Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ aang UDIES | 5 SE t -- a -~~- ! a: Samr - a.** re & Su RESS H . &fr | 29} n : : ERE KE EE re : ame E / e Dil
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhutAnI pagadaMDI C pustaka cothuM (sana 1951nI eprilanI pahelI tArIkhathI 13mI julAI, 1953 sudhI) "manuSyanuM mana eka evI mUDI che, je dharmathI ja sAcavI zakAya." -saMtabAla maNibhAI bApubhAI paTela saMpAdaka manu paMDita prakAzaka mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda-380 004
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka manuM paMDita maMtrI, mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira, haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda-380 004 nakala : eka hajAra prathama AvRtti : 1999 caitra suda ekama, gUDI paDavo tA. 18 mArca, 1999 munizrInI 17mI nirvANatithi kiMmata : rUpiyA cAlIsa zivakRpA ophaseTa prinTiMga presa dUdhezvara, amadAvAda-380 004
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdodugAranA be bola pagadaMDIno A cotho bhAga ati mUlyavAna che. kAraNa ke mahArAjazrI jene potAnuM pitRsthAna gaNe che, evI saurASTranI dharatIe, gAmegAma hRdayanA TukaDA jevI jamIno, saMpattidAna ane eka muslima bahene to potAnI sonAnI sAMkaLI vagere ApI hRdayathI vadhAvyA che. lokonA ToLeToLAM svAgata arthe UmaTatAM, e gAmathI bIje gAma vAjategAjate vidAya ApatA. temAM baheno, bALako, khetavarga, pachAtavarga badhA varganAM bhAI-baheno sAthe haLImaLI jatAM evAM virala dazyo AmAM ghaNAM che ! te tAjAM thaI manane AnaMdathI bharI de che ! bApa pratyenI bhakti mahArAjazrInI kevI hatI te temanAM ghaNAM pravacanomAMthI noMdha levA jevAM che. bALaka koI vakhata jIde caDe ne tophAna kare tema vecANa te AMdolana amane naDyuM, ane amane lAgatuM hatuM ke ahIMthI yAtrA zarU karAvuM, pachI je svarUpe cAlatI hatI te svarUpe nahIM cAle. paNa amAro bhrama morabIe bhAMgI nAMkhyo, virodhI vAtAvaraNa vacce paNa savAyuM svAgata thayuM ! bhAI manubhAIe A DAyarI pAchaLa ghaNo zrama laI tene yogya rIte saMspAdana karI mahArAjazrInA vicAro mUkyA che. temanI bhakti paNa evI ja che, eTale mAre temano AbhAra mAnI aviveka nathI karavo. mArI smaraNazakti jhAMkhI thatI jAya te pahelAM DAyarInA badhA bhAga taiyAra thAya to mane game, paNa e to IzvaranA hAthanI vAta che ! A gALA daramiyAna kheDUta saMgaThananuM, sahakArI pravRttinuM temaja bhAla naLakAMThA pradezanA bhUdAna saMkalpanuM kAma pUruM karavAmAM aMbubhAIe mahattvano phALo Apyo che. tethI A DAyarI mArA hRdayanA bhAvathI temane arpaNa karuM chuM. mahAvIranagara, cicaNI, gUDI paDavo. maNibhAI bA. paTela a...I...Na... paramapriya bhAI aMbubhAIne, pagadaMDInA A varSonA gALAmAM tamArI doDAdoDI, kaThora parizrama, sAdhanA ane sevA-saMkalpathI tame A varSone mArI samakSa sajIva karyA tenI punita smRtimAM A graMtha arpaNa karuM chuM. -maNibhAI
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA mAnavadharmIonuM preraNAtIrtha pagadaMDIno A cotho bhAga che. trIjo bhAga 31 mArca 1951nA dine pUro thAya che. tenA anusaMdhAnamAM cAlato, A cotho bhAga 1lI eprila 1951thI zarU thaI. 13 julAI, 1953nA sAvarakuMDalA cAturmAsa pUro thAya che. A rIte A bhAgamAM khAsso be varSa ane upara cAra mAsa eTale 28mAsa jeTalo gALo AvarI levAmAM Avyo che. varSanI dRSTie joIe to svarAjayodayakALa uSa:kALa che svarAjaya pA pA pagalIe potAno prakAza pAtharI rahyuM che, paNa tenI asara gAmaDAomAM nahIMvata jaNAya che. pradezanI dRSTie joIe to uttara gujarAtamAM cheka pAkistAnanI hadathI zarU karI banAsakAMThA, sAbarakAMThA, amadAvAda ane pharI pAchA bhAla naLakAMThA pradezamAM bhaDiyAdamAM cAturmAsa gALe che. tyArapachInA cAturmAsa teo A ja dhaMdhUkA tAlukAnA khasa gAmamAM gALe che, ane 1953nA cAturmAsa saurASTranA racanAtmaka sevakonA