che. upAzrayanI chatanI UMcAI ratnamuktamugaTathI arthAtu baMne hAtha UMcA karIne UbhelA puruSathI ochI hoya to sAdhu-sAdhvI tyAM cAturmAsa rahe nahIM. cAturmAsamAM eka sthAne cAra mAsa jeTalo dIrghakAla rahevAnuM hovAthI temaja cAturmAsamAM sAdhu-sAdhvIne vizeSa prakAranA anuSThAnonI ArAdhanA karavAnI hovAthI sthAna vyavasthita hovuM jarUrI che. hAtha UMcA karatAM chatano sparza na thAya tevA khaM raNamumaDaketu- ratnamukta mugaTathI adhika UMcAIvALA sthAnamAM sAdhu potAnI pratyeka pravRtti saraLatApUrvaka karI zake che, tethI tenA sthAnamAM sAdhu cAturmAsa kare che. | uddezaka-4 saMpUrNa che Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthana 203 uddezaka-5 prAkathana OROOOOOOR * A uddezakamAM prAyaH sAdhvI mATe niSiddha kriyAo, niSiddha upakaraNo tathA brahmacarya surakSA saMbaMdhI anya vidhAno che. * deva athavA devI strI athavA puruSanuM rUpa vikurtIne sAdhu-sAdhvIne AliMgana kare tyAre sAdhusAdhvI tenA sparza AdithI vikArabhAvano anubhava kare to tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. * koI sAdhu anya gaNamAMthI kaleza karIne Ave to tene samajAvIne zAMta karIne pAMca divasa AdinuM dIkSA cheda prAyazcitta ApI pharI tenA gaNamAM mokalI devA joIe. jo AhAra grahaNa karyA pachI vAparavAnA samaye jaNAya ke sUryAsta thaI gayo che athavA sUryodaya thayo nathI to te AhArane paraThI devo joIe. jo vApare to tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. rAtrinA samaye udgAla-ghacarako Ave to tene gaLI na javo paraMtu paraThI devo joIe. gocarI karatAM kyAreka AhAramAM saceta bIja, raja athavA trasajIva AvI jAya to tene sAvadhAnIpUrvaka kADhI levA joIe. jo nIkaLI zake tema na hoya to te AhAra paraThI devo joIe. gocarI karatAM kyAreka garama AhAramAM saceta pANInA TIpA paDI jAya to te AhAra vAparI zakAya che. * rAtre maLa-mUtrano tyAga karatAM samaye koI sAdhvInA aMgone pazu athavA pakSI sparza kare athavA avagAhana kare ane sAdhvI vikArabhAvathI tenuM anumodana kare to tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. sAdhvIe gocarI, spaMDila athavA svAdhyAya Adine mATe ekalA javuM na joIe tathA grAmAnugrAma vicaraNa ane cAturmAsa paNa ekalA na karavuM joIe. * sAdhvIne vastra rahita rahevuM, pAtrarahita rahevuM, zarIrane vosirAvIne rahevuM ke gAmanI bahAra AtApanA levI kalpatI nathI, paraMtu sUtrokta vidhithI te upAzrayamAM AtApanA laI zake che. sAdhvIne koIpaNa prakAranA AsanathI pratijJAbaddha thaIne rahevuM kalpatuM nathI. AkuMcanapaTTa, AlaMbanayukta Asana, nAnA staMbhayukta pIDha, nALavALu tuMbaDuM, kASTadaMDavALI pAtrakesarikA athavA pAdaproMchana vagere upakaraNo sAdhvIne rAkhavA kalpatA nathI paraMtu sAdhu tene rAkhI zake che. prabaLa kAraNa vinA sAdhu-sAdhvIe ekabIjAnA mUtrane auSadha nimitte upayogamAM levA kalpatA nathI. sAdhu-sAdhvI rAtre rAkhelA AhAra, pANI, auSadha ane lepya padArthone prabaLa kAraNa vinA upayogamAM laI zakatA nathI, paraMtu prabaLa kAraNa hoya to te ukta padArthono vivekapUrvaka upayoga karI zake che. * parihAra tapa karanAra sAdhunI sevA mATe niyukta sAdhu jo te potAnI koI maryAdAnuM ullaMghana kare to sevAkAryathI nivRta thayA pachI ati alpa prAyazcita devuM joIe. * atyaMta pauSTika AhAra AvI gayA pachI sAdhvIe anya AhAranI gaveSaNA na karavI joIe, paraMtu te AhArathI jo nirvAha na thaI zake eTalI alpa mAtrAmAM hoya to pharIne gocarI mATe jaI zake che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrI bRha895 sUtra za5-4 zzzzzzzzzzzzz deva-devInA sparzajanya vikAra bhAvanuM prAyazcitta - | 1 deve ya itthirUvaM viuvvittA NiggaMthaM paDiggAhejjA, taM ca NiggaMthe sAijjejjA, mehuNapaDisevaNapatte Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM annugghaaiyN| bhAvArtha - jo koI deva vaikriya zaktithI strInuM rUpa banAvIne sAdhune AliMgana kare ane sAdhu vikArabhAvathI te sparzanuM anumodana kare to te sAdhu maithuna saMbaMdhita guru cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya cha. | 2 | deve ya purisarUvaM viuvvittA NiggaMthiM paDiggAhejjA, taM ca NiggaMthI sAijjejjA, mehuNapaDisevaNapattA Avajjai cAummAsiya parihAraTThANa aNugghAiyaM / bhAvArtha :- jo koI deva vaikriya zaktithI puruSanuM rUpa banAvIne sAdhvIne AliMgana kare ane sAdhvI vikArabhAvathI te sparzanI anumodanA kare to te maithuna saMbaMdhita guru cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. | 3 devI ya itthirUvaM viuvvittA NiggaMthaM paDiggAhejjA, taM ca NiggaMthe sAijjejjA, mehuNapaDisevaNapatte Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM annugghaaiyN| bhAvArtha :- jo koI devI vaikriyazaktithI strInuM rUpa banAvIne sAdhune AliMgana kare ane sAdhu vikAra bhAvathI te sparzanuM anumodana kare to te maithuna saMbaMdhita guru cAturmAsika prAyazcitane prApta thAya che. | 4 devI ya purisarUvaM viuvvittA NiggaMthi paDiggAhejjA, taM ca NiggaMthI sAijjejjA, mehuNapaDisevaNapatte Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM annugdhaaiyN| bhAvArtha :- jo koI devI vaikriyazaktithI puruSanuM rUpa banAvIne sAdhvIne AliMgana kare ane sAdhvI vikArabhAvathI te sparzanI anumodanA kare to te maithuna saMbaMdhita guru cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. kaleza karIne AvelA sAdhu prati kartavya - | 5 bhikkhU ya ahigaraNaM kaTu taM ahigaraNaM aviosavettA icchejjA aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai tassa paMca rAiMdiyaM cheyaM kaTu pariNivvAviya-pariNivvAviya docca pi tamevaM gaNaM paDiNijjAeyavve siyA, jahA vA tassa gaNassa pattiya siyA / bhAvArtha :- koI sAdhu kalaha karIne tene upazAMta karyA vinA bIjA gaNano svIkAra karIne vicaravA Icche, to tene pAMca divasa-rAtanI dIkSAno cheda ApIne, sarvathA zAMta-prazAMta karIne pharI tenA gaNamAM Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udezaka-5 205 ] pAchA mokalI devA joIe athavA je gaNamAMthI te AvyA hoya te gaNanA sAdhuone je rIte vizvAsa rahe te rIte karavuM joIe. vivecana : prastuta sUtramAM kaleza karIne AvelA sAdhu prati anya gaNanA sAdhunuM kartavya samajAvyuM che. jo koI sAdhu krodhita thaIne potAno gaNa choDIne anyagaNamAM Ave, to te gaNanA viroe tene upadeza ApIne zAMta karavA joIe ane pAMca divasanI dIkSAno cheda vagere yogya prAyazcitta ApIne tene pahelAMnA gaNamAM pAchA mokalavA joIe, jethI te gaNanA sAdhuone vizvAsa AvI jAya ke have A sAdhuno krodha upazAMta thaI gayo che. upAdhyAya ke AcArya krodhita thaIne anyagaNamAM Ave to te gaNanA sthaviro teone paNa bodhadAyaka vacanothI zAMta kare ane upAdhyAyanI daza divasanI ane AcAryanI paMdara divasanI dIkSAnuM chedana karI pahelAMnA gaNamAM pAchA mokalavA joIe. A viSayamAM bhASyakAranuM kathana che ke potAnA gaNane choDIne anyagaNamAM AvelA sAdhu jo samajAvavA chatAM paNa pharI potAnA gaNamAM javA na icche to gaNanA sthavira sAdhuo sAmAnya sAdhunI pAMca ahorAtrino, upAdhyAyanI daza ahorAtrino ane AcAryanI paMdara ahorAtrino dIkSA cheda karIne potAnA gaNamAM rAkhI zake che paraMtu rAkhyA pahelAM zakya hoya to te gaNanA sAdhuo pAsethI tenI jANakArI ane svIkRti prApta karI levI jarUrI che. rAtribhojananA aticAra ane prAyazcitta :| 6 bhikkhU ya uggayavittIe aNatthamiya saMkappe saMthaDie Nivviigicche asaNaM vA jAva sAima vA paDiggAhettA AhAramAharemANe aha pacchA jANejjA- aNuggae sUrie, atthamie vA, se jaM ca AsayaMsi, jaM ca pANisi, jaM ca paDiggahe taM vigiMcamANe vA, visohemANe vA No aikkamai / taM appaNA bhuMjamANe, aNNesiM vA dalamANe, rAIbhoyaNapaDisevaNapatte Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha :- sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelAM bhikSAcaryA karavAnI pratijJAthI baddha thayelA koI samartha sAdhu sUryodaya athavA sUryAstanA viSayamAM saMdeha rahita arthAt sUryodaya thaI gayo che ke sUryAsta thayo nathI tevA nizcayapUrvaka sAdhu azana Adi cAre prakArano AhAra grahaNa karIne Ave ane tyAra pachI AhAra karatA samaye jANe ke haju sUryodaya thayo nathI athavA sUryAsta thaI gayo che, to te samaye je AhAra moDhAmAM hoya, hAthamAM hoya, pAtramAM hoya tene paraThI de tathA moDhA AdinI zuddhi karI le, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. jo te AhArane te svayaM vApare athavA anya sAdhune Ape to tene rAtribhojanano doSa lAge che ane te anuddaghAtika-guru cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. | 7 bhikkhU ya uggayavittIe aNathamiya saMkappe saMthaDie viigicchAsamAvaNNe asaNaM vA jAva sAimaM vA paDiggAhettA AhAramAhAremANe aha pacchA jANejjA Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 206 ] zrI bRha895 sUtra aNuggae sUrie atthamie vA se jaM ca AsayaMsi, jaM ca pANisi, jaM ca paDiggahe taM vigiMcamANe vA visohemANe vA No aikkamai, taM appaNA bhuMjamANe, aNNesiM vA dalamANe rAIbhoyaNapaDisevaNapatte Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM annugghaaiy| bhAvArtha :- sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelAM bhikSAcaryA karavAnI pratijJAthI baddha thayelA koI samartha sAdhu sUryodaya athavA sUryAsta thayo che ke nahIM? te viSayamAM zaMkAzIla hoya ane azana Adi cAre prakArano AhAra grahaNa karIne Ave, tyAra pachI AhAra karatA samaye jANe ke- haju sUryodaya thayo nathI athavA suryAsta thaI gayo che, to te samaye je AhAra moDhAmAM hoya, hAthamAM hoya, pAtramAM hoya tene paraThI de tathA moDhA AdinI zuddhi karI le to te jinAjJAnuM atikramaNa karatA nathI. jo te AhArane te svayaM vApare athavA anya sAdhune Ape to tene rAtribhojanano doSa lAge che ane te anudaghAtika-guru cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. | 8 bhikkhU ya uggayavittIe aNatthamiya saMkappe asaMthaDie Nivviigicche asaNaM vA jAva sAima vA paDiggAhettA AhAramAhAremANe aha pacchA jANejjAaNuggae sUrie atthamie vA se jaM ca AsayaMsi jaM ca pANisi jaM ca paDiggahe ta virgicamANe vA, visohemANe vA No aikkamai, ta appaNA bhujamANe aNNesiM vA dalamANe, rAIbhoyaNapaDisevaNapatte Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha :- sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelAM bhikSAcaryA karavAnI pratijJAthI baddha thayelA koI asamartha sAdhu sUryodaya athavA sUryAstanA viSayamAM zaMkArahita arthAt sUryodaya thaI gayo che athavA sUryAsta thayo nathI, tevA nizcayapUrvaka azana Adi cAre prakArano AhAra grahaNa karIne Ave ane tyAra pachI AhAra karatAM samaye te jANe ke sUryAdaya thayo nathI athavA sUryosta thaI gayo che, to te samaye je AhAra moDhAmAM hoya, hAthamAM hoya, pAtramAM hoya tene paraThI de tathA mukha AdinI zuddhi karI le, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. jo te AhArane te svayaM vApare athavA anya sAdhune Ape to tene rAtribhojanano doSa lAge che ane te anuddaghAtika cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. | 9 bhikkhU ya uggayavittIe aNatthamiyasaMkappe asaMthaDie viigicchAsamAvaNNe asaNaM vA jAva sAima vA paDiggAhettA AhAramAhAremANe aha pacchA jANejjAaNuggae sUrie atthamie vA, se jaM ca AsayaMsi jaM ca pANisi jaM ca paDiggahe taM vigiMcamANe vA, visohemANe vA No aikkamai, taM appaNA bhuMjamANe, aNNesi vA dalamANe, rAIbhoyaNapaDisevaNapatte Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha :- sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelAM bhikSAcaryA karavAnI pratijJAthI baddha thayelA koI asamartha sAdhu sUryodaya athavA sUryAsta thayo che ke nahIM? te viSayamAM zaMkAzIla hoya ane azana Adi Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-pa 207 cAre prakArano AhAra grahaNa karIne Ave. tyAra pachI AhAra karatAM samaye te jANe ke haju sUryodaya thayo nathI athavA sUryAsta thaI gayo che, to te samaye je AhAra moDhAmAM hoya, hAthamAM hoya, pAtramAM hoya tene paraThI de tathA moDhA AdinI zuddhi karI le, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatA nathI. jo te AhArane te svayaM vApare athavA anya sAdhune Ape to tene rAtribhojana sevanano doSa lAge che ane te anuddaghAtika-guru cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. vivecanaH prastuta sUtromAM cAra vikalpo dvArA rAtri bhojananA aticAra ane tenA prAyazcittanuM vidhAna che. sUtrakAre cAra vikalpomAM sAdhunA cAra vizeSaNano prayoga karyo che. cAra vikalpo :- (1) saMskRta ane nirvicikitsa sAdhunI apekSAthI, (2) saMskRta ane vicikitsa sAdhunI apekSAthI, (3) asaMskRta ane nirvicikitsa sAdhunI apekSAthI, (4) asaMskRta ane vicikitsa sAdhunI apekSAthI che. sAdhunA cAra vizeSaNo :- (1) saMthatti- saMskRta. samartha, svastha ane pratidina paryAptabhojI sAdhu. (2) asathaDi- asaMskRta. asamartha, asvastha tathA aThThama Adi tapazcaryA karanAra tapasvI sAdhu. asaMskRtanA traNa prakAra che- (1) tapa asaMskRta (2) glAna asaMskRta (3) aghyAna asaMskRta. 1. tapa asaMskRta-- tapazcaryA karavAthI je sAdhu asamartha thaI gayA hoya te, 2. glAna asaMskRta- roga AdithI je sAdhu azakta thaI gayA hoya te, 3. adhvAna asaMskRta- mArganA thAkathI je sAdhu kalAMta thaI gayA hoya te. (3) vinicchAsamAvaLe- vicikitsa. sUryodaya athavA sUryAsta thayo che ke nahIM ? te viSayamAM zaMkAzIla, saMzayavALA sAdhu. (4) niSviziSThe nirvicikitsa, saMzayarahita. sUryodaya thaI gayo che athavA sUryAsta thayo nathI, tevA nizcayavALA sAdhu. uparokta cAra vikalpomAMthI bIjA ane cothA vikalpavALA sAdhu sUryodaya ane sUryAstanA viSayamAM zaMkAzIla che, pahelA ane trIjA vikalpavALA sAdhu zaMkArahita hovA chatAM tene meghAcchAdita AkAza Adi kAraNathI sUryodaya ke sUryAstanA viSayamAM bhrama thAya ane AhAra-pANI grahaNa kare paraMtu jyAre vAstavikatA samajAI jAya ke sUryodaya pahelAM ane sUryAsta pachI AhAra grahaNa thaI gayo che to teNe turaMta ja te AhArane paraThI devo joIe. jo te AhAra paraThe nahIM to tene rAtribhojanano doSa lAge che ane tethI te sAdhu gurucAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. tenuM kathana nizItha sUtra, uddezaka-10mAM paNa che. uddagAla(ghacarakA) sabaMdhI viveka ane prAyazcitaH 10 iha khalu NiggaMthassa vA NiggaMthIe vA rAo vA viyAle vA sapA sabhoyaNe uggAle AgacchejjA, taM vigiMcamANe vA visohemANe vA No aikkamai / taM uggalittA paccogilamANe rAIbhoyaNapaDisevaNapatte Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha:jo koI sAdhu athavA sAdhvIne rAtre athavA saMdhyA samaye(pUrve grahaNa karelA) pANI ane AhArano ghacarako Ave ane te tene thUMkI de, moDhuM cokhkhuM karI le, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatA nathI. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 ] zrI bRhatka95 sUtra jo ghacarako Ave ane gaLI jAya, to tene rAtribhojanano doSa lAge che ane te anuddaghAtika gurucAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. vivecana : - prastuta sUtramAM ugAla-ghacarakAne gaLI javAnuM prAyazcitta kahyuM che. rAtre athavA saMdhyAkALe ghacarako Ave to sUtrokta vidhi anusAra vastra AdithI moDhAne zuddha karI levuM joIe. jo te moDhAmAM pAchA AvelA AhAra-pANIne gaLI jAya to tene rAtribhojanano doSa lAge che ane tethI te sUtrokta prAyazcittane prApta thAya che. A viSayane spaSTa karavA mATe bhASyakAre eka rUpaka ApyuM che. jema kaDAImAM tenA pramANathI ochuM dUdha nAMkhIne ukALavAmAM Ave to tenI aMdara ja ukaLe che bahAra AvatuM nathI paraMtu jyAre kaDAImAM adhika dUdha bharIne ukALavAmAM Ave to temAMthI dUdha ubharAIne bahAra Ave che. te rIte maryAdAthI vadhAre AhAra karavAthI ghacarako Ave che ane ocho AhAra karavAthI ghacarako Avato nathI, tethI sAdhue AhAranA pramANamAM viveka rAkhavo jarUrI che. saMsakta AhAra vAparavAno viveka - |11 NiggaMthassa ya gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThassa aMto paDiggahasi pANANi vA bIyANi vA rae vA pariyAvajjejjA, taM ca saMcAei vigicittae vA visohittae vA taM puvvAmeva vigiMciya visohiya, tao saMjayAmeva bhaMjejja vA piejja vA / taM ca No saMcAei vigiMcittae vA visohittae vA taM No appaNA bhuMjjejA, No aNNesiM dAvae, egate bahuphAsue thaMDile paDilehittA pamajjittA pariTTaveyavve siyA / bhAvArtha :- sAdhu gRhasthanA ghare AhAra-pANI mATe praveza kare tyAre AhAranA pAtramAM koI prANI, bIja athavA sacita raja paDI gayA hoya ane tene dUra karI zakAya tema hoya, vizuddha karI zakAya tema hoya to, te bIja Adine dUra karIne, vizuddha karIne pachI yatanApUrvaka te AhAra-pANI vApare athavA pIe. jo tene dUra karavA athavA vizuddha karavA saMbhavita na hoya to teno svayaM upabhoga na kare ane bIjAne paNa na Ape paraMtu ekAMta ane nirdoSa spaMDila bhUmimAM pratilekhana ane pramArjana karIne paraThI de. 12 NiggaMthassa ya gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThassa aMto paDiggahasi dae vA dagarae vA dagaphusie vA pariyAvajjejjA se ya usiNabhoyaNajAe paribhottavve siyA / se ya sIe bhoyaNajAe taM No appaNA bhuMjejjA, No aNNesiM dAvae, egate bahuphAsue thaMDile paDilehittA pamajjittA pariTTaveyavve siyA / bhAvArtha :- sAdhu gRhasthanA gharamAM AhAra-pANI mATe praveza kare, tyAre sAdhunA AhAranA pAtrAmAM jo sacitta pANI athavA sacitta pANInA TIpAM paDI gayA hoya ke sacitta pANIno sparza thaI gayo hoya ane te AhAra garama hoya to te AhArane svayaM vApare ane jo te AhAra ThaMDo hoya to svayaM vApare nahIM, bIjAne vAparavA Ape nahIM paraMtu ekAMta ane nirdoSa sthaDila bhUmimAM paraThI de. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udezaka-5 | 209 ] prastuta sUtromAM sAdhu 42 upayogapUrvaka AhAra paDI jAya, kyAre vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune tra-sthAvara jIvothI saMsakta AhAra vAparavAno viveka pradarzita karyo che. sAdhu gRhasthane tyAMthI gaveSaNA sahita upayogapUrvaka AhAra grahaNa kare che. kyAreka gRhastha AhAra vahorAvatA hoya tyAre mAkhI, macchara Adi jIvajaMtu acAnaka pAtramAM paDI jAya, kyAreka koI bIja sahitano AhAra grahaNa thaI jAya, kyAreka acAnaka varasAda Ave ane saceta pANInA TIpAM AhAramAM mizrita thaI jAya, kyAreka saceta mizrita AhAra grahaNa thaI jAya, A rIte koI paNa nimittathI sAdhuno AhAra sacitta saMsakta banI jAya ane sAdhune AhAranuM pratilekhana karatA sacitta saMsaktatAno khyAla Ave to sAdhue vivekapUrvaka atyaMta yatanAthI mAkhI, macchara, bIja Adine bahAra kADhIne AhAra vAparavo joIe. jo AhAramAMthI sacitta bIja Adi kADhI zakAya tema na hoya, jema ke lADavAnI upara khasakhasa nAkhI hoya, sAkara sAthe saceta mIThuM mizrita thayeluM hoya, snigdha pravAhI padArthamAM kIDI maMkoDA caDI gayA hoya, tyAre te AhAra nirdoSa bhUmimAM vivekapUrvaka paraThI devo joIe, jo saceta pANInA TIpAM garama padArthomAM mizrita thayA hoya to te TIpA zastra pariNata thaI jAya che ane te AhAra sAdhu vAparI zake che sAdhu paraMtu khAkharA jevI sUkI vastu para sacitta pANInA TIpAM paDyA hoya, to te pANInA TIpAM zastra pariNata thatA nathI, tethI tevo AhAra sAdhu svayaM vApare nahIM paNa paraThI de. saMkSepamAM sacitta padArtha athavA sacitta mizrita khAdyapadArtha asAvadhAnIthI grahaNa thayA hoya ane sacitta padArtha judA thaI zake to tene judA karIne acitta AhAra vAparavo joIe ane sacitta bIja Adi kADhavA zakya na hoya, to te mizrita AhAra, paraThI devo joIe. pazu-pakSInA sparzajanya vikArabhAvanuM prAyazcitaH13 NiggaMthIe ya rAo vA viyAle vA uccAraM vA pAsavaNaM vA vigiMcamANIe vA visohemANIe vA aNNayare pasujAIe vA pakkhijAIe vA aNNayara iMdiyajAyaM parAmusejjA, taM ca NiggaMthI sAijjejjA hatthakamma paDisevaNapattA Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha :- rAtre ke vikAlamAM maLa-mUtranA tyAga samaye athavA zuddhi karavAnA samaye sAdhvIjInA zarIra(idriyone koI pazu-pakSIno sparza thaI jAya ane sAdhvI te sparzanuM vikAra bhAvathI anumodana kare to tene hastakarma doSa lAge che ane te anuddaghAtika-guru mAsika prAyazcittane pAtra thAya che. 14 NiggaMthIe ya rAo vA viyAle vA uccAraM vA pAsavaNaM vA vigiMcamANIe vA visohemANIe vA aNNayare pasujAIe vA pakkhijAIe vA aNNayaraMsi soyasi ogAhejjA, taM ca NiggaMthI sAijjejjA, mehuNapaDisevaNapattA Avajjai cAummAsiya parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha - rAtre athavA vikAsamAM maLa-mUtranA parityAga samaye athavA zuddhi karavAnA samaye koI pazu-pakSI sAdhvInA zrota(yoni)nuM avagAhana kare ane te sAdhvI vikAra bhAvathI tenuM anumodana kare to Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhatkalpa sUtra tene maithunasevanano doSa lAge che ane te anuddaghAtika-cAturmAsika prAyazcittane prApta thAya che. sAdhvIne ekalA javAno niSedha : 210 15 No kappai NiggaMthIe egANiyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe Nikkhamittae vA pavisittae vA / bhAvArtha:sAdhvIne gRhasthanA gharamAM AhArane mATe ekalA javuM-AvavuM kalpatuM nathI. 16 kappaNiggaMthIe egANiyAe bahiyA viyArabhUmiM vA vihAramUmiM vA Nikkhamittae vA pavisittae vA / bhAvArtha:- sAdhvIne zaucane mATe tathA svAdhyAyane mATe upAzrayanI bahAra ekalA javuM AvavuM kalpatuM nathI. 17 No kappaNiggaMthIe egANiyAe gAmANugAmaM dUijjittae, vAsAvAsaM vA vattha" I sAdhvIne eka gAmathI bIje gAma ekalA vihAra karavo tathA varSAvAsa rahevuM kalpatuM nathI. sAdhvIne koI sthAne ekalA rahevuM athavA ekalA javuM-AvavuM yogya nathI kAraNa ke strIne ekalI joIne durAcArI manuSya dvArA AkramaNa ane baLAtkAranI saMbhAvanA rahe che. zIlanI rakSA mATe sAdhvIe kyAMya ekalA javuM yogya nathI. sAdhvIne vastra, pAtra rahita thavAno niSedhaH 18 No kappara NiggaMthIe aceliyAe hottae / bhAvArtha :- sAdhvIne vastrarahita thavuM kalpatuM nathI. 19 No kappai NiggaMthIe apAiyAe hottae / bhAvArtha :- sAdhvIne pAtrarahita rahevuM kalpatuM nathI. vivecanaH bhAvArtha: vivecanaH sAdhvIne mATe acela thavAno ane jinakalpI thavAno niSedha che. sarvajJa prarUpita dharmamAM sAdhune mATe acela rahevAnuM kathana che, paraMtu sAdhvIne mATe loka apavAda, puruSanuM AkarSaNa Adi aneka doSonI saMbhAvanAthI vastrarahita rahevAno sarvathA niSedha che. pAtrA na rAkhe to tene kara pAtramAM gRhasthane tyAM ja AhAra karavo paDe, gRhasthane tyAM vadhu samaya rokavAthI sAdhvIne aneka ApattionI saMbhAvanA che, tethI sAdhvIne pAtra rAkhavA jarUrI che. sAdhvIne pratijJAbaddha thaIne Asana Adi karavAno niSedha :20 No kappai NiggaMthIe vosaTTakAiyAe hottae / bhAvArtha :- sAdhvIne sarvathA zarIra vosirAvIne rahevuM kalpatuM nathI. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-5 | 211 / |21 No kappai NiggaMthIe bahiyA gAmassa vA jAva rAyahANIe vA uDDe bAhAo pagijjhiya pagijjhiya sUrAbhimuhIe egapAiyAe ThiccA AyAvaNAe AyAvettae / kappai se uvassayassa aMtovagaDAe saMghADipaDibaddhAe samatalapAiyAe palaMbiyabAhiyAe ThiccA AyAvaNAe AyAvettae / bhAvArtha :- sAdhvIne grAma yAvata rAjadhAnInI bahAra baMne hAthane uparanI tarapha karIne, sUrya tarapha mukha rAkhIne tathA eka page UbhA rahIne AtApanA levI kalpatI nathI paraMtu upAzrayanI aMdara paDado bAMdhI baMne hAtha nIcA rAkhIne, baMne pagane sarakhA rAkhI UbhA rahIne AtApanA levI kahyuM che. | 22 No kappai NiggaMthIe ThANAiyAe hottae / bhAvArtha :- sAdhvIne UbhA rahIne kAyotsarga karavAno abhigraha karavo kalpato nathI. 23 No kappai NiggaMthIe paDimaTThAiyAe hottae / bhAvArtha :- sAdhvIne eka rAtri Adino kAyotsarga karavAno abhigraha karavo kalpato nathI. 24 No kappai NiggaMthIe ukkuDuyAsaNiyAe hottae / bhAvArtha :- sAdhvIne utkaTa Asane sthita rahevAno abhigraha karavo kalpato nathI. 25 No kappai NiggaMthIe NisajjiyAe hottae / bhAvArtha - sAdhvIne niSadyAsanathI sthita rahevAno abhigraha karavo kalpato nathI. 26 No kappai NiggaMthIe vIrAsaNiyAe hottae / bhAvArtha :- sAdhvIne vIrAsanathI sthita rahevAno abhigraha karavo kalpato nathI. 27 No kappai NiggaMthIe daMDAsaNiyAe hottae / bhAvArtha - sAdhvIne daMDAsanathI sthita rahevAno abhigraha karavo kalpato nathI. 28 No kappai NiggaMthIe lagaMDasAiyAe hottae / bhAvArtha - sAdhvIne lakuTAsanathI sthita rahevAno abhigraha karavo kalpato nathI. 29 No kappai NiggaMthIe omaMthiyAe hottae / bhAvArtha - sAdhvIne uMdhA sUIne sthita rahevAno abhigraha karavo kalpato nathI. 30 No kappai NiggaMthIe uttANiyAe hottae / bhAvArtha :- sAdhvIne uttAnAsanathI sthita rahevAno abhigraha karavo kalpato nathI. 31 No kappai NiggaMthIe aMbakhujjiyAe hottae / bhAvArtha :- sAdhvIne Amra-kanjikAsanamAM sthita rahevAno abhigraha karavo kalpato nathI. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21ra | zrI bRha895 sUtra 32 No kappai NiggaMthIe egapAsiyAe hottae / bhAvArtha :- sAdhvIne eka paDakhethI zayana karavAno abhigraha karavo kalpato nathI. vivecana : prastuta sutromAM sAdhvIne mATe keTalIka niSiddha kriyAono ullekha che. zarIrane sarvathA vosirAvIne manuSya, tiryaMca athavA deva saMbaMdhI upasarga sahana karavA, grAma AdinI bahAra jaIne AtApanA levI, samaya nizcita karIne lAMbA kALa sudhI UbhA rahIne kAyotsarga karavo, ekAkIpaNe ArAdhanA karI zakAya, tevI sAdhunI 12 pratimA, mokapaDimA Adi pratimAonuM vahana karavuM, samaya nizcita karIne abhigrahapUrvaka pAMca prakAranA niSadyAsanathI besavuM vagere kriyAono sAdhvIne mATe niSedha che. pAMca prakAranI niSadhA A pramANe che- (1) samapAdaputA- jemAM baMne paga nitaMba bhAgano sparza kare. (2) go-niSadhakA- gAyanI samAna besavuM. (3) hasinDikA- bane nitaMbonA baLe besIne eka paga hAthInI sUMDhanI jema upara rAkhIne besavuM. (4) paryakAsana- padmAsanathI besavuM. (5) ardhaparyakAsana- ardha padmAsana arthAt eka paganI upara bIjo paga rAkhIne besavuM. A AsanonuM svarUpa dazAzrutaskaMdha, dazA.7mAM kahyuM che. bhASyakAre sAdhvIne mATe uparokta abhigrahapUrvakanA AsananA niSedhanuM kAraNa spaSTa karyuM che ke sUtrokta AsanamAM abhigrahapUrvaka sthita sAdhvIne koI kAmAtura puruSa upasarga kare, to abhigraha pUrNa na thAya tyAM sudhI teNI teno pratikAra karI zakatI nathI. abhigraha Adi sAdhanAo vizeSa nirjarAnA sthAna che, to paNa sAdhvIne mATe brahmacarya mahAvratanI surakSA mATe bAdhaka hovAthI teno niSedha che. samaya nirdhArita karyA vinA sAdhvI koI paNa AsanamAM UbhI rahe, bese athavA sUe to teno niSedha nathI. AkuMcanapaTTaka dhAraNa karavAno viveka - 33 No kappai NiggaMthINaM AkuMcaNapaTTagaM dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha :- sAdhvIone AkuMcanapaTTaka rAkhavo athavA upayogamAM levo kalpato nathI. |34 kappai NiggaMthANaM AkuMcaNapaTTagaM dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha- sAdhuone AkuMcanapaTTaka rAkhavo athavA upayogamAM levA kahyuM che. vivecana : - AkaMcanapaTTaka-tenuM bIjuM nAma paryastikApaTTaka che. te cAra AMgaLa pahoLuM ane zarIra pramANa lAMbu sutarAu vastra hoya che. bhIMta Adino sahAro na levAnA samaye teno upayoga thAya che. vRddha, glAna Adi sAdhune divAlanuM AlaMbana(oThiMgaNa) laIne besavuM Avazyaka hoya ane divAla para udhaI Adi jIvonI saMbhAvanA hoya to divAlAdinuM oThIMgaNa na laI zake tyAre AkuMcana paTTakano upayoga kare che. ghUMTaNathI pagane UMcA karIne, kamara sAthe pagane paryastikApaTTaka(AkuMcanapaTTaka)thI bAMdhI devAthI ArAma khurazInI jema zarIranI sthiti thaI jAya che ane divAlanA sahArAnI jevo ja zarIrane ArAma maLe che. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-5 | 213 | paryastikApaTTaka bAMdhIne besavuM te garva yukta Asana che. sAdhvInI zArIrika sthitinA kAraNe A rIte besavuM-lokaniMdita thAya che, tethI sAdhvIne mATe paryastikApaTTakano niSedha che. bhASyakAre kahyuM che ke atyaMta Avazyaka hoya to sAdhvIe paryastikApaTTaka bAMdhIne tenA upara vastra oDhIne besavAmAM viveka rAkhavo joIe. sAdhue paNa sAmAnyarIte paryastikApaTTaka na vAparavuM joIe kAraNa ke A aupagrahika upakaraNa che, tethI vizeSa paristhitimAM ja teno upayoga karavo joIe. avalaMbanayukta Asana - |35 No kappai NiggaMthINaM sAvassayaMsi AsaNaMsi Asaittae vA tuyaTTittae vA / bhAvArtha:- sAdhvIne AlaMbanayukta Asana para besavuM athavA sUvuM kalpatuM nathI. |36 kappai NiggaMthANaM sAvassayaMsi AsaNaMsi Asaittae vA tuyaTTittae vA / bhAvArtha :- sAdhune AlaMbanayukta Asana para besavuM athavA sUvuM kahyuM che. vivecana : - prastuta sUtromAM AdhArayukta khurazI Adi AsanonuM varNana che. jarUriyAta hoya to sAdhu A sAdhanono upayoga karI zake che ane A prakAranA Asana na maLe tyAre paryAstikApaTTakano upayoga thAya che. alaMbana yukta khurazI Adi para ArAmathI besavuM, te abhimAna sUcaka che. loka vyavahAramAM paNa nidita gaNAya che, tethI sAdhvIne mATe AlaMbanayukta Asanano niSedha che. sAdhu-sAdhvI kyAreka sAmAnya rIte khurazI vagere upakaraNa upayogamAM levA jarUrI hoya to AdhAra lIdhA vinA vivekapUrvaka teno upayoga karI zake che. savisANa pITha Adino upayoga - |37 No kappai NiggaMthINaM savisANaMsi pIDhaMsi vA phalagaMsi vA Asaittae vA tuyaTTittae vA / bhAvArtha - sAdhvIone saviSANa pITha(siMhAsana) athavA phalaka (suvAnI pATa) para besavuM athavA sUvuM kalpatuM nathI. 38 kappai NiggaMthANaM savisANaMsi pIDhaMsi vA phalagaMsi vA Asaittae vA tuyaTTittae vA / bhAvArtha :- sAdhuone saviSANa pITha(siMhAsana) para athavA phalaka para besavuM athavA suvuM kahyuM che. vivecana : pITha athavA phalaka para ziMgaDA jevA upara uThelA nAnA-nAnA staMbha hoya che tene saviSANa pITha kahe che. tenA nAnA staMbha goLa ane aNIdAra hovAthI sAdhvI mATe te AkAra doSathI dUSita che ane tethI teno upayoga karavAno niSedha che sAdhune paNa anya pITha phalaka maLI jAya to viSANayukta pITha phalaka Adi upayogamAM levA yogya nathI. paraMparA anusAra saviSANa pIThano artha siMhAsana thAya che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 | zrI bRha895 sUtra sAdhvIne mATe niSiddha upakaraNa - 39 No kappai NiggaMthINaM sarveTayaM lAuya dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha - sAdhvIone saMvRta-nAla sahitanuM tuMbaDuM rAkhavuM athavA teno upayoga karavo kalpato nathI. 40 kappai NiggaMthANaM sarveTayaM lAuyaM dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha :- sAdhuone saMvRta-nAla sahitanuM tuMbaDuM rAkhavuM ane teno upayoga karavo kalpa che. 41 No kappai NiggaMthINaM sarveTiyaM pAyakesariyaM dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha - sAdhvIone saMvRta-pAtrakesarikA-dAMDIvALo pAtrA pojavAno guccho rAkhavo athavA teno upayoga karavo kalpato nathI. 42 kappai NiggaMthANaM sarveTiyaM pAyakesariyaM dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha :- sAdhuone saMvRta-pAtrakesarikA-dAMDIvALo pAtrA paujavAno guccho rAkhavo athavA teno upayoga karavo kahyuM che. 43 No kappai NiggaMthINaM dArudaNDayaM pAyapucchaNaM dhArettae vA pariharittae vA / bhAvArtha- sAdhvIne dArUdaMDavALuM-lAkaDAnI dAMDIvALuM pAdaprIMchana rAkhavuM athavA teno upayoga karavo kalpato nathI. 44 kappai NiggaMthANaM dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM dhArittae vA pariharittae vA / bhAvArtha:- sAdhune dArUdaMDavALuM lAkaDAnI dAMDIvALuM pAdaprAMchana rAkhavuM athavA teno upayoga karavA kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhvIne mATe niSiddha keTalAka upakaraNonuM nirUpaNa che. saMvRtta tuMbaDuM arthAt nAla sahitanuM tuMbaDuM, dAMDIvALo pAtrA poMjavAno guccho athavA lAkaDAnA daMDanA eka cheDe kapaDuM bAMdheluM hoya ane te tuMbaDA Adine poMjavAnA upayogamAM levAtuM hoya, te upakaraNa(guccho Adi) te tathA lAkaDAnA daMDavALuM pAdaproMchana AkAra doSathI dUSita hovAthI sAdhvIne upayogamAM levuM kalpatuM nathI. uparokta upakaraNo jarUriyAta pramANe sAdhu vAparI zake che. paraspara moka AdAna-pradAna - |45 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa aNNamaNNassa moyaM Aiyattae (Apibittae) vA Ayamittae vA NaNNattha gADhAugADhesu rogAyakesu / bhAvArtha :- sAdhuo ane sAdhvIone ekabIjAnuM mutra pIvA mATe athavA mAliza karavA mATe ApavuM kalpatuM nathI, ugraroga ane rogAtakomAM kahyuM che. vivecana : aneka rogomAM gAya, bakarI AdinA mUtranuM pAna tathA aneka rogomAM svayaMnA mUtranuM pAna tathA Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-pa 215 tenuM mAliza karavAnuM cikitsAzAstramAM vidhAna che, tethI kyAreka sAdhu-sAdhvIne paraspara mUtranuM AdAna-pradAna karavAno prasaMga AvI zake che. A apekSAe A sUtramAM kathana karyuM che. sAmAnya sthitimAM paraspara AdAna-pradAnano niSedha che, viziSTa paristhitimAM teno AgAra che. vAsI AhAra-auSadhano viveka H | 46 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA pAriyAsiyassa AhArassa tayappamANamettamavi bhUippamANamettamavi biMduppamANamettamavi AhAramAhArittae, NaNNattha AgADhA'gADhesu rogAke | bhAvArtha:- sAdhu-sAdhvIone parivAsita(rAtre rAkhelo) AhAra tvak pramANa--tRNa jeTalo, bhUti pramANa--eka capaTI jeTalo vAparavo ane biMdu pramANa pANI paNa pIvuM kalpatuM nathI, ugrarogo ane rogAMtakomAM kalpe che. 47 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA pAriyAsieNaM AlevaNajAeNaM gAyAiM AliMpittae vA viliMpittae vA, gaNNattha AgADhA'gADhehiM rogAyaMkehiM / bhAvArtha:sAdhuo ane sAdhvIone parivAsita-rAtre rAkhelA koIpaNa prakAranA lepa potAnA zarIra para ekavAra athavA vAraMvAra lagAvavA kalpatA nathI, ugrarogo ane rogAtaMkomAM lagAvavA kalpe che. 48 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA pAriyAsieNaM telleNa vA jAva NavaNIeNa vA vasAe vA gAyAiM abbhaMgittae vA makkhittae vA gaNNattha AgADhA'gADhehiM rogAyaMkehiM / bhAvArtha:- sAdhuo ane sAdhvIone parivAsita-rAtri rAkhelA tela yAvat mAkhaNa, snigdha padArtha potAnA zarIre copaDavA athavA mAliza karavA kalpatA nathI, ugrarogo athavA rogAtakomAM kalpe che. vivecanaH prastuta sUtromAM AhAra ane auSadhane rAtre rAkhavAnA tathA tenA upayoganA vivekane pradarzita karyo che. sAdhuo ane sAdhvIone khAvA-pIvA yogya khAdha padArtho, lepa-copaDavA yogya padArtho ane mardana karavA yogya telAdi padArthono saMcaya karavo tathA te padArthone rAtre rAkhavAno utsargamArgamAM sarvathA niSedha che ane A kAryone mATe prAyazcittanuM paNa vidhAna che. ugraroga athavA mAraNAMtika AMtaka(bImArI) thAya tyAre pUrvokta atyaMta Avazyaka padArthono saMcaya karavo rAtre rAkhavAnuM apavAdamArgamAM vidhAna che. gItArtha sAdhu jANe ke AkhA gAmamAM mahAmArI vagere koI rogacALo phelAI rahyo che, gAma khAlI thaI rahyuM che. potAnA saMghADAmAM koI vRddha, sthavira sAdhu bImAra che, te cAlavAmAM asamartha che. tenA mATe Avazyaka auSadho AsapAsanA gAmamAM prApta na thavAthI dUranA gAmamAMthI lAvelA che. tevI paristhitimAM alabhya padArthono saMcaya karI zake che, tene rAtrivAsa rAkhI zake che ane anivArya saMyogomAM vivekapUrvaka teno upayoga karI zake che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bRhatkalpa sUtra baLatya ApAdAnAEi royahiM.... prANaghAtaka ugraroga Adi viziSTa paristhitimAM sUtrokta maryAdAno AgAra--chUTa hoya che. sAmAnya rIte sAdhu-sAdhvI AhAra-pANI ke auSadha rAtrivAsa rAkhatA nathI paraMtu koI anivArya saMyogomAM gItArtha sAdhunI AjJA pUrvaka rAtre rAkhI zake che ane viveka pUrvaka teno upayoga karI zake che. rAtre rAkhelA dravyone divase khAvA-pIvAnA upayogamAM laI zake che ane jarUra paDe to rAtre teno lepa vagere karI zake che. padArthone rAtrivAsa rAkhavA tathA teno upayoga karavAnI vidhinuM vistRta varNana bhASyamAM che. mAlipittap-Alepana H- ekavAra lepa karavo athavA zarIramAM jalana Adi thavAthI sarvAMge lepa karavo. vilipitta-vilepana :- vAraMvAra lepa karavo athavA mastaka Adi viziSTa aMge lepa karavo. 16 sAdhu-sAdhvIoe sauMdarya vRddhi mATe koI prakAranA Alepana, vilepanano prayoga karavo kalpato nathI; phakta rogAdinI upazAMti mATe lepTa padArthono prayoga karI zake che. pArihArika sAdhunuM doSa-sevana tathA prAyazcitta : 49 parihArakappaTThie bhikkhU bahiyA therANaM veyAvaDiyAe gacchejjA, se ya Ahacca aikkamejjA, taM ca therA jANejjA appaNo AgameNaM aNNesiM vA aMtie soccA, tao pacchA tassa ahAlahusae NAma vavahAre paTThaviyavve siyA / bhAvArtha:parihArakalpasthita sAdhu jo sthavironI sevAne mATe kyAMya bahAra jAya ane kadAcita parihArakalpamAM koI doSa sevana kare, A vRttAMta sthavira sAdhu potAnA jJAnathI athavA anya pAsethI sAMbhaLIne jANe to vaiyAvaccathI nivRtta thayA pachI sthavira sAdhue tene atyaMta alpa prasthApanA-prAyazcitta ApavuM joIe. vivecanaH prastuta sUtramAM pArihArika sAdhue viziSTa paristhitimAM karelA doSa sevananA prAyazcittanuM kathana che. sUtragata vaiyAvRtya padanA upalakSaNathI anya Avazyaka kArya paNa grahaNa karAya che. AcArya athavA gaNapramukha Adi parihAratapa vahana karanAra sAdhune anya sAdhunI vaiyAvacca mATe athavA anyadArzaniko sAthe zAstrArtha karavA anyatra mokale athavA te svayaM anivArya kAraNothI anyatra jAya ane tyAM tenA parihAratapanI maryAdAnuM atikramaNa thaI jAya tyAre tenA atikramaNane AcArya Adi svayaM potAnA jJAnabaLathI athavA anya koI dvArA jANe to tene atialpa prAyazcitta Ape kAraNa ke tenuM parihAratapa vaiyAvacca athavA zAstrArtha Adi vizeSa kAraNothI khaMDita thayuM che. pauSTika bhojananI prApti pachI gocarI javAno viveka H |50 NiggaMthIe ya gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNuppaviTThAe aNNayare pulAgabhatte paDiggAhie siyA, sA ya saMtharejjA, kappai se taddivasaM teNeva bhattaTTeNaM pajjosavettae, jo se kappai doccaM pi gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pvisitte| sA ya No saMtharejjA, evaM se kappai doccaM pi gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-pa ra17 visittam / bhAvArtha:- sAdhvI AhA2ne mATe gRhasthanA gharamAM praveza kare ane tyAM ja pulAka bhakata-atyaMta sarasa (pauSTika) AhAra hala thaI jAya ane jo te grahaNa karelA AharathI nirvAha thaI zake tema hoya to te divase te AhArathI nirvAha kare paraMtu bIjA(anya) gRhasthanA gharamAM jAya nahIM athavA bIjIvAra gocarI na jAya. jo grahaNa karelA te AhArathI nirvAha thaI zake tema na hoya to AhArane mATe bIjA gharomAM javuM kalpe che. vivecana : prastuta sUtramAM pulAkabhakta-pauSTika svAdiSTa AhAra ekavAra grahaNa thayA pachI bIjIvAra gocarI mATe javAno viveka pradarzita karyo che. punamatte- pulAka bhakta. 'pulAka' zabdano sAmAnya artha che - 'asAra padArtha' paraMtu ahIM teno kaMIka vizeSa arthe iSTa che. je svAdiSTa bhojananI AsaktithI saMyama bhAvamAM hAni thAya arthAta saMyama niHsAra thAya, tene pulAka bhakta kahe che. bhASyamAM pulAbhaktanA traNa prakAra kahA che- (1) dhAnyapulAka (2) gaMdhapulAka (3) rasapulAka. (1) je dhAnyomAMthI banelA khAdha padArtho vAparavAthI zArIrika sAmarthya AdinI vRddhi na thAya tevA sAMbo, cokhA Adi dhAnyapulAka kahevAya che. (2) lasaNa, DuMgaLI Adi tathA laviMga, IlAyacI, attara Adi jenI utkRSTa gaMdha hoya, te badhA padArtha gaMdhapulAka kahevAya che. (3) dUdha, AMbalIno rasa, drAkSano rasa Adi athavA ati sarasa pauSTika temaja aneka rAsAyaNika auSadhothI mizrita khAdya padArtha rasapulAka kahevAya che. A sUtramAM 'pulAkabhaktane grahaNa karyA pachI te AhArathI nirvAha thaI zake tema hoya to sAdhvIne anya gRhomAM gocarI javAno niSedha che, ahIM rasapulAkanI apekSAe sUtranuM vidhAna samajavuM joie kAraNake gaMdhapulAka ane dhAnyapulAka rUpa vaikalpika arthamAM gocarIe na javAnuM sUtrokta vidhAna tarka saMgata nathI. rasapulAkanA atisevanathI ajIrNa athavA unmAda thavAnI prAyaH saMbhAvanA rahe che, tethI te divase tenAthI nirvAha thaI zake to anyatra bhikSAne mATe na javuM joIe, jethI ukta doSonI saMbhAvanA rahe nahIM, jo te rasapulAka bhakta ati alpa mAtrAmAM hoya ane tenAthI nirvAha thaI zake tema na hoya to anya gharomAMthI bhikSA grahaNa karI zakAya che. A sUtrano anya rIte artha thAya che ke gocarImAM pauSTika AhAra Avyo hoya to sAdhvI tenAthI ja nirvAha kare. rasalolupatAnA kAraNe bIjIvAra gocarIe na jAya ane jo te AhAra paryApta na hoya to bIjIvAra paNa gocarIe jaI zake che. bhASyakAranA kathanAnusAra- seva gamo niyama tivida putrAgmi horpha samaLALa je vidhi sAdhvIne mATe che, te sAdhune mATe paNa che. || uddezaka-5 saMpUrNa // Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 218 ] zrI braha85 sUtra uddezaka-6 prAkathana chaRORWARDRORDROR ke A uddezakamAM sAdhu-sAdhvIne cha prakAranA nabolavA yogya vacano, vijAtIya sparzaviSayaka apavAda mArga, saMyama nAzaka cha doSo, cha prakAranI kalpa maryAdA Adi mukhyatve 7 nA aMkathI saMbaMdhita viSaya varNana che. ka sAdhu-sAdhvIne satya mahAvratanI zuddhi mATe alIka, khiMsita, kaThora Adi cha prakAranA akalpanIya vacana na bolavA joIe. ke koI paNa sAdhu bIjA sAdhu upara prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna Adi doSa sevanano AkSepa mUke ane jo tene pramANathI siddha na karI zake to te sAdhu prAyazcittane pAtra thAya che. * paristhiti vaza sAdhu-sAdhvI ekabIjAnA pagamAMthI kAMTA Adi kADhI zake che ane AMkhamAM paDelA raja Adi paNa kADhI zake che. ke nadImAM DubatA Adi sUtrokta vizeSa paristhitiomAM tene AdhAra ApanAra anya sAdhvI ke baheno na hoya, to sAdhu, sAdhvIne sahAro ApI zake che ane sevA karI zake che. te ja rIte sAdhvI sAdhune Teko ApI zake che. * sAdhu-sAdhvI kuceSTA, vAcALatA, cakSulolupatA, ciDIyApaNuM, atilobha ane nidAna, A saMyamanAzaka cha doSone jANIne teno parityAga kare. * jinakalpa, sthavirakalpa Adi saMyamapAlana karanAranI bhinna-bhina sAdhanAnI apekSAe che prakAranI AcAramaryAdA hoya che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka uddezaka-6 12/2/22/2/22/2 219 akalpa vacanaprayogaH 1 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA imAI cha avayaNAI vaittae, taM jahA - aliyavayaNe hIliyavayaNe khiMsiyavayaNe pharusavayaNe gAratthiyavayaNe viosaviyaM vA puNo udIrittae / bhAvArtha :sAdhuo sAdhvIone A cha niSiddha vacana bolavA kalpatA nathI jema ke- (1) alIkavacana (2) hIlitavacana (3) khiMsitavacana (4) paruSavacana (5) gArhastyavacana (6) vyupazamita kalaha udIraNa vacana. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne na bolavA yogya cha prakAranA vacananuM nirUpaNa che. (1) alIkavacana- asatya athavA mithyAbhASaNa, (2) hIlitavacana- bIjAnI avahelanA karanAra vacana, (3) triMsitavacana--roSapUrNa athavA roSa utpanna karanAra vacana, (4) paruSavacana- karkaza, rukSa athavA kaThoravacana, (5) gArhastyavacana- gRhastha avasthAnA saMbaMdhIonA pitA, putra, mAmA Adi saMbaMdhavAcaka zabdothI thatAM saMbodhana vacana, (6) vyupazamita kalahaudIraNA vacana- kSamAyAcanA Adi dvArA kalaha upazAMta thayA pachI paNa punaH kalahanI udIraNA karanArA vacana, A cha prakAranA vacana satya mahAvrata tathA bhASA samitinA pAlanamAM bAdhaka banatA hovAthI sAdhu ane sAdhvIoe bolavA na joIe. kalpa prastAraH 2 | kappassa cha patthArA paNNattA, taM jahA- pANAivAyassa vAyaM vayamANe, musAvAyassa vAyaM vayamANe, adiNNAdANassa vAyaM vayamANe, aviraiyAvAyaM vayamANe, apurisavAyaM vayamANe, dAsavAyaM vayamANe / iccee cha kappassa cha patthAre pattharettA sammaM appaDipUremANe taTThANapatte siyA / = bhAvArtha: kalpa-sAdhvAcAranA cha vizeSa prakAranA prAyazcitta sthAna kahyA che, jemake - (1) prANAtipAtano AkSepa mUkyo hoya. (2) mRSAvAdano AkSepa mUkyo hoya. (3) adattAdAnano AkSepa mUkyo hoya. (4) avirativAda-brahmacarya bhaMgano AkSepa mUkyo hoya. (5) apurisavAda-napuMsakapaNAno AkSepa mUkyo hoya. (6) dAsapaNAno AkSepa mUkyo hoya. saMyamanA vizeSa prAyazcitta sthAnonA AkSepa mUkIne tene sArI rIte pramANita na karanAra sAdhu prAyazcittasthAnanA bhAgIdAra thAya che. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 220] zrI bRha895 sUtra vivecana : prastuta sUtramAM cha prakAranA vizeSa prAyazcitta sthAnanuM kathana che. khasa-nigraMthano AcAra. patthAra - vizeSa prAyazcitta sthAna. pattharetA- prAyazcitta sthAna- sevanano AkSepa mUkavo. prANAtipAta prAyazcittasthAna : - jo koI eka sAdhu AcAryAdinI sanmukha upasthita thaIne kahe ke amuka sAdhue trasa jIvanI vAta kare che. AcAryAdi tenuM kathana sAMbhaLIne Aropita sAdhune bolAvIne pUche ke "zuM tame trasajIvanI ghAta karI che?" jo te kahe ke "meM koI jIvanI vAta nathI karI" - tevI sthitimAM AkSepa mUkanAra sAdhune bolAvIne kahe ke tame zA mATe amuka sAdhu upara AkSepa mUko cho. tame tamArA kathanane siddha karo ke te sAdhue kyAre ane kevI rIte jIvahiMsA karI che? jo te sAdhu potAnA kathanane cokkasa pramANothI siddha kare, te sAdhunuM jIvahiMsAnuM pApa siddha thaI jAya, to jIvahiMsA karanAra sAdhu prAyazcittanA adhikArI thAya che ane jo AkSepa mUkanAra sAdhu pelA sAdhunA doSa sevananuM koI cokkasa pramANa na ApI zake, tenuM pApa sevana siddha na thAya, AcAryane samajAI jAya ke amuka sAdhu sAthenA pUrvanA vairathI ke dveSathI A sAdhue tenA para jIvahiMsAno AkSepa mUkyo che hakIkatamAM te sAdhu nirdoSa che, to AkSepa mUkanAra sAdhu hiMsA karanArane jeTaluM prAyazcitta apAya che teTalA ja prAyazcittane prApta thAya che. A rIte (2) mRSAvAdano (3) adattAdAnano (4) avirativAda- brahmacaryabhaMgano (5) napuMsakapaNAno ke (6) dAsapaNAno Aropa mUke ane te Aropane siddha na karI zake, to te Aropa mUkanAra sAdhu prAyazcittanA adhikArI thAya che. A cha prakAranA AkSepamAMthI koI paNa AkSepa karanAra ane doSasevana karanAra jo ekabIjA para Aropa-pratyAropa kare athavA temAM vAda-prativAda thaI jAya to prAyazcitanI mAtrA paNa vadhatI jAya che, arthAt sUtrokta laghu comAsI, gurucomAsI prAyazcitta thaI jAya che. sUtrokta kathanathI spaSTa thAya che ke saMyama sAdhanA svataMtra che. pratyeka sAdhaka kevaLa aMtarmukha banIne potAnI sAdhanAne saphaLa banAvI zake che. anya taraphanI daSTi rAga-dveSa Adi aneka anarthakArI pAponuM sarjana kare che. vijAtIya sparzano apavAda - | 3 NiggaMthassa ya ahepAyaMsi khANU vA kaMTae vA hIre vA sakkare vA pariyAvajjejjA, taM ca NiggaMthe No saMcAei NIharittae vA visohettae vA taM NiggaMthI NIharamANI vA visohemANI vA NAikkamai / bhAvArtha :- sAdhunA paganA taLIyAmAM tIkSNa sukuM ThaM, kAMTo, kAca athavA tIkSNa paththarano TukaDo vAgI jAya ane tene kADhavAmAM athavA tenA aMzanuM zodhana karavAmAM svayaM athavA anya koI sAdhu samartha na hoya, tyAre jo sAdhvI kADhe athavA zodhana kare, to teNI jinAjJAnuM atikramaNa karatI nathI. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | deza | 221 / | 4 NiggaMthassa ya acchisi pANe vA bIye vA rae vA pariyAvajjejjA, taM ca NiggaMthe No saMcAejjA NIharittae vA visohettae vA taM NiggaMthI NIharamANI vA visohemANI vA NAikkamai / bhAvArtha :- sAdhunI AMkhamAM macchara Adi sUkSma prANI, bIja athavA raja paDe ane tene kADhavAmAM, tenA sukSma aMza zodhavAmAM pote athavA anya koI sAdhu samartha na hoya tyAre jo sAdhvI kADhe athavA zodhe to teNI jinAjJAnuM atikramaNa karatI nathI. | 5 NiggaMthIe ya ahepAyaMsi khANU vA kaMTae vA hIre vA sakkare vA pariyAvajjejjA, taM ca NiggaMthI No saMcAejjA NIharittae vA visohettae vA, taM NiggaMthe NIharamANe vA visohemANe vA NAikkamai / bhAvArtha :- sAdhvInA paganA taLIyAmAM tIkSNa sUkuM pUMThuM, kAMTo, kAca athavA paththaranA TukaDA lAgI jAya ane tene kADhavAmAM, tenA sUkSma aMzane zodhavAmAM svayaM athavA bIjA sAdhvI samartha na hoya tyAre jo sAdhu kADhe athavA zodhe to te jinAjJAnuM atikramaNa karatA nathI. |6 NiggaMthIe ya acchisi pANe vA bIye vA rae vA pariyAvajjejjA, taM ca NiggaMthI No saMcAejjA NIharittae vA visohettae vA, taM NiggaMthe NIharamANe vA visohemANe vA NAikkamai / bhAvArtha :- sAdhvInI AMkhamAM macchara Adi sUkSma prANI, bIja athavA raja paDe ane tene kADha vAmAM athavA tenA sukSma aMzane zodhavAmAM svayaM athavA bIjA koI sAdhvI samartha na hoya tyAre jo sAdhu kADhe athavA zodhe to te jinAjJAnuM atikramaNa karatA nathI. |7 NiggaMthe NiggaMthiM duggaMsi vA visamaMsi vA pavvayaMsi vA pakkhulamANiM vA pavaDamANiM vA geNhamANe vA avalaMbamANe vA NAikkamai / bhAvArtha :- sAdhu hiMsaka jAnavarothI vyApta durgama sthAnamAM, viSamasthAnamAM athavA parvata parathI lapasatI athavA paDatI sAdhvIne grahaNa kare arthAt bacAve, sahAro Ape, to te sAdhu jinAjJAnuM atikramaNa karatA nathI. | 8 NiggaMthe NiggaMthi seyaMsi vA paMkasi vA paNagaMsi vA udayasi vA okasamANiM vA ovujjhamANi vA giNhamANe vA avalambamANe vA NAikkamai / bhAvArtha :- sAdhu kIcaDa, kAdava, sevALa athavA pANImAM paDatI, DUbatI sAdhvIne bacAve sahAro Ape, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatA nathI. | 9 NiggaMthe NiggaMthi NAvaM ArohamANiM vA orohamANiM vA giNhamANe vA avalambamANe vA NAikkamai / Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara | zrI bRha895 sUtra bhAvArtha :- sAdhu hoDI para caDhatI athavA hoDImAMthI utaratI sAdhvIne AdhAra Ape athavA sahAro Ape, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatA nathI. 10 khittacitaM NiggaMthiM NiggaMthe giNhamANe vA avalambamANe vA nnaaikkmi| bhAvArtha :- sAdhu zoka athavA bhayathI vikSiptacittavALI sAdhvIne pakaDe athavA AdhAra Ape, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatA nathI. 11 dittacitaM NiggaMthi NiggaMthe giNhamANe vA avalambamANe vA NAikkamai / bhAvArtha :- sAdhu harSanA atirekathI dipta-bhramita cittavALI sAdhvIne pakaDe athavA AdhAra Ape, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. 12 jakkhAi8 NiggaMthi NiggaMthe giNhamANe vA avalambamANe vA nnaaikkmi| bhAvArtha- sAdhu yakSAviSTa-bhUta pretathI pIDita sAdhvIne pakaDe athavA AdhAra Ape, to tejinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. |13 ummAyapattaM NiggaMthi NiggaMthe giNhamANe vA avalambamANe vA NAikkamai / bhAvArtha :- sAdhu mohanIya karmanA udayathI unmAdane prApta sAdhvIne pakaDe athavA AdhAra Ape, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. 14 uvasaggapattaM NiggaMthi NiggaMthe giNhamANe vA avalambamANe vA nnaaikkmi| bhAvArtha :- sAdhu deva, manuSya ke tiryaMcajanya upasargane prApta thayelI sAdhvIne pakaDe athavA AdhAra Ape, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. |15 sAhigaraNaM NiggaMthi NiggaMthe giNhamANe vA avalambamANe vA NAikkamai / bhAvArtha :- sAdhu sAdhikaraNa-tIvra kaSAyathI azAMta sAdhvIne pakaDe athavA AdhAra Ape, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatA nathI. |16 sapAyacchittaM NiggaMthi NiggaMthe giNhamANe vA avalambamANe vA NAikkamai / bhAvArtha- sAdhu kaThoratama prAyazcittathI vicalita cittavALI sAdhvIne pakaDe athavA sahAro Ape, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. |17 bhattapANapaDiyAikkhiyaM NiggaMthi NiggaMthe giNhamANe vA avalambamANe vA NAikkamai / Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-- 223 bhAvArtha:sAdhu AjIvana anazanathI klAMta thayelI sAdhvIne sthira kare athavA sahAro Ape, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. 18 aTThajAyaM NiggaMthiM NiggaMthe giNhamANe vA avalambamANe vA NAikkamai / bhAvArtha:- arthajAta-ziSya athavA pada prAptinI tIvratama icchAthI vyAkuLa thayelI sAdhvIne sAdhu pakaDe(samajAve) athavA AdhAra Ape, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne mATe vijAtIya sparzano apavAda mArga pradarzita karyo che. sAmAnya rIte sAdhu-sAdhvIne mATe brahmacarya mahAvratanI surakSA mATe vijAtIya sparzano sarvathA niSedha che. bAla, vRddha, tapasvI, rogI Adi sAdhunI sevA sAdhu ja kare che ane sAdhvInI sevA sAdhvI ja kare che A utsarga mArga che. prastuta sUtromAM aneka viziSTa paristhitijanya apavAdamArganuM kathana che. sAdhunA pagamAM kAMTo vAgI jAya, AMkhamAM kaNuM paDe, sahavartI anya koI sAdhu te kADhI zake tema na hoya tyAre sAdhvI anya koI yogya vyaktine sAkSIbhUta rAkhIne vidhipUrvaka saMyamabhAvathI sAdhunA pagamAMthI kAMTo kADhI zake che. te rIte sAdhvInA pagamAMthI sAdhu paNa kAMTo kADhI zake che. sAdhvI koI viSama sthAnathI paDI gaI hoya, unmAdAdinA kAraNe sAdhvI bhAgI jatI hoya vagere paristhitimAM te sAdhvIne AdhAra denAra anya sAdhvI na hoya to tevI vikaTa paristhitimAM sAdhu sAdhvIne bacAvI zake che. te ja rIte sAdhvI paNa sAdhune bacAvI zake che. A prakAranI vikaTa paristhitimAM vijAtIya sparza thAya, tyAre sAdhu-sAdhvI svayaM rAgabhAvanI anubhUti na kare, saMyama bhAvamAM sthira rahe, to te jinAjJAnuM ullaMghana karatA nathI. A apavAda mArga che. jo svayaM rAgabhAvanI anubhUti kare, to te sAdhu-sAdhvI brahmacarya vrata bhaMganA doSathI prAyazcittane prApta thAya che. saMyamanAzaka cha sthAna H 19 | kappassa cha palimaMdhU paNNattA, taM jahA kokkuie saMjamassa palimaMthU, moharie saccavayaNassa palimaMthU, cakkhulolue iriyAvahiyAe palimaMthU, tiMtiNie esaNAgoyarassa palimaMthU, icchAlolue muttimaggassa palimaMdhU, bhijjANiyANakaraNe mokkhamaggassa palimaMthU / savvattha bhagavayA aNiyANayA pasatthA / bhAvArtha :- cha pravRtti sAdhu AcAranI vighAtaka(sAdhupaNAno nAza karanAra)che, te A pramANe che- (1) caMcaLatA saMyama vighAtaka che. (2) vAcALatA satya vacananI vighAtaka che. (3) netra viSayaka lolupatA IryA Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 ] zrI bRhakalpa sUtra samitinI vighAtaka che. (4) ciDIyApaNuM eSaNA samitinuM vighAtaka che. (5) atilobha, niSparigraha rUpa muktimArgano nAzaka che. (6) cakravartI, vAsudeva AdinA paugalika bhogo saMbaMdhita nidAno mokSanA vinAzaka che. bhagavAne anidAnatAne sarvatra prazasta kahI che. vivecana : vakha4 pamithu :- kalpa - sAdhuno AcAra, palimaMtha-naSTa karanAra ceSTAo. sAdhvAcAranA ke AcAra maryAdAnA ghAtaka tattvone palimaMtha kahe che. zreSTha vastunA nAzakane palimaMtha kahe che. jema dahIMnuM maMthana karI mAkhaNane pheMkI de ane chAzano saMgraha kare, tema saMyama rUpa mAkhaNane pheMkIne asaMyamarUpa chAzano saMgraha karanAra palimathu kahevAya che. saMyama ghAtaka aneka pravRtti che, paraMtu sUtrakAre ahIM mukhya cha pravRttionuM kathana karyuM che. (1) kaucita :- kutsita zArIrika ceSTAone, kuceSTAne kaukucita kahe che, tenA traNa prakAra che. sthAna, zarIra ane bhASA. naTanI jema viSama sthAnamAM UbhA rahevuM, besavuM, sUvuM, haravuM, pharavuM vagere kriyAo karavI te "sthAna-kaucita' kahevAya che. niprayojana hAtha, paga, moTuM vagere aMgone halAvavA, bhAMDa AdinI jema ceSTAo karavI te "zarIra-kaukucita che. hAsya utpAdaka vacana bolavA, pazupakSIonI nakala karavI, lokone hasAvavA mATe anArya dezanI bhASA bolavI, vibhinna dezavAsI strI-puruSonA vANI-vilAsanI nakala karavI, te 'bhASA-kaucita' che. ukta sarva prakAranI kuceSTAo sAdhu mATe niSiddha che, te kuceSTAothI saMyamano ghAta thAya che. (2) maukharika :- mukhara eTale vAcALa. vAcALa vyaktine maukharika kahe che. vicAryA vinA bole ke pramANathI vadhAre bole ke game tema bole te anyane duzmana banAve che. vAcALatAnA kAraNe asatya-bhASaNanI paNa saMbhAvanA rahe che, tethI maukharikatA satyanI ghAtaka che. (3) cakSu lolupa -je sAdhu cakSu lolupI hoya, cAre bAju daSTi pheravyA kare, AjubAjunA dazya jovAmAM Asakta bane, lobhAmaNA dazyo ane strI, puruSonA gamanAgamananI kriyAne jovAmAM tallIna banI jAya te IrSA samitinuM samyak prakAre pAlana karI zakatA nathI. tethI cakSulolupI IryAsamitino ghAtaka bane che. temAM cha kAya jIvonI ane saMyamanI virAdhanA thAya che. (4) titika - vastu prApta na thAya to khinna banI taNataNATa ke bakavAsa kare, tene titiNaka kahe che. tanatanATa karavAthI eSaNAno ghAta thAya che. sAdhune AhAra, upadhi ane zayyA, A traNa vastunI AvazyaktA che. te na maLe to kheda pAmanAra sAdhaka eSaNAnI zuddhi karI zakatA nathI. AvI sthitimAM te dIna banI eSaNIya, aneSaNIyanI paravA karyA vinA ja vastu prApta karavA prayatna kare che. tethI taNataNATa karavAnA svabhAvavALA sAdhu eSaNAsamitinA ghAtaka thAya che. (5) icchAlobhika :- icchA ane lobha-tuSNAnI mAtrA vadhavAthI saMtoSano ghAta thAya che. tenA dvArA nirlobhatA ane niSparigrahatArUpa mokSa mArgano ghAta thAya che. () bhiMdhyA nidAna - bhiMdhyA-lobha ane nidAna-prArthanA, abhilASA. lobhathI thatI prArthanA Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-6 225 ArtadhyAnane poSaNa Ape che. Rddhi, padavI ke viSayasukhanI prApti mATe potAnA saMyamanA phaLane mAMgavAthI mokSamArgano ghAta thAya che. A rIte uparokta cha e pravRttithI saMyama mArganI virAdhanA thAya che, tethI sAdhue tathAprakAranI pravRttino tyAga karavo joIe. cha prakAranI kalpasthitiH 20 iSvihA-TThirM paLattA, taM nahIM- sAmAya-saMnaya-klRirdU, cheovaTThAvaNiya-saMjaya kappaTThiI, NivvisamANa- kappaTThiI, NivviTThakAiya-kappaTThiI, nipappanAirUM, theppaTTi|ti jemi / bhAvArtha :kalpa sthiti-AcAranI maryAdAo cha prakAranI kahI che, jema ke - (1) sAmAyika cAritranI maryAdAo. (2) chedopasthApanIya cAritranI maryAdAo. (3) nirvizamAna-parihAra vizuddha cAritramAM pArihArika-tapa vahana karanAranI maryAdAo. (4) nirviSTakAyika-parihAravizuddha cAritramAM, anuparihArika-vaiyAvacca karanAra bhikSuonI maryAdAo. (5) gacchanirgata, viziSTa tapasvI jIvana jIvanAra jinakalpI sAdhuonI maryAdAo. (6) sthavirakalpI arthAt gacchavAsI sAdhuonI maryAdAo. vivecanaH prastuta sUtramAM cha prakAranI kalpasthitinuM kathana che. vanAirpha H- 'kalpa' eTale sAdhuno AcAra. temAM sthira rahevuM, tene kalpasthiti kahe che athavA sAdhu- sAdhvIonI samAcArI(maryAdA)ne paNa kalpasthiti kahe che. te cha prakAranI che, jema ke- (1) sAmAyika saMyata kalpasthiti :- sarva pApa pravRttiono parityAga karIne samabhAvamAM sthita thavuM, te sAmAyika saMyata kalpasthiti che. te be prakAranI che, 1. itvarakAlika- jyAM sudhI pAMca mahAvratonuM AropaNa na thayuM hoya tyAM sudhI invarakAlika sAmAyika saMyata kalpasthiti che. 2. yAvajjIvika-- jIvanaparyaMtanuM sAmAyika cAritra, yAvajjaivika sAmAyika saMyata kalpasthiti che. temAM pharI mahAvratanuM AropaNa thatuM nathI, te madhyanA bAvIsa tIrthaMkaronA zAsanakALamAM hoya che. (2) chedopasthApanIya-saMyata--kalpasthiti :- vaDI dIkSA ApavI athavA pharIne mahAvratonuM AropaNa karavuM, te chedopasthApanIya kalpasthiti che. tenA be prakAra che. 1. niraticAra- itvara kAlika sAmAyika cAritra grahaNa karanAra zaikSa sAdhuone athavA bhagavAna pArzvanAthanA ziSyone pAMca mahAvratonuM AropaNa karAvavuM, te niraticAra chedopasthApanIya saMyata kalpasthiti che. 2. sAticAra- pAMca mahAvrata svIkAryA pachI je sAdhu athavA sAdhvI jANI joIne koI eka mahAvratano athavA pAMce mahAvratono bhaMga kare to tenI pUrva dIkSA paryAyano cheda karIne punaH mahAvratonuM AropaNa karAvavuM, te sAticAra chedopasthAnIya saMyata kalpasthiti che. (3) nirvizamAna kalpasthiti H- parihAra vizuddhi saMyamamAM tapanI sAdhanA karanAra sAdhuonI samAcArIne nirvizamAna kalpasthiti kahe che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raraH | zrI bRha895 sUtra (4) nirviSTakAyika kalpasthiti - parihAra vizuddha cAritramAM je sAdhue saMyamanI vizuddhirUpa tapasAdhanA karI lIdhI hoya ane je sAdhu tapasAdhanA karanAranI sevA karI rahyA hoya, te sAdhuonI samAcArIne nirviSTakAyika kalpasthiti kahe che. (5) jinakalpasthiti:- gacchamAMthI nIkaLIne viziSTa niyamo tathA abhigrahone dhAraNa karIne ekalA vicaranArA karapAtrI gItArtha sAdhuonI samAcArIne jinakalpasthiti kahe che. () sthavirakalpasthiti - gacchanI aMdara AcArya AdinI AjJAmAM rahenAra sAdhuonI samAcArIne virakalpasthiti kahe che. che uddezaka-6 saMpUrNa . - bRhatkalpa sUtra saMpUrNa che Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hazA- SCtha-vyavahAra sUtra zrI hazA-5pa-vyava zrI dazA-alpa-vyavahAra sUtra zrI hazA udaya-vyavahAra sUtra zrI hazA zrI prazA-pa-vyavahAra sUtra zrI dRzA-49pa-vyavahAra sUtra zrI zrI dRzA-dha-vyavahAra sUtra zrI ghzA-udha sUtra zrI dazA-pa-vyavahAra sUtra zrI dRzA- 5tha-vyavahAra sUtra zrI dazA - SCI-vyavahAra sUtra zrI prazA-tha-vyavahAra sUtra zrI hazA vyavahA zrI dRzA ultha-vyavahAra sUtra zrI hazA -tha-vyavahAra sUtra dazA- SCtha-vyavahAra sUtra zrI hazA vyavasUtra zrI hazA-5C4-vyavaha 0 zrI zA- 665-vahAra sthavira rathita cheha : zrI kA janya vya sUtra sUtra zrI dRzA ultha vyava ng:maa sUtra ddik Page #300 -------------------------------------------------------------------------- Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthanA | ra29 ] uddezaka-1 | prAkkathana chaRORDRORROROR * A uddezakamAM mukhyatve mAyArahita ane mAyAsahita AlocanA karanAranA prAyazcittanI taratamatAnA vividha vikalponuM kathana che. sAdhu potAnA doSone aMza mAtra paNa chUpAvyA vinA, mAyA-kapaTa karyA vinA, saraLa bhAve AlocanA kare, to tene potAnA doSa anusAra prAyazcitta Ave che ane mAyA-kapaTa pUrvaka AlocanA kare, to eka mahinAnuM adhika prAyazcitta Ave che. bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsanamAM utkRSTa cha mAsanuM ja prAyazcitta hoya che. * gacchanA pramukha sAdhue prAyazcitta vahana karanAra sAdhunI vaiyAvaccanI vyavasthA karavI joIe. temaja prAyazcitta vahanakAlamAM te sAdhu anya doSa sevana kare, to sarva aparAdhonuM sAthe prAyazcitta ApavuM joIe. arthAt pUrvanA prAyazcittamAM bIjuM prAyazcitta sAmila karI devuM joIe. * apArivArika sAdhu pArivArika sAdhu sAthe gurunI AjJA vinA koI paNa vyavahAra rAkhe nahIM, rAkhe to te maryAdAnuM ullaMghana kare che. pArihArika sAdhu guru AjJApUrvaka prAyazcitta rUpa tapa vahana karatAM-karatAM athavA tapane choDIne anya sAdhuonI sevAmAM jaI zake che. te anya kSetramAM jAya tyAre kAraNa vinA koI paNa vihAranA kSetramAM vadhAre rokAI zakatA nathI. * gaNathI chUTA paDIne ekala vihAracaryA karanArA AcArya, upAdhyAya, gaNAvacchedaka ke sAmAnya sAdhu pharI gaNamAM AvavAnI icchA kare, to tene ekalavihAracaryAnuM prAyazcitta ApIne tyAra pachI gaNamAM laI zakAya che. gaNathI chUTA paDelA pArzvastha, osanna, yathAchaMda Adi sAdhuo paNa punaH gaNamAM AvavA icche to tene prAyazcitta rUpa tapa ke dIkSA cheda ApIne tyAra pachI ja gaNamAM sAmila karavAmAM Ave che. * vizeSa paristhiti vaza svaliMga(veza)no tyAga karIne anya liMga dhAraNa karanAra vyaktine kevaLa AlocanA prAyazcitta karAvIne gacchamAM sAmila karavAmAM Ave che. ekavAra saMyamano tyAga karelI vyaktine pharI chedopasthApanIya cAritranuM AropaNa karAvIne gaNamAM levAmAM Ave che. A rIte A uddezakamAM ekavAra gacchano tyAga karanAra sAdhune pharI gacchamAM levAnI vistRta vidhinuM varNana che. * A uddezakanA aMtamAM sAdhu jIvananA Avazyaka kartavya rUpa AlocanA karavA mATe suyogya pAtrano krama sUtrakAre nirdiSTa karyo che. * A rIte sAdhue potAnA cAritranI nirmaLatA mATe doSonI zuddhinuM lakSa rAkhavuM joIe. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 230 ] zrIvyavahAra sUtra - udezaka-1 PE/P/2//2eeeeee/ kapaTarahita, sahita AlocanAthI prAyazcittanI taratamatA :| 1 je bhikkhU mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa mAsiyaM, paliuciyaM AloemANassa domAsiyaM / bhAvArtha :- je sAdhu eka mAsanA parihArasthAnanI pratisevanA karIne arthAt eka mAsanuM prAyazcitta Ave tevA pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita (kAMI chUpAvyA vinA yathAtathya) AlocanA kare, tene eka mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, to tene be mAsanuM prAyazcitta Ave che. | 2 je bhikkhU domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa domAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa temAsiyaM / bhAvArtha- je sAdhu be mAsanA prAyazcittane yogya(be mAsanuM prAyazcitta Ave tevA) pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene be mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene traNa mahinAnuM prAyazcitta Ave che. | 3 je bhikkhU temAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa temAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa cAummAsiyaM / bhAvArtha - je sAdhu traNa mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene traNa mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene cAra mAsanuM prAyazcitta Ave che. |4 je bhikkhU cAummAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa cAummAsiya, paliuciyaM AloemANassa paMcamAsiyaM / bhAvArtha :- je sAdha cAramAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene cAra mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare tene pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che. | 5 je bhikkhU paMcamAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa paMcamAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa chammAsiyaM / teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA / bhAvArtha:- je sAdhu pAMca mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare tene cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika arthAta pAMca mahinAthI adhika prAyazcittane yogya sthAnanuM sevana karIne mAyA sahita athavA mAyA rahita AlocanA kare, to paNa tene cha mahinAnuM ja prAyazcitta Ave che. |6 je bhikkhU bahusovi mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-1 | 231 apaliuMciyaM AloemANassa mAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa domAsiyaM / bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra eka mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene eka mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene be mAsanuM prAyazcitta Ave che. 7 je bhikkhU bahusovi domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuciyaM AloemANassa domAsiya, paliuciyaM AloemANassa temAsiyaM / bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra be mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene be mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene traNa mAsanuM prAyazcitta mAvecha. | 8 je bhikkhU bahusovi temAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa temAsiya, paliuciyaM AloemANassa caaummaasiyN| bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra traNa mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene traNa mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene cAra mAsanuM prAyazcitta Ave che. | 9 je bhikkhU bahusovi cAummAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa cAummAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa pNcmaasiyN| bhAvArtha:- je sAdhu anekavAra cAra mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare tene cAra mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che. 10 je bhikkhU bahusovi paMcamAsiyaM parihArahANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa paMcamAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa chmmaasiyN| teNaM paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA / bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra pAMca mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA sahita athavA mAyA rahita AlocanA kare, to paNa tene cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. |11 je bhikkhU mAsiyaM vA jAva paMcamAsiyaM vA eesiM parihAraTThANANaM aNNayara parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa mAsiyaM vA jAva paMcamAsiyaM vA, paliuMciyaM AloemANassa do mAsiyaM vA jAva chammAsiyaM vA / teNa paraM paliucie vA apaliucie vA te ceva chammAsA / Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 232 / zrIvyavahAra sUtra bhAvArtha :- je sAdhu ekavAra eka mAsa yAvata pAMca mAsa sudhInA prAyazcittane yogya sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare tene sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) eka mAsa yAvata pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare to (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) be mAsa yAvata cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA sahita ke mAyA rahita AlocanA kare, to paNa tene cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. | 12 je bhikkhU bahusovi mAsiyaM vA jAva bahusovi paMcamAsiyaM vA eesiM parihAradvANANaM aNNayaraM parihAradvANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa mAsiyaM vA jAva paMcamAsiyaM vA, paliuMciyaM AloemANassa do mAsiyaM vA jAva chammAsiyaM vA / teNaM paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chmmaasaa| bhAvArtha:- je sAdhu anekavAra eka mAsa yAvata pAMca mAsa sudhInA prAyazcittane yogya sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) eka mAsa yAvatuM pAMcamAsa sudhInuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) be mAsathI cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA sahita athavA mAyArahita AlocanA kare, to paNa tene cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. |13 je bhikkhU cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA, eesiM parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiya vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA, paliuMciyaM AloemANassa paMcamAsiyaM vA sAirega paMcamAsiyaM vA chammAsiyaM vA / teNa paraM paliucie vA apaliucie vA te ceva chammAsA / bhAvArtha :- je sAdhu (ekavAra) cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanA prAyazcitta yogya prAyazcitta sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, to pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsa athavA cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA sahita athavA mAyA rahita AlocanA kare to paNa cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. |14 je bhikkhU bahUsovi cAummAsiyaM vA bahusovi sAiregacAummAsiyaM vA bahusovi paMcamAsiya vA bahusovi sAiregapaMcamAsiyaM vA eesi parihAraTThANANa aNNayaraM parihAradANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa cAummAsiyaM vA, sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA, paliuMciyaM AloemANassa paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA chammAsiyaM Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-1 [ 233 ] vaa| teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA / bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanA prAyazcittane yogya sthAnamAMthI koI eka pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, to pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsa athavA cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne, mAyA sahita athavA mAyA rahita AlocanA kare, to paNa cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. |15 je bhikkhU cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA eesiM parihAraTThANANaM aNNayara parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANe ThavaNijja ThavaittA karaNijja veyaavddiyN| Thavie vi paDisevittA, se vikasiNe tattheva Aruheyavve siyA / puvviM paDiseviyaM puvvi AloiyaM, puvviM paDiseviyaM pacchA AloiyaM, pacchA paDiseviyaM puvviM AloiyaM, pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM / apaliuMcie apaliuMciyaM, apaliuMcie paliuMciyaM, paliuMcie apaliuMciyaM, paliuMcie paliuMciyaM / AloemANassa savvameyaM sakayaM sAhaNiya je eyAe paTThavaNAe paTThavie NivvisamANe paDisevei, se vikasiNe tattheva Aruheyavve siyaa| bhAvArtha :- je sAdhu (ekavAra) cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanA prAyazcittane yogya sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) prAyazcittarUpa parihAratapamAM sthApita karI, tenI yogya vaiyAvacca karavI joIe. parihAratapamAM sthApita thayA pachI prAyazcitta vahanakAlamAM te anya koI prAyazcitta sthAnanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta pUrve ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. 1. teNe pUrvamAM sevana karelA doSanI pahelA AlocanA karI hoya, 2. pUrvamAM sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya, 3. pAchaLathI sevana karelA doSanI pahelA AlocanA karI hoya, 4. pAchaLathI sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya, 1. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya, 2. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya, 3. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya, 4. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya. A rIte (uparokta ATha bhaMgamAMthI koI paNa bhaMgathI) AlocanA kare, to tenA sarva aparAdhanA prAyazcittane saMyukta karI pUrve ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. prAyazcittarUpe parihAratapamAM sthApita thayA pachI, te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta paNa pahelA ApelA prAyazcitamAM Aropita karI devuM joIe. |16 je bhikkhU cAummAsiyaM vA, sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA eesi parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrIvyavahAra sUtra AloejjA, paliuMciyaM AloemANe ThavaNijjaM ThavaittA karaNijjaM veyaavddiyN| Thavie vi paDisevittA se vi kasiNe tattheva Aruheyavve siyA / puvviM paDiseviyaM puvviM AloiyaM, puvvi paDiseviyaM pacchA AloiyaM, pacchA paDiseviyaM puvviM AloiyaM, pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM / apaliuMcie apaliuMciyaM, apaliuMcie paliuMciyaM / paliuMcie apaliuMciyaM, paliuMcie paliuMciyaM / AloemANassa savvameyaM sakayaM sAhaNiya je eyAe paTThavaNAe paTThavie NivvisamANe paDisevei, se vi kasiNe tattheva Aruheyavve siyA / bhAvArtha :- je sAdhu (ekavAra) cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanA prAyazcittane yogya sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne, mAyA sahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitasthAna anusAra) prAyazcittarUpa parihAratapamAM sthApita karI tenI yogya vaiyAvacca karavI joIe. parihAratapamAM sthApita thayA pachI(prAyazcitta vahana kAlamAM) te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. 1. teNe pahelAM sevana karelA doSanI pahelAM AlocanA karI hoya, 2. pahelAM sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya, 3. pAchaLathI sevana karelA doSanI pahelAM AlocanA karI hoya, 4. pAchaLathI sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya. 1. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya. 2. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya. 3. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya. 4. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya. A rIte (uparokta ATha bhaMgamAMthI koIpaNanA bhaMgathI) AlocanA kare, to tenA sarva aparAdhanA prAyazcittane saMyukta karIne pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. prAyazcittarUpe parihAratapamAM sthApita thayA pachI te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta paNa pahelAM ApelA prAyazcittamAM Aropita karI devuM joIe. 17 je bhikkhU bahuso vi cAummAsiyaM vA bahuso vi sAirega- cAummAsiya vA, bahuso vi paMcamAsiyaM vA bahuso vi sAirega-paMcamAsiyaM vA, eesi parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANe ThavaNijjaM ThavaittA karaNijjha veyAvaDiyaM / Thavie vi paDisevittA se vikasi tattheva Aruheyavve siyA / puvviM paDiseviyaM puvviM AloiyaM, puvviM paDiseviyaM pacchA AloiyaM, pacchA paDiseviyaM puvviM AloiyaM, pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM / apaliuMcie apaliuMciyaM, apaliuMcie paliuMciyaM, paliuMcie apaliuMciyaM, paliuMcie paliuMciyaM / AloemANassa savvameyaM sakayaM sAhaNiya / je eyAe paTTavaNAe paTThavie NivvasamANe paDisevei, se vi kasiNe tattheva Aruheyavve siyA / bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, aneka vAra pAMca mAsa ke sAdhika pAMca Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-1 | 235 ] mAsanA prAyazcittane yogya sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) prAyazcitta rUpa parihAratapamAM sthApita karIne tenI yogya vaiyAvacca karavI joIe. parihAratapamAM sthApita thayA pachI te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta pahelA ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. 1. teNe pahelAM sevana karelA doSanI pahelAM AlocanA karI hoya, 2. pahelA sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya, 3. pAchaLathI sevana karelA doSanI pahelAM AlocanA karI hoya, 4. pAchaLathI sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya. 1. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya, 2. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya, 3. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya, 4. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya. A rIte (uparokta ATha bhegamAMthI koIpaNa bhaMgathI) AlocanA kare, to tenA sarva aparAdhanA prAyazcittane pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. prAyazcittarUpe parihAratapamAM sthApita thayA pachI te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta paNa pahelA ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM |18 'je bhikkhU bahuso vi cAummAsiyaM vA bahuso vi sAiregacAummAsiyaM vA bahuso vi paMcamAsiyaM vA bahuso vi sAiregapaMcamAsiyaM vA eesiM parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, paliuMciyaM AloemANe ThavaNijja ThavaittA karaNijjaM veyAvaDiyaM / Thavie vi paDisevittA se vi kasiNe tattheva ArUheyavve siyA / / puTviM paDiseviyaM puTviM AloiyaM, puTviM paDiseviyaM pacchA AloiyaM, pacchA paDiseviyaM puvviM AloiyaM, pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM / apaliucie apaliuciya, apaliucie paliuciya, paliucie apaliuciya, paliucie paliuciyaM / AloemANassa savvameya sakaya sAhaNiya je eyAe paTThavaNAe paTThavie NivvisamANe paDisevei, se vikasiNe tattheva Aruheyavve siyA bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, anekavAra pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanA prAyazcitta sthAnamAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA sahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) prAyazcittarUpa parihAratapamAM sthApita karIne yogya vaiyAvacca karavI joIe. parihAratapamAM sthApita thayA pachI te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. 1. pahelA sevana karelA doSanI pahelA AlocanA karI hoya, 2. pahelA sevana karelA doSanI pachI AlocanA karI hoya; 3. pAchaLathI sevana karelA doSanI pahelA AlocanA karI hoya, 4. pAchaLathI Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra36 ] zrIvyavahAra sUtra sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya. 1. mAyArahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyArahita AlocanA karI hoya.2. mAyArahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya. 3. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyArahita AlocanA karI hoya. 4. mAyAsahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya. A rIte (uparokta ATha bhegamAMthI koIpaNa bhaMgathI) AlocanA kare, to tenA sarva aparAdhanA prAyazcittane saMyukta karIne pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. prAyazcittarUpa parihAratapamAM sthApita thayA pachI te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta paNa pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. vivecana: prastuta aDhArasUtromAM eka ke aneka vAranA doSasevana pachI mAyA sahita ke mAyA rahita AlocanA karanAranA prAyazcittanI taratamatAnuM vividha vikalpothI pratipAdana che. zrI nizItha sUtranA vIsamA uddezakamAM AvA ja prakAranA aDhAra sUtro che. sAdhaka svayaM sAvadhAna paNe saMyamanuM pAlana karatAM hoya, to paNa vItarAga avasthA prApta na thAya, tyAM sudhI doSasevana thAya te sahaja che. doSasevananA mukhya traNa kAraNa che. (1) anAbhoga- ajANatA (2) sahasAkAra- utAvaLa ke AturatAthI (3) mohanIyakarmajanya rAga-dveSa ke AsaktinA bhAvothI doSasevana thAya che. A traNamAMthI koIpaNa kAraNathI doSonuM sevana thayuM hoya ane te doSasevananI jANa thAya tyAre sAdhu turaMta guru samakSa atyaMta saraLa bhAve AlocanA karIne gurupradatta prAyazcittano svIkAra karIne Atmazuddhi kare che. A ja sAdhanAno mArga che. parivALa :- parihArasthAna. bhASyakAre tenA be artha karyA che- (1) parityAga karavA yogya choDavA yogya) doSasthAna, parihAra sthAna kahevAya che. (2) dhAraNa karavA yogya (grahaNa yogya) prAyazcitta tapa, parihAra sthAna kahevAya che. prastuta aDhArasUtromAM parihArasthAna" zabdano prayoga doSasthAna' arthamAM thayo che ane nizItha sUtramAM pratyeka uddezakanA upasaMhArasUtramAM prAyazcitta tapa arthamAM teno prayoga thayo che. apaliuMciyaM AloemANassa mAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa domAsiyaM... sAdhu doSasevana pachI jo mAyA rahita-niSkapaTa bhAve AlocanA kare, to tenA doSasevana anusAra arthAt eka mAsanA prAyazcittane yogya doSasevana thayuM hoya, to eka mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita-kapaTapUrvaka AlocanA kare, to tene be mAsanuM prAyazcitta Ave che. jema rogI vyakti DokTara pAse potAnA rogane chUpAvyA vinA yathArthapaNe kathana kare to ja roganuM yathArtha nidAna ane sAravAra thavAthI zIghra svAthyane prApta kare che. tema sAdhu paNa potAnA doSone chUpAvyA vinA yathArthapaNe kathana kare, to ja doSonI zuddhi thAya che. AlocanAmAM pati viyaM niSkapaTabhAva atyaMta mahatvano che. doSa nAno ke moTo hoya, ekavAra ke anekavAra doSonuM sevana thayuM hoya paraMtu mAyArahita AlocanA karanArane guru tenA doSa pramANe ja prAyazcitta Ape che. sAdhaka kyAreka lajjA, apamAna Adi koI paNa kAraNathI yathArthapaNe AlocanA karI zake nahIM, mAyA kapaTathI te doSone chUpAve, nAnA doSonI AlocanA kare, moTA doSonI AlocanA na kare paraMtu AcArya te sAdhunA bhAvothI, bhASAthI ke anya sAdhu dvArA tenA mAyA-kapaTanA bhAvone jANe, to guru tene adhika Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 7 prAyazcitta Ape che. mAyA-kapaTanA bhAvathI sAdhuno doSa puSTa thAya che, tethI tenuM prAyazcitta vadhI jAya che. jo te sAdhue eka mAsanA prAyazcitta yogya doSasevana karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya, to tene be mAsanuM prAyazcita Ave che, te ja rIte be, traNa, cAra ke pAMca mAsanA prAyazcittanA sthAnanuM kramazaH traNa, cAra, pAMca ke cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. A rIte mAyApUrvakanI AlocanAthI eka mAsanuM prAyazcitta vadhe che. zrI sthAnAMga sUtra, zrI bhagavatI sUtra, aupapAtika sUtra Adi AgamagraMthomAM daza prakAranA prAyazcittanuM kathana che. 1. AlocanA, 2. pratikramaNa, 3. tadubhaya, 4. viveka, pa. vyutsarga, 6. tapa, 7. cheda, 8. mUla, 9. anavasthApya, 10. pArAMcita. temAM prathama prAyazcitta AlocanA che, chaThThuM prAyazcitta tapa ane sAtamuM prAyazcitta chaMda che. prastuta sUtromAM AlocanA, tapa ane chaMda prAyazcittanI mukhyatAthI ja kathana che. bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsanamAM utkRSTa cha mAsanuM ja tapa hovAthI prAyazcitta tapamAM porasI paccakkhANathI cha mAsI tapa sudhInuM prAyazcitta apAya che. koI paNa doSa sevananuM prAyazcitta cha mAsanI adhika hotuM nathI, tethI ja sUtrakAre tevaM paDyuM..... te ceva chamAlA / sUtranuM kathana karyuM che. mahAvratamAM doSasevana thayuM hoya, eka ja doSanuM vAraMvAra punarAvartana thatuM hoya athavA lokaniMdanIya kRtyanuM prAyaH cheda prAyazcitta hoya che. temAM paNa eka divasathI cha mAsanI dIkSA paryAyano cheda karAya che. vaLimAM navA ziSNa vaiyAvahiya- AlocanA karanAra sAdhune parigharatapamAM sthApita karIne tenI vaiyAvacca karavI joIe. parihAratapa- doSazuddhi mATe prAyazcitta rUpe je tapanI ArAdhanA karavAmAM Ave, te parihAratapa kahevAya che ane te tapanI ArAdhanA karanAra pArihArika sAdhu kahevAya che. pArihArika sAdhu AcArya sivAya gacchanA sarva sAdhuo mATe parihArya hoya che arthAt anya sAdhuo tenI sAthe koI paNa prakArano vyavahAra karatA nathI. te sAdhu bImAra thaI jAya ane tene sevAnI AvazyakatA hoya, to AcAryanI AjJAnusAra gacchanA anya sAdhuoe tenI sevA karavI joIe. A prakAranA vyavahAramAM gurujanonI vatsalatA, sahRdayatA ane udAratAnuM darzana che. doSita vyakti jo AtmazuddhinA laze prAyazcittano svIkAra kare, to tenI sAthe udAra valaNa rAkhavuM te sAdhakanuM kartavya che. gurupradatta kaThoratama prAyazcittamAM paNa gurunI ekAMta hitadaSTi ja hoya che. tevi sine vyeva Ajeyo siyA- prAyazcitta vahana karanAra sAdhu te kAla daramyAna arthAta prAyazcitta rUpe tapa karatAM hoya te samayamAM ja anya doSonuM sevana kare ane sUtrokta be caubhaMgInA ATha bhaMgamAMthI koI paNa bhaMgathI AlocanA kare, to tenA sarva aparAdhonuM saMyukta prAyazcitta apAya che. navA doSa sevananuM prAyazcitta pUrvanA prAyazcitamAM ja A helve Aropita karAya che arthAt prAyazcittavahana kAlamAM te sAdhune koI paNa doSonuM pRthak pRthak prAyazcitta apAtuM nathI. sarva doSonuM prAyazcitta eka sAthe ja apAya che. A rIte ziSyanI manovRttinuM yathArthapaNe parIkSaNa karIne prAyazcitta apAya che. ziSyanA AlocanAnA bhAvAnusAra ane doSasevananI taratamatA anusAra prAyazcittamAM taratamatA thAya che. pUrvokta 18 sUtromAM sUtra 1 thI pamAM ekavAra doSa sevananuM, sUtra 6 thI 11mAM anekavAra doSa sevananuM, sUtra-11-12mAM eka vAra, aneka vAra samuccayarUpe ekathI pAMca mAsanA prAyazcitta sthAnanuM, sUtra-13-14mAM eka vAra, anekavAra cAra-pAMca ke sAdhika cAra-pAMca mAsanA prAyazcitta sthAnanuM ane sUtra 15 thI 18mAM eka vAra ke anekavAra mAyA rahita ane mAyA sahita AlocanA karIne prAyazcitta rUpe parihAra tapano svIkAra karavAnuM kathana che. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrIvyavahAra sUtra pArihArika ane apArihArika sAdhuno vyavahAra H 19 bahave pArihAriyA bahave apArihAriyA icchejjA egayao abhiNisejjaM vA, abhiNisIhiyaM vA ceittae, No se kappai there aNApucchittA egayao abhiNisejjaM vA abhiNisIhiyaM vA ceittae / kappai NaM there ApucchittA egayao abhiNisejjaM vA abhiNisIhiyaM vA ceittae / therA ya NaM viyarejjA evaM NaM kappai egayao abhiNisejjaM vA abhiNisIhiyaM vA ceittae / therA ya NaM No viyarejjA evaM No kappai egayao abhiNisejjaM vA abhiNisIhiyaM vA ceittae / jo NaM therehiM aviiNNe, abhiNisejjaM vA abhiNisIhiyaM vA ceei, se saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- aneka pArihArika sAdhuo ane aneka apArihArika sAdhuo jo sAthe rahevA ke besavA icche to teoe sthavira sAdhu bhagavaMtane pUchyA vinA sAthe rahevuM ke besavuM kalpatuM nathI. sthavira sAdhune pUchIne sAthe rahevuM ke sAthe besavuM kalpe che. jo sthavira sAdhu AjJA Ape to teoe sAthe rahevuM parihAra sAthe rahevuM ke sAthe besavuM kalpe che, jo sthavira sAdhu AjJA na Ape to sAthe rahevuM ke sAthe besavuM kalpatuM nathI. sthavira sAdhunI AjJA vinA te sAthe rahe ke sAthe bese. to tene maryAdA ullaMghana mATe dIkSAcheda athavA taparUpa prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM pArihArika ane apArihArika sAdhuonA parasparanA vyavahAranuM kathana che. pArihArika sAdhu- doSavizuddhi mATe gurupradatta prAyazcitta rUpe parihAra tapa karanArA sAdhu pArihArika kahevAya che. gacchanA samUhamAM rahevA chatAM tenA AhAra, pANI, zayyA, niSadhA, svAdhyAya Adi koI paNa prakArano vyavahAra gacchanA anya sAdhuo sAthe hoto nathI. A rIte te sAdhu gacchanA anya sAdhuo sAthe koI paNa prakAranA vyavahArathI parihArya-tyAjya hovAthI, te pArihArika kahevAya che. apArihArika sAdhu- nirdoSa saMyamacaryAnuM pAlana karanAra sAdhu apArihArika kahevAya che. gacchanA sarva apArihArika sAdhuonA AhAra-pANI Adi sarva vyavahAra sAthe ja hoya che. pArihArika sAdhue ekalA rahIne, potAnA doSonuM prAyazcitta karI nirjarA dvArA Atmazuddhi karavAnI hoya che. tenI sAthe aparihArika sAdhuoe koI paNa prakArano vyavahAra rAkhavo yogya nathI, kAraNa ke sarva sAdhuonI sAthenA vyavahArathI pArihArika sAdhune potAnA doSono je kheda thavo joIe, te thato nathI ane pariNAme te doSonI zuddhi karI zakatA nathI. pArihArika sAdhu samUhamAM hovA chatAM tenI sAthe sarva vyavahAro baMdha karavAthI anya sAdhuone paNa tathAprakAranA doSasevanano bhaya rahe che ane te paNa doSasevanathI dUra rahe che. A rIte pArihArika sAdhuonI sAthe apArihArika sAdhuono vyavahAra yogya nathI. tema chatAM kyAreka jarUra paDe, to vaDila ke sthavira sAdhuonI AjJApUrvaka ja tenI sAthe uThavA, besavA ke bolavAno vyavahA2 ka2vo joIe. jo apArihArika sAdhu AjJA vinA pArihArika sAdhu sAthe koI paNa prakArano Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 6deza-1 | 238 vyavahAra kare, to te sthavironI maryAdAnuM ullaMghana kare che, te sAdhu jANatA ke ajANatA pArihArika sAdhunA doSane protsAhana Ape che, tethI te prAyazcittano bhAgIdAra thAya che. parihAra tapa vahananI vidhi nizIthasUtranA cothA tathA vIsamAM uddezakamAM tathA bRhatkalpanA cothA uddezakamAM paNa che. parihArakalpasthita sAdhuno vaiyAvacca mATe vihAra:20 parihArakappaTThie bhikkhU bahiyA therANaM veyAvaDiyAe gacchejjA, therA ya se sarejjA, kappai se egarAiyAe paDimAe jaNNaM-jaNNaM disiM aNNe sAhammiyA viharaMti taNNaM-taNNaM disaM uvalittae / No se kappai tattha vihAravattiyaM vatthae, kappai se tattha kAraNavattiyaM vatthae / taMsi ca NaM kAraNaMsi NiTThiyaMsi paro vaejjA- vasAhi ajjo ! e garAya vA durAya vA / eva se kappai egarAya vA durAya vA vatthae, No se kappai paraM egarAyAo vA durAyAo vA vatthae / je tattha paraM egarAyAo vA durAyAo vasai, se saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- parihArakalpamAM sthita(prAyazcittarUpe tapa karI rahelA) sAdhu(sthaviranI AjJAthI anyatra) koI bImAra sthavira sAdhunI sevAne mATe jAya tyAre sthavira muni tene smaraNa karAve arthAt sthavira tene parihArata choDIne javAnI anumati Ape to tapArAdhanAne choDIne jAya che. tene rastAnA grAma AdimAM eka-eka rAtri rahevAno saMkalpa(abhigraha) karIne je dizAmAM sAdharmika bImAra sAdhu hoya, te dizAmAM javuM kalpa che. rastAmAM vicaraNanA lakSya rahevuM kalpatuM nathI, paraMtu rogAdinA kAraNe rahevuM kahyuM che. te kAraNa pUrNa thayA pachI jo koI vaidya Adi kahe ke he Arya! tame ahIM eka ke be rAta vadhAre raho, to tene eka ke be rAta vadhAre rahevuM kalpa che, paraMtu eka ke be rAtathI vadhAre rahevuM kalpatuM nathI. je sAdhu koIpaNa sthAnamAM eka ke be rAtathI vadhAre rahe che, tene maryAdA ullaMghananuM dIkSA cheda athavA tapa prAyazcitta Ave che. | 21 parihArakappaTThie bhikkhU bahiyA therANaM veyAvaDiyAe gacchejjA, therA ya se No sarejjA kappai se NivvisamANassa egarAiyAe paDimAe jaNNaM-jaNNaM disiM aNNe sAhammiyA viharaMti taNNaM-taNNaM disaM uvalittae / ___No se kappai tattha vihAravattiyaM vatthae, kappai se tattha kAraNavattiyaM vatthae / taMsi ca NaM kAraNaMsi NiTThiyaMsi paro vaejjA- vasAhi ajjo ! egarAyaM vA durAyaM vA / evaM sa kappai egarAyaM vA durAyaM vA vatthae, No se kappai paraM egarAyAo vA durAyAo vA vatthae / je tattha paraM egarAyAo vA durAyAo vA vasai, se saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- parihArakalpasthita sAdhu(sthaviranI AjJAthI) anyatra koI bImAra sthavira sAdhunI sevA Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] zrIvyavahAra sUtra mATe jAya tyAre ja sthavira tene smaraNa na karAve arthAt parihAratapa choDavAnI anumati na Ape to parihAratapa sAthe ja jAya ane mArganA grAma AdimAM eka-eka rAtri rahevAno saMkalpa(abhigraha) karIne je dizAmAM bImAra sAdharmika sAdhu hoya, te dizAmAM javuM kahyuM che. mArgamAM tene vicaraNa lakSe rahevuM kalpatuM nathI paraMtu rogAdinA kAraNe rahevuM kahyuM che. te kAraNa samApta thayA pachI jo koI vaidha Adi kahe ke he Arya! tame ahIM eka ke be rAta vadhAre raho, to tene tyAM eka ke be rAta vadhAre rahevuM kahyuM che, paraMtu eka ke be rAtathI vadhAre rahevuM kalpatuM nathI. jo te sthAnamAM eka ke be rAtathI vadhAre rahe to tene maryAdA ullaMghananuM cheda athavA tapa prAyazcitta Ave che. | 22 parihArakappaTThie bhikkhU bahiyA therANaM veyAvaDiyAe gacchejjA, therA ya se sarejjA vA, No sarejjA vA, kappai se NivvisamANassa egarAiyAe paDimAe jaNNaM-jaNNaM disaM aNNe sAhammiyA viharati-taNNaM taNNaM disaM uvalittae / No se kappai tattha vihAravattiyaM vatthae, kappai se tattha kAraNavattiyaM vatthae / taMsi ca NaM kAraNaMsi NiTThiyaMsi paro vaejjA, vasAhi ajjo ! egarAyaM vA durAyaM vA / evaM se kappai egarAyaM vA durAyaM vA vatthae, No se kappai paraM egarAyAo vA durAyAo vA vatthae / je tatthaM paraM egarAyAo vA durAyAo vA vasai, se saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- parihArakalpasthita sAdhu (sthaviranI AjJAthI) anyatra koI bImAra sthavira sAdhunI sevA mATe jAya te samaye sthavira tene smaraNa karAve athavA na karAve arthAt parihAratapa choDIne javAnI svIkRti Ape athavA na Ape to te zakti hoya, to parihAra tapa sahita(ane zakti na hoya, to viranI svIkRti maMgAvIne parihAratapa choDIne) mArganA gAma AdimAM eka-eka rAtri rahevAno saMkalpa(abhigraha) karIne je dizAmAM bImAra sAdharmika sAdhu hoya, te dizAmAM javuM kahyuM che. mArgamAM tene vicaraNanA lakSe rahevuM kalpatuM nathI, paraMtu rogAdinA kAraNe rahevuM kahyuM che. te kAraNa samApta thayA pachI jo koI vaidha Adi kahe ke he Arya! tame ahIM eka ke be rAta vadhAre raho, to tene tyAM eka ke be rAta rahevuM kahyuM che, paraMtu eka ke be rAtathI vadhAre rahevuM kalpatuM nathI. jo te sthAnamAM eka ke be rAtathI vadhAre rahe, to tene te maryAdA ullaMghananuM cheda athavA tapa prAyazcitta Ave che. vivecana : pUrvasUtramAM parihAratapa karanAra sAdhunI sAthe niSadyA AdinA vyavahArano niSedha tathA gurunI AjJApUrvaka tenA apavAdanuM kathana che. prastuta traNa sUtramAM paristhitivaza pArivArika sAdhune anya sAdharmika sAdhunI sevA mATe mokalavAnuM vidhAna che. pArivArika sAdhu potAnA prAyazcitta tapanI ArAdhanA karatAM-karatAM anya sthavira sAdhunI sevAmAM gurunI AjJAthI jaI zake che athavA tapanI ArAdhanA choDIne paNa jaI zake che. prastuta traNa sUtromAM parihAratapa choDavA ke na choDavA viSayaka traNa vikalpanuM kathana che. (1) sthaviramuni tapa choDavAnI AjJA kare, to tapa choDIne jAya (2) sthaviramuni tapa choDavAnI AjJA na kare, Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-1 [ 241 ] to tapasahita jAya (3) kyAreka sthaviramuninI tapa karavAnI ke choDavAnI koI AjJA na hoya, to potAnI zakti hoya to parihAratA vahana karatAM jAya ane zakti na hoya to AcAryAdinI svIkRti laIne parihAratapa choDIne jAya. pArivArika sAdhu tapa sahita jAya ke tapa choDIne jAya, te rastAmAM koIpaNa sthAnamAM eka ke be rAtathI vadhAre rahe nahIM. dharmaprabhAvanA mATe athavA koInI vinaMti ke AgrahathI te rastAmAM vadhAre rahe nahIM, bImArI AdinA kAraNe vadhAre samaya rahI zake che. svastha thayA pachI vaidya athavA hitecchu gRhastha AdinA kahevAthI eka athavA be divasa vadhAre rokAI zake che, tenuM koI prAyazcitta AvatuM nathI, paraMtu be divasathI vadhAre rokAya to tenI maryAdAnuM ullaMghana thAya che ane tenuM prAyazcitta Ave che. te saMta che nA re parihAre... jo pArihArika sAdhu maryAdAnuM ullaMghana kare arthAt mArgamAM koI paNa kAraNa vinA te kSetramAM vicaravAnI bhAvanAthI adhika samaya rahe to tene prAyazcitta rUpe saMtarA-aMtara sahita madhyama dIkSA cheda athavA yathAyogya taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. saMkSepamAM pArivArika sAdhu gurunI AjJApUrvaka apArivArika sAdhuonI sevA mATe eka gAmathI bIje gAma jaI zake che paraMtu sevAnuM lakSya bhUlIne potAnI icchAthI te koI paNa kSetramAM adhika samaya pasAra kare, to tene AjJAnA ullaMghananA kAraNe prAyazcitta Ave che. ekalA vicaranAra sAdhune gaNamAM pAchA levAnI vidhiH23 bhikkhU ya gaNAo avakkamma egallavihArapaDima uvasaMpajjittANaM viharejjA, se ya icchejjA docca pi tameva gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, puNo AloejjA puNo paDikkamejjA puNo cheya-parihArassa uvaTThAejjA / bhAvArtha :- koI sAdhu gaNamAMthI nIkaLIne ekalavihAra caryAthI vicaratAM hoya ane tene gaNamAM pAchA AvavAnI icchA thAya, to tene ekalavihAra caryA daramyAna lAgelA doSonI AlocanA tathA pratikramaNa karAvI, doSane anurUpa dIkSAcheda athavA tapa prAyazcitta ApIne gaNamAM levAmAM Ave che. 24 gaNAvaccheie ya gaNAo avakkama egallavihArapaDimaM uvasaMpajjittANaM viharejjA, se ya icchejjA doccaM pi tameva gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, puNo AloejjA puNo paDikkamejjA puNo cheya-parihArassa uvaTThAejjA / bhAvArtha - koI gaNAvacchedaka gaNamAMthI nIkaLIne ekalavihAra caryAthI vicaratAM hoya ane tene gaNamAM pAchA AvavAnI icchA thAya, to tene ekalavihAra caryA daramyAna lAgelA doSonI AlocanA tathA pratikramaNa karAvI, doSane anurUpa dIkSAcheda athavA kaparUpa prAyazcitta ApIne gaNamAM levAmAM Ave che. 25 Ayariya-uvajjhAe ya gaNAo avakkamma egallavihArapaDima uvasaMpajjittANaM viharejjA, se ya icchejjA doccaM pi tameva gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, puNo AloejjA puNo paDikkamejjA puNo cheya-parihArassa uvtttthaaejjaa| Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24ra | zrIvyavahAra sUtra bhAvArtha :- koI AcArya ke upAdhyAya gaNamAMthI nIkaLIne ekalavihAra caryAthI vicaratAM hoya ane tene gaNamAM pAchA AvavAnI icchA thAya, to tene ekalavihAracaryA daramyAna lAgelA doSonI AlocanA tathA pratikramaNa karAvI, doSone anurUpa dIkSAcheda athavA tapa rUpa prAyazcitta ApIne gaNamAM levAmAM Ave che. vivecana : prastuta sutromAM gaNamAMthI nIkaLIne ekAkI vihAracaryA karanAra sAdhu, gaNAvacchedaka, AcArya ke upAdhyAyane punaH gaNamAM pAchA levAnI vidhinuM kathana che. WvihAraparimaM- ekalavihAra caryA. sAmAnya rIte sAdhu ke sAdhvI gacchamAM rahIne ja potAnI sAdhanA kare che, paraMtu kyAreka te ekalavihAracaryA-ekalA vicaraNa kare che. ekala vihAracaryAnA be prakAra che. (1) aparisthitika- sAdhunA bIjA manorathane pUrNa karatAM viziSTa sAdhanA mATe, karma nirjarAnA lakSe ekalavihAra caryAno svIkAra karavo. jema ke bhikSunI pratimAnI ArAdhanA karanAra ke jinakalpano svIkAra karanAra sAdhu ekalavihAracaryA kare che, te aparisthitika che. aparisthitika ekalavihAra gurunI AjJA sahita AdarapUrvaka thAya che, tethI pratimAnuM vahana karanArA tathA jinakalpanI ArAdhanA karanArA sAdhunI gaNanA AcAryanI saMpadAmAM thAya che, teno sAdhanAkALa pUrNa thatAM te sanmAnapUrvaka gaNamAM pAchA Ave che. (2) saparisthitika- zArIrika, mAnasika, sAMyogika kAraNa, prakRtinI viSamatA athavA saMyama samAcArInuM pUrNataH pAlana na thavuM, vagere koI paNa kAraNathI sAdhu gaNane choDIne svecchAthI ekalA vicare, te saparisthitika ekalavihAra che. saparisthitika ekalavihAra gurunI AjJApUrvaka hoto nathI, te gurunI ke saMghanI udAsInatA ke virodhapUrvaka thAya che, tethI te sAdhunI gaNanA AcAryanI saMpadAmAM thatI nathI. agItArtha, abahuzruta ke aparipakva sAdhuno ekalavihAra zAstra saMmata nathI. saparisthitika ekalavihAra aprazasta ane niMdita che. prazasta ke aprazasta ekalavihAra karanAra sAmAnya sAdhu, gaNAvacchedaka, AcArya ke upAdhyAyane punaH gacchamAM pAchA AvavAnI icchA thAya, to gacchanA pramukha sAdhu tenuM yogya parIkSaNa kare, tyAra pachI ekalavihAra caryAmAM lAgelA doSonI AlocanA ane pratikramaNa karAve tathA ekalavihAracaryAnA prAyazcitta rUpe gacchapramukha sAdhu dvArA pradatta tapa ke cheda prAyazcitano svIkAra kare, tyAra pachI te gacchamAM AvI zake che. A prakAranA vyavahArathI sAdhu jIvanamAM saMyamI jIvananI nirmaLatA mATe gurukulavAsanI mahattA pratIta thAya che, ekalavihAracaryAnA prAyazcitta rUpa vyavahArathI anya sAdhuo ekalavihAranI icchA karatA nathI ane gacchanuM anuzAsana vyavasthita rIte jaLavAI rahe che. prastuta sUtromAM prayukta vihAraparimaM zabda prayogamAM - pratimA zabda bhikSanI pratimA ke koI viziSTa abhigrahano bodhaka nathI kAraNa ke pratimA dhAraNa karanAra gacchanI ja saMpadA che. tenA mATe enA hova fpa..... zabdaprayoga jarUrI nathI, tethI ahIM kevaLa tathAprakAranI sUtrazalI che tema samajavuM. pArthastha Adi sAdhune gaNamAM pAchA levAnI vidhiH26 bhikkhU ya gaNAo avakkamma pAsatthavihAraM(paDimaM uvasaMpajjittANa) Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-1 [ 243] viharejjA, se ya icchejjA doccaM pi tameva gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, atthiyAi ttha keisese, puNo AloejjA puNo paDikkamejjA puNo cheya-parihArassa uvaTThAejjA / bhAvArtha :- koI sAdhu gaNamAMthI nIkaLIne pArthastha vihAra caryAthI vicaratAM hoya, tene gaNamAM pAchA AvavAnI icchA thAya ane tenAmAM cAritra paryAyonA kAMIka aMzo haju vidyamAna hoya to pAzvasthacaryA daramyAna lAgelA doSonI AlocanA tathA pratikramaNa karAvI doSane anurUpa dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcitta ApIne tene gaNamAM dAkhala karavAmAM Ave che. | 27 bhikkhU ya gaNAo avavakamma ahAchaMdavihAra(paDima uvasaMpajjittANa) viharejjA, se ya icchejjA docca pi tameva gaNaM uvasaMpajjittANaM, viharittae, atthiyAi ttha keisese, puNo AloejjA puNo paDikkamejjA puNo cheya-parihArassa uvaTThAejjA / bhAvArtha :- koI sAdhu gaNamAMthI nIkaLIne yathANaMda vihAra caryAthI vicaratAM hoya tene punaH gaNamAM pAchA AvavAnI icchA thAya ane tenAmAM cAritra paryAyonA kAMIma aMzo haju vidyamAna hoya to yathAvRMda caryA daramyAna lAgelA doSonI punaH AlocanA tathA pratikramaNa karAvI doSane anurUpa dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcitta ApIne tene gaNamAM levAmAM Ave che. | 28 bhikkhU ya gaNAo avakkama kusIlavihAraM(paDima uvasaMpajjittANaM) viharejjA, se ya icchejjA doccaM pi tameva gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, atthiyAi ttha keisese, puNo AloejjA puNo paDikkamejjA puNo cheya-parihArassa uvaTThAejjA / bhAvArtha :- koI sAdhu gaNamAMthI nIkaLIne kuzIla vihAracaryAthI vicaratAM hoya, tene gaNamAM pAchA AvavAnI icchA thAya ane tenAmAM cAritra paryAyonA kAMIka aMzo haju vidyamAna hoya to kazIlavihAracaryA daramyAna lAgelA doSonI AlocanA tathA pratikramaNa karAvI doSane anurUpa dIkSA cheda athavA tArUpa prAyazcitta ApIne tene gaNamAM levAmAM Ave che. | 29 bhikkhU ya gaNAo avakkamma osaNNavihAra(paDima uvasaMpajjittANa) viharejjA, se ya icchejjA doccaM pi tameva gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, atthiyAi ttha keisese, puNo AloejjA puNo paDikkemejjA puNo cheya-parihArassa uvaTThAejjA / bhAvArtha :- koI sAdhu gaNamAMthI nIkaLIne osana vihAracaryAthI vicaratAM hoya, tene gaNamAM pAchA AvavAnI icchA thAya ane tenAmAM cAritra paryAyonA kAMIka aMzo haju vidyamAna hoya to osanna vihAra caryA daramyAna lAgelA doSonI punaH AlocanA tathA pratikramaNa karAvI doSane anurUpa dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcitta ApIne tene gaNamAM levAmAM Ave che. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 ] zrIvyavahAra sUtra 30 bhikkhU ya gaNAo avakkama saMsattavihAra(paDima uvasaMpajjittANa) viharejjA, se ya icchejjA doccaM pi tameva gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, atthiyAi ttha keisese puNo AloejjA puNo paDikkamejjA puNo cheyaparihArassa uvaTThAejjA / bhAvArtha :- koI sAdhu gaNamAMthI nIkaLIne saMsakta vihAracaryAthI vicaratAM hoya, tene gaNamAM pAchA AvavAnI icchA thAya ane tenAmAM cAritra paryAyonA kAMIka aMzo haju vidyamAna hoya to saMsakta vihAracaryA daramyAna lAgelA doSonI AlocanA tathA pratikramaNa karAvI doSane anurUpa dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcitta ApIne tene gaNamAM levAmAM Ave che. vivecana : prastuta pAMca sUtromAM gacchamAMthI nIkaLI gayelA pArthastha Adi pAMca prakAranA zithilAcArI sAdhuone gacchamAM pAchA levAnI vidhinuM kathana che. (1) pa ttha-pArthastha :- je jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanAmAM puruSArtha karatAM nathI, je aticAro tathA anAcAromAM pravRtti kare che, te pArthastha kahevAya che. (2) ahIMcha yathAIdaH- je Agama viparIta icchita prarUpaNA athavA AcaraNa kare che, te yathAvRMda kahevAya che. (3) rIta-kazIla - je jJAnAcAra, darzanAcAra ane cAritrAcAranI virAdhanA kare che, vidyA, maMtra, nimitta kathana, cikitsA Adi saMyamI jIvanathI viparIta kArya kare che, te kuzIla kahevAya che. (4) okta-osanna:- je saMyama samAcArInA niyamothI viparIta, alpa ke adhika AcaraNa kare che, te osanna kahevAya che. (5) saM satta-saMsakta zreSTha AcAravAnanI sAthe zreSTha AcAranuM pAlana kare che ane zithilAcArIonI sAthe zithilAcArI thaI jAya, jene saMgano raMga lAgI jAya, te saMsakta kahevAya che. tyi 5 se... - jo te pArthastha Adi sAdhuonI dUSita pravRttiothI tenA saMyama paryAyo pUrNa naSTa thayA na hoya, saMyama paryAyanA keTalAka aMzo zeSa hoya, to ja tenI tapa ke cheda prAyazcitta dvArA zuddhi thaI zake che. jenA saMyama paryAyo saMpUrNa naSTa thaI gayA hoya, tenI prAyazcitta dvArA zuddhi thaI zakatI nathI. AMzika saMyama paryAyo ja tene Atmazuddhi mATe prAyazcittano svIkAra karavAnI preraNA Ape che ane te gacchamAM punaH praveza karI zake che. koIpaNa sAdhune pharI gacchamAM levA mATe tenA saMyama paryAya keTalA che? tenI parIkSA karavI, jANakArI meLavavI, atyaMta jarUrI che. (1) svataMtra rahenAra sAdhu gacchanA AcAra-vicAra tathA anuzAsanamAM rahI zakaze ke nahIM? (2) te pArthasthavihAra Adi choDIne pharI gacchamAM zA mATe AvavA icche che? tenA kAraNo jANavA jarUrI che. (3) bhaviSya mATe tenA kevA pariNAmo che? (4) gacchamAM rahevAnA tenA pariNAma sthira che ke nahIM ? ityAdi vicAraNAo pachI tenuM tathA gacchanuM hita hoya tevo nirNaya gaNanAyake levo joIe. te sAdhu gacchanuM athavA gacchanA anya sAdhu-sAdhvIonuM athavA saMghanuM ahita kare, vAta vAtamAM Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-1 [ 245 ] kalaha kare, gaccha athavA gaccha pramukhanI niMdA kare athavA pharI gacchane choDe, anya sAdhuone paNa vicalita karI gaccha choDAve ItyAdi pravRttithI gacchanI tathA jinazAsananI hIlanA thAya che, tethI uparokta viSayonI dIrdhadaSTithI vicAraNA karIne ja AgaMtuka sAdhune gacchamAM levA joIe. pArthastha tathA bakuza ke pratisevanA kuzIlano taphAvata - (1) je sAdhu anivArya paristhiti vinA doSanuM sevana kare che. (2) anivArya paristhitimAM doSa sevana karIne zuddhi karatA nathI. (3) saMyamanI maryAdAothI viparIta AcaraNa sadAne mATe svIkArI le che. te zithilAcArI, pArzvastha, Adi kahevAya che ane je sAdhu anivArya paristhitithI vivaza thaIne doSanuM sevana kare paraMtu tyAra pachI prAyazcitta laIne doSonI zuddhi karI le che ane vizeSa paristhitithI nivRtta thAya, tyAre te sadoSa pravRttiono parityAga kare che te bakuza athavA pratisevanA nigraMtha kahevAya che. keTalIka pratomAM saMsthavihIra parimaM 3vasaMpatniA pATha jovA maLe che. paraMtu pArzvastha vagere zithilAcAra pratimA rUpa nathI. teno lakSapUrvaka svIkAra karavAno hoto nathI. tethI prastutamAM tene kauMsa ane iTAlI TAIpamAM rAkhyo che. anyaliMgagrahaNa karanArane gaNamAM pAchA levAnI vidhiH|31 bhikkhU ya gaNAo avakkamma parapAsaMDa paDima uvasaMpajjittANaM viharejjA, se ya icchejjA doccaM pi tameva gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, Natthi NaM tassa tappattiyaM kei chae vA parihAre vA, NaNNattha egAe AloyaNAe / bhAvArtha :- koI sAdhu gaNamAMthI nIkaLIne anyaliMgane dhAraNa karIne vicaratAM hoya ane tene gaNamAM pAchA AvavAnI icchA thAya to tene liMgaparirvatananI AlocanA sivAya dIkSAcheda athavA kaparUpa koI prAyazcitta AvatuM nathI. vivecana : prastuta sUtramAM anyaliMga grahaNa karyA pachI te sAdhune punaH gaNamAM pAchA levAnI vidhinuM kathana che. sAmAnya rIte liMga parivartana karavAnA be kAraNa che- (1) kaSAyane AdhIna thaI AvezamAM AvIne liMga parivartana karavuM. (2) asahya upasargothI udvigna thaIne bhAva saMyamanI rakSA mATe liMga parivartana karavuM. jema ke koI dezanA rAjA Ahatadharma ke nigraMtha sAdhuonA draSI ke virodhI hoya, te kSetrane vihAra AdimAM pasAra karavuM anivArya hoya athavA te kSetramAM anya koI paNa kAraNe amuka samaya rahevuM jarUrI hoya, to sAdhu alpa samaya mATe liMga parivartana kare che. A rIte anivArya saMyogomAM liMga parivartana karanAra sAdhu paristhiti pUrNa thatAM punaH svaliMgano svIkAra karIne gacchamAM praveza karavAnI IcchA kare, to tene liMga parivartana mATe kevaLa AlocanA prAyazcitta ja Ave che. teNe saMyamI jIvanamAM anya doSonuM sevana karyuM hovAthI tene tapa Adi koI prAyazcitta AvatuM nathI. kaSAyane AdhIna thaIne liMga parivartana karyuM hoya, tene dIkSA cheda athavA punaH navI dIkSAnuM AropaNa karIne ja gacchamAM levAmAM Ave che. prastuta sUtramAM kevaLa AlocanA prAyazcittanuM ja kathana che, tethI spaSTa thAya che ke prastuta prasaMgamAM anivArya saMyogomAM liMga parivartana karanAra sAdhunuM ja kathana che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 ] zrIvyavahAra sUtra saMcama choDIne janArane gaNamAM pAchA levAnI vidhiH|32 bhikkhU ya gaNAo avakkamma ohAvejjA, se ya icchejjA doccaM pi tameva gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, Natthi NaM tassa keI tappattiyaM chee vA parihAre vA, NaNNattha egAe sehovaTThAvaNiyAe / bhAvArtha :- koI sAdhu gaNamAMthI nIkaLIne saMyamano tyAga kare ane tyArapachI tene gaNamAM pAchA AvavAnI icchA thAya, to tenA mATe dIkSAcheda ke tapa Adi koI prAyazcitta nathI. tene "chedopasthApanA'navI dIkSA sivAya anya koI mArga nathI arthAt tene punaH dIkSA ApIne gaNamAM levAmAM Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM ekavAra saMyamano saMpUrNa tyAga karanAra sAdhune punaH gacchamAM levAnI vidhinuM kathana che. bhASyakAre saMyamano tyAga karavAnA mukhya traNa kAraNonuM kathana karyuM che. (1) upasarga-parISaho sahana na thavAthI (2) sAdhuonI paraspara kalaha Adi saMyogajanya pratikULatAthI (3) mohanIyakarmanA udaya janya viSayAsaktinA AvegathI, A traNa kAraNomAMthI koI paNa kAraNathI sAdhu saMyamano tyAga kare ane tyAra pachI kadAca tene koI paNa nimittathI punaH saMyama svIkAra karIne gacchamAM rahevAnI icchA thAya, to tene punaH chedopasthApanIya cAritranuM AropaNa karIne arthAt navI dIkSA ApIne gacchamAM rAkhI zakAya che. nalthi tappattiye varU che vA parihAre vA.... tene saMyamano tyAga karavA mATe koI tapa ke cheda prAyazcitta hotuM nathI. jeNe saMyamano pUrNataH tyAga karyo hoya, tenA sarva saMyamaparyAyo nAza pAmI gayA hoya che. saMyama paryAya hoya, to tenI tapa ke cheda prAyazcittathI zuddhi thaI zake, paraMtu AMzika paNa saMyama paryAya ja na hoya tenA mATe prAyazcittano koI mArga raheto nathI. tene bIjIvAra dIkSA ja ApavAnI rahe che. AlocanA karavAno krama:33 bhikkhU ya aNNayaraM akiccaTThANaM paDisevittA icchejjA Aloettae, jattheva appaNo Ayariya-uvajjhAe pAsejjA, tassatiya AloejjA jAva ahAriha tavokammaM pAyacchittaM paDivajjejjA / bhAvArtha:- sAdhu koI akRtyasthAnanuM pratisevana karIne tenI AlocanA karavA icche, to jyAM potAnA AcArya athavA upAdhyAya hoya, tyAM temanI pAse jaIne AlocanA kare vAvata yathAyogya prAyazcittarUpa tapakarmano svIkAra kare. 34 No ceva NaM appaNo Ayariya-uvajjhAe pAsejjA, jattheva saMbhoiyaM sAhammiyaM pAsejjA bahussuyaM babbhAgama, tassaMtiyaM AloejjA jAva ahArihaM tavokamma pAyacchittaM paDivajjejjA / bhAvArtha:- jo potAnA AcArya athavA upAdhyAya na hoya, to jyAM bahuzruta, ghaNA AgamonA jANakAra, sAMbhogika(eka mAMDalAmAM AhAra karanAra) sAdharmika sAdhu hoya, temanI pAse jaIne AlocanA kare thAvat yathAyogya prAyazcittarUpa tapakarmano svIkAra kare. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-1 | 247 |35 No ceva NaM saMbhoiyaM sAhimmayaM bahussuyaM babbhAgamaM pAsejjA, jattheva aNNasaMbhoiyaM sAhammiyaM pAsejjA bahussuyaM babbhAgama, tassaMtiyaM AloejjA jAva ahArihaM tavokamma pAyacchittaM paDivajjejjA / bhAvArtha:- jo sAMbhogika, sAdharmika, bahuzruta, ghaNA AgamonA jANakAra sAdhu na maLe to jyAM bahuzruta ane ghaNA AgamanA jANakAra anya sAMbhogika sAdharmika sAdhu hoya, temanI pAse jaIne AlocanA kare thAvat yathAyogya prAyazcittarUpa tapakarmano svIkAra kare. 36 No ceva NaM aNNasaMbhoiyaM sAhammiyaM bahussuyaM babbhAgama, pAsejjA jattheva sArUviyaM pAsejjA bahussuyaM babbhAgama, tassaMtiyaM AloejjA jAva ahAriha tavokammaM pAyacchittaM paDivajjejjA / bhAvArtha - jo anya sAMbhogika, sAdharmika, bahuzruta ane ghaNA AgamonA jANakAra sAdhu na maLe, to jyAM bahuzruta ane ghaNA AgamonA jANakAra sArUpya-potAnI samAna veSa dhAraNa karanArA sAdhu hoya, temanI pAse jaIne AlocanA kare thAvat yathAyogya prAyazcittarUpa tapakarmano svIkAra kare. |37 No ceva NaM sArUviyaM bahussuyaM babbhAgamaM pAsejjA, jattheva samaNovAsagaM pacchAkaDaM pAsejjA bahussuyaM babbhAgama, tassaMtiyaM AloejjA jAva ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajjejjA / bhAvArtha - jo potAnI samAna veza dhAraNa karanArA bahuzruta ane ghaNA AgamonA jANakAra sAdhu na maLe to, jyAM bahuzruta ane ghaNA AgamonA jANakAra pazcAdbhUta(saMyama tyAgI) zrAvaka hoya, temanI pAse jaIne AlocanA kare vAvata yathAyogya prAyazcittarUpa tapakarmano svIkAra kare. 38 No ceva NaM samaNovAsagaM pacchAkaDaM bahussuyaM babbhAgamaM pAsejjA jattheva sammabhAviyAI ceiyAiM pAsejjA, tassaMtiyaM AloejjA jAva ahArihaM tavokamma pAyacchittaM paDivajjejjA / bhAvArtha:- jo pazcAdbhUta(saMyamatyAgI) bahuzruta ane ghaNA AgamonA jANakAra zrAvaka na maLe, to jyAM samyaka bhAvita jJAnI puruSa-samabhAvI, sva, para vivekI, samyagadaSTi vyakti hoya, temanI pAse jaIne AlocanA kare vAvatuM yathAyogya prAyazcittarUpa tapakarmano svIkAra kare. 39 No ceva NaM sammaMbhAviyAI ceiyAI pAsejjA, bahiyA gAmassa vA jAva saMNivesassa vA pAINAbhimuhe vA udINAbhimuhe vA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTu evaM vaejjA- evaiyA me avarAhA, evaikkhutto ahaM avaraddho, arihaMtANaM siddhANaM aMtie AloejjA jAva ahArihaM tavokamma pAyacchittaM paDivajjejjA / bhAvArtha :- jo samyaka bhAvita, jJAnI puruSa paNa na maLe, to grAma yAvatu saMnivezanI bahAra pUrva Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 | zrIvyavahAra sUtra athavA uttara dizA tarapha mukha rAkhI, hAtha joDIne, mastakathI AvartanapUrvaka aMjali karIne A pramANe bole- he prabho ! "mArA ATalA doSa che ane meM ATalIvAra A doSonuM sevana karyu che,' A pramANe bolIne arihaMta bhagavAna ane siddha bhagavAnanI samakSa AlocanA kare thAva yathAyogya prAyazcittarUpa tapakarmano svIkAra kare. vivecanaH prastuta sutromAM AlocanA karavA yogya supAtra vyaktionA kramano nirdeza che. saMyamasAdhanA karatA paristhitivaza athavA pramAdavaza kayAreka zramaNadharmanI maryAdAonuM ullaMghana ke akRtyasthAnanuM AcaraNa thaI jAya to tarata ja apramattabhAvathI AlocanA karavI, te saMyamajIvananuM Avazyaka aMga che. te AtyaMtara taparUpa prAyazcitano prathamabheda che. uttarAdhyayana sUtra, adhyayana-2mAM AlocanAnuM phaLa batAvatA kahyuM che ke Alocaka potAnA doSonI AlocanA karI zalyone, mokSamArgamAM vighna karanAra doSone ane anaMta saMsAranI vRddhi karanArA karmone AtmAthI judA kare che. zrI ThANAMga sUtramAM AlocanA karanArA ane AlocanA sAMbhaLanArA te baMnenA daza-daza guNonuM kathana che. Agamokta guNothI saMpanna vyakti pAse ja AlocanA karavAthI, tenI ArAdhanA saphaLa thAya che. prastuta sutramAM AlocanA konI samakSa karavI joIe teno krama pradarzita karyo che. jyAM sudhI zakya hoya tyAM sudhI A kramathI AlocanA karavI joIe. vyutkramathI AlocanA karanArane mATe bhASyamAM gurucaumAsI tathA laghucaumAsI prAyazcittanuM kathana che. AlocanAno kama :- (1) AlocanA karavA icchatA sAdhue sarvaprathama potAnA AcArya athavA upAdhyAyanI pAse AlocanA karavI joIe. (2) jo AcArya, upAdhyAyano yoga na thAya arthAt te ruNa hoya, dUra hoya tathA svayaMnuM AyuSya alpa jaNAya to paraspara AhAranA AdAna-pradAnarUpa vyavahAra jeonI sAthe karavAmAM Avato hoya tevA sAMbhogika sAdhunI pAse AlocanA karavI joIe. te sAMbhogika sAdhu paNa AlocanA sAMbhaLavAnA guNothI susaMpanna tathA bahuzruta-chedasUtromAM pAraMgata tathA aneka sUtro tathA arthanA jANakAra hovA jarUrI che. (3) ukta yogyatA saMpanna sAMbhogika sAdhu na hoya to asAMbhogika (eka maMDaLamAM sAthe besIne AhAra na karanArA) bahuzruta Adi yogyatA saMpanna sAdhunI samakSa AlocanA karavI joIe. (4) jo AcArasaMpanna asAMbhogika sAdhu paNa na hoya to samAna liMgavALA bahuzruta Adi guNothI saMpanna sAdhunI pAse AlocanA karavI joIe. (5) ukta bhikSu paNa na maLe to je saMyama choDIne zrAvakapaNAnuM pAlana karI rahyA hoya, tema chatAM bahuzruta Adi guNothI saMpanna hoya, tenI pAse AlocanA karI zakAya che. (6) jo tevA zrAvako paNa na hoya, to samyakarUpe jinapravacanamAM bhAvita samyagadaSTi athavA samabhAvI, saumya prakRtivALA, samajadAra vyakti hoya, tenI pAse AlocanA karavI joIe. (7) kayAreka tevI vyakti paNa na maLe to grAma AdinI bahAra nirjana sthAnamAM moTA avAje arihaMto athavA siddhone smRtimAM rAkhI AlocanA karavI joIe ane svayaM prAyazcitta grahaNa karavuM joIe. chellA baMne vikalpa gItArtha sAdhune mATe samajavA joIe kAraNa ke agItArtha sAdhu svayaM prAyazcitta grahaNa karavA mATe ayogya hoya che. anya vyakti pAse potAnA doSanuM pragaTIkaraNa thAya, tyAre yathArtha rIte AlocanA thAya che, te doSa prati kheda ane prAyazcittano bhAva adhikatama thAya che. tema ja te doSonuM punarAvartana na thAya tenuM lakSa vizeSa rahe che. A rIte doSamukti zIdhra thAya che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-1 [ 249 ] vyakti svayaM AlocanA kare, tyAre keTalIka vAra pote potAnA sarva doSonI AlocanA ke prAyazcittano svIkAra karatA nathI, temaja anya sAdhuone jANa na hovAthI te doSonuM punarAvartana paNa thavAnI zakyatA rahe che. tethI ja sUtrakAre AlocanA karavA yogya vyaktionuM sUcana karyuM che. ha ve vabApA - bahuzrata ane aneka Agama nA jANakAra. jenI pAse AlocanA karavI hoya, te sAdhu cheda sUtranA mAdhyamathI prAyazcitta vidhinA yathArtha jJAtA hoya, anya aneka AgamonA rahasyonA jJAtA hoya, te ja dIrgha dRSTithI koI paNa prakAranA pUrvAgraha vinA, AlocanA karanAranI AtmavizuddhinA eka mAtra lakSyathI yogya prAyazcitta ApIne ziSyanI zuddhi karAvI zake che. uparokta sAta sUtromAMthI 33, 38 ane 39 A traNa sUtramAM bahuzruta ane bahuAgamajJa vizeSaNano prayoga nathI, kAraNa ke- (1) AcArya upAdhyAya to avazya bahuzruta, bahu AgamajJa ja hoya che, tethI tenA mATe A vizeSaNanI jarUra hotI nathI. (2) samyagudaSTi athavA samajadAra vyaktinuM bahuzruta hovuM Avazyaka nathI, te to phakta AlocanA sAMbhaLavAne yogya hoya che ane gItArtha, Alocaka sAdhu svayaM ja prAyazcittano svIkAra kare che. (3) arihaMta, siddha, bhagavAna to sarvajJa, sarvadarzI che tenA mATe A vizeSaNanI AvazyaktA nathI. AtmadoSonI pUrNa vizuddhi mATe sUtrakAre tenI kramika prakriyAnuM kathana karyuM che. AnoumaticAra Adi doSone gurnAdiko samakSa yathArtha rIte vacanathI pragaTa karavA. vaDilane- potAnI bhUlano svIkAra karI, tenuM micchAmi dukkaDam kahevuM. f jA - AtmasAkSIe ayogya AcaraNanI niMdA karavI arthAt aMtaramanamAM kheda karavo. rahenA- gurusAkSIe ayogya AcaraNanI niMdA ke kheda pragaTa karavo. viDaLa- ayogya AcaraNane choDI devuM. vijA - AtmAne zuddha karavo arthAt ayogya AcaraNane saMpUrNa choDI devuM. arayANa aMiA - akRtyasthAnane pharI sevana na karavA mATe daDha saMkalpa karavo. ahari tavoja patti vinegA- te doSane anurupa tapa Adi prAyazcittano svIkAra karavo. AlocanAthI laIne prAyazcittano svIkAra karavA sudhInI saMpUrNa prakriyA karavAthI ja Atmavizuddhi thAya che ane tyAre ja AlocanA sArthaka ane saphaLa thAya che. sanuM baliyA revADuM- samyaka prakAre bhAvita cittavALA jJAnavAna. A padamAM prayukta caitya zabdanA aneka artho thAya che. prastutamAM te jJAna arthamAM prayukta che. AlocanA sAMbhaLavA yogya supAtra jIvonA kramamAM A zabdano prayoga che. jo saMyamano tyAga karIne zrAvaka dharmanuM pAlana karanAra bahuzruta zrAvaka paNa na maLe, to jinavacanothI bhAvita thayelA jJAnavAna-samajadAra vyakti pAse AlocanA karavI ane jo te paNa na maLe to nirjana sthAnamAM jaIne pApane pragaTa karavA. A prakAranA sUtrano saMdarbha hovAthI vedya zabdano artha jJAnavAna-dhIra, gaMbhIra, paripakava samajadAra vyakti thAya che. che uddezaka-1 saMpUrNa che Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrIvyavahAra satra uddezaka-ra | prAkkathana chaROROCROROCROROR * A uddezakamAM mukhyatve parihAratapa saMbaMdhI vidhi-vidhAno, glAna sAdhunI sevA, ekapakSIya sAdhunI AcArya ke upAdhyAya tarIke niyukti tathA pArivArika-apArivArika sAdhuono parasparano vyavahAra, vagere viSayonuM kathana che. * AcAryonI anupasthitimAM be ke bethI adhika sAthe vicaratAM sAdhuomAM eka ke aneka sAdhuo doSasevana kare, tyAre tenI prAyazcitta mATe eka sAdhu anupArivArika rahe ane zeSa sAdhuo parihAratapanuM vahana kare che. * pArivArika sAdhu; prAyazcittanuM vahana karatA sAdhu, unmatta sAdhu vagere rogathI pIDita thAya tyAre sahavartI sAdhuoe aglAna bhAve tenI sevA karavI joIe. glAna sAdhune gaNathI pRthaka karavA, te yogya nathI. glAna sAdhunI sevAthI saMyama mArganI anumodanA tathA zAsananI zAna vadhe che. * navamA ane dazamA prAyazcittanuM vahana karanArA sAdhune ekavAra gRhasthaveza dhAraNa karAvyA pachI ja cAritranuM upasthAna karavuM joIe tema chatAM kyAreka apavAda mArge gaccha pramukha svataMtra nirNaya laI zake + sAthe vicaraNa karatAM sAdhuo koI paNa kAraNathI paraspara ekabIjA para doSAropaNa kare tyAre gItArtha sAdhu baMne sAdhuonI vAta sAMbhaLIne, jANIne prAyazcittano nirNaya kare. * eka ja guru pAse vAMcanA lIdhelA zratathI ekapakSIya sAdhu ane eka ja gaNamAM rahetA pravrajyAthI ekapakSIya sAdhune ja AcArya-upAdhyAyanuM pada pradAna karavAmAM Ave che. * sAmAnya rIte pArivArika-apArihArika sAdhuomAM paraspara AhAra-pANIno vyavahAra hoto nathI, viziSTa paristhitimAM paraspara ekabIjA mATe AhAra-pANI lAvI zake che paraMtu sAthe vAparI zakatA nathI. teo pota-potAnA pAtramAM AhAra grahaNa karIne svataMtra rIte vApare che. A ja sAdhuono AcAra Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udezaka-2, | 251 za -2 @pppppppppppa sahavartI sAdharmikomAM parihAratapa:| 1 do sAhammiyA egayao viharaMti, ege tattha aNNayaraM akiccaTThANaM paDisevittA AloejjA, ThavaNijja ThavaittA karaNijja veyAvaDiyaM / / bhAvArtha :- be sAdharmika sAdhu eka sAthe vicaratA hoya ane temAMthI jo eka sAdhu koI akRtyasthAnanI pratisevanA karI AlocanA kare, to tene prAyazcitta tapamAM sthApita karIne (bIjA) sAdharmika sAdhue tenI vaiyAvacca karavI joIe. | 2 do sAhammiyA egayao viharati, do vi te aNNayaraM akiccaTThANaM paDisevittA AloejjA, egaM tattha kappAgaM ThavaittA ege NivvisejjA, aha pacchA se vi NivvisejjA / bhAvArtha-be sAdharmika sAdhu eka sAthe vicaratA hoya ane te baMne sAdhu koI akRtyasthAnanI pratisevanA karIne AlocanA kare, to temAMthI ekane kalpAka(agraNI) tarIke sthApita kare ane eka parihArataparUpa prAyazcittane vahana kare ane tenuM prAyazcita pUrNa thayA pachI te agraNI paNa prAyazcittarUpa tapane vahana kare che. | 3 | bahave sAhammiyA egayao viharaMti, ege tattha aNNayaraM akiccaTThANaM paDisevittA AloejjA, ThavaNijja ThavaittA karaNijja veyAvaDiyaM / bhAvArtha :- ghaNA sAdharmika sAdhuo eka sAthe vicaratA hoya, temAMthI eka sAdhu koI akRtyasthAnanI pratisevanA karIne AlocanA kare to (temAM je pramukha sthavira hoya te) tene prAyazcitta vahana karAve ane bIjA sAdhune tenI sevA mATe niyukta kare. | 4 bahave sAhammiyA egayao viharaMti, savve vi te aNNayaraM akiccaTThANaM paDisevittA AloejjA, ega tattha kappAgaM ThavaittA avasesA NivvisejjA, aha pacchA se vi NivvisejjA / bhAvArtha :- ghaNA sAdharmika sAdhuo eka sAthe vicaratA hoya ane te badhA sAdhuo koI akRtyasthAnanI pratisevanA karIne AlocanA kare to temAMthI koI ekane kalpAka-agraNI tarIke sthApita karIne zeSa badhA prAyazcita vahana kare ane te sAdhuonuM prAyazcitta pUrNa thayA pachI te agraNI sAdhu prAyazcitta vahana kare. | 5 parihArakappaTThie bhikkhU gilAyamANe aNNayaraM akiccaTThANaM paDisevittA AloejjA, se ya saMtharejjA ThavaNijja ThavaittA karaNijjaM veyAvaDiyaM / se ya No saMtharejjA aNuparihArieNaM tassa karaNijjaM veyAvaDiyaM / se taM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2para | zrIvyavahAra sUtra aNuparihArieNaM kIramANaM veyAvaDiyaM sAijejjA, se vikasiNe tattheva Aruheyavve siyA / bhAvArtha :- parihArataparUpa prAyazcitta vahana karanAra sAdhu jo bImAra thaIne koI akRtyasthAnanI pratisevanA kare ane tenI AlocanA kare to te parihAratapa karavAmAM samartha hoya to AcArya Adi tene parihArataparUpa prAyazcitta Ape ane tenI Avazyaka sevA karAve. jo te samartha na hoya to AcAryAdi tenI sevAne mATe anupArivArika sAdhune niyukta kare. jo te pArivArika sAdhu sabaLa hovA chatAM paNa anupArihArika sAdhu pAse vaiyAvacca karAve to tenuM prAyazcitta pUrva prAyazcitta sAthe Aropita kare. vivecanaH prastuta sutromAM vicaraNa karanAra be athavA be thI adhika sAdharmika sAdhuone svataH parihAratapa vahana karavAnuM vidhAna che. uddezaka-1mAM parihAratapa prAyazcittanuM pramANa tenA vaiyAvaccanI vyavasthA AdinuM vidhAna che ane bRhadakalpa u. 4, sUtra-31 mAM AcAryAdinA netRtvamAM parihAratapa vahana karavAnI vidhinuM varNana che. sAthe vicaraNa karanAra be sAdharmika sAdhu jo gItArtha hoya ane AcArya AdithI dUra koI kSetramAM vicaraNa karI rahyA hoya ane temAMthI eka koI sAdhune doSanI zuddhi mATe parihAratapa vahana karavAnuM hoya to bIjA gItArtha anupArivArika sAdhu tenA kalpAka arthAt pramukha bane che ane tenI nizrAmAM te parihAratA vahana karI zake che. jo bannee eka sAthe doSa sevana karyuM hoya ane baMnene parihAratapa vahana karavAnuM hoya to eka sAdhunuM tapa pUrNa thayA pachI bIjA sAdhu tapa vahana karI zake che arthAt banne eka sAthe parihAratA karI zakatA nathI kAraNa ke ekane kalpAka athavA anupArihArika rahevuM Avazyaka hoya che. aneka sAdharmika sAdhu vicaraNa karI rahyA hoya to temAMthI eka athavA anekane parihAratA vahana karavAnuM hoya, to ekane kalpAka-agraNI tarIke sthApita karIne bAkI badhA sAdhu parihAratA vahana karI zake che. jo koI pArivArika sAdhu ruSNa hoya ane teNe koI doSanuM sevana karyuM hoya to e doSa sabaMdhI prAyazcittanI AropaNA pUrva tapamAM karI devI joIe. jo tenAmAM tapa vahana karavAnI zakti na hoya to te thoDA divasa mATe tapa karavuM choDI de ane sazakta thayA pachI te prAyazcitta vahana karIne pUrNa karI le. jo te pArivArika sAdhu sAmAnya ruSNa hoya, teNe pArivArika tapanA samaya daramyAna anya doSanuM sevana karyuM hoya ane anupAhArika dvArA sevA karavAthI tapa vahana karI zakatA hoya to pUrvatapanI sAthe punaH prApta prAyazcitta Aropitta karI devuM joIe ane tenI yathAyogya sevA karAvavI joIe. te daramyAna jo ruSNa sAdhu svastha athavA sazakta thaI jAya to teNe sevA na karAvavI joIe. svastha ane sazakta thayA pachI paNa jo te sevA karAve to tenuM paNa tene prAyazcitta Ave che, kAraNa ke parihAratapa karanAra sAdhu utsarga vidhithI koIno sahayoga ane sevA laI zakatA nathI. saMkSepamAM sAdhue potAnA prAyazcittarUpa parihAratapanuM vahana zIghratAthI pUrNa karavuM joIe ane A QhyA hoya te karIne bokAna karyuM hatuM Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 6deza-2 | 253 sAthe rahenArA anya sAdhuoe parihAratapa vahana karanArane te tapa karavAnI anukULatA ApavI joIe tathA jarUra hoya tyAre sevA paNa karavI joIe. ruNa sAdhuonI vaiyAvacca - |6 parihArakappaTThiyaM bhikkhu gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa NijjUhittae / agilAe tassa karaNijja veyAvaDiyaM jAva tao rogAyaMkAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAmaM vavahAre paTTaviyavve siyA / bhAvArtha :- parihArataparUpa prAyazcitta vahana karanAra sAdhu rogAdithI pIDita thaI jAya to tene gaNathI pRthaka karavA, gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te roga mukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA karAve ane tyAra pachI te pArivArika sAdhune(vaiyAvacca karAvavA mATe) atialpa prAyazcittamAM prasthApita kare. |7 aNavaTuppaM bhikkhu gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa NijjUhittae agilAe tassa karaNijja veyAvaDiya jAva tao rogayaMkAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAma vavahAre paTTaviyavve siyA / bhAvArtha :- anavasthApya sAdhu(navamA prAyazcittane vahana karanAra sAdhu) rogAdithI pIDita thaI jAya to tene gaNathI pRthakakaravA, gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te rogathI mukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA karAve ane tyAra pachI anavasthApya sAdhune(sevA karAvavA mATe) atialpa prAyazcittamAM prasthApita kare. |8 pAraMciyaM bhikkhuM gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa NijjUhittae agilAe tassa karaNijja veyAvaDiyaM jAva tao rogAyaMkAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAma vavahAre paTTaviyavve siyA / bhAvArtha :- pArAcita sAdhu(dazamAM prAyazcittane vahana karanAra sAdhu) rogAdithI pIDita thaI jAya to tene gaNathI pRthaka karavA, gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te rogamukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA karAve ane tyAra pachI te pArAMcita sAdhune ati alpa prAyazcittamAM prasthApita kare. | 9 khittacittaM bhikkhu gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa NijjUhittae / agilAe tassa karaNijja veyAvaDiyaM jAva tao rogAyaMkAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAma vavahAre paTTaviyavve siyA / bhAvArtha :- vikSiptacitta- atyaMta bhaya ke zokathI vikSiptacittavALA glAna sAdhune gaNathI pRthaka karavA, gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te rogamukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA karAve ane tyAra pachI tene atialpa prAyazcittamAM prasthApita kare. 10 dittacittaM bhikkhU gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa nnijjuuhitte| agilAe tassa karaNijja veyAvaDiyaM jAva tao rogAyaMkAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAmaM vavahAre paTTaviyavve siyA / Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 254 zrIvyavahAra sUtra bhAvArtha :- diptacitta- harSanA atirekathI mAnasika saMtulana gumAvelA glAna sAdhune gaNathI pRthaka karavA, gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te rogamukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA karAve ane tyAra pachI tene ati alpa prAyazcittamAM prasthApita kare. 11 jakkhAiTuM bhikkhaM gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa nnijjuuhitte| agilAe tassa karaNijja veyAvaDiyaM jAva tao rogAyaMkAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAma vavahAre paTTaviyavve siyA / bhAvArtha - yakSAviSTa-kSanI pIDAthI pIDita thayelA glAna sAdhune gaNathI pRthakakaravA, te gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te rogamukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA karAve ane tyAra pachI arthAtu te rogamukta thAya tyAre tene atialpa prAyazcittamAM prasthApita kare. | 12 ummAyapattaM bhikkhu gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa NijjUhittae, agilAe tassa karaNijja veyAvaDiyaM jAva tao rogAyakAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAma vavahAre paTTaviyavve siyA / bhAvArtha - unmAdaprApta-asthiramagajanA glAna sAdhune gaNathI pRthaka karavA, gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te rogamukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA karAve ane tyArapachI tene ati alpa prAyazcittamAM prasthApita kare. |13 uvasaggapattaM bhikkhuM gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa NijjUhittae / agilAe tassa karaNijjaM veyAvaDiyaM jAva tao rogAyaMkAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAmaM vavahAre paTTaviyavve siyA / bhAvArtha - upasargane prApta thayelA glAna sAdhune gaNathI pRthak karavA, gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te rogamukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA kare tyAra pachI tene ati alpa prAyazcittamAM prasthApita kare. 14 sAhigaraNaM bhikkhuM gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa nnijjuuhitte| agilAe tassa karaNijja veyAvaDiyaM jAva tao rogAyaMkAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAma vavahAre paTTaviyavve siyA / bhAvArtha - kalaha karanAra glAna sAdhune gaNathI pRthapha karavA, gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te roga mukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA karAve ane tyAra pachI tene ati alpa prAyazcittamAM prasthApita kare. |15 sapAyacchittaM bhikkhuM gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa NijjUhittae, agilAe tassa karaNijja veyAvaDiyaM jAva tao rogAyaMkAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAmaM vavahAre paTTaviyavve siyA / bhAvArtha :- prAyazcittane prApta thayelA glAna sAdhune gaNathI pRthaka karavA gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te rogamukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA karAve ane tyAra pachI tene ati alpa prAyazcittamAM prasthApita 43. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka 255 | |16 bhatta-pANa-paDiyAikkhiyaM bhikkhu gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa NijjUhittae agilAe tassa karaNijja veyAvaDiyaM jAva tao rogAyaMkAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAma vavahAre paTTaviyavve siyA | bhAvArtha:- bhakta pratyAkhyAnI cAvajIvananA anazananA pratyAkhyAna karanArA glAna sAdhune gaNathI pRthaka karavA, gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te rogamukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA karAve ane tyAra pachI tene atialpa prAyazcittamAM prasthApita kare. 17 aTThAjAyaM bhikkhu gilAyamANaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa nnijjuuhitte| agilAe tassa karaNijja veyAvaDiyaM jAva tao rogAyaMkAo vippamukko, tao pacchA tassa ahAlahusae NAmaM vavahAre paTTaviyavve siyA / bhAvArtha :- prayojanAviSTa-ziSyaprApti, pada pratiSThA Adi prAptinI tIvra icchAthI vyAkuLa thayelA glAna sAdhune gaNathI pRthaka karavA, gaNAvacchedakane kalpatA nathI. te rogamukta na thAya tyAM sudhI tenI aglAnabhAve sevA karAve ane tyAra pachI tene ati alpa prAyazcittamAM prasthApita kare. vivecanaH prastuta sUtromAM bAra prakAranI vibhinna avasthAovALA sAdhuonI sevAnuM kathana che. saMyamI jIvanamAM sevAbhAva te mukhya guNa che. vaiyAvaccae eka prakAranuM AtyaMtara tapa che. saMyamI sAdhakanI sevAthI tenA saMyamapAlananI anumodanAno mahAmUlo lAbha maLe che. gacchamAM rahetA sarva sAdhuoe paraspara ekabIjAne sahAyaka thavuM jarUrI che. zrI ThANAMga sutranA trIjA sthAnamAM tathA zrI bhagavatI sutra zataka-88mAM navadIkSita, tapasvI ane glAna, A traNa prakAranA sAdhune anukaMpAne yogya kahyA che, tethI koI paNa avasthAmAM rahelA sAdhu jyAre glAna thAya(bImAra paDe tyAre tenI sevA karavI, te sahavartI sAdhuonuM kartavya che ane tenA mATe sevAnI yathocita vyavasthA karAvavI te gaNAvacchedaka sAdhunI pharaja che. prastuta sUtromAM sUtrakArano Azaya e che ke koI paNa paristhitimAM ke prAyazcitta vahanakAlamAM glAna sAdhunI upekSA na karavI ke tene gaNathI pRthaka karavA na joIe. jo tenI sevA karanAra sAdhu thAkI gayA hoya, khedano anubhava karatA hoya, to gaNAvacchedake anya sevAbhAvI sAdhuo dvArA tenI sevAnI vyavasthA karAvavI joIe. pitA- aglAna bhAve. sevAnuM kArya aglAnabhAve-koI paNa prakAranA kheda vinA thAya, to ja te AvyaMtaratapa ane nirjarAnuM kAraNa bane che. bhASyakAre nitA zabdano artha "rucipUrvaka athavA utsAhapUrvaka sevA karavI athavA svayaMnuM kartavya samajIne sevA karavI, A pramANe karyo che. glAna sAdhunI sevAnI yogya vyavasthA hoya to gacchanI tathA jinazAsananI pratiSThA vadhe che. temaja dharmanI prabhAvanA thAya che. yogya vyavasthAnA abhAvamAM ruNa sAdhunI sevA karavA, karAvavAmAM Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvyavahAra sUtra upekSAvRtti thavAthI, sevA choDI devAthI, tene gacchathI pRthak karavAthI gacchanI tathA jinazAsananI avahelanA athavA niMdA thAya che, tethI glAna sAdhunI aglAnabhAve sevA karavI joIe. 256 Nijjuhittae = - niyUjituM-nivArathituM gacchathI dUra karavA athavA pRthak karavA. bhASyakAra teno artha 'gaNamAM sAthe rahevA chatAM tenI sevAnI upekSA karavI', tevo kare che. ahAlahusmar gAma vavAre :- yathAlaghuSka prAyazcitta. yathA yuvavAra paMcaddina mALa nirvikRtikaM kurvan pUrayati / yadi vA yathAladhuSke vyavahAre prasthApayitavyaM ya pratipanna vyavahAraH tapaH prAyazvitta evamevAlocanA- pradAna mAtrataH zuddhaH kriyate, kAraNe yatanayA pratisevanAt / -TIkA/bhASya gAthA-96. laghu prAyazcitta pAMca divasanuM hoya che, tene vigaya tyAga karIne pUrNa karI zakAya che athavA prathama AlocanA prAyazcittane paNa yathAlaghuSka prAyazcitta kahe che. te sarva jaghanya prAyazcitta che. jyAre viziSTa paristhitimAM atyaMta yatanApUrvaka doSasevana thayuM hoya, atyalpa maryAdA bhaMga thayo hoya athavA paravaza avasthAmAM maryAdA bhaMga thayo hoya, tyAre kevaLa AlocanA prAyazcittathI ja zuddhi thAya che, tene taparUpa prAyazcitta apAtuM nathI, te yathAlaghuSka prAyazcitta che. prastuta prasaMgamAM vavAre zabda prayoga prAyazcitta arthamAM che kAraNa ke vyavahAra, AlocanA, vizuddhi ane prAyazcitta, A ekArthaka zabdo che. parihAratapa karatAM koI sAdhu bImAra thAya ane anya sAdhunI sevA levI paDe to te sevA levA mATe tene atyalpa prAyazcitta ApavAmAM Ave che. A sUtromAM ane AgaLanA sUtromAM AcArya, upAdhyAyano nirdeza na karatAM gaNAvacchedakano nirdeza karyo che, tethI spaSTa thAya che ke gacchamAM sevA ane prAyazcittanA kAryonI mukhya javAbadArI gaNAvacchedakanI hoya che. anavasthApya ane pAraMcita sAdhunI upasthApanA : 18 aNavaTTappaM bhikkhuM agihibhUyaM No kappai tassa gaNAvacche iyassa uvaTThAvittae / bhAvArtha :- gaNAvacchedakane anavasthApya (navamA prAyazcittane vahana karanArA) sAdhune gRhasthaveza dhAraNa karAvyA vinA saMyamamAM upasthApita karavA kalpatA nathI. 19 aNavaTTappaM bhikkhuM gihibhUyaM kappai tassa gaNAvaccheiyassa uvaTThAvittae / bhAvArtha :- gaNAvacchedakane anavasthApya (navamA prAyazcittane vahana karanArA) sAdhune gRhasthaveza dhAraNa karAvyA pachI saMyamamAM upasthApita karavA ka2e che. 20 pAraMciyaM bhikkhu agihibhUyaM No kappai tassa gaNAvaccheiyassa uvaTThAvittae / bhAvArtha :- gaNAvacchedakane pAraMcita (dasamA prAyazcittane vahana karanArA) sAdhune gRhasthaveza dhAraNa karAvyA vinA saMyamamAM upasthApita karavA kalpatA nathI. 21 pAraMciyaM bhikkhuM gihibhUyaM kappai tassa gaNAvacacheiyassa uvaTThAvittae / Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-ra 257 bhAvArtha :- gaNAvacchedakane pAraMcita(dasamA prAyazcittanuM vahana karanArA) sAdhune gRhasthaveza dhAraNa karAvyA pachI saMyamamAM upasthApita karavA kahyuM che. 22 avaTuppaM bhikkhuM pAraMciyaM vA bhikkhuM agiribhUyaM vA gihibhUyaM vA, kappai tassa gaNAvaccheiyassa uvaTThAvittae, jahA tassa gaNassa pattiyaM siyA / bhAvArtha :- te anavasthApya sAdhu ke pAraMcita sAdhuo dvArA gaNanuM hita saMbhavita hoya, to gRhasthano veza dhAraNa karAvyA pachI athavA gRhasthano veza dhAraNa karAvyA vinA paNa saMyamamAM pharIne upasthAna karavA gaNAvacchedakane kalpe che. vivecanaH prastuta sUtromAM anavasthApya ane pAraMcita prAyazcittanuM vahana karatAM sAdhune gaNamAM levA mATe utsarga ane apavAdanuM kathana che. sAmAnya rIte navamA ane dazamA prAyazcittane yogya sAdhune jaghanya chamAsa ane utkRSTa bAravarSa sudhInuM viziSTa taparUpa prAyazcitta apAya che ane tapa pUrNa thAya, tyAre tene ekavAra gRhasthano veza dhAraNa karAvavAmAM Ave che ane tyAra pachI tene chedopasthApanIya cAritra ApavAmAM Ave che. uparyukta cAra sUtromAM gRhasthano veza dhAraNa karAvavAnuM vidhAna karIne pAMcamA sUtramAM tenA apavAdanuM kathana che. koI viziSTa vyaktine gRhastha veza dhAraNa karAvavo ucita na lAge to gaNAvacchedaka te sAdhune gRhastha veza dhAraNa karAvyA vinA ja gaNamAM laI zake che. gaNAvacchedaka gacchanuM athavA jinazAsananuM atyadhika hita thAya, te rIte svataMtra rIte nirNaya karI zake che. bhASyakAre te sAdhune gRhasthano veza dhAraNa na karAvavAnA kAraNo kahyA che, yathA- (1) je sAdhue koI rAjAne bodha pamADIne zAsana rasika banAvyA hoya. (2) jene gRhasthano veza dhAraNa na karAvavAno koI rAjAno Agraha hoya. (3) prAyazcitta prApta sAdhu athavA AcAryanA aneka ziSyono gRhastha veza dhAraNa na karAvavAno Agraha hoya. (5) te prAyazcitanA saMbaMdhamAM be gaNomAM vivAda hoya ityAdi paristhitiomAM tathA anya paNa tevA kAraNothI te sAdhune gRhasthano veza dhAraNa karAvyA vinA paNa upasthApanA karI zakAya che. akRtyasevanano AkSepa tathA tenI nirNaya vidhi : 23 do sAhammiyA egayao viharaMti, ege tattha aNNayaraM akiccaTThANaM paDisevittA AloejjA- ahaM NaM bhaMte ! amugeNaM sAhuNA saddhiM imammi kAraNammi paDisevI / se ya pucchiyavve - kiM ajjo ! paDisevI udAhu apaDisevI ? se ya vaejjA paDisevI, parihArapatte / se ya vaejjA - No paDisevI No parihArapatte / jaM se pamANaM vayai se pamANAo ghetavve / se kimAhu bhaMte ? saccapaiNNA vavahArA / bhAvArtha :- be sAdharmika sAdhu eka sAthe vicaratA hoya, temAMthI eka sAdhu koI akRtya sthAnanI pratisevanA karIne AlocanA kare ke he bhagavana ! meM amuka sAdhu sAthe amuka kAraNasara doSanuM sevana karyuM Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 | zrIvyavahAra sUtra che. te A pramANe kahe tyAre AcAryAdie bIjA sAdhune (doSa sevananI AlocanA karanAra sAdhue je sAdhunI sAthe pote pratisevanA karavAnuM kahyuM hoya te sAdhune)pUchavuM joIe ke te Arya! zuM tame pratisevI cho ke apratisavI? arthAtu tame doSanuM sevana karyuM che ke nahIM? jo te kahe ke meM doSa sevana karyuM che, to te prAyazcittane prApta thAya che ane jo te kahe ke meM doSa sevana karyuM nathI, to te prAyazcittane prApta thatAM nathI. te svayaM je pramANa Ape tenAthI nirNaya karavo joIe. prazna- he bhagavAna ! A pramANe kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- satya pratijJAvAna sAdhuonA satya kathana para vyavahArano(prAyazcittano) AdhAra hoya che. vivecana : prastuta sUtramAM doSano AkSepa tathA tenA nirNayanI vidhinuM pratipAdana che. sAthe vicaraNa karanArA be sAdhuomAM kyAreka paraspara vaimanasyano bhAva jAgRta thAya, tyAre guru pAse AvIne eka sAdhu potAnA doSanI AlocanA kare ke meM sAthe rahelA A sAdhu sAthe amuka doSanuM sevana karyuM che. A rIte potAnA doSanI AlocanA sAthe bIjA sAthI sAdhu para doSAropaNa kare che. A prakAranI paristhitimAM AlocanA sAMbhaLanAra gItArtha sAdhue bIjA sAdhunI vAta yathArtha rIte sAMbhaLyA pachI nirNaya karavo joIe. jo AlocanA karanAra satya kathana karI rahyA hoya paraMtu anya sAdhu potAno doSa svIkAre nahIM ane Alocaka tene pramANita paNa karI zake nahIM, tyAre doSano asvIkAra karanArane koI prAyazcitta apAtuM nathI. kAraNa ke savA vavadhArA sAdhu satyavacananI pratijJAvALA hoya che, tethI svayaMnA doSa svIkAra para ja tene prAyazcitta ApI zakAya che. pramANa vinA phakta koInA kahevAthI tene prAyazcitta ApI zakAtuM nathI. AlocanA karanAra potAnA kathananI satyatAne pramANita kare, temaja gItArtha sAdhune tenA pramANonI satyatA spaSTa thaI jAya ane te sAdhu doSano svIkAra kare, to ja tene prAyazcitta ApI zakAya che. kyAreka doSa pramANita thavA chatAM paNa te sAdhu teno svIkAra na kare to prAyazcitta dAtA gacchanA anya gItArtha sAdhuonI salAha laI tenuM prAyazcitta jAhera karI zake che ane te sAdhu prAyazcittano asvIkAra kare, to tene gacchathI alaga paNa karI zake che.(bRhatkalpa, udde.-4, sUtra-30) saMkSepamAM gaccha pramukha phakta eka pakSanA kathanathI nirNaya tathA vyavahAra na kare. ubhaya pakSanA kathanane sAMbhaLIne gacchanA anuzAsana mATe ucita nirNaya karIne prAyazcitta Ape. saMyama tyAgano saMkalpa tathA punarAgamana - 24 bhikkhU ya gaNAo avakkamma ohANuppehI vajjejA, se ya aNohAie icchejjA doccaM pi tameva gaNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / tattha NaM therANaM imeyArUve vivAe samuppajjitthA- imaM bho ! jANaha kiM paDisevI, apaDisevI ? se ya pucchiyavve- kiM paDisevI, apaDisevI ? se ya vaejjA- paDisevI parihArapatte / se ya vaejjA- No paDisevI No parihArapatte / jaM se pamANaM vayai se pamANAo ghetavve / se kimAhu bhaMte ? saccapaiNNA vavahArA / bhAvArtha - koI sAdhu saMyamano tyAga karavAnI icchAthI gaNamAMthI nIkaLI jAya ane pachI asaMyamanuM sevana karyA vinA ja te pharI potAnA gaNamAM pAchA AvavA Icche tyAre tene gaNamAM svIkAravAnA viSayamAM Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka ra 59 sthaviromAM paraspara vivAda utpanna thaI jAya (teo paraspara kahevA lAge) ke zuM tame jANo cho ke teNe doSanuM sevana karyuM che ke doSanuM sevana karyuM nathI ? (te samaye) sthaviroe te sAdhune ja pUchyuM joIe ke prazna- te doSasevana karyuM che ke doSasevana karyuM nathI ? uttara- jo te kahe ke- hA, meM doSasevana karyuM che. to te prAyazcittane prApta thAya che ane jo te kahe ke meM doSasevana karyuM nathI, to te prAyazcittane prApta thatA nathI ane te svayaM je pramANa Ape tenAthI nirNaya karavo joIe. prazna- he bhagavan ! A pramANe kahevAnuM zuM kAraNa che? uttara- satya pratijJAvAna sAdhuonA satya kathana para vyavAra-prAyazcittano AdhAra hoya che. vivecanaH prastuta sUtramAM saMyamano tyAga karavAnA saMkalpathI anyatra gayelA sAdhu vicAra parivartanathI turaMta gaNamAM pAchA AvavAnI icchA kare, tyAre tenI sadoSatA ke nirdoSatAnuM parIkSaNa karyA pachI tene prAyazcitta ApavAnuM vidhAna che. pAchA AvanAra sAdhu potAnA vicAra parivartananuM tathA tenA kAraNonuM spaSTIkaraNa karI gacchamAM rahevA icche tyAre gacchanA gItArtha sthavironA vicAromAM ekarUpatA na hoya arthAt koIne saMdeha thAya ke ATalA samayamAM teNe avazya koI paNa doSanuM sevana karyuM haze. te samaye gaccha pramukha te sAdhune pUche te athavA anya koI pAsethI jANakArI meLavIne nirNaya kare. jo pramANita jANakArI na maLe to te sAdhunA javAba anusAra ja nirNaya karavo joIe arthAt te doSa sevanano svIkAra kare to tene tenuM prAyazcitta Ape ane jo te doSano svIkAra na kare to koInA saMdehamAtrathI tene prAyazcitta ApI zakAtuM nathI, paraMtu saMyama choDavAnA saMkalpanuM tathA te saMkahapathI anyatra javAnuM yathAyogya prAyazcitta ApIne tene gacchamAM rAkhI zakAya che. ekapakSIya sAdhune pada pradAna H 25 egapakkhiyassa bhikkhussa kappai Ayariya-uvajjhAyANaM ittariyaM disaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhArettae vA, jahA vA tassa gaNassa pattiyaM siyA / bhAvArtha :- ekapakSIya arthAt eka ja AcAryanI pAse dIkSA ane zruta grahaNa karanAra eka gacchavI sAdhune thoDA samaya mATe athavA jIvana paryaMta AcArya athavA upAdhyAya pada para sthApita karavA athavA tenI nizrA dhAraNa karavI kalpe che athavA paristhitivaza kayAreka jemAM gaNanuM hita hoya tema paNa karI zakAya che. vivecana : prastuta sUtramAM AcArya ke upAdhyAyanA pada mATenI AvazyakatAnuM kathana che. gacchanA AcArya, upAdhyAye saMghanI vyavasthA vyavasthita rIte jaLavAI rahe, te mATe potAnI upasthitimAM ja anya yogya AcArya, upAdhyAyane niyukta karI levA joIe. AcArya ke upAdhyAyanuM pada kyAreka alpakAla mATe ane kyAreka yAvajIvana mATe apAya che. apakAlIna padaniyuktinA kAraNa H- (1) vartamAna AcAryane koI viziSTa roganI cikitsA karAvavA Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 | zrIvyavahAra sUtra athavA viziSTa tapasAdhanA mATe, alpasamaya mATe saMghabhArathI mukta thavAnuM hoya. (2) vartamAna AcAryane anya AcArya ke upAdhyAyanI pAse adhyayana karavA athavA tene adhyayana karAvavA temaja sahayoga ApavA javAnuM hoya. (3) padaniyuktinA samaye yogya sAdhunuM Avazyaka adhyayana apUrNa hoya ityAdi paristhitiomAM alpa samaya mATe pada apAya che. jIvanaparyaMtanI padaniyuktinA kAraNa :- (1) AcArya, upAdhyAyane potAno mRtyu samaya najIka hovAnuM jJAna thAya. (2) ativRddhAvasthA athavA lAMbA samayano asAdhya roga thAya. (3) AcArya, upAdhyAyane jinakalpa Adi koI viziSTa sAdhanA karavI hoya. A paristhitimAM AcArya padayogya sAdhune yAvajIvana mATe pada ApI zake che. AcArya ane upAdhyAya padanI yogyatA mATe anya guNonI sAthe te sAdhu ekapakSIya hovA jarUrI che. prastuta prasaMgamAM sUtrakAre ekapakSIyatAnuM mukhyatAe kathana karyuM che. jilusa fbahusa - bhASyakAre ekapAkSika zabdanI vyAkhyA A pramANe ApI che duviho ya egapakkhI, pavajja suha ya hoI nAyavyo / suttagni pAvAyA, pavananA susavAthI vya. bhASya. gA. 325 bhAvArtha- eka pAkSika be prakAranA hoya che. 1. zratathI 2. pravrajyAthI. jeNe eka gurunI pAse vAcanA grahaNa karI hoya athavA jenuM zrutajJAna tathA arthajJAna AcAryAdinI samAna hoya, temAM bhinnatA na hoya te zrutathI ekapAkSika kahevAya che. je eka kula, gaNa tathA saMghamAM pravrajita thaI eka gacchamAM ja sthiratAthI rahetA hoya athavA jeNe eka gacchavartI sAdhuonI sAthe nivAsa, adhyayana, Adi karyA hoya te pravajyAthI ekapAkSika kahevAya che. bhASyakAre A be padanA AdhAre tenI caubhaMgI karI che. (1) zrutathI ekapAkSika ane pravrajyAthI ekapAkSika hoya (2) zrutathI ekapAkSika ane pravrajyAthI ekapAkSika na hoya (3) zrutathI ekapAkSika na hoya paNa pravrajyAthI ekapAkSika hoya (4) zrutathI ekapAkSika na hoya ane pravrajyAthI paNa ekapAkSika nahoya. uparokta cAra bhaMgamAMthI pada pradAna mATe prathama bhaMga zreSTha che. zratathI eka pAkSika sAdhu vAcanA dvArA, temaja pUrvAcAryonI paraMparAnusAra prarUpaNA dvArA ziSyone saMtuSTa karI zake che ane pravajyAthI eka pAkSika sAdhune sahavartI anya sAdhuo sAthe AtmIyatA hovAthI anuzAsana sahaja rIte thAya che, gacchamAM premabhAva ane saMgaThana baLa vadhe che ane gacchanA sarva sAdhuono sarvAgI vikAsa thaI zake che. jo te sAdhu zratathI ekapAkSika na hoya, to anya sAdhuo sAthe tarka-vitarka temaja vAda-vivAda thayA kare che ane pravrajyAthI ekapAkSika na hoya, to te sAdhu sAthe gacchanA anya sAdhuone AtmIyatA na hovAthI, tenA vacana para vizvAsa raheto nathI ane vyavasthita anuzAsana thaI zakatuM nathI, tethI zrutathI ane pravrayAthI eka pAkSika sAdhune ja AcArya, upAdhyAyanuM pada pradAna karAya che. ApavAdika paristhitimAM gacchanA sarva sAdhuonuM hita thAya, te pramANe prasaMgocita nirNaya AcArya laI zake che. pArivArika ane apArivArikono paraspara vyavahAra:26 bahave pArihAriyA bahave apArihAriyA icchejjA egayao egamAsaM vA Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2 21 dumAsaM vA timAsaM vA cAumAsaM vA paMcamAsaM vA chammAsaM vA vatthae / aNNamaNNaM saMbhuMjaMti, aNNamaNNaM No saMbhuMjaMti mAsaM te, tao pacchA savve vi egayao saMbhujaMti / bhAvArtha :- aneka pArihArika ane aneka apArihArika sAdhu jo eka, be, traNa, cAra, pAMca ke cha, mahinA sudhI sAthe rahevA icche, to pArihArika sAdhu sAthe pArihArika sAdhu ane apArihArikasAdhu sAthe apArihArika sAdhu rahI zake che, sAthe besIne AhAra grahaNa karI zake che. pArihArika sAdhu apArihArika sAdhu sAthe besI zakatA nathI ane sAthe besIne bhojana karI zakatA nathI. (cha mAsanuM pArihArika tapa karanArA pArihArika sAdhu cha mAsanuM prAyazcitta tapa pUrNa thayA pachI) eka mAsa pAraNAnA vyatIta thayA pachI sAthe besI AhAra karI zake che. 27 parihArakappaTThiyassa bhikkhussa No kappara asaNaM vA jAva sAimaM vA dAuM vA aNuppadADaM vA / therA ya NaM vaejjA- imaM tA ajjo ! tumaM eesiM dehi aNuppadehi vA ? evaM se kappai dAu vA aNuppadADaM vA / kappara se levaM aNujANAvettae, aNujANaha bhaMte ! levAe ? evaM se kappai levaM samAsevittae / bhAvArtha :- apArihArika sAdhue, pArihArika sAdhune azana, pAna, khAdima ke svAdima, A cAre prakArano AhAra Apavo athavA nimaMtraNa ApavuM kalpatuM nathI. jo sthavira kahe ke he Arya ! tame A AhAra pArihArika sAdhuone Apo athavA niyaMtraNa karo, to apArihArika sAdhue pArihArika sAdhune AhAra Apavo athavA nimaMtraNa karavuM kalpe che. parihArakalpasthita sAdhu jo lepa (ghI Adi vigaya) levA icche to sthaviranI AjJApUrvaka laI zake che. pArihArika sAdhu sthavira bhagavAnane pUche ke he bhagavana ! mane ghI Adi vigaya levAnI AjJA pradAna karazo ? ane sthavira AjJA Ape, to tene ghI Adi vigayanuM sevana karavuM kalpe che. 28 parihArakappaTThie bhikkhU saeNaM paDiggaheNaM bahiyA appaNo veyAvaDiyAe gacchejjA / therA ya NaM vaejjA- paDiggAhehi ajjo ! ahaM pi bhokkhAmi vA pAhAmi vA / evaM se kappai paDiggAhettae / tattha se No kappai aparihArieNaM parihAriyassa paDiggahaMsi asaNaM vA jAva sAimaM vA bhottae vA pAyae vA, kappai se sayaMsi vA paDiggahaMsi sayaMsi vA palAsagaMsi, sayaMsi vA kamaNDalaMsi, sayaMsi vA khubbhagaMsi, pANisi vA uddhaTTu-uddhaTTu bhottae vA pAyae vA / esa kappo aparihAriyassa prihaariyaao| bhAvArtha :- parihArakalpamAM sthita sAdhu potAnA pAtra grahaNa karI potAnA mATe AhAra levA jAya ane tene jatAM joIne jo sthavira kahe ke he Arya ! mArA yogya AhAra pANI paNa lAvajo, huM te vAparIza e pramANe kahe to tene sthavirane mATe AhAra lAvavo kalpe che. apArihArika sthavirane pArihArika sAdhunA pAtramAM AhAra pANI Adi vAparavA kalpatA nathI, Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvyavahAra sUtra paraMtu tene potAnA pAtramAM, potAnA palAsaka (mAtraka)mAM, potAnA jaLapAtramAM, potAnA khobAmAM athavA hAthamAM laIne AhArAdi vAparavA kalpe che. A apArihArika sAdhuno pArihArika sAdhunI apekSAe AcAra kahyo che. 22 29 parihArakappaTThie bhikkhu therANaM paDiggaheNaM bahiyA therANaM veyAvaDiyAe gacchejjA, therA ya NaM vaejjA - paDiggAhehi ajjo ! tumaMpi pacchA bhokkhasi vA pAhisi vA / evaM se kappai paDiggAhettae / tattha se No kappai parihArieNaM aparihAriyassa paDiggahaMsi asaNaM vA va sAimaM vA bhottara vA pAyae vA / kappai se sayaMsi vA paDiggahaMsi, sayaMsi vA palAsagaMsi, sayaMsi vA kamaNDalaMsi, sayaMsi vA khuvvagaMsi, sayaMsi vA pANisi uddhaTTu-uddhaTTu bhottae vA pAyae vA / esa kappo parihAriyassa aparihAriyAo / bhAvArtha :- parihArakalpamAM sthita sAdhu sthaviranA pAtrane laI temanI vaiyAvacca karatAM teo mATe AhAra pANI levA jAya tyAre sthavira sAdhu tene kahe, ke he Arya ! tamArA mATe paNa AhAra-pANI sAthe letA Avajo ane pachI AhAra-pANI vAparI lejo. sthavira sAdhu A pramANe kahe, to tene sthaviranA pAtramAM potAnA mATe paNa AhAra-pANI lAvavA kalpe che. paraMtu apArihArika sthaviranA pAtramAM pArihArika sAdhune AhArAdi vAparavA kalpatA nathI. tene potAnA ja pAtramAM, potAnA palAsaka-mAtraka pAtramAM, potAnA kamaMDala-jalapAtramAM, potAnA khobAmAM athavA hAthamAM laIne vAparavuM kalpe che. A pArihArika sAdhuno apArihArika sAdhunI apekSAe AcAra kahyo che. vivecanaH prastuta sUtromAM pArihArika-apArihArika sAdhuonA parasparanA vyavahAranuM nirUpaNa che. sAmAnya rIte pArihArika sAdhuno apArihArika sAdhu sAthe AhAra-pANInA AdAna-pradAnano vyavahAra hoto nathI. teo eka sthAnamAM rahevA chatAM pota-potAno AhAra kare che. bhASyakAre pArihArika sAdhu apArihArika sAdhu sAthe AhAra kyAre kare ? tenuM spaSTIkaraNa ApyuM che ke eka mAsanuM parihAratapa karanAra sAdhu parihAra tapanA eka mAsa ane tapa pUrNa thayA pachI pAraNAnA pAMca divasa, ema kula pAMtrIsa divasa judo AhAra kare che. tyAra pachI te apArihArika sAdhu sAthe eka mAMDalAmAM AhAra kare che. A rIte be mAsanuM parihAratapa karanAra sAdhu be mahinA ane dadivasa sudhI judo AhAra kare che. traNa mAsanuM parihAra tapa karanAra sAdhu traNa mAsa ane paMdara divasa, cAramAsanuM parihAra tapa karanAra sAdhu cAramAsa ane vIza divasa, pAMcamAsanuM parihAra tapa karanAra sAdhu pAMca mAsa ane pacIza divasa tathA cha mAsanuM parihAra tapa karanAra sAdhu cha mAsa ane trIsa divasa (ekamAsa) sudhI judo AhAra kare che. A rIte parihAra tapanI samAptinA eka mahinA pachI pArihArika-apArihArika sAdhuo eka sAthe AhAra kare che. parihAratapa karanAra sAdhu svayaMno AhAra svayaM lAve che. tene koInA AhAra Adi levA ke devA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-2 | 23 ] kalpatA nathI te sAmAnya vidhAna che paraMtu pArivArika sAdhu tapa karatA azakta thaI jAya, potAnA AhAra-pANI lAvI zakavA samartha na hoya, to sthavira muninI AjJAthI anya apArihArika sAdhu tene AhAra-pANI lAvI Ape che ane pote lAvelA AhAra-pANInuM nimaMtraNa karI zake che. pArivArika sAdhune ghI Adi vigayanI jarUra hoya to sthavira muninI AjJAthI vigaya sevana karI zake che. kyAreka koI pArivArika sAdhu sthavira muninI AjJAthI koI apArivArika sthavira sAdhunI sevA mATe gayA hoya, to paNa sAmAnya rIte potAno ane apArivArika sAdhuno AhAra alaga-alaga lAve che. kayAreka sthavira muni mATe AhAra levA jatAM samaye jo sthavira muni AjJA Ape to sthavira muninA pAtramAM temanA AhAranI sAthe potAnA paNa AhArAdi lAvI zake che. athavA potAnA pAtrAmAM sthaviranI AjJAthI sthavira mATe AhAra-pANI lAvI zake che. A rIte koI viziSTa paristhitimAM pArivArikaapArivArika sAdhuo AhAra sAthe lAve che, paraMtu teo pota-potAnA pAtramAM athavA potAnA hAthamAM potAno AhAra grahaNa karIne svataMtra rIte vApare che, teo ekabIjAnA pAtramAM AhAra vAparatA nathI. anya sAdhuo mATe sAthe AhAra lAvatAM potAnA rUkSa AhArane koI vigayano lepa lAgI jAya, to te sthaviranI AjJAthI vAparI zake che. che uddezaka-ra saMpUrNa che Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 264 ] zrIvyavahAra satra uddezaka-3 prAkkathana chaRORDROBORROR A uddezakamAM gaNadhAraka, AcArya, upAdhyAya, gaNAvacchedaka Adi padanI yogyatA-ayogyatAnuM vistRta varNana che. te uparAMta AcArya Adi pada para rahIne athavA padano tyAga karIne vratano bhaMga karanAra sAdhu punaH dIkSita thAya, to tene mATe pada pradAnanA niyamo tathA vidhinuM vidhAna che. samasta sAdhu samudAyamAM mukhya sAta padavIo che, yathA(1) AcArya - je zramaNa jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya, A pAMca AcAranuM svayaM pAlana kare ane bIjA pAse karAve, caturvidha saMghanA nAyaka, saMghanA anugraha-nigrahamAM kuzaLa, ziSyonI sAraNA-vAraNAmAM dakSa hoya ane ATha saMpadAthI saMpanna hoya, tene AcArya kahe che. (2) upAdhyAya :- je zramaNa dvAdazAMgInA jJAtA ane ziSyonA adhyayanamAM apramatta hoya, ziSyone grahaNa zikSA ane Asevana zikSAno bodha Ape, AlocanA karAve, tene upAdhyAya kahe che. (3) pravartaka - je zramaNa AcArya dvArA nirdiSTa vaiyAvaccAdi kAryomAM sahavartI sAdhuonI yogyatA ane ruci anusAra tene niyukta kare che, te pravartaka che. A pada AcArya tulya uttama sAdhune ja apAya che. (4) sthavira :- je zramaNa anya sAdhuonA saMyama zaithilyane joIne athavA saMyamathI vicalita thatAM hoya tene sthira kare, te sthavira che. (5) gaNiH- je zramaNa gaNanA sAdhu samudAyanA svAmI hoya, sAdhvIonI paNa vyavasthA karatA hoya, te gaNi che athavA eka mukhya AcAryanI nizrAmAM aneka AcAryo hoya che. temAM mukhya AcAryane gaNi kahe che. () gaNadhara(gaNanAyaka) :- gaNane dhAraNa karIne, saMghADAnA pramukha banIne svataMtra vicaraNa karanAra gaNadhAraka sAdhune gaNadhara kahe che. (7) gaNAvacchedaka-je zramaNa sahavartI sAdhuonA AhAra-pANI, vastra, pAtra, sthAna, auSadhopacAra, prAyazcitta Adi sarva vyavasthA kare, saMkSepamAM gacchanA saMcAlaka sAdhune gaNAvacchedaka kahe che. A sAta padavImAMthI sUtrakAre AcArya, upAdhyAya ane gaNAvacchedaka nI yogyatAnuM kathana karyuM upAdhyAya padanI yogyatA :- traNa varSanI dIkSAparyAyavALA saMyama kuzaLa, akhaMDa cAritravAna Adi guNothI saMpanna tathA (1) Avazyaka sUtra (2) uttarAdhyayana sUtra (3) dazavaikAlika sUtra (4) AcArAMga sUtra (5) nizItha sUtra. A pAMca AgamanA dhAraka sAdhune upAdhyAya pada upara niyukta karI zakAya che. AcArya padanI yogyatA - pAMca varSanI dIkSA paryAyavALA saMyama kuzaLa, akhaMDa cAritravAna Adi guNothI saMpanna tathA (1) Avazyaka sUtra (2) uttarAdhyayana sUtra (3) dazavaikAlika sUtra (4) AcArAMga sUtra (5) sUyagaDAMga sUtra (6) nizItha sUtra (7) dazAzrutaskaMdha sUtra (8) bRhatkalpasUtra (9) vyavahAra Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAuthanuM | 25 ] sUtra. A nava AgamanA dhAraka sAdhune AcArya pada upara niyukta karI zakAya che. gaNAvacchedaka padanI yogyatA :- ATha varSanI dIkSA paryAyavALA, saMyamakuzaLa-akhaMDa cAritryavAna Adi guNothI saMpanna tathA (1) Avazyaka sUtra (2) dazavaikAlika sUtra (3) uttarAdhyayana sUtra (4) AcArAMga sUtra (5) sUyagaDAMga sUtra (6) ThANAMga sUtra (7) samavAyAMga sUtra (8) nizItha sUtra (9) dazAzrutaskaMdha sUtra (10) bRhatkalpa sUtra (11) vyavahAra sUtra. A agiyAra AgamanA dhAraka sAdhune gaNAvacchedaka pada upara niyukta karI zakAya che. koI vizeSa paristhitimAM anya guNothI saMpanna yogya sAdhu hoya to tene Avazyaka dIkSAparyAya ane zruta kaMThastha na hoya to paNa AcArya ke upAdhyAya pada para niyukta karI zakAya che. * cAlIza varSathI ochI uMmaranA tathA traNa varSanI dIkSAparyAyathI ochA saMyama paryAyavALA sAdhue AcArya, upAdhyAyanI nizrA vinA svataMtra vicaraNa karavuM athavA rahevuM kalpatuM nathI ane sAdhvIoe AcArya, upAdhyAya temaja pravartinI, A traNathI rahita gacchamAM rahevuM na joIe. temAMthI koIno kALa dharma thAya, tyAre paNa e pada para anyane niyukta karavA Avazyaka che. * AcAryAdi pada para rahIne cothAvratano bhaMga karanAra sAdhu jIvana paryata koIpaNa pada pAmI zakatA nathI. pada tyAga karIne cothA vratano bhaMga karanAra sAdhune traNa varSa pachI yogya hoya to koI paNa pada para niyukta karI zakAya che. * jo padavIdhara koI bIjAne potAnA pada para niyukta karyA vinA saMyama choDI de ane pachI pharI dIkSA aMgIkAra kare, to tene koI pada ApI zakAtuM nathI. jo te potAnuM pada anyane soMpIne jAya athavA sAmAnya sAdhu saMyama tyAgIne jAya to pharI dIkSA lIdhA pachI yogya hoya to tene yathAyogya samaye AcAryAdi pada ApI zakAya che. * eka ke aneka bahuzruta sAdhu athavA AcArya Adi prabaLa kAraNathI paNa anekavAra juTha, kapaTa, prapaMca, asatya AkSepa Adi apavitra pApakArI kArya kare, to tene jIvana paryata koIpaNa pada ApI zakAtuM nathI. A rIte A uddezakamAM padavIdhArI sAdhuonI mukhyatAe viSaya nirUpaNa che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 | zrIvyavahAra sUtra uddezaka-3 PET/P/2/2eeeeee gaNadhArakanI yogyatA :| 1 bhikkhU ya icchejjA gaNaM dhArettae, bhagavaM ca se apalicchaNNe evaM se No kappai gaNaM dhArittae / bhagavaM ca se palicchaNNe, evaM se kappai gaNaM dhArettae / bhAvArthaH- koI sAdhu gaNane dhAraNa karavA arthAt gaNanA agraNI thavA icche ane te sUtrajJAna AdinI yogyatAthI rahita hoya to tene gaNa dhAraNa karavo kalpato nathI. jo te sAdhu sUtrajJAna AdinI yogyatAthI yukta hoya, to tene gaNa dhAraNa karavA kahyuM che. | 2 bhikkhU ya icchejjA gaNaM dhArettae, No se kappai there aNApucchittA gaNaM dhArettae, kappai se there ApucchittA gaNaM dhArettae / therA ya se viyarejjA evaM se kappai gaNaM dhArettae, therA ya se No viyarejjA evaM se No kappai gaNaM dhArettae / jaNNaM therehiM aviiNNaM gaNaM dhArei se saMtarA chae vA parihAre vA, je sAhammiyA uTThAe viharati, Natthi Na tesiM kei chee vA parihAre vA / bhAvArtha - koI sAdhu gaNa dhAraNa karavA icche to tene sthavirone pUchyA vinA gaNa dhAraNa karavo kalpato nathI, sthavirone pUchIne gaNadhAraNa karavA kahyuM che. sthavira muni anujJA pradAna kare to gaNa dhAraNa karavo kalpa che, sthavira muni anujJA pradAna na kare to gaNa dhAraNa karavo kalpato nathI. jo sthavironI anujJA prApta karyA vinA ja gaNa dhAraNa kare che, to te maryAdAnuM ullaMghana karavAnA kAraNe dIkSAcheda athavA tapa prAyazcittane prApta thAya che. je sAdharmika sAdhuo tenI(AjJA aprApta gaNadhArakanI) pramukhatAmAM vicare che, te dIkSAcheda athavA tapa prAyazcittane prApta thatA nathI. vivecana : prastuta sUtromAM gaNadhArakanI yogyatAnuM kathana che. gaNane dhAraNa be prakAre thAya che. (1) thoDA sAdhuonA samUhanA pramukha-mukhya banIne vicaraNa karavuM athavA cAturmAsa karavuM (2) sAdhu samUhanA adhipati arthAt AcArya, upAdhyAya, gaNadhara, gacchAdhipati, gaNi Adi padane dhAraNa karavuM. prastuta sUtromAM prathama prakAranA gaNadhArakanuM kathana che kAraNa ke ahIM sthavironI AjJA laIne gaNadhAraNa karavo ane AjJA vinA gaNa dhAraNa karavAthI prAyazcittane prApta thAya che, tevA prakAranuM kathana che. A vidhAna AcAryapada dhAraNa karanArane mATe upayukta nathI. temaja AcArya padanI yogyatAnuM kathana pachInA sUtromAM che. gaNadhAraka sAdhu upara sahavartI sarva sAdhuonI javAbadArI hoya che, tethI te svayaM palicchannazrutasaMpadA ane ziSyasaMpadAthI yukta hoya, te jarUrI che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 267 | niSThA:- bhASyakAre dravyathI ane bhAvathI be prakAranA palicchannanuM kathana karyuM che. je sAdhunA eka athavA aneka ziSyo hoya te ziSyasaMpadA yukta kahevAya che. te dravyathI palicchanna che ane je AvazyakasUtra, dazavaikAlika sUtra, uttarAdhyayana sUtra, AcArAMga sUtra ane nizItha sUtranA sUtrArthane dhAraNa karanAra hoya arthAt jeNe te sUtro upAdhyAyanI nizrAmAM kaMThastha karyA hoya tathA AcArya athavA upAdhyAya pAsethI A sUtronA arthanI vAcanA lIdhI hoya, vartamAnamAM te zruta tene upasthita hoya te zrutasaMpanna kahevAya che, te bhAvathI palicchanna che. jene eka paNa ziSya nathI tathA uparyukta kRtanuM adhyayana paNa karyuM nathI te gaNadhAraNa karavA mATe ayogya che. jo koI sAdhu ziSya saMpadAyukta hoya, paraMtu zruta saMpanna na hoya athavA dhAraNa karelA zratane bhUlI gayA hoya, to te gaNa dhAraNa karI zakatA nathI. jo te sAdhu vRddhAvasthAnA kAraNe pUrve dhAraNa karelA zrutane bhUlI gayA hoya, to te sthavira hovAthI zrutasaMpanna ja kahevAya che ane te gaNa dhAraNa karI zake che. koI gaNamAM pRthaka pRthaziSyo karavAnI paraMparA na hoya ane te gaNamAM koI buddhimAna sAdhu zrata saMpanna hoya paraMtu ziSya saMpanna na hoya, to paNa te AcAryanI AjJA anusAra gaNa dhAraNa karI zake che. bhASyakAre gaNadhArakanI yogyatAmAM zrutanI mukhyatAnA traNa kAraNo spaSTa karyA che- (1) zrata saMpanna sAdhu ja svayaMnA ane anya sAdhuonA jJAna, darzana, cAritranI zuddha ArAdhanA karavA, karAvavAmAM samartha hoya che. (2) janasAdhAraNane potAnA jJAna tathA vANI ane vyavahArathI dharmanI sanmukha karI zake che. (3) anya matAvalaMbI koIpaNa vyakti praznacarcA karavA mATe Ave to yathAyogya uttara ApI zake che. A traNe prakAranI yogyatA zrutasaMpadAthI yukta sAdhumAM ja hoya che, tethI zruta saMpadAthIyukta sAdhu ja gaNa dhAraNa karIne vicaraNa karI zake che. zrutasaMpanna yogya sAdhu svecchAe gaNadhAraNa karI zakatA nathI, paraMtu gacchanA sthavira bhagavaMtanI anumati laIne ja gaNadhAraNa karI zake che. sthavira muninI AjJA vinA gaNadhAraNa karanAra sAdhu maryAdAnuM ullaMghana kare che, gaNanA anuzAsanano bhaMga kare che, tethI tene tapa prAyazcitta athavA dIkSA cheda prAyazcitta Ave che. te saMta che vA parihare....- vyAkhyAkAre tenI vyAkhyA A pramANe karI che- 're' tI 'saMta' sAntarAt svakRtAdantarAda, yadvA yAvatkAlaM tena gaNo dhAritaH tAvatkAlikamantaramadhikRtya prApta che vA rihAre vA . jeTalA kAla paryata teNe AjJA vinA gaNane dhAraNa karyo hoya, teTalA kAlanA aMtaranI apekSAe tene yathAyogya (pAMca divasa Adi) dIkSAcheda athavA mAsika parihAra tArUpa prAyazcitta Ave che athavA vAdezakAla anusAra anya prAyazcitta Ave che, te pramANe samajavuM. gaNadhAraka sivAyanA anya sAdhuone koI prAyazcitta AvatuM nathI. sUtramAM sAdhune mATe A vidhAna che, te ja rIte sAdhvIne mATe paNa saMpUrNa vidhAna samajI levuM joIe. teoe vicaraNa karavA mATe sthavira bhagavaMta athavA pravartinInI AjJA levI joIe. upAdhyAya padanI yogyatA:| 3 tivAsapariyAe samaNe NiNaMthe- AyArakusale saMjamakusale pavayaNakusale paNNattikusale saMgahakusale uvaggahakusale akkhAyAyAre abhiNNAyAre Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 | zrIvyavahAra satra asabalAyAre asaMkiliTThAyAre bahussue babbhAgame jahaNNeNaM AyArappakappadhare kappai, uvajjhAyattAe uddisittae / bhAvArtha :- traNa varSanA dIkSAparyAyavALA, AcArakuzaLa, saMyama kuzaLa, pravacanakuzaLa, prajJaptikuzaLa, saMgrahakuzaLa ane upagraha karavAmAM kuzaLa, akSata AcAravAna, abhinna AcAravAna, azabala AcAravAna, asaMkilaSTa AcAravAna hoya, bahuzruta temaja bahu AgamajJa, ochAmAM ochA AcAra-prakalpa dhAraNa karanAra zramaNa-nigraMthane upAdhyAyapada ApavuM kahyuM che. / 4 sa cceva NaM se tivAsapariyAe samaNe NiNNaMthe No AyArakusale No saMjamakusale No pavayaNa kusale No paNNattikusale No saMgahakusale No uvaggahakusale khayAyAre, bhiNNAyAre sabalAyAre saMkiliTThayAre appasue appAgame No kappai uvajjhAyattAe uddisittae / bhAvArtha :- traNa varSanA dIkSA paryAyavALA zramaNa-nigraMtha, jo AcArakuzaLa, saMyamakuzaLa, pravacana kuzaLa, prajJaptikuzaLa, saMgrahakuzaLa ane upagraha kuzaLa na hoya tathA kSata, bhinna, zabala ane saMkilaSTa AcAravALA hoya, alpazruta temaja alpa AgamanA jANakAra hoya, to tene upAdhyAya pada ApavuM kalpatuM nathI. vivecana : prastuta sUtramAM upAdhyAya padanI yogyatA-ayogyatAnuM kathana che. eka gacchamAM aneka sAdhu-sAdhvI hoya che. gacchanA sarva sAdhu-sAdhvIonA jJAna, darzana, cAritranI zuddhi tathA temano sarvAgI vikAsa thAya, te mATe gacchamAM suyogya saMcAlakonI jarUra hoya che. A jarUriyAtanI pUrti mATe gacchamAM AcArya, upAdhyAya, gaNAvacchedaka Adi padanI niyukti karavAmAM Ave che. te te padanI niyukti mATe sAdhuonI yogyatA hovI jarUrI che. supAtra sAdhune prApta thayeluM pada ja saphaLa bane che. prastuta sutramAM upAdhyAya padanI yogyatA mATenA guNonuM kathana che. temAM dIkSA paryAya, zrutajJAna temaja AcArazuddhi tathA vyavahAra zuddhi mukhya che. (1) dIkSA paryAya - dIkSA paryAyanI vRddhi sAthe sAdhumAM saMyamI jIvanano anubhava, kSamatA, prabhAvazIlatAno vikAsa thAya che, upAdhyAyanuM mukhya kArya gacchanA sAdhuone adhyayana-adhyApana karAvIne jJAnano vistAra karavAnuM che. upAdhyAya pada mATe ochAmAM ochA traNa varSano dIkSA paryAya jarUrI che. (2) zrutajJAna :- savArapUre ochAmAM ochuM AcAra-prakalpane dhAraNa karanAra hoya, tene ja upAdhyAyanuM pada pradAna karAya che. "AcAraprakalpa" zabdaprayoga AgamamAM aneka sthAne bhinna bhinna arthamAM prayukta thayo che. zrI samavAyAMga sUtranA aThThAvIsamAM samavAyamAM 28 prakAranA AcAra prakalpanuM kathana che. A vArI nizIthaTSdhyayanapTArthadha: | AcArAMga sUtranA 25 adhyayana ane nizItha sUtranA traNa adhyayanono samAveza AcAra prakalpamAM thAya che. "AcArakalpazabdanA vaikalpika artha A pramANe che- (1) AcAra ane prAyazcittonuM vidhAna karanAra sUtra arthAt nizItha adhyayanayukta AcArAMga sUtra. (2) AcAra vidhAnonA prAyazcittanuM prarUpaka sUtra arthAt nizItha sUtra. (3) AcAra vidhAno pachI tatsaMbaMdhI prAyazcittonuM kathana karatAM adhyayana, te Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 [29] AcAra prakalpa. (4) AcArAMgathI pRthaka karelA khaMDa athavA vibhAga rUpe sUtra athavA adhyayana, te AcAraprakalpa arthAt nizItha sUtra. A rIte vividha vyAkhyAo dvArA spaSTa thAya che ke "AcAra prakalpa' zabdaprayoga AcArAMga sUtra ane nizIthasUtrano bodhaka che. AcArAMga sutra ane nizItha sUtranA jJAtA hoya, te AcAra prakalpadhara che. AcArAMga sUtramAM AcAra saMbaMdhI vidhAna che ane nizItha sUtramAM te AcAra maryAdAnA ullaMghananA prAyazcittanuM kathana che. upAdhyAya AcAra-prakalpanA sUtra, artha ane tadubhayanA jJAtA hoya ane utkRSTa dvAdazAMgInA jJAtA hoya che. vyavahAra sUtranA dazamA uddezakanA vidhAna ane nizItha sUtranA 19mA uddezakanA prAyazcitta vidhAnathI phalita thAya che ke upAdhyAya pada mATe zrI Avazyaka sUtra, dazavaikAlika sUtra, uttarAdhyayana sUtra, AcArAMga sUtra tathA nizItha sUtra, A pAMca sUtronuM sUtra ane artha rUpe dhAraNa karavA anivArya che. chedopasthApanIya cAritranA AropaNa pUrve ja Avazyaka sUtranuM jJAna jarUrI che ane adhyayana krama pramANe zrI AcArAMga sUtranI vAcanA pUrve ja dazavaikAlika sUtra ane uttarAdhyayana sUtranuM jJAna jarUrI che. A rIte ja AcAra prakalpadhara hoya che te uparokta pAMca sUtronA jJAtA hoya ja che ane te sAdhu upAdhyAya padane pAmI zake che. koIpaNa padanI prApti mATe AcAra zuddhi tathA vyavahAra zuddhi jarUrI che, tethI sUtrakAre anya aneka guNonuM kathana karyuM che, yathA(1) AcAra kazaLa jJAnAcAra Adi paMcAcAra pAlananI sarva vidhiomAM pAraMgata, gacchanA sarva sAdhuomAM vinaya, vyavahAra, sevA Adi sarva vyavasthAomAM kuzaLa hoya, te AcAra kuzaLa che. (2) saMyama kuzaLa :- sattara prakAranA zuddha saMyama pAlana karavAmAM ane karAvavAmAM nipuNa tathA indriya vijayI hoya, te saMyama kuzaLa che. (3) pravacana kazaLa - jinAgamanA rahasyonA jJAtA, jenI vANI bIjAne sabodha pamADavAmAM tathA jinadharmanI prabhAvanA karavAmAM sakSama hoya arthAt saphaLa upadeSTA hoya, te pravacana kuzaLa che. (4) prazasti kazaLa - sva siddhAMto tathA laukika zAstro, veda-vedAMga AdinA jJAtA tathA kudarzanano tyAga karIne sva siddhAMtanI puSTi karavAmAM sakSama hoya, te prajJapti kuzaLa che. (5) saMgraha kuzaLa :- dravyathI upadhi ane ziSyAdi tathA bhAvathI zrata ane Atma guNono saMgraha karavAmAM kuzaLa hoya, kSetra ane kALa anusAra vivekapUrvaka glAna, vRddha, tapasvI Adi sAdhuonI sevAnuM lakSa rAkhanAra, AcAryAdinI asvasthatAnA samaye vAcanA ApavAmAM sakSama, samAcArIno bhaMga karanAra sAdhu para yathAyogya anuzAsana karanAra, gacchanA aMtaraMga kAryone javAbadArIpUrvaka pUrNa karanAra, gacchanA sarva sAdhuonI AhAra, upadhi Adi AvazyakatAnI pUrti karanAra hoya, saMkSepamAM sahavartI sAdhuonA saMyama pAlanamAM sarvAze sahayogI guNasaMpanna hoya, te saMgraha kuzaLa che. () upagraha kuzaLa :- bAla, vRddha, tapasvI, glAna temaja sAdhu-sAdhvIone zayyA, Asana, upadhi, AhAra, auSadha AdinI upalabdhi(prApti) karAvavAmAM, gacchanI tathA saMghanI sarva prakAre sAra-saMbhALa rAkhavAmAM nipuNa hoya, te upagrahakuzaLa che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrIvyavahAra sUtra (7) akSata AcAravAna :- AdhAkarma Adi doSothI rahita zuddha AhAra grahaNa karanAra tathA paripUrNa ane nirdoSa AcAranuM pAlana karanArA sAdhu akSata AcAravAna kahevAya che. (8) abhinnA AcAravAna H- koI paNa aticAranuM sevana karyA vinA paripUrNa AcAranuM pAlana karanArA hoya te. (9) azabala AcAravAna H- ekavIsa prakAranA zabala doSothI rahita, vinaya, vyavahAra, bhASA, gocara Adi vyavahAramAM doSa sevana karIne cAritrane zabala-kAbaracItaruM na banAve te. (10) asaMkliSTa AcAravAna H- krodhAdi kaSAyajanya saMklezano tathA ihaloka ane paralokanA sukhanI AkAMkSAjanya saMklezano tyAga karanAra hoya te. (11) bahuzruta bahu AgamajJa :- aneka sUtro tathA tenA arthonA jANakAra bahuzruta athavA bahuAgamanA jJAtA kahevAya che. A zabdonA aneka artha che, jema ke- (1) gaMbhIratA, vicakSaNatA, ane buddhimattA Adi guNothI yukta (2) jinamatanI carcA-vArtAmAM nipuNa athavA mukhya siddhAMtonA jANakAra (3) aneka sUtronA abhyAsI (4) chedasUtromAM pAraMgata (5) AcAra tathA prAyazcitta vidhAnomAM kuzaLa bahuzruta ane bahu AgamajJa che. bahuzrutanA traNa prakAra che. jaghanya, madhyama ane utkRSTa. (1) jaghanya bahuzruta :- AcArAMga sUtra tathA nizIthasUtrane arthasahita kaMThastha karanArA. (2) madhyama bahuzruta :- AcArAMga sUtra, sUtrakRtAMga sUtra ane cAra chedasUtrone arthasahita kaMThastha karanAra. (3) utkRSTa bahuzruta :- daSTivAdane dhAraNa karanArA arthAt navapUrvathI cauda pUrvanA dhAraka sAdhune utkRSTa bahuzruta kahyA che. uparokta guNothI saMpanna hoya, tene upAdhyAyanI padavI pradAna karAya che. traNa varSanI dIkSA paryAya hovA chatAM uparokta guNasaMpanna na hoya, tevA sAdhune upAdhyAyanI padavI pradAna thatI nathI. AcArya padanI yogyatA : 5 paMcavAsapariyAe samaNe NiggaMthe AyArakusale saMjamakusale pavayaNakusale paNNattikusale saMgahakusale uvaggahakusale akkhayAyAre abhiNAyAre, asabalAyAre asaMkiliTThAyAre bahussue babbhAgame jahaNNeNaM dasA-kappa-vavahAradhare kappara, Ayariya-uvajjhAyattAe uddisittae / bhAvArtha :- pAMca varSanA dIkSAparyAyavALA, AcArakuzaLa, saMyamakuzaLa, pravacanakuzaLa, prajJaptikuzaLa, saMgrahakuzaLa ane upagrahakuzaLa tathA akSata cAritravAna, abhinna cAritravAna, azabala cAritravAna asaMkaliSTa AcAravAna, bahuzruta, bahuAgamanA jANakAra, ochAmAM ochA dazAzrutaskaMdha, bRhatkalpa, temaja vyavahArasUtrane dhAraNa karanArA zramaNa nigraMthane AcArya, upAdhyAya pada ApavuM kalpe che. 6 | sa cceva NaM se paMcavAsapariyAe samaNe NiggaMthe No AyArakusale No saMjamakusale No pavayaNakusale No paNNattikusale No saMgahakusale No uvaggahakusale, khayAyAre bhiNNAyAre sabalAyAre saMkiliTThAyAre appasue appAgame No kappai Ayariya-uvajjhAyattAe uddisittae / Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 [ 271 ] bhAvArtha :- ja pAMca varSanA dIkSAparyAyavALA zramaNa nigraMtha jo AcAra kuzaLa, saMyama kuzaLa, pravacana kuzaLa, prajJapti kuzaLa, saMgraha kuzaLa ane upagrahakuzaLa na hoya tathA kSata, bhinna, zabala ane saMkliSTa AcAravALA hoya, alpakRta, ane alpa AgamanA jANakAra hoya, to tene AcArya athavA upAdhyAya pada ApavuM kalpatuM nathI. vivecanaH prastuta sUtromAM AcArya padanI yogyatA-ayogyatAnuM kathana che. AcArya para gacchanI sarva vyavasthAonI javAbadArI rahe che. tIrthakaro ke gaNadharonI anupasthitimAM AcArya ja zAsana paraMparAnA vAhaka tathA saMcAlaka che. tene AgamonA paramArthanI vAcanA ApavAnI hoya che, tethI upAdhyAyanI apekSAe adhika anubhava ane kSamatAnI daSTie tenA mATe ochAmAM ochI pAMca varSano dIkSA paryAya hovo jarUrI che. zrutajJAna :- sAvarNavavara re- dazAzrutaskaMdha sUtra, bRhatkalpa sUtra tathA vyavahAra sUtra, A traNa sUtranuM jJAna AcArya pada prApti mATe jarUrI che. - AcArya caturvidha saMghanA nAyaka che, tethI prAyazcitta viSayaka cheda sUtronuM jJAna AcArya pada prApti mATe anivArya che. adhyayana krama anusAra je sAdhune cheda sUtronuM jJAna hoya, tene (1) zrI Avazyaka sUtra (2) dazavaikAlika sUtra (3) uttarAdhyayana