gaDha samA sAvarakuMDalAmAM gALe che. Ama eka sAthe A tricAturmAsIya gALo munizrInI pravRtti ane temanI svabhAvagata mAnava prakRttine ghaDavAnAM vividha pAsAM upara prakAza pAthare che. munizrInA jIvanakALano paNa A eka pUrNa khIlyo, madhyAhnakALa cAlI rahyo che. 1904mAM janmelA ane 1929mAM dIkSAgrahaNa karela munizrIe dIkSAkALanA be dasakAno paripakva anubhava pUro karyo. A gALAno, samAja utthAnanA keTalA badhA pAsAMomAM, kevaLa ciMtanarUpa ja nahIM paNa eno yogya ukela paNa ahIM jovA maLe che. uparAuparI duSkALanA kudaratI mArathI prajA samagra thAkI gaI che, hArI gaI che, nirAza thaI gaI che. pazuo mATenA ghAsanI vyavasthA to sarakAra karI zakatI hatI, paraMtu pazuo ane mAnavo mATe pANI ane rojIno prazna mukhya hato. tenA mATenA badhA prayatno cAlu che. temAM bhAla naLakAMThA prA. saMghanuM AkhuM kAryakararvAda homAya che. A DAyarImAMnI keTalIka mahattvanI ghaTanAo tarapha ApaNuM dhyAna gayA sivAya rahetuM nathI. prathama che ravizaMkara mahArAjanuM sAmIpya. baMne saMta avAra navAra ThekANe ThekANe maLatA rahI, prajAnA praznonI vicAraNA kare che, jayAM kAryakartA ke kheDUta samAjanA AgevAnone ghaDavAnI zibira Ave tyAM pUro samaya Ape che. zarUAtamAM guMdI sarvodaya AzramamAM, sarvodayanA kAryakara tAlIma
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zibiramAM, bhaDiyAda cAturmAsamAM, gujarAtanA agraNI dhArAsabhyonI bhalagAmaDA makAmenI goSThimAM, cuMvALiyAgI, kheDUto ane harijana sevakonA saMmelana vageremAM pratyakSa hAjara rahI mArgadarzana karAve che. eka ThekANe banAsakAMThAmAM teo munizrIno A jAtano paricaya Ape che : parivrAjaka sAdhu eka jagyAe na bese, sAdhuono AcAra e zAstrathI thAya che...munizrI khAropATa, vaDhiyALa ane banAsakAMThA pharyA. huM traNa cAra varasathI nathI pharyo teTalAM gAmo pharIne AvyA che. ekaluM bhramaNa nathI karyuM, ciMtana kare che, teo koIne gharabAra choDavAnuM kahetA nathI, paNa Adarza gRhasthAzrama kevI rIte jIvI zakAya te batAve che. maLa sApha karavo sahelo nathI, paNa e to karyA kare che...' (pA.4) saMtonA hRdayanI nirmaLatA, pavitratA ane zucitA sahaja sahaja lokonA dila sApha karatI cAle che, A tarapha have gujarAta bharanI prajAnuM dhyAna dorAtuM ahIM jovA maLe che. prAMtijamAM 70 gAmanA kheDUtonA AgevAno AvyA hatA. temanI AgaLa kheDUtamaMDaLanI racanAmAM je pAyAnI vAta rahelI che, te samajAvatAM mahArAjazrI kahe che : "pahelAM ApaNe tyAM utpAdana mukhya hatuM, vANijya bIjA naMbare hatuM. Aje vepAranI najara vANijaya tarapha gaI che; utpAdana ane utpAdaka para nathI." (pA.8). A temanA ciMtanano eka mukhya savAla hato, ane temAMthI temane kheDUtamaMDaLanI ane grAmasaMgaThananI kalpanA sUjhI Ave che. A varSa ane have pachInA varSamAM potAnI vihAra yAtrAnuM mukhya kendra A kheDUta saMgaThananA vicArane kendramAM rAkhI goThavAya che ene mATenI "jagatAta' nAme patrikA zarU thAya che. paraMtu AvA saMgaThanomAM gAmano utpAdaka ane zramajIvI baMne varga bhaLavA joIe. eTale garIbI nivAraNanA kAryakrama tarIke-kodALI, jhADu ane reMTiyo' e traNane ApaNA jIvanamAM sthAna maLe to garIbIno aMta Ave ema munizrInuM mAnavuM che. A traNe jANe ke kisAna, zramika ane strIo athavA nabaLA varganA pratIka na hoya te rIte tene teo pratyakSa samajAvIne sarvodaya athavA dharmamaya samAja racanAnA pAyAnA upakaraNo tarIke gaNAve che (pA.17). AvA saMgaThanomAM temano mukhya jhoka kevaLa Arthika nahIM, paNa naitika rahyo che. potAnA prayogakSetra gaMdImAM kALu paTelanuM khUna karanAra gunegArone korTe nirdoSa gaNI choDI mUkyA tyAra pachI teo sthAnika maMDaLImAM sabhya banavA arajI kare che. paraMtu maMDaLI anaitika aparAdhI tarIke temane sabhya tarIke svIkAratI nathI. tyAre tevo prasanna thaIne kahe che : "A maMDaLI jo
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ naitikatA nahIM rAkhe to tenI pAse bIjI kaI mUDI che ?' tema chatAM saMta hRdaya che ne ! eTale samajAve che ke, gunegAra e kAyama mATe gunegAra na banI rahe, mANasa prAyazcita kare ane bhUlanI mAphI mAge to dAkhala karI zakAya' (pA.19). bhaDiyAdanA cAturmAsa pUrA thAya che tyAMja dezabharamAM vidhAnasabhAnI prathama prathama cUMTaNInAM paDadhama vAgI rahyAM. mahArAjazrI ene 'prajAnuM ghaDatara' ka2vAnI anokhI taka gaNAvI, sevakone emAM mArgadarzana karAvavA apIla kare che. potAnA kAryakSetranA cAre tAlukAmAM mahArAjazrInI saMmativALA umedavAro pasaMda karavAmAM AvelA temAM dhaMdhUkA vistAramAM bhAla naLakAMThA prA. saMghanA pramukha sevaka zrI gulAma rasUla kurezI UbhA hatA. eTale cAturmAsa pachI AkhA matadAna vistAramAM temaNe jhaDapI yAtrA goThavI AMdolanane satya ane ahiMsAmaya rIte sajIva karI mUkyuM. paraMtu kurezI sthAnika nathI ane muslima umedavAra che. e be muddAno virodhI umedavAroe pUro lAbha laI prati AMdolana pedA karyuM. 16mI jAnyuArIe pariNAma bahAra AvatAM kurezI 20, 068mate cUMTAI AvyA. jIta thayA pachI temaNe potAnI namratA ane AmAM kyAMya paNa be pakSe bhUla thaI hoya to jAherAta karatAM kahe che : 'cUMTaNImAM amArI bhUla thaI hoya to baMne pakSane mAnya evuM paMca nImo, e jo bhUla batAvaze to mAphI mAgI, tenA paga cUmavA taiyAra chu' (pA.41). cUMTAyela umedavAra pAse AthI kayA vadhu vivekanI AzA prajA rAkhe ? A prabhAva saMta sAMnidhyano ja dekhAya ne ! prajAghaDataranI dRSTie A prathama prathama cUMTaNI hatI. eTale ravizaMkara mahArAja ane munizrIe gujarAtanA dhArAsabhyomAMthI keTalAka, khAsa karIne potAnA kAryakSetra vistAranAne phebruArI mAsamAM bhalagAmaDA mukAme bolAvyA. tyAM prajAnA jIvaMta prazno ane tenuM kartavya A baMne saMtoe samajAvyuM. sAmAnya rIte ApaNe tyAM pakSIya cUMTaNIo thatI hovAthI pakSanI rIte bhegA maLI vicAraNA thAya che, paraMtu A jAtanI vicAraNAnuM dRSTAMta dezabharamAM kyAMya thayuM haze ke kema te eka zodhano viSaya che. prajAsattAkamAM prajAkAraNa, lokakAraNa, lokacetanA, lokasattA ke bhAgIdArI mATe AvA prayatno thatA rahyA hota to rAjyakSetre je bhraSTAcAra ane naitika mUlyonuM je dhovANa cUMTaNImAM thatuM rahyuM che, te ochuM jarUra thAta ema ApaNe mAnI zakIe. 6
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka tarapha cUMTaNI ane bIjI tarapha duSkALanA oLA mAnavanI hiMmatane toDI nAkhatA hatA. A pradezamAM sAmAnya rIte dara trIjA varSe sUkavaNuM, achata athavA duSkALanI sthiti varSothI cAlatI AvatI hatI. temAM prajA dIna ane kAyara na banI rahe te mATenA prayatno paNa mahArAjazrInA cAlu hatA 4thI mArce rojakAmAM dhaMdhUkAnAM duSkALagrasta 42 gAmonA pratinidhione bolAvavAmAM AvyA tA. temAM duSkALa pAra UtaravAnI yojanA ghaDAI. chevaTe mahArAjazrI AzvAsana Ape che : "huM bahu dUra javAno nathI, tamArI tarapha najara to rAkhato rahIMza' (pA.49) khasanA cAturmAsa paNa A ja tAlukAmAM thAya che. roje roja varasAdanI rAha jovAya, nathI varasato. prArthanA ane tapazcaryAo thAya che. khuda mahArAjazrI paNa upavAsa kare che. duSkALanuM saMkaTa keTaluM gheruM che, te khasanA cAturmAsa prasaMganI DAyarI vAMcatAM tAdaza thAya che. rojeroja lokonA ToLAM anAja ane ghAsapANInI vyavasthA goThavI ApavA mATe AjIjI karavA Ave che. samAjanA moTAbhAganA prazno ApaNI aNaAvaData, ALasa ane daridratAmAMthI pedA thatA hoya che. saMgaThananA baLe ghaNAM kAmo bhUtakALamAM thayAM che. eTale mahArAjazrIno mukhya jhoka naitika grAma saMgaThana, kheDUtonuM saMgaThana, zramajIvIonuM saMgaThana vageremAM loko samajapUrvaka potAno sahakAra Ape to prazno hala thaI zake e rahyo che. kheDUtamaMDaLa vize emanI eTalI badhI zraddhA hatI ke AvA maMDaLo ghaDAIne taiyAra thAya to bhaviSyamAM teo koMgresanuM sthAna laI zake. 26mIe khaDoLamAM zrI morArajI desAInA