sUtra (4) AcArAMga sUtra (5) nizItha sUtra (6) sUyagaDAMga sUtranuM jJAna hoya ja che, uparokta cha sUtra tathA traNa cheda sUtra, kula nava sUtronuM jJAna AcArya pada prApti mATe jarUrI che. saMkSepamAM AcArakuzaLa Adi pUrvokta daza guNa saMpanna, bahuzruta ane bahu AgamajJa, ochAmAM ochA pAMca varSanA dIkSA paryAyavALA ane traNa cheda sUtronA jJAtA sAdhu AcArya pada pAmI zake che. sUtrakAre prastuta prasaMgamAM AcArya, upAdhyAya pada mATe jaghanya dIkSA paryAya ane jaghanya zrutajJAnanuM kathana karyuM che. tenAthI adhika dIkSA paryAya ke adhika zrutajJAna saMpanna sAdhu te te pada pAmI zake che, tema samajavuM joIe. pAMca varSanA dIkSA paryAyavALA sAdhu jo uparokta guNasaMpanna na hoya, to te AcArya pada pAmI zakatA nathI. je sAdhumAM AcArya padanI yogyatA hoya, te AcArya pada to pAmI ja zake che paraMtu tenAthI nIcenuM upAdhyAya pada paNa pAmI zake che. gaNAvacchedaka padanI yogyatA: 7 aTThavAsapariyAe samaNe NiggaMthe AyArakusale saMjamakusale pavayaNakusale paNNattikusale saMgahakusale uvaggahakusale akkhayAyAre abhiNNAyAre asabalAyAre asaMkiliTThAyAre bahussue babbhAgame jahaNNeNaM ThANa-samavAya-ghare kappai AyariyattAe uvajjhAyattAe gaNAvaccheiyattAe uddisittae / bhAvArtha :- ATha varSanA dIkSAparyAyavALA, AcArakuzaLa, saMyamakuzaLa, pravacanakuzaLa, prajJapti kuzaLa, saMgrahakuzaLa, upagrahakuzaLa, akSata cAritryavAna, abhinna cAritryavAna, azabala cAritryavAna, asaMkilaSTa AcAravAna, bahuzruta, bahu AgamanA jANakAra ochAmAM ochA sthAnAMga-samavAyAMga sUtrane dhAraNa karanArA Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 272 | zrIvyavahAra satra zramaNa nigraMthane AcArya, upAdhyAya ke gaNAvacchedaka pada ApavuM kalpa che. 8 sa cceva NaM se aTThAvAsapariyAe samaNe NiggaMthe No AyArakusale No saMjamakusale No pavayaNakusale No paNNattikusale No saMgahakusale No uvaggahakusale khayAyAre bhiNNAyAre sabalAyAre saMkiliTThAyAre appasue appAgame No kappai AyariyattAe uvajjhAyattAe gaNAvaccheiyattAe uddisittae / bhAvArtha - te ja AThavarSanA dIkSAparyAyavALA zramaNa-nigraMtha, jo AcAra kuzaLa, saMyama kuzaLa, pravacana kuzaLa, prajJapti kuzaLa, saMgraha kuzaLa ane upagrahamAM kuzaLa na hoya, kSata, bhinna, zabala ane saMkilaSTa, AcAravAna hoya, alpakRta ane alpa AgamanA jANakAra hoya, to tene AcArya, upAdhyAya ane gaNAvacchedaka pada ApavuM kalpatuM nathI. vivecana : prastuta sUtramAM gaNAvacchedaka padanI yogyatA saMbaMdhI utsarga vidhinuM kathana che. gaNAvacchedaka gaNasabaMdhI aneka kartavyone pUrNa karI AcAryane tenI ciMtAthI mukta rAkhe che arthAt gacchanA sAdhuonI sevA, vicaraNa tathA prAyazcitta AdinI vyavasthAonuM uttaradAyitva gaNAvacchedakanuM hoya che. jo ke anuzAsananuM pUrNa uttaradAyitva AcAryanuM hoya che to paNa vyavasthA tathA kArya saMcAlananuM utaradAyitva gaNAvacchedakanuM vizeSa hovAthI tenI dIkSA paryAya ochAmAM ochI ATha varSanI hovI jarUrI che. gaNAvacchedaka pada mATe ochAmAM ochA ThANAMgasUtra ane samavAyAMgasUtrane kaMThastha karavA jarUrI che. gaNAvaccheda pUrvokta(AcArya pada prApti mATe jarUrI) nava sUtra uparAMta ThANAMga-samavAyAMganA dhAraka hoya che, yathA- (1) zrI Avazyaka sUtra (2) dazavaikAlika sUtra (3) uttarAdhyayana sUtra (4) AcArAMga sUtra (5) nizItha sUtra (6) sUyagaDAMga sUtra (7) dazAzruta skaMdha sUtra (8) bRhatkalpa sUtra (9) vyavahAra sUtra (10) ThANAMga sUtra tathA (11) samavAyAMga sUtra, A agiyAra sUtrone dhAraNa karyA hoya, te uparAMta AcArakuzaLa Adi dazaguNa saMpanna, bahuzruta ane bahu AgamajJa sAdhu gaNAvacchedaka padane pAmI zake che. gaNAvacchedaka padathI AcArya ke upAdhyAya padanuM vizeSa mahattva che, to paNa kAryanI apekSAe temaja gaNanI vyavasthAnI apekSAe gaNAvacchedakanuM kAryakSetra vizALa che. ahIM sUtramAM gaNAvacchedananI sAthe sAthe anya padavIono paNa saMgraha koI koI pratomAM prApta thAya che. jenI kula saMkhyA koI pratomAM cha athavA sAta paNa maLe che. bhASya Adi vyAkhyAgraMthomAM kahyuM che ke pratyeka vizALa gacchamAM pAMca padavIdharonuM hovuM Avazyaka che. anyathA te gaccha sAdhuone samAdhimAM rahevA mATe ayogya, avyavasthita ane tyAjya che. te pAMca padavIo A pramANe che- (1) AcArya (2) upAdhyAya (3) pravartaka (4) sthavira (5) gaNAvacchedaka. temAMthI pravartaka sivAya cAra padavIdharonuM kartavya, adhikAra, AdinuM kathana aneka AgamomAM che. jema ke (1) AcArya ane upAdhyAyanA netRtva vinA bALa, taruNa saMtone rahevAno niSedha che. (2) keTalAka jarUrI kAma sthavirane pUchIne ja karavAnuM vidhAna che. (3) prAyazcitta ApavuM athavA gacchathI alaga karavA Adi kArya gaNAvacchedakanA nirdeza anusAra karavAnuM kathana che. bhASya Adi vyAkhyAgraMthomAM pravartakanuM kArya sahavartI sAdhuone samAcArImAM pravRtta karAvavAnuM kahyuM che. A pAMca padavI sivAya sUtromAM gaNa ane Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 | 273 | gaNadharapadanA pATha paNa maLe che. A rIte padavIdharo dvArA gacchanA sarva sAdhuo pota-potAnI sAdhanA nirvine, suvyavasthitapaNe karI zake che. AcAryAdi padavInI niyukti mATenA mApadaMDa :padavIdhara | dIkSAparyAya Agama zAna guNasaMpatti upAdhyAya traNa varSa 1. Avazyaka, 2. dazavaikAlika, (1) AcAra kuzaLa (2) saMyama kuzaLa 3. uttarAdhyayana, 4. AcArAMga, (3) pravacana kuzaLa (4) prajJapti kuzaLa 5.nizItha, A pAMca Agama dhara (5) saMgraha kuzaLa (6) upagraha kuzaLa AcArya | pAMca varSa pUrvavat pAMca tathA 6. sUyagaDAMga, (7) akSata AcAravAna (8) abhinna 7. dazAzrutaskaMdha, 8. bRhatkalpa, AcAravAna (9) azabala AcAravAna 9.vyavahAra. A nava Agama ghara (10) asaMkliSTa AcAravAna gaNAvacchedaka | ATha varSa | pUrvavat nava tathA 10, ThANAMga, A daza guNa saMpanna tathA 11.samavAyAMga. A agiyAra Agamadhara alpadIkSA paryAyavALAne pada pradAnaH| 9 NiruddhapariyAe samaNe NiggaMthe kappai taddivasaM Ayariya-uvajjhAyattAe uddisittae / se kimAhu bhaMte / asthi NaM therANaM tahArUvANi kulANi kaDANi pattiyANi thejjANi vesAsiyANi sammayANi sammuikarANi aNumayANi bahumayANi mavati | tehiM kaDehiM tehiM pattiehiM tehiM thejjehiM tehiM vesAsiehiM tehiM sammaehiM tehiM sammuikarehiM tehiM aNumaehiM tehiM bahumaehiM / ja se NirUddhapariyAe samaNe NiggaMthe kappai Ayariya-uvajjhAyattAe uddisittae taddivasaM / bhAvArtha:- nirudhdha paryAyavALA arthAta alpa paryAyavALA zramaNa, nigraMtha je divase dIkSita thAya te ja divase tene AcArya ke upAdhyAyanuM pada ApavuM kahyuM che. prazna- he bhagavana ! tenuM zuM kAraNa che? uttara- sthaviro dvArA tathA rupathI bhAvita, prItiyukta, gacchanA kArya saMpAdanamAM pramANabhUta, vizvasta, sammata, pramudita, anumata ane bahumata aneka kuLa hoya che. te bhAvita, prItiyukta, sthira, vizvasta, sammata, pramudita, anumata ane bahumata kuLamAMthI dIkSita thayelA, alpa dIkSA paryAyavALA zramaNa nigraMthane te ja divase AcArya athavA upAdhyAya pada ApavuM kahyuM che. 10 NirUddhavAsapariyAe samaNe NiggaMthe kappai Ayariya uvajjhAyattAe, uddisittae, samuccheyakappaMsi / tassa NaM AyAra-pakappassa dese avaTThie, se ya ahijjissAmi tti ahijjejjA, evaM se kappai Ayariya-uvajjhAyattAe uddisitte| se ya ahijjissAmi tti No ahijjejjA, evaM se No kappaI AyariyauvajjhAyattAe uddisittae / Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 ] zrIvyavahAra sUtra . dIkSAparyAya tathA vidhinuM kathana che.) kI che. A bhAvArtha :- AcArya athavA upAdhyAyano kALadharma thAya to, alpa varSanI dIkSA paryAyavALA zramaNa-nigraMthane AcArya athavA upAdhyAyanuM pada ApavuM kahyuM che. tenA AcAra prakalpanA kaMIka aMza adhyayana karavAnA bAkI hoya ane te adhyayana pUrNa karavAno saMkalpa karIne pUrNa karI le to tene AcArya athavA upAdhyAyanuM pada ApavuM kahyuM che, paraMtu jo te zeSa adhyayana pUrNa karavAno saMkalpa karIne paNa tene pUrNa na kare to tene AcArya upAdhyAyanuM pada ApavuM kalpatuM nathI. vivecanaH prastuta be sutromAM AcArya Adi pada mATe dIkSAparyAya tathA zrataadhyayana saMbaMdhI apavAda vidhinuM kathana che. (pUrvanA cha sutromAM AcArya Adi padanI yogyatA saMbaMdhI utsargavidhinuM kathana che.) sAmAnya rIte upAdhyAya ane AcArya pada mATe kramazaH traNa varSa temaja pAMca varSano dIkSAparyAya hovo jarUrI che. A sUtromAM te ja divasanA dIkSita sAdhune athavA alpa dIkSAparyAyavALAne athavA AvazyakazrutanuM adhyayana apUrNa hoya tevA sAdhune paristhitivaza AcArya, upAdhyAyapada ApavAnuM apavAda mArge vidhAna karyuM che. keTalAka AcAryo prastuta sUtragata niruddha pariyANa ane ruddha vAparavA zabdono artha pUrva dIkSAno nirodha athavA chedana kare che. teonA mate ekavAra dIkSAne choDIne pharI dIkSA grahaNa kare to tenA prathamAdi divase AcArya, upAdhyAya pada ApavuM kalpe che, paraMtu AgamamAM pistAvuM- alpAyu, f mavAvare alpa saMsAra bhramaNa AdimAM alpa arthamAM biruddha zabdano prayoga jovA maLe che, tethI ahIM viruddha parivAra ane girapha vAsariyA zabdono alpa dIkSA paryAya, alpa saMyama paryAyavALA arthano svIkAra karyo che. koI sAdhu AcArya ke upAdhyAyanA padane yogya guNothI saMpanna hoya, tyAre ApavAdika paristhitimAM dIkSA paryAyanI ke zratadhAraNAnI apUrNatAne gauNa karIne te ja divasanA dIkSita sAdhune ke traNa ke pAMca varSathI ochA dIkSA paryAyavALA sAdhune tathA apUrNa zratadhAraka sAdhune upAdhyAya ke AcAryanuM pada ApI zakAya che. bhASyakAre be prakAranI paristhitine lakSamAM rAkhIne sUtranI vyAkhyA karI che. (1) gaNamAM rahelA sAdhuomAM sarvAnumate anuzAsana ke vyavasthA saMbhALavA yogya koI na hoya, te samaye koI yogya bhAvita kuLanA pratibhAsaMpanna te ja divasanA dIkSita sAdhune pada pradAna karI zakAya che. (2) gaNamAM dIrgha dIkSAparyAyI temaja zrutasaMpanna sAdhuomAM koI sAdhu AcArya ke upAdhyAya padane yogya na hoya paraMtu alpaparyAyI temaja apUrNa-zrutavALA sAdhu te padane yogya hoya to te sAdhune pada para niyukta karI zakAya che. ApavAdika paristhitimAM paNa sUtrakAre be prakAranI yogyatAnuM sUcana karyuM che. (1) pArivArika dharmaniSThA - navadIkSita sAdhu dharmathI bhAvita thayelA, sarvane mATe vizvasanIya, saMskAra saMpanna kuLamAMthI AvyA hoya, to kuLa paraMparAgata saMskAranA kAraNe anya sAdhuo tenI yogyatAmAM vizvAsa rAkhIne paristhiti pramANe te sAdhune AcArya ke upAdhyAyanuM pada pradAna kare che. sUtrakAre pArivArika dharmaniSThAne sUcita karavA te kuLa mATe aneka vizeSaNono prayoga karyo che. (1) vaDaLa- tathArUpanA kuzaLa sthaviro dvArA dharmabhAvanAthI bhAvita karAyeluM kuLa (2) parivAprItikara ane vinayasaMpanna. (3) gaNi- prItikara hovAthI gacchanA kAryasaMpAdanamAM pramANabhUta. (4) vesiyAji- gacchanA samasta sAdhuonA vizvAsayogya, saraLa svabhAvI. (5) sammAji Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 275 | saMghanA aneka kAryomAM iSTa, saMmata. (6) samudA - gacchamAM utpanna thayelA kalezane zAMta karIne gacchane prasanna rAkhanAra. (7) anumayANa-vahumAna - gacchamAM rahelA bALa, glAna, vRddha Adi sarva sAdhuone mAnya, bahumAnya AdeyavacanI. (8) hi varaha gAva havana- tevA bhAvita, sarvane mAnya parivAranA sadasyomAMthI koIdIkSA lenAra sAdhu hoya to tene pUra Ayari-savAyanA visiriNa tavisaM- te ja divase eTale dIkSAnA divase ja dIkSA ApIne AcArya-upAdhyAyapada ApI zakAya che. (2) zratanI parNatAno saMkalpa - pada pradAna samaye sAdhamAM yathAyogya zratanI aparNatA hoya. paraMta te samaye te sAdhu pada grahaNa karatA pahelA athavA pachI zIdhra zeSa rahelA adhyayanane pUrNa karavAno saMkalpa kare ane te pramANe kAryarata thAya, tene ja AcArya Adi pade sthApita karAya che. jo te sAdhu zratanI pUrNatAno saMkalpa na kare athavA saMkalpa karyA pachI paNa te pramANe kAryarata na thAya to te sAdhune pada ApI zakAtuM nathI. A rIte ApavAdika paristhitimAM paNa suyogya sAdhune ja pada pradAna karavAmAM Ave che ane to ja te padane vaphAdAra rahIne potAnA kartavyanuM yogya pAlana karI zake che. AcArya AdinA netRtvanI anivAryatA - |11 NiggaMthassa NaM Nava-Dahara-taruNassa Ayariya-uvajjhAe vIsuMbhejjA, No se kappai aNAyariya-uvajjhAie hottae / kappai se puvvaM AyariyaM uddisAvettA tao pacchA uvajjhAyaM / se kimAhu bhaMte ? dusaMgahie samaNe NiggaMthe, taM jahAAyarieNa ya, uvajjhAeNa ya / bhAvArtha - navadIkSita, bAla athavA taruNa sAdhunA AcArya ane upAdhyAyanuM jo mRtyu thaI jAya to tene AcArya ane upAdhyAya vinA rahevuM kalpatuM nathI. tene pahelAM AcAryanI ane pachI upAdhyAyanI nizrA svIkArIne ja rahevuM joIe. prazna- he bhagavAna! tenuM zuM kAraNa che? uttara- zramaNa-nigraMtha AcArya ane upAdhyAya, A be nA netRtvamAM ja rahe che. 12 NiggaMthIe NaM Nava-Dahara-taruNIe Ayariya-uvajjhAe pavattiNI ya vIsuMbhejjA, No se kappai aNAyariya-uvajjhAiyAe apavattiNIe ya hottae / kappai se puvvaM AyariyaM uddisAvettA tao pacchA uvajjhAyaM tao pacchA pvttinniN| se kimAhu bhaMte ? tisaMgahie samaNI NiggaMthI, taM jahA- AyarieNa ya, uvajjhAeNa ya, pavattiNIe ya / bhAvArtha :- navadIkSita, bAla athavA taruNI sAdhvInA AcArya, upAdhyAya ane pravartinInuM jo mRtyu thaI jAya to tene AcArya, upAdhyAya ane pravartinI vinA rahevuM kalpatuM nathI. tene pahelAM AcArya, pachI upAdhyAya ane pachI pravartinInI nizrA svIkArIne ja rahevuM joIe. prazna- he bhagavAna! tenuM zuM kAraNa che? uttara- zramaNI-sAdhvI AcArya, upAdhyAya ane pravartinI, A traNanA netRtvamAM ja rahe che. vivecana : - prastuta sutromAM navadIkSita, bAla ane taruNa sAdhu-sAdhvIne mATe AcArya ke upAdhyAyanI nizrA vinA rahevAno niSedha che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 zrIvyavahAra sUtra navadIkSita, bAla tathA taruNa zabdanI spaSTatA bhASyamAM A pramANe ApI che- tivariso hoi Navo, AsolasagaM tu DaharagaM beMti / taruNo cattAlIso, sattari uNa majjhimo, theramo seso // traNa varSanA dIkSAparyAya paryaMta navadIkSita kahevAya che. cAra varSathI laIne soLa varSanI uMmara sudhI bAla(kizora) ane soLathI cAlIsa varSanI uMmara paryaMta taruNa kahevAya che. sittera varSamAM eka ochu arthAt ogaNosittera (69) varSa paryaMta madhyama(prauDha) kahevAya che ane sitteravarSathI vadhAre uMmaranA sthavira kahevAya che. AgamamAM sATha varSanI uMmaranA sAdhune vaya sthavira kahyA che- vyava. u. 10-sU. 16. ghaNAMga tra, sthAna--3. koIpaNa gacchamAM AcArya ane upAdhyAya, A be padavIdhara hovA jarUrI che kAraNa ke AcAryanA netRtvathI sAdhunI saMyamasamAdhi rahe che ane upAghyAyanA netRtvathI sAdhuonuM vyavasthita adhyayana thAya che. te uparAMta AcArya ke upAdhyAyanI nizrA vinA gacchanA sAdhuone aneka ApattinI saMbhAvanA rahe che. yathA- (1) gacchagata sAdhuonA adhyayana, vinaya, AcAra tathA saMyamasamAdhinI avyavasthA thAya che. (ra) sAdhuomAM svacchaMdatA tathA AcAra-vicAranI bhinnatA thavAthI kramazaH gacchanuM adhaHpatana thAya che. (3) sAdhuomAM prema ane saMyamasamAdhi naSTa thAya che ane kalezanI vRddhi thAya che. (4) aMte gaccha paNa chinna-bhinna thato jAya che, tethI pratyeka gacchamAM AcArya, upAdhyAya, A baMne padavIdharonI niyukti karavI jarUrI che. navadIkSita, bAla athavA taruNa sAdhvIne paNa AcArya, upAdhyAya, ane pravartinI, A traNanI nizrA vinA rahevuM kahapatuM nathI. jo koI gacchamAM be, cAra sAdhu ja hoya ane temAM koI navadIkSita, bAla ke taruNa sAdhu na hoya arthAt badhA prauDha temaja sthavira hoya to te sAdhuo AcArya ke upAdhyAya vinA vicaraNa karI zake che, paraMtu jo temAM navadIkSita, bAla ke taruNa sAdhu hoya to tene koI paNa gacchanA AcArya, upAdhyAyanI nizrA svIkArIne ja rahevuM joIe, anyathA teno vihAra Agama viruddha che. A rIte sAdhvIo paNa pAMca, daza hoya paraMtu temAM koI AcArya, upAdhyAya athavA pravartinI na hoya ane te saMghADAmAM navadIkSita, bAla ke taruNa, sAdhvIo hoya to tene paNa koI AcArya ane upAdhyAyanI nizrA svIkAravI Avazyaka che tathA potAnA mATe pravartinI nizcita karavA paNa jarUrI che. anyathA teno vihAra paNa Agamaviruddha che. saMkSepamAM AcArya ane upAdhyAyanI nizrAmAM ja gacchanA sarva sAdhuonI surakSA ane sarvAMgI vikAsa thAya che, te viSayane lakSamAM rAkhIne sarva sAdhu sAdhvIe AcAryAdinI nizrAmAM ja vicaraNa karavuM joIe. abrahmasevIne pada pradAnano utsarga-apavAda mArga : 13 bhikkhU ya gaNAo avakkama mehuNaM paDisevejjA, tiNNi saMvaccharANi tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhAretae vA / Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza - 3 277 tihiM saMvaccharehiM vIikkaMtehiM cautthagaMsi saMvaccharaMsi paTThiyaMsi Thiyassa, uvasaMtassa uvarayassa paDivirayassa, NivvigArassa, evaM se kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- koI sAdhu gaNa choDI maithunanuM pratisevana kare to tene traNa varSa paryaMta AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA tene dhAraNa karavA kalpatA nathI. traNa varSa vyatIta thaI gayA pachI, cothA varSamAM praveza kare tyAre jo te sthira pariNAmI, vedodayathI upazAMta uparata, prativirata ane nirvikAra thaI gayA hoya, to tene AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpe che. 14 gaNAvaccheie ya gaNAvaccheiyattaM aNikkhivittA mehuNaM paDisevejjA, jAvajjIvAe tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- koI gaNAvacchedaka potAnA gaNAvacchedakanA padane choDyA vinA maithunanuM pratisevana kare to te kAraNathI tene jIvana paryaMta AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. _15 gaNAvaccheie ya gaNAvaccheiyattaM NikkhivittA mehuNaM paDisevejjA, tiNNi saMvaccharANi tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / tihiM saMvaccharehiM vIikkatehiM cautthagaMsi saMvaccharaMsi paTThiyaMsi Thiyassa uvasaMtassa, uvarayassa paDivirayassa, NivvigArassa, evaM se kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- koI gaNAvacchedaka potAnA gaNAvacchedakanA padane choDIne maithunanuM pratisevana kare, to te kAraNathI tene traNa varSa paryaMta AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. traNa varSa vyatIta thaI gayA pachI cothA varSamAM praveza kare tyAre jo te sthira pariNAmI, vedodayathI upazAMta, uparata, prativirata ane nirvikAra thaI gayA hoya, to tene AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpe che. 16 Ayariya-uvajjhAe ya Ayariya-uvajjhAyattaM aNikkhivittA mehuNaM paDisevejjA, jAvajjIvAe tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- koI AcArya ke upAdhyAya potAnA AcArya-upAdhyAya padane choDayA vinA maithunanuM Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 | zrIvyavahAra sUtra pratisevana kare to tene te kAraNathI jIvana paryata AcArya thAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. | 17 Ayariya-uvajjhAe ya Ayariya-uvajjhAyattaM NikkhivittA mehuNaM paDisevejjA, tiNNi saMvaccharANi tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / tihiM saMvaccharehiM vIikkaMtehiM cautthagaMsi saMvaccharaMsi paTThiyasi Thiyassa uvasaMtassa, uvarayassa paDivirayassa NivvigArassa, evaM se kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- koI AcArya ke upAdhyAya potAnA AcArya-upAdhyAya padane choDIne maithunanuM pratisevana kare to tene te kAraNathI traNa varSa paryata AcArya bhAvatuM gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. traNa varSa vyatIta thaI gayA pachI cothA varSamAM praveza kare tyAre jo te sthira pariNAmI, vedodayathI upazAMta, uparA, prativirata ane nirvikAra thaI gayA hoya, to tene AcArya thAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM AcArya-upAdhyAya Adi pada pradAna karavA mATe utsarga ane apavAda mArganuM kathana che. sAdhu paMcamahAvratanuM pUrNapaNe pAlana kare che, tema chatAM sarva vratomAM brahmacarya mahAvratanI pradhAnatA che. zrI nizItha sUtramAM brahmacarya mahAvratanuM khaMDana karanAra sAdhune guru caumAsI prAyazcittanuM vidhAna che ane prastuta sUtromAM brahmacaryanuM khaMDana karanAra sAdhune te prAyazcitta uparAMta AcAryAdi pada pradAnano niSedha karyo che. sUtrakAre tenA utsarga ane apavAda mArganuM kathana karyuM che. AcArya, upAdhyAya athavA gaNAvacchedaka Adi gacchamAM temaja samAjamAM pratiSThita hoya che, teo bIjA sAdhu-sAdhvIo mATe AdarzarUpa hoya che. pada para pratiSThita hovAthI tenA para jinazAsananuM vizeSa uttaradAyitva hoya che. AcArya Adi padano svIkAra karanAra sAdhumAM anya guNa saMpannatAnI sAthe naitika maryAdAnuM pAlana karavuM paNa jarUrI hoya che. AcArya, upAdhyAya ane gaNAvacchedakanA kathanathI zeSa pravartaka, pravartinI Adi pado paNa upalakSaNathI grahaNa thaI jAya che. padavIdharo mATe maithunasevana te akSamya aparAdha che, tethI teo jIvana paryata koIpaNa padane mATe ayogya banI jAya che ane te padane dhAraNa karI zakatA nathI. tene haMmezAM anya AcArya AdinI nizrAmAM rahIne saMyamanuM pAlana karavuM paDe che. koI padavIdhara jANe ke huM brahmacaryanuM pAlana karavAmAM asamartha chuM tyAre te potAnA asAmarthyane pragaTa karIne athavA sAmAnya rUpe potAnI saMyamapAlananI akSamatA pragaTa karIne padatyAga kare ane tyArapachI maithunasevana kare, to paNa tene traNa varSa sudhI pada pradAna karAtuM nathI. te samaya daramyAna te vratanI Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-3 209 khaMDanAnuM gurupradatta prAyazcitta vahana kare, tenuM vedamohanIya karma upazAMta thaI jAya, te nirvikAra banI jAya, traNa varSa niSkalaMka jIvana vyatIta karyA pachI pharI tenI yogyatA pramANe koIpaNa pada ApI zakAya che. sUtrakAre traNa varSanI jaghanya samaya maryAdA kahI che paraMtu gaNanAyaka te sAdhunA vyavahAranA AdhAre te maryAdA vadhArI paNa zake che. prastuta sUtramAM prayukta raddisitta-dhArettar A banne padono Azaya e che ke abrahmasevI sAdhune pada para niyukta na karavA joIe ane jo jANakArInA abhAvamAM koI tene pada para niyukta kare to teNe te pada svIkAravuM na joIe. sUtramAM maithunanA saMkalpothI nivRtta sAdhune mATe aneka vizeSaNono prayoga che. TIkAkAre tenI vyAkhyA A pramANe karI che- niyajJa sthita, sthira pariNAmI, vasaMtakSNa upazAMta, maithuna pravRttithI nivRtta, varayasla-uparata, maithunanA saMkalpothI nivRtta, paddhiviyamsa-prativirata, maithuna sevanathI sarvathA virakta, bilvistra-nirvikArI, pUrNarUpe vikAra rahita, zuddha brahmacarya pALanAra.(vyavahArabhASya TIkA). saMyamatyAgIne pada pradAnano utsarga-apavAda mArga: 18 bhikkhU ya gaNAo avakkamma ohAyai tiNNi saMvaccharANi tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / tirhi saMvaccharehiM vIikkaMtehiM cautthagaMsi saMvaccharaMsi paTThiyaMsi Thiyassa, uvasaMttassa uvarayassa paDivirayassa NivvigArassa evaM se kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- koI sAdhu gaNa ane saMyamano parityAga karIne, veza choDIne, cAlyA jAya tyArapachI te punaH dIkSita thAya, to tene te kAraNathI traNa varSa paryaMta AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. traNa varSa vyatIta thaI gayA pachI cothA varSamAM praveza kare tyAre jo te sthira pariNAmI, upazAMta, uparata, prativirata ane nirvikAra thaI gayA hoya, to tene AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpa che. 19 gaNAvaccheie ya gaNAvaccheiyattaM aNikkhivittA ohAejjA, jAvajjIvAe tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- koI gaNAvacchedaka potAnuM pada choDayA vinA saMyamano parityAga karIne, veza choDIne cAlyA jAya ane tyArapachI te punaH dIkSita thAya, to tene te kAraNathI jIvana paryaMta AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. 20 gaNAvaccheie ya gaNAvaccheiyattaM NikkhivittA ohAejjA tiNi saMvaccharANi tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvyavahAra sUtra tihiM saMvaccharehiM vIikkaMtehiM cautthagaMsi saMvaccharaMsi paTThiyaMsi Thiyassa uvasaMtassa uvarayassa paDivirayassa NivvigArassa evaM se kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA ghArettae vA / 200 bhAvArtha:- koI gaNAvacchedaka potAnuM gaNAvacchedakanuM pada choDI saMyamano parityAga karI, veza choDIne cAlyA jAya ane tyArapachI te punaH dIkSita thAya to tene te kAraNe traNa varSa paryaMta AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. traNa varSa vyatIta thaI gayA pachI cothA varSamAM praveza kare, tyAre jo te sthira pariNAmI, upazAMta, uparata, prativirata ane nirvikAra thaI gayA hoya to tene AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpe che. 21 Ayariya-uvajjhAe ya Ayariya-uvajjhAyattaM aNikkhivittA ohAejjA, jAvajjIvAe tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA ghArettae vA / bhAvArtha :- jo koI AcArya athavA upAdhyAya potAnuM AcArya-upAdhyAyanuM pada choDayA vinA saMyamano parityAga karIne, veza choDI cAlyA jAya ane tyArapachI te punaH dIkSita thAya, to tene te kAraNathI jIvana paryaMta AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. 22 Ayariya-uvajjhAe ya Ayariya-uvajjhAyattaM NikkhivittA ohAejjA, tiNNi saMvaccharANi tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / tihiM saMvaccharehiM vIikkatehiM cautthagaMsi saMvaccharaMsi paTThiyaMsi Thiyassa uvasaMtassa uvarayassa paDivirayassa NivvigArassa evaM se kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA ghArettae vA / bhAvArtha :- koI AcArya athavA upAdhyAya potAnuM pada choDIne tathA saMyamano parityAga karIne, veza choDIne cAlyA jAya ane tyArapachI te punaH dIkSita thAya to tene te kAraNathI traNa varSa paryaMta AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. traNa varSa vyatIta thaI gayA pachI cothA varSamAM praveza kare tyAre jo te sthira pariNAmI, upazAMta, uparata, prativirata ane nirvikAra thaI gayA hoya, to tene AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpe che. vivecanaH prastuta sUtromAM sAmAnyarUpe saMyamapAlanamAM asamartha sAdhu Adi saMyamano tyAga kare ane tyAra pachI pharI dIkSA svIkAre to tene padavI pradAna karavAnI kALamaryAdAnuM vidhAna che. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 | 281 | je sAdhu potAnA padano tyAga karyA vinA ja sAdhuveza ane saMyamano tyAga kare, keTaloka samaya saMsAramAM rahIne punaH dIkSita thAya, tevA sAdhune jIvana paryata koIpaNa pada ApI zakAtuM nathI. teNe potAnA padamAM rahIne ja pApasevana karyuM hovAthI, te potAnA padane vaphAdAra rahyA na hovAthI tenuM prAyazcitta jIvanaparyata rahe che. - je sAdhu saMyama pAlanamAM potAnI akSamatAne jANIne potAnA AcArya Adi padano tyAga kare ane tyArapachI saMyamano tyAga kare, tevA saMyama bhraSTa sAdhu punaH dIkSita thAya, to paNa traNa varSa sudhI koIpaNa pada mATe yogya rahetA nathI. traNa varSa vyatIta thaI gayA pachI jo te nirvikAra banI gayA hoya to tenA vyavahArane joIne tene AcArya Adi pada ApI zakAya che. pAparovI bahuzrutone pada pradAnano niSedha - | 23 bhikkhU ya bahussue babbhAgame bahuso bahu-AgADhAgADhesu kAraNesu mAI musAvAI asuI pAvajIvI, jAvajjIvAe tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyatta vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- bahuzruta, bahu AgamajJa sAdhu aneka pragADha kAraNothI anekavAra mAyA-kapaTa sahita khoTuM bole, pApAcaraNathI apavitra jIvana vyatIta kare, to tene te kAraNothI jIvanaparyata AcArya mAvata gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. |24 gaNAvaccheie ya bahussue babbhAgame bahuso bahu-AgADhAgADhesu kAraNesu mAI musAvAI asuI pAvajIvI, jAvajjIvAe tassa tappattiyaM No kappai Ayariyatta vA jAva gaNAvaccheiyatta vA uddisittae vA dhArettae vA / / bhAvArtha - bahuzruta, bahuAgamajJa gaNAvacchedaka sAdhu aneka pragADha kAraNothI, anekavAra mAyApUrvaka khoTuM bole, pApAcaraNathI apavitra jIvana vyatIta kare, to tene te kAraNothI jIvanaparyata AcArya thAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. 25 Ayariya-uvajjhAe ya bahussue babbhAgame bahuso bahu-AgADhAgADhesu kAraNesu mAI musAvAI asuI pAvajIvI, jAvajjIvAe tesiM tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- bahuzrata, bahuAgamajJa AcArya athavA upAdhyAya aneka pragADha kAraNothI jo anekavAra mAyApurvaka khoTuM bole, pApAcaraNathI apavitra jIvana vyatIta kare, to tene te kAraNothI jIvanaparyata AcArya thAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. 26 bahave bhikkhuNo bahussuyA babbhAgamA bahuso bahuAgADhAgADhesu kAraNesu mAI musAvAI asuI pAvajIvI, jAvajjIvAe tesiM tappattiyaM No kappai Ayariyatta vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha - bahuzruta, bahuAgamajJa aneka sAdhuo aneka pragADha kAraNothI anekavAra mAyApUrvaka khoTuM Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 | zrIvyavahAra satra bole, pApAcaraNathI apavitra jIvana vyatIta kare, to teone te kAraNothI jIvanaparyata AcArya thAvat gaNAvacchedaka sudhInA pada ApavA athavA dhAraNa karavA ka5tA nathI. 27 bahave gaNAvaccheiyA bahussuyA babbhAgamA bahuso bahu-AgADhAgADhesu kAraNesu mAI musAvAI asuI pAvajIvI, jAvajjIvAe tesiM tappattiya No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha - bahuzruta, bahuAgamajJa aneka gaNAvacchedako aneka pragADha kAraNothI anekavAra mAyApUrvaka khoTuM bole athavA pApAcaraNathI apavitra jIvana vyatIta kare, to tene te kAraNothI jIvana paryata AcArya thAvata gaNAvacchedaka sudhInA pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. | 28 bahave Ayariya-uvajjhAyA bahussuyA babbhAgamA bahuso bahu-AgADhAgADhesu kAraNesu mAI musAvAI asuI pAvajIvI, jAvajjIvAe tesiM tappattiya No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha - bahuzruta, bahu AgamajJa aneka AcAryo ane upAdhyAyo aneka pragADha kAraNothI anekavAra mAyApUrvaka khoTuM bole, pApAcaraNathI apavitra jIvana vyatIta kare, to tene te kAraNothI jIvana paryaMta AcArya yAvatu gaNAvacchedaka sudhInA pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. 29 bahave bhikkhuNo bahave gaNAvaccheiyA bahave Ayariya-uvajjhAyA bahussuyA babbhAgamA bahuso bahu-AgADhAgADhesu kAraNesu mAI musAvAI asuI pAvajIvI, jAvajjIvAe tesiM tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- bahuzrata, bahu AgamajJa aneka sAdhuo aneka gaNAvacchedako athavA aneka AcAryo ane upAdhyAyo, aneka pragADha kAraNothI anekavAra mAyApUrvaka khoTuM bole, pApAcaraNathI apavitra jIvana vyatIta kare, to tene te kAraNothI jIvanaparyata AcArya thAvata gaNAvacchedaka sudhInA pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. vivecana : prastuta sutromAM prathama, dvitIya ane paMcama mahAvratano bhaMga karanArA bahuzruta ane bahu AgamajJa sAdhune padavI pradAna mATe utsarga ane apavAda mArganuM nirUpaNa che. bahuzruta sAdhu jinazAsananI javAbadAra vyakti che. tenA dvArA ghaNA doSonuM sevana thavuM, te jinazAsanananI atyadhika avahelanAnuM kAraNa hovAthI tenI bhUla akSamya gaNAya che, tethI tene prAyazcittarUpe jIvana paryata dharmazAsananA padathI mukta rAkhavAnuM vidhAna che. alpazrata ke alpajJa sAdhu aparipakva hovAthI pada mATe yogya nathI, tethI sUtrakAre tenuM kathana karyuM nathI. bahuzruta, bahu AgamajJa eka ke aneka sAdhu, gaNAvacchedaka, AcArya, upAdhyAya Adi koI paNa sAdhu pApamaya jIvana jIve, mahAvratono vAraMvAra bhaMga kare, asatya, kapaTa, prapaMca, dago, asatyadoSanuM AropaNa Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-3 283 | Adi AcaraNonuM anekavAra sevana kare, taMtra, maMtra AdithI koIne kaSTa Ape, vidyA, maMtra, jyotiSa, vaidyakarma AdinuM prarUpaNa kare, tevA sAdhune sUtramAM pApajIvI kahyA che. tevA kaluSita cittavALA ane kuzIla AcAravALA sAdhu AcAryAdi padavI mATe sarvathA ayogya thaI jAya che. vadhu vahunA ThAsu - sUtramAM bahuvAra" ane "bahu AgADhAgADha kAraNa" A be zabdono prayoga che, tethI spaSTa thAya che ke ekavAra tathA prakAranuM AcaraNa karavAthI sUtrokta prAyazcitta AvatuM nathI. tene phikta tapa prAyazcitta ApavAmAM Ave che. bahu AgADha arthAt aneka prabaLa kAraNothI paNa jo ukta doSonuM ekavAra sevana karavAmAM Ave to paNa tene dIkSAchedarUpa prAyazcitta Ave che. jo te sAdhu aneka prabaLa kAraNothI anekavAra mAyAmRSAdi pApanuM sevana karI pApamaya jIvana jIve, to tene sUtrokta prAyazcittarUpe padavI ApavAmAM AvatI nathI. che uddezaka-3 saMpUrNa Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 284] zrIvyavahAra satra udezaka-4 prAkkathana RORDRORROROR A uddezakamAM mukhyatve AcArya, upAdhyAya, gaNAvacchedaka Adi padavIdharonA-vaDIla saMtonA kartavyonuM pratipAdana che. * AcArya tathA upAdhyAye ekalA vicaravuM na joIe ane be sAdhue comAsuM paNa na karavuM joIe, zeSanAlamAM AcAryAdi be sAdhu vicArI zake che ane traNa sAdhu cAturmAsa karI zake che. gaNAvacchedakAdi traNa sAdhu vicarI zake che tathA cAra sAdhu cAturmAsa karI zake che. * vicaraNakALamAM athavA cAturmAsakALamAM jo saMghADAnA pramukha sAdhu kALadharma pAmI jAya to saMghADAnA sarva sAdhuoe zeSa sAdhuomAM je zruta tathA paryAyathI yogya hoya tenI pramukhatA svIkArI levI joIe, jo koI sAdhu yogya na hoya to cAturmAsamAM athavA zeSanAlamAM vihAra karIne yogya pramukha sAdhuonA athavA AcAryanA sAMnidhyamAM zIdhra pahoMcI javuM joIe. * AcArya, upAdhyAya kALadharma pAme athavA saMyama choDIne jAya tyAre AcArya ke upAdhyAye je sAdhune pada para niyukta karavAnuM kahyuM hoya ane te sAdhu padane yogya hoya, to tene ja pada para sthApita karavA joIe. te sAdhu yogya na hoya ane anya sAdhu yogya hoya to AcArye nirdeza karelA sAdhune pada na ApavuM joIe athavA ApI dIdhuM hoya to tene dUra karI anya yogya sAdhune pada ApI zakAya che. * navadIkSita sAdhu vaDI dIkSAne yogya thAya, tyArapachI cAra-pAMca divasamAM ja tene vaDI dIkSA ApavI joIe. tenuM ullaMghana karavAthI AcArya, upAdhyAyane yathAyogya tapa athavA cheda prAyazcitta Ave che, temaja sattaramI rAtrinuM ullaMghana karavAthI tapa athavA cheda prAyazcitta sivAya ekavarSane mATe padamukta thavAnuM prAyazcitta Ave che. jo vaDI dIkSAnA samayanuM ullaMghana karavAmAM navadIkSitanA mAtA-pitA Adi pUjya puruSonI dIkSAnuM kAraNa hoya to utkRSTa cha mahinA sudhI vaDI dIkSA na ApavAthI koIpaNa prakAranuM prAyazcitta AvatuM nathI. * anyagaNamAM adhyayana Adine mATe gayelA sAdhune koI pUche to pote jenI nizrAmAM rahetA hoya ane jenI nizrAmAM abhyAsa karatAM hoya, te ratnAdhika ane bahuzrutanA nAmano nirdeza karavo joIe. * gacchanA sAdhuo sAthe maLIne vicaravA, rahevA, besavA icche to guru AjJA pramANe rahI zake che. gurunI AjJA na hoya to sAthe rahI zakatA nathI. * carikApraviSTa athavA carikAnivRtta sAdhune AjJAvadhi pachI cAra, pAMca divasamAM ja guru Adi maLI jAya to pUrva AjJAthI ja sAthe rahe paraMtu cAra, pAMca divasa pachI guru Adine maLe to sUtrokta vidhithI pharI AjJA prApta karIne vicaraNa karavuM joIe. * ratnAdhika sAdhue zaikSa sAdhunI sevA karavI ke na karavI, te temanI IcchA ane anukULatA pramANe hoya che paraMtu zaikSa sAdhue ratnAdhika sAdhunI sevA karavI, pratyeka kAryomAM sahayoga Apavo, te zaikSa sAdhunuM anivArya kartavya che. * aneka sAdhu, AcArya, upAdhyAya tathA aneka gaNAvacchedaka Adi vicaraNa karatA hoya to teoe paraspara samAna bhAve rahevuM na joIe paraMtu teoe ratnAdhika sAdhunI pramukhatA svIkArIne teno ucita vinaya tathA temanI AjJAnusAra samAcArInA vyavahArapUrvaka sAthe rahevuM joIe. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 285 uddezaka-4 /////////////////. AcAryAdinA vihAramAM sAdhuonI saMkhyA : 1 No kappai Ayariya-uvajjhAyassa egANiyassa hemaMta gimhAsu cArae / bhAvArtha :- hemaMta ane grISmaRRtumAM AcArya-upAdhyAye ekalA vihAra karavo kalpato nathI. 2 kappai Ayariya-uvajjhAyassa appabiiyassa hemaMta- gimhAsu cArae / bhAvArtha:- * hemaMta ane grISmaRRtumAM AcArya-upAdhyAye pote bIjA arthAt anya eka sAdhunI sAthe vihAra karavo kalpe che. 3 No kappai gaNAvaccheiyassa appabiiyassa hemaMta gimhAsu cArae / bhAvArtha :- * hemaMta ane grISmaRRtumAM gaNAvacchedake pote bIjA arthAt anya eka sAdhunI sAthe vihAra karavo kalpato nathI. 4 | kappai gaNAvaccheiyassa appaiyassa hemaMta gimhAsu cArae / bhAvArtha :- hemaMta ane grISmaRRtumAM gaNAvacchedake pote trIjA arthAt anya be sAdhuonI sAthe vihAra karavo kalpe che. 5 No kappai Ayariya-uvajjhAyassa appabiiyassa vAsAvAsaM vatthae / bhAvArtha :- varSAkALamAM (cAturmAsamAM) AcArya athavA upAdhyAye pote bIjA arthAt anya eka sAdhunI sAthe rahevuM kalpatuM nathI. 6 | kappai Ayariya-uvajjhAyassa appataiyassa vAsAvAsaM vatthae / bhAvArtha :- cAtumArsamAM AcArya athavA upAdhyAye pote trIjA arthAt anya be sAdhuonI sAthe rahevuM kalpe che. 7 No kappai gaNAvaccheiyassa appataiyassa vAsAvAsaM vatthae / bhAvArtha :- cAturmAsamAM gaNAvacchedake pote trIjA arthAt anya be sAdhuonI sAthe rahevuM kalpatuM nathI. 8 | kappai gaNAvaccheiyassa appacautthassa vAsAvAsaM vatthae / bhAvArtha :- cAturmAsamAM gaNAvacchedake pote cothA arthAt anya traNa sAdhuonI sAthe rahevuM kalpa che. 9 se gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA bahUNaM Ayariya uvajjhAyANaM appabiiyANaM, bahUNaM gaNAvaccheiyANaM appataiyANaM kappai hemaMta gimhAsu cArae aNNamaNNaM NissAe / Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zrIvyavahAra sUtra bhAvArtha :- hemaMta ane grISma RtumAM gAmathI rAjadhAnI paryaMtanA sthAnomAM(aneka) AcArya-upAdhyAye pote bIjA hoya tema arthAt pota-potAnI nizrAmAM anya eka-eka sAdhunI sAthe ane(aneka) gaNAvacchedakone pote trIjA hoya tema arthAt pota-potAnI nizrAmAM anya be-be sAdhuonI sAthe(sAthe rahIne) vihAra karavo kalpe che. 10 maMsi vA jAva rAyahANiMsi vA bahUNaM Ayariya, uvajjhAyANaM appataiyANaM bahuNaM gaNAvaccheiyANaM appacautthANaM kappai vAsAvAsaM vatthae aNNaMmaNNaM NissAe / bhAvArtha :- cAturmAsamAM aneka AcAryo ane upAdhyAyoe gAmathI rAjadhAnI sudhInA sthAnomAM pote trIjA hoya tema arthAt pota-potAnI nizrAmAM anya be-be sAdhuone ane aneka gaNAcchedakoe pote cothA hoya tema arthAt pota-potAnI nizrAmAM anya traNa-traNa sAdhuone sAthe rAkhIne(sAthe maLIne) rahevuM kalpe che. vivecanaH prastuta sUtromAM AcArya, upAdhyAya, temaja gaNAvacchedakanA zeSakAlanA vicaraNamAM tathA cAturmAsamAM sAthe nivAsa karanArA ochAmAM ochI sAdhu saMkhyAnuM kathana che. AcArya, upAdhyAya ane gaNAvacchedaka gacchanI saMpUrNa javAbadArInuM vahana kare che, tethI temanuM mahatva vizeSa che. AcArya Adi bAhya-AtyaMtara Rddhi saMpanna hoya che. temanI garimAnI dRSTie A traNe padavIdharo ekalavihAra karatA nathI. AcArya ane upAdhyAyane zeSakAlamAM ochAmAM ochA eka sAdhune sAthe rAkhIne arthAt kula be sAdhuoe ane cAturmAsamAM be sAdhune sAthe rAkhIne arthAt kula traNa sAdhuoe rahevuM joIe ane gaNAvacchedakane zeSakAlamAM anya be sAdhu arthAt kula traNa ane cAturmAsamAM anya traNa arthAt kula cAra sAdhuoe rahevuM joIe. aneka AcArya, upAdhyAya, eka sAthe vicaratA hoya, to paNa pratyeka AcArya-upAdhyAya tathA gaNAvacchedakane pota-potAnI nizrAmAM zAstrokta kathana anusAra sAdhuo sAthe hovA jarUrI che. eka AcAryanI nizrAmAM rahelA be sAdhuo sAthe bIjA AcArya cAturmAsa karI zakatA nathI. bIjA AcArya sAthe potAnI nizrAnA bIjA be sAdhu hovA jarUrI che. gaNAvacchedaka AcAryanA netRtvamAM rahIne ja potAnI kAryavAhI kare che paraMtu gacchanA sAdhuo mATe upakaraNAdi zodhavA, lAvavA, gacchanA sAdhuonI sevA mATe vyavasthA karavI Adi gaNAvacchedakanuM kAryakSetra vistRta hovAthI tenI nizrAmAM AcArya-upAdhyAya karatAM eka sAdhu vadhu hovA jarUrI che. sUtrakAre traNe padavIdharonI sAthe rahetA jaghanya sAdhunI saMkhyAnuM kathana karyuM che tenAthI game teTalA adhika sAdhuo anukULatA pramANe sAthe rahI zake che. gaNadhAraka sAdhunA kALadharma samaye zeSa sAdhuonuM kartavya - 11 gAmANugAmaM dUijjamANe bhikkhU ya jaM purao kaTTu viharai, se ya Ahacca vIsuMbhejjA, atthiyAi ttha aNNe kei uvasaMpajjaNArihe se uvasaMpajjiyavve / NatthiyAi ttha aNNe kei uvasaMpajjaNArihe tassa ya appo kappAe asamatte Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza -4 287 kappai se egarAiyAe paDimAe jaNNaM jaNNaM disaM aNNe sAhammiyA viharaMti taNaM-taNNaM disaM uvalittae / No se kappai tattha vihAravattiyaM vatthae, kappai se tattha kAraNavattiyaM vatthae / taMsi ca NaM kAraNaMsi NiTTiyaMsi paro vaejjA- vasAhi ajjo ! e garAyaM vA, durAyaM vA / evaM se kappai egarAyaM vA durAyaM vA vatthae, No se kappai paraM egarAyAo vA durAyAo vA vatthae / je tattha paraM egarAyAo vA durAyAo vA vasaI, se saMtarA chee vA parihAre vA / je bhAvArtha:- bhikSu je sAdhune mukhya mAnIne arthAt je sAdhunA netRtvamAM grAmAnugrAma vicarI rahyA hoya, mukhya sAdhu jo kALadharma pAme to zeSa sAdhuomAM je sAdhu yogya hoya tene agraNI banAvavA joIe. te anya koI sAdhu agraNI banavA yogya na hoya ane svayaM (ratnAdhika)ne paNa AcAra prakalpa-nizItha sUtra Adi zAstranuM adhyayana pUrNa na thayuM hoya to tene mArgamAM eka-eka rAtri rokAtAM-rokAtAM je dizAmAM anya sAdharmI sAdhu vicaratA hoya te dizAmAM javuM kalpe che. mArgamAM vicaravAnA lakSathI tene rahevuM kalpatuM nathI. jo rogAdinuM kAraNa hoya to vadhAre rahevuM kalpe che. rogAdinuM kAraNa samApta thaI jAya ane koI kahe ke he Arya ! eka ke be rAta vadhu raho, to tene eka ke be rAta vadhu rahevuM kalpe che, eka ke be rAtathI vadhAre rahevuM kalpatuM nathI. jo te eka athavA be rAtathI vadhAre rahe, to maryAdAnA ullaMghanane kAraNe te dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. 12 vAsAvAsaM pajjosavio bhikkhU jaM purao kaTTu viharai se ya Ahacca vIsuMbhejjA, atthiyAi ttha aNNe kei uvasaMpajjaNArihe se uvasaMpajjiyavve / Natthiyai ttha aNNe kei uvasaMpajjaNArihe, tassa ya appaNo kappAe asamatte kappara se egarAiyAe paDimAe jaNNaM-jANaM disaM aNNe sAhammiyA viharaMti taNNaM-taNNaM disaM uvalittae / No se kappai tattha vihAravattiyaM vatthae, kappara se tattha kAraNavattiyaM vatthae / taMsi ca NaM kAraNaMsi NiTThayaMsi paro vaejjA- vasAhi ajjo ! egarAyaM vA durAyaM vA / evaM se kappai egarAyaM vA durAyaM vA vatthae, No se kappai paraM egarAyAo vA durAyAo vA vatthae / je tattha egarAyAo vA durAyAo vA paraM vasaI, se saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- bhikSu je sAdhune mukhya mAnI arthAt je sAdhunA netRtvamAM cAturmAsamAM rahyA hoya, te mukhya sAdhu kALadharma pAme to zeSa sAdhuomAM je sAdhu yogya hoya tene agraNI banAvavA joIe. anya koI sAdhu agraNI banavA yogya na hoya ane svayaM(ratnAdhika)nuM paNa AcAra prakalpanizItha sUtra Adi zAstranuM adhyayana pUrNa na thayuM hoya to tene mArgamAM eka-eka rAtri rokAtAM--rokAtAM je dizAmAM anya sAdharmI sAdhu vicaratA hoya te dizAmAM javuM kalpe che. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 ] zrIvyavahAra sUtra mArgamAM vicaravAnA lakSathI tene rahevuM kalpatuM nathI, jo rogAdinuM kAraNa hoya to vadhAre rahevuM kahyuM che. rogAdinuM kAraNa samApta thaI jAya ane koI kahe ke he Arya! eka ke be rAta vadhu raho, to tene eka ke be rAta vadhAre rahevuM kahyuM che, eka ke be rAtrithI vadhAre rahevuM kalpatuM nathI. jo te eka ke be rAtathI vadhAre rahe, to te maryAdAnA ullaMghananA kAraNe dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. vivecanaH prastuta sUtromAM anivArya paristhitimAM paNa aparipakva sAdhuone gaNadhArakanA netRtva vinA rahevAno niSedha karyo che. cAturmAsamAM athavA zeSanAlamAM vicaratA pratyeka sAdhuonA saMghADAmAM eka-eka gaNadhAraka arthAt mukhya, agraNI sAdhu hovA jarUrI che. te mukhya sAdhunI nizrAmAM ja anya sAdhuo nirAbAdhapaNe saMyamanuM pAlana karI zake che. kyAreka acAnaka te gaNadhAraka mukhya sAdhu kAladharma pAme, to anya sAdhuomAMthI yogya sAdhune turaMta pramukhapade sthApita karavA joIe. jo te gacchamAM eka pramukha sAdhu sivAyanA sarva sAdhuo agItArtha ke aparipakva hoya, teomAM gaNadhArakanI yogyatA na hoya, to sarva sAdhuoe zeSanAlamAM ke cAturmAsamAM turaMta vihAra karIne anya sAdharmika gItArtha sAdhunI nizrAmAM pahoMcI javuM joIe. jyAM sudhI anya sAdharmika sAdhuonI pAse na pahoMce tyAM sudhI mArgamAM eka-be divasa rokAI zake che, te sivAya kayAMya paNa vadhAre rokAvuM kalpatuM nathI. koI zArIrika vyAdhi thaI jAya to upacAra mATe eka sthAnamAM eka-be divasathI vadhu rokAI zake ane vyAdhi samApta thayA pachI vaidya AdinA kahevAthI eka ke be divasa vadhAre paNa rahI zake che. svastha thayA pachI be divasathI vadhAre rahe to tene yathAyogya prAyazcitta Ave che. gItArthanI nizrA vinA nirAbAdhapaNe cAritranuM pAlana thatuM nathI, doSonI AlocanA, prAyazcitta vagere yathocita thatAM na hovAthI cAritranI zuddhi thatI nathI, tethI agItArtha sAdhuoe koIpaNa paristhitimAM zIdhrAtizIdhra gItArtha sAdhunI nizrAmAM pahoMcI javuM joIe. AcAryAdinA kAladharma pachI pada pradAnano nirNayaH13 Ayariya-uvajjhAe gilAyamANe aNNayaraM vaejjA-ajjo ! mamaMsi NaM kAlagayaMsi samANaMsi ayaM samukkasiyavve / se ya samukkasaNArihe samukkasiyavve, se ya No samukkasaNArihe No samukkasiyavve, atthiyAi ttha aNNe kei samukkasaNArihe se samukkasiyavve / NatthiyAi ttha aNNe kei samukkasaNArihe ceva samukkasiyavve / taMsi ca NaM samukkiTuMsi paro vaejjA- dussamukkiTuM te ajjo ! NikkhivAhi / tassa NaM NikkhivamANassa patthi kei chae vA parihAre vA / je sAhammiyA ahAkappeNaM No uTThAe viharaMti savvesi tesiM tappattiyaM chee vA parihAre vaa| bhAvArtha :- rogagrasta AcArya athavA upAdhyAya koI pramukha sAdhune kahe ke he Arya! mArA kALadharma pachI amuka sAdhune mArA pada para sthApita karajo. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 . 289 | AcArya dvArA nirdiSTa te sAdhu te pada mATe yogya hoya, to tene AcArya pada para sthApita karavA joIe. jo te sAdhu pada mATe yogya na hoya to tene sthApita karavA na joIe. jo te gacchamAM anya koI sAdhu te padane yogya hoya to tene sthApita karavA joIe. jo gacchamAM anya sAdhu te padane yogya na hoya to AcArya nirdiSTa sAdhune ja te pada para sthApita karavA joIe. AcArya nirdiSTa sAdhune te pada para sthApita karyA pachI koI gItArtha sAdhu kahe ke he Arya! tame A padane mATe ayogya cho, tethI tame A padane choDI do. gItArtha sAdhu A pramANe kahe tyAre jo te padane choDI de, to te dIkSAcheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thatA nathI. sAdharmika sAdhuo kalpa anusAra te ayogya sAdhune AcAryAdi pada choDavAnuM na kahe, to te badhA sAdharmika sAdhuo te kAraNathI dIkSAcheda athavA parihAra taperUpa prAyazcittane prApta thAya che. vivecana - prastuta sUtromAM AcArya ke upAdhyAyanA kAladharma pachI pada pradAna mATenI nirNaya vidhinuM pratipAdana che. bImAra AcArya AcArya pada mATe koI sAdhunA nAmano nirdeza karyo hoya to sthavira sAdhuo te sAdhunI AcArya padanI yogyatAnI cakAsaNI kare che. pUrva AcArya kathita sAdhu AcAryanA guNothI (trIjA uddezakamAM AcAryanI yogyatA darzAvI che te guNothI) saMpanna hoya to tene AcArya pada para niyukta kare. bImArInA kAraNe ke anya koI kAraNe kALadharma pAmelA AcAryo je sAdhunA nAmano nirdeza karyo hoya, te sAdhumAM AcAryane yogya guNa na hoya to sthaviro tene AcArya pada na Ape paraMtu gacchamAM AcArya padanI yogyatA dharAvatA anya sAdhune AcArya pada upara niyukta kare che. kadAca AcArya nirdiSTa sAdhumAM AcArya padanI yogyatA na hoya ane gacchanA anya koI sAdhumAM paNa tevI yogyatA na hoya, to AcArya nirdiSTa sAdhune AcArya pada upara niyukta karavAmAM Ave che. AcArya nirdiSTa athavA anirdiSTa yogya sAdhune athavA paristhitivaza alpa yogyatAvALA sAdhune pada para niyukta karyA pachI jo anubhava thAya ke navA AcAryanA netRtvamAM gacchanI vyavasthA sArI rIte cAlatI nathI, sAdhuonI saMyama samAdhi temaja bAhya vAtAvaraNa kSubdha thaI rahyuM che, gacchamAM anya yogya sAdhu taiyAra thaI gayA che, to gacchanA sthavira athavA pramukha sAdhu-sAdhvI Adi sAthe maLIne te navA AcAryane pada choDavAne mATe nivedana karIne, padathI mukta karIne anya yogya sAdhune te pada para niyukta karI zake che. te samaye navA AcArya pada choDavA na icche, koI sAdhuo teno pakSa laIne Agraha kare athavA sthaviro tene pada choDavAnuM na kahe, to teo badhA prAyazcittane prApta thAya che. gacchano bhAra saMbhALanArA pUrvanA AcAryanuM tathA gacchanA pramukha sthavira saMtonuM kartavya che ke te niSpakSa bhAvathI tathA vizALa daSTithI gacchanuM temaja jinazAsananuM hita vicArIne Agama nirdiSTa guNothI saMpanna sAdhune te pada para niyukta kare ane AcAryanA kAladharma pachI AcAryanI AjJAne prAdhAnya ApavAnI sAthe saMghanA hitane vizeSa prAdhAnya Ape, te sthavira munio tathA sahavartI sarva sAdhuonuM kartavya che. AcAryAdinA saMyama tyAga pachI pada pradAnano nirNaya - 14 Ayariya-uvajjhAe ohAyamANe aNNayaraM vaejjA- ajjo ! mamaMsiNaM ohAviyaMsi samANaMsi ayaM samukkasiyavve / se ya samukkasaNArihe Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 ] zrIvyavahAra sUtra samukkasiyavve, se ya No samukkasaNArihe No samukkasiyavve / atthiyAi ttha aNNe kei samukkasaNArihe se samukkasiyavve / NatthiyAI stha aNNe kei samukkasaNArihe se ceva samukkasiyavvo / taMsi ca NaMsamukkiTThasi paro vaejjA-dussamukkiTTha te ajjo !nnikkhivaahi| tassa NaM NikkhivamANassa patthi kei chae vA parihAre vA / je sAhammiyA ahAkappeNaM No uTThAe viharati savvesiM tesiM tappattiyaM chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- saMyamano parityAga karanAra AcArya athavA upAdhyAya koI pramukha sAdhune kahe ke he Arya ! mArA gayA pachI amuka sAdhune mArA pada para sthApita karajo. AcArya nirdiSTa te sAdhu te pada mATe yogya hoya to tene sthApita karavA joIe. jo te sAdhu e pada mATe yogya na hoya to tene sthApita karavA na joIe. gacchamAM anya sAdhu te padane yogya hoya, to tene te pada upara sthApita karavA joIe. gacchamAM anya koI sAdhu te padane yogya na hoya to AcArya nirdiSTa sAdhune ja te pada para sthApita karavA joIe. tene pada para sthApita karyA pachI jo gItArtha sAdhu kahe ke he Arya! tame A padane mATe ayogya cho, tethI A padane choDI do. (gItArtha sAdhu A pramANe kahe tyAre) te sAdhu padane choDI de to te dIkSAcheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thatA nathI. jo sAdharmika sAdhuo kalpa anusAra te ayogya sAdhune AcAryAdi pada choDavAnuM na kahe, to te badhA sAdharmika sAdhuo te kAraNathI dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. vivecana : prastuta sUtramAM AcArya ke upAdhyAya dravya tathA bhAvathI saMyamano parityAga kare tyArapachI padapradAna mATenI nirNaya vidhinuM pratipAdana che. tenuM varNana pUrva sUtrAnusAra jANavuM. upasthApanA-vaDI dIkSAnI kAlamaryAdA:|15 Ayariya-uvajjhAe saramANe paraM caurAyAo-paMcarAyAo kappAgaM bhikkhuM No uvaTThAvei kappAe, atthiyAiM ttha se kei mANaNijje kappAe, Natthi, se kei chae vA parihAre vA / NatthiyAI ttha se kei mANaNijje kappAe, se saMtarA chee vA parihAre vaa| bhAvArtha :- AcArya ke upAdhyAyane kalpAka-vaDI dIkSAne yogya sAdhune vaDI dIkSA ApavAnuM smaraNa hovA chatAM vaDI dIkSAnA samaya pachI paNa cAra-pAMca rAtrithI vadhu samaya sudhI vaDI dIkSA na Ape, to te AcAryAdi prAyazcittane prApta thAya che, paraMtu jo te kalpAka sAdhunA pitA AdimAnanIya sAdhunI vaDI dIkSAne vAra hoya, to temanI sAthe vaDI dIkSA ApavAnA lakSyapUrvaka vaDI dIkSA na Ape, to AcAryAdi dIkSA cheda ke taparUpa prAyazcittane prApta thatAM nathI. mAnanIya sAdhu sAthe vaDI dIkSA ApavAnuM lakSya na hoya arthAt tevA mAnanIya sAdhu na hoya ane AcAryAdi vaDI dIkSA yogya kalpAkane cAra-pAMca rAtri pachI paNa vaDIdIkSA na Ape, to dIkSAcheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-4 291 ] | 16 Ayariya-uvajjhAe asaramANe paraM caurAyAo-paMcarAyAo kappAgaM bhikkhuM No uvaTThAvei kappAe, asthiyAI ttha se kei mANaNijje kappAe, Natthi se kaI chee vA parihAre vaa| __NatthiyAiM ttha se kei mANaNijje kappAe, se saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha - AcArya ke upAdhyAyane kalpAka sAdhunA vaDIdIkSAnA samayanuM smaraNa na hoya ane vaDI dIkSAnA samaya pachI cAra-pAMca rAtrithI vadhu samaya sudhI vaDI dIkSA na Ape, to te AcAryAdi prAyazcittane prApta thAya che, paraMtu jo kalpAkanA pitA Adi mAnanIya sAdhunI vaDI dIkSAne vAra hoya ane temanI sAthe kalpAkane vaDI dIkSA ApavAnA lakSyapUrvaka vaDI dIkSA na Ape to teo dIkSA cheda ke tapa rUpa prAyazcittane prApta thatAM nathI. jo mAnanIya sAdhu sAthe vaDI dIkSA ApavAnuM lakSya na hoya arthAt tevA mAnanIya sAdhu na hoya ane AcAryAdi vaDI dIkSA yogya kalpAka sAdhune vaDI dIkSA (cAra-pAMca rAtri pachI paNa) na Ape to dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. 17 Ayariya-uvajjhAe saramANe vA asaramANe vA paraM dasarAyakappAo kappAgaM bhikkhuM No uvaTThAvei kappAe / atthiyAiM ttha se kei mANaNijje kappAe Nasthi se kei chae vA parihAre vA / __NatthiyAiM ttha se kei mANaNijje kappAe, saMvaccharaM tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM uddisittae / bhAvArtha - AcArya ke upAdhyAyane kalpAka sAdhune vaDI dIkSA ApavAnA samayanuM smaraNa hoya ke na hoya paraMtu kalpAkanA mAnanIya sAdhunI vaDI dIkSAne vAra hoya ane tenI sAthe kalpAkanI vaDI dIkSA karavAnA lakSyapUrvaka dasa rAtri pachI paNa kalpAkane vaDI dIkSA na Ape to AcAryAdi dIkSA cheda ke tapa35 prAyazcittane prApta thatAM nathI. mAnanIya sAdhu sAthe vaDIdIkSA ApavAnuM lakSya na hoya arthAt tevA mAnanIya sAdhu na hoya ane AcArya kalpAkane dasarAtri pachI paNa vaDIdIkSA na Ape to dasarAtri ullaMghana karavAnA prAyazcittarUpe eka varSa sudhI AcAryAdi pada para niyukta karavA kalpatA nathI. vivecana : prastuta sUtromAM vaDIdIkSA-upasthApana saMbaMdhI kAlamaryAdA ane tenA ullaMghananA prAyazcittanuM nirUpaNa che. prathama temaja aMtima tIrthaMkaranA zAsanamAM sAdhuone sAmAyika cAritrarUpa dIkSA ApyA pachI chedoSasthApanIya cAritrarUpa vaDI dIkSA apAya che. tenI jaghanya kALamaryAdA sAta ahorAtranI che. khA- kalpAka. kALanI apekSAe navadIkSita sAdhu sAta rAta pachI kalpAka (vaDI dIkSAne yogya) kahevAya che ane guNanI apekSA Avazyaka sUtra saMpUrNa artha temaja vidhi sahita kaMThastha kare, jIvAdi nava tattvanuM temaja samiti-guptio(aSTa pravacana mAtA)nuM sAmAnya jJAna prApta kare, dazavaikAlikasUtranA Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 | zrIvyavahAra sUtra cAra adhyayananI artha sahita vAcanA laIne kaMThastha kare, temaja pratilekhana Adi dainika kriyAno abhyAsa karI le tyArapachI te sAdhu vaDI dIkSAne yogya arthAt kalpAka kahevAya che. - ukta yogyatAsaMpanna kalpAka sAdhune sUtrokta samaye vaDI dIkSA na devAthI AcArya, upAdhyAyane prAyazcitta Ave che. yogyatA prApta karyA pUrve arthAt akalpAkane vaDI dIkSA ApavAthI paNa AcAryAdi prAyazcittane prApta thAya che. (nizItha sUtra, udde.-11) pracalita paraMparA anusAra jaghanya sAtamA divase vaDI dIkSA apAya che. A prAyazcitta vidhAnathI e spaSTa thAya che ke dIkSA athavA vaDI dIkSA devAno adhikAra AcArya athavA upAdhyAyano ja che. temAM vilaMba thAya to temane prAyazcitta paNa Ave che. anya sAdhu, sAdhvI athavA pravartaka, pravartinI paNa AcArya, upAdhyAyanI AjJAthI koIne dIkSA ApI zake che. A traNa sutromAM vaDI dIkSAnI kAlamaryAdAnA ullaMghana mATenA traNa vikalpa kahyA che. (1) vismaraNamAM maryAdAnuM ullaMghana (2) smRti thavA chatAM maryAdAnuM ullaMghana (3) vismaraNa athavA avismaraNathI vizeSa maryAdAnuM ullaMghana. vaDa-paMdarAo... :- cAra-pAMca rAtrinuM ullaMghana kare, to prAyazcitta Ave che. zrI ThANAMga sUtra anusAra navadIkSita sAdhuno zaikSakAla jaghanya sAta divasano che, tethI dIkSA ApyA pachI sAta divasa sudhI te sAdhune vaDI dIkSA apAtI nathI, te sAta divasa daramyAna te sAdhu vaDI dIkSAnI yogyatA prApta karI le tyArapachI tene vaDI dIkSA ApI zakAya che. vaDI dIkSAnI yogyatA prApta karI lIdhA pachI cAra ke pAMca rAtrithI vadhu samayanuM ullaMghana thAya, to AcAryAdine prAyazcitta Ave che. sUtrokta cAra-pAMca rAtrino saMbaMdha vaDI dIkSAnI yogyatA prApta karyA pachInA samaya sAthe che, tethI dIkSAnA sAta divasa pachI AThamA, navamA, dazamA, agiyAramA athavA bAramA divasa sudhImAM game tyAre tene vaDI dIkSA ApI zakAya che ane tenuM prAyazcitta AvatuM nathI. bAra rAtanuM ullaMghana karavAthI sU. 15, 16 anusAra yathAyogya tapa athavA dIkSA chedarUpa prAyazcitta Ave che. dIkSAnI yogyatA prApta karyA pachI daza divasa arthAt 7+ 10 = sattaramI rAta ullaMghana karavAthI yathAyogya tapa athavA cheda prAyazcitta uparAMta eka varSa sudhI tene prAyazcittanA rUpamAM AcArya-upAdhyAyanA padathI mukta karI devAya che. te navadIkSita sAdhunA mAtA-pitA Adi koI paNa mAnanIya athavA upakArI puruSa dIkSita thayA hoya ane tene kalpAka thavAmAM vAra hoya, baMnene vaDI dIkSA sAthe ApavA mATe cha mahinA sudhIno samaya pasAra karI zakAya che ane tema karavAthI AcAryAdine tenuM koI prAyazcitta AvatuM nathI. navadIkSita sAdhuno utkRSTa zaikSakALa cha mAsano che, tethI mAnanIya pUjya puruSonA nimitte paNa vaDI dIkSA ApavAmAM cha mAsanuM ullaMghana karavuM na joIe. sUtrakAre ApelI cAra-pAMca divasanI chUTamAM zubha divasa athavA vihAra Adi koIpaNa kAraNa saMbhave che. anya gacchamAM gayelA sAdhuno viveka :18 bhikkhU ya gaNAo avakkamma aNNaM gaNaM uvasaMpajjittANaM viharejjA, taM Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 293 ca kei sAhammie pAsittA vaejjA- kaM ajjo ! uvasaMpajjittANaM viharasi ? je tattha savvarAiNie taM vaejjA / aha bhaMte ! kassa kappAe ? je tattha savva-bahussue taM vajjA, jaM vA se bhagavaM vakkhai tassa ANA-uvavAya- vayaNaNiddese ciTThissAmi / bhAvArtha :- viziSTa jJAnaprApti mATe sAdhu potAnA gaNane choDIne anya gaNano svIkAra karIne vicarI rahyA hoya, tyAre tene jo koI sAdharmI sAdhu maLe ane pUche- prazna- he Arya ! tame konI nizrAmAM vicarI rahyA cho ? uttara- tyAre te gaNamAM je ratnAdhika-dIkSAmAM sauthI moTA hoya tenuM nAma kahe. prazna-- jo te pharI pUche ke he bhadanta ! tame kayA kalpAka-bahuzrutanI nizrAmAM raho cho ? uttara- tyAre e gaNamAM je sauthI vadhAre bahuzruta hoya tenuM nAma kahe ane sAthe kahe ke te bahuzruta bhagavaMtanI AjJA pramANe tathA tenI samIpe rahIne tenA vacanonA nirdeza anusAra huM rahIza. te vivecanaH prastuta sUtramAM anya gacchamAM gayelA sAdhunA vivekanuM nidarzana che. koI sAdhu viziSTa jJAnanI prAptinA lakSe anya gacchamAM gayA hoya, te gacchanA mukhya sAdhunI nizrA svIkArIne te gacchanA bahuzruta sAdhu pAse adhyayana karI rahyA hoya, tyAre vicaraNa karatAM pUrva paricita koI sAdharmika sAdhu maLI jAya ane pUche ke Apa konI nizrAmAM vicaraNa karo cho ? tyAre sAdhu potAnA nizcAdAtA ratnAdhika saMtanuM nAma yathAtathyarUpe kahe. tyArapachI pUrva paricita sAdhunA manamAM zaMkA thAya ke ApaNA gacchamAM paNa adhyApanakuzaLa / saMto che ja to A saMtane gaccha choDavAnuM kAraNa zuM ? A zaMkAnA samAdhAna mATe pUrva paricita saMta pUche ke tame konI pAse adhyayana karI rahyA cho ? tamArA kalpAka koNa che ? tyAre sAdhu potAnA jJAnadAtA bahuzruta saMtanuM nAma paNa yathArtharUpe kahe. amuka saMtanI nizrAmAM rahIne amuka saMtanA sAMnidhyamAM gacchanA sarva sAdhuonI sAthe huM rahuM chuM ane adhyayana karI rahyo chuM. A rIte sAdhu jenI nezrAmAM rahetA hoya ane jenI pAse adhyayana karI rahyA hoya, tenuM nAma chUpAvyA vinA haMmezAM satya hakIkatanuM kathana kare. saMkSepamAM sAdhu koI paNa paristhitimAM saraLatApUrvaka satya vyavahAra kare. pUrva sUtramAM vaDIdIkSA yogya sAdhu mATe kalpAka zabdano prayoga thayo che prastutamAM adhyayana karAvavA yogya bahuzruta sAdhu mATe kalpAka zabdano prayoga thayo che. abhinicArikA mATe vidhi-niSedha : 19 bahave sAhammiyA icchejjA egayao abhiNicAriyaM cArae / No NaM kappai there aNApucchittA egayao abhiNicAriyaM cArae, kappai NaM there ApucchittA egayao abhiNicAriyaM cArae / therA ya se viyarejjA evaM NaM kappai egayao abhiNicAriyaM cAra, therA ya se No viyarejjA evaM No kappai egayao abhiNicAriyaM cArae / je tattha therehiM aviiNe egayao abhiNicAriyaM caraMti, se saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- aneka sAdharmika sAdhuo eka sAthe 'abhinicArikA gamana' (viziSTa kAraNathI alpa samaya mATe) sAthe maLIne vicaravA, rahevA icche to sthavira sAdhuone pUchyA vinA tene eka sAthe Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 ] zrIvyavahAra sUtra abhinicArikA gamana karavuM kalpatuM nathI, paraMtu sthavira sAdhuoe pUchIne sAdhuone eka sAthe abhinicArikA gamana karavuM kahyuM che. sthavira sAdhu AjJA Ape to tene abhinicArikA gamana karavuM kahyuM che ane sthavira sAdhu AjJA na Ape to tene abhinicArikA gamana karavuM kalpatuM nathI. jo sthavironI AjJA prApta karyA vinA abhinicArikA gamana kare to teo dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. vivecana : - prastuta sUtramAM sAdhuone gurvAjJApUrvaka abhinicArikA gamananuM kathana tathA maryAdA bhaMganA prAyazcittanuM kathana che. pinAriyaM vAra:- abhinicArikA gamana. Ama muna niyata rAzi nivAIi bhegA thaIne samudAyarUpe niyata lakSapUrvaka cAlavuM, gamana karavuM, tene abhinicArikA kahe che. pAtratatva vivaraNana, patramititvA vArikhama, tri niritnA vatanuM nirivA sAdhuo sAthe maLIne vicaraNa kare, sAthe maLIne rahe, sAthe maLIne cAle arthAt vihAra kare, tene abhinicarikA kahe che. prastuta abhinicArikA gamanamAM vajikAgamanAdi viziSTa kAraNathI ane alpa samaya mATe sAthe vicAravAnI AjJAnuM kathana che, sAmAnya vicaraNa mATenI AjJA levAnuM vidhAna nathI. AcAryoe vajikAgamananA daSTAMtathI abhinicarikA gamanane samajAvyuM che. eka gacchamAM aneka sAdhuo zeSanAlamAM eka sAthe rahyA hoya, AcAryanI vAcanA mATe anya gacchanA sAdhuonuM paNa AvAgamana cAlu hoya, te gacchamAM ghaNA glAna, vRddha, tapasvI sAdhuo hoya, tethI sarva sAdhuone dUdha-ghI Adi vigayayukta pauSTika AhAra sulabha thato na hoya ane keTalAka sAdhuone tathAprakAranA pauSTika AhAranI AvazyakatA hoya, tyAre te sAdhuo sAthe maLIne najIkanA gAmamAM dUdha, ghI Adi padArtho sulabha hoya tevA govALa AdinI vastImAM thoDA samaya mATe jAya che. A rIte aneka sAdhuone sAthe maLIne dugdhAdinI sulabhatAvALA Adi kSetramAM javAnuM hoya to gaccha pramukha AcArya athavA sthavira AdinI AjJA levI Avazyaka hoya che. jo AcArya Adine Avazyaka lAge to ja tene abhinicArikA gamana mATe AjJA Ape che, anyathA teno niSedha kare che. te sAdhuo AcArya AdinI AjJA vinA abhinicArikA gamana-sAthe maLIne anyatra gamana kare, to te sAdhuo jeTalA divasa AjJA vinA rahe te pramANe temane dIkSA cheda athavA parihAra tapanuM prAyazcitta Ave che. caryApraviSTa ane caryAnivRtta sAdhunA kartavya:20 cariyApaviDhe bhikkhU caurAyAo paMcarAyAo there pAsejjA, sacceva AloyaNA, sacceva paDikkamaNA, sacceva oggahassa puvvANuNNavaNA ciTThai ahAlaMdamavi oggahe / bhAvArtha :- caryA praviSTa arthAtu guru AjJAthI anyatra vicaratAM sAdhu cAra-pAMca rAtanI avadhimAM ja sthavira(guru) pAse AvI jAya to te ja(pUrvanI) AlocanA, te ja pratikramaNa ane te ja pUrve grahaNa karelI avagrahanI AjJA rahe che, kAraNa ke te yathAlaMdakALa-alpakALa paNa avagraha (AjJA) vinA rahyA nathI. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4. [ 295 ] 21 cariyApaviDhe bhikkhU paraM caurAyAo-paMcarAyAo there pAsejjA, puNo AloejjA, puNo paDikkamejjA, puNo cheyaparihArassa uvaTThAejjA / bhikkhubhAvassa aTThAe doccaMpi oggahe aNuNNaveyavve siyA / kappai se evaM vadittae, aNujANaha bhaMte ! mioggahaM ahAlaMdaM dhuvaM NitiyaM veuTTiyaM, tao pacchA kAyasaphAsa / bhAvArtha :- caryA praviSTa arthAtu guru AjJAthI anyatra vicaratAM sAdhu cAra-pAMca rAta karatAM vadhu samaya pachI sthavira pAse Ave to teo punaH AlocanA, punaH pratikramaNa karIne dIkSA cheda athavA tArUpa prAyazcittane prApta thAya che. bhibhAva- saMyama surakSA arthe teoe bIjIvAra AjJA levI joIe. AjJA letAM teo A pramANe kahe che- he aMte! ApanA mitAvagrahamAM vicaravAnI, yathAlaMda- yathAkalpanI, dhruva-niyata-naizcayika Avazyaka kartavyonI tathA pAchA AvavAnI AjJA Apo arthAt punaH ApanI AjJAmAM rahevAnI anujJA Apo. A pramANe kahIne guru caraNano sparza karI vaMdana kare. | 22 cariyANiyaTTe bhikkhU jAva caurAyAo paMcarAyAo there pAsejjA, sacceva AloyaNA sacceva paDikkamaNA sacceva oggahassa puvvANuNNavaNA ciTThai ahAlaMdamavi oggahe / bhAvArtha:- caryA nivRtta arthAtu guru AjJAthI anyatra vicaraNa karIne pAchA pharatAM sAdhu (guru AjJAnA samayAvadhi pachInI) cAra-pAMca rAtanI avadhimAM ja sthavira pAse AvI jAya to te ja (pUrvanI) AlocanA, te ja pratikramaNa ane te ja pUrve grahaNa karelI avagrahanI AjJA rahe che, (punaH AjJAdi levAnI AvazyakatA nathI, kAraNa ke te yathAlaMdakALa-alpa kALa paNa avagraha (guru AjJA) vinA rahyA nathI. 23 cariyANiyaTTe bhikkhU paraM caurAyAo paMcarAyAo there pAsejjA, puNo AloejjA puNo paDikkamejjA puNo cheyaparihArassa uvtttthaaejjaa| bhikkhubhAvassa aTThAe doccaM pi oggahe aNuNNaveyavve siyA / kappai se evaM vadittae- aNujANaha bhaMte ! mioggahaM ahAlaMdaM dhuvaM NitiyaM veuTTiyaM, tao pacchA kAyasaMphAsaM / bhAvArtha - caryA nivRtta arthAt guru AjJAthI anyatra vicaraNa karIne pAchA pharatAM sAdhu (guru AjJAnA samayAvadhi pachInI) cAra-pAMca rAta karatAM vadhu samaya pachI sthavira pAse Ave, to teo punaH AlocanA, punaH pratikramaNa karIne dIkSA cheda athavA tapa prAyazcittane prApta thAya che. bhikSa bhAvanI arthAta saMyamanI surakSA arthe teoe bIjIvAra AjJA levI joIe. AjJA letAM teo A pramANe kahe che- he aMte ! ApanA mitAvagrahamAM vicaravAnI, yathAkalpa, dhruva-niyata-naizcayika Avazyaka kAryo karavAnI tathA pAchA pharavAnI AjJA Apo arthAt punaH ApanI AjJAmAM rahevAnI anujJA Apo. A pramANe kahIne guru caraNano sparza kare che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 296] zrIvyavahAra sUtra vivecana : prastuta sUtromAM caryAmAM praviSTa tathA caryAthI nivRtta thayelA sAdhunA vinaya-vyavahAra Adi kartavyonuM pratipAdana che. caya praviSTa - dUdha-ghI Adi pauSTika AhArAdi mATe athavA koI viziSTa kAraNe sthavira(guru)nI AjJAthI dUra dezamAM gayelA sAdhu. caryA nivRtta - je prayojanathI dezAMtara gayA hoya, te prayojana pUrNa thayA pachI pAchA pharatAM sAdhu. caryAmAM praviSTa ke caryAthI nivRtta thayelA sAdhu jo cAra-pAMca divasamAM ja potAnA sthavira sAdhune maLI jAya, to tenA AlocanA, pratikramaNa Adi sarva Avazyaka kartavyo pUrvavat rahe che, te sthAnamAM te gacchanA sAdhuo sAthe rahevAnI anujJA paNa pahelAnI rahe che, tene pharIvAra AjJA levI paDatI nathI che paraMtu jo te sAdhu cAra-pAMca divasa karatAM vadhu samaya pachI potAnA sthavirane maLe, to tene pharIvAra AlocanA, pratikramaNa karIne, tyAM rahevAnI AjJA paNa pharIvAra levI paDe che. fbahubhAvasa:-bhikSubhAva, saMyamabhAva. guru sAraNA, vAraNA Adi dvArA ziSyanA saMyama bhAvamAM vRddhi karAve che, saMyamanI surakSA kare che, tethI kAraNamAM kAryano upacAra karI sAraNAdine bhikSabhAva kahe che. guru sAraNA, vAraNA, nodanA ane pratinodanA, A cAra prakAre ziSyanA saMyama bhAvanI rakSA kare che. vismRta arthanuM smaraNa karAvavuM te sAraNa( ), aticArAdino pratiSedha karavo, mULaguNa-uttaraguNamAM aticAra doSa lagADatAM ziSyane rokavA te vAraNA, vrata pAlanamAM ke samAcArInA pAlanamAM skUlanA thaI hoya tenuM punaH zikSaNa ApavuM, alitanI zikSA ApavI te nodanA ane tenuM vAraMvAra zikSaNa ApavuM tathA kaThoratama zikSA ApavI, te pratinodanA kahevAya che. nivAI- mita avagraha. gurunI AsapAsanA sADA traNa hAtha pramANa kSetrane mita avagraha kahe che. gurunA caraNano sparza karavA gurunA mita avagrahamAM praveza karavAnI AjJA levAmAM Ave che. ahIM upalakSaNathI gamana-prayojana vaza bahAra javuM, uThavuM, besavuM, sUvuM, bhojana, svAdhyAya Adi gurunI AjJApUrvaka karavA arthAt gurunI AjJAmAM vicaravAne mita avagraha kahyo che. tene vadhu spaSTa karavA sUtrakAre mahAdvagere zabdano prayoga karyo che. prastutamAM mahatta-yathAzAnaM-yathAlaMda zabda yathAkALa arthamAM prayukta che. ghuvaM-thuvA kacchamaya thavayaM baM- gacchamAM avazya karavA yogya kartavyo. LiyeyaM-niyataMavazyakaraNIya, giribaM-fNa -aizvaya-nizcaya bhAvathI karavA yogya anuSThAno, veTTi- vyAvartitama- sthavironI aneka prakAre AjJAnuM ullaMghana thayuM hoya tenI kSamApanA mAMgI, guru AjJAmAM rahevAnI AjJA mAMgI caraNa sparza karIne vaMdana kare che. cAra-pAMca divasanuM kathana eka vyavahArika sImA che. A uddezakanA 15mA sUtramAM, nizItha sUtra uddezaka-4, u-9 vagere sthAne dareka viSayamAM cAra-pAMca divasanI chUTa ApavAmAM AvI che. zArIrikAdi koI kAraNathI moDuM thAya to cAra-pAMca divasamAM te-te kArya ziSya karI le to te AjJAmAM ja gaNAya che ane te prAyazcittane prApta thatA nathI. zaikSa ane ratnAdhikono vyavahAra:24 do sAhammiyA egayao viharaMti, taM jahA-sehe ya rAiNie ya / tattha Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-4 [ 297 ] sehatarAe palicchaNNe, rAiNie apalicchaNNe |sehtraaennN rAiNie uvasaMpajjiyavve, bhikkhovavAyaM ca dalayai kappAgaM / bhAvArtha :- alpa dIkSAparyAyavALA zaikSa ane adhika dIkSAparyAyavALA ratnAdhika, ema be sAdharmika sAdhu eka sAthe vicaratA hoya, temAM zaikSa sAdhu zrutasaMpanna tathA ziSya saMpanna hoya ane ratnAdhika sAdhu zrata saMpanna tathA ziSya saMpanna na hoya to paNa zekSe ratnAdhika sAdhunA vinaya, vaiyAvacca karavA, AhAra, pANI lAvIne ApavA, pAse rahevuM ane judA vicAravA mATe ziSya Apavo ityAdi kartavyonuM pAlana karavuM joIe. 25 do sAhammiyA egayao viharaMti, taM jahA- sehe ya rAiNie ya / tattha rAiNie palicchaNNe, sehatarAe apalicchaNNe / icchA rAiNie sehatarAgaM upasaMpejjai, icchA No uvasaMpejjai icchA bhikkhovavAyaM dalayai kappAgaM, icchA No dalayai kppaagN| bhAvArtha :- alpa dIkSAparyAyavALA zaikSa ane adhika dIkSAparyAyavALA ratnAdhika, ema be sAdharmika sAdhu eka sAthe vicaratA hoya, temAM ratnAdhika sAdhu zrutasaMpanna tathA ziSyasaMpanna hoya ane zaikSa sAdhu zrata saMpanna tathA ziSya saMpanna na hoya, to ratnAdhika sAdhunI icchA thAya to zaikSa sAdhunI vaiyAvacca kare, icchA na hoya to na kare. icchA hoya to AhAra lAvIne Ape, icchA na hoya to na Ape, icchA hoya to pAse rAkhe icchA na hoya to na rAkhe, icchA hoya to judA vicaravA mATe ziSya Ape icchA na hoya to na Ape. vivecanaH prastuta sutromAM ratnAdhika ane zaikSa sAdharmika sAdhuonA svaicchika vyavahAra tathA Avazyaka kartavyonuM kathana che. seTe zaikSa. sAmAnya rIte navadIkSita ke jeno grahaNa zikSA ane Asevana zikSAnA zikSaNano kALa cAlu hoya arthAt traNa varSa sudhInI dIkSA paryAyavALA sAdhu zaikSa kahevAya che, paraMtu ahIM ratnAdhikanI apekSAe alpa dIkSAparyAyavALA sAdhune zaikSa kahyA che. A apekSAe aneka varSonI dIkSAparyAyavALA paNa zaikSa kahevAya che. be sAdhumAM eka dasa varSanA dIkSAparyAyavALA hoya ane bIjA bAra varSanA dIkSA paryAyavALA hoya, to A sUtrAnusAra bAra varSanA dIkSAvALA ratnAdhika ane dasa varSanA dIkSAvALA zaikSa kahevAya che. (1) ratnAdhika sAdhu ziSya AdithI saMpanna hoya ane zaikSa sAdhu ziSya AdithI saMpanna na hoya, to tene vicaraNa karavA mATe ziSya ApavA, tenA mATe AhAra Adi lAvIne ApavA vagere sevAnA kArya ratnAdhika sAdhu potAnI icchA pramANe kare che. ratnAdhika mATe zaikSanI sevA karavI, te svaicchika che. (2) zaikSa sAdhu jo ziSya AdithI saMpanna hoya tathA ratnAdhika sAdhu ziSyAdithI saMpanna na hoya ane te vicaraNa karavA Icche athavA koI sevA karAvavA icche to ziSyAdi saMpanna zaikSanuM kartavya che ke te ratnAdhikane bahumAna ApIne tenI AjJA anusAra pravRtti kare. zaikSa mATe ratnAdhikanI sevA karavI Avazyaka che. A kathana kartavya tathA adhikAranI apekSAe che. sevAnI AvazyaktA hoya tyAre ratnAdhike paNa zaikSanI yathAyogya sevA karavI, karAvavI jarUrI che, jo ratnAdhika sAdhu sevAnI vyavasthA na kare to te prAyazcittane prApta thAya che, tethI sUtrokta vidhAna sAmAnya sthitinI apekSAe che ema samajavuM joIe. pasthium- ziSya ane zratathI saMpanna sAdhu palicchanna kahevAya che. je sAdhune eka ke aneka ziSya hoya te Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 ] zrIvyavahAra sUtra ziSya saMpadAthI yukta kahevAya che ane je sAdhue upAdhyAyanI nizrAmAM Avazyaka sUtra, dazavaikAlika sUtra, uttarAdhyayana sUtra, AcArAMga sUtra ane nizItha sUtra vagere sUtronI vAcanA lIdhI hoya, te zrutasaMpanna kahevAya che. bhASyakAre ziSya saMpanna sAdhune dravya palicchatra ane zruta saMpanna sAdhune bhAvapalicchatra kahyA che. ratnAdhikonA netRtvamAM vihAra - 26 do bhikkhuNo egayao viharaMti, No NaM kappai aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai NaM AhArAiNiyAe aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha- be sAdhu eka sAthe vicaratA hoya to teNe paraspara eka bIjAne samAna mAnIne sAthe vicaravuM kalpatuM nathI, paraMtu parasparamAM laghu-jyeSTha (nAnA-moTA)nI maryAdA svIkArIne arthAt ratnAdhikane agraNI tarIke svIkArIne sAthe vicaravuM kahyuM che. | 27 do gaNAvaccheiyA egayao viharaMti, No NaM kappai aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae, kappai NaM AhArAiNiyAe aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha :- be gaNAvacchedaka eka sAthe vicaratA hoya to teNe paraspara eka bIjAne samAna mAnIne sAthe vicaravuM kalpatuM nathI, paraMtu parasparamAM laghu-jya (nAnA-moTA)nI maryAdA svIkArIne arthAt ratnAdhikane agraNI tarIke svIkArIne sAthe vicAravuM kahyuM che. | 28 do Ayariya-uvajjhAyA egayao viharaMti, No NaM kappai aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / kappai NaM ahArAiNiyAe aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha :- be AcArya athavA be upAdhyAya eka sAthe vicAratA hoya to teNe paraspara eka bIjAne samAna mAnIne sAthe vicaravuM kalpatuM nathI, paraMtu parasparamAM laghu-yeSTha (nAnA-moTA)nI maryAdA svIkArIne arthAt ratnAdhikane agraNI tarIke svIkArIne sAthe vicaravuM kahyuM che. 29 bahave bhikkhuNo egayao viharaMti, No NaM kappai aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / kappai NaM ahArAiNiyAe aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha:- ghaNA sAdhuo eka sAthe vicaratA hoya to temaNe paraspara eka bIjAne samAna mAnIne sAthe vicaravuM kalpatu nathI, paraMtu parasparamAM laghu-jyeSTha (nAnA-moTA)nI maryAdA svIkArIne arthAtu ratnAdhikane agraNI tarIke svIkArIne sAthe vicaravuM kahyuM che. |30 bahave gaNAvaccheiyA egayao viharaMti, No NaM kappai aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / kappai NaM ahArAiNiyAe aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha:- ghaNA gaNAvacchedako eka sAthe vicaratA hoya to temaNe paraspara ekabIjAne samAna mAnIne sAthe vicaravuM kalpatuM nathI, paraMtu parasparamAM laghu-jyeSTha (nAnA-moTA)nI maryAdA svIkArIne arthAt ratnAdhikane agraNI tarIke svIkArIne sAthe vicaravuM kahyuM che. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-4 299 | 31 bahave Ayariya-uvajjhAyA egayao viharaMti, No NaM kappai aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / kappai NaM ahArAiNiyAe aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha - ghaNA AcArya athavA upAdhyAya eka sAthe vicaratA hoya to temaNe paraspara eka bIjAne samAna mAnIne sAthe vicaravuM kalpatuM nathI, paraMtu parasparamAM laghu-jyeSTha (nAnA-moTA)nI maryAdA svIkArIne arthAt ratnAdhikane agraNI tarIke svIkArIne sAthe vicaravuM kahyuM che. 32 bahave bhikkhuNo bahave gaNAvaccheiyA, bahave Ayariya-uvajjhAyA egayao viharaMti, No NaM kappai aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / kappai NaM ahArAiNiyAe aNNamaNNaM uvasaMpajjittANaM viharittae / bhAvArtha - ghaNA sAdhuo, ghaNA gaNAvacchedako ane ghaNA AcAryo-upAdhyAyo eka sAthe vicaratA hoya to temaNe paraspara eka bIjAne samAna mAnIne sAthe vicaravuM kalpatuM nathI, paraMtu parasparamAM laghu-jyeSTha (nAnA-moTA)nI maryAdA svIkArIne arthAt ratnAdhikane agraNI tarIke svIkArI vicaravuM kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhunA ratnAdhiko sAthenA vinaya vyavahAra rUpa Avazyaka kartavyonuM kathana che. be athavA aneka sAdhuo eka sAthe rahe athavA eka sAthe vicaraNa karatA hoya, tyAre baMne sAdhue ekabIjAne samAna mAnIne arthAtu nAnA-moTAnI maryAdAno svIkAra karyA vinA sAthe rahevuM kalpatuM nathI. nAnA-moTAnI maryAdA vinA sAthe rahevAthI vaMdana vyavahAra, Avazyaka kAryo mATe AjJA levI vagere vinaya vyavahAra raheto nathI. ratnAdhikono vinaya temaja AjJApAlana na karavAthI jJAna, darzana, cAritranI unnatti thatI nathI, paraMtu svacchaMdatAnI vRddhi thatAM AtmAnuM adhaHpatana thAya che ane saMyamanI virAdhanA thAya che. janasAdhAraNane jANa thatAM jinazAsananI hIlanA thAya che, tethI zaikSa sAdhue sAthe vicaraNa karatAM be ke be thI adhika sAdhuomAM eka sAdhune pramukha sAdhu tarIke sthApita karIne, tenI upasaMpadA-netRtva svIkArIne ja pratyeka pravRtti karavI joIe. A rIte be athavA aneka AcAryo, upAdhyAyo, gaNAvacchedako paNa eka sAthe rahe athavA vicaraNa kare, tyAre paNa dIkSAparyAyathI jayeSTha AcArya AdinA ucita vinaya vyavahArapUrvaka sAthe rahevuM joIe. A vidhAna eka mAMDale AhAra karanAra sAMbhogika sAdhuonI apekSAe che. kayAreka anya sAMbhogika sAdhu, AcArya, upAdhyAya athavA gaNAvacchedakanuM koI prAmAdimAM eka ja upAzrayamAM maLavAnuM thAya ane thoDo samaya sAthe rahevAno prasaMga hoya to ucita vinaya vyavahAra ane premapUrvaka sAthe rahe che tyAre sUtrokta upasaMpadA (netRtva) svIkAranI jarUra nathI. anya sAMbhogika sAdhunI sAthe cAturmAsa karavAnuM hoya, zeSakAlamAM adhyayana karavA lAMbo samaya sAthe rahevAnuM hoya, to jeTalo samaya rahevAnuM hoya, teTalo samaya upasaMpadA (netRtva) svIkArIne ja rahevuM joIe. | | uddezaka-4 saMpUrNa che Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300. zrIvyavahAra satra uddezaka-pA prAkathana RORDRORROROR hi-5 | A uddezakamAM mukhyatve pravatinI ke gaNAvacchedikA sAdhvIonA kartavya, sAdhu jIvanamAM AcAra prakalpanA adhyayananI mahattA tathA sAdhu-sAdhvInA parasparanA vyavahAramAM utsarga-apavAda mArganuM pratipAdana che. * pravartinI anya be sAdhvIone potAnI sAthe laIne vicaraNa kare ane traNa sAdhvIone sAthe laIne cAturmAsa kare. gaNAvacchedikA traNa sAdhvIone sAthe laIne vicaraNa kare tathA cAra sAdhvIone sAthe laIne cAturmAsa kare. * pramukha sAdhvInA kALadharma pachI zeSa sAdhvIo anya yogya sAdhvIne pramukha banAvIne vicaraNa kare, koI sAdhvI pravartinI padane yogya na hoya to vihAra karIne zIdhra anya pravartinI sAdhvInI nizrAmAM pahoMcI jAya. * pravartinI sAdhvI kAladharma pAme tyArapachI pravartinI nirdiSTa yogya sAdhvIne padavI ApavI, te yogya na hoya to anya yogya sAdhvIne pada para niyukta karavA. * pratyeka sAdhu sAdhvIe AcArAMga sUtra anenizIthasUtra kaMThastha karavA ane yAda rAkhavA.AcAryAdie paNa samaye-samaye te viSayamAM pUchatAM rahevuM joIe. jo koI sAdhu ke sAdhvIne pramAdanA kAraNe te sUtra vismRta thaI jAya to tene pramukha banIne vicaraNa karavAnI AjJA na ApavI. jo koI sAdhu-sAdhvI rogAdinA kAraNe sUtra bhUlI jAya to svastha thatAM pharI kaMThastha karyA pachI pada Adi ApI zakAya che. * vRddhAvasthAvALA sthavira sAdhu vRddhAvasthAnA kAraNe kaMThastha sUtra bhUlI jAya, to te kSamya che tathA pharIne yAda karavA chatAM paNa yAda na thAya to koI prAyazcitta AvatuM nathI. vRddha sAdhu sUtAM-sUtAM sUtranI punarAvRtti, zravaNa athavA pRcchA Adi karI zake che. * vizeSa paristhiti vinA sAdhu-sAdhvIe paraspara eka bIjA pAse AlocanA, prAyazcitta na karavA joIe. vizeSa paristhiti vinA sAdhu-sAdhvIe paraspara eka bIjAnuM koI paNa sevAkArya karavuM na joIe. Agamokta vizeSa paristhitiomAM eka bIjAnI sevA paricaryA karI zake che. * sarpa karaDI jAya to sthavirakalpI sAdhu maMtracikitsA karAvI zake che ane cikitsA karAvavAnuM tene prAyazcitta AvatuM nathI.jinakalpIne cikitsA karavI ke karAvavI kalpatI nathI ane tema kare, to tene prAyazcitta Ave che. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-5 [ 301 | udezaka-5 2222222222222 pravartinI AdinA vihAramAM sAdhvIonI saMkhyA :| 1 No kappai pavattiNIe appabiiyAe hemaMta-gimhAsu cArae / bhAvArtha - hemaMta ane grISmaRtumAM pravartinI sAdhvIne anya eka sAdhvInI sAthe potAnA sahita be sAdhvIoe) vihAra karavo kalpato nathI. | 2 kappai pavattiNIe appataiyAe hemaMta-gimhAsu cArae / bhAvArtha :- hemaMta ane grISmaRtamAM pravartinIne anya be sAdhvIonI sAthe(potAnA sahita traNa sAdhvIoe) vihAra karavo kalpa che. | 3 No kappai gaNAvaccheiNIe appataiyAe hemaMta-gimhAsu cArae / bhAvArtha :- hemaMta ane grISmaRtumAM gaNAvacchedikAne anya be sAdhvIonI sAthe potAnA sahita traNa sAdhvIoe) vihAra karavo kalpato nathI. 4 kappai gaNAvaccheiNIe appacautthAe hemaMta-gimhAsu cArae / bhAvArtha :- hemaMta ane grISmaRtumAM gaNAvacchedikAne anya traNa sAdhvIonI sAthe(potAnA sahita cAra sAdhvIoe) vihAra karavo kalpa che. | 5 No kappai pavattiNIe appataiyAe vAsAvAsaM vatthae / bhAvArtha :- cAturmAsamAM pravartinIne anya be sAdhvIonI sAthe (potAnA sahita traNa sAdhvIoe) rahevuM kalpatuM nathI. 6 kappai pavattiNIe appacautthAe vAsAvAsa vatthae / bhAvArtha :- cAturmAsamAM pravartinIne anya traNa sAdhvIonI sAtha(potAnA sahita cAra sAdhvIoe) rahevuM kahyuM che. | 7 No kappai gaNAvaccheiNIe appacautthAe vAsAvAsaM vatthae / bhAvArtha - cAturmAsamAM gaNAvacchedikAne anya traNa sAdhvIonI sAthe potAnA sahita cAra sAdhvIoe)rahevuM kalpatuM nathI. | 8 kappai gaNAvaccheiNIe appapaMcamAe vAsAvAsaM vatthae / bhAvArtha :- cAturmAsamAM gaNAvacchedikAne anya cAra sAdhvIjIonI sAthe potAnA sahita pAMca sAdhvIoe)rahevuM kahyuM che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrIvyavahAra sUtra 9 se gAmaMsi vA jAva rAyahANiMsi vA bahUNaM pavattiNINaM appataiyANaM bahUNaM gaNAvaccheiNINaM appacautthANaM kappara hemaMta gimhAsu cArae aNNamaNNaM NIsA / bhAvArtha :- hemaMta ane grISmaRRtumAM grAmathI rAjadhAnI sudhInA sthAnamAM aneka pravartinIo pote trIjA arthAt pota-potAnI nizrAmAM anya be-be sAdhvIonI sAthe (potAnA sahita traNa sAdhvIoe) ane aneka gaNAvacchedikAoe pota-potAnI nizrAmAM anya traNa-traNa sAdhvIonI(potAnA sahita cAra sAdhvIoe) sAthe vihAra karavo kalpe che. 10 se gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA bahUNaM pavattiNINaM appacautthANaM bahUNaM gaNAvaccheiNINaM appapaMcamANaM kappai vAsAvAsaM vatthae aNNamaNNaM NIsAe / bhAvArtha :cAturmAsamAM aneka pravartinIoe grAmathI rAjadhAnI sudhInA sthAnamAM pota-potAnI nizrAmAM anya traNa-traNa sAdhvIonI (potAnA sahita cAra sAdhvIoe) sAthe rahevuM kalpe che ane aneka gaNAvacchedikAoe (potAnA sahita pAMca sAdhvIoe) pota-potAnI nizrAmAM anya cAra-cAra sAdhvIonI (potAnA sahita pAMca sAdhvIoe) sAthe rahevuM kalpe che. vivecanaH prastuta sUtromAM pravartinI tathA gaNAvacchedikA sAdhvInI sAthe rahetA sAdhvIonI saMkhyAnuM vidhAna che. bRhatkalpa udde. 5 mAM sAdhvIne ekalA rahevAno niSedha che ane ahIM pravartinIne anya eka sAdhvInI sAthe vicaravAno niSedha che, tethI pravartinI eka sAdhvIne sAthe rAkhIne vicarI zake nahIM, be sAdhvIone sAthe laIne arthAt traNa sAdhvIo vicarI zake che ane traNa sAdhvIone sAthe rAkhIne arthAt cAra sAdhvIo cAturmAsa karI zake che. pravartinInI pramukha . sahAyikA sAdhvI gaNAvacchedikA kahevAya che. tenuM kAryakSetra gaNAvacchedakanI samAna vizALa hoya che ane te pravartinInI AjJAthI sAdhvIonI vyavasthA, sevA, prAyazcitta Adi gacchanA sarva kAryonI dekharekha rAkhe che, tethI gaNAvacchedikA anya traNa sAdhvIonI sAthe arthAt cAra sAdhvIo zeSakAlamAM vicarI zake che ane anya cAra sAdhvIone sAthe rAkhIne arthAt pAMca sAdhvIo sAthe maLIne cAturmAsa karI zake che. uparokta sUtrothI spaSTa thAya che ke pravartinI ke gaNAvacchedikA Adi padanI garimAne jALavI rAkhavA padavIdhArI sAdhvI potAnI nizrAmAM anya eka sAdhvIne laIne arthAt padavIdhara ane anya eka, ema be sAdhvIo vicaraNa karI zake nahIM, paraMtu padavIdhara sivAyanI be sAmAnya sAdhvIo sAthe vicaraNa karI zake che athavA cAturmAsa paNa karI zake che. sevA AdinA nimitte pravartinI AdinI AjJAthI be sAdhvIo anyatra jaI zake che. bRhadkalpa sUtra uddezaka-5 anusAra sAdhvI ekalI vicaraNa karI zake nahIM, Agamokta rIte be sAdhvIne vicAravAno niSedha nathI. agraNI sAdhvInA kALadharma samaye anya sAdhvIonuM kartavya : 11 gAmANugAmaM dUijjamANI NiggaMthI ya jaM purao kAuM viharai, sA ya Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddeza - 5 303 Ahacca vIsuMbhejjA atthiyAi ttha kAi aNNA uvasaMpajjaNArahA sA uvasaMpajjiyavvA / NatthiyAi ttha kAi aNNA uvasaMpajjaNArihA tIse ya appaNo kappAe asamatte, evaM se kappai egarAiyAe paDimAe jaNNaM-jaNNaM disaM aNNAo sAhammiNIo viharaMti taNNaM-taNNaM disaM uvalittae / No se kappai tattha vihAravattiyaM vatthae, kappai se tattha kAraNavattiyaM vatthae / taMsi ca NaM kAraNaMsi NiTThiyaMsi paro vaejjA-vasAhi ajje ! egarAyaM vA durAyaM vA, evaM se kappai egarAyaM vA durAyaM vA vatthae, No se kappai paraM egarAyAo vA durAyAo vA vatthae / jaM tattha egarAyAo vA durAyAo vA paraM vasai sA saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- sAdhvIo jene agraNI mAnIne arthAt je sAdhvInA netRtvamAM grAmAnugrAma vicarI rahyA hoya, te mukhya sAdhvI kALadharma pAme to zeSa sAdhvIomAM je sAdhvI yogya hoya tene agraNI banAvavA bheoIye. anya koI sAdhvI agraNI thavA yogya na hoya ane svayaMne paNa AcAra prakalpa-nizItha sUtra Adi zAstranuM adhyayana pUrNa na thayuM hoya to teNe mArgamAM eka-eka rAtri rokAtAM-rokAtAM je dizAmAM anya sAdharmI sAdhvIo vicaratA hoya te dizAmAM javuM joIe. teNe mArgamAM vicaravAnA lakSathI rahevuM kalpatuM nathI, rogAdinuM kAraNa hoya to rahevuM kalpe che. rogAdinuM kAraNa samApta thaI jAya ane koI kahe ke he AryA ! eka ke be rAta vadhAre raho, to tene eka ke be rAta vadhAre rahevuM kalpe che, eka ke be rAtathI vadhAre rahevuM kalpatuM nathI. jo te sAdhvI eka ke be rAtathI vadhAre rahe, to maryAdAnA ullaMghanane kAraNe te sAdhvI dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. 12 vAsAvAsaM pajjosaviyA NiggaMthI ya jaM purao kAuM viharai, sA ya Ahacca vIsuMbhejjA atthiyAi ttha kAi aNNA uvasaMpajjaNArihA sA uvasaMpijjiyavvA / NatthiyAi ttha kAi aNNA uvasaMpajjaNArihA tIse ya appaNo kappAe asamatte evaM se kappara egarAiyAe paDimAe jaNNaM-jaNNaM disaM aNNAo sAhammiNIo viharaMti taNNaM-taNNaM disaM uvalittae / No se kappai tattha vihAravattiyaM vatthae, kappai se tattha kAraNavattiyaM vatthae / taMsi ca NaM kAraNaMsi NiTThiyaMsi parA vaejjA- vasAhi ajje ! egarAyaM vA durAyaM vA / evaM se kappai egarAyaM vA durAyaM vA vatthae / No se kappai paraM egarAyAo vA durAyAo vA vatthae / jaM tattha egarAyAo vA durAyAo vA paraM vasaI sA saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- sAdhvIo jene agraNI mAnIne arthAt je sAdhvInA netRtvamAM cAturmAsamAM rahyA hoya, te Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 | zrIvyavahAra sUtra mukhya sAdhvI kALadharma pAme, to zeSa sAdhvIomAM je sAdhvI yogya hoya tene agraNI banAvavA joIe. anya koI sAdhvI agraNI thavA yogya na hoya ane svayaM(ratnAdhika)ne paNa AcAra prakalpa-nizItha sUtra Adi zAstranuM adhyayana pUrNa na thayuM hoya to tene mArgamAM eka-eka rAtri rokAtAM-rokAtAM je dizAmAM anya sAdharmI sAdhvIo vicaratA hoya te dizAmAM javuM kahyuM che. mArgamAM vicaravAnA lakSathI tene rahevuM kalpatuM nathI, rogAdinuM kAraNa hoya to vadhAre rahevuM kahyuM che. rogAdinuM kAraNa samApta thaI jAya ane koI kahe ke he AryA! eka be rAta vadhAre raho to tene eka ke be rAta vadhAre rokAvuM kahyuM che, eka ke be rAtathI vadhAre rahevuM kalpatuM nathI. jo te sAdhvI eka ke be rAtathI vadhAre rahe che, to maryAdAnA ullaMghananA kAraNe te dIkSA cheda athavA kaparUpa prAyazcittane prApta thAya che. vivecana - prastuta sUtramAM agraNI sAdhvI kALadharma pAme tyAre zeSa sAdhvIonA kartavyonuM kathana che. anya sAdhvIne agraNI banAvavA vagerenuM vivecana cothA uddezakanA sutra 11-12 samAna samajavuM joIe. saMkSepamAM sAdhvIoe koIpaNa pravartinI ke agraNI sAdhvInI nizrA svIkArIne ja vicAravuM joIe. vaDila sAdhvInI nizrA vinA saMyama ddhi ke sarvAgI vikAsa thato nathI. pravartInInA kAladharma pachI pada pradAnano nirNaya:|13 pavattiNI ya gilAyamANI aNNayaraM vaejjA- mae NaM ajje ! kAlagayAe samANIe iyaM samukkasiyavvA / ___ sA ya samukkasiNArihA samukkasiyavvA, sA ya No samukkasiNArihA No samukkasiyavvA / atthiyAI stha aNNA kAi samukkasiNArihA sA samakkasiyavvA, NatthiyAI ttha aNNA kAi samakkasiNArihA sA ceva samukkasiyavvA / tAe ca NaM samukkiTThAe parA vaejjA- dussamukkiTTha te ajje ! NikkhivAhi / tAe NaM NikkhivamANIe Natthi kei chae vA parihAre vA / jAo sAhammiNIo ahAkappa No uThAe viharati savvAsiM tAsiM tappattiya chee vA parihAre vA / bhAvArtha - rogagrasta pravartinI sAdhvI anya koI sAdhvIne kahe ke he AryA! mArA kAladharma pachI amuka sAdhvIne mArA pada para sthApita karajo. pravartinI dvArA nirdiSTa te sAdhvI te pada mATe yogya hoya, to tene sthApita karavA joIe. jo te sAdhvI pada mATe yogya na hoya to tene sthApita karavA na joIe. te samudAyamAM anya koI sAdhvI te padane yogya hoya to tene sthApita karavA joIe ane jo samudAyamAM anya koI sAdhvI te padane yogya na hoya to pravartinI nirdiSTa sAdhvIne ja te pada para sthApita karavA joIe. pravartinI nirdiSTa sAdhvIne te pada para sthApita karyA pachI koI gItArtha sAdhvI kahe ke he AryA! tame A padane mATe ayogya cho, tethI tame pada choDI do. gItArtha sAdhvI A pramANe kahe tyAre teNI te Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-pa 305 padane choDI de, to te dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thatA nathI. anya sAdharmika sAdhvIo kalpa anusAra te ayogya pravartinIne pada choDavA mATe na kahe, to te badhA sAdharmika sAdhvIo te (na te kahevAnA) kAraNathI dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. 14 pavattiNI ya ohAyamANI aNNayaraM vaejjA- mae NaM ajje ! ohAviyAe samANIe iyaM samukkasiyavvA / sA ya samukkasiNArihA samukkasiyavvA, sA ya samukkasiNArahA No samukkasiyavvA / atthiyAi ttha aNNA kAi samukkasiNArahA sA samukkasiyavvA, NatthiyAi ttha aNNA kAi samukkasiNArahA sA ceva samukkasiyavvA / tAe ca NaM samukkiTThAe parA vaejjA - dussamukkiTThe te ajje ! NikkhivAhi, tAe NaM NikkhivamANIe Natthi kei chee vA parihAre vA / jAo taM sAhammiNIo ahAkappe No uvaTThAe viharaMti savvAsi tAsiM tappattiyaM chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- saMyamano parityAga karanAra pravartinI sAdhvI anya koI sAdhvIne kahe ke he AryA ! mArA gayA pachI amuka sAdhvIne mArA pada para sthApita karajo. pravartinI nirdiSTa te sAdhvI te padane mATe yogya hoya to tene te pada para sthApita karavA joIe. te sAdhvI te padane yogya na hoya to tene sthApita karavA na joIe. samudAyamAM anya sAdhvI te padane yogya hoya to tene sthApita karavA joIe. samudAyamAM anya sAdhvI te padane yogya na hoya to pravartinI nirdiSTa sAdhvIne ja te pade sthApita karavA joIe. tene pada para sthApita karyA pachI koI gItArtha sAdhvI kahe ke he AryA ! tame A padane ayogya cho, tethI A pada choDI do. gItArtha sAdhvI A pramANe kahe tyAre jo te sAdhvI te padane choDI de, to te dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thatA nathI. jo sAdharmika sAdhvIo kalpa (uttaradAyitva) anusAra tene pravartinI Adi pada choDavAnuM na kahe to te badhA sAdharmI sAdhvIo ukta(na kahevAnA) kAraNathI dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. vivecanaH prastuta sUtromAM pravartinI sAdhvInA kAladharma pachI pada-pradAna mATenI nirNaya vidhinuM pratipAdana che. sAmAnya rIte AcArya potAnA gacchanA sarva sAdhu sAdhvIonA nAyaka hoya che, tethI temanA nirNaya anusAra pravartinInuM pada pradAna thAya che. tenA nirdeza anusAra pravartinInA pada para koI sAdhvIne niyukta karI zakAya che, paraMtu sAmAnya vidhAnanI apekSAe sAdhvIo athavA pravartinI Adi paNa yogya sAdhvIne pravartinI Adi pada para niyukta karI zake che te A sUtrothI spaSTa thAya che. anya vivecana cothA uddezAnA sUtra 13, 14nI samAna jANavuM joIe. AcAraprakalpa vismRtane pada pradAnanI vidhi-niSedha : 15 NiggaMthassa NaM Nava- Dahara - taruNassa AyArapakappe NAmaM ajjhayaNe paribbhaTThe siyA / se ya pucchiyavve- keNa te kAraNeNa ajjo ! AyArapakappe NAmaM ajjhayaNe paribbhaTThe ? kiM AbAheNaM udAhu pamAeNaM ? se ya vaejjA- No AbAheNaM, Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 zrIvyavahAra sUtra pamAeNaM / jAvajjIvaM tassa tappattiyaM No kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / se ya vaejjA- AbAheNaM No pamAeNaM / se ya saMThavessAmi ti saMThavejjA evaM se kappai AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / se ya saMThavessAmi ti No saMThavejjA, evaM se jo kappai AyariyaMtta vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- nigraMtha-sAdhunA navadIkSita, bAla tathA taruNa sAdhune jo AcAraprakalpa (AcArAMganizIthasUtra)nA adhyayana vistRta thaI jAya to tene gItArtha sAdhu Adi pUche ke(prazna) he Arya ! tame kayA kAraNe AcAraprakalpane bhUlI gayA cho ? zuM rogAdi kAraNathI bhUlyA cho ke pramAdathI bhUlyA cho ? (uttara) te kahe ke rogAdi kAraNathI nahIM paraMtu pramAdathI bhUlI gayo chuM, to tene ukta kAraNathI jIvanaparyaMta AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. te kahe ke rogAdi kAraNathI bhUlI gayo chuM, pramAdathI nahIM; have huM AcAra prakalpane pharI kaMThastha karI laIza. e pramANe kahIne kaMThastha karI le to tene AcArya yAvat gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpe che. te AcAra prakalpane pharI kaMThastha karI levAnuM kahIne paNa kaMThastha na kare, to tene AcAryathI gaNAvacchedaka sudhInA pada ApavA athavA dhAraNa karavA kalpatA nathI. 16 NiggaMthIe NaM Nava- Dahara - taruNAe AyArapakappe NAmaM ajjhayaNe paribbhaTThe siyA / sA ya pucchiyavvA- keNa te kAraNeNaM ajje ! AyArapakappe NAmaM ajjhayaNe paribbhaTThe ? kiM AbAheNaM udAhu pamAeNaM ? sA ya vaejjA - No AbAheNaM, pamAeNaM / jAvajjIvaM tIse tappattiyaM No kappai pavattiNittaM vA gaNAvaccheiNittaM vA uddisittae vA dhArettae vA / sA ya vaejjA- AbAheNaM, No pamAeNaM / sA ya saMThavessAmi ti saMThavejjA evaM se kappai pavattiNittaM vA gaNAvaccheiNittaM vA uddisittae vA dhArettae vA / sA ya saMThavessAmi ti No saMThavejjA, evaM se jo kappai pavattiNittaM vA gaNAvaccheiNittaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha:- navadIkSita, bAla tathA taruNa sAdhvIne AcAraprakalpa adhyayana vistRta thaI jAya, to tene gItArtha sAdhvI Adi pUche ke(prazna) he AryA ! tame kayA kAraNe AcAraprakalpane bhUlI gayA cho ? zuM rogAdi kAraNathI bhUlyA cho ke pramAdathI bhUlyA cho ? (uttara) te kahe ke rogAdi kAraNathI nahIM paraMtu pramAdathI bhUlI gaI chuM, to tene ukta kAraNathI jIvanaparyaMta pravartinI athavA gaNAvacchedikAnuM pada ApavuM athavA dhAraNa karavuM kalpatuM nathI. jo te kahe ke rogAdi kAraNathI bhUlI gaI chuM, pramAdathI nahIM. have huM AcAra prakalpanA adhyayana pharIne kaMThastha karI laIza, e pramANe kahIne kaMThastha karI le, to tene pravartinI athavA gaNAvacchedikAnuM pada Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-5 307 ] ApavuM athavA dhAraNa karavuM kahyuM che. te AcAraprakalpane pharI kaMThastha karavAnuM kahIne paNa kaMThastha na kare, to tene pravartinI athavA gaNAvacchedikAnuM pada ApavuM athavA dhAraNa karavuM kalpatuM nathI. 17 therANAM therabhUmipattANaM AyArapakappe NAmaM ajjhayaNe paribbhaTe siyA / kappai tesiM saMThavettANa vA, asaMThavettANa vA AyariyattaM vA jAva gaNAvaccheiyattaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- sthaviratva-vRddhAvasthAne prApta sthavirane jo AcAra prakalpanA adhyayana vismRta thaI jAya ane te pharI kaMThastha kare athavA na kare to paNa tene AcArya yAvata gaNAvacchedaka sudhInA koIpaNa pada ApavA athavA dhAraNa karavA kahyuM che. |18 therANaM therabhUmipattANaM AyArapakappe NAmaM ajjhayaNe paribbhaTe siyA / kappai tesiM saNNisaNNANa vA, saMtuyaTTANa vA uttANayANa vA pAsillayANa vA AyArapakappaM NAma ajjhayaNaM doccaM pi tacca pi paDipucchittae vA paDisArettae vA / bhAvArtha :- sthaviratva-vRddhAvasthAne prApta sthavirane jo AcAraprakalpanA adhyayana vismRta thaI jAya to tene besIne, sUIne, uttAsanathI arthAt cattA sUIne, paDakhAbhara sUIne paNa AcAraprakalpanA adhyayananuM be traNavAra pUchIne smaraNa karavuM ane punarAvartana karavuM kalpa che. vivecana - prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvInA saMyamI jIvananI zuddhine mATe AcAra prakalpanI smRtinI mahattA pradarzita karI che. navadIkSita, bAla ke taruNa pratyeka zramaNa ke zramaNIne AcAra prakalpa-AcArAMga sUtra ane nizItha sUtranA bhAvo kaMThastha hovA jarUrI che. tenA AdhAre ja te gocarI Adi Avazyaka kriyAo nirdoSapaNe karI zake che. te AcArazuddhi ane vyavahAra zuddhinA AdhArabhUta zAstro che. AcAraprakalpanA dhAraka sAdhu jaghanya gItArtha athavA jaghanya bahuzruta kahevAya che. sAdhu jIvanamAM AcAra prakalpanI anivAryatA svIkArIne gacchanA pramukha sAdhu ke sAdhvIe gacchanA sarva sAdhuone prasaMgopAta pUchI levuM joIe ke tamone AcAraprakalpa yAda che ke vismata thayuM che ? jo vismRta thayuM hoya, to tenuM kAraNa jANI te sAdhu-sAdhvIne yogya prAyazcitta ApavuM joIe. zAstra vismata thavAnA be kAraNa che- (1) rogAdi bAdhA-pIDA vagere kAraNathI (2) pramAdathI. A baMne kAraNo anusAra sAdhune be prakAranA prAyazcitta Ave che. (1) sakAraNa bhUlI gayA hoya, to te zAstra pharI kaMThastha kare tyAM sudhI te koI padavIne dhAraNa karI zakatA nathI tathA saMghADAnA pramukha banIne vicaraNa paNa karI zakatA nathI. (2) pramAdavaza bhUlI jAya to te jIvanaparyata koI padavIne dhAraNa karI zakatA nathI tathA saMghADAnA pramukha banIne vicaraNa paNa karI zakatA nathI. sthaviramuni temAM apavAdarUpa che. vRddhAvasthAnA kAraNe sthaviramunionI smaraNa zakti kSINa thaI gaI hoya ane tenA kAraNe kadAca AcAraprakalpanA adhyayana vismRta thaI jAya, to tenuM koI prAyazcitta AvatuM nathI. sAmAnya rIte sAdhuo jJAnanA bahumAnapUrvaka eka Asane besIne ja svAdhyAya kare che paraMtu Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvyavahAra sUtra sthavira muni potAnI zArIrika asvasthatAnA kAraNe beThA beThA ke sUtAM-sUtAM anya sAdhune be-traNa vAra pUchIne vistRta adhyayanone pharI smRtimAM lAvI zake che. 308 sUtramAM 'therALa, thebhUmipattALa' zabda prayogathI vayasthaviranuM grahaNa thAya che. prastuta sUtranA uddezaka-10mAM 60 varSa ke 60 varSathI vadhu vayavALAne vayasthavira kahyA che prastutamAM vaya sthavirathI vRddhAvasthAne prApta vayasthaviranuM grahaNa thAya che. vRddhAvasthAnA kAraNe je vayasthavira muninI zarIrazakti ane indriyazakti kSINa thaI hoya, teonI apekSAe ja A apavAdika vidhAna che, tema samajavuM joIe. sAdhu-sAdhvIne paraspara AlocanA karavAno utsarga-apavAda mArga: 19 je NiggaMthA ya NiggaMthIo ya saMbhoiyA siyA, No NaM kappai aNNamaNNassa aMtie Aloettae / atthiyAiM ttha NaM kei AloyaNArihe kappai NaM tassa aMtie Aloettae / NatthiyAiM ttha NaM kei AloyaNArihe evaM NaM kappai aNNamaNNassa aMtie Aloittae / bhAvArtha:je sAdhu ane sAdhvIo sAMbhogika che, tene paraspara eka bIjAnI pAse AlocanA karavI kalpatI nathI. svapakSamAM koI AlocanA sAMbhaLavA yogya hoya to tenI pAse arthAt sAdhue sAdhu pAse ane sAdhvIe sAdhvI pAse AlocanA karavI kalpe che. svapakSamAM AlocanA sAMbhaLavA yogya koI na hoya to sAdhu-sAdhvIe paraspara AlocanA karavI kalpe che. vivecanaH prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvIne paraspara AlocanA saMbaMdhI utsarga ane apavAda mArganuM kathana che. bRhatkalpasUtranA cothA uddezAmAM bAra sAMbhogika vyavahAronuM varNana che, temAM utsarga mArgathI sAdhune sAdhvIonI sAthe cha sAMbhogika vyavahAra rAkhavAnuM kathana che. te pramANe sAdhue sAdhvIonI sAthe eka mAMDalAmAM sAthe besIne AhAra karavAno vyavahAra hoto nathI tathA koI gADha kAraNa vinA paraspara AhArAdinuM AdAna-pradAna paNa karavAmAM AvatuM nathI, to paNa te sAdhu-sAdhvI eka AcAryanI AjJAmAM hovAthI ane eka gacchanA hovAthI sAMbhogika kahevAya che. tevA sAMbhogika sAdhu-sAdhvIo mATe AlocanA, pratikramaNa, prAyazcitta Adi vyavahAro paraspara eka-bIjA pAse karavAno niSedha che. AlocanA ke prAyazcittanA nimittathI paNa sAdhu-sAdhvIno adhika saMparka ke saMbaMdha saMyamI jIvanamAM Apattijanaka che, tethI sAdhu potAnA doSonI AlocanA, prAyazcitta Adi AcArya, upAdhyAya ke sthavira sAdhu pAse ja kare ane sAdhvIo potAnI AlocanA, prAyazcitta vagere pravartinI, sthavirA Adi yogya sAdhvIonI pAse ja kare, A utsarga mArga che. apavAdamArga anusAra koI gaNamAM sAdhu athavA sAdhvIomAM AlocanA zravaNane yogya athavA prAyazcitta devA yogya koI sAdhu ke sAdhvI na hoya tyAre paristhitivaza sAdhu svagacchanA sAdhvInI pAse ane sAdhvI svagacchanA sAdhunI pAse AlocanA Adi karI zake che. sAdhu-sAdhvIne paraspara sevA karavAno utsarga-apavAda mArga: 20 | je NiggaMthA ya NiggaMthIo ya saMbhoiyA siyA, No NaM kappai aNNamaNNeNaM veyAvaccaM kAravettae / Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-pa 309 atthiyAiM ttha kei veyAvaccakare kappai NaM teNaM veyAvaccaM kAravettae, NatthiyAiM ttha kei veyAvaccakare, evaM NaM kappai aNNamaNNeNaM veyAvaccaM kAravettae / bhAvArtha :- je sAdhu ane sAdhvIo sAMbhogika che, teNe paraspara ekabIjAnI sevA karavI kalpatI nathI. jo svapakSamAM koI vaiyAvacca karanAra hoya to tenI pAse vaiyAvacca karAvavI kalpe che. jo svapakSamAM vaiyAvacca karanAra koI na hoya to sAdhu-sAdhvIe paraspara vaiyAvacca karavI kalpe che. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne paraspara eka bIjAnA kAryo karavAno niSedha che. sAdhu-sAdhvIe saMyamanI nirmaLatA mATe zarIra sabaMdhI ane upakaraNa sabaMdhI Avazyaka kArya svayaM karI levA joIe ane kyAreka jarUra paDe to sAdhu sahavartI anya sAdhuo pAse ane sAdhvIo sahavartI anya sAdhvIo pAse karAvI zake che, te vidhimArga che. roga Adi kAraNothI athavA paristhitivaza paraspara sevA karavI ke karAvavI paDe, to sAdhu-sAdhvI paraspara vivekapUrvaka potAnuM kArya karAvI zake che, te apavAdamArga che. sAdhu-sAdhvInA parasparanA vyavahAranI pravRttiothI atisaMparka, mohavRddhi, kayAreka brahmacaryamAM asamAdhi utpanna thaI zake che ane A prakArano paraspara anAvazyaka atisaMparka joIne janasAdhAraNamAM ghaNA prakAranI kuzaMkAo utpanna thaI zake che, tethI vizeSa kAraNa vinA sAdhu-sAdhvIoe paraspara sevA karavI na joIe. sarpadaMza cikitsAH 21 NiggaMthaM ca NaM rAo vA viyAle vA dIhapuTTho lUsejjA, itthI vA purisassa omAvejjA, puriso vA itthIe omAvejjA / evaM se kappara, evaM se ciTThai, parihAraM ca se No pAuNai, esa kappo therakappiyANaM / evaM se No kappai, evaM se No ciTThai, parihAraM ca No pAuNai, esa kappe jiNakappiyANaM / bhAvArtha :- jo koI sAdhu athavA sAdhvIne rAtre athavA vikALamAM (saMdhyA samaye) sarpa DaMze ane te samaye koI strI sAdhunI ane koI puruSa sAdhvInI sarpadaMza cikitsA kare, to e rIte upacAra karAvavo tene kalpe che. A rIte upacAra karAvavAthI paNa tenI sAdhutA rahe che tathA te prAyazcittane prApta thatA nathI. A sthavirakalpI sAdhuono AcAra che. jinakalpIne A rIte upacAra karAvavo kalpato nathI, A rIte upacAra karAvavAthI teno jinakalpa raheto nathI ane te prAyazcittane prApta thAya che. A jinakalpI sAdhuono AcAra che. vivecanaH prastuta sUtramAM jinakalpI ane sthavirakalpI sAdhunI AcAra bhinnatAnuM nidarzana che. bRhatkalpasUtranA chaThThA uddezAmAM sthavirakalpI ane jinakalpI sAdhunI AcAra bhinnatAnuM kathana che. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 ] zrIvyavahAra sUtra sthavirakalpI sAdhu yogya samaye zarIra parikarma, auSadha upacAra tathA paristhitivaza koI paNa apavAdamArganuM anusaraNa karI zake che paraMtu jinakalpI sAdhu daDhatApUrvaka utsargamArga para ja cAle che. te koI paNa prakAranA auSadha-upacAra, zarIra parikarma, zarIrasaMrakSaNa Adi karI zakatA nathI tathA te anya aneka prakAranI viziSTa samAcArInuM pAlana kare che. te koIpaNa niyamomAM apavAda mArganuM sevana karatA nathI. apavAda mArganuM sevana karavuM ke nahIM, te sthavira kalpI mATe svaicchika che jyAre jinakalpInI sAdhanAmAM sva icchAno koI vikalpa nathI. jinakalpInI viziSTa samAcArI- (1) trIjA praharamAM ja gocarI ane vihAra karavo (2) rUkSa ane leparahita AhAra karavo. aMtima pAMca piDeSaNAomAMthI koIpaNa eka piDeSaNAthI AhAra grahaNa karavAno abhigraha karI, abhigrahapUrvaka gocarI karavI. (piDeSaNA saMbaMdhI sAta abhigraha mATe juoAcArAMga sUtra, dvitIya zrutaskaMdha) (3) vastra-pAtra paNa trIjI-cothI vaaiSaNA-pAvaiSaNAnA abhigrahapUrvaka grahaNa karavA. (vaaiSaNA-pAraiSaNA paDimA mATe jue AcArAMga, bIjo zrutaskaMdha) (4) aupagrahika upadhi rAkhatA nathI, tethI saMstAraka(pathArI), Asana rAkhI zakatA nathI. (5) trIjA prahara sivAyanA samayamAM utkaTAdi Asane kAyotsargamAM sthita rahevuM. abhigrahAnusAra pAtharelA pATa vagere saMstAraka ke pRthvI zilA Adi maLI jAya, to upayoga kare (6) saMyama pAlana yogya kSetramAM mAsa kalpa rahevuM ane cAturmAsamAM koIpaNa kAraNathI vihAra na karavo (7) dasa doSa rahita UDila bhUmimAM ja paraThavuM (8) dasa prakAranI samAcArImAMthI be prakAranI samAcArInuM pAlana karavuM 9) makAnanuM pramArjana na karavuM bArI-bAraNA kholavA ke baMdha na karavA (10) gRhasthane aprItikara vyavahAra na karavo. makAna mAlika tame keTalA sAdhu cho? keTalo samaya rahezo? evA bhAvathI kAMIpaNa pUche, to tyAM rahevuM nahIM (11) agni-dIpaka baLatA hoya tyAM alpa samaya paNa rahevuM nahIM (12) gAmanA gharone cha vibhAgamAM vibhAjita karI, eka divase eka ja vibhAgamAMthI gocarI karavI arthAt cha divasa pahelAM tyAM gocarIe na javuM (13) anya koI bhikSu je vibhAgamAM gocarI arthe gayA hoya te vibhAgamAM gocarIe na javuM (14) atikramAdi doSanA saMkalpanuM paNa guru caumAsI prAyazcitta levuM (15) koIne dIkSA na Ape, paraMtu dIkSAno upadeza ApI zake che (16) AMkhamAMthI mela na kADhavo (17) vRddhAvasthAmAM vihAra na karI zake to eka jagyAe rahevuM paraMtu anya niyamonuM yathAvat pAlana karavuM. prastuta sUtra anusAra sthavirakalpI sAdhune sarpa karaDI jAya to te maMtravAdI pAse sarpanuM jhera utarAvI zake che, rAtre paNa te sarpadaMzano upacAra karI zake che tathA sAdhvI puruSa pAse ane sAdhu strI pAse paNa rAtre sarpadaMzano upacAra karAvI zake che. jinakalpInI sAdhanAmAM A prakAranA apavAdano koI vikalpa nathI. teNe to zarIra nirapekSa thaIne grahaNa karelI pratimAonuM jIvana paryata pAlana karavAnuM hoya che, niravadya apavAda sevanathI paNa tenA jinakalpano bhaMga thaI jAya che ane tethI te prAyazcittane pAtra thAya che. uddezaka-5 saMpUrNa Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthanA [ 311] udezaka-ka | prAthana DRORODRORDROR * A uddezakamAM mukhyatve agItArtha sAdhu-sAdhvIonA AcAra mATe utsarga-apavAda mArga tathA AcAryAdinA atizayonuM kathana che. * sAdhu-sAdhvIe kuTuMbIjanonA gharomAM javA mATe AcAryAdinI viziSTa AjJA prApta karavI joIe. agItArtha athavA abahuzruta sAdhue paricita kuLamAM gocarI Adi mATe ekalA na javuM joIe. gItArtha sAdhunI sAthe ja javuM joIe. te gharamAM pahoMcyA pahelA banelI vastu ja levI joIe. pachI taiyAra thayelI vastu na levI joIe. * AcArya-upAdhyAyanA AcAra saMbaMdhI pAMca atizaya (vizeSatAo) hoya che ane gaNAvacchedakanA be atizaya hoya che. ke agItArtha aneka sAdhuone gItArthanI nizrA vinA nivAsa karavo kalpato nathI paraMtu paristhitivaza eka ke be rAta rahI zake che. vadhAre rahevAthI te badhA prAyazcittane prApta thAya che. * aneka prAkAravALA athavA mArgavALA upAzrayamAM ekalA sAdhue rahevuM na joIe ane eka dvAra athavA eka mArgavALA upAzrayamAM gItArtha sAdhu ekalA rahe, topaNa ubhayakALa dharmajAgaraNa karatA rahevuM joIe. * anya gacchamAMthI AvelA khaMDita-AcAravALA sAdhu-sAdhvIne pUrNa AlocanA, prAyazcitta karAvyA pachI upasthApita karI zakAya che, tenI sAthe AhAra-vihAra athavA nivAsa karI zakAya che ane tyArapachI tenA AcArya, upAdhyAya, guru AdinI nizrA nizcita karI zakAya che. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 312 zrIvyavahAra sUtra za5-6 zzzzzzzzzzzzz svatana-parinanA dhera goyarI gamana :| 1 bhikkhu ya icchejjA NAyavihiM ettae, No se kappai se there aNApucchittA NAyavihiM ettae, kappai se there ApucchittA NAyavihiM ettae / therA ya se viyarejjA, evaM se kappai NAyavihiM ettae / therA ya se No viyarejjA, evaM se No kappai NAyavihiM ettae / je tattha therehiM aviiNNe NAyavihiM ei, se saMtarA chae vA parihAre vA / No se kappai appasuyassa appAgamassa egANiyassa NAyavihiM ettae / kappai se je tattha bahussue babbhAgame teNa saddhiM NAyavihiM ettae / tattha se puvvAgamaNeNaM puvvAutte cAulodaNe, pacchAutte bhiliMgasUve, kappai se cAulodaNe paDiggAhittae, No se kappai bhiliMgasUve paDiggAhittae / tattha se puvvAgamaNeNaM puvvAutte bhiliMgasUve, pacchAutte cAulodaNe, kappai se bhiliMgasUve paDiggAhittae, No se kappai cAulodaNe paDiggAhittae / tattha se puvvAgamaNeNaM do vi puvvAutteM kappai dovi paDiggAhittae / tattha se puvvAgamaNeNaM do vi pacchAutte No se kappai do vi paDigAhittae / je se tattha puvvAgamaNeNaM puvvAutte kappai se paDiggAhittae / je se tattha puvvAgamaNeNaM pacchAutte No se kappai paDiggAhittae / bhAvArtha :- sAdhu svajanonA ghare gocarI javA icche, to sthavirone pUchyA vinA svajanonA ghare javuM kalpatuM nathI. sthavirone pUchIne svajanonA ghare javuM kahyuM che. sthavira muni jo AjJA Ape to svajanonA ghare javuM kahyuM che, sthavira muni jo AjJA na Ape to svajanonA ghare javuM kalpatuM nathI. sthavironI AjJA vinA jo svajanonA ghare jAya to te sAdhu dIkSA cheda athavA kaparUpa prAyazcittane prApta thAya che. alpazruta ane alpaAgamajJa ekalA sAdhu ke ekalA sAdhvIne svajanonA ghare javuM kalpatuM nathI; bahuzruta ane bahuAgamajJa sAdhunI sAthe svajanonA ghare javuM kalpa che. svajanonA ghare sAdhu-sAdhvIonA Agamana pahelA bhAta rAMdhelA hoya ane dALa pAchaLathI rAMdhe (sAdhunA gayA pahelAM gRhastha bhAta cUlAdi parathI utArI lIdhA hoya ane dALa sAdhunA AvyA pachI utAre) to bhAta levA kahyuM che paraMtu dALa levI kalpatI nathI. sAdhunA Agamana pahelAM dALa rAMdhelI hoya ane bhAta pAchaLathI rAMdhe, to dALa levI kahyuM che. paraMtu bhAta levA kalpatA nathI. svajanonA ghare sAdhunA Agamana pahelAM dALa ane bhAta baMne rAMdhelA taiyAra hoya, to baMne levA kahyuM che ane baMne pachI rAMdhelA hoya to baMne levA kalpatA nathI. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-6 . 313 ] A rIte jJAtijananA ghare sAdhunA Agamana pahelAM je AhAra agni uparathI utArI levAmAM Avyo hoya te levo kahyuM che, je AhAra sAdhunA Agamana pachI agni uparathI utAravAmAM Ave te levo kalpato nathI. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu ke sAdhvIne potAnA kuTuMbIjanone tyAM gocarI mATe javAno viveka pradarzita karyo che. sAmAnya rIte sAdhu-sAdhvI jenI nizrAmAM rahetA hoya, tenI AjJApUrvaka ja gocarI Adi pratyeka pravRtti kare che. prastuta sUtramAM potAnA pArivArika janonA ghera javA mATe viziSTa AjJA prApta karavAnuM vidhAna che. abahuzrata, agItArtha ane alpadIkSAparyAyavALA(traNa varSathI ochI) sAdhu ke sAdhvInI saMyama pariNAmonI paripakvatA na hovAthI ane kyAreka svajanonA mamattvathI saMyama maryAdAnuM ullaMghana thAya, kyAreka svajano mamattva bhAva chUTayo na hovAthI alpa dIkSA paryAyavALA sAdhune AkarSita karavAno prayatna kare, A rIte aneka anarthonI saMbhAvanA hovAthI alpa dIkSA paryAyavALA ke agItArtha sAdhu anya gItArtha sAdhuonI sAthe ja svajanonA ghera gocarI mATe jAya che. bahuzruta ane gItArtha sAdhu svayaM saMyama bhAvamAM paripakva hovAthI tene uparokta ApattinI saMbhAvanA nathI, tethI gItArtha sAdhu potAnA gurnAdikonI AjJApUrvaka svajanonA ghera ekalA jaI zake che. sUtramAM vidi zabdano prayoga che. jJAta eTale pUrva paricita mAtA-pitA Adi tathA pazcAtuM paricita zvasura Adi, teo sAtheno saMbaMdha te jJAtavidhi arthAt parivArajano, kuTuMbIjano. A zabdaprayogamAM jJAtijanonA ghare javAnA badhA prayojana samAviSTa che, tethI gocarI Adi anya koI paNa prayojanathI javAnuM hoya to tenA mATe A sUtrokta vidhinuM pAlana karavuM Avazyaka che. ukta vidhino bhaMga karavAthI te yathAyogya tapa athavA bedarUpa prAyazcittane prApta thAya che. taltha se puSpA mane.. A sUtrAzamAM gocarI sabaMdhI viveka pradarzita karyo che. sAdhu-sAdhvIne saceta padArtho ke saceta saMsRSTa padArtho grahaNa karavA kalpatA nathI, tethI agni saMskRSTa padArtho sAdhune mATe agrAhya ja che, tema chatAM sAdhune svajanonA ghare svajanonA mamattva bhAvanA kAraNe sUtrokta paristhitinI vizeSa saMbhAvanA rahe che, tethI niyama pAlanamAM vizeSa sAvadhAnI rAkhavA mATe sUtrakAre pRtha sUtra dvArA viSaya spaSTa karyo che. pArivArikajanonA gharamAM gocarIne mATe praveza karyA pachI khAdya padArtho taiyAra thayA hoya athavA cUlA parathI bhAta, dALa, athavA roTalI, dUdha Adi koI paNa padArtha utAre, to te levA na joIe. te padArtha utAravAmAM sAdhunuM nimitta hoya athavA na hoya paraMtu paricita kuLonA tathA upalakSaNathI anya sarva gharonA tevA padArtho sAdhu mATe agrAhya che. gharamAM praveza karyA pahelAM ja je khAdya padArtho taiyAra thayelA hoya te padArtho levA joIe. AcAryaAdinA atizaya - | 2 Ayariya-uvajjhAyassa gaNaMsi paMca aisesA paNNattA, taM jahA Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 314 | zrIvyavahAra sUtra Ayariya-uvajjhAe aMto uvassayassa pAe Nigijjhiya-Nigijjhiya papphoDemANe vA pamajjemANe vA NAikkamai / Ayariya-uvajjhAe aMto uvassayassa uccAra-pAsavaNaM vigiMcamANe vA visohemANe vA NAikkamai / Ayariya-uvajjhAe pabhU veyAvADiyaM icchAe karejjA icchAe No krejjaa| Ayariya-uvajjhAe ato uvassayassa egarAyaM vA durAyaM vA egao vasamANe NAikkamai / Ayariya-uvajjhAe bAhiM uvassayassa egarAyaM vA durAya vA egao vasamANe NAikkamai / bhAvArtha - gaNamAM AcArya ane upAdhyAyanA pAMca atizaya kahyA che. te A pramANe che- (1) AcArya ane upAdhyAya upAzrayanI aMdara dhULavALA paganI dhULa khaMkhere, kapaDAthI poMje athavA pramArjana kare, to maryAdA(jinAjJA)nuM ullaMghana thatuM nathI. (2) AcArya ane upAdhyAya upAzrayanI aMdara maLa - mUtrAdino tyAga tathA zuddhi kare to maryAdAnuM ullaMghana thatuM nathI. (3) AcArya athavA upAdhyAya icchA hoya to sevAnA kArya kare ane icchA na hoya to na kare, to paNa maryAdAnuM ullaMghana thatuM nathI. (4) AcArya ane upAdhyAya upAzrayanI aMdara koI vizeSa kAraNathI eka ke be rAta ekalA rahe to paNa maryAdAnuM ullaMghana thatuM nathI. (5) AcArya ane upAdhyAya upAzrayanI bahAra koI vizeSa kAraNathI eka ke be rAta ekalA rahe to paNa maryAdAnuM ullaMghana thatuM nathI. | 3 gaNAvaccheiyassa NaM gaNaMsi do aisesA paNNattA, taM jahA- gaNAvaccheie ato uvassayassa egarAyaM vA durAyaM vA egao vasamANe NAikkamai / gaNAvaccheie bAhiM uvassayassa egarAyaM vA durAyaM vA egao vasamANe NAikkamai / bhAvArtha - gaNamAM gaNAvacchedakanA be atizaya kahyA che, te A pramANe che(1) gaNAvacchedaka upAzrayanI aMdara koI vizeSa kAraNathI jo eka ke be rAta ekalA rahe to maryAdAnuM ullaMghana thatuM nathI. (2) gaNAvacchedaka upAzrayanI bahAra koI vizeSa kAraNathI eka ke be rAta ekalA rahe to maryAdAnuM ullaMghana thatuM nathI. vivecana : prastuta sUtromAM AcArya, upAdhyAya ane gaNAvacchedakanA atizayonuM nirUpaNa che. sAmAnya sarva sAdhuothI caturvidha saMghanA nAyaka sama AcArya ane upAdhyAyanI raheNI-karaNImAM je vizeSatA hoya, anya sAdhuo dvArA temane vizeSa anukuLatA prApta thatI hoya, te vizeSatAne prastutamAM atizaya kahyA che. ThANAMgasUtranA pAMcamA ane sAtamA sthAnamAM paNa AcArya-upAdhyAyanA pAMca ane sAta atizaya kahyA che. pAMca atizaya to prastuta sUtranI samAna che ane be vizeSa che yathA- (1) upakaraNAtizaya ane (2) bhaktapAnAtizaya. sAta atizayonuM tAtparya A pramANe che Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-6 315 (1) sAmAnya rIte sAdhu upAzrayamAM praveza karatA samaye upAzrayanI bahAra ja paganuM pramArjana kare che paraMtu AcArya Adi upAzrayanI aMdara paNa paganuM pramArjana karI zuddhi karI zake che. (2) grAmAdinI bahAra sthaMDila bhUmi hoya ane zArIrika anukULatA hoya, to sAdhu upAzrayamAM maLa tyAga karatA nathI paraMtu AcArya upAzrayathI saMlagna sthaMDila bhUmimAM maLatyAga karI zake che. (3) sahavartI sAdhuomAM gocarI Adi aneka sAmUhika kArya athavA vastra prakSAlana Adi sevAnA kArya paraspara karavA, te kartavya che paraMtu AcArya potAnI icchA pramANe anya sAdhuonI sevA Adi kare che. (4-5) sAmAnya rIte sAdhu ratnAdhika gurunI pAse athavA tenA daSTigata sthAnamAM ja sadA zayana, Asana, grahaNa kare che paraMtu AcArya ke upAdhyAya viziSTa sAdhanA Adi koIpaNa prayojanathI upAzrayanA koI ekAMta bhAgamAM athavA upAzrayanI bahAra ekalA eka ke be divasa rahI zake che. upakaraNAtizaya :- AcArya ane upAdhyAyanA vastra, pAtra Adi upakaraNo anya sAdhuothI varNa ane mUlyanI apekSAe zreSThatama hoya che ane parimANanI apekSAe paripUrNa hoya che. bhaktapAnAtizaya - sAmAnya rIte sAdhuo gariSTa padArthono AhAra karatA nathI paraMtu AcAryAdine gacchanI javAbadArInuM vahana karavAnuM hovAthI kyAreka AvazyakatAnusAra gariSTa AhAra karI zake che. sUtramAM AcArya, upAdhyAya, bannenA pAMca pAMca atizaya kahyA che ane gaNAvacchedakanA aMtima be atizaya bIjA sUtramAM kahyA che. prathama traNa atizaya gaNAvacchedakane mATe Avazyaka nathI, kAraNa ke gaNAvacchedaka--pada Rddhi saMpanna pada nathI paNa kAryavAhaka pada che, tethI tenA mATe aMtima be atizaya ja paryApta che. agItArtha sAdhuone sAthe rahevAno utsarga-apavAda mArga: 4 se gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA egavagaDAe egaduvArae egaNikkhamaNapavesAe (uvassae) No kappai bahUNaM agaDasuyANaM egayao vatthae / atthiyAiM ttha kei AyArapakappadhare, Natthi kei chee vA parihAre vA / NatthiyAiM ttha kei AyArapakappaghare se saMtarA chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- grAmathI rAjadhAnI sudhInA koIpaNa kSetramAM eka prAkAravALA, eka dvAravALA ane eka niSkramaNa-pravezavALA upAzrayamAM aneka akRtazruta-alpa zrutavALA, agItArtha sAdhuone eka sAthe rahevuM kalpatuM nathI. te sAdhuo koI AcAraprakalpadhara hoya arthAt te agItArtha sAdhuo gItArtha sAdhunI sAthe eka prAkArAdivALA sthAnamAM rahe to alpazrutavALA sAdhuo dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thatAM nathI. jo te sAdhuomAM koI AcAra prakalpadhara na hoya ane te agItArtha sAdhuo eka prAkArAdivALa / sthAnamAM rahe, to te maryAdA ullaMghanane kAraNe dIkSA cheda athavA taparUpa prAyazcittane prApta thAya che. 5 se gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA abhiNivvagaDAe abhiNiduvArAe abhiNikkhamaNa-pavesaNae (uvassae) No kappai bahUNaM agaDasuyANaM egayao vatthae / Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 zrIvyavahAra sUtra atthiyAiM ttha kei AyArapakappadhare, je tattiyaM rayaNi saMvasai, Natthi gaM kei chee vA parihAre vA, NatthiyAiM NaM kei AyArapakappadhare je tattiyaM rayaNi saMvasai savvesi tesiM tappattiyaM chee vA parihAre vA / bhAvArtha :- grAmathI rAjadhAnI sudhInA koIpaNa kSetramAM aneka prAkAravALA, aneka dvAravALA ane aneka niSkramaNa- pravezavALA upAzrayamAM aneka akRtazruta-agItArtha sAdhuone eka sAthe rahevuM kalpatuM nathI. teone trIjA divase jo koI AcAra kalpaghara(gItArtha) sAdhunI nizrA maLI jAya to teo dIkSA cheda athavA parihAra taparUpa prAyazcittane prApta thatA nathI. trIjA divase paNa AcAra kalpaghara(gItArtha) sAdhunI nizrA na maLe to te badhAne maryAdAnA ullaMghananA kAraNe dIkSA cheda athavA tapa prAyazcittane prApta thAya che. vivecanaH prastuta sUtromAM eka ke aneka agItArtha sAdhuone sAthe rahevAnA utsarga ane apavAda mArganuM pratipAdana che. agaDamuya :- amRtazruta. AcArAMga sUtra, nizIthasUtra, Avazyaka sUtra, dazavaikAlika sUtra, uttarAdhyayana sUtrane arthasahita kaMThastha--dhAraNa nahIM karanArA abahuzruta sAdhuo akRtazruta kahevAya che. saMghADAnA pramukha banIne vicaraNa karavAnI yogyatA prApti mATe Avazyaka sUtra, dazavaikAlika sUtra, uttarAdhyayana sUtra, AcArAMga sUtra ane nizIthasUtranuM adhyayana tathA te zAstrone kaMThastha dhAraNa karavA jarUrI che, tathAprakAranI yogyatA vinAnA eka athavA aneka akRtazruta sAdhuone gItArtha sAdhunI nizrA vinA vicaraNa karavAno niSedha trIjA uddezAnA prathama sUtramAM karyo che. agItArtha sAdhuo gItArtha sAdhunI nizrAmAM ja rahe che, tema chatAM kyAreka koI grAmAdimAM amRtazrutI sAdhuone choDIne bahuzruta sAdhu vihAra karI jAya to te agItArtha sAdhu tyAM rahI zakatA nathI. sUtrakAre upAzrayanI vividha sthitinA vikalpo dvArA A viSayane spaSTa karyo che. jo upAzrayamAMthI nIkaLavAno tathA temAM praveza karavAno mArga eka ja hoya to tyAM agItArtha sAdhune eka divasa paNa rahevuM kalpatuM nathI ane te upAzrayamAM AvavA javAnA mArga aneka hoya to agItArtha sAdhuone ekalA (gItArtha vinA) eka ke be divasa rahevuM kalpe che, trIjA divase gItArtha sAdhunI nizrA vinA tyAM rahe to tene prAyazcitta Ave che. saMkSepamAM aneka agItArtha sAdhuone sAthe rahevAmAM saMyama hAninI saMbhAvanA hovAthI gItArtha sAdhunI nizrA vinA eka ke aneka agItArtha sAdhuoe sAthe rahevuM, te yogya nathI. OMvasa:- sUtramAM prayukta vaDA Adi vizeSaNo sAdhune rahevAnA sthAna-upAzrayathI saMbaMdhita che, bhASyakAre sUtrokta zabdone upAzrayathI saMbaMdhita mAnIne ja A sUtranuM vistRta vivecana karyuM che, paraMtu upalabdha pratiomAM vaAEyazabda lipidoSathI chUTI gayo hoya, tema pratIta thAya che tethI prastuta saMskaraNamAM vasaya zabdane kauMsamAM rAkhyo che. ekalA sAdhune rahevAno utsarga-apavAda : 6 se gAmaMsi vA jAva rAyahANiMsi vA abhiNivvagaDAe abhiNiduvArAe Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-6 317 abhiNikkhamaNa-pavesAe (uvassae) No kappai bahusuyassa babbhAgamassa egANiyassa bhikkhussa vatthae, kimaMga puNaM appasuyassa appAgamassa ? bhAvArtha :- grAmathI rAjadhAnI sudhInA koIpaNa kSetramAM aneka prAkAravALA, aneka dvAravALA ane aneka niSkramaNa-pravezavALA upAzrayamAM ekalA bahuzruta ane bahu AgamajJa sAdhue paNa rahevuM kalpatuM nathI to alpazruta ane alpa AgamajJa ekalA sAdhune rahevuM kema kalpe ? arthAt kalpatuM nathI. 