pramukhasthAne kheDUta pariSada bharAyA che. zrI kizoralAla gha. mazarUvALAe harijanabaMdhumAM prathama pAne tenI noMdha ane pravacana paricaya ApyAM hatAM. lokomAM jAgRti AvI rahI hatI teno A suMdara namUno hato. A sabhAmAM baheno paNa moTI saMkhyAmAM hAjara rahI hatI, paNa ghUmaTA kADhIne. A varavA dRzyane morArajIbhAIe potAnI bAnImAM choDI devAnI zIkha ApI, bahenone bahAdura, nIDara ane baLavAna thavA samajAvyuM hatuM. draSTAne potAnI kAlpanika sRSTinI pUrepUrI kalpanA hovI joIe. munizrIe dharmadaSTie je pradeza pasaMda karyo hato - cAra tAlukAno, tenI punarracanA temanA manamAM maMthana jagAvI rahI hatI. vAraMvAranA duSkALa ane achata, sthaLAMtara, kheDUtonuM zoSaNa vagere. temAMthI dhaMdhUkAnA koTana jiniMganI kalpanA uddabhavI. ane samagra pradezanuM pANI saMkaTa haLavuM thAya te mATe bhAdara, utAvaLI ane roDa ke je A pradezanI lokamAtAo hatI tenA pANIno vadhu sAro upayoga kema thAya tenI vicAraNA zarU thaI.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUdAna saMkalpa khasa cAturmAsanuM koI mahattvanuM saMbhAraNuM hoya to te 25mI julAI 19parano divasa. A divasa gujarAtanA bhUmidAnanA ItihAsamAM noMdhapAtra banI raheze. A divase khasa mukAme mahArAjazrInA sAMnidhyamAM gujarAta bhUmidAna samiti maLe che. jemAM ravizaMkara mahArAja, jugatarAma dave, babalabhAI mahetA, nArAyaNa desAI vagere mukhya hatA. te divase bRhada gujarAtanI bhUdAna saMkalpa nakkI thayo-savAlAkha ekarano. 75 hajAra gujarAtano, ane 50 hajAra saurASTra tathA kacchano. bhAlanA kAryakartAone paNa nimaMtryA hatA ane bhAla naLakAMThA vistArano koTA pAMca hajAra ekara nakkI karavAmAM Avyo. bhUdAna samiti maLI e ja divase khasa gAme 250 ekara jamIna bhUdAnamAM ApIne jANe vijayatilaka karyuM. bhUdAnanI gaMgA pachI to gAme gAmathI vahevA lAgI. vinobA jevA eka saMtano saMdeza A saMtane maLyo. ane jANe ke te beune parasparano prajA utthAnano eka suMdara kAryakrama maLI gayo. tyAgano samarpaNano upaniSadanA RSino "tena tyanena bhUjithAH AnuM AdhyAtmika mahattva samajAvatAM mahArAjazrI kahe che : samarpaNanuM bIja paNa hRdayanI pavitratA mAge che. mANasa pAse potAnA manane pArakhavAnI eka adbhuta zAMketa che ane te che-saMkalpanI. saMkalpathI tenuM manobaLa pragaTI UThe che. jyAre saMkalpa hRdayanI pavitratAthI UThe che tyAre tenAmAM baLa vadhe che ane e baLa hRdayanI pavitratAne paNa vadhAre che." evI ja rIte dharmamAM dekhADo, jAherAta, prazaMsA vagerenAM je tattvo pesI gayAM che, te jeTale aMze pese teTale aMze tene dUSita kare che. khasamAM eka mAjIne aThThAI karavAnI prabaLa bhAvanA paNa paisA nahotA. eka divasa temaNe AvIne kahyuM : "mahArAja, mane aThThAI karavAnuM bahu mana che, paNa mArI pAse kharcavA joguM kaMI nathI. zuM karuM ?' mahArAjazrI samajAve che : "aThThAI e tapazcaryA che, potAnA doSo dUra karavA mATenuM e tapa che emAM paisAnI jarUra na hoya !" mAjI pAraNAM vakhate harijanavAsa ane vAgharIvAsamAM jaI mIThAI vahece che. dharmamAM paDelI khoTI rUDhio khoTA AcArone badalavAmAM teo sadA preraka rahyA che. bIjI navembare bagaDa gAmamAM zuddhi prayogano bIjAMkura pragaTe che. eka
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ . * a , che ke " * * * * * * * munizrI saMtabAlajI (1952) " kat ** * * * *
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Si , na TP ) BI C CBS ke VAD - 6 (R che karja' kahI , che. TV diit Siffle! rAke AT (D: ; kAraNa dara A che ke za. pa seva he eries *.* no janma ka,, jApAna * * saMta vinobA - gUMdI AzramamAM svAgata karatA zrI aMbubhAI zAha (1958)
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 - lava . 28.2.54 bhA. mI bhI, au5| pata2 mA nana) 12 taya 40 ArAma se sudhare asA meM // 2 / / karatA hai | 'vI14- vAtasalya ' mere pAsa AtA to hai, lekIna jIsa ka ko apane jIkara kI 21 hai vaha abhI taka nahIM pahuMcA hai| pahu~cane 52 58 luu| sau| 582 . ke . 4. kI cii| mujhInI 22 karate haiM, ausase adhara ke bAre meM kameM * )25 cI sAsIrapha jamIna mAle jItanA kA nahI hai| jAhIkA se mAle, lo| samasa bUjhakara ke deM , samAja meM 522152 saumanasya deM 46 mumaya bAta hai| aura munI 3.24 ke mA018221 tava meM vaha bAta sadhe / bhUdAna-yana ke kAma kA yaha sadabhAya hai kI asake lIye 6 jAnIkA purohIta bhAle / aura hamArI kahIna parIkSA ho rahA hai| asase mujhe to na hotI hai| bInA ta5 ke ,aura meM kaI bInA 21 vIka, 5 ke 41vahIta kI sIdhI kaise ho saka, 1 ko jaise jaise hI
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ meM jAtA se vaise jodane kA 52 5 / 25 wal / lekIna asake aMta meM madhura nIramA nIra jhara phUTa nIhodte 52 ma kRpA se vaisA hI IsameM hogaa| munI 0 se me 21 52 11 navedana kiijiiye| banA lIjane ke bAda vIva vAtasatama kA aMka mAlA aura 58 / bhUdAna vA lena acchA laasameM ahIsA meM pAtI aura sAya kI kamI ke vI55 meM jo mer| nAkya dIyA hai 56 meM meM gujarAta kI nahI thA 52 sAra bhArata ke jana-2samAja ke lIye kahA thA, jaba anake bIca bolane kA mujhe maukA bhI thaa| aura 46 bhI dUsare samAjoM kI tulanA meM nahI / vasva. mUna? burva pradIsAnI baThA vI takSanA meM 5 / / yAne se aura samAjoM se jana.2 mAja kI ahIsA ke vISaya meM aka vazeSatA dIna 4sii hai, jo bhAsA 62. [yA meM apanIne dI 11342 hai, 3 saya ke pI5ya meM na 4 45 hai| 4tate 58 tet 372 +' 00/447 nez 525,
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahenane tyAM corI thAya che, loko gunegArane jANe che, paNa koI nAma devA taiyAra nathI. tyAre A saMta hRdaya akaLAI UThe che ane potAnA cAturmAsa jyAM cAlI rahyA che evA sthAnamAM A nirmAlyatA, A nabaLAI ! Azcarya pAme che ! gunegArone apIla na thAya tyAM sudhI vadhumAM vadhu aDhAra upavAsa upara javAnuM nakkI karI potAnI jAtane agnikasoTImAM mUke che. saddabhAgye eka upavAse gunegAronA hRdayamAM rAma jAgyA, ane kasoTImAMthI Izvare temane ugAryA! temanA jIvanamAM zuddhinI navI cetanA cinagArI pedA thaI. samAjamAM jatAtanA prajApIDananA prasaMgo jevA ke, corI, lUMTa, dhADa, vyabhicAra, lAMca vagere bane che ane prajA pratikAra karyA vinAja nirvIya banI sahana karI le che, tene mATe eka navo AyAma AcAradharma zuddhiprayogano maLyo. janatAne Ama vyAdhimAM pIDAtI joI tenI AgaLa eka dRSTAMtarUpa ratnamaNi rajU kare che. "amArA gurudeva kahetA, 500ne cha jaNa lUMTI jAya che tenuM kAraNa ? cha ekaDA 1,11,11,1 bhegA thAya to jabaradasta ekatAnI tAkAta Ave, pelA sAMTho sAMTho tUTI paDe !" saMtanAM pagalAM zuM nathI karatAM ? paNa have e pagalAM saurASTra bhaNI vaLI rahyAM che. potAnA gurudeva nAnacaMdrajI mahArAjane maLavAnI temanI prabaLa icchA hatI. temanI 75mI jayaMtI ujavavAno maMgala prAraMbha temanA A praziSyanA maMgala pravacanathI ja thayo. gurunA be ziSyo saMtabAla ane cittamuni. eka guNapUjAmAM mAne ane eka vyaktipUjAmAM mAne. baMneno saMvAda ahIM jovA maLe che. eTale gurudeva nAnacaMdrajIe potAnA jIvananI samagra jIvanavikAsa kathA ahIM kahI saMbhaLAvI. jemAM vyakti guNane khIlavavA kevo bodha Ape che, ane guNa khIlyA pachI teno AcAra dharma vyaktie vyaktie jema vRkSano rasa pAMdaDe pAMdaDe pahoMce tema kevo pahoMce che te sarasa rIte samajAve che. tenuM dRSTAMta cuMvALiyA pagIonI pariSadamAM paNa jovA maLe che, saMtabAlane pagale vAhaNapagI ane eno parivAra palaTAya che, to e potAnI samagra koma ane jAtine A tarapha vALe che. ahIM gurudeva nAnacaMdrajInuM paNa sAta prakAranAM vyasanothI mukti meLavavAthI kevI zuddhi ane mukti thAya che, te samajAvavuM ati preraka banI rahe che ! potAnA 49mA janmadinanA udgAromAM mahArAjazrI kahe che : "vyaktipUjA ApaNane khADAmAM nAkhaze, sau guNagrAhI thaIe. vizva vAtsalya mATe prayatna karIe !"