7 se gAmaMsi vA jAva rAyahANiMsi vA egavagaDAe egaduvArAe egaNikkhamaNapavesAe ( uvassae) kappara bahusuyassa babbhAgamassa egANiyassa bhikkhussa vatthae, ubhao kAlaM bhikkhubhAvaM paDijAgaramANassa / bhAvArtha:- grAmathI rAjadhAnI sudhInA koIpaNa kSetramAM eka prAkAravALA, eka dvArAvALA, eka niSkramaNapravezavALA upAzrayamAM bahuzruta, bahuAgamajJa sAdhue ubhayakALa saMyamabhAvanI jAgRti rAkhIne ekalA rahevuM kalpe che. vivecanaH prastuta sUtramAM bahuzruta, gItArtha sAdhue grAmAdimAM kayA upAzrayamAM, kevI rIte ekalA rahevuM athavA na rahevuM tenuM spaSTIkaraNa che. sAmAnya sAdhu-sAdhvIne mATe ekala vihArano niSedha che paraMtu bahuzruta, gItArtha ane guNasaMpanna sAdhu ekalA vicarI zake che. te bahuzruta sAdhu paNa aneka dvAravALA upAzrayamAM ekalA rahI zakatA nathI paraMtu eka dvAravALA upAzrayamAM sAdhavAnI ane jAgRtipUrvaka rahI zake che. aneka dvAravALA upAzrayamAM ekalA rahevAmAM aneka anarthonI saMbhAvanA che. aneka dvAramAMthI kyAre koNa AvI jAya tenuM dhyAna ekalA sAdhu rAkhI zakatA nathI. cora, lUMTArA vagere upadravakArI loko AvIne sAdhune parezAna kare, upakaraNo vagere corI jAya, kyAreka koI strI vagere game te dvArathI AvIne game tevA AkSepo mUke, AvA aneka anarthothI dUra rahevA mATe aneka dvA2vALA sthAnamAM ekalA sAdhu rahe nahIM. eka dvAravALA sthAnamAM sAdhu potAnI surakSA saraLatAthI karI zake che. eka dvAravALA sthAnamAM paNa sAdhu potAnA vairAgyabhAvanI puSTi thAya, AtmaguNo pragaTa thAya, te lakSapUrvaka dharma jAgaraNa karatA rahe che. abrahmacarya bhAvonuM prAyazcitta : 8 | jattha ee bahave itthIo ya purisA ya paNhAveMti tattha se samaNe NiggaMthe aNNayaraMsi acittaMsi soyaMsi sukkapoggale NigghAemANe hatthakammapaDisevaNapatte Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha :- aneka strI puruSonI abrahma kriyAo joIne je zramaNa nigraMtha hastakarmanA saMkalpathI kuceSTA kare to tene anuAtika(guru) mAsika prAyazcitta Ave che. 9 jattha ee bahave itthIo ya purisA ya paNhAveMti tattha se samaNe NiggaMthe Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 318 ] zrIvyavahAra sUtra aNNayaraMsi acittaMsi soyaMsi sukkapoggale NigyAemANe mehuNapaDisevaNapatte Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha - aneka strI puruSonI abrahma kriyAo joIne jyAM aneka strI puruSa maithuna kriyA karatAM hoya, je zramaNa nigraMtha maithuna sevananA saMkalpathI kuceSTA kare to tene anuddhAtika(guru) cAturmAsika prAyazcitta Ave che. anya gaNamAMthI AvelA sAdhu-sAdhvIne gaNamAM levAnI vidhiH10 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA aNNagaNAo AgayaM NiggaMthiM khuyAyAraM, sabalAyAraM, bhiNNAyAraM, saMkiliTThAyAraM tassa ThANassa aNAloyAvettA apaDikkamAvettA, aNiMdAvettA, agarahAvettA, aviuTTAvettA, avisohAvettA, akaraNAe aNabbhuTThAvettA, ahArihaM pAyacchittaM apaDivajjAvettA, uvaTThAvettae vA, saMbhujittae vA saMvasittae vA tIse ittariyaM disaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha:- khaMDita AcAra, zabala AcAra, bhinna AcAra ane saMkliSTa AcAravALI anya gacchamAMthI AvelI sAdhvIne gacchavAsI sAdhu-sAdhvIo tenA doSonI AlocanA, pratikramaNa, sevita pApanI niMdA, gaha, vyutsarjana, Atma vizuddhi ane te pApanuM pharI sevana na karavAnI pratijJA na karAve tathA doSane anurUpa prAyazcittano svIkAra na karAve tyAM sudhI (te anya gacchIya) te sAdhvIne cAritramAM sthApita karavI, tenI sAthe rahevuM kalpatuM nathI tathA dizA-anudizAno nirdeza karavo kalpato nathI. arthAtu tenA AcArya, upAdhyAya, pravartinI koNa che? teno nirdeza(uddeza) karavo kalpato nathI. |11 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA aNNagaNAo AgayaM NiggaMthaM khuyAyAraM jAva saMkiliTThAyAraM tassa ThANassa aNAloyAvettA jAva ahAriha pAyacchittaM apaDivajjAvettA uvaTThAvettae vA saMbhujittae vA saMvasittae vA tasse ittariyaM disaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArthaH- khaMDita AcAra yAvatu saMkliSTa AcAravALA anya gacchamAMthI AvelA sAdhune (gacchavAsI) sAdhu-sAdhvIoe AlocanA yAvatu doSane anurUpa prAyazcittano svIkAra karAvyA vinA tene (anya gacchIya sAdhune) cAritramAM sthApita karavA, tenI sAthe eka maMDaLamAM besIne bhojana karavuM, eka sthAnamAM sAthe rahevuM kalpatuM nathI tathA tenA AcArya, upAdhyAya koNa che? teno nirdeza karavo kalpato nathI. vivecana : prastuta sUtromAM brahmacaryabhaMga Adi kAraNe koI sAdhu-sAdhvI svataH gaccha choDIne anya gacchamAM Ave tenI athavA gacchamAMthI bahAra mUkyA pachI pharI tene gacchamAM levAnI vidhi pradarzita karI che. - dUSita AcAravALA sAdhu-sAdhvI potAnA sarva doSonI AlocanA, pratikramaNa tathA prAyazcitano svIkAra kare ane pharI te doSa sevana na karavAnI pratijJA kare, tyArapachI ja tene gacchamAM laI zakAya che, Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-6 . [ 319 ] tyArapachI ja tenI sAthe AhAra-pANIno vyavahAra, sAthe rahevuM vagere sAMbhogika vyavahAra karI zakAya che. gacchamAM lIdhA pachI ane tene punaH upasthApanA karyA pachI vuiM nA AAiM va..... te sAdhu ke sAdhvInA AcArya, upAdhyAya, pravartinI athavA guruno nirdeza karAya che athavA te konI nizrA svIkAre che, teno nirdeza karAya che. keTalAka AcAryo kisa vA ahiM vA... no artha karatAM kahe che ke doSanI AlocanAdi na kare tyAM sudhI alpakALa mATe ke pAvajIvana mATe AcArya, upAdhyAya, pravartinI Adi pada ApavA ke dhAraNa karavA kalpatA nathI. prastuta sutradrayanA sthAne vibhinna pratiomAM bhinnatA jovA maLe che. keTalIka pratomAM sAdhvInA be sUtra che, keTalIka pratomAM sAdhu-sAdhvInA cAra sUtra che. bhASya ane vyAkhyA graMthonA AdhAre prastuta saMskaraNamAM prathama sUtra sAdhvInuM ane bIjuM sUtra sAdhunuM rAkhyuM che. te uddezaka-6 saMpUrNa . Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrIvyavahAra sUtra uddezaka prAkathana OROBOROROOROR A uddezakamAM anya gacchamAMthI AvelA sAdhvIne svagamAM levAnI vidhi tathA sAdhu-sAdhvInA parasparanA sAMbhogika vyavahAra, svAdhyAyakAla, zayyAtara saMbaMdhI nirNaya vagere vividha viSayonuM varNana che. pravartinI Adi sAdhvI anya gacchathI AvelI dUSita AcAravALI sAdhvIne AcArya Adine pUchyA vinA tathA tenA doSonI zuddhi karAvyA vinA rAkhI zakatA nathI, paraMtu AcArya Adi dUSita AcAravALI sAdhvInA doSonI zuddhi karAvIne pravartinI Adi sAdhvIone pUchyA vinA paNa gacchamAM laI zake che. upekSApUrvaka traNavArathI vadhAre vAra eSaNAdoSanuM sevana athavA vyavasthAbhaMga vagere karanAra te sAdhu sAdhvInI sAthe AhAra saMbaMdha Adi vyavahArono parityAga karAya che. tema karavA mATe sAdhvIonI sAthe pratyakSa vAtacIta karavI jarUrI nathI paraMtu sAdhu sAthe pratyakSa vAtacIta karIne ja saMbaMdha viccheda karavAmAM Ave che. sAdhu kayAreka sAdhvIne dIkSA ApI zake che ane sAdhvI kayAreka sAdhune dIkSA ApI zake che paraMtu tene potAnI nizrAmAM rAkhatA nathI. sAdhvI atidUra rahelA AcArya athavA pravartinInI nizrAno svIkAra karIne dIkSA grahaNa karatA nathI paraMtu sAdhu dUra rahelA AcAryanI nizrA svIkArIne paNa dIkSA laI zake che. sAdhvI atidUra gayelA sAdhvInI dUra rahIne ja kSamA yAcanA karI zake che paraMtu sAdhune kSamApanA karavA mATe paraspara pratyakSa maLavuM Avazyaka che. utkAlamAM (bIjA-trIjA praharamAM) kAlikasUtrano svAdhyAya na karavo joIe paraMtu kayAreka sAdhvI, upAdhyAya Adine svAdhyAya saMbhaLAvI zake che. batrIsa prakArano asvAdhyAya kALa hoya tyAre svAdhyAya na karavo ane jayAre asvAdhyAya na hoya tyAre avazya svAdhyAya karavo. potAnA zArIrika asvAdhyAyamAM svAdhyAya na karavo paraMtu te kAla daramyAna sAdhu-sAdhvI paraspara sUtrArthanI vAcanA ApI zake che. trIsavarSanA dIkSAparyAya sudhInA sAdhvIoe upAdhyAya ke pravartinInI nizrAvinA rahevuM na joIe. ane 60 varSa sudhInA dIkSAparyAyavALA sAdhvIoe AcAryanI dIkSA vinA rahevuM na joIe. vihAra karatA mArgamAM koI sAdhu kALadharma pAme to anya sAdhuoe mRtadehane yogya vidhithI tathA yogya sthAnamAM paraThI devo joIe. tenA upayogI upakaraNa hoya to grahaNa karI AcAryanI AjJA laIne upayogamAM laI zakAya che. sAdhu koIpaNa sthAnamAM te sthAnanA mAlikanI AjJA vinA rahetA nathI. sAdhune sthAnanI AjJA pradAna karanAra zayyAtara kahevAya che. zayyAtaranA gharanA AhAra-pANI sAdhune agrAhya che, zayyAtara makAna vacce athavA bhADe Ape to navA svAmInI athavA pahelAnA svAmInI athavA baMnenI AjJA laI zakAya che. rAjA athavA rAjyavyavasthA parivartita thavAthI te rAjyamAM vicaraNa karavA mATe pharI AjJA levI Avazyaka che. jo rAjAnA rAjakumAra Adi vaMzaja rAjA bane to pUrvottAthI vicaraNa karI zakAya che. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6deza-9 3ra1 66za-7 222222PPPPPPP anyagaNamAMthI AvelA sAdhvIne rAkhavA mATe pRcchA - | 1 je NiggaMthA ya NiggaMthIo ya saMbhoiyA siyA, No kappai NiggaMthINaM NiggaMthe aNApucchittA aNNagaNAo AgayaM NiggaMthi khuyAyAraM jAva saMkiliTThAyAraM tassa ThANassa aNAloyAvettA jAva ahAriha pAyacchittaM apaDivajjAvettA pucchittae vA vAettae vA uvaTThAvettae vA saMbhujittae vA saMvasittae vA tIse ittariyaM dIsaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- sAMbhogika sAdhu-sAdhvIomAMthI koI sAdhvI pAse anyagaNanI khaMDita AcAravALI thAvata saMkaliSTa AcAravALI koI sAdhvI Ave to sAdhune(AcAryAdine) pUchyA vinA ane teNe pahelAM sevana karelA doSanI AlocanA temaja doSane anurUpa prAyazcittano svIkAra karAvyA vinA tene prazna pUchavA, vAcanA devI, cAritramAM pharIne upasthApita karavI, tenI sAthe besIne bhojana karavuM ane sAthe rAkhavI kalpatI nathI tathA thoDA samayane mATe paNa tenA AcArya AdinI nizrAno nirdeza karavo athavA dhAraNa karavo kalpato nathI. | 2 je NiggaMthA ya NiggaMthIo ya saMbhoiyA siyA, kappai NiggaMthINaM NiggaMthe ApucchittA aNNagaNAo AgayaM NiggaMthiM khuyAyAraM jAva saMkiliTThAyAraM tassa ThANassa AloyAvettA jAva ahArihaM pAyacchittaM paDivajjAvettA pucchittae vA vAettae vA uvaTThAvettae vA saMbhujittae vA saMvasittae vA tIse ittariyaM dIsaM vA aNudisa vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- sAMbhogika sAdhu-sAdhvIomAMthI koI sAdhvI pAse anyagaNanI khaMDita AcAra vALI thAvatuM saMkliSTa AcAravALI sAdhvI Ave, to sAdhune (AcAryAdine) pUchIne ane teNe pahelA sevana karelA doSanI AlocanA temaja doSane anurUpa prAyazcittano svIkAra karAvIne pachI ja tene prazna pUchavA, vAcanA devI, cAritramAM pharI upasthApita karavI, tenI sAthe besIne bhojana karavuM ane sAthe rAkhavI kalpa che tathA thoDA divasa mATe tenA AcAryAdinI nizrAno nirdeza karavo tathA dhAraNa karavA kahyuM che. | 3 je NiggaMthA ya NiggaMthIo ya saMbhoiyA siyA, kappai NiggaMthANaM NiggaMthIo ApucchittA vA aNApucchittA vA aNNagaNAo AgayaM NiggaMthiM khuyAyAraM jAva saMkiliTThAyAraM tassa ThANassa AloyAvettA jAva ahArihaM pAyacchittaM paDivajjAvettA pucchittae vA vAettae vA uvaTThAvettae vA saMbhujittae vA saMvasittae vA tIse ittariyaM disaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhArettae vA taM ca NiggaMthIo No icchejjA, sayameva NiyaMThANe / Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3rara | zrIvyavahAra sUtra bhAvArtha :- sAMbhogika sAdhu-sAdhvIomAMthI koI sAdhu(AcAryAdi)nI pAse jo anya gaNanI khaMDita AcAravALI vAvata saMkaliSTa AcAravALI sAdhvI Ave to sAdhvIone pUchIne athavA pUchyA vinA paNa teNe sevana karelA doSonI AlocanA tathA doSane anurUpa prAyazcittano svIkAra karAvIne tene prazna pUchavA, vAcanA devI, cAritramAM pharIne upasthApita karavI, sAthe besIne AhAra karavAnI ane sAthe rAkhavAnI AjJA devI kahyuM che tathA alpa samaya mATe tenA AcArya AdinI nizrAno nirdeza karavo athavA dhAraNa karavA kahyuM che, paraMtu jo sAdhvIo te sAdhvIne rAkhavA na icche to teNe pharI potAnA gaNamAM cAlyA javuM joIe. vivecana : prastuta sutramAM anya gacchamAMthI AvelI khaMDita AcAravALI sAdhvIne rAkhavA mATe sAMbhogika sAdhu athavA sAdhvIne pUchavA saMbaMdhI vidhAna che. sAdhvInI pAse anya gacchamAMthI doSita AcAravALI sAdhvI Ave to te potAnA sAMbhogika sAdhuone arthAt AcArya, upAdhyAya Adine pUchIne, temanI AjJA prApta ja te sAdhvIne rAkhI zake che, tene vAcanA daI, laI zake che, upasthApita karI zake che athavA tenI sAthe AhAra karavo, sAthe rahevuM Adi vyavahAra karI zake che, paraMtu AcAryAdine pUchyA vinA, salAha lIdhA vinA tevA sAdhvInI sAthe ukta kArya karavuM athavA svayaM nirNaya karavo kalpato nathI. AcArya Adi jo anyatra hoya to temanI AjJA maLe tyAM sudhI rAha jovI joIe. sAdhunI pAse arthAt AcAryAdinI pAse tevI sAdhvI Ave to tenA mATe sAdhvIone arthAt pravartinIne pUchIne athavA kayAreka pUchyA vinA paNa svayaM nirNaya karI zake che ane te sAdhvIne pravartinIne soMpI zake che temaja te sAdhvInA AcArya, upAdhyAya athavA pravartinIno nirdeza paNa karI zake che. tyArapachI te sAdhvInI viSama prakRti Adi koI paNa kAraNe pravartinI tene na rAkhI zake, to te sAdhvIe potAnA pUrva sthAnamAM pAchA javuM joIe. saMbaMdhaviccheda karavA mATenA niyamo:| 4 je NiggaMthA ya NiggaMthIo ya saMbhoiyA siyA, No NhaM kappai NiggaMthANaM parokkhaM pADiekkaM saMbhoiyaM visaMbhoiyaM karettae, kappai NhaM NiggaMthANaM paccakkhaM pADiekkaM saMbhoiyaM visaMbhoiyaM karettae / jattheva aNNamaNNaM pAsejjA tattheva evaM vaejja- ahaM NaM ajja ! tumae saddhiM imaMmi kAraNammi paccakkhaM pADiekkaM saMbhoiyaM visaMbhoiyaM karemi / se ya paDitappejjA evaM se No kappai paccakkhaM pADiekkaM saMbhoiyaM visaMbhoiyaM karettae / se ya No paDitappejjA evaM se kappai paccakkhaM pADiekkaM saMbhoiyaM visaMbhoiyaM karettae / bhAvArtha :- je sAdhu-sAdhvIo sAMbhogika che, temAM sAdhune parokSamAM sAMbhogika vyavahAra baMdha karIne visaMbhogI karavA kalpatA nathI paraMtu pratyakSamAM sAMbhogika vyavahAra baMdha karIne tene visaMbhogI karavA Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-7 | 323] kahyuM che. jyAre teo eka bIjAne maLe tyAre A pramANe kahe ke- he Arya! huM amuka kAraNe tamArI sAthe pratyakSa sAMbhogika vyavahAra baMdha karIne tamane visaMbhogI karuM chuM. A pramANe kahevAthI jo te prazcAttApa kare to pratyakSamAM paNa tenI sAthe sAMbhogika vyavahAra baMdha karIne tene visaMbhogI karavA kalpatA nathI ane jo te pazcAttApa na kare to pratyakSamAM tenI sAthe sAMbhogika vyavahAra baMdha karIne tene visaMbhogI karavA kahyuM che. | 5 je NiggaMthA ya NiggaMthIo ya saMbhoiyA siyA, No NaM kappai NiggaMthINaM paccakkhaM pADiekkaM saMbhoiyaM visaMbhoiyaM karettae, kappai NaM parokkhaM pADie kkaM saMbhoiyaM visaMbhogaM karettae / jattheva tAo appaNo Ayariya-uvajjhAe pAsejjA, tattheva evaM vaejjA- ahaM NaM bhaMte ! amugIe ajjAe saddhiM imammi kAraNammi parokkhaM pADiekkaM saMbhoiyaM visaMbhoiyaM karemi / sA ya paDitappejjA evaM se No kappai parokkhaM pADiekkaM saMbhoiyaM visaMbhoiyaM karettae / sA ya se No paDitappejjA evaM se kappai parokkhaM pADie kkaM saMbhoiyaM visaMbhogaM karettae / bhAvArtha:- je sAdhu-sAdhvIo sAMbhogika che, temAM sAdhvIne pratyakSamAM sAMbhogika vyavahAra baMdha karIne visaMbhoga karavA kalpatA nathI paraMtu parokSamAM sAMbhogika vyavahAra baMdha karIne tene visaMbhoga karavA kahyuM che. jyAre te potAnA AcArya athavA upAdhyAyanI sevAmAM jAya, tyAre te A pramANe kahe ke he bhagavAnuM ! huM amuka AryAnI sAthe amuka kAraNe parokSarUpamAM sAMbhogika vyavahAra baMdha karIne tene visaMbhogI karavA icchuM chuM. tyAre te sAdhvI jo AcArya-upAdhyAyanI pAse potAnA sevana karelA doSano pazcAttApa kare to tenI sAthe parokSamAM paNa sAMbhogika vyavahAra baMdha karavo tathA tene visaMbhogI karavA kalpatA nathI. jo te pazcAttApa na kare to parokSamAM tenI sAthe sAMbhogika vyavahAra baMdha karIne tene visaMbhogI karavA kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM sAMbhogika vyavahArano viccheda karavAnI vidhi pragaTa karI che. sAdhune jo bIjA sAdhunI sAthe vyavahAra baMdha karavo hoya to tenI samakSa tenA doSonuM spaSTa kathana karIne te vyavahAra baMdha karavAnuM kahI zake che. sUtramAM prayukta 'sAdhu' zabdathI ahIM 'AcArya' samajavA joIe kAraNa ke AcArya ja gacchanA anuzAstA hoya che. temane jANa karyA vinA koI paNa sAdhue anya sAdhunI sAthe vyavahAra baMdha karavo ucita nathI. sAdhvIoe sAdhunI samakSa arthAt AcAryAdinI samakSa nivedana karavuM Avazyaka hoya che, paraMtu AcAryAdi sAdhu-sAdhvIonI salAha lIdhA vinA ja koI paNa sAdhu-sAdhvIne sAMbhogika ke visAMbhogika karI zake che. prazvanuM pavipaf :- pratyakSa sAMbhogika vyavahAra baMdha karIne visaMbhogI karavA. sAdhune bIjA je sAdhu sAthe vyavahAra baMdha karavo hoya, te sAdhunI samakSa AcAryAdine nivedana kare ke "A sAdhunI amuka Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra4 zrIvyavahAra sUtra pravRttinA kAraNe huM tenI sAthenA vyavahAra baMdha karavA icchuM chuM' A prakAranuM kathana te sAdhunI upasthitimAM karavuM, tene 'pratyakSa visaMbhogI' karavA kahevAya che. parovavuM pADi... parokSamAM sAMbhogika vyavahAra baMdha karIne visaMbhogI karavA. sAdhvIne bIjA je sAdhvI sAthe vyavahAra baMdha karavo hoya, te sAdhvInI anupasthitimAM AcAryAdine nivedana kare ke 'amuka sAdhvInI amuka pravRttinA kAraNe huM tenI sAthenA vyavahAra baMdha karavA icchuM chuM.' A prakAranuM kathana te sAdhvInI gerahAjarImAM karavuM tene 'parokSa visaMbhogI' karavA kahevAya che. A prakAranA nivedana pachI sadoSa sAdhu athavA sAdhvI potAnA doSono pazcAttApa karIne saraLatApUrvaka prAyazcittano svIkAra kare to tenI sAthe saMbaMdha kAyama rAkhI zakAya che. jo te potAnA doSono pazcAttApa na kare to saMbaMdha viccheda karavAmAM Ave che. ThANAMgasUtra sthAna-3 tathA sthAna-9mAM saMbhoga viccheda karavAnA kAraNa kahyA che ane bhASyamAM paNa tenA aneka kAraNa kahyA che. saMkSepamAM (1) mahAvrata, samiti, gupti tathA samAcArImAM upekSApUrvaka cothIvAra doSa lagADe, (2) pArzvasthAdinI sAthe vAraMvAra saMsarga kare (3) guruAdinI sAthe virodhabhAva rAkhe, A traNa kAraNe sAdhu-sAdhvInI sAthe saMbaMdha viccheda karI zakAya che. pravrujita karavA mATenA vidhi niSedhaH 6 No kappai NiggaMthANaM NiggaMthiM appaNo aTThAe pavvAvettae vA muMDAvettae vA, sehAvettae vA uvaTThAvettae vA saMvasittae vA saMbhujittae vA tIse ittariyaM disaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- koI sAdhune potAnI ziSyA banAvavA mATe sAdhvIne dIkSita karavA, muMDita(loca) karavA, grahaNa ane Asevana zikSAno bodha Apavo, upasthApita-vaDI dIkSA ApavI, sAthe rahevuM, sAthe besIne bhojana karavuM, thoDA samaya mATe tenA AcArya-upAdhyAya ane pravartinInI nizrAno nirdeza karavo kalpato nathI ke navadIkSita sAdhvIe temanI nizrA dhAraNa karavI kalpatI nathI. 7 kappai NiggaMthANaM NiggaMthiM aNNesiM aTThAe pavvAvettae vA jAva saMbhujittae, vA, tIse ittariyaM disaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- koI sAdhune bIjAnI ziSyA banAvavA mATe koI sAdhvIne pravrujita karavA yAvat sAthe besIne bhojana karavuM vagere pravRtti kalpe che tathA thoDA samayane mATe tenA AcArya, upAdhyAya ke pravartinInI nizrAno nirdeza karavo ke navadIkSita sAdhvIne temanI nizrA dhAraNa karavI kalpe che. 8 No kappai NiggaMthINaM NiggaMthaM appaNo aTThAe pavvAvettae vA jAva sabhuMjittae vA tIse ittariyaM disaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- koI sAdhvIne potAnA ziSya banAvavA mATe sAdhune pravrujita karavA yAvat sAthe besIne bhojana karavuM, vagere pravRtti kalpatI nathI, tathA thoDA samayane mATe AcArya, upAdhyAya AdinI nizrAno nirdeza karavo ke dhAraNa karavo paNa kalpato nathI. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udezaka-7 325 | | 9 kappai NiggaMthINaM NiggaMtha aNNesiM aTThAe pavvAvettae vA jAva saMbhujittae vA tIse ittariya disaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhArettae vA / bhAvArtha :- koI sAdhvIne anyanA ziSya banAvavAne mATe sAdhune pravrajita karavA yAvata sAthe besIne bhojana karavuM vagere pravRtti kalpe che tathA thoDA samayane mATe tenA AcArya, upAdhyAya ke pravartinInI nizrAno nirdeza karavo ke dhAraNa karavA kahyuM che. vivecanaH sAmAnya rIte sAdhunI dIkSA AcArya, upAdhyAya dvArA ane sAdhvInI dIkSA AcArya, upAdhyAya athavA pravartinI dvArA ApavAmAM che. kayAreka koI gItArtha sAdhu paNa sAdhu athavA sAdhvIne dIkSita karI zake che. A rIte koI paNa gItArtha sAdhvI paNa sAdhu athavA sAdhvIne dIkSita karI zake che, paraMtu tene AcAryanI AjJA levI Avazyaka hoya che. koI sAdhune dIkSita karavA hoya to AcArya, upAdhyAyanA ziSya banAvavA mATe dIkSita karI zakAya che ane sAdhvIne dIkSita karavA hoya to AcArya, upAdhyAya athavA pravartinInA ziSyA banAvavA mATe dIkSita karI zakAya che paraMtu sAdhu potAnA ziSyA banAvavA mATe sAdhvIne ane sAdhvI potAnA ziSya banAvavA mATe sAdhune dIkSita karI zakatA nathI. dUrastha gurunA nirdezapUrvaka dIkSA grahaNaH10 No kappai NiggaMthiNaM viikiTThiyaM disaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhAratA vA bhAvArtha - sAdhvIone dUra rahelA pravartinI athavA guNIno uddeza ke nirdeza karIne dIkSA ApavI ke levI (dhAraNA karavI) kalpatI nathI. 11 kappai NiggaMthANaM viikiTThiyaM disaM vA aNudisaM vA uddisittae vA dhArettae vaI bhAvArtha :- sAdhune dUra rahelA AcArya athavA guru Adino uddeza ke nirdeza karIne dIkSA ApavI ke dhAraNa karavI kahyuM che. vivecanaH prastuta sUtromAM dUranA kSetramAM rahelA guru AdinA nirdeza pUrvaka dIkSA grahaNa karavAnA utsargaapavAda mArganuM kathana che. - sAdhvIe dIkSita thavuM hoya tyAre kSetrathI atyaMta dUra rahelA pravartinIno nirdeza karIne anya pAse dIkSita thavuM kalpatuM nathI, kAraNa ke dIkSA laIne te ekalI vihAra karIne dUranA kSetramAM rahelA potAnA guruNI pAse pahoMcI zakatI nathI ane kSetra dUra hovAthI tene mUkavA javAnI bIjA sAdhvIone anukULatA rahetI nathI. A rIte navadIkSita sAdhvIne potAnA guruNI pAse pahoMcavAmAM dIrghakAla vyatIta thAya, temAM Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 ] zrIvyavahAra sUtra tenA bhAva parivartana thaI jAya, te bImAra thaI jAya, tenA guNI bImAra thaI jAya athavA kALa karI jAya ItyAdi sthitiomAM aneka saMkalpa-vikalpa athavA kaleza, azAMti utpanna thavAnI saMbhAvanAo rahe che, mATe ati dUra rahelA guNI Adino nirdeza karI anya pAse dIkSita thavuM, te sAdhvIne mATe yathocita nathI. sAmAnya rIte sAdhune paNa dUra rahelA AcArya AdinI nizrAno nirdeza karI koInI pAse dIkSita thavuM kalpatuM nathI kAraNa ke sAdhvIne mATe kahelA doSonI saMbhAvanA sAdhu mATe paNa saMbhavita che. to paNa bIjA sUtramAM je chUTa ApI che teno Azaya spaSTa karatAM bhASyakAra kahe che ke jo dIkSita thanAra sAdhu pUrNa svastha temaja jJAnI, saMvigna ane svayaM dharmanA upadezaka hoya ane tenA AcArya paNa saMvigna hoya to te sAdhu dUra kSetramAM anya pAse dIkSita thaI zake che. yogya guNasaMpanna ane svastha sAdhu ekalA vihAra karIne potAnA guru pAse pahoMcI zake che, temAM anya doSonI saMbhAvanA rahetI nathI, tethI dUrastha AcArya, upAdhyAyano nirdeza karIne yogya sAdhune dIkSA ApI zakAya che. keTalAka AcAryo A sUtrano artha A pramANe kare che ke- vikaTa dizA (dUra dezamAM) ane ghaNA vikaTa kSetramAM (ghaNA dUra dezamAM) sAdhvIe vihAra karavo kalpa nahIM, sAdhue vikaTa kSetramAM vihAra karavA kahyuM che. dUrastha sAdhu-sAdhvI sAthe kSamAyAcanA vidhiH| 12 No kappai NiggaMthANaM viikiTThAI pAhuDAI viosavettae / bhAvArtha- sAdhuomAM paraspara kalaha thAya to teoe dUra kSetramAM rahIne upazAMta thavuM athavA kSamAyAcanA karavI kalpatI nathI. |13 kappai NiggaMthINaM viikiTThAI pAhuDAI viosavettae / bhAvArtha- sAdhvIomAM paraspara kalaha thAya, to teoe dUra kSetramAM rahIne paNa upazAMta thavuM athavA kSamAyAcanA karavI kalpa che. vivecana : - prastuta sUtromAM dUrastha sAdhu-sAdhvI sAthe kSamAyAcanAnI vidhinuM pratipAdana che. sAdhu-sAdhvIe kalaha thayA pachI kSamAyAcanA karyA vinA AhAra Adi koI paNa pravRtti karavAno niSedha bRhatkalpa u. 4 mAM che. to paNa kyAreka baMnemAMthI eka pakSanI azAMtinA kAraNe koI sAdhu ke sAdhvI vihAra karIne dUranA dezamAM cAlyA jAya athavA parokSa rahyA chatAM paraspara manamAM vaimanasya utpanna thayuM hoya ane pachI azAMta sAdhu-sAdhvInA manamAM svataH athavA koInI preraNAthI kSamAyAcanAno bhAva utpanna thAya to sAdhvIe kSamApanA mATe ati dUranA kSetramAM javAnI jarUra nathI. te anya koI sAthe kSamAyAcanAno saMdezo mokalI zake che, paraMtu sAdhue te sthAne jaIne ja kSamAyAcanA karavI joIe. sAdhvIne mATe vihAra karIne anyatra javuM parAdhIna che. te ekalI jaI zakatI nathI, tema chatAM jo nikaTanuM kSetra hoya to sAdhvIe paNa anya sAdhvIonI sAthe tyAM jaIne kSamApanA karavI joIe. sUtrokta vidhAna ati dUra rahelA sAdhu-sAdhvInI apekSAe che. bhASyamAM A viSayanuM vistRta varNana tathA tenA apavAda mArganuM kathana che. jo vaccenA kSetromAM Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-7. | | 327 ] rAjAonuM yuddha, dukALa, Adi kAraNo utpanna thaI jAya to sAdhue paNa ati dUranA kSetramAM rahIne paNa kSamAyAcanA karI levI joIe. kSamApanA karyA vinA sAdhu ke sAdhvIno kALadharma thaI jAya to te virAdhaka thAya che, tethI sAdhu-sAdhvIe paristhiti anusAra pratyakSa ke parokSa turaMta kSamAyAcanA karavI joIe. vyatikRSTakALamAM svAdhyAyano utsarga-apavAda mArga:14 No kappai NiggaMthANaM viikiTe kAle sajjhAyaM karettae / bhAvArtha- sAdhuoe vyatikRSTa kALamAM arthAt utkAlika AgamanA svAdhyAyakALamAM kAlika Agamano svAdhyAya karavo kalpato nathI. |15 kappai NiggaMthINaM viikiTe kAle sajjhAyaM karettae NiggaMthaNissAe / bhAvArtha :- sAdhunI nizrAmAM sAdhvIone vyatikRSTakALamAM paNa svAdhyAya karavA kahyuM che. vivecana : - jinaAgamonA svAdhyAya mATe je kALano niSedha che; te kALa te Agamo mATe vyatikALa kahevAya che. nizItha sUtra, u.-19mAM aneka prakAre asvAdhyAya kALanuM kathana che. kAlika sutrono svAdhyAya divasanA ane rAtrinA pahelA ane cothA praharamAM thAya che ane utkAlika sutrono svAdhyAya divasa ane rAtrinI baMne saMdhyAne choDIne arthAtu cAra saMdhikAlane choDIne game tyAre karI zakAya che. divasa ane rAtrino bIjo ane trIjo prahara kAlika sUtranA svAdhyAya mATe niSiddhakAla hovAthI prastuta prakaraNamAM tenI gaNanA vyatikRSTa kAlamAM karI che. sUtrakAre upalabdha kAlikasUtrono utkAlamAM svAdhyAya karavAno prathama sUtramAM niSedha karyo che, paraMtu bIjA sUtramAM sAdhvIne mATe sAdhuonI pAse svAdhyAya karavAnuM apavAdayukta vidhAna karyuM che. sAdhusAdhvIomAM mULapAThanI paraMparA samAna rahe te mATe kayAreka pravartinI athavA sAdhvIoe sUtrono mULa pATha upAdhyAya Adine saMbhaLAvavo jarUrI hoya che. upAdhyAya AdinI anukULatA pramANe sAdhvIjI vyatikRSTa kALamAM paNa zAstrapATha saMbhaLAvI zake che. svAdhyAya kAlano viveka:16 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA asajjAie sajjhAyaM karettae / bhAvArtha - sAdhuo ane sAdhvIoe asvAdhyAyakALamAM svAdhyAya karavo kalpato nathI. |17 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA sajjhAie sajjhAyaM karettae / bhAvArtha :- sAdhuo ane sAdhvIoe svAdhyAyakALamAM svAdhyAya karavA kahyuM che. 18 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA appaNo asajjhAie sajjhAyaM karettae / kappai NaM aNNamaNNassa vAyaNaM dalaittae / Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 328 ] zrIvyavahAra sUtra bhAvArtha :- sAdhuo ane sAdhvIone svazarIra sabaMdhI asvAdhyAya kAlamAM svAdhyAya karavo kalpato nathI paraMtu paraspara ekabIjAne vAcanA devI kahyuM che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne svAdhyAyakAlanA viveka viSayaka sUcana che. sAdhu-sAdhvIe jJAnanA aticArono tyAga karIne jinezvaranI vANIrUpa Agama graMthonuM gaurava jaLavAI rahe te rIte bahumAnapUrvaka svAdhyAyanA kAle svAdhyAya karavo joIe ane asvAdhyAyamAM svAdhyAya na karavo joIe. zrI nizItha sutranA 19mA uddezakamAM batrIsa asvAdhyAyanuM varNana che. temAM kAla saMbaMdhI bAra + audArika zarIra saMbaMdhI daza + AkAza saMbaMdhI daza, ema kula 3ra asvAdhyAyakAla che. potAnA zarIra saMbaMdhI asvAdhyAyamAM svAdhyAya karavAno sUtrakAre niSedha karyo che paraMtu temAM sAmUhika vAcanAnI chUTa che. sAmUhika vAcanAmAM vyavasthA jaLavAI rahe ane vAcanAmAM alanA na thAya te mATe sAdhu-sAdhvIoe zArIrika asvAdhyAyamAM vivekapUrvaka vAcanAnuM AdAna-pradAna karavuM joIe. sAdhvIne AcArya-upAdhyAyanI nizrAnI AvazyaktA :| 19 tivAsapariyAe samaNe NiggaMthe tIsaM vAsapariyAe samaNIe NiggaMthIe kappai uvajjhAyattAe uddisittae / bhAvArtha:- trIsa varSanI zramaNaparyAyavALA sAdhvIe traNa varSanI zramaNa paryAyavALA sAdhuno upAdhyAya rUpe svIkAra karavA kahyuM che. 20 paMcavAsapariyAe samaNe NiggaMthe saTThivAsapariyAe samaNIe NiggaMthIe kappai Ayariya uvajjhAyattAe uddisittae / bhAvArtha :- sATha varSanI zramaNaparyAyavALA sAdhvIe pAMca varSanI zramaNa paryAyavALA sAdhuno AcArya athavA upAdhyAya rUpe svIkAra karavo kahyuM che. vivecana : uddezaka 3. sUtra 11-12nA kathanAnusAra sAdhvIoe AcArya, upAdhyAya ane pravartinI A traNanI nizrAmAM rahevuM Avazyaka che ane sAdhuoe AcArya, upAdhyAya A benI nizrAmAM rahevuM jarUrI che. te vidhAna traNa varSanA dIkSAparyAya ane cAlIsa varSanI uMmara sudhInA sAdhu-sAdhvIone mATe che. prastuta sUtraddhikamAM trIsa varSanA dIkSAparyAyavALI sAdhvI mATe upAdhyAyanI nizrA ane sATha varSanA dIkSAparyAyavALI sAdhvI mATe AcAryanI nizrA svIkAravAnuM karavAnuM vidhAna che. tenuM tAtparya e che ke trIsa varSa sudhInA dIkSAparyAyavALI sAdhvIoe upAdhyAya ane pravatinI vinA rahevuM kalpatuM nathI ane sATha varSa sudhInA dIkSApayAryayavALI sAdhvIoe AcArya ane pravatinI vinA rahevuM kalpatuM nathI. sAdhvInI sutrokta varSa saMkhyA pachI jo tenA padavIdhara kALadharma pAme athavA gaccha choDIne zithilAcArI banI jAya to, te sAdhvIoe anya AcArya AdinI nizrA svIkAravI Avazyaka nathI, tema A sutrathI sUcita thAya che. traNa varSanA dIkSAparyAyavALA sAdhune upAdhyAya ane pAMca varSanI dIkSA Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-7. [ 329 ] paryAya- vALA sAdhune AcArya pada upara niyukta karavA saMbaMdhI varNana trIjA uddezaka pramANe jANavuM. zramaNanA mRtazarIranI uttara kriyA:| 21 gAmANugAmaM dUijjamANe bhikkhU ya Ahacca vIsuMbhejjA, taM ca sarIragaM kei sAhammie pAsejjA, kappai se taM sarIragaM 'mA sAgAriyaM' ti kaTu egaMte acitte bahuphAsue thaMDile paDilehittA pamajjittA pariTThavettae / atthiyAiM stha kei sAhammiyasaMtie uvagaraNajAe pariharaNArihe, kappai se sAgArakaDa gahAya doccapi oggahaM aNuNNavettA parihAraM parihArittae / bhAvArtha - grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhu mArgamAM ja mRtyu pAme, tenA zarIrane anya koI sAdharmika zramaNa jue ane te jANe ke ahIM koI gRhastha nathI to tene te sAdhunA mRta zarIrane ekAMta nirjIva bhUminuM pratilekhana tathA pramArjana karIne paraThavuM kalpa che. jo e mRta sAdhunA koI upakaraNa upayogamAM levA yogya hoya to tene sAgArakRta-AcAryAdinI AjJAnA AgArapUrvaka grahaNa karI pharI AcAryAdinI AjJA laIne upayogamAM levA kalpe che. vivecana : bRhatkalpa uddezaka- 4mAM upAzrayamAM kALadharmane prApta thanAra sAdhune parAThavA sabaMdhI vidhinuM vidhAna che ane prastuta sUtramAM vihAra karatA koI sAdhu mArgamAM ja kALadharma pAmI jAya to tenA mRtazarIrane paraThavAnI vidhi batAvI che. vihAramAM koI sAdhu kALadharma pAme ane tenA mRta zarIrane koI eka athavA aneka sAdharmika sAdhu jue to sahavartI sAdhuoe te mRtadehane vidhipUrvaka ekAMtamAM laI jaIne paraThI devo joIe. A sIriya- sAdhu jANe ke sAdhunA zarIranI aMtima kriyA kare tevA koI gRhastha tyAM AsapAsamAM nathI tyAre sAdhuo te mRta zarIrane upADIne ekAMta acitta sthAnamAM paraThe che. jo koI gRhastha tyAM upasthita hoya, to gRhastho mRtazarIra saMbaMdhI vidhi kare che, tyAre sAdhue te vidhi karavAnI rahetI nathI. jo e mRta sAdhunA koI upakaraNa upayogamAM Ave tevA hoya to AcAryanI AjJAno AgAra rAkhIne tene grahaNa karI zake che. AcArya te upakaraNone rAkhavAnI AjJA Ape to te upakaraNone sAdhu rAkhI zake che ane upayogamAM laI zake che. koI eka athavA aneka sAdhu koI paNa kAraNathI kALadharma pAmelA sAdhunA mRtazarIrane mArgamAM choDIne cAlyA jAya to temAM zAsananI hIlanA thAya che, te badhA sAdhuo gurucImAsI prAyazcittane pAtra thAya che. pariSThApanA sabaMdhI anya jANakArI mATe juo- bRhakalpa, ud. 4. zayyAtarano nirNaya - 22 sAgArie uvassayaM vakkaeNaM pauMjejjA, se ya vakkaiyaM vaejjA- imammi ya imammi ya ovAse samaNA NiggaMthA parivasaMti, se sAgArie pArihArie / se ya No vaejjA vakkaie vaejjA-imammi ya imammi ya ovAse samaNA NiggaMthA Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 ] zrIvyavahAra sUtra parivasaMtu se sAgArie pArihArie / do vi te vaejjA, do vi sAgAriyA pArihAriyA / bhAvArtha :- zayyAdAtA jo upAzraya-makAnAdi sthAna bhADe Ape ane bhADUtane kahe ke ATalA-ATalA sthAnamAM zramaNa nirgastha rahe che. (te bhale rahe) A rIte kahenAra gRhasvAmI-mAlika sAgarika (zayyAtara) che, tethI te parihArya che arthAtu tenA gharethI AhArAdi levA kalpatA nathI. jo zayyAtara kaMI na kahe paraMtu bhADUta kahe ke ATalA-ATalA sthAnamAM zramaNa nigraMtha rahe che(te bhale rahe, to te bhADUta zayyAtara che, tethI te parihArya (choDavA yogya) che. jo mAlika ane bhADUta baMne kahe to baMne zayyAtara che ane baMne parihArya che. |23 sAgArie uvassayaM vikkiNejjA, se ya kaiyaM vaejjA- imammi ya imammi ya ovAse samaNA NiggaMthA parivasati, se sAgArie pArihArie / se ya No vaejjA, kaie vaejjA- imammi ya imammi ya ovAse samaNA NiggaMthA parivasaMtu, se sAgArie pArihArie / do vi te vaejjA, do vi sAgAriyA pArihAriyA / bhAvArtha:- zayyAtara jo upAzraya veMce ane kharIdanArane kahe ke ATalA ATalA sthAnamAM zramaNa-nirjhanya rahe che(te bhale rahe), to te (veMcanAra mAlika) zayyAtara che, tethI te parihArya che. jo upAzrayano vikretA kaMI na kahe paraMtu kharIdanAra kahe, to te kharIdanAra zayyAtara che, tethI te parihArya che. jo vikretA ane kharIdanAra baMne kahe to baMne sAgArika che, tethI te baMne parihArya che. vivecana : sAdhu je makAnamAM rahyA hoya tenA mAlika makAna bhADe Ape athavA tene veMcI nAkhe, tyAre sAdhunA zayyAtarano nirNaya kevI rIte karavo, tenuM spaSTIkaraNa prastuta sUtramAM che. kharIdanAra athavA bhADUta sAdhune potAnA makAnamAM prasannatApUrvaka rahevAnI AjJA Ape, to te makAna kharIdanAra ke bhADe lenAra bhADUta zayyAtara kahevAya che. jo makAnanA bhADUta ke kharIdanAra vyakti sAdhune rAkhavAmAM upekSAbhAva rAkhe ane AjJA na Ape tyAre makAnanA pUrvanA mAlika ja te bhADUtane ke makAna kharIdanArane kahI de ke ATalA samaya sudhI ATalA sthAnamAM sAdhu raheze, tyAra pachI te sthAna tamAruM thaI jaze, tyAre pUrva zayyAdAtA ja zayyAtara rahe che. A rIte makAna veMcanAra ke kharIdanAra athavA makAna bhADe denAra ke lenAra bhADUta, A bemAMthI je sAdhune rahevA mATe potAnI saMmati darzAve che, te zayyAtara thAya che. je zayyAtara thAya, tenA gharanA AhArAdi zayyAtarapiMDa kahevAya che ane te sAdhune mATe agrAhya che. kayAreka pUrvazapyAdAtA paNa kahe ke mArI AjJA che ane navA mAlika paNa kahe ke mArI paNa AjJA che, tyAre baMnene zayyAtara mAnavA joIe. sAdhu te baMnene samajAvIne kahe ane te samajI jAya, to koI paNa ekanI ja AjJA rAkhavI ucita che kAraNa ke bRhatkalpa u. 2. sU. 13mAM aneka svAmIovALA makAnamAM koI eka svAmInI AjJA levAnuM vidhAna che. sutramAM gRhasthanA gharane mATe upAzraya zabdano prayoga thayo che. sAdhune rahevAnA sthAna, makAna Adi mATe upAzraya zabdano prayoga thAya che. jyAM je sthAnamAM sAdhu rahyA hoya athavA tene je sthAnamAM rahevAnuM hoya, te baMne makAnone mATe AgamakAra upAzraya zabdano prayoga kare che. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-7 331 ] AjJAgrahaNa vidhiH24 vihavadhUyA NAyakulavAsiNI sA vi yAvi oggahaM aNuNNaveyavvA / kimaMga puNa piyA vA bhAyA vA putte vA se vi yA vi oggahe ogeNhiyavve / bhAvArtha - jJAtakulavAsinI (pitAne ghare jIvana pasAra karanAra) vidhavA benanI paNa AjJA laI zakAya che tyAre pitA, bhAI, putra mATe to zuM kahevuM? arthAt tenI paNa AjJA grahaNa karI zakAya che. 25 pahe vi oggahaM aNuNNaveyavve / bhAvArtha - jo mArgamAM rahevuM hoya to te sthAnanI paNa AjJA grahaNa karavI joIe. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune mATe koIpaNa sthAnamAM rahetA pahelAM athavA besatA pahelAM AjJAgrahaNanI anivAryatA tathA tenI vidhi pradarzita karI che. sAdhune je makAnamAM rahevAnuM hoya, te makAna mAlikanI AjJA levI joIe, te uparAMta te mAlikanA pArivArikajano, je te ja makAnamAM rahetA hoya tenI paNa AjJA laI zakAya che, jema ke- te mAlikanA pitA, putra, bhAInI paNa AjJA laI zakAya che arthAt saMyukta parivAranA koI paNa samajadAra sabhya te strI hoya ke puruSa tenI AjJA laI zakAya che. vivAhita benanI AjJA laI zakAtI nathI paraMtu te bena koI kAraNathI haMmezane mATe pitAnA ghare ja rahetA hoya to tenI AjJA laI zakAya che, A rIte samajadAra athavA javAbadAra nokaranI paNa AjJA laI zakAya che. makAnanI bahAra athavA khullI jagyAmAM besavuM hoya, kyAreka makAna-mAlika ghara baMdha karIne kayAMka gayA hoya to koI musAphara athavA pADozInI paNa AjJA laI zakAya che. sAdhue vihAra karatA kayAreka mArgamAM athavA vRkSanI nIce rahevAnuM ke besavAnuM thAya to te sthAnanI paNa AjJA levI joIe. AjJA vinA sAdhu tyAM paNa rahI ke besI zakatA nathI. te samaye jo koI paNa musAphara te tarapha jaI rahyA hoya athavA koI vyakti tyAM beThA hoya to tenI AjJA laI zakAya che. koI AjJA denAra na hoya to e sthAnamAM rahevA mATe "zakrendranI AjJA" ema uccAraNa karIne sAdhu rahI zake che, paraMtu AjJA lIdhA vinA kayAMya paNa rahevuM na joIe. AjJA vinA besavAthI ke rahevAthI sAdhunuM trIjuM mahAvrata khaMDita thAya che. rAjyaparivartanamAM AjJA grahaNa vidhiH26 se rajjapariyaTTesu saMthaDesu avvogaDesu avvocchiNNesu aparapariggahiesu sacceva oggahassa puvvANuNNavaNA ciTThai ahAlaMdamavi oggahe / / bhAvArtha - rAja parivartana thayuM hoya arthAt rAjAnA mRtyu pachI navA rAjAno abhiSeka thayo hoya, paraMtu te rAjya avibhakta hoya, zatruo dvArA anAkrAMta hoya, vaMza paraMparA avicchinna hoya ane rAjyavyavasthA pahelAMnI jema hoya, to sAdhu-sAdhvIo mATe pUrve grahaNa karelI AjJA ja yathAlaMdakALa paryata cAle che. | 27 se rajjapariyaTTesu, asaMthaDesu vogaDesu vocchiNNesu parapariggahiesu Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33ra | zrIvyavahAra satra bhikkhubhAvassa aTThAe doccaMpi oggahe aNuNNaveyavve siyA / bhAvArtha:- rAja parivartana thayuM hoya arthAtu rAjAnA mRtyu pachI navA rAjAno abhiSeka thayo hoya ane te rAjya vibhakta thaI gayuM hoya, zatruo dvArA AkrAMta thaI gayuM hoya, vaMza paraMparA vichinna thaI gaI hoya, rAjya vyavasthA parivartita thaI gaI hoya to sAdhu-sAdhvIoe sAdhubhAva arthAt saMyamanI surakSA mATe bIjIvAra AjJA laI levI joIe. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne mATe rAjAnA avagraha saMbaMdhI viveka pradarzita karyo che. sAdhuoe je rAjyamAM vicaraNa karavAnuM hoya tenA svAmI arthAt rAjAnI AjJA levI jarUrI che. AjJA lIdhA pachI jo rAjAnuM parivartana thaI jAya tyAre be prakAranI sthiti thAya che. (1) pahelAnA rAjAno rAjakumAra athavA tenA vaMzaja rAjA banyA hoya arthAt phakta vyaktinuM parivartana thayuM hoya, rAjasatA, vyavasthA ane kAyadA kAnUnonuM parivartana na thayuM hoya to pahelA grahaNa karelI AjJAthI yathAlaMdakALa paryata arthAt jyAM sudhI te rAjAdi rahe tyAM sudhI vicaraNa karI zakAya che, pharI AjJA levAnI jarUra rahetI nathI. (2) pUrvanA rAjA ke tenA vaMzajo sivAyanI anya koI vyaktino navA rAjArUpe abhiSeka karAyo hoya, rAjasatA, rAjyavyavasthA ane kAyadAdinuM parivartana thaI gayuM hoya, to tyAM vicaraNa karavAne mATe sAdhue pharI AjJA levI Avazyaka che. samasta jainasaMghonA sAdhu-sAdhvIone te rAjyamAM vicaraNa karavAnI rAjAzA eka mukhya sAdhue (AcAryAdi sAdhue) levI joIe, judA judA koI sAdhu-sAdhvIe te AjJA levAnI AvazyakatA nathI. te uddezaka-7 saMpUrNa . Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthane 333. udezaka-8 | prAkathana chaROROCRORROROR A uddezakamAM mukhyatve sthAna, zayyA-saMsmArakanI gaveSaNA, AjJA ane vAparavAnI paddhatino temaja anya keTalAka prakIrNaka viSayono nirdeza che. * sAdhu-sAdhvIe sthavira guru AdinI AjJAthI tathA ratnAdhikonA yathAkramathI zayanAsana Adi grahaNa karavA joIe. * pATa Adi zayA-saMstAraka eka hAthethI sahelAIthI upADIne lAvI zakAya tevA haLavA hovA jarUrI che. zeSakAla mATe zayyA-saMsmArakanI gaveSaNA te ja kSetramAM, cAturmAsa mATenA zayyA-saMsmArakanI gaveSaNA nikaTanA anya kSetramAM traNa divasa sudhI karI zakAya che, sthiravAsa mATe anukULa pATa Adi zadhyA-saMsmArakanI gaveSaNA pAMca divasa sudhI karI zakAya che ane vadhAre dUrathI paNa lAvI zakAya che. * ekalavihArI vRddha sAdhunA aneka prakAranA aupagrahika upakaraNa hoya che, te sAdhu gocarI Adi mATe jAya tyAre koInI dekharekhamAM rAkhIne jaI zake che ane pAchA Ave tyAre tene kahIne grahaNa karI zake che. * koI gRhasthanA zayyA-saMstAraka Adi anya upAzraya(makAna)mAM laI javA hoya to tenI pharI AjJA levI, kayAreka thoDA samaya mATe koI pATa Adi upAzrayamAM ja mUkI dIdhA hoya to tene grahaNa karavA mATe pharI AjJA levI, AjJA vinA grahaNa na karavA. * makAna, pATa, AdinI pahelA AjJA levI pachI grahaNa karavA, kayAreka durlabha zavyAnI paristhitimAM vivekapUrvaka pahelA grahaNa karIne pachI AjJA laI zakAya che. * vihAra karatAM hoya, tyAre mArgamAM sAdhunA koI upakaraNa paDI jAya ane anya sAdhune maLe to anya sAdhunuM upakaraNa che, tema jANIne tene grahaNa kare ane jenuM hoya tene ApI devuM joIe. koI tene na svIkAre to tene paraThI de. rajoharaNAdi moTA upakaraNa hoya to vadhAre dUra laI javA ane tenI pUchaparacha karavI. * AcAryAdinA nirdezathI vadhAre pAtrA grahaNa karyA hoya to jenuM nAma laIne grahaNa karyA hoya tene AcAryanI AjJApUrvaka ApavA. * sAdhue indriya saMyama mATe haMmezAM uNodarI tapa karavuM. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 ] zrIvyavahAra sUtra uddezaka-8 PE/PP/PE/zeeeeee/ zaccA-saMskAraka grahaNa vidhiH| 1 gAhA uU pajjosavie, tAe gAhAe tAe paesAe tAe uvAsaMtarAe jamiNaM- jamiNaM sejjAsaMthAragaM labhejjA, tamiNaM mameva siyA / / therA ya se aNujANejjA, tasseva siyA / therA ya se No aNujANejjA, No tasseva siyA / evaM se kappai ahArAiNiyAe sejjAsaMthAragaM paDiggAhittae / bhAvArtha :- Rtu-hemaMta athavA grISma RtumAM koI gAthAgAthApati arthAt gRhasthanA gharamAM rahelA sAdhune gRhasthanA gharamAM, gharanA koI rUma Adi vibhAgamAM, te rUmanI aMdaranA koI sImita sthAnamAM "je je anukULa sthAna athavA saMstAraka maLe, te te huM grahaNa karIza." A prakArano saMkalpa hovA chatAM sthavira muni jo te sthAna mATe AjJA Ape to tyAM zayyA(sthAna)-saMskAraka grahaNa karavA kahyuM che. jo sthavira muni AjJA na Ape to tene te zayyA saMskAraka grahaNa karavA kalpatA nathI. sAdhune ratnAdhikanA kramathI moTA-nAnAnA kramathI zayyA-sthAna athavA saMstAraka grahaNa karavA kahyuM che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne zayyA-saMstAraka grahaNa karavAnI vidhino nirdeza che. sAdhu ke sAdhvI koIpaNa ghara athavA upAzraya AdimAM rahyA hoya, tyAre guru athavA pramukha sAdhunI AjJA laIne potAne besavAnA athavA sUvAnAM sthAnano nirNaya karavo joIe. A prakAranA vyavahArathI gurnAdikono vinaya, bahumAna ane gaurava vadhe che, vyavasthA tathA anuzAsananuM sArI rIte pAlana thAya che. sahavartI sAdhuomAM paraspara prema ane vAtsalya bhAva vRddhi pAme che. AcArAMga hR. 2 a. 2 u. 3 mAM zayyAbhUmi grahaNa karavAnI vidhinuM kathana karatAM kahyuM che ke AcArya, upAdhyAya Adi padavIdhara tathA bAla, vRddha, rogI, navadIkSita ane AgaMtuka mahemAna sAdhuone Rtune anukuLa temaja icchita sthAna yathAkramathI ApyA pachI ja bAkInA sAdhu saMyamaparyAyanA kramathI zadhyA-saMskAraka grahaNa kare. 3-Rtu. varSAvAsa(cAturmAsa) sivAyano RtubaddhakALa. ahIM 34 (Rtu) zabdathI cAturmAsa sivAyanI hemaMta ane grISma RtunuM grahaNa thAya che. gA-gAthA. ahIM gAthA zabda gRhavAcaka che. gAhA zabdathI gRhapati gRhasthanuM grahaNa thAya che. zayyAsaMstArakanI gaveSaNA vidhiH| 2 se ya ahAlahusagaM sejjAsaMthAragaM gavesejjA, jaM cakkiyA egeNaM hattheNaM ogijjha jAva egAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA parivahittae, esa se hemaMta-gimhAsu bhavissai / Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-8. | 335] bhAvArtha :- sAdhu eka hAthe upADIne lAvI zakAya tevA yathAzakya haLavA zayyA-saMsmArakanI gaveSaNA kare. A zayyA-saMstAraka mane hemaMta athavA grISma RtumAM kAmamAM Avaze, tevA prayojanathI eka, be ke traNa divasa sudhI te vastI arthAt te ja kSetramAMthI zayyA-saMstArakanI gaveSaNA karIne lAvI zake che. | 3 se ya ahAlahusagaM sejjAsaMthAragaM gavesejjA, jaM cakkiyA egeNaM hattheNaM ogijjha jAva egAhaM vA duyAhaM vA, tiyAhaM vA addhANaM parivahittae, esa me vAsAvAsAsu bhavissai / bhAvArtha :- sAdhu eka hAthe upADIne lAvI zakAya tevA yathAzakya haLavA zayyA-saMsmArakanI gaveSaNA kare. A zayyA-saMtAraka mane varSA RtumAM kAmamAM Avaze, tevA prayojanathI eka, be ke traNa divasa sudhI te vastI(kSetromAMthI athavA samIpanI vastI kSetromAMthI gaveSaNA karIne lAvI zake che. | 4 se ya ahAlahusagaM sejjAsaMthAragaM gavesejjA, jaM cakkiyA egeNaM hattheNaM ogijjha jAva egAhaM vA duyAhaM vA tiyAhaM vA cauyAhaM vA paMcAhaM vA dUramavi addhANaM parivahittae, esa me vuDDAvAsAsu bhavissai / bhAvArtha:- sAdhu eka hAthe upADIne lAvI zakAya tevA yathAzakya haLavA zayyA-saMsmArakanI gaveSaNA kare. A zayyA-saMstAraka mane vRddhAvasthAmAM-sthiravAsamAM kAmamAM Avaze, tevA prayojanathI eka, be, traNa, cAra ke pAMca divasa sudhI te vastI (kSetra)mAMthI athavA dUranI vastI (kSetromAMthI gaveSaNA karIne lAvI zake che. vivecana - pUrvasUtramAM zayyA sastAraka zabdathI sthAna grahaNa karavAnI vidhinuM kathana kahI che ane prastuta sUtromAM zayyA-saMstAraka zabdathI pATa Adi grahaNa karavAnuM vidhAna che. pATa Adi sAdhunI sAmAnya upadhi nathI paraMtu AvazyakatA pramANe tene prAtihArikarUpe ja grahaNa karI zakAya che ane jarUra na hoya, tyAre gRhasthane pAchA ApI zakAya che. zayyA-saMsmArakanuM anya varNana nizItha sUtra udde-ra tathA 5 mAM che. zrI AcArAMga sutra zrataskaMdha-2, adhya. ra3mAM sutrakAre sAdhune kalpanIya saMstAraka mATe (1) apaDe-jIva rahita, (2) taduya-vajanamAM haLavo, (3) pAdiriye-prAtihArika ane (4) mahAvaheMmajabUta, A cAra vizeSaNano prayoga karyo che. prastuta prasaMgamAM mahAttadura eka ja vizeSaNano prayoga che. hInadu:- potAne anukULa hoya, tevA pATa-pATalA AdinI gaveSaNA karIne sAdhune svayaMne upADIne lAvavAnA hoya che, tethI te vajanamAM eka hAthe ja sahelAIthI upADI zakAya tevA haLavA hovA jarUrI che. pATa, pATalA Adi vajanamAM bhAre hoya, tene svayaM upADIne lAvI zakatA nathI, te pATa-pATalA Adi lAvavA mATe anyanI sahAyatA levI paDe che, te uparAMta pratidina pratilekhanamAM paNa sAdhune takalIpha thAya che. A rIte vajanadAra upadhithI aneka prakAre saMyama maryAdAnuM ullaMghana thAya che, tethI sUtrakAre sAdhune kalpanIya zayyA-sastArakane mATe sahAhu vizeSaNano prayoga karyo che. ITI vA kuvA vA...:- sUtrakAre zayyA saMsmArakanI gaveSaNAnI kSetra maryAdA ane kAla maryAdA nizcita karI che. sAmAnya rIte sAdhu potAnI Avazyaka upadhinI gaveSaNA be gAu sudhInA kSetramAM karI zake che. hemaMta ke grISma RtumAM te pATa Adino upayoga thoDA divasa karavAno hovAthI tenI gaveSaNA potAnA Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 ] zrIvyavahAra sUtra sthAnanI AsapAsanA kSetramAM eka, be ke traNa divasa sudhI kare che. cAturmAsa mATenA zayyA-saMstAraka cAra mAsa sudhI upayogamAM levAnA hovAthI te ja prAmAdimAMthI athavA nikaTanA bIjA grAmAdimAMthI paNa eka, be ke traNa divasa sudhI tenI gaveSaNA mATe jaI zake che ane sthiravAsa mATenA zayyA-saMstAraka dIrghakAla sudhI upayogamAM levAnA hovAthI tenI gaveSaNA utkRSTa pAMca divasa sudhI te grAmAdimAM athavA dUranA grAmAdimAM jaIne paNa karI zakAya che. kSetra ane kAlanI maryAdAthI sAdhano Asaktino bhAva ghaTe che. anyathA sArI vastunA AkarSaNathI sAdhu te vastu grahaNa karavA dUra dUranA kSetra sudhI paribhramaNa karyA kare che. ekAkI sthaviranA bhaMDopakaraNanI surakSA - | 5 therANaM therabhUmipattANaM kappai daMDae vA bhaMDae vA chattae vA mattae vA laTThiyA vA bhise vA cele vA celacilimiliyA vA camme vA cammakose vA cammapaliccheyaNae vA avirahie ovAse ThavettA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisittae vA Nikkhamittae vA / kappai NaM saNNiyaTThacArINaM doccapi uggaha aNuNNavettA pariharittae / bhAvArtha :- sthavira avasthAne prApta thayelA (ekalA rahetA hoya tevA) sthavirone daMDa, bhAMDa-pAtra, chatra, mAtraka-mATInuM pAtra, lAkaDI, lAkaDAnuM Asana, vastra, vastranI maccharadAnI, cAmaDuM, carmakoSa, carma paricchedanaka, (cAmaDuM chedavAnuM sAdhana) avirahita sthAnamAM rAkhIne arthAt koIne dhyAna rAkhavAnuM kahIne athavA tene soMpIne gRhasthanA ghare AhAra mATe javuM-AvavuM kahyuM che. gocarI laIne pAchA pharatA jene daMDa Adi upakaraNonuM dhyAna rAkhavAnuM kahyuM hoya, tenI pAsethI bIjIvAra AjJA laIne grahaNa karavA kahyuM che. vivecana : prastuta sUtramAM ekalavihArI sthavira sAdhunA upakaraNo tathA tenI surakSA mATenI paddhatino nirdeza che. verA verabhUmiparA - prastuta sUtramAM koI viziSTa paristhitimAM ekalavihArI thayelA ativRddha sthavirakalpI sthavira sAdhunuM kathana che. teo karmanA udaye ekAkIpaNe rahIne zakti pramANe saMyamanuM pAlana karatAM hoya tevA vRddha sAdhune zArIrika kAraNothI aneka aupagrahika upakaraNo rAkhavA paDe che. te badhA upakaraNone sAthe laIne gocarI Adine mATe te jaI zakatA nathI. kyAreka tene rahevA asurakSita sthAna maLe to te upakaraNo choDIne javAthI bALako athavA kutarA tene toDI nAkhe, upADI jAya, cora corI jAya, ityAdi kAraNothI te vRddha sAdhu potAnA upakaraNonI surakSA mATe koIne niyukta karIne jAya athavA pAse koI beThA hoya to tene bhalAmaNa karIne jAya ane pharI AvIne tene jaNAve ke huM AvI gayo chuM, tyArapachI ja te upakaraNone grahaNa kare. sAmAnya sAdhuonA upakaraNo sImita hoya che. sutrokta vRddha sAdhanA upakaraNo sAmAnya sAdhuothI vizeSa hoya che. tenI vRddhAvasthAnA kAraNe cAlavA samaye TekA mATe daMDa, lAkaDI Adi rAkhe che, garamI AdithI rakSA mATe chatra, maLa, mUtra, kapha Adi vikAronA kAraNe aneka mAtraka, mATInA ghaDA Adi bhAMDa, te sivAya vastra, pAtra, macchara AdithI rakSA karavA mATe maccharadAnI, besavA mATe kRttikA-lAkaDAnuM Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-8 . 337 ] Asana ane carma chedanaka paNa rAkhe che arthAtu potAne jarUrI, upayogI, upakaraNo te rAkhe che, temAMthI gocarI javA samaye je upakaraNonI jarUra na hoya tene surakSita sthAnamAM koIne soMpIne jAya che ane pAchA Ave tyAre AjJApUrvaka pAchA grahaNa kare che. zayyA sastArakanI AjJAvidhi: 6 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA pADihAriyaM vA sAgAriyasaMtiyaM vA sejjAsaMthAragaM doccapi oggahaM aNaNuNNavettA bahiyA NIharittae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe prAtihArika(pADhIhArA) lAvelA zayyA-saMtAraka athavA zayyAtaranA zayA-saMsmAraka bIjIvAra AjJA lIdhA vinA bIje laI javA kalpatA nathI. | 7 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA pADihAriyaM vA sAgAriyasaMtiyaM vA sejjAsaMthAragaM doccapi oggahaM aNuNNavettA bahiyA Niharittae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe prAtihArika(pADhIhArA)zadhyA-saMsmAraka athavA zayyAtaranA zayyAsaMskAraka bIjIvAra AjJA laIne ja bIje laI javA kalpa che. | 8 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA pADihAriyaM vA, sAgAriyasaMtiyaM vA sejjAsaMthAragaM savvappaNA appiNittA doccaM pi oggahaM aNaNuNNavettA ahiTTittae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe prAtihArika zayyA-saMsmAraka athavA zayyAtaranA zayyA-saMsmAraka (gRhasthane) pAchA sarvathA soMpI dIdhA pachI bIjIvAra AjJA lIdhA vinA kAmamAM levA kalpatA nathI. | 9 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA pADihAriyaM vA sAgAriyasaMtiyaM vA sejjAsaMthAragaM savvappaNA appiNittA doccaM pi oggahaM aNaNuNNavettA ahidvitte| bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe prAtihArika zayyA-saMtAraka athavA zayyAtaranA zayyAsaMstAraka(gRhasthane) sarvathA pAchA soMpI dIdhA pachI bIjIvAra AjJA laIne kAmamAM levA kahyuM che. vivecana : prastuta sUtromAM prAtihArika upakaraNone anyatra laI javA mATe pharI AjJA levAnI vidhi darzAvI che. pADihAriyaM sejjAsaMthAragaM guhasthane tyAMthI yAcanA karIne lAvelA pATa-pATalA vagere prAtihArika zadhyAsaMstAraka che. sAyitiyaM sekaMthA:- sAdhu je makAnamAM rahyA hoya, te makAnamAM ja koI pATa-pATalA vagere paDyA hoya, teno upayoga paNa sAdhu zayyAtaranI AjJApUrvaka karI zake che, zayyAtaranA zayyA-saMstAraka che. A baMne prakAranA zayyA-saMstAraka pADhIhArA ja hoya che. te upakaraNo sAdhune potAnI sAthe bIjA sthAnamAM laI javA hoya, to tenA mAlikanI AjJA levI jarUrI che. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 | zrIvyavahAra sUtra kyAreka pATa Adino upayoga thoDA samaya mATe na hoya paraMtu pharI teno upayoga karavAno hovAthI sAdhue te pATa Adi gRhasthane pAchA soMpyA na hoya, upAzrayamAM potAnI nizrAmAM ja rAkhyA hoya, kyAreka pATa Adino upayoga na hovAthI gRhasthane pAchA soMpI dIdhA hoya, AvI koIpaNa prakAranI paristhitimAM sAdhune pATa AdinI AvazyakatA hoya, to tenA mAlikInI pharI vAra AjJA laIne vAparI zakAya che athavA bIje laI jaI zakAya che. saMkSepamAM prAtihArika vastuono upayoga karavo, tene anyatra laI javI, thoDA divasa rAkhIne pachI pharI upayogamAM levI vagere sarva mAhitI gRhasthane ApavI jarUrI che. zacyA-saMstArakanI AjJA pachI grahaNa vidhiH|10 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA puvAmeva oggahaM ogiNhittA tao pacchA aNuNNavettae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe pahelA zavyA-saMstAraka grahaNa karavA ane pachI tenI AjJA levI kalpatI nathI. |11 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA puvvAmeva oggahaM aNuNNavettA tao pacchA ogiNhittae / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe pahelA AjJA levI ane pachI zayyA saMskAraka grahaNa karavA kahyuM che. 12 aha puNa evaM jANejjA-iha khalu NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA No sulabhe pADihArie sejjA saMthArae tti kaTu evaM kappai puvvAmeva oggahaM ogiNhittA tao pacchA aNuNNavettae / mA vahau ajjo ! biiyaM tti vai aNulomeNaM aNulomeyavve siyA / bhAvArtha :- jo te jANe ke sAdhu-sAdhvIone ahIM prAtihArika zayyA-saMstAraka sulabha nathI, to pahelAM sthAna athavA zayyA-saMskAraka grahaNa karavA ane pachI AjJA levI kahyuM che. (e pramANe karavAthI jo sAdhu ane zayyA sastArakanA svAmI vacce kaleza thaI jAya to AcArya sAdhune A rIte kahe che Arya ! eka bAjuthI tame tenuM sthAna grahaNa karyuM che ane bIjI bAjuthI kaThora vacana bolI rahyA cho !) he Aryo! A rIte tamAre tenI sAthe durvyavahAra, aparAdhayukta vyavahAra karavo na joIe. A prakAre anukULa vacanothI AcArya te vastInA svAmIne anukULa kare. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne zayyA-saMstAraka grahaNa karavAnI vidhinuM pratipAdana che. sAdhune koI paNa sthAne besavuM athavA rahevuM hoya, to sAdhue pahelA AjJA levI joIe ane pachI ja tyAM rahevuM joIe. A rIte pATa Adi athavA tRNa Adi padArtha levAnA hoya to paNa pahelAM tenI AjJA levI joIe, pachI ja tene grahaNa karavA ke upayogamAM levA joIe. kyAreka koI gAma AdimAM nirdoSa sthAna ke zayyA-saMstArakanI prApti sulabha na hoya, tevA kSetramAM thoDA sAdhuo pahoMcI gayA hoya, te sAdhuone saMyamI jIvanane anukULa nirdoSa sthAna prApta thAya, Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-8 339 paraMtu tenA mAlika tyAM hAjara na hoya to te sthAnamAM AjJA lIdhA pahelAM ja sAdhu rahe che ane tyArapachI mAlikanI AjJA grahaNa kare che. A apavAda mArga che. sAmAnya rIte sAdhu AjJA grahaNa karyA pachI ja nivAsa kare che, paraMtu koI viziSTa paristhitimAM ja A apavAda mArgano prayoga thAya che. kyAreka AjJA vinA rahevAthI gRhastha sAdhu para gusso kare, durvyavahAra kare tyAre nAnA saMto gRhastha sAthe vAda-vivAda karatAM hoya, to viDala saMta nAnA sAdhune gRhastha sAthe vAda-vivAda karatAM roke ane anukULa vacanothI mAlikane prasanna kare che. A prakAranA sarvyavahArathI ja gRhasthano sadbhAva jaLa vAI rahe che ane te pharI pharI sAdhune sthAna ke zayyA-saMstAraka ApavA mATe taiyAra thAya che. saMkSepamAM sAdhunA gRhastha sAthenA vyavahAramAM gRhasthanI dharma zraddhA ke saMto pratyenA bhakti bhAvamAM vRddhi thAya tevuM vartana sAdhue karavuM joIe. mArgamAMthI maLelA upakaraNanI vyavasthA H 13 | NiggaMthassa NaM gAhAvaikula piMDavAya paDiyAe aNupaviTThassa aNNayare ahAlahusae uvagaraNajAe paribbhaTThe siyA / taM ca keI sAhammie pAsejjA, kappai se sAgArakaDaM gahAya jattheva aNNamaNNaM pAsejjA tattheva evaM vaejjAime ajjo ! kiM pariNNAe ? se ya vaejjA- pariNNAe tasseva paDiNijjAe yavve siyA / se ya vaejjA - No pariNNAe, taM No appaNA paribhuMjejjA No aNNamaNNassa dAvae / egaMte bahuphAsue thaMDile pariTThaveyavve siyA / te bhAvArtha :- sAdhu gRhasthanA ghare AhAra mATe praveza kare tyAre tenuM koI nAnuM upakaraNa paDI jAya, upakaraNane koI sAdharmika sAdhu jue, to mAlika sAdhunA AgAra sahita arthAt jenuM A upakaraNa haze tene ApI daIza, tevI bhAvanAthI upakaraNane grahaNa kare ane anya sAdhune jue (maLe) tyAre tene A rIte kahe- he Arya ! zuM A upakaraNane tame oLakho cho ? arthAt A upakaraNa ApanuM che ? te kahe, hA oLakhuM chuM arthAt A mAruM che. to e upakaraNa tene ApI de. jo te kahe- huM oLakhato nathI, to te upakaraNano svayaM upayoga na kare ane anya koIne paNa na Ape, paraMtu ekAMta prAsuka nirdoSa bhUmimAM tene paraThI de. | 14 | NiggaMthassa NaM bahiyA viyArabhUmiM vA vihArabhUmiM vA Nikkhatassa aNNayare ahAlahusae uvagaraNajAe paribbhaTThe siyA / taM ca kei sAhammie pAsejjA, kappai se sAgArakaDaM gahAya jattheva aNNamaNNaM pAsejjA tattheva evaM vaejjAajja ! kiM pariNNAe ? se ya vaejjA- pariNNAe tasseva paDiNijjAeyavve siyA / se ya vaejjA- No pariNNAe, taM No appaNA paribhuMjjejjA No aNNamaNNassa dAvae egaMte bahuphAsue thaMDile pariTThaveyavve siyA / bhAvArtha: sAdhu svAdhyAya bhUmimAM athavA spaMDila bhUmimAM jAya, tyAre tenuM koI nAnuM upakaraNa paDI Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 ] zrIvyavahAra sUtra jAya, te upakaraNane koI sAdharmika sAdhu jue, to mAlika sAdhunA AgAra sahita arthAt jenuM A upakaraNa haze tene ApI daIza, tevI bhAvanAthI te upakaraNa grahaNa kare ane anya sAdhune jue (maLe) tyAre A pramANe kahe- he Arya! zuM A upakaraNane tame oLakho cho? arthAt A upakaraNa tamAruM che? te kahe, hA oLakhuM chuM arthAt mAruM che, to tene te upakaraNa ApI de. jo te kahe huM jANato nathI arthAt A upakaraNa mAruM nathI, to e upakaraNano svayaM upayoga na kare ke bIjA koIne na Ape, paraMtu ekAMta prAsuka nirdoSa bhUmimAM tene paraThI de. 15 NiggaMthassa NaM gAmANugAmaM dUijjamANassa aNNayare uvagaraNajAe paribbhaTe siyA, taM ca kei sAhammie pAsejjA, kappai se sAgArakaDaM gahAya dUrameve addhANaM parivahittae / jattheva aNNamaNNaM pAsejjA, tattheva evaM vaejjA- ime bhe ajjo! kiM pariNNAe ? se ya vaejjA- pariNAe, tasseva paDiNijjAeyavve siyaa| se ya vaejjA- No pariNAe, taM No appaNA paribhuMjejjA No aNNamaNNassa dAvae / egate bahuphAsue thaMDile pariTTaveyavve siyA / bhAvArtha :- sAdhu prAmAnugrAma vihAra karatA hoya, tyAre tenuM koI upakaraNa paDI jAya, te upakaraNane koI sAdharmika zramaNa jue, to te mAlika sAdhunA AgAra sahita arthAtu jenuM A upakaraNa che tene ApI daIza tevI bhAvanAthI te upakaraNane grahaNa karI, rastAmAM dUra sudhI sAthe laIne jAya ane koI sAdhune jue tyAre A rIte kahe Arya! zuM tame A upakaraNane oLakho cho? arthAt zuM A upakaraNa tamAruM che? te kahe, hA oLakhuM chuM, A mAruM che, to e upakaraNa tene ApI de. jo te kahe, huM oLakhato nathI to te upakaraNano svayaM upayoga na kare ane anyane paNa na Ape, paraMtu ekAMta prAsuka bhUmimAM paraThI de. vivecana : prastuta sUtromAM mArgamAMthI maLelA upakaraNanI vyavasthA vidhino nirdeza che. gocarImAM, svAdhyAya bhUmimAM athavA vihAra AdimAM AvatAM-jatAM samaye sAdhunuM koI nAnuM upakaraNa-vastrAdi paDI jAya ane te mArgamAM jatAM koI anya sAdhu jue, to teNe laI levuM joIe ane anumAna karavuM joIe ke A upakaraNa konuM haze? pachI te te sAdhuone te upakaraNa batAvIne pUchavuM joIe ane jenuM hoya tene ApI devuM joIe. jo te sAdhu teno svIkAra na kare ane jo upakaraNa nAnuM hoya athavA vadhAre upayogI na hoya to tene paraThI devuM joIe. bhASyakAra A sUtranuM spaSTIkaraNa A pramANe kare che- jo te rajoharaNAdi upakaraNa hoya ane sAdhune tenI jarUra hoya to guru tathA anya gRhasthanI AjJA laIne potAnA upayogamAM laI zake che, paraMtu pUchaparacha athavA gaveSaNA karyA vinA ke AjJA lIdhA vinA upayogamAM na levuM joIe. jo te maLeluM upakaraNa sArI sthitimAM hoya to tenA TukaDA-TukaDA karIne paraThavuM nahIM paraMtu koI yogya sthAna athavA yogya vyaktine spaSTIkaraNa karIne ApI devuM joIe. rastAmAM paDelA sAdhunA upakaraNo gRhasthanA hAthamAM jAya, to teno game tema upayoga kare che. tema ja temAM gRhasthane sAdhunI beparavAhIno bhAva pratIta thAya che, pariNAme jinazAsananI hIlanA thAya che, tethI sAdhunA koIpaNa upakaraNa rastA paDI gayA hoya ane anya sAdhu tene jue, to tene grahaNa karIne tenI yogya vyavasthA karavI te sAdhunuM kartavya che. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-8 . 341 | adhika pAtrA lAvavAnuM vidhAna - |16 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA airegapaDiggahaM aNNamaNNassa aTThAe dUramavi addhANaM parivahittae vA dhArettae vA pariggahittae vA, so vA NaM dhAressai ahaM vA NaM dhAressAmi aNNo vA NaM dhAressai / No se kappai te aNApucchiya aNAmaMtiya aNNamaNNesiM dAuM vA aNuppadAuM vA / kappai se te Apucchiya AmaMtiya aNNamaNNesiM dAuM vA aNuppadAuM vA / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIoe eka bIjAne mATe vadhAre pAtrA levA ane ghaNe dUra sudhI laI javA kahyuM che. te rAkhaze athavA huM rAkhIza athavA anyane AvazyakatA haze to tene ApIza. A rIte jenA nimitte pAtrA lIdhA hoya tene pUchyA vinA, nimaMtraNa karyA vinA bIjAne ApavA athavA nimaMtraNa karavuM kalpatuM nathI. jenA nimitte pAtrA lIdhA hoya tene pUchIne, nimaMtraNa karyA pachI bIjA koIne ApavA athavA nimaMtraNa karavuM kahyuM che. vivecanaH sAdhunI pratyeka upadhinI saMkhyA ane mApa nizcita hoya che. jo koI upadhinuM parimANa AgamamAM upalabdha na hoya to te viSayamAM potAnA gacchanI samAcArI anusAra tenA pramANanuM nirdhAraNa karAya che. niyukti, bhASya AdimAM eka pAtra athavA mAtraka sahita be pAtro rAkhavAnuM vidhAna che. pAtrAnI saMkhyAnuM nirdhAraNa AgamamAM spaSTa nathI, paraMtu Agama pramANathI sAdhu-sAdhvIne aneka pAtrA rAkhavA, te philita thAya che, vartamAnamAM pratyeka gacchanI samAcArI anusAra pAtra rAkhavAnI paraMparA pracalita che. prastuta sUtramAM je gaNanI je maryAdA hoya tenAthI vadhAre pAtrA grahaNa karavAnuM vidhAna che. nirdoSa pAtranI prApti sulabha nathI, tethI jyAre nirdoSa pAtra sahaja rIte prApta thatAM hoya, tyAre sAdhu tene grahaNa karI le che ane tyArapachI anya sAMbhogika saMta-satIjIone tenuM AmaMtraNa ApI zake che. pAtrA grahaNa karatAM samaye guhastha samakSa je sAdhano ke AcAryAdino nirdeza karyo hoya, tene pahelA nimaMtraNa karavuM joIe. te sAdhune jarUra na hoya, to bIjA sAdhune ApI zakAya che. vizeSa varNana nizItha sUtra uddezaka-14mAM che. AhAranI uNodarInuM parimANa:| 17 aTTha (kukkuDiaMDagappamANamette) kavale AhAraM AhAremANe samaNe NiggaMthe akhAdAra | duvAlassa (kukkuDiaMDagappamANamette) kavale AhAraM AhAremANe avaDDomoyariyA / solasa (kukkuDiaMDagappamANamette) kavale AhAraM AhAremANe dubhaagptte,| __ cauvvIsaM (kukkuDiaMDagappamANamette) kavale AhAraM AhAremANe tibhAgapatte, aMsiyA / Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 342 ] zrIvyavahAra sUtra igatIsaM (kukkuDiaMDagappamANamette) kavale AhAraM AhAremANe kiMcUNomoyariyA / battIsaM (kukkuDiaMDagappamANamette) kevale AhAraM AhAremANe pmaannptte| etto ekeNa vi kavaleNa UNagaM AhAraM AhAremANe samaNe NiggaMthe No pakAmabhoi tti vattavva siyA / bhAvArtha :- (1) ATha kavala pramANa AhAra karanArA sAdhu alpAhArI che. (2) bAra kavalano AhAra karanArA sAdhika ardha AhArI, apArdha-ardhAthI ochI uNodarI karanArA che. (3) soLa kavalano AhAra karanArA dvibhAga AhArI, ardha uNodarI karanArA che. (4) covIsa kavalano AhAra karanArA traNa bhAga AhArI, caturthAza uNodarI karanArA che. (5) ekatrIsa kavalano AhAra karanArA kiciMtu nyuna uNodarI karanArA che. (6) batrIsa kavalano AhAra karanArA pramANopeta pUrNa AhArI che. tenAthI eka paNa kavala ocho AhAra karanAra zramaNa-nirjhanya prakAmabhojI-bhara peTa khAnArA kahevAtA nathI. vivecana : prastuta sUtramAM dravya uNodarI tapanA pAMca bhedanuM kathana che. bhagavatI sutra zataka-25 tathA uvavAIsUtramAM paNa uNodarItapanA viSayamAM A rIte ja kathana che. bhagavatI sUtramAM AhAra uNodarInA svarUpanI sAthe ja upakaraNa uNodarI Adi bhedonuM paNa spaSTIkaraNa che. uttarA. a. 30mAM tapavarNanamAM AhAra-uNodarI tapanuM ja kathana che. upakaraNa uNodarI Adi bhedonI vivakSA tyAM nathI. tyAM AhAra uNodarInA 5 bheda kahyA che. (1) dravyathI (2) kSetrathI (3) kALathI (4) bhAvathI ane (5) paryAyathI. prastuta sUtramAM AhAra uNodarInA pAMca bhedamAMthI prathama dravya uNodarInA pAMca bheda kahyA che. (1) alpAhAra :- eka kavalathI ATha kavala pramANa AhAra karavAthI alpAhAra uNodarI thAya che. (2) apArdha uNodarI- navathI bAra kavala athavA paMdara kavala pramANa AhAra karavAthI ardhA AhArathI ocho AhAra karAya che. tene apArdha uNodarI kahe che arthAt te sAdhika ardha uNodarI thAya che. 3) be bhAga prApta uNodarI (ardha uNodarI) - 16 kavala pramANa AhAra karavAthI artho AhAra grahaNa thAya che. pUrNa AhAranA cAra bhAga vivakSita karavAthI be bhAgarUpa AhAra grahaNa thAya ane be bhAgano tyAga thAya che, tethI tene be bhAga AhArI arthAtu ardha uNodarI kahe che. (4) traNa bhAga prApta AMzika uNodarI - 24 kavala thI 30 kavala pramANa AhAra karavAthI traNa bhAgano AhAra thAya che ane eka bhAga AhAranI uNodarI thAya che. tenA mATe sUtramAM AMzika uNodarI Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-8 . 343 | zabdano prayoga karyo che arthAt te caturthAza uNodarI paNa kahevAya che. (5) kicita uNodarI - 31 kavala pramANa AhAra karavAthI eka kavalanI ja uNodarI thAya che. 32 kavala pramANa paryApta AhAranI apekSAe te alpa hovAthI kiMcita uNodarI kahevAya che. sutranA aMtima aMzathI e spaSTa karyuM che ke A pAMca bhedamAMthI koIpaNa prakAranI uNodarI karanAra sAdhu prakAmabhojI (peTa bharIne khAnArA) hotA nathI. 3ra kavala pramANa pUrNa AhAra karanAra paryApta bhojI kahevAya che. 3ra kavalanA AhAranuM vidhAna Agamokta ekavAra bhojana karavAnA utsargika vidhAnanI apekSAe ja che, tema samajavuM. sAdhune indriyasaMyama ane brahmacaryasamAdhine mATe haMmezAM uNodarI tapa karavuM Avazyaka che. raMvaDI - kakaDInA IMDA jeTalo AhAra. kavalanuM pramANa batAvavA mATe pratomAM vajuDI aMDA zabdaprayoga upalabdha che. kharekhara pratyeka vyaktinA AhAranuM pramANa bhinna bhinna hoya che; tenuM parimANa koIpaNa padArthathI nizcita karavuM yogya na gaNAya. tema chatAM upalabdha A zabdanA vyAkhyAkAroe vaikalpika aneka artha karIne samajAvavAno prayatna karyo che. yathA (1) ninAdIraza sa yo trizattano bhA ta zuTI pramANe = potAnA pratidina grahaNa karAtAM AhAranA batrIsamA bhAgane eka kavala kahe che. (2) sitA rI TI zarIramatyarthA tathA zarIrapAyA: suzuTayA amiva baMDa-muhU= azucimaya A zarIra ja kukuTI che. te zarIrarUpa kukuTInA avayavarUpa mukhane kukuTI aMDaka kahe che. (3) vAvAnaLamAtra vanena mue ykSaNamAna murNa vijUd mavati tasthatta jIvaTI saMvaDa pramANam = jeTalo AhArapiMDa mukhamAM mUkatAM mukha vikRta na thAya teTalA AhArapiMDane eka kavala kahe che. te kuphphaTI aMDaka pramANa AhAra kahevAmAM Ave che. (4) yamanyaH virutvaH 28 aMDopane vatte = kakaDInA IMDA jevaDo eka kavala hoya; A paNa eka arthavikalpa che. uparokta vyAkhyAone jotA jaNAya che ke jaDa aMDA zabda na hoya to paNa sUtrano Azaya spaSTa samajAya jAya tema che, tethI bhramotpAdaka A zabdane kauMsamAM ane iTAliyana TAipamAM rAkhyo che. > che uddezaka-8 saMpUrNa Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 344] zrIvyavahAra satra uddezaka-9 prAkathana RDCRORRORDROR * A uddezakamAM zayyAtarapiMDanI grAhyatA-agrAhyatA, bhikSu pratimAo tathA dattInA svarUpano nirdeza che. * sAmAnya rIte sarva sAdhu-sAdhvIone zayyAtarapiMDa sarvathA agrAhya che paraMtu kyAreka zayyAtare potAnA svajanone athavA nokarone keTaloka AhAra saMpUrNapaNe aprAtihArikarUpe ApI dIdho hoya arthAt AhAra vadhe to zayyAtarane pAcho devAno na hoya, to te AhAramAMthI sAdhu laI zake che. jo zayyAtare te AhAra prAtihArika dIdho hoya arthAtu vadhelo AhAra zayyAtarane pAcho devAno hoya to te sAdhune mATe kalpanIya nathI. * sAdhune zayyAtaranA sahayogathI jIvananirvAha karanAra tenA jJAtijano pAsethI AhAra levo kalpato nathI. * zayyAtaranI bhAgIdArIvALI dukAnomAM jo koI padArtha zayyAtaranI bhAgIdArI vinAno hoya to te padArtha tenA bhAgIdAra pAsethI laI zakAya che. * sapta-saptamikA, aSTa-aSTamikA, nava-navamikA, ane daza-dazamikA pratimAmAM dattIonI maryAdAthI bhikSA grahaNa karavI joIe. cAra prakAranI bhikSu pratimAonI sAdhu-sAdhvI ArAdhanA karI zake che. * svamutrapAnanI nAnI-moTI moka pratimAnI ArAdhanA sAta ane ATha divasamAM pUrNa thAya temAM pUrNa zuddha prasavaNa divase pIvAmAM Ave che, rAtre nahIM. * ekavAramAM akhaMDa dhArathI sAdhunA hAthamAM athavA pAtramAM ApelA AhArAdine eka dattI kahe che. * traNa prakAranA khAdya padArtha hoya che- (1) saMskArita padArtha (2) zuddha alepya padArtha (3) zuddha salepya padArtha. sAdhu A traNa prakAranA khAdya padArthomAMthI koIpaNa padArthane grahaNa karavAno abhigraha dhAraNa karI zake che. prahIta nAmanI chaThThI piDeSaNAne yogya AhAranI traNa avasthAo hoya che. (1) vAsaNamAMthI kADhatAM (2) pIrasavA mATe laI jatAM (3) thALI AdimAM pIrasatAM, A traNa avasthAmAMthI koIpaNa avasthAvALo AhAra sAdhu grahaNa kare che. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-9 345 uddezaka-9 @pppppppppppa zayyAtara piMDanI grAhAtA-agrAhatA:| 1 sAgariyassa Aese aMto vagaDAe bhuMjai NiTThie NisaTe pADihArie, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha - zayyAtare koI AgaMtuka-mahemAnone mATe AhAra banAvyo hoya, tene prAtihArika rUpe-vadhe to zayyAtarane ja pAcho ApavAnI zarate Apyo hoya, te AgaMtuka tenA gharanA aMdaranA bhAgamAM jamatA hoya ane te AhAramAMthI mahemAna te sAdhune Ape to te AhAra sAdhune levo kalpato nathI. | 2 sAgAriyassa Aese aMto vagaDAe bhuMjai NiTThie NisaTe apADihArie, tamhA dAvae evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha:- zayyAtare koI AgaMtukane mATe AhAra banAvyo hoya, tene aprAtihArika rUpe arthAt saMpUrNapaNe ApI dIdho hoya, te mahemAna tenA gharanA aMdaranA bhAgamAM jamatA hoya ane te AhAramAMthI mahemAna sAdhune Ape to te AhAra sAdhune levA kahyuM che. | 3 sAgAriyassa Aese bAhiM vagaDAe bhuMjai NiTThie NisaTTe pADihArie, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtare koI AgaMtukane mATe AhAra banAvyo hoya, tene vAparavA mATe prAtihArika rUpe Apyo hoya, te mahemAna tenA gharanA bahAranA bhAgamAM jamatA hoya ane te AhAramAMthI mahemAna te sAdhune Ape to te AhAra sAdhune levo kalpato nathI. |4 sAgAriyassa Aese bAhiM vagaDAe bhuMjai NiTThie NisaTe apADihArie, tamhA dAvae, evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtare koI AgaMtukane mATe AhAra banAvyo hoya, tene vAparavA mATe aprAtihArika rUpe Apyo hoya, te tenA gharanI bahAranA bhAgamAM jamatA hoya ane te AhAramAMthI te mahemAna sAdhune Ape to te AhAra sAdhune levo kalpa che. | 5 sAgAriyassa dAse vA pese vA bhayae vA bhaiNNae vA aMto vagaDAe bhuMjai NiTThie NisaTe pADihArie, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha:- zayyAtare potAnA dAsa, zreSya, bhUtaka ane nokarane mATe AhAra banAvyo hoya, tene prAtihArika rUpe Apyo hoya, te zayyAtaranA gharanA aMdara bhAgamAM jamatA hoya ane te AhAramAMthI dAsa vagere sAdhune Ape to te AhAra sAdhune levo kalpato nathI. |6 sAgAriyassa dAse vA pese vA bhayae vA bhaiNNae vA aMto vagaDAe bhuMjai Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrIvyavahAra sUtra NiTThie NisaTTe apADihArie, tamhA dAvae, evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtare potAnA dAsa, preSya, mRtaka ane nokarane mATe AhAra banAvyo hoya, tene aprAtihArika rUpe Apyo hoya, te tenA gharanA aMdaranA bhAgamAM jamatA hoya ane te AhAramAMthI te dAsa vagere sAdhune Ape, to te AhAra sAdhune levo kalpe che. 7 sAgAriyassa dAse vA pese vA bhayae vA bhaiNNae vA bAhiM vagaDAe bhuMjai NiTThie NisaTTe pADihArie, tamhA dAvae No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha:- zayyAtare potAnA dAsa, preSya, bhRtaka ane nokarane mATe AhAra banAvyo hoya, tene prAtihArika rUpe Apyo hoya, te tenA gharanA bahAranA bhAgamAM jamatA hoya ane te AhAramAMthI te dAsa vagere sAdhune Ape to te AhAra sAdhune levo kalpato nathI. 8 sAgAriyassa dAse vA pese vA bhayae vA bhaiNNae vA bAhiM vagaDAe bhuMjai, NiTThie NisaTTe apADihArie, tamhA dAvae, evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtare potAnA dAsa, preSya, bhRtaka ane nokarane mATe AhAra banAvyo hoya, tene aprAtihArika rUpe ApI dIdho hoya, te tenA gharanA bahAranA bhAgamAM jamatA hoya ane te AhAramAMthI te dAsa vagere sAdhune Ape, to te AhAra sAdhune levo ka2e che. 9 sAgAriyassa NAyae siyA sAgAriyassa egavagaDAe aMto sAgAriyassa egapayAe, sAgAriyaM covajIvai, tamhA dAvae No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha:- zayyAtaranA svajano, zayyAtaranA gharanI aMdaranA bhAgamAM zayyAtaranA cUlA para zayyAtaranI ja sAmagrIthI AhAra banAvI, tenAthI jIvana nirvAha karatA hoya ane te svajano te AhAramAMthI sAdhu Ape, to te AhAra sAdhune levo kalpato nathI. 10 sAgAriyassa NAyae siyA sAgAriyassa egavagaDAe aMto sAgAriyassa abhiNipayAe sAgAriyaM covajIvai, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranA svajano zayyAtaranA gharanI aMdaranA bhAgamAM zayyAtaranA cUlAthI judA cUlA para zayyAtaranI ja sAmagrIthI AhArAdibanAvI jIvana nirvAha karatA hoya ane te svajano te AhAramAMthI sAdhu Ape to te AhAra sAdhune levo kalpato nathI. 11 sAgAriyassa NAyae siyA sAgAriyassa egavagaDAe bAhiM sAgAriyassa egapayAe sAgAriyaM covajIvai, tamhA dAvae No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranA svajano zayyAtaranA gharanI bahAranA bhAgamAM zayyAtaranA cUlA para zayyAtaranI ja sAmagrIthI AhAra banAvI tenAthI jIvana nirvAha karatA hoya ane te svajano te AhAramAMthI sAdhu Ape to te AhAra sAdhune levo kalpato nathI. 12 sAgara NAyae siyA sAgAriyassa egavagaDAe bAhiM sAgAriyassa abhiNipayAe sAgAriyaM covajIvai, tamhA dAvae No se kappai paDiggAhettae / Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-9 [ 347 | bhAvArtha :- zayyAtaranA svajano zayyAtaranA gharanI bahAranA bhAgamAM zayyAtaranA cUlAthI judA cUlA para zayyAtaranI ja sAmagrIthI AhArAdi banAvI, tenAthI jIvana nirvAha karatA hoya ane te svajano te AhAramAMthI sAdhune Ape to te AhAra sAdhune levo kalpato nathI. |13 sAgAriyassa NAyae siyA sAgAriyassa abhiNivvagaDAe egaduvArAe egaNikkhamaNapavesAe aMto sAgAriyassa egapayAe sAgAriyaM covajIvai tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranA svajano zayyAtaranA eka niSkramaNa ane eka praveza dvAravALA gharanI aMdaranA judA bhAgamAM eka cUlA para zayyAtaranI ja sAmagrIthI AhAra banAvI, tenAthI jIvana nirvAha karatA hoya ane te svajano te AhAramAMthI sAdhu Ape to te AhAra levo sAdhu kalpato nathI. 14 sAgAriyassa NAyae siyA sAgAriyassa abhiNivvagaDAe egaduvArAe egaNikkhamaNapavesAe aMto sAgAriyassa abhiNipayAe sAgAriya covajIvai tamhA dAvae No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranA svajano zayyAtaranA eka niSkramaNa ane eka pravezadvAravALA gharanI aMdaranA judA bhAgamAM zayyAtaranA cUlAthI judA cUlA para zayyAtaranI ja sAmagrIthI AhAra banAvI, tenAthI jIvana nirvAha karatA hoya ane svajano te AhAramAMthI sAdhune Ape to sAdhune te AhAra levo kalpato nathI. 15 sAgAriyassa NAyae siyA sAgAriyassa abhiNivvagaDAe egaduvArAe egaNikkhamaNapavesAe bAhiM sAgAriyassa egapayAe sAgAriyaM covajIvai, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranA svajano zayyAtaranA eka niSkramaNa ane eka pravezadvAravALA gharanI bahAranA bhAgamAM zayyAtaranA cUlA para zayyAtaranI ja sAmagrIthI AhAra banAvI, tenAthI jIvana nirvAha karatA hoya ane te svajano te AhAramAMthI sAdhune Ape to te AhAra sAdhune levo kalpato nathI. 16 sAgAriyassa NAyae siyA sAgAriyassa abhiNivvagaDAe egaduvArAe egaNikkhamaNapavesAe bAhiM sAgAriyassa abhiNipayAe sAgAriyaM covajIvai, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranA svajano zayyAtaranA eka niSkramaNa ane eka pravezadvAravALA gharanI bahAranA bhAgamAM zayyAtaranA cUlAthI judA cUlA para zayyAtaranI ja sAmagrIthI AhAra banAvI, tenAthI jIvana nirvAha karatA hoya ane te svajano te AhAramAMthI sAdhune Ape che to sAdhune te AhAra levo kalpato nathI. | 17 sAgAriyassa cakkiyasAlA sAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI telanI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra sAdhune tela Ape, to te tela sAdhune levuM kalpatuM nathI. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u48 / zrIvyavahAra sUtra |18 sAgAriyassa cakkiyasAlA NissAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI telanI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra jemAM zayyAtarano bhAga na hoya, tevuM tela sAdhune Ape to te tela sAdhune levuM kahyuM che. | 19 sAgAriyassa goliyasAlA sAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI goLanI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra sAdhune goLa Ape to, te goLa sAdhune levo kalpato nathI. 20 sAgAriyassa goliyasAlA NissAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI goLanI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra jemAM zayyAtarano bhAga na hoya, tevo goLa sAdhune Ape to sAdhune te goLa levo kalpa che. | 21 sAgAriyassa bodhiyasAlA sAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI kariyANAnI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra sAdhune kirANAnI (aceta) vastu Ape, to sAdhune te kirANAnI vastu levI kalpatI nathI. | 22 sAgAriyassa bodhiyasAlA NissAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI kariyANAnI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra jemAM zayyAtarano bhAga na hoya tevI kirANAnI(aceta) vastu sAdhune Ape, to sAdhune te vastu levI kahyuM che. | 23 sAgAriyassa dosiyasAlA sAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI kApaDanI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra sAdhune kApaDa Ape, to sAdhune te kApaDa levuM kalpatuM nathI. 24 sAgAriyassa dosiyasAlA NissAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha:- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI kApaDanI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra jemAM zayyAtarano bhAga na hoya tevuM kApaDa Ape, to sAdhune te kApaDa levuM kalpa che. | 25 sAgAriyassa sottiyasAlA sAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-9 349 bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI sUtaranI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra sAdhune sUtara Ape, to sAdhune te sUtara levuM kalpatu nathI. 26| sAgAriyassa sottiyasAlA NissAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI sUtaranI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra jemAM zayyAtarano bhAga na hoya tevuM sUtara Ape, to sAdhune te sUtara levuM kalpe che. 27 sAgAriyassa boMDiyasAlA sAhAraNavakkayapaDattA, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI rU nI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra sAdhune rU Ape to sAdhune te rU levuM kalpatuM nathI. 28 sAgAriyassa boMDiyasAlA NissAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI rU nI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra jemAM zayyAtarano bhAga na hoya tevuM rU Ape to sAdhune te rU levuM kalpe che. 29 sAgAriyasasa gaMdhiyasAlA sAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI gaMdhIyazALA-sugaMdhI padArthonI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra sAdhune sugaMdhI padArtho(auSadharUpe upayogI koI tela vagere) Ape to sAdhune te sugaMdhI padArtho levA kalpatA nathI. 30 sAgAriyassa gaMdhiyasAlA NissAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI sugaMdhI padArthonI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra jemAM zayyAtarano bhAga na hoya tevA sugaMdhI padArtho (auSadharUpe upayogI tela vagere) Ape to sAdhune te sugaMdhI padArtho levA kalpe che. 31 sAgAriyassa soMDiyasAlA sAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, jo se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI mIThAInI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra sAdhune mIThAI Ape to sAdhune te mIThAI levI kalpatI nathI. evaM | 32 sAgAriyassa soMDiyasAlA NissAhAraNavakkayapauttA, tamhA dAvae, se kappai paDiggAhettae / Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 ] zrIvyavahAra sUtra bhAvArtha:- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI mIThAInI dukAnamAMthI zayyAtarano bhAgIdAra jemAM zayyAtarano bhAga na hoya tevI mIThAI Ape to sAdhune te mIThAI levI kahyuM che. 33 sAgAriyassa osahIo saMthaDAo, tamhA dAvae, No se kappai pddiggaahette| bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI bhojanazALAmAMthI zayyAtarano bhAgIdAra sAdhune AhAra Ape to sAdhune te AhAra levo kalpato nathI. |34 sAgAriyassa osahIo asaMthaDAo, tamhA dAvae evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- zayyAtaranI bhAgIdArIvALI bhojanazALAmAMthI zayyAtarano bhAgIdAra potAnA bhAgamAM AvelI khAdya sAmagrI Ape to sAdhune te khAdya sAmagrI levI kahyuM che. |35 sAgAriyassa ambaphalA saMthaDA, tamhA dAvae, No se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha:- zayyAtaranI bhAgIdArIvALA kerI Adi phaLomAMthI zayyAtarano bhAgIdAra sAdhune (sudhArelA ke aceta thayelA) kerI Adi phaLo Ape to sAdhune te (aceta) phaLa levA kalpatA nathI. 36 sAgariyassa ambaphalA asaMthaDA, tamhA dAvae, evaM se kappai paDiggAhettae / bhAvArtha:- zayyAtaranI bhAgIdArIvALA kerI Adi phaLomAMthI zayyAtarano bhAgIdAra potAnA bhAgamAM AvelA (sudhArelA ke aceta thayelA) kerI Adi phaLa sAdhune Ape to sAdhune te aceta phaLa levA kalpe che. vivecana : prastuta sUtromAM zayyAtarapiMDa grahaNanI grAhyatA-agrAhyatA vividha vikalpothI spaSTa karI che. zayyAtara piMDa :- sAdhu ke sAdhvIone rahevA mATe sthAna pradAna kare, te sthAnanA mAlikane athavA sthAnanI AjJA Ape tene zayyAtara kahe che. zayyAtaranA gharanA AhAra-pANI zayyAtarapiMDa kahevAya che. 24 tIrthakaranA sarva sAdhuone mATe zayyAtarapiMDa agrAhya che. zayyAtarapiMDamAM audezika, AdhAkarma Adi aneka doSonI saMbhAvanA hovAthI sAdhu-sAdhvI zayyAtarapiMDa grahaNa karatA nathI. sUtrakAre zayyAtaranA svajano, nokaro ke bhAgIdAronA gharano AhAra kaI paristhitimAM grAhyaagrAhya che, tenuM vistRta varNana karyuM che. zayyAtaranA mahemAno ke nokarono AhAra - zayyAtara potAnA ghera AvelA mahemAno ke nokarI mATe AhAra banAve, te AhAra mahemAnone ke nokarone jamavA mATe Ape ane kahI de ke Apane jeTaluM jamavuM hoya teTaluM jamI lyo, vadhe teTalo AhAra pAcho ApI dejo, arthAtu mahemAno ke nokarone prAtihArikavadhelo AhAra pAcho ApavAnI zarate Ape che, temAM vadhelA AhAranI mAlikI zayyAtaranI ja hovAthI te AhAra sAdhune agrAhya che. jo mahemAnone ke nokarone jamavA mATe bhojana Ape ane kahI de ke Apane je rIte jamavuM hoya, te rIte jamo ane jamyA pachI je AhAra vadhe te mATe pAcho joIto nathI. tamAre je karavuM hoya te karajo. arthAt aprAtihArika-vadhelA AhAramAM pAchuM ApavAnI zarata na rAkhe. A rIte ApavAmAM vadhelA AhAranI mAlikI zayyAtaranI rahetI na hovAthI te AhAra mahemAna ke nokara sAdhune vahorAve, to te AhAra sAdhune grAhya che. * '' azrAvyuM che. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-9 | 351 | zadhyAtaranA svajanano AhAra-zayyAtaranA sahayogathI ja je jJAtijano jIvana vyatIta karatA hoya arthAt teno saMpUrNa kharca zayyAtara ja ApatA hoya, te jJAtijano zayyAtaranA gharanI aMdara athavA bahAra, eka cUlA para ke alaga cUlA para bhojana banAve vagere koI paNa vikalpamAM sAdhu tenA AhArAdi grahaNa karI zakatA nathI. zadhyAtaranA jJAtijano athavA anya vyaktione zayyAtara taraphathI maryAdita kharca apAto hoya ane tenA vadha-ghaTanA javAbadAra zayyAtara na hoya to te jJAtijano potAnA AhAramAMthI sAdhune Ape, to sAdhu te AhArAdi grahaNa karI zake che. zayyAtaranA bhAgIdArano AhAra :- zayyAtara ane azayyAtara (anya gRhastha)nI bhAgIdArInI dukAna hoya, temAM kayAreka koI vibhAjita vastumAM zayyAtaranuM mAlikIpaNuM na hoya athavA koI padArtha bhAgIdAranI svataMtra mAlikIno hoya to tene grahaNa karavAthI zayyAtarapiMDano doSa lAgato nathI, tethI sutrokta dukAnomAMthI guhastha nimaMtraNa kare ane jarUra hoya to te padArtha vivekapUrvaka grahaNa karI zakAya che, paraMtu zayyAtaranI bhAgIdArIvALA koIpaNa padArtho sAdhune mATe agrAhya che. saMkSepamAM je padArthomAM zayyAtarano AMzika paNa hisso raheto hoya, te zayyAtarapiMDa ja kahevAya che ane te sAdhune mATe agrAhya che. zayyAtarapiMDa saMbaMdhI varNana nizItha udde.-2, bRhatkalpa ud-2, dazAzruta skaMdha dazA-2 ane (vyavahAra) uddedamAM paNa che. saptasaptamikA Adi bhikSu pratimAo :|37 satta-sattamiyA NaM bhikkhupaDimA egUNapaNNAe rAidiehiM egeNaM chaNNaueNaM bhikkhAsaeNaM ahAsuttaM jAva ANAe aNupAliyA bhavai / bhAvArtha :- sakhasakhamikA- sAta sAta divasanI bhikSapratimA ogaNapacAsa (49) rAta divasamAM ekaso chatru (196) bhikSAdattIothI sUtra anusAra yAvata jinAjJA anusAra pAlana karAya che. 38 aTTha-aTThamiyA NaM bhikkhupaDimA causaTThIe rAidiehiM dohiM ya aTThAsiehiM bhikkhAsaehiM ahAsuttaM jAva ANAe aNupAliyA bhavai / / bhAvArtha :- aSTaaSTamikA- ATha ATha divasanI bhikSupratimA cosaTha(64) rAta divasamAM basso aTTAsI(ra88) bhikSAdattIothI sUtra anusAra yAvat jinAjJA anusAra pAlana karAya che. |39 Nava-NavamiyA NaM bhikkhupaDimA egAsIe rAidiehiM cauhiM ya paMcuttarehiM bhikkhAsaehiM ahAsuttaM jAva ANAe aNupAliyA bhavai / bhAvArtha - navanavamikA-nava nava divasanI bhikSupratimA ekayAsI (81) rAta divasamAM cAraso pAMca (405) bhikSAdattIothI sUtra anusAra yAvat jinAjJA anusAra pAlana karAya che. 40 dasa-dasamiyA NaM bhikkhupaDimA egeNaM rAidiyasaeNaM addhachaDehiM ya bhikkhAsaehiM jAva ANAe aNupAliyA bhavai / bhAvArtha :- dasadasamikA- daza daza divasanI bhikSu pratimA so(100) rAta divasamAM pAMcaso pacAsa (550) bhikSAdattIothI sUtra anusAra vAva jinAjJA anusAra pAlana karAya che. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 35ra ] zrIvyavahAra satra | G. | | | | = || | | | vivecana : prastuta sUtromAM cAra bhikSu pratimAonuM varNana che. tenI ArAdhanA sAdhu-sAdhvI baMne karI zake che. aMtagaDasUtranA AThamA vargamAM sUkRSNA AryA dvArA A bhikSupratimAonI ArAdhanA karavAnuM varNana che. sakhasaptatikA bhikSapratimA- A pratimAomAM upavAsa Adi tapa karavuM Avazyaka nathI, prAyaH sadA uNodarI tapa thAya che. prathama sAta divasa sudhI eka dattI AhAra ane eka dattI pANI bIjA sAta divasa sudhI be be dattI, A rIte, kramazaH sAtamA saptakamAM sAta dattI AhAra ane sAta dattI pANI grahaNa karAya che. A rIte sAta saptakanA 49 divasa thAya che ane temAM kula 196 datti AhAranI ane 196 dattI pANInI thAya che. sapta saptamikA bhikSu pratimAmAM jatI saMkhyA :prathama sAta divasamAM dattI | bIjA sAta divasamAM dattI trIjA sAta divasamAM dattI | cothA sAta divasamAM dattI | | 4 | 28 pAMcamA sAta divasamAM dattI | 5 | 35 chaThThA sAta divasamAM dattI | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 42 sAtamA sAta divasamAM dattI | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 49 kula 49 divasa ane AhAra-pANI kula 196-196 dattI kula 196 aSTaaSTamiSThA bhikSupratimA- A pratimA ATha aSTakathI 64 divasomAM pUrNa thAya che. temAM prathama ATha divasamAM eka dattI AhAranI ane eka ja dattI pANInI levAya che. A rIte vadhAratA AThamAM aSTakamAM pratidina ATha dattI AhAranI ane ATha dattI pANInI laI zakAya che, A rIte kula 64 divasa ane 288 dattI AhAranI ane 288 dattI pANInI thAya che. aSTa aSTamikA bhikSa pratimAmAM datti saMkhyA :prathama ATha divasamAM dattI | bIjA ATha divasamAM dattI 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 16 trIjA ATha divasamAM dattI | mATha divasamAM dattI | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 3ra | pAMcamA ATha divasamAM dattI | 40 chaThThA ATha divasamAM dattI 48 sAtamA ATha divasamAM dattI | 7 | 7 | 7 | 7 | pas AThamA ATha divasamAM dattI | 8 | 8 | 64 kula 64 divasa ane AhAra-pANInI kula dattI 288-288 kula 288 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-9 3pa3 ] A rIte navanavamikA' ane 'dasadasamikApratimA'nA paNa sUtrokta divasa ane dattIonuM pramANa samajI levuM joIe. navanayamikA bhikSa pratimAmAM dattI saMkhyA :prathama nava divasamAM dattI | bIjA nava divasamAM dattI | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 18 | | trIjA nava divasamAM dattI | cothA nava divasamAM dattI | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 30 | pAMcamA nava divasamAM dattI | 5 | 5 | 45 chaThThA nava divasamAM dattI | | | | | | | | 6 | 6 | 54 | 54. sAtamAM nava divasamAM dattI | AThamA nava divasamAM dattI | 8 | 8 | 72 navamA nava divasamAM dattI | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 | 9 | 8 | 9 | 81 kula 81 divasa ane AhAra-pANInI kula dattI 405-405. kula 405 daza dazamikA bhikSa pratimAmAM dattI saMkhyA :pahelAM daza divasamAM dattI | | 1 | 1 | | 10 bIjA daza divasamAM dattI | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 20 trIjA daza divasamAM dattI | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3) cothA daza divasamAM dattI | pAMcamA daza divasamAM dattI chaThThA daza divasamAM dattI 0 sAtamA daza divasamAM dattI | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 70. AThamA daza divasamAM dattI | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 80 navamA daza divasamAM dattI | 90 dasamA daza divasamAM dattI | 10| 10 | 10 | 10 | 10 | 10 10] 10] 10] 10] 100 | kula 100 divasa ane AhAra-pANInI kula dattI 550-550 kula 550 A pratimAomAM sAdhu-sAdhvI svayaM potAnI gocarI lAve che. jemAM nirdhArita divaso sudhI bhikSAdattInI maryAdAnuM pAlana karAya che. A pratimAomAM nirdhArita dattIothI ochI dattIo grahaNa karI zakAya che athavA upavAsa Adi tapasyA paNa karI zakAya che paraMtu koI paNa kAraNe maryAdAthI vadhAre dattI grahaNa karAtI nathI. A pratimAonI ArAdhanAthI vRtti saMkSepa nAmanuM tapa thAya che. | | | ja | ba | ha | | ja | w| o| - | ja | 40 | | | | | | | | | | | | Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | u54 | zrIvyavahAra sUtra brahadrakalpa u. 5 mAM sAdhvIne ekalA gocarI javAno niSedha che, tethI A pratimAomAM svataMtra gocarI lAvanAra sAdhvInI sAthe paNa anya sAdhvIone rAkhavA Avazyaka che paraMtu gocarI to te svayaM ja kare che. A pratimAone paNa sUtramAM bhikSupratimA kahI che, paraMtu tene dhAraNa karavAmAM bAra bhikSupratimAonI jema pUrvanuM jJAna athavA viziSTa sahanananI AvazyakatA nathI. bhoDa-pratibhA :41 do paDimAo paNNattAo, taM jahA- khuDiyA vA moyapaDimA, mahalliyA vA moyapaDimA / khaDiyaNNaM moyapaDima paDivaNNassa aNagArassa kappai paDhamasaraya-kAlasamayaMsi vA carima-NidAha-kAlasamayaMsi vA, bahiyA gAmassa vA jAva rAyahANIe vA vaNaMsi vA vaNaduggaMsi vA pavvayaMsi vA pavvayaduggaMsi vA / bhoccA Arubhai, coisameNaM pArei / abhoccA Arubhai, solasameNa pArei / jAejAe moe Agacchai tAe-tAe AIyavve, diyA Agacchai AIyavve, rAI Agacchai No AIyavve / sapANe matte Agacchai No AIyavve, appANe matte Agacchai AIyavve / sabIe matte Agacchai No AIyavve, abIe matte Agacchai aaiiyvve| sasaNiddhe matte Agacchai No AIyavve, asasaNiddhe matte Agacchai AIyavve / sasarakkhe mate Agacchai No AIyavve, asasarakkhe matte Agacchai AIyavve / jAvaie jAvaie moe Agacchai, tAvaie-tAvaie savve AIyavve, taM jahA- appe vA, bahue vA / evaM khalu esA khuDDiyA moyapaDimA ahAsuttaM jAva ANAe aNupAliyA bhavai / bhAvArtha :- pratibhAmoDI chaThebha :- (1) nAnI bho (prasavae) pratibhA (2) moTI moDa( prasavaNa) pratimA. nAnI prasavaNapratimA zaradakALanA prAraMbhamAM athavA grISmakALanA aMtamAM gAmanI bahAra yAvat rAjadhAnInI bahAra, vanamAM, vanadurgamAM, parvata upara, parvatadurgamAM aNagArane dhAraNa karavI kalpa che. jo te bhojana karIne te divase A pratimAne dhAraNa kare to cha upavAsathI tene pUrNa kare ane jo bhojana karyA vinA arthAt upavAsanA divase A pratimAne dhAraNa kare, to sAta upavAsathI tene pUrNa kare che. A pratimAmAM sAdhune jeTalIvAra prasavaNa thAya teTalIvAra pI levuM joIe. divase prasavaNa thAya, to te pIvuM joIe. rAtre thAya, to te pIvuM na joIe. prasavaNa kRmivALu hoya to pIvuM na joIe, kRmirahita Ave to pIvuM joIe; vIrya sahita hoya to pIvuM na joIe, vIrya rahita hoya to pIvuM joIe; cikAzayukta hoya to pIvuM na joIe, cikAzarahita hoya to pIvuM joIe, raja sahita hoya to pIvu na joIe, rajarahita hoya to pIvuM joIe; alpa ke adhika jeTaluM jeTaluM prasavaNa thAya teTaluM badhuM pI levuM joIe. A rIte A nAnI moka pratimA sUtra anusAra vAva jinAjJA anusAra pAlana karAya che. 42 mahalliyaM NaM moyapaDima paDivaNNassa aNagArassa kappai paDhama-sarayakAlasamayasi vA, carama-NidAha-kAlasamayasi vA bahiyA gAmassa vA jAva rAyahANie vA vaNaMsi vA vaNaduggaMsi vA pavvayaMsi vA pavvayaduggaMsi vA, bhoccA Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka 355 Arubhai solasameNaM pArei abhoccA Arubhai, aTThArasameNaM pArei / jAe jAe moe Agaccha, tAe-tAe AIyavve / diyA Agacchai AIyavve, rAI Agacchai jo AIyavve jAva evaM khalu esA mahalliyA moyapaDimA ahAsutaM jAva ANAe aNupAlittA bhavai / bhAvArtha :- moTI moka(prasravaNa) pratimA zaradakALanA prAraMbhamAM athavA grISmakALanA aMtamAM gAmanI bahAra yAvat rAjadhAnInI bahAra vanamAM, vanadurgamAM, parvata para, parvatadurgamAM aNagAre dhAraNa karavI kalpe che. jo te bhojana karIne A pratimAne dhAraNa kare to tene sAta upavAsathI pUrNa kare che ane bhojana karyA vinA arthAt upavAsanA divase A pratimAne dhAraNa kare to ATha upavAsathI tene pUrNa kare che. A pratimAmAM sAdhune jeTalIvAra prasavaNa thAya teTalIvAra pI levuM joIe. divase prazravaNa thAya te pIvuM joIe, rAtre prazravA te pIvuM na joIe yAvatu A rIte te moTI prasavaLa pratimAnuM sUtra anusAra yAvatu jinAjJA anusAra pAlana karAya che. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhunI be moka pratimAonuM varNana che. moka pratimA H- TIkAkAroe teno vyutpattilabhya artha A pramANe karyo che- mopati pApamadhya sApumiti movA tApAnA pratimA mopratimA / je pratimAnI ArAdhanA sAdhane pApakarmathI mukta karAve che, tevI moka-mUtranI pradhAnatAvALI pratimAne moka pratimA kahe che athavA nirdhArita divaso sudhI cAre prakAranA AhArano tyAga karIne divasanA bhAgamAM kevaLa svamUtrapAnanA viziSTa prakAranA abhigrahane moka pratimA kahe che. tenA be bheda che. (1) laghu-nAnI moka pratimA (ra) moTI moka pratimA. ArAdhakanI yogyatAH- sUtrakAre tadviSayaka kathana karyuM nathI paraMtu bhASya graMthonA AdhAre tenA ArAdhakanI yogyatA jANI zakAya che. prathama traNa saMhanananA dhAraka pUrvadhara, dhairyavAna, samartha sAdhuo ja tenI ArAdhanA karI zake che. grAmAdinI bahAra jaMgalamAM, parvatomAM sAta-ATha divasa sudhI rahIne rAta-divasa kAryotsargamAM ja sthita thavAnuM hovAthI sAdhvIo A pratimAne dhAraNa karI zakatI nathI. ArAdhanA vidhi - A pratimAo zarada kAlanA prAraMbhamAM arthAt mAgasara mAsamAM athavA grISmakAlanA aMtamAM arthAt aSADha mAsamAM dhAraNa karAya che. baMnne prasravaNa pratimAomAMthI eka pratimA sAta rAtrinA kAryotsarganI hoya che tene nAnI pravaNa pratimA kahevAya che. bIjI ATha rAtrinA kAryotsarganI hoya che tene moTI pravaNa pratimA kahe che. A baMne pratimAonA prathama divase upavAsa tapa karIne prAraMbha karI zakAya che athavA ekavAra bhojana karIne paNa prAraMbha karI zakAya che. bhojana karanArane eka divasanI tapasyA ochI thAya che paraMtu kAryotsarga karavAno samaya to badhAno samAna ja hoya che. A pratimAone dhAraNa karyA pachI cAre prakAranA AhArano tyAga karavAno hoya che. te sAdhakane phakta svamUtrapAna karavAnuM rahe che arthAt te divasomAM jyAre jeTaluM prasavaNa thAya teTaluM sUtrokta niyamonuM pAlana karIne pIvAmAM Ave che. tenA niyama A pramANe che (1) divase pIvuM, rAtre pIvuM nahi (2) kRmi, vIrya, raja ke cikAza yukta prasavA hoya to na pIvuM, zuddha hoya to ja pIvuM. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 ] zrIvyavahAra sUtra A pratimAdhArI sAdhaka rAta-divasa sutsargatapamAM rahe che. tene mAtrAnI hAjata thAya, tyAre kAyotsargano tyAga karI mAtrakamAM prasavaNa tyAga karIne tenuM pratilekhana karIne AsapAsamAM koI vyakti na jue tevA vivekapUrvaka tenuM pAna kare che ane tyAra pachI pharI kAyotsargamAM sthira thaI jAya che. A pratimAnuM pAlana karanAra mokSamArganI ArAdhanA kare che. A pratimAnI ArAdhanA karanArA sAdhaka siddhagatine prApta kare che athavA mahaddhika deva thAya che, temaja tenA zArIrika roga dUra thaI jAya che ane kAyA kaMcanavarNa ane baLavAna thAya che. pratimA ArAdhanA pachI te sAdhaka pharI upAzrayamAM AvI jAya che. bhASyamAM tenA pAraNAmAM AhArapANInI 49 divasanI kramika vidhi batAvelI che. dattInuM svarUpa:43 saMkhAdattiyassa bhikkhussa paDiggahadhArissa gAhAvaikulaM piMDavAya-paDiyAe, aNupaviTThassa jAvaiya-jAvaiyaM kei aMto paDiggahasi uvaittA dalaejjA tAvaiyAo tAo dattIo vattavvaM siyA / tattha se kei chavvaeNa vA dusaraNa vA vAlaeNaM vA aMto paDiggahasi uvaittA dalaejjA, savvA vi NaM sA egA dattI vattavvaM siyA / tattha se bahave bhuMjamANA savve te sayaM piMDaM sAhaNiya aMto paDiggahasi uvaittA, dalaejjA, savvA vi NaM sA egA dattI vattavvaM siyA / bhAvArtha:- dattIonI saMkhyAno abhigraha karanAra pAtradhArI sAdhu gRhasthanA ghare AhArane mATe praveza kare tyAre (1) AhAra denAra gRhastha pAtramAM jeTalIvAra (koIpaNa sAdhanathI) bharIne AhAra Ape teTalI dattIo kahevAya che. (2) AhAra denAra gRhastha jo chAbaDIthI, vastrathI athavA camacAthI rokAyA vinA sAdhunA pAtramAM AhAra Ape, te badhI ekadattI kahevAya che. (3) jyAM ghaNA gRhastho bhojana karatA hoya ane te badhA potapotAno AhAra bhego karIne aTakayA vinA eka sAthe pAtramAM Ape, te badhAne (mizraNane) eka dattI kahevAya che. 44 saMkhAdattiyassa NaM bhikkhussa pANipaDiggahiyassa gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviTThassa, jAvaiyaM-jAvaiyaM kei aMto pANisi uvaittA dalaejjA tAvaiyAo tAo dattIo vattavvaM siyA / tattha se kei chavvaeNa vA dusaraNa vA vAlaeNa vA aMto pANisi uvaittA dalaejjA, savvA vi NaM sA egA dattI vattavvaM siyA / __ tattha se bahave bhuMjamANe savve te sayaM piMDaM sAhaNiya aMto pANisi uvaittA dalaejjA savvA vi NaM sA egA dattI vattavaM siyA / bhAvArtha :- dattIonI saMkhyAno abhigraha karanAra karapAtrabhojI sAdhu gRhasthanA gharamAM AhArane mATe praveza kare tyAre (1) AhAra denAra gRhastha koIpaNa sAdhanathI jeTalIvAra bharIne sAdhunA hAthamAM Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-9 | 3pa7 | AhAra Ape, teTalI dattao kahevI joIe. (2) AhAra denAra gRhastho sAthe jo chAbaDIthI, vastrathI athavA camacAthI aTakyA vinA sAdhunA hAthamAM jeTalo AhAra Ape, te badho AhAra eka dattI kahevAya che. (3) jyAM aneka gRhastha jamatA hoya ane te badhA potapotAno AhAra bhego karIne aTakyA vinA sAdhanA hAthamAM eka sAthe Ape, te badho AhAra eka dattI kahevAya che. vivecana : saptasaptatikA Adi bhikSu pratimAomAM dattIonI nizcita saMkhyAmAM AhAra grahaNa karavAnuM varNana che ane prastuta sUtramAM sUtrakAre dattInuM svarUpa spaSTa karyuM che. dAtA eka ja vAramAM dhAra khaMDita karyA vinA jeTalo AhAra ke pANI sAdhunA pAtramAM ke hAthamAM Ape tene eka dattI AhAra ke pANI kahevAya che. te AhAra ke pANI hAthathI Ape athavA koI vAsaNathI Ape, camacA, chAbaDI AdithI Ape ke vastranI thelImAMthI kADhIne Ape, alpamAtrAmAM daIne aTakI jAya athavA aTakyA vinA vadhAre mAtrAmAM Ape, te ocho ke vadhu ekavAramAM apAyelA AhAra athavA pANI eka dattI kahevAya che. kyAreya koI khAdha padArtha aneka vAsaNomAM athavA aneka vyaktionA hAthamAM judA judA rAkhelA hoya tene eka vAsaNamAM athavA eka hAthamAM ekaThA karIne eka sAthe pAtramAM Ape to paNa eka dattI kahevAya che. pAtra nahIM rAkhanAra arthAt karapAtrI sAdhunA hAthamAM uparyukta vidhithI jeTalo AhAra eka sAthe apAya, te tenA mATe eka dattI kahevAya che. traNa prakArano AhAra:45 tivihe uvahaDe paNNatte, taM jahA- phaliovahaDe suddhovahaDe saMsaTThovahaDe / bhAvArtha:- khAdya padArtha traNa prakAranA kahyA che, jema ke- (1) phalitopahRta- miSThAnna, pharasANa, zAka vagere aneka padArthonA saMyogothI saMskArita khAdyapadArtha, (2) zuddhopahata- caNA, mamarA, dhANI Adi vyaMjanarahita zuddha alepya khAdyapadArtha, (3) saMsropahata-bhAta, khIcaDI vagere vyaMjana(masAlA)rahita salepya khAdyapadArtha. abhigraha dhAraNa karanAra sAdhu temAMthI koI paNa prakAranA AhArane grahaNa karavAno abhigraha karI zake che. avagRhIta AhAranA prakAra:46 tivihe oggahie paNNatte, taM jahA- jaMca ogiNhai, jaM ca sAharai, jaM ca AsagaMsi (thAsagaMsi) pakkhivai, ege evamAhaMsu / ege puNa evamAhaMsu, duvihe oggahie paNNatte, taM jahA- jaM ca ogiNhai, jaM ca Asagasi (thAsagasi) pakkhivai / bhAvArtha:- keTalIka apekSAe ema kahevAya che ke pIrasavA mATe grahaNa karAyelA avagRhIta AhAranA traNa prakAra che jema ke- (1) je vAsaNamAM khAdyapadArtha paDyA hoya athavA banAvelA hoya temAMthI kADhIne Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 358 ] zrIvyavahAra sUtra bIjA vAsaNamAM grahaNa karAto AhAra (2) pIrasavA mATe laI javAto AhAra ane (3) vAsaNamAM pIrasAto AhAra. keTalIka apekSAe avagRhIta AhAranA be prakAra che, jema ke- (1) pIrasavA mATe grahaNa karAto AhAra (2) thALI AdimAM pIrasAto AhAra. A chaThThI piMDeSaNAnA bhedarUpa che. ne pavana no artha bhASyakAre Adeza-apekSAe karyo che. anya AcAryano mata pradarzita karavA A zabdaprayoga nathI. uddezaka-9 saMpUrNa Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthana uddezaka-10 prAkathana OROOOOOROR A adhyayanamAM caMdra pratimA, pAMca prakAranA vyavahAra, sAdhu saMbaMdhita caubhaMgIo, zaikSanI kAlamaryAdA, sthaviranA prakAra, sAdhuone bhaNAvavA mATeno adhyayana krama, daza prakAranI vaiyAvacca tathA tenA aMtima phaLarUpa mokSanuM kathana che. 359 * caMdranI kaLAnI vadhaghaTanI jema AhAra-pANInI dattIomAM vadhaghaTa thAya, tene caMdra pratimA kahe che. tenA be prakAra che. javamadhya caMdra pratimA ane vajamadhya caMdrapratimA. sUtrokta vidhithI viziSTa saMhanana- vALA, zrutasaMpanna sAdhu tenI ArAdhanA karI zake che, A pratimAo eka eka mAsanI hoya che. temAM AhAra, pANInI dattIonI vadhaghaTa karavAnI hoya che, anya aneka niyamo tathA abhigraha dhAraNa karavAnA hoya che ane parISaha upasargane sahana karavAnA hoya che. vyavahAra H- Agama, zruta, AjJA ane dhAraNA, jIta, A pAMca vyavahAromAMthI je samaye je upalabdha hoya teno kramazaH niSpakSa bhAvathI prAyazcitta ane tattva nirNayamAM upayoga karavo joIe. svArtha, Agraha athavA upekSA bhAvathI teno vyutkramathI upayoga na karavo joIe. na * sAdhu puruSanA vividha guNonI apekSAe tenI vividha caubhaMgIonuM kathana karIne sUtrakAre manuSyonI bhinna bhinna cittavRttinuM darzana karAvyuM che. dIkSAdAtA, vaDIdIkSAdAtA, mULa AgamanA vAcanAdAtA, arthaAgamanA vAcanAdAtAnI ane tenAthI sabaMdhita ziSyonI kula cAra caubhaMgI che ane tenA aMtima bhaMganI sAthe dharmAcArya (pratibodha denArA) AdinuM kathana che. * vaya sthavira, zrutasthavira ane paryAya sthavira, A traNa prakAranA sthavira che. * zaikSa navadIkSita ziSyonI zaikSabhUmi-zikSAnI kAlamaryAdAnA traNa prakAra che. jaghanya sAta divasarAtri, madhyama cAra mAsa ane utkRSTa cha mAsa. garbhakALa sahita 9 varSa pahelA koIne dIkSA devI nahi. kAraNavaza dIkSA devAI gaI hoya to vaDIdIkSA na devI joIe. na * avyakta (16 varSathI ochI uMmaravALA)ne AcArAMga sUtra ane nizItha sUtranI vAcanA na devI paraMtu anya adhyayana karAvavuM. vIsa varSanI dIkSAparyAya sudhI yogya ziSyone sUtrokta AgamonI vAcanA pUrNa karAvavI. * AcAryAdi dazanI bhAvayukta vaiyAvRtya karavI, temanI vaiyAvRtyathI mahAn karmonI nirjarA ane muktinI prApti thAya che. ////////// Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 zrIvyavahAra sUtra uddezaka-10 2222222PPPPPP be prakAranI caMdra pratimAo - | 1 dopaDimAo paNNatto, taMjahA- javamajjA ya caMdapaDimA, vairamajjhA ya caMdapaDimA / javamajjhaM NaM caMdapaDima paDivaNNassa aNagArassa mAsaM NiccaM vosaTThakAe ciyattadehe / je kei parIsahovasaggA samuppajjati taM jahA-divvA vA mANussagA vA tirikkhajoNiyA vA aNulomA vA paDilomA vA tattha aNulomA tAva vaMdejjA vA NamaMsejjA vA sakkArejjA vA sammANejjA vA kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvAsejjA tattha paDilomA tAva aNNayareNaM daMDeNa vA aTThINa vA jotteNa vA vetteNa vA kaseNa vA kAe AuDejjA te savve uppaNNe samma sahejjA khamejjA titikkhejjjA ahiyAsejjA / bhAvArtha :- pratibhAmoDI cha, bha3 (1) yavamadhyayaMdrapratimA (2) 14 madhyayaMdra pratimA yuvamadhyacaMdra pratimAno svIkAra karanAra sAdhu eka mAsa sudhI nitya zarIranA parikarmathI tathA zarIranA mamatvathI rahita thaIne rahe che. te samaye koI deva, manuSya ane tiryacakRta anukULa athavA pratikULa parISaha ane upasarga utpanna thAya, jema ke- koI vaMdana, namaskAra, satkAra, sanmAna, kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa ane jJAnarUpa mAnIne sevA karavArUpa anukULa parISaha ane upasarga utpanna thAya athavA daMDa, hADakA, dhuMsara, netara, cAbukathI zarIra para prahAra karavArUpa pratikuLa parISaha ane upasarga utpanna thAya, to te utpanna thayelA sarve anukULa, pratikULa parISaha ane upasargone prasanna citta eTale khinna thayA vinA samabhAve sahana kare, te vyakti pratye kSamAbhAva dhAraNa kare, vIratApUrvaka sahana kare ane zAMtithI AnaMdano anubhava karatAM sahana kare. / 2 javamajjhaNaM caMdapaDima paDivaNNassa aNagArassa, sukkapakkhassa pADivae se kappai egA dattI bhoyaNassa paDiggAhettae, egA pANassa, savvehiM duppayaM cauppayAiehiM AhArakaMkhIhiM sattehiM paDiNiyattehiM, aNNAyauMcha suddhovahaDaM NijjUhittA bahave samaNa mAhaNa-atihi-kivaNa vaNImagA, kappai se egassa bhuMjamANassa paDiggAhettae, No doNhaM No tiNhaM No cauNhaM No paMcaNha, No guThviNIe, No bAlavacchAe No dAragaM pejjamANIe, No aMto eluyassa do vi pAe sAhaTu dalamANIe, No bAhiM eluyassa do vi yAe sAhaTu dalamANIe / aha puNa evaM jANejjA-egaM pAyaM aMto kiccA, egaM pAyaM bAhiM kiccA eluyaM vikkhabhaittA evaM dalayai, evaM se kappai paDiggAhittae / evaM No dalayai e vaM se No kappai paDiggAhettae / bhAvArtha :- yavamadhyacaMdra pratimAnA ArAdhaka sAdhue zukalapakSanI pratipadA (suda ekama)nA divase Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6deza-10 | 1 | AhAra ane pANInI eka-eka dattI grahaNa karavI kahyuM che. AhAranA AkAMkSI (AhAra icchuka) badhA dvipada, catuSpada Adi prANIo AhAra laIne pAchA pharI gayA hoya tyAre tene ajJAta gharamAMthI zuddha, alpalepa- vALo AhAra levo kahyuM che. aneka zramaNo yAvata bhikhArIo AhAra laIne pAchA pharI gayA hoya arthAta tyAM UbhA na hoya tyAre AhAra levo kahyuM che. eka vyaktinA bhojanamAMthI AhAra levo kalpa che, be, traNa, cAra athavA pAMca vyaktinA bhAgIdArIvALA bhojanamAMthI AhAra levo kalpato nathI. garbhavatI, nAnA bALakovALI, ane bALakane dUdha pIvaDAvatI strInA hAthethI AhAra levo kalpato nathI. dAtAnA baMne paga DelInI aMdara hoya athavA bahAra hoya to tenI pAsethI AhAra levo kalpato nathI. paDimAdhArI sAdhu jo ema jANe ke dAtAno eka paga DelInI aMdara ane eka paga DelInI bahAra che, DelInI vaccovacca paga rAkhyo che, to tenA hAthe AhAra levo kalpe che. eka paga DelInI aMdara, eka paga DelInI bahAra na hoya to AhAra levo kalpato nathI. | 3 biiyAe se kappai doNNi dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, doNNi paannss| taiyAe se kappai tiNNi dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, tiNNi paannss| cautthIe se kappai cau dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, cau pANassa / paMcamIe se kappai paMca dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, paMca pANassa / chaTThIe se kappai cha dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, cha pANassa / / sattamIe se kappai satta dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, satta pANassa / aTThamIe se kappai aTTha dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, aTTha pANassa / NavamIe se kappai Nava dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, Nava pANassa / dasamIe se kappai dasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, dasa pANassa / egArasamIe se kappai egArasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, egArasa pANassa / bArasamIe se kappai bArasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, bArasa paannss| terasamIe se kappai terasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, terasa pANassa / coisamIe se kappai coisa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, coisa paannss| paNNarasamIe se kappai paNNarasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, paNNarasa pANassa / bahulapakkhassa pADivae se kappai coddasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, coisa pANassa / biiyAe se kappai terasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, terasa pANassa / taiyAe se kappai bArasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, bArasa pANassa / cautthIe se kappai ekkArasa dattIo bhoyaNassa paDigAhettae, ekkArasa pANassa / paMcamIe se kappai dasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, dasa pANassa / chaTThIe se kappai Nava dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, Nava pANassa / sattamIe se kappai aTTha dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, aTTha paannss| aTThamIe se kappai satta dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, satta pANassa / NavamIe Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3dara | zrIvyavahAra sUtra se kappai cha dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, cha pANassa / dasamIe se kappai paMca dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, paMca pANassa / ekkArasamIe se kappai cau dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, cau paannss| bArasamIe se kappai tiNNi dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, tiNNi paannss| terasamIe se kappai do dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, do pANassa / caudasamIe se kappai egA dattI bhoyaNassa paDiggAhettae, egA pANassa / amAvAsAe se ya abbhattaDhe bhavai / evaM khalu javamajjhacaMdapaDimA ahAsuttaM jAva aNNAe aNupAliyA bhavai / bhAvArtha - (zuklapakSanI pratipadA-ekamanA divase pratimAdhArI sAdhune AhAra-pANInI eka-eka dattI grahaNa karavI kahyuM che.). zukalapakSanI bIjanA divase pratimAdhArI sAdhune AhAra ane pANInI be-be dattI grahaNa karavI kalpa che. trIjanA divase AhAra ane pANInI traNa-traNa dattI grahaNa karavI kahyuM che. cothanA divase AhAra ane pANInI cAra-cAra dattI grahaNa karavI kahyuM che. pAMcamanA divase AhAra ane pANInI pAMca-pAMca dattI grahaNa karavI kahyuM che. chaThThanA divase AhAra ane pANInI cha-cha dattI grahaNa karavI kalpa che. sAtamanA divase AhAra ane pANInI sAta-sAta dattI grahaNa karavI kahyuM che. AThamanA divase AhAra ane pANInI ATha-ATha dattI grahaNa karavI kahyuM che. nomanA divase AhAra ane pANInI nava-nava dattI grahaNa karavI kahyuM che. dazamanA divase AhAra ane pANInI daza-daza dattI grahaNa karavI kahyuM che. agiyArasanA divase AhAra ane pANInI agiyAra-agiyAra dattI grahaNa karavI kahyuM che. bArasanA divase AhAra ane pANInI bAra-bAra dattI grahaNa karavI kahyuM che. terasanA divase AhAra ane pANInI tera-tera dattI grahaNa karavI kalpa che. caudasanA divase AhAra ane pANInI cauda-cauda dattI grahaNa karavI kahyuM che. punamanA divase AhAra ane pANInI paMdara-paMdara dattI grahaNa karavI kahyuM che. kRSNapakSanI pratipadAnA divase AhAra ane pANInI cauda-cauda dattIo grahaNa karavI kahyuM che. bIjanA divase AhAra ane pANInI tera-tera dattI grahaNa karavI kalpa che. trIjanA divase AhAra ane pANInI bAra-bAra dattI grahaNa karavI kahyuM che. cothanA divase AhAra ane pANInI agiyAra-agiyAra dattI grahaNa karavI kahyuM che. pAMcamanA divase AhAra ane pANInI daza-daza dattI grahaNa karavI kahyuM che. chaThThanA divase AhAra ane pANInI nava-nava dattI grahaNa karavI kahyuM che. sAtamanA divase AhAra ane pANInI ATha-ATha dattI grahaNa karavI kahyuM che. AThamanA divase AhAra ane pANInI sAta-sAta dattI grahaNa karavI kahyuM che. nomanA divase AhAra ane pANInI cha-cha dattI grahaNa karavI kalpa che. dazamanA divase AhAra ane pANInI pAMca-pAMca dattI grahaNa karavI kahyuM che. agiyArasanA divase AhAra ane pANInI cAra-cAra dattI grahaNa karavI kalpe che. bArasanA divase AhAra ane pANInI traNa-traNa dattI grahaNa karavI kahyuM che. terasanA divase AhAra ane pANInI be-be dattI grahaNa karavI kahyuM che. caudasanA divase AhAra ane pANInI eka-eka dattI grahaNa karavI kahyuM che. amAvAsyAnA divase te eka upavAsa kare che. A rIte A yavamadhyacaMdra pratimA sUtra anusAra vAva jinAjJA anusAra pAlana karAya che. | 4 vairamajjhaM NaM caMdapaDima paDivaNNassa aNagArassa mAsaM NiccaM vosaTThakAe ciyattadehe je kei parIsahovasaggA uppajjati jAva ahiyAsejjA / vairamajjhaM NaM Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 33 ] caMdapaDimaM paDivaNNassa aNagArassa, bahulapakkhassa pADivae se kappai paNNarasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, paNNarasa pANassa jAva eluyaM vikkhaMbhaittA dalayai evaM se kappai paDiggAhittae / biiyAe se kappai cauddasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, cauddasa pANassa / taiyAe se kappai terasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, terasa pANassa / evaM eguttariyAe hANIe jAva amAvAsAe se kappai egA dattI bhoyaNassa paDiggAhettae, egA pANassa / sukkapakkhassa pADivae se kappai do dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, do pANassa / biiyAe se kappai tiNNi dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, tiNNi paannss| taiyAe se kappaDa cau dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, cau pANassa / cauddasamIe se kappai paNNarasa dattIo bhoyaNassa paDiggAhettae, paNNarasa paannss| evaM eguttariyAe vuDDIe jAva puNNimAe se ya abbhataDhe bhvi| evaM khalu esA vairamajjhA caMdapaDimA ahAsuttaM jAva ANAe aNupAliyA bhavai / bhAvArtha:- vajamadhya caMdrapratimA- svIkAra karanAra aNagAra eka mAsa sudhI nitya zarIranA parikarmathI tathA zarIranA mamatvathI rahita thaIne rahe che ane jo koI parISaha ane upasarga Ave to zAMtithI samabhAvapUrvaka sahana kare. vajamadhyacaMdrapratimA svIkAra karanAra aNagArane (sAdhune) kRSNapakSanI pratipadAne divase paMdara paMdara dattI AhAra ane pANI levI kahyuM che yAvatuM DelInI vacce paga rAkhIne Ape to tenI pAsethI AhAra levo kalpa che. bIjanA divase cauda-cauda dattI AhAra ane pANInI grahaNa karavI kahyuM che. trIjanA divase AhAra ane pANInI tera-tera dattI grahaNa karavI kahyuM che. A rIte kramazaH eka-eka dattIne ghaTADatAM yAvatuM amAvAsyAnA divase AhAra ane pANInI eka-eka dattI grahaNa karavI kahyuM che. zukalapakSanI ekamanA divase AhAra ane pANInI be-be dattI grahaNa karavI kahyuM che. bIjanA divase AhAra ane pANInI traNa-traNa dattI grahaNa karavI kalpa che. trIjanA divase AhAra ane pANInI cAra-cAra dattI grahaNa karavI kahyuM che. A rIte eka-eka dattInI vRddhi thatAM vAvatu caudazanA divase AhAra ane pANInI paMdara-paMdara dattI grahaNa karavI kahyuM che. pUnamanA divase te upavAsa kare che. A rIte te vajamadhyacaMdra pratimAnuM sUtra anusAra vAva jinAjJA anusAra pAlana karAya che. vivecana : prastuta sUtromAM be prakAranI caMdra pratimAnI vidhinuM savistAra pratipAdana che. vaMda naM:- zukalapakSamAM caMdranI kalA vadhe che ane kRSNapakSamAM ghaTe che, te rIte je pratimAomAM AhAranI dattionI saMkhyA tithionA kramathI vadhe-ghaTe che, te pratimAone caMdra pratimA kahe che. tenA be prakAra che- (1) yavamadhyacaMdrapratimA ane (2) vAjamadhyacaMdra pratimA. thavamadhyacaMdra pratimA :- javano dANo bane cheDe pAtaLo ane madhyamAM jADo hoya che, tenI jema je Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Br zrIvyavahAra sUtra pratimAnA prAraMbhamAM eka dattI AhAra ane eka dattI pANI grahaNa thAya che. tyArapachI pratidina eka eka dattI vadhatAM madhyamAM paMdara dattI AhAra ane paMdara dattI pANI tathA tyArapachI punaH pratidina eka-eka dattI ghaTatA aMtamAM eka danI AhAra ane eka dattI pANI grahaNa karAya ane aMte upavAsa karavAmAM Ave che, tene yavamadhyacaMdra pratimA kahevAya che. vajamadhyacaMdra pratimA :- vajraratna athavA DamarunA kinArAno bhAga vistRta, madhyabhAga saMkucita ane bIjA kinArAno bhAga vistRta hoya che te rIte je pratimAnA prAraMbhamAM paMdara datti, madhyamAM eka datti ane aMtamAM paMdara dattI AhAra-pANIne grahaNa thAya che ane ane upavAsa karavAmAM Ave che, te vajramadhyacaMdrapratimA kahevAya che. ArAdhakanI yogyatA :- sUtrakAre ArAdhakanI yogyatA viSayaka koI spaSTatA karI nathI paraMtu bhASyamAM tenuM vistRta varNana che. A baMne pratimAo viziSTa saMghayaNavALA, vIsa varSanI dIkSA paryAyavALA arthAt dIkSA sthavira pUrvadhara munio ja dhAraNa karI zake che. koIpaNa prakAranA apavAdanA sevana vinA sarva niyamonuM eka mAsa sudhI pAlana karavAnI kSamatA hoya, tevA samartha saMto ja tenI ArAdhanA mATe yogya che. kAla maryAdA :- baMne pratimAnI kAla maryAdA eka mAsanI che. pratimAno prAraMbha - yavamadhya caMdra pratimAno prAraMbha zukla pakSanI pratipadA-ekamathI thAya che, tyAre eka dattI AhAra ane eka danI pANI grahaNa thAya che. tyArapachI caMdranI kaLAnI jema kramazaH vadhatA pUnamanA divase paMdara dattI AhAra-pANI grahaNa thAya, tyArapachI kRSNapakSamAM kramazaH ghaTatA caudasanA divase eka dattI AhAra-pANI grahaNa thAya ane amAvAsyAnA divase upavAsa thAya ane pratimA pUrNa thAya che. vajramadhya caMdra pratimAno prAraMbha kRSNapakSanI pratipadA-ekamathI thAya che tyAre paMdara dattI AhArapANI grahaNa thAya, tyArapachI caMdranI kaLAnI jema kramazaH ghaTanA amAvAsyAnA divase eka dattI AhArapANI grahaNa thAya che. tyArapachI zuklapakSamAM kramazaH vadhatA caudasanA divase paMdara dattI AhAra-pANI grahaNa thAya che ane pUnamanA divase upavAsa thAya ane pratimA pUrNa thAya che. A rIte jotAM spaSTa thAya che ke baMne pratimAomAM zukla pakSamAM dattInuM pramANa vadhe che ane kRSNa pakSamAM dattinuM pramANa ghaTe che. A pratimAone dhAraNa karanAra sAdhune nimnalikhita niyamonuM pAlana karavuM Avazyaka hoya che. (1) yAsa A-viyattave cheH- zArIrika zuzruSA tathA mamatvano tyAga karavo arthAt niyamita parimita AhAra sivAya auSadha-meSajanA sevanano ane badhA prakAranA zarIraparikarmano tyAga karavo. (2) deva, manuSya athavA tiryaMca dvArA karAyelA upasargano sAmano na karavo ke tenAthI bacavAno paNa prayatna na karavo. (3) koI mAra phUTa kare to tenA para dveSa na karavo ane koI Adara satkAra kare to prasanna na thavuM paraMtu samabhAvamAM lIna rahevuM. (4) maLye puSpaya...piiyati :- je rastAmAM gharanI bahAra pazu athavA pakSIo caratA ke caNatA hoya, te pota-potAno cAro carI le ke dANA caNI le tyAra pachI paDimAdhArIe AhAra levA mATe gharamAM praveza karavo joIe. (5)maya:- pratimAdhArI sAdhune padhAravAnI sUcanA ke jANakArI na hoya athavA koI pratikSA na karatA hoya tevA ajJAta gharomAMthI AhAra grahaNa karavo. (6) OM N- vigayarahita rukSa AhAra grahaNa karavo. (7) suhovas - zudropata- caNA, mamarA, khAkharAdi, Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-10 | 35 ] vAsaNane jeno lepa na lAge, tevA lepa rahita AhArAdi grahaNa karavA. (8)girirA vaha samajI...anya bhikSu, zramaNa AdijyAM UbhA hoya, te gharamAM pratimAdhArIe bhikSA mATe (gocarI) javuM na joIe. (9) khaTTa se sa...