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ saurASTramAM bhUdAnayAtrA mahArAjazrInI bhUdAnayAtrA barAbara cAlI rahI hatI, gAme gAma vAjate gAjate svAgata thatAM ane loko jigaranA TukaDA jevI jamIno ApatA hatA. munizrIno nivAsa jAnyuArInA prathama saptAhamAM dhrAMgadhrAmAM hato. temaNe jaNAvyuM ke, "Aje dhrAMgadhrA 21 varSe AvuM chuM. meM rAjavInI hAjarImAM avadhAnanA prayogo karyA hatA... tame mane khUba AvakAryo hato.' Ama eka tarapha dhrAMgadhrAnAM mIThAM smaraNo vAgoLatA hatA tyAM zrI DhebarabhAI, vajubhAI vagere maLavA AvyA. rAjakoTamAM vecANaverA AMdolananI hiMsaka Aga bhaDakI UThI hatI. prajA prajA vacce kaDavAza, rAjaya sarakAra ane AMdolanakAro vacce athaDAmaNa vagere vigatothI mahArAjazrIne vAkepha karyA. ane A hiMsAnI hoLI temanA zItaLa pravAse zAMta thAya evI vinaMtI karI, rAjakoTa AvavA vinavyA. mahArAjazrIne mana Apadadharma khaDo thayo. eka tarapha bhUdAnayAtrA utsAhabhera cAlI rahI hatI, gAmegAma bhUdAna maLatuM hatuM tyAM A vecANaverAnI agnipraveza yAtrA AvI paDI. hiMsA ane ahiMsA vaccenA vecANaverAnA vaMToLiyAmAMthI temaNe pasAra thavAnuM hatuM. mahArAjazrIe prajApriya saurASTranA mukhya maMtrIzrI ucharaMgarAya DhebaranI vinaMtI svIkArI rAjakoTa bhaNI prayANa AdaryuM. ane tA. 16 jAnyuArIthI 9 phebruArI sudhInA lagabhaga 23-24 divasa temaNe rAjakoTane ApyA. vecANaverA AMdolanamAM keTalAMka komavAdI baLo temAM bhaLI jatAM AMdolane hiMsaka vaLAMka lIdho, temAM vidyArthIone paNa hAthA banAvyA. mahArAjazrInI zAMtiyAtrA cAlu hatI. tA. 28mI jAnyu.nI rAtre eka mazAla saraghasa AvyuM. mahArAjazrIne jANa thatAM teo bahAra AvyA. zAMta pADavA prayatna karyo, paNa temane joI ToLAe vadhAre sUtroccAra ane apamAnajanaka apazabdo uccAryA. temanI sAMbhaLavAnI vinaMtIne nakArI ane eTalAmAM koIe kAMkarIcAro karyo, pathara pheMkyA, temanuM lUgaDuM kheMcyuM... mahArAjazrI hAtha UMco karIne, eka AMgaLI UMcI rAkhIne UbhA hatA. jANe ke A sarvano sAkSI eka mAtra uparavALo che. moDhAmAMthI zAMtino jApa nIkaLato hato. hAtha thAkato tyAre bIjA hAthe tene Teko ApavA prayatna karatA. loko elaphela bolatA. hAthathI cena cALA karatA. paraMtu A saumya ahiMsAnI mUrti badhA apazabdo ane apamAnonI mAphI ApI rahI hatI. A prasaMge ApaNane IzunuM saheje smaraNa nathI thatuM ! bIje divase bApu nirvANa dine 10
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ rASTrIya zALAmAM prArthanA pachInA pravacanamAM temanA hRdayamaMthanano AbAda paDagho jovA maLe che. teo bApunA saMdezane A rIte tAjI karAve che : "anyAyanA pratikAramAM rAgadveSa rahita thaIne ApaNI jAtane homIe to ja bApunuM smaraNa (tarpaNa) sAcuM karyuM kahevAya' (pA.136) "ekabAju bhUdAna, saMpattidAna, svaccha bhArata evA evA prayAso thaI rahyA che to bIjI bAju zuddhinI vAto karIne zuddhatAnA vicAro cAle che. tyAre trIjI tarapha nAnI nAnI bAbato mATe mAnavatAne na chAje evuM vartana thAya che. tyAre viSAda jAge che" (pA. 136). joDiyAnI sabhAmAM emaNe jaNAvyuM ke, ApaNA dezamAM eka saMskAra khamIramAM rahelo che. te e ke A deza phakIrono pUjaka che. duniyA divase divase jhaDapI sAdhano vadhAratI jAya che. bIjI bAju mANasanA jIvanamAM mANasAInI khoTa paDatI jAya che. (pA. 140) kevo vicitra vikAsa gaNAya ? sahakArano artha karatAM teo jaNAve che ke, moTo mANasa nAnAne sAtha Ape e sahakAra ! joDiyAnA vargamAM jAmasAheba paNa AvyA hatA temaNe tAlImArthIone salAha ApI ke, "tame bhAgyazALI che ke saMtabAlajI ahIM varganimitte rahevAnA che, tame emano lAbha lejo (pA.148). eka ThekANe vinaya aMge samajAvatAM kahe che : dareka zAstra vinaya upara bahu bhAra mUkyo che, enuM mULa barAbara na hoya to vikAsano mArga rUMdhAI jAya. vinayane dharmanuM mULa kahyo che pachI e dukAnano dharma hoya, vyavahArano dharma hoya ke nokarIno dharma hoya (pA.151). bApunI janmabhUmi porabaMdaramAM temanuM UMDuM maMthana cAle che. bApune ApaNe keTalA anusaya ? rAtrisabhAmAM kahe che : huM harijana vAsamAM gayo tyAM jaI citro joyAM tethI e savAla tAjo thayo, AjIvikAnAM sAdhano divase divase jhuMTavAtAM jAya che. ahIM teo gAmaDAM strI jAti ane pachAtavargane lIdhA sivAya svarAjayanI AgekUca AgaLa vadhI zakavAnI nathI tema spaSTa samajAve che ane bhUmidAna dvArA lokonuM citta gAmaDAM tarapha dorAyuM che, teno potAnA bhUdAnanA anubhavano saMketa Ape che. munizrI saMtabAlajI ane saMta vinobA pratyakSa maLI zakyA nathI, paraMtu bhUdAna' gaMgAe baMne saMtanA hRdayamAM rahelI tyAga-samarpaNanI gaMgotrIne eka karI. vibhAga bIjAmAM Apela temanAM bhUmidAna pravacanonA aMzo eka viziSTatA dharAve che. 11
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAvarakuMDalAmAM eka pravacanamAM kahe che : kuMDalAmAM sauthI pahelAM 4,000 vIghA karI rAkhI che, jyAre AMbaraDI, amUlakhabhAInuM gAma e kema pAchaLa rahe ? mane AnaMda thAya che ke, Ama kema banatuM haze? Izvarano A sAda che. vinobAjI kahe che, Izvara mane A sujhADe che'. bhUdAnano saMkalpa chevaTe Izvara pUro karAve che. munizrInI saMkalpa na tUTe te mATe jANe kasoTI thAya che. paNa mahAgujarAtano saMkalpa pUro thAya che. A graMthamAM munizrInA 50mA varasanA janmadinanA uddagAro ApaNane jAgrata karI jAya che, sAtho sAtha temaNe svIkArela mAnavatAne jagADavAno mahAna dharma mAnavadharma saMtonI paramocca koTImAM temanuM amITa sthAna sthApI jAya che. "Aje 50muM varasa mane beThuM. dharma ane vyavahArano meLa tUTI gayo che. e sAMdhyA vagara chUTako nathI. gAmaDAmAM strIo ane pachAta vargonI hAlAkI che... strI jAtinI avahelanA bhAre duHkharUpa che. eka bALaka ane bALakInA uTheramAM nAnapaNathI ja bhedabhAva !.. eka bAju tikSNa hathiyAro zodhyA kare che kAraNa ke bIjAne kAbUmAM rAkhavo che. tenuM zoSaNa karavuM che. paNa jenI pAse IzvarIya zastra che, te jIte che, bIjAne sukhI karI zake che.' A temano mAnavadharma che. pote jagatane sukhI karavA potAnI jAta upara game tevAM jokhamo, apamAno ane kaSTo veThIne paNa vicArapUrvaka jIvananI pagadaMDIne bIjA mATe preraNArUpa banAvI jAya che. potAnA guru samakSa ane je saMpradAyamAM pote dIkSA laI saMnyAsI banyA, te lIMbaDI saMpradAyamAM potAnI jIvanacaryA jAheramAM saunI AgaLa rajU kare che. je saMpradAye temane saMghathI vimukha karyA, chUTA karyA, tenI sAthe paNa temanI keTalI badhI AtmIyatA ! - sAdhu AkhA vizvane kuTuMba mAne che lagabhaga sADAcAra varasa pachI A upAzrayamAM AvavAnuM thAya che, ane te paNa amArA paramapUjya gurudevanI samIpamAM rahIe, eTale A prasaMgane huM dhanya mAnuM chuM. gaye vakhate huM Avyo tyAre gulAbacaMdrajI svAmI hayAta hatA, Aje nathI. temaNe kahyuM : upAzrayamAM raho, harijanavAsamAM jaIne temane bhale maLo. pU. mahArAjazrIno adhikAra che, te kahI zake, huM adhikArI nathI. lIMbaDI saMpradAya adhikArI che. Ane mAruM pitRsthAna ja mAnuM chuM. pU. gurudevanI sAthe chUTA paDyA pachI paNa temanI je udAratA rahI che, tene huM mAruM gaurava mAnuM chuM. sAdhu saMnyAsa 12