- eka vyaktinI mAlikIno AhAra hoya temAMthI levo, vadhAre vyaktionI mAlikInA AhAramAMthI na levuM. (10) no muLI - koI paNa garbhavatI strI pAsethI bhikSA na levI. (11) je vAraMvachA- je AhAra nAnA bALako mATe banAvelo hoya temAMthI bhikSA na levI. (12) no hAra renjanI - je strI bALakane dUdha pIvaDAvatI hoya tenI pAsethI bhikSA na levI. (13) parva aMto jigyA - DelInI aMdara eka paga ane DelInI bahAra eka paga rAkhIne beThelA hoya athavA UbhA hoya tevA dAtA pAsethI bhikSA grahaNa karavI. gharanI DelI sivAya anya koI kayAMya paNa UbhA hoya tenI pAsethI bhikSA na levI. te ja rIte eSaNAnA 4ra doSa rahita nirdoSa AhAra grahaNa karavo. A baMne caMdrapratimAonI ArAdhanA eka eka mahinAmAM karavAmAM Ave che. uktaniyamo anusAra jo AhAra maLe to grahaNa kare, na maLe to te divase upavAsa kare. pratimadhArI sAdhu bhikSAnA samaye gharanI saMkhyA nakkI karI le che ane teTalA ja gharomAM bhikSA mATe bhramaNa kare che. AhArAdi na maLe to utkRSTa eka mahinAnI tapazcaryA paNa thaI jAya che paraMtu teo koI paNa prakAranA apavAdanuM sevana te karatA nathI. A rIte vidhipUrvaka ArAdhanA karanAra ArAdhaka thAya che. caMdra pratimAomAM dattI saMkhyA :yavamadhya caMdra pratimA vaja madhya caMdra pratimA tithi dattI saMkhyA tithi dattI saMkhyA prAraMbha zuklapakSa -ekama prAraMbha kRSNapakSa - ekama bIja bIja trIja trIja cotha cotha pAMcama pAMcama cha sAtama sAtama AThama noma dasama agiyArasa AThama noma dasama agiyArasa bArasa terasa caudasa pUnama bArasa terasa caudasa amAvasyA Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | | zrIvyavahAra sUtra yavamadhya caMdra pratimA tithi dattI saMkhyA ekama bIja kRSNapakSa zukla pakSa vaja madhya caMdra pratimA tithi dattI saMkhyA ekama bIja trIja trIja cotha cotha pAMcama pAMcama 74 cha sAtama sAtama AThama AThama noma noma dasama dasamA agiyArasa agiyArasa bArasa bArasa 15 terasa terasa caudasa caudasa aMta amAvAsyA upavAsa pUnama upavAsa pAMya prAranA vyavahAra:| 5 paMcavihe vavahAre paNNatte, taM jahA- Agame sue ANA dhAraNA jIe / jahA se tattha Agame siyA, AgameNaM vavahAraM paTThavejjA / No se tattha Agame siyA, jahA se tattha sue siyA, sueNaM vavahAraM paTTavejjA / No se tattha sue siyA, jahA se tattha ANA siyA, ANAe vavahAraM paTThavejjA / No se tattha ANA siyA, jahA se tattha dhAraNA siyA, dhAraNAe vavahAraM paTTavejjA / No se tattha dhAraNA siyA, jahA se tattha jIe siyA, jIeNaM vavahAraM paTThavejjA / icceehiM paMcahiM vavahArehiM vavahAraM paTThavejjA, taM jahA- AgameNaM sueNaM ANAe, dhAraNAe jIeNaM / jahA-jahA se Agame sue ANA dhAraNA jIe tahA-tahA vavahAra pttttvejjaa|| se kimAhu bhaMte ? AgamabaliyA samaNA NiggaMthA / icceyaM paMcavihaM vavahAraM jayA-jayA jahi-jahiM, tayA-tayA tahiM-tahiM aNissiovaresayaM vavahAraM vavaharAmANe samaNe Niggathe ANAe ArAhae bhavai / Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-10 37 ] "e. A rI' jevo joIe che- bhAvArtha :- prazna- he bhagavan! vyavahAranA keTalA prakAra che? uttara- he gautama! vyavahAranA pAMca prakAra che, yathA- (1) Agama vyavahAra (2) zrata vyavahAra (3) AjJA vyavahAra (4) dhAraNA vyavahAra ane (5) jIta vyavahAra. A pAMca vyavahAromAMthI jyAre, jyAM Agama vyavahAra(kevaLajJAna, mana:paryavajJAna, avadhijJAna, caudapUrva, dasapUrva athavA navapUrvanuM jJAna) hoya, tyAre tyAM teNe Agama vyavahArathI vyavahAra(pravRtti-nivRttirUpa kArya) karavo joIe. jyAre, jyAM Agama vyavahAra na hoya, tyAM zrata vyavahArathI kArya karavuM joIe. jyAre, jyAM zrata na hoya, tyAM AjJA vyavahArathI kArya karavuM joIe. jo AjJA paNa na hoya to je prakAranI dhAraNA hoya, te dhAraNAthI vyavahAra karavo joIe. jyAre, jyAM dhAraNA paNa na hoya, tyAM jIta vyavahArathI kArya karavuM joIe. A rIte kramazaH pAMca prakAranA vyavahArathI vyavahAra karavo joIe, te A pramANe che- Agama, zruta, AjJA, dhAraNA ane jIta. A vyavahAromAMthI jyAre, jyAM je vyavahAra hoya, tenAthI kArya karavuM joIe. prazna- he bhagavana! A prakAranA kramanuM zuM kAraNa che? uttara- he gautama! zramaNonA vyavahAranA nirNayamAM temaja prAyazcittamAM Agama ja balavAna che. tenI balavattAnA kAraNe ja tene prAthamikatA ApI che. A pAMca prakAranA vyavahAromAMthI je samaye je vyavahAra hoya, tyAM, tenAthI anizritopAzrita eTale rAga dveSa rahita niSpakSabhAvathI yathAkrame pramukhatA ApIne samyaka prakAre vyavahAra karatA zramaNa-nigraMtha tIrthakaronI AjJAnA ArAdhaka thAya che. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvIne mATe jIvanamAM upayogI paMcavidha vyavahAro tathA tenI maryAdAnuM nirUpaNa karyuM che. vivAre :- vyavahAra. prastuta sUtragata vyavahAra zabdanA traNa artha thAya che- (1) prAyazcittarUpa vyavahAra (2) saMyama saMbaMdhI pravRtti ane nivRttinA nirNayarUpa vyavahAra. (3) vivAdAspada Agama tattvonA nirNayarUpa vyavahAra. (1) Agama vyavahAra - jenAthI vastu tattvanuM yathArtha jJAna thAya, tene "Agama' kahe che. prastuta prasaMgamAM kevalajJAna, mana:paryavajJAna, avadhijJAna, caudapUrva, dasapUrva ane navapUrvanA jJAnano samAveza AgamamAM karyo che. te AgamajJAnathI saMyamI jIvananI pravRtti-nivRttirUpa vyavahAranA nirNayane Agama vyavahAra kahe che. (2) zrata vyavahAra :- uparokta Agama jJAna sivAyanA AcAra prakalpa Adi agiyAra aMgazAstra tathA ATha pUrva sudhInA jJAnane ahIM "zruta'mAM samAviSTa karyA che. zrutathI pravartita vyavahAranA nirNayane zrata vyavahAra kahe che. nava, dasa ane cauda pUrvanuM jJAna paNa dhRtarUpa ja che paraMtu te atIndriya artha viSayaka viziSTa jJAnanuM kAraNa hovAthI teno samAveza prastuta AgamamAM karyo che. te sivAyanuM jJAna zruta kahevAya che. (3) AzA vyavahAra :- Agama ane zrutanA abhAvamAM dUrasthita gItArtha sAdhunI AjJAthI koI tattvano ke prAyazcittano nirNaya karavo te "AjJA vyavahAra" kahevAya che. te mATe vyAkhyA-graMthomAM A pramANe samajAvyuM che, yathA- be gItArtha sAdhu pRthak dezamAM vicArI rahyA hoya, temAMthI ekanuM jaMghAbaLa kSINa thaI javAthI vihAra karavAmAM asamartha hoya, te dUrastha gItArtha sAdhunI pAse agItArtha sAdhunA mAdhyamathI potAnA doSanI AlocanA AgamanI sAMketika gUDha bhASAmAM kahIne athavA lakhIne mokale che Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 ] zrIvyavahAra sUtra ane guDhabhASAmAM kahelI athavA lakhelI AlocanA sAMbhaLIne athavA jANIne te gItArtha muni paNa saMdezavAhakanA mAdhyamathI tenuM prAyazcitta AgamanI gUDhabhASAmAM kahIne athavA lakhIne Ape che. A prakAre thato prAyazcittano vyavahAra AjJA vyavahAra che. (4) dhAraNA vyavahAra - koI gItArtha munie athavA gurudeve dravya, kSetra, kAla ane bhAvanI apekSAe tathAprakAranA doSonuM je prAyazcitta ApyuM hoya, tenI dhAraNAthI, tevA aparAdhane mATe te prAyazcittano prayoga karavo te dhAraNA vyavahAra che. gacchanA upakArI vaDIla sAdhu jo saMpUrNa cheda sUtranA abhyAsane yogya na hoya, to gurudeva tene dIrgha dRSTithI mahatvanA prAyazcitta pado zIkhave che, te sAdhu prAyazcitta padone dhAraNa karI rAkhe che ane te dhAraNA anusAra vyavahAra kare che, tene dhAraNA vyavahAra kahe che. (5) jIta vyavahAra :- dravya, kSetra, kAla, bhAva, puruSa, pratisevanA, saMhanana, dhRti AdinI hAnino vicAra karIne, je prAyazcitta apAya che, te jIta vyavahAra che. athavA koI gacchamAM koI vizeSa paristhitimAM sUtra sivAyanI prAyazcitta pradAnanI pravRtti thaI hoya ane anya saMto tenuM anukaraNa kare te "jIta vyavahAra" che athavA aneka gItArtha munio dvArA karelI maryAdAne "jIta vyavahAra" kahe che. je aneka gItArtha dvArA Acarita hoya, asAvadha hoya ane AgamathI abAdhita hoya, te jIta vyavahAra che. pAMca prakAranA vyavahAranA kramanI sArthakatA:- mULa pAThamAM ja spaSTa nirdeza karyo che ke pAMca prakAranA vyavahAramAMthI mumukSu pAse jo Agama hoya to teNe AgamathI, temAM paNa kevalajJAna, mana:paryavajJAna, avadhijJAna Adi pUrva-pUrvanA jJAnanA abhAvamAM uttarottara jJAnathI vyavahAra karavo joIe arthAt kevaLa jJAnI hoya, to temanA jJAnanA AdhAre sarva nirNaya karavA joIe. kevaLajJAnI na hoya ane mana:paryavajJAnI hoya, to temanA jJAnanA AdhAre nirNaya karavA. A rIte kramazaH avadhijJAnI Adine pradhAnatA ApavI. AgamanA abhAvamAM zrutathI, zratanA abhAvamAM AjJAthI, AjJAnA abhAvamAM dhAraNAthI ane dhAraNAnA abhAvamAM jIta vyavahArathI saMyama saMbaMdhI pravRtti nivRttirUpa vyavahArano nirNaya karavo joIe. sisosiye(nizriopazita) :- jyAre, je paristhitimAM, je prayojana hoya athavA je kSetramAM je je vyavahAra ucita hoya, te vyavahArano prayoga karavo. anizrita eTale samasta AzaMsA, yaza-kIrti, AhArAdinI lipsAthI rahita thaIne tathA anupAzrita- eTale vaiyAvacca karanAra ziSyAdi prati sarvathA pakSapAta rahita thaIne vyavahAra karavo joIe arthAtu rAga dveSa rahita, saMpUrNa rIte taTasthapaNe vyavahAra karavo joIe. temaja koI paNa tattvanA nirNayamAM athavA prAyazcittamAM zrata pramANa upalabdha hoya, to dhAraNA ke jIta vyavahArano prayoga na karavo joIe. pAMca prakAranA vyavahAranA kramano yathocita prayoga karanAra sAdhu AzAnA ArAdhaka thAya che. pakSapAta Adine AdhIna thaI, yathocita kramanuM ullaMghana karI, nirNaya karanAra prabhunI AjJAnA virAdhaka thAya che. gaNanI vaiyAvacca karanAra sAdhunA cAra prakAra : 6 cattAri purisajAyA paNNattA, taM jahA- aTThakare NAmaM ege No mANakare, Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 se mANakare NAmaM ege No aTThakare, ege aTThakare vi mANakare vi, ege jo aTThakare No mAgare / bhAvArtha :- cAra prakAranA sAdhupuruSa kahyA che, jema ke- (1) keTalAka sAdhu kArya kare che paraMtu abhimAna karatA nathI (2) keTalAka sAdhu abhimAna kare che paraMtu kArya karatA nathI. (3) keTalAka sAdhu kArya paNa kare che ane abhimAna paNa kare che (4) keTalAka sAdhu kArya paNa karatA nathI ane abhimAna paNa karatA nathI. 7 | cattAri purisajAyA paNNattA, taM jahA- gaNaTThakare NAmaM ege jo mANakare, mANakare NAmaM ege No gaNaTTakare, ege gaNaTukare vi mANakare vi, ege jo gaNaTThakare jo mANaka / bhAvArtha :- cAra prakAranA sAdhu puruSa kahyA che. jema ke- (1) keTalAka sAdhu gaNanuM kAma kare che paraMtu mAna karatA nathI. (2) keTalAka sAdhu mAna kare che paraMtu gaNanuM kAma karatA nathI. (3) keTalAka sAdhu gaNanuM kAma paNa kare che ane mAna paNa kare che. (4) keTalAka sAdhu gaNanuM kAma karatA nathI ane mAna paNa karatA nathI. 8 cattAri purisajAyA paNNattA, taM jahA- gaNasaMgahakare NAmaM ege jo mANakare, mANakare NAmaM ege jo gaNasaMgahakare, ege gaNasaMgahakare vi mANakare vi, ege jo gaNasaMgahakare, No mANakare / bhAvArtha:- cAra prakAranA sAdhupuruSa kahyA che, jema ke- (1) keTalAka sAdhu gaNane mATe saMgraha kare che paraMtu abhimAna karatA nathI. (2) keTalAka sAdhu abhimAna kare che paraMtu gaNane mATe saMgraha karatA nathI. (3) keTalAka sAdhu gaNane mATe saMgraha paNa kare che ane abhimAna paNa kare che. (4) keTalAka sAdhu gaNane mATe saMgraha karatA nathI ane abhimAna paNa karatA nathI. 9 cattAri purisajAyA paNNattA, taM jahA- gaNasohakare NAmaM ege jo mANakare, mANakare NAmaM ege, No gaNasohakare, ege gaNasohakare vi mANakare vi, ege jo gaNasohakare No mANakare / bhAvArtha :- cAra prakAranA sAdhupuruSa kahyA che, jema ke- (1) keTalAka sAdhu gaNanI zobhA vadhAre che paraMtu abhimAna karatA nathI. (2) keTalAka sAdhu abhimAna kare che paraMtu gaNanI zobhA vadhAratA nathI. (3) keTalAka sAdhu gaNanI zobhA paNa vadhAre che ane abhimAna paNa kare che. (4) keTalAka sAdhu gaNanI zobhA vadhAratA nathI ane abhimAna paNa karatA nathI. 10 cattAri purisajAyA paNNattA, taM jahA- gaNasohikare NAmaM ege jo mANakare, mANakare NAmaM ege No gaNasohikare, ege gaNasohikare vi mANakare vi, ege jo gaNasohikare, No mANakare / bhAvArtha :- cAra prakAranA sAdhupuruSa kahyA che, jema ke- (1) keTalAka sAdhu gaNanI zuddhi kare che paraMtu abhimAna karatA nathI. (2) keTalAka sAdhu abhimAna kare che paraMtu gaNanI zuddhi karatA nathI. (3) keTalAka Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 ] zrIvyavahAra sUtra sAdhu gaNanI zuddhi paNa kare che ane abhimAna paNa kare che. (4) keTalAka sAdhu gaNanI zuddhi karatA nathI ane abhimAna paNa karatA nathI. vivecana : prastuta sUtromAM bhinna bhinna guNo tathA svabhAvanI apekSAe sAdhu puruSonI pAMca caubhaMgI kahI che. tenA viSayo A pramANe che (1) are- artha-iSTa, prayojanabhUta kArya karavuM. gaNanA hita mATenA sarva kArya karavA, temaja sahavartI sAdhuomAM koIpaNa sevAnuM kArya karanAra arthakara kahevAya che (2) nAdukkare- gaNanI saMpUrNa vyavasthA saMbaMdhI kArya karanAra gaNArthakara che (3) napasaMda- gaNamAM sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAnI vRddhi karavI, saMtone AhAra-pANI, vastra, pAtra Adi tamAma AvazyakatAo sulabha hoya, tevA kSetronI vRddhi karavI, lokomAM dharmaruci vadhe, jJAna prAptinI jijJAsA vadhe, tevI pravRtti karanAra gaNasaMgrahakara che (4) Tkhoda- gaNanI zobhA vadhAranAra, tapa, saMyama, jJAna-dhyAna, dharmopadeza, vidyA, siddhi, vyavahAra kuzaLatA vagere aneka guNonI paripakvatAthI gaNanI zobhA vadhAravI (5) sohI re- gaNanI zuddhi karanAra. caturvidha saMghanA AcAranI tathA vyavahAranI azuddhione tathA saMgha vyavasthAnI khAmIone dUra karIne uttama vyavasthA karavI. sUtrakAre A guNone ane abhimAnane sabaMdhita karIne caubhaMgIonuM kathana karyuM che. keTalAka sAdhu gaNane mATe ukta kArya karIne paNa abhimAna karatA nathI, tevA prathama bhaMga pramANe vartanArA sAdhu ja sarvazreSTha che. bIjo bhaMga AtmAne mATe saMpUrNa nikRSTa ane heya che kAraNa ke kArya karyA vinA vyartha abhimAna karavuM sarvathA anucita che. trIjo bhaMga madhyama che arthAt bIjA bhaMganI apekSAe trIjo bhaMga AtmAnuM adhika ahita karanAra nathI tathA chadmastha jIvomAM tema thavuM svabhAvika che. adhyAtmasAdhanAmAM kAma karIne tenuM abhimAna karavuM te eka avaguNa che, tenAthI AtmaguNono vikAsa thato nathI. cotho bhaMga sAmAnya sAdhuonI apekSAe che. temAM guNa nathI tema avaguNa paNa nathI, tevA sAdhu saMyamamAM sAvadhAna hoya to svayaMnI sAdhanA karI zake che paraMtu te gaNahitanA kAryomAM sakriya hotA nathI, A kAraNe A bhaMgavALA sAdhu adhika nirjarA paNa karatA nathI tathA teno vizeSa karmabaMdha ane puNyakSaya paNa thato nathI. dharmadaDhatAnI apekSAe puruSanA cAra prakAra:|11 cattAri purisajAyA paNNattA, taM jahA- rUvaM NAmamege jahai No dhamma, dhamma NAmamege jahai No rUvaM, ege rUvaM vi jahai dhammaM vi jahai, ege No rUvaM jahai, No dhamma jahai / bhAvArtha - cAra prakAranA sAdhu puruSa kahyA che, jema ke- (1) keTalAka sAdhu rUpa (sAdhuveza)ne choDe che paraMtu dharmane choDatA nathI. (2) keTalAka sAdhu dharmane choDe che paraMtu rUpa-sAdhuvezane choDatA nathI. (3) keTalAka sAdhu rUpa-sAdhuvezane paNa choDe che ane dharma paNa choDe che. (4) keTalAka sAdhu rUpa-sAdhuvezane paNa choDatA nathI ane dharmane paNa choDatA nathI. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 371 | |12 cattAri purisajAyA paNNattA, taM jahA- dhammaM NAmamege jahai No gaNasaMThiI, gaNasaMThiI NAmamege jahai No dhamma, ege gaNasaMThiI vi jahai dhammaM vi jahai, ege No gaNasaMThiiM jahai No dhamma jahai / bhAvArtha :- cAra prakAranA sAdhu puruSa kahyA che, jema ke (1) keTalAka sAdhu dharmane choDe che paNa gaNanI saMsthiti arthAt gaNamaryAdA choDatA nathI. (2) keTalAka sAdhu gaNanI maryAdA choDe che paNa dharmane choDatA nathI. (3) keTalAka sAdhu gaNanI maryAdA paNa choDe che ane dharmane paNa choDe che. (4) keTalAka sAdhu gaNanI maryAdA choDatA nathI ane dharmane paNa choDatA nathI. |13 cattAri purisajAyA paNNattA, taM jahA-piyadhamme NAmamege No daDhadhamme, daDha dhamme NAmamege No piyadhamme, ege piyadhamme vi daDhadhamme vi, ege No piyadhamme No vajayane bhAvArtha - cAra prakAranA sAdhu puruSa kahyA che, jema ke- (1) keTalAka sAdhu priyadharmI hoya che paNa daDha dharmI nathI. (2) keTalAka sAdhu daDhadharmI hoya che, paNa priyadharmI nathI. (3) keTalAka sAdhu priyadharmI hoya che ane daDhadharmI paNa che. (4) keTalAka sAdhu priyadharmI hotA nathI ane daDhadharmI paNa hotA nathI. vivecanaH prastuta caubhaMgIomAM sAdhakanI dharmaddaDhatA AdinI apekSAe kathana che. (1) vaM-dhanaM - rUpa ane dharma. ahIM 'rUpa' zabdathI sAdhu vezanuM kathana karyuM che ane dharma zabdathI sAdhu dharma athavA zrAvakadharma ke jinAjJAnA pAlana rUpa dharmanuM grahaNa karyuM che. cAritra mohanIyakarmanA udaye temaja anyanimittonA saMyoge jIvanI vibhinnasthitio thAya che. temAM sAdhakanI kSamatA ane bhAvanI taratamatAnA AdhAre thatA cAra bhaMga ahIM batAvyA che. keTalAka sAdhako bhAvomAM maMdatA AvavA chatAM sAdhuveza choDatA nathI paNa sAdhvAcArano bhaMga kare che. keTalAka sAdhu veza choDIne paNa dharmabhAvone jALavI rAkhe che. A rIte cAra bhaMga samajI levA joIe. (2) janasaMvuiM --- gaNasaMsthiti, gaNanI maryAdA, AcArasaMhitA. dharma ane gaNasthitinI caubhaMgImAM dharma eTale prabhuAjJA ke saMyamadharma, saMyama maryAdA ane gaNasaMsthiti eTale guru AjJA ke saMpradAyanI viziSTa maryAdA. kSetrakALane Azrita gaccha ke saMpradAyanA je vizeSa niyama hoya te gacchanI samAcArI, gaNasaMsthiti kahevAya. sAdhakonI bhinna-bhinna manodazAnA kAraNe sUtrokta dharma ane gaNa saMsthitinI caubhaMgI ghaTita thAya che. (1) keTalAka sAdhu prasaMgAnusAra saMyama maryAdAne choDe che paNa gaccha samAcArInuM daDhatAthI pAlana kare che. (2) keTalAka sAdhu paristhiti AvatAM gaccha samAcArIne choDe paNa saMyama maryAdAnuM ullaMghana karatA nathI. (3) keTalAka sAdhu baMne prakAranI maryAdAone sAcavIne vyavahAra kare che. (4) keTalAka sAdhu paristhiti AvatAM baMne maryAdAone choDI de che. (3) jiyadharmendadharme :- dharmapriyatA-dharmadaDhatA. prIti bhAvathI, AnaMdathI dharmane svIkAravo ane dhRti, sahanazakti tathA kSamatAnA kAraNe vipattimAM paNa dharmathI calita na thavuM. A trIjI caubhaMgImAM dharmAcAraNonI ddaDhatA ane dharma pratye aMtaraMga prema A be guNonuM kathana che. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 ] zrIvyavahAra sUtra dharma daDhatAno guNa sthiracittatA temaja gaMbhIratAno sUcaka che ane dharmaprema, pragADha zraddhA athavA bhakti sUcaka zabda che. keTalAka sAdhakamAM A baMne guNa hoya che, keTalAkamAM koI eka guNa hoya che ane keTalAkamAM baMne guNono abhAva hoya che. jenAmAM A baMne guNa hoya te ja sarvazreSTha che. AcArya tathA ziSyonA cAra prakAra:|14 cattAri AyariyA paNNattA, taM jahA- pavvAvaNAyarie NAmege No uvaTThAvaNAyarie, uvaTThAvaNAyarie NAmege No pavvAvaNAyarie, ege pavvAvaNAyarie vi uvaTThAvaNAyarie vi, ege No pavvAvaNAyarie, No uvaTThAvaNAyarie dhmmaayrie| bhAvArtha :- cAra prakAranA AcArya kahyA che, jema ke- (1) keTalAka AcArya (koI eka ziSyanI apekSAe) pravrajyA Ape che, paraMtu mahAvratonuM AropaNa karatA nathI. (2) keTalAka AcArya mahAvratonuM AropaNa kare che paNa pravajyA ApatA nathI. (3) keTalAka AcArya pravrajyA Ape che ane mahAvratonuM AropaNa paNa kare che. (4) keTalAka AcArya pravrajyA paNa ApatA nathI ane mahAvratonuM AropaNa paNa karatA nathI, te phakta dharmopadeza ApanArA hoya che. | 15 cattAri AyariyA paNNattA, taM jahA- uddesaNAyarie NAmege No vAyaNAyarie, vAyaNAyarie NAmege No uddesaNAyarie, ege uddesaNAyarie vi vAyaNAyarie vi, ege No uddesaNAyarie No vAyaNAyarie- dhammAyarie / bhAvArtha - cAra prakAranA AcArya kahyA che, jema ke- (1) keTalAka AcArya (koI eka ziSyanI apekSAe) mULapAThanI vAcanA Ape che paraMtu arthanI vAcanA ApatA nathI. (2) keTalAka AcArya arthanI vAcanA Ape che paraMtu mULa pAThanI vAcanA ApatA nathI. (3) keTalAka AcArya mULapAThanI vAcanA Ape che ane arthanI vAcanA paNa Ape che. (4) keTalAka AcArya mULapAThanI vAcanA ApatA nathI ane arthanI vAcanA paNa ApatA nathI, te phakta dharmAcArya hoya che. |16 cattAri aMtevAsI paNNattA, taM jahA- pavvAvaNaMtevAsI NAmege No uvadrAvaNaMtevAsI. uvadrAvaNaMtevAsI NAmege. No pavvAvaNaMtevAsI. ege pavvAvaNaMtevAsI vi uvaTThAvaNaMtevAsI vi, ege No pavvAvaNaMtevAsI, No uvaTThAvaNaMtevAsI-dhammaMtevAsI / bhAvArtha :- aMtevAsI ziSyo cAra prakAranA kahyA che, jema ke- (1) keTalAka ziSya pravajyA-aMtevAsI (dakSita ziSya) che paraMtu upasthApanA-aMtevAsI (vaDI dIkSAnA ziSyo nathI. (2) keTalAka ziSya upasthApanA-aMtevAsI che paraMtu pravajyA-aMtevAsI ziSya nathI. (3) keTalAka ziSya pravajyA-aMtevAsI paNa che ane upasthApanA-aMtevAsI ziSya paNa che. (4) keTalAka ziSya pravajyA-aMtevAsI nathI ane upasthApanA-aMtevAsI ziSya paNa nathI, paraMtu dharmopadezathI pratibodhita ziSya che. 17 cattAri aMtevAsI paNNattA,taM jahA- uddesaNaMtevAsI NAmege No vAyaNaMtevAsI, vAyaNaMtevAsI NAmege No uddesaNaMtevAsI, ege uddesaNaMtevAsI vi vAyaNaMtevAsI vi, ege No uddesaNaMtevAsI, No vAyaNaMtevAsI-dhammaMtevAsI / Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 373 ] bhAvArtha- aMtevAsI ziSyo cAra prakAranA kahyA che, jema ke- (1) keTalAka ziSya uddezana-aMtevAsI(sUtra bhaNAvelA ziSyo) hoya che paraMtu vAcanA-aMtevAsI (artha bhaNAvelA ziSyo) nathI. (2) keTalAka ziSya vAcanA-aMtevAsI hoya che paraMtu uddezana-aMtevAsI hotA nathI. (3) keTalAka ziSya uddezana-aMtevAsI paNa che ane vAcanA-aMtevAsI paNa hoya che. (4) keTalAka ziSya uddezana-aMtevAsI paNa hotA nathI ane vAcanA-aMtevAsI nathI, paraMtu dharmopadezathI pratibodhita ziSya hoya che. vivecana: prastuta sUtramAM dIkSA ane vAcanAnI apekSAe AcArya tathA ziSyanI caubhaMgIo darzAvI che. puSyavaLatti :- puSyAya - navI dIkSA, Ayara- AcArya. je AcArya ke vaDIla je sAdhune navadIkSA- sAmAyika cAritra Ape che, te tenA pravrajyAcArya kahevAya ane te ziSya teno pravrajyA-aMtevAsI ziSya kahevAya che. vaphAvaLapi :- 36ThThAvA - vaDI dIkSA, chedopasthApanIya cAritra. je AcArya je sAdhune vaDI dIkSA Ape che, te tenA upasthApanAcArya kahevAya ane te ziSya teno upasthApanA-aMtevAsI ziSya kahevAya che. dhummari :- je AcAryano je sAdhu sAthe dIkSA saMbaMdha nathI paNa dharmapreraNA, saMskAra, sahavAsano saMbaMdha che, te paraspara dharmAcArya ane dharmAtevAsI ziSya kahevAya che. sAra:- je AcArya, upAdhyAya ke vaDIla je sAdhune sUtrapATha bhaNAve, te tenA uddezanAcArya kahevAya ane te ziSya teno uddezana-aMtevAsI ziSya kahevAya che. vAva :- je AcArya, upAdhyAya ke vaDIla je sAdhune sUtrArtha-paramArtha bhaNAve che, te tenA vAcanAcArya kahevAya ane te ziSya teno vAcanA-aMtevAsI ziSya kahevAya che. anya apekSAe dharmAcArya-je dharmano upadeza Ape, ziSyane prathamavAra dharmamAM prerita kare te dharmAcArya kahevAya che. A apekSAe gRhastha paNa dharmAcArya hoI zake che ane koI zramaNa paNa dharmAcArya hoI zake che. dharmAcArya, pravrAjanAcArya ane upasthApanAcArya, A traNe alaga-alaga vyakti paNa saMbhave che ane eka ja vyakti dharmAcArya, pravrAjanAcArya ane upasthApanAcArya hoI zake che. uddezanAcArya, vAcanAcArya ane dharmAcArya paNa eka vyakti hoya zake che ane bhinna-bhinna vyakti paNa hoI zake che. aMtevAsIpaNAmAM paNa eka vyakti dharmAtevAsI, pravrajyA-aMtevAsI ane upasthApanA-aMtevAsI vagere saMbhavI zake che. dharmAcArya ane dharma aMtevAsI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA koIpaNa hoI zake che. jenA dvArA vyakti prathama bodha pAme te dharmaguru ane jene pahelI vAra dharma maLe te teno dharma aMtevAsI kahevAya che. A rIte ahIM dIkSAguru, vidyAguru ane dharmagurunuM tathA dIkSAziSya, vidyAziSya ane dharma ziSyanuM kathana che. sthaviranA traNa prakAra:18 tao therabhUmIo paNNattAo, taM jahA- jAithere, suyathere, priyaaythere| saTThivAsajAe samaNe NiggaMthe jAithere / ThANa-samavAyAMgadhare samaNe NiggaMthe suyathere / vIsavAsapariyAe samaNe NiggaMthe pariyAyathere / Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 ] zrIvyavahAra sUtra bhAvArtha:- sthaviranA traNa prakAra kahyA che, jema ke- (1) vayasthavira (2) zratasthavira ane (3) paryAyasthavirA 1. sATha varSanI uMmaravALA zramaNa nigraMtha vayasthavira che. 2. sthAnAMga sUtra ane samavAyAMga sUtrane dhAraNa karanAra zramaNa nigraMtha zrutasthavira che. 3. vIsa varSanI dIkSA paryAyanA dhAraka zramaNa nigraMtha paryAyasthavira che. vivecana - prastuta sUtramAM traNa prakAranA sthavira munionuM kathana che. tharama :- bhUmi zabda ahIM avasthA arthamAM prayukta che. jenA cittanI caMcaLatA nAza pAmIne sthira thaI jAya, saMyama bhAvamAM paripakva thaI jAya, tene sthavira kahe che. (1) vayasthavira - sUtramAM garbhakALa sahita 60 varSanI uMmaravALAne vayasthavira kahyA che ane vyavahAra bhASya udde. 3 sU. 11mAM 70 varSanI vayavALAne sthavira kahyA che. tyAM tenI pahelAnI avasthAne prauDha avasthA kahI che. A baMnne kathana sApekSa che. temAM virodha na samajavo joIe. vaya sthaviramAM uMmaranI paripakvatAthI svabhAvamAM paripakvatA AvI jAya che. (2) zratasthavira :- sthAnAMga sUtra ane samavAyAMgasUtrane kaMThastha karanAra arthAt A baMne aMga sUtranI pUrvanA AcArAMga Adi cAra aMga sUtro uparAMta cAra cheda sUtro ane uttarAdhyayana, dazavaikAlika ane Avazyaka sUtra, A agiyAra zAstrone arthasahita kaMThastha karanAra zrutajJAnanI apekSAe zrutasthavira kahevAya che. zAstra jJAnathI ane tenA svAdhyAyathI tenI caMcaLatA nAza pAmatI jAya ane kramazaH tenA samagra vyavahAramAM sthiratA AvatI jAya che. (3) paryAyasthavira :- vIsa varSanA saMyamaparyAyavALA sAdhu paryAyasthavira kahevAya che. saMyamI jIvananA vizALa anubhavathI te saMyamamAM paripakva thaI jAya che. A traNe prakAranA sthavira paraspara nirapekSa che arthAt svataMtra che. bhASyakAre sthaviro sAthe kema vyavahAra karavo joIe. tenuM spaSTIkaraNa karyuM che. (1) vayasthavirane kALa-svabhAva anusAra AhAra devo, tene yogya upadhi, zayyA-saMstAraka devA arthAt Rtune anukULa havAvALuM ke nirvAta sthAna ane komaLa, mulAyama saMskAraka devA tathA vihAramAM tenA upakaraNa ane pANI upADavA AdimAM anukaMpA karavI joIe. (2) zratasthavirano Adara-satkAra, abhyatthAna, kutikarma, AsanapradAna, paga pramArjana karavA, pratyakSa athavA parokSamAM temanA guNakIrtana, prazaMsA karavI. tenA nirdeza anusAra kArya karavuM. | (3) paryAyasthavirano Adara-satkAra, abhyatthAna, vaMdana karavA, tenA mATe daMDa Adi upakaraNa grahaNa karavA ane ucita vinaya karavo. A traNe prakAranA sthavira sAdhuo gaNanI RddhirUpa che. teno tiraskAra, abhakti, AzAtanA Adi virAdhanAnuM kAraNa bane che A pramANe karavAthI gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. zaikSanI kAlamaryAdA:| 19 tao sehabhUmIo paNNattAo, taM jahA- jahaNNA majjhimA ukkosA Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 [ 375 ] sattarAIdiyA jahaNiyA, cAummAsiyA majjhimA, chammAsiyA ukkosAyA / bhAvArtha :- navadIkSita ziSyanI traNa zaikSa bhUmio kahI che. jema ke- (1) jaghanya (2) madhyama ane (3) utkRSTa. (1) jaghanya sAta divasa rAtanI (2) madhyama cAra mAsanI ane (3) utkRSTa cha mAsa. vivecana : prastuta sUtramAM navadIkSita zaikSa sAdhunI zaikSatAnI kAlamaryAdA darzAvI che. sedabhUmi:-zaikSa - zikSAne prApta karanAra.yAvajIvana sAmAyika cAritra aMgIkAra karanAra navadIkSita sAdhune zaikSa kahe che. cAritranA svIkAra pachI navadIkSita sAdhunA grahaNa zikSA ane Asevana zikSAnA abhyAsa kAlane zaikSabhUmi kahe che. sAmAyika cAritra aMgIkAra karyA pachI te sAdhune amuka divasa pachI chedopasthApanIya cAritra arthAt pAMca mahAvrata ane chaThTha rAtri bhojana viramaNa vrata dhAraNa karAvavAmAM Ave che, jene vaDI dIkSA kahe che. AgamanI paribhASAmAM tene upasthApanA athavA mahAvratAropaNa kahevAya che. A upasthApanAnI yogyatA prApta karavA mATe navadIkSita ziSyane vidhi sahita Avazyaka sUtra, pAMca samiti, traNa guptinuM sAmAnya jJAna, dazavaikAlika sUtranA cAra adhyayananI artha sahita vAMcanA pUrvaka kaMThastha karAvavA, pratilekhanAdi dainika kriyAono bodha prApta karAvavo vagere grahaNa zikSA ane Asevana zikSAno abhyAsa zaikSa kAlamAM thAya che, tethI te kAlamaryAdAne zaikSa bhUmi kahe che. vyaktinI yogyatA pramANe te kAla maryAdAnA traNa bheda che. sattarAditya :- jaghanya kAlamaryAdA sAta rAtri-divasa che. nava dIkSita sAdhu uparokta abhyAsa sAta divasamAM pUrNa karI le, tenI yogyatA keLavAya jAya to tene sAta rAtri-divasa vyatIta thAya tyAre chedopasthApanIya cAritranuM AropaNa karAya che. 73maHT :- je navadIkSita sAdhu cAra mahinAmAM ukta kartavyone zIkhe che, tenA mATe madhyama kAlamaryAdA cAra mAsanI che. chamAsa :- je navadIkSita sAdhune koIpaNa kAraNothI ukta kartavyone zIkhatA cha mAsa vyatIta thAya athavA te sAdhunA mAtA-pitA Adi pUjanIya puruSanI vaDI dIkSAne mATe rAha jovAnI hoya, to tenA mATe utkRSTa kAlamaryAdA cha mAsanI che. pracalita vartamAnakAlIna paraMparA pramANe sAtame divase paNa vaDI dIkSA-mahAvratanuM AropaNa thAya che. navadIkSita ziSyamAM yogyatA prApta thavA chatAM AcArya vaDIdIkSA ApavAmAM uparokta kAlamaryAdAnuM ullaMdhana kare, to te prAyazcittanA adhikArI che. taviSayaka vistRta vivecana udde. 4mAM che. bAla sAdhune upasthApanAno niSedha: 20 No kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA khuDagaM vA khuDDiyaM vA UNaTThavAsajAyaM uvaTThAvettae vA saMbhujittae vA / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvIone ATha varSathI ochI uMmaravALA bALaka-bAlikAne vaDI dIkSA ApI ane tenI sAthe AhAra karavo kalpato nathI. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 zrIvyavahAra sUtra 21 | kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA khuDDagaM vA khuDDiyaM vA sAirega aTThavAsajAya uvaTThAvettae vA saMbhuMjittae vA / bhAvArtha :sAdhu-sAdhvIone ATha varSathI vadhAre uMmaravALA bALaka-bAlikAne vaDI dIkSA ApavI ane tenI sAthe AhAra karavo kalpe che. vivecana : prastuta sUtramAM kSullaka-phullikA arthAt nAnI uMmaranA bAlaka-bAlikAnI upasthApanAnuM kathana che. jo mAtA-pitA AdinI sAthe koI kAraNe nAnI uMmaranA bALakane dIkSA ApavAmAM Ave to paNa sAdhika ATha varSa arthAt garbhakALa sahita nava varSa pahelAM vaDIdIkSA na devI joIe. teTalo samaya pUrNa thayA pachI vaDI dIkSA daI zakAya che. sAmAnya rIte A vaya pahelAM dIkSA paNa na devI joIe, tethI sUtrokta upasthApanAnuM vidhAna apavAdika paristhitinI apekSAe che, tema samajavuM joIe athavA upasthApanA zabdaprayogathI dIkSA athavA vaDIdIkSA baMne sUcita che. tema paNa jaNAya che. sUtramAM saMmuttikriyApada che, teno artha che ke upasthApanA-vaDIdIkSA pahelAM navadIkSita sAdhune eka mAMDale AhAra karAvI zakAto nathI, kAraNa ke tyAM sudhI te sAmAyika cAritravALA hoya che. vaDIdIkSA pachI te chedopasthApanIya cAritravALA thAya ane tyArapachI tenI sAthe eka mAMDale AhAra karavAnuM vidhAna che. bAla sAdhune AcAraprakalpanA adhyayanano niSedha - 22 No kappara NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA khuDDagassa vA khuDDiyAe vA avaMjaNajAyassa AyArapakappe NAmaM ajjhayaNe uddittie / bhAvArtha :sAdhu ane sAdhvIoe avyaMjanajAta arthAt aprApta yauvanavALA bAla sAdhu athavA sAdhvIne AcAraprakalpa nAmanuM adhyayana bhaNAvavuM kalpatu nathI. 23 kappai NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA khuDDAgassa vA khuDDiyAe vA vaMjaNajAyassa AyArapakappe NAmaM ajjhayaNe uddittie / bhAvArtha :- sAdhu ane sAdhvIone vyaMjanajAta arthAt yauvana prApta sAdhu athavA sAdhvIne AcAra prakalpa nAmanuM adhyayana bhaNAvavuM kalpe che. vivecanaH prastuta sUtramAM avyaMjanajAta sAdhu-sAdhvIne AcAraprakalpanA adhyayanano niSedha karyo che. avaMjaNajAyassa :- aprAptaSoDazavarSasya kSullakasya, aprApta yauvanAyAH kSullikAyA vetyarthaH / soLa varSathI ochI uMmaravALA athavA aprApta yauvanavayavALA sAdhu-sAdhvIne avyaMjanajAta kahe che. aparipakva sAdhu-sAdhvI AgamanA gaMbhIra bhAvonA, utsarga ane apavAda mArganA rahasyone samajI zakatA nathI, tethI bAla sAdhu-sAdhvIne AcAra-prakalpanA adhyayanano niSedha karyo che. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 399 dIkSAparyAya anusAra adhyayanakrama : 24 tivAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai AyArapakappaM NAmaM ajjhayaNaM uddisittae / bhAvArtha :- traNa varSanA dIkSAparyAyavALA(yogya) zramaNa-nigraMthane AcAra prakalpa nAmanuM adhyayana bhaNAvavuM kalpe che. 25 cauvAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai sUyagaDaM NAmaM aMge uddisittae / bhAvArtha :- cAra varSanA dIkSA paryAyavALA zramaNa-nigraMthane sUtrakRtAMga nAmanuM (bIjuM) aMga sUtra bhaNAvavuM kalpe che. 26 paMcavAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai dasA-kappa - vavahAraM NAmaM ajjhayaNaM uddisittae / bhAvArtha :- pAMca varSanA dIkSAparyAyavALA zramaNa-nigraMthane dazA-dazAzruta skaMdha sUtra, kalpa-bRhatkalpa ane vyavahAra sUtra (adhyayana) lagAva ye che. 27 aTThavAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai ThANa- samavAyaM NAmaM (ajjhayaNaM) uddisittae / bhAvArtha :- ATha varSanA dIkSAparyAyavALA zramaNa-nigraMthane sthAnAMga ane samavAyAMga nAmanA aMga sUtra bhaNAvavuM kalpe che. 28 dasavAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai viyAhe NAmaM aMge uddittie / bhAvArtha :- daza varSanA dIkSAparyAyavALA zramaNa-nigraMthane vyAkhyA prajJapti-bhagavatI sUtra nAmanA aMga sUtra bhaNAvavuM kalpe che. 29 ekkArasavAsa - pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai khuDDiyA vimANapavibhatti mahalliyAvimANapavibhattI aMgacUliyA vaggacUliyA viyAhacUliyA NAmaM ajjhayaNaM uddisittae / bhAvArtha:- agiyAra varSanA dIkSAparyAyavALA zramaNa-nigraMthane kSullikA vimAna pravibhakti, mahallikA, vimAna pravibhakti, aMgacUlikA, vargacUlikA ane vyAkhyAncUlikA nAmanA adhyayana bhaNAvavA kalpe che. 30| bArasavAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai arUNovavAe, varUNovavAe, garUlovavAe, dharaNovavAe, vesamaNovavAe, velaMdharovavAe, NAmaM ajjhayaNaM uddisittae / bhAvArtha :- jara varSanA chIkSAparyAyavANA zramaNa-nirgrathane aruzopapAta, varuNopapAta, garuDopayAta, Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 378 / zrIvyavahAra satra dharaNopapAta, vaizramaNopapAta, velaMdharopapAta nAmanA adhyayana bhaNAvavA kalpa che. |31 terasavAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai uTThANasue, samuTThANasue, deviMdapariyAvaNie NAgapariyAvaNie NAmaM ajjhayaNaM uddisittae / bhAvArtha- tera varSanA dIkSAparyAyavALA zramaNanigraMthane utthAnazrata, samutthAnazruta, devendrapariyApanikA ane nAgapariyApanikA nAmanA adhyayana bhaNAvavA kahyuM che. | 32 coddasavAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai suviNabhAvaNANAmaM ajjhayaNaM uddisittae / bhAvArtha - cauda varSanA dIkSAparyAyavALA zramaNa-nigraMthane svapnabhAvanA nAmanuM adhyayana bhaNAvavuM kahyuM che. 33 paNNarasavAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai cAraNabhAvaNANAmaM ajjhayaNaM uddisittae / bhAvArtha - paMdara varSanAdIkSA paryAyavALA zramaNa-nigraMthane cAraNabhAvanA nAmanuM adhyayana bhaNAvavuM kalpa che. 34 solasavAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai teyaNisaggaM NAmaM ajjhayaNaM udisittae / bhAvArtha :- soLa varSanA dIkSAparyAyavALA zramaNa-nigraMthane tejonisarga nAmanuM adhyayana bhaNAvavuM kahyuM che. 35 sattarasavAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai AsIvisabhAvaNANAmaM ajjhayaNa uddisittae / bhAvArtha- sattara varSanAdIkSA paryAyavALA zramaNa-nigraMthane AzIviSabhAvanA nAmanuM adhyayana bhaNAvavuM specha. 36 aTThArasavAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai diTThivisabhAvaNANAmaM ajjhayaNaM uddisittae / bhAvArtha- aDhAra varSanA dIkSAparyAyavALA zramaNa-nigraMthane daSTiviSabhAvanA nAmanuM adhyayana bhaNAvavuM specha. | 37 egUNavIsavAsa-pariyAyassa samaNassa NiggaMthassa kappai diTThivAyaM NAma ajjhayaNaM uddisittae / bhAvArtha :- ogaNIsa varSanA dIkSA paryAyavALA zramaNa nigraMthane daSTivAda nAmanuM bAramuM aMga sUtra bhaNAvavuM kahyuM che. 38 vIsavAsa-pariyAe samaNe NiggaMthe savvasuyANuvAI bhavai / bhAvArtha :- vIsa varSanA dIkSA paryAyavALA zramaNa-nigraMtha sarvazratane dhAraNa karI zake che. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 [ 379 ] vivecana - prastuta sUtromAM dIkSAparyAyanI apekSAe kramazaH AgamonA adhyayananuM kathana karyuM che. A adhyayanakrama A sUtranA racayitA zrI bhadrabAhusvAmInA samaye upalabdha zruta anusAra che. tyAra pachI racAyelA ane niyaMDha sutrono A adhyayanakramamAM ullekha nathI, tethI uvavAI sUtra Adi 12 upAMgasutra ane mULasUtronI adhyayanakramamAM ahIM vivakSA karI nathI. tema chatAM AcArazAstranuM arthAt chedasUtronuM adhyayana karyA pachI ane ThANAMga, samavAyAMga, tathA bhagavatIsUtranA adhyayana pahelAM athavA pachI, game tyAre zeSa sUtronuM adhyayana karavuM, te samajI zakAya che. AvazyakasutranuM adhyayana to upasthApanA pahelAM ja karAvAya che tathA bhASyamAM AcArAMga sUtra ane nizItha sUtranI pUrve dazavaikAlika sUtra ane uttarAdhyayana sUtranuM adhyayana karavAno nirdeza che. tatsaMbaMdhita vistRta vivecana nizItha u. 19mAM che. prastuta sUtromAM je traNa varSanA dIkSA paryAya AdinuM kathana che, teno artha e rIte karI zakAya che. (1) dIkSAparyAyanA traNa varSa pUrA thayA pachI A AgamonuM adhyayana karavuM ane (2) traNa varSanA dIkSaparyAyamAM yogya sAdhue ochAmAM ochA A AgamonuM adhyayana karAvI devuM joIe. dazavarSanA dIkSA paryAya pachI adhyayana karavA mATe kahelA sutromAMthI kyullikA vimAna pravibhakti Adi prAyaH badhA sUtra naMdIsUtranI racanA samaye kAlika dhRtarUpamAM upalabdha hatA, paraMtu vartamAne te sUtro upalabdha nathI phakta tejonisarga nAmanuM adhyayana bhagavatIsUtranA paMdaramA zatakarUpe upalabdha che. jJAtAsutra Adi aMgasUtrono prastuta adhyayanamAM nirdeza nathI kAraNa ke te sUtromAM ghaNuM karIne dharmakathAnuM varNana che. jemAM kramanI koI AvazyakatA rahetI nathI. game te samaye tenuM adhyayana karAvI zakAya che. A sutromAM sUcita karelA AgamonA nAma A pramANe che- (12) AcArAMgasutra ane nizIthasUtra (3) sUyagaDAMgasUtra (4,5,6,) dazAzrutaskaMdhasUtra, bRhatkalpasUtra, vyavahArasUtra (7,8) ThANAMgasUtra, samavAyAMgasUtra (9) bhagavatIsUtra (10, 14) zulikA vimAna pravibhakti, mahallikA-vimAna pravibhakti, aMgacUlikA, vargacUlikA, vyAkhyA cUlikA (15, 20) aruNopapAta, varuNopapAta, garuDopapAta, dharaNopapAta, vaizramaNopapAta, velaMdharopapAta (21-24) utthAnazrata, samutthAnazruta, devendrapariyApanikA, nAgapariyApanikA (5) svapnabhAvanA adhyayana (ra6) cAra bhAvanA adhyayana (27) tejanisarga adhyayana (28) AzIviSabhAvanA adhyayana (29) daSTi viSabhAvanA adhyayana (30) daSTivAda aMga sUtrAMka 10 thI 19 sudhInA Agama daSTivAda nAmanA aMganA ja adhyayana hatA athavA temAMthI jUdA nirmUDha karAyelA sUtro hatA. A badhA nAma naMdIsUtramAM kAlikasUtranI sUcimAM ApelA che. vIsa varSanA dIkSAparyAya sudhI saMpUrNazrutanuM adhyayana karI levuM joIe, te pramANe vartamAnamAM paNa pratyeka yogya sAdhue upalabdha badhA AgamakRtanuM adhyayana vIsa varSamAM paripUrNa karI levuM joIe. prastuta Agama sUcimAM bhagavatI sUtra pachInA sUtronA nAma vartamAnamAM alpa prasiddha che. pU. zrI ghAsIlAlajI ma.sA. e tenuM varNana A pramANe karyuM che. kSalikA vimAna pravibhaktimAM kalpapapannaka deva vimAnonuM saMkSipta varNana che. mahalikA Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 ] zrIvyavahAra sUtra vimAna pravibhaktimAM te ja vimAnonuM vistRta varNana che. aMgacUlikA-upAsakadazA Adi pAMca AgamonI cUlikA athavA nirayAvalikA sUtrane paNa aMgacUlikA kahe che. vargalikA- mahAkalpa sUtranI cUlikA. vivAha cUlikA- vyAkhyA prajJapti sUtranI cUlikA. aruNopapAta thI velaMdharopapAta sudhInA adhyayanomAM te te nAmavALA devonA upapAta Adi tathA RddhinuM varNana che. je zramaNa te te devonuM manamAM ciMtana karIne te adhyayanonuM parAvartana kare tyAre te devo prasanna thaIne pragaTa thAya che. vividha prakAre divyatA phelAve che. utthAna zrata- koI zramaNa ekAgra citte te sutranuM parAvartana kare tyAre te grAma AdimAM udvega utpanna thAya che ane samutthAna zrutanuM parAvartana kare tyAre sarvanuM citta svastha thaI jAya che. devendropapAta-nAgopapAtanA adhyayananA parAvartanathI devendra tathA nAgadeva-dharaNendra pragaTa thaIne zramaNanI paryApAsanA kare che. svapnabhAvanA adhyayanamAM 7ra prakAranA svapnonA zubhAzubha phalanuM kathana che. cAraNa bhAvanA adhyayananA abhyAsathI jaMghAcaraNa ane vidyAcAraNa labdhi pragaTa thAya che. tejonisarga adhyayananA pAThathI te samaye zarIramAMthI vizeSa prakAranuM divya teja-prakAza nIkaLe che. AzIviSa bhAvanA nAmanA adhyayanathI AzIviSa labdhi, daSTi viSa bhAvanA adhyayanathI daSTi viSa labdhi prApta thAya che. vaiyAvRtyanA prakAra:39 dasavihe veyAvacce paNNatte, taM jahA- AyariyaveyAvacce, uvajjhAya veyAvacce, theraveyAvacce, tavassiveyAvacce, sehaveyAvacce, gilANaveyAvacce, sAhammiya veyAvacce, kulaveyAvacce, gaNaveyAvacce, saMghaveyAvacce / / Ayariya-veyAvaccaM karemANe samaNe NiggaMthe mahANijjare, mahApajjavasamANe bhavai jAva saMgha veyAvaccaM karemANe samaNe NiggaMthe mahANijjare mahApajjavasANe bhavai / bhAvArtha:- vaiyAvaccanA daza prakAra che, jema ke- (1) AcArya vaiyAvacca (2) upAdhyAya vaiyAvacca (3) sthavira vaiyAvacca (4) tapasvI vaiyAvacca (5) zaikSa vaiyAvacca (6) glAna vaiyAvacca (7) sAdharmika vaiyAvacca (8) kuLa-eka gurunI paraMparAnA sAdhuonI vaiyAvacca (9) gaNa-aneka kulano samUha arthAt eka AcAryanI paraMparAnA ziSya samudAyanI vaiyAvacca (10) saMgha-aneka gaNanA samUhanI vaiyAvacca AcAryanI vaiyAvacca karanArA zramaNa-nigraMtha mahAnirjarA ane mahAparyavasAnavALA thAya che vAvata saMghanI vaiyAvacca karanAra zramaNa nigraMtho mahAnirjarA ane mahAparyavasAnavALA thAya che. vivecana : prastuta sUtramAM vaiyAvaccanA daza prakAra tathA tenA mahAphaLanuM kathana che. vaiyAvacca - sevA. tanathI, manathI ke anya padArtho dvArA anyane anukULatA ApavI, bIjAne sahAyaka thavuM, tene sevA athavA vaiyAvacca kahe che. anya koI paNa prakAranI apekSA vinA eka mAtra saMyama sAdhanAmAM sahAyaka bananAra sAdhu mahAnirjarA ane aMte mahAparyavasAna-sarva karmono aMta kare che. pAtranA bhedathI vaiyAvaccanA daza prakAra che. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 ahIM AcArya Adi dezanA kathanamAM vaiyAvaccane pAtra sarva sAdhuono samAveza thaI jAya che. bhASyamAM tera prakAre vaiyAvacca karavAnuM vidhAna che, jema ke- 381 (1) AhAra-ukta AcArya Adine mATe yathAyogya zuddha ane nirdoSa AhAra lAvI Apavo (2) pANI--pANInI gaveSaNA karavI, pANI lAvI ApavuM. (3) zayanAsana- AcAryAdinA zayanAsananI niyukti karavI, temanA mATe saMstAraka- Asana, pathArI Adi pAtharavA athavA gaveSaNA karIne lAvavA tathA zayyA bhUminuM pramArjana karavuM. (4) pratilekhana- AcAryAdinA upakaraNonuM pratilekhana karavuM athavA AvazyakatA anusAra te upakaraNonI zuddhi karavI. (5) pAda pramArjana- AcAryAdi bahArathI upAzrayamAM padhAre tyAre temanA paga poMjavA. (6) auSadha- glAna sAdhu mATe auSadha lAvavuM. (7) mArga-vihAra AdimAM AcAryAdinI upadhi vahana karavI tathA temanI sAthe sAthe cAlavuM Adi. (8) rAjadviSTarAjAdinA dveSanuM nivAraNa karavuM. (9) sTena- cora AdithI rakSA karavI. (10) pAtragrahaNa- AcAryAdi sthaMDila jatAM hoya, tyAre temanuM pAtrarUpe upADavA. (11) daMDaggaha- AcAryAdi upAzrayanI bahAra gamanAgamana karatA hoya tyAre temanA hAthamAMthI daMDa, pAtra Adi grahaNa karavA athavA upAzrayamAM Ave tyAre tenA daMDa Adi grahaNa karavA. (12) glAna- bImAra sAdhunI aneka prakAre saMbhALa levI, pUchaparacha karavI. (13) mAtraka-- uccAra, prasavaNa, khela, mAtrakanI zuddhi karavI arthAt e padArthone ekAMtamAM paraThI devA. bhASyakAranA kathana anusAra sUtrokta AcArya padathI tIrthaMkaranuM paNa grahaNa thaI jAya che kAraNa ke gaNadhara gautama svAmI bhagavAnane mATe dharmAcArya zabdano nirdeza karatA hatA. (bhagavatI sUtra. za. 2 u. 1 skaMdhaka varNana) || uddezaka-10 saMpUrNa // O // vyavahAra sUtra saMpUrNa // Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 ] traNa cheda sUtro 'vivecita pAribhASika zabdonI akArAdi anukramaNikA viSaya pRSNaka, 373 agaDasuyaM-akRtazruta agilAe aNijjUDhAo anavasthApya prAyazcitta apArihArika sAdhu abbhAvagAsiyasi abhiNicAriyaM cArae abhinna AcAravAna abhinna 153 ga ] 18 pRSNaka || viSaya 316 uvaTThANAyarie 255 e | eka pAkSika 158 osanna 182 aM aMtarAvali 238 kalpasthita sAdhunA daza kalpa kappAgaM ra94 kuzIla 270 kRtsna-akRtsna gaNadhara gaNAvacchedaka 158 gaNi 158 ca | caukkasi 158 caccaraMsi 128 | caryA nivRtta 376 | caryA praviSTa 244 | ja | jinakalpInI samAcArI NijjUhittae pIhaDaM-aNIhaDaM tAla palaMba 212 tiyaMsi 153 therApaM therabhUmipattANaM doSa nitanA vinaya dhammAyarie pakka 128 parihAraThANaM parihAra tapa 196 paryAya sthavira 373 palicchiNNe 29 palimaMthu 264 - - avibhattAo avogaDAo avvocchiNNAo avihibhiNNe - vihibhiNNe avaMjaNa jAyassa ahAchaMda ahAlahusagaM azabala AcAravAna asaMkliSTa AcAravAna A| AkuMcanapaTTaka AgamaNagirhasi AcArya AcAra kuzaLa AcAra vinaya Ama AvaNagirhasi udisAvittae udesaNAyarie upagraha kuzaLa upAdhyAya - 9 264 P. 128 132 8 6 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivecita pAribhASika zabdonI akArAdi anukramaNikA viSaya | pavvavaNAyarie pravacana kuzaLa pravarta prajJapti kuzaLa pArAMcita prAyazcitta pArihArika sAdhu pAsattha pulAgabhate pUyAbhate pha |phalitopahRta ba bahuzruta-bahu AgamajJa bhamitra ma |mionaI ya |yathAlaMda kALa yavamadhya caMdra pratimA 2 rayaNImukka maThaDhe ratthAmuhaMsi kkhamUlasi va | vajamadhya caMdra pratimA vaya sthavira vavahAre vAyaNAyarie viruddharajja vikaraNaM adhikaraNaM | vikAla viyaDa gihaMsi pRSNaka 373 269 264 29 181 238 244 117 160 357 249 128 296 149 363 202 132 153 34 374 30 373 140 174 153 143 //// za viSaya vikSepaNA vinaya verajja vasImUlaMsi zayyAtara piMDa zudropatana zruta sthavira zruta vinaya sa |sthavira saparikkhevaMti avAhiriyaMsi | saparikkhevaMsi sabAhiriyaMsi sAgArie sasa- asaMsaha sAgArie uvassae siMghADagagihaMsi sIodagaviyaDakuMbhe surA se saMtarA chee vA parihAre vA sehabhUmi mere saMgraha kuzaLa saMbhoga saMyama kuzaLa saMsatta saMsRSTopa hariyAhaDiyAe 383 pRSTAMka 32 140 153 350 357 374 32 264 130 130 154 156 136 132 150 149 267 375 297 29 193 29 244 357 143 Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e 3 ne e gara prANa Agama batrIsInA ta sahadhyogI dAtAo : prathama Agama vimocaka: mAtuzrI caMpAbena zAMtIlAla paraSottamadAsa saMghavI tathA mAtuzrI mRdulAbena navanItarAya zAMtIlAla saMghavI nA smaraNa sAthe sau. kuMdanabena jayaMtIlAla zAMtIlAla saMghavI zrI navanItarAya zAMtIlAla saMghavI zrI rAjIva jayaMtIlAla, zrI zaileza navanItarAya, zrI hirena navanItarAya saMghavI sutAdhAra muMbaI U.S.A. AkolA U.S.A. muMbaI * mAtuzrI kusumabena zAMtilAla zAha haste - suputra zrI INita - Do. nItA zAha, zrI bhASita - darzitA zAha mAtuzrI savitAbena Do. nAnAlAla zAha (hemANI) suputra zrI satISa - razmi zAha, suputrI zrImatI Do. bhAratI -Do. razmikAMta zAha sAdhvI subodhikA (bhadrA) jaina TrasTa, mAtuzrI lalitAbena popaTalAla zAha (hemANI) bahena-zrImatI latA zarada zAha, zrImatI harSA bhUpendra modI zrImatI dattA girIza zAha (pU. subodhikAbAI ma. nA bhAI-bhAbhI) suputra zrI muMjAla - vijyA, zrI bhAvina - tejala, suputrI nivizA manISa mahetA * pU. AratIbAI ma. nA baheno - zrImatI sarojabena jazavaMtarAya domaDiyA zrImatI harSAbena vasaMtarAya lAThIyA haste- zrI alakeza, zrI priyeza, zrI hemala mAtuzrI jayAbena zAMtIlAla kAmadAra, mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI haste zrImatI premilAbena kirITabhAI daphatarI Do. bharatabhAI cImanalAla mahetA suputra-cI. malaya, suputrI zrImatI virala AziSa mahetA mAtuzrI vijyAlakSmIbahena mANekacaMda zeTha suputra zrI dilasukhabhAI zeTha, zrI caMdrakAMtabhAI zeTha (zeTha bilDarsa) zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * mAtuzrI hIrAgaurI harilAla dozI, zrImatI pUrNimAbena narendradozI haste-narendra-mInAdozI, ku. meghanA, ku. dezanA U.S.A. rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakoTa muMbaI muMbaI * muMbaI rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI cembara mAtuzrI kAzmIrAbena kAMtibhAI zeTha haste - zrImatI hetala saMjaya zeTha, ku. upAsanA, ku. kIMjala * mAtuzrI jazavaMtIbena zAMtIlAla turakhIyA, zrImatI bhAvanA dilIpa turakhIyA haste - dilIpa esa. turakhIyA, suputra- zrI pArasa - riddhi turakhIyA * mAtuzrI kiraNabena pravINacaMdradozI haste suputra zrI nIrava - tejala dozI, ku. priyAMzI, ku. jhIla mAtuzrI maMjulAbena chabIladAsa cUDagara haste - suputra zrI ketana - AratI cUDagara, ku. dhruvI zrI lakSmIcaMdabhAI jasANI parivAra zrI praviNabhAI gaMbhIradAsa pArekha ku. vidhi girIza jozI, kumAra kuzAna girIza jozI haste - zrImatI nIlAbena girIzabhAI jozI zrI parezabhAI sumatIbhAI zAha * zrI kizorabhAI zAha * zrI ramezabhAI gaTulAla kAmadAra mAtuzrI lIlAvatIbena nImacaMda nathubhAI dozI, sva. kizorakumAra nImacaMda dozI, sva. mRdulA kuMdanakumAra mahetA. haste - harSada ane kumakuma dozI mAtuzrI tArAbena modI mAtuzrI madhukAMtAbena naMdalAla bhImANI haste- zrI rAjezabhAI bhImANI * mAtuzrI kIkIbena desAI, haste - zrI zailezabhAI mInAbena desAI zrI aMjalabhAI DhAMkI gurubhakta zrI hemendrabhAI pUMjANI * mAtuzrI caMpakabena zazIkAMtabhAI mahetA, haste - suputrI zrI kirITa-arUNA, zrI ajaya-nItA, zrI kamaleza - divyA, suputrI - nirUpamA - niraMjana dozI mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI, haste - zrI kAMtIbhAI rUganAtha dozI * zrI hemalatAbena naTavaralAla maNIyAra mAtuzrI amRtabena bhagavAnajI avalANI parivAra haste - zrI ramaNIkabhAI bhagavAnajI avalANI * zrI kezavajIbhAI zAha parivAra kalakattA kalakattA kalakattA muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI kalakattA vaDodarA kalakattA kalakattA Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ U.S.A. U.S.A. AkolA AkolA kolhApura muMbaI muMbaI kalakattA kuta anumodaka zrImatI Do. bhAratIbena - Do. razmikAMta kAMtIlAla zAha zrImatI latAbena - zrI zaradabhAI kAMtIlAla zAha zrImatI harSA bhUpendra modI, zrImatI jImitA hirena modI, zrImatI Do. zruti maheza varmA, zrImatI bhavitA jayaMta IMgaLe zrI saurASTra dazAzrImALI prANa mahilA maMDaLa, haste - adhyakSA sau. harSAbena modI mAtuzrI nirmaLAbena lAlacaMda bharavADA * zrI parezabhAI ramezacaMdra sutarIyA * mAtuzrI suzIlAbena kAMtIlAla paMcamIyA * zrI mInAbena harIzabhAI desAI yuta sadasya zrI pAritoSa Ara. zAha * zrImatI rAjula rajanIkAMta zAha * jaina jAgRti senTara * zrI mukunda Ara. zeTha * zrI ketanabhAI zAha zrImatI guNavaMtIbena praphullacaMdradomaDIyA zrI sudhIrabhAI pI. zAha zrI rAjeza kalyANabhAIgAlA zrImatI mRdulAbena navanItarAya saMghavI haste - sau. hInA zaileza saMghavI, sau. sonala hirena saMghavI muMbaI muMbaI vAzI (muMbaI) muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI kalakattA Page #459 -------------------------------------------------------------------------- Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ //////elc7/ 22/Lele ki/ kala/ mATe madaAYANa pAra HThe sa ha7 para pah! rANamANa a l mI rahI aude che //TaHelp/es/eD//toTa//es/e/za/eleke Balle/c/PR 222e/re. WWW / SLR marI 12 TH # mArI paNR dhAma dvArA dA/Na /// maNiThe FIR !! B/P A.'' Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Trepa 2ncl2 22112 211 2112 ile 201212 2 112 212 212 12lea ..KAME TRIM 72 Picle 27E dhe ne 22 10 12712 h 2 211212 212 dcl 2277212 2 h 22 Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARASDHAM Vallabh Baug Lane, Tilak Road, Ghatkopar (E), Mumbai - 400 077. Tel: 32043232 www.parasdham.org www.jainaagam.org