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ le che, tyAre AkhA vizvane potAnuM kuTuMba samaje che. upakaraNo vikAsamAM upayogI thAya che, te badala tamAro AbhAra mAnIza. huM je kaMI mAnuM chuM te jainAcAryonAM jIvanacaritro ane AgamonA abhyAsane sAme rAkhI vartu chuM. keTalAka dUra rahyA ema mAnatA haze ke mahArAja kodALI, pAvaDA laIne khodavA jatA haze. taLAva ane kUvA baMdhAvatA haze. e to teo jue to ja khyAla Ave ! huM gAmaDAmAM nAnA nAnA maMDaLo racavAnI preraNA ApuM chuM. tenI vigatamAM UtaruM chuM. huM mAnuM chuM ke dhananI pratiSThA eTalI vadhI gaI che ke, dharmadraSTie samAjaracanAno prayoga karIne lokone UMcA laI javA joIe. eno prayatna karuM chuM. mArI eka viziSTa prakAranI dRSTi che, samAjanAM badhAM baLo sAthe meLa rAkhuM chuM. paNa eka darzana rAkhIne. nIcalA tharano saMparka vadhAre rAkhuM chuM. ane jeno saMparka hoya tenA tarapha lAgaNI kudaratI ja rahe ! mArA niyamo huM barAbara pALuM chuM. pAvihAra, binamAMsAhArIne tyAMthI bhikSA, pachI te bhaMgI kema na hoya ! rAtribhojana hoya ja nahIM. aspRzyatA nivAraNa jaina dharmamAM to che nahIM. hirajano jyAM AvI zakatA hoya, tevA maMdiro ane upAzrayomAM rahuM chuM, UtaruM chuM. comAsAno khyAla rAkhuM chuM. tamArAthI chUTA paDyA pachI paNa tamo je prema batAvo cho tenI huM kadara karuM chuM. strIno huM sparza karato nathI, chatAM teo mArI sAthe rahe temAM bAdha mAnato nathI. A badhI vAto khullI che. saMtabAla (tA. 29-12-1952ne divase lIMbaDI sthAnavAsI jaina upAzrayamAM potAnA gurudeva ane jAhera samAja samakSa karela vaktavyamAMthI) A DAyarI e munizrInA jIvanano uttamottama kALa gaNI zakAya evA samayanI che. A samayagALAmAM teo sahetuka seMkaDo lokonA hRdayamAM praveza meLavI zakyA. maNibhAInI avejImAM A sevakane paNa barAbara A ja gALAmAM rahevAnI taka maLatI hatI eTale DAyarInA A pAnAM vAMcatAM e badhAM dazyo tAjAM thatAM hatAM. DAyarInuM kada vadhI javAnuM TALavAne kAraNe, munizrInAM pravacano, vyAkhyAno temaja vizvavAtsalyamAM pragaTa thayelI noMdho ahIM ApI nathI. e to chapAyelI che ja, tethI je nathI, te ahIM rajU karyuM che. sau koI mAnavadharma premIo mATe A preraNAtIrtha banI raheze evI amane AzA che. tA. 1lI mArca, 1999 -manu paMDita 13
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( anukramaNika ane vihArayAtrAno krama) AnaMdogAranA be bola... ... maNibhAI paTela prastAvanA : mAnavadharmIonuM preraNAtIrtha... manu paMDita tA. 1-4-19pa1 : tAraMgA hila tA. 6-4-19pa1 : DabhoDA tA. 7-4-19pa1 : gorIsaNA tA. 8-4-19pa1 : sIpora tA. 9 10-4-19pa1 : vaDanagara-dvArakAdAsa jozInA AzramamAM mulAkAta tA. 11-4-1951 : chAbaliyA tA. 12-4-1951 : goThavA tA. 13-4-1951 : kamANA tA. 14-4-1951 : vAsaNA tA. 15/16-4-1951 : mahesANA : ravizaMkara mahArAja sAthe pravAsa tA. 17-4-1951 : punAsaNa tA. 18-4-19pa1 : meu tA. 19-4-19pa1 : vasaI tA. 20-4-19pa1 : bIlodarA tA. 21-4-19pa1 : pIlavAI tA. 22-4-1951 : mahuDI : ghaMTAkaraNanI prakhyAta jagyA tA. 2324-4-1951 : prAMtija : bhaMgIo sAthe mulAkAta tA. 24-4-1951 : bAlIsaNA tA. 25-4-1951 : taloda tA. ra7-4-19pa1 : aNiyora tA. 28-4-1951 : sAgapura tA. 29-4-1951 : paMsaLI tA. 30-4-1951 : raNAsaNa tA. 1-5-19pa1 : liMbhoI tA. 2, 3,4-5-1951 : moDAsA tA. 5-5-1951 : bAkarola-mahAdeva tA. 6-5-1951 : TIMToI tA. 7 thI 14--1951 : prakhyAta tIrthadhAma zAmaLAjI : narasiMhabhAI bhAvasAra sahapravAsI 14
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-5-19pa1 : moTA kaMthAriyA tA. 16-5-1951 : ghoravADA tA. 17-5-19pa1 : paMcAma tA. 26-5-1951 : gAbaTa tA. 27-5-1951 : samarolI, 28 vasAdarA-raDodarA, 29mI ramAsa tA. 30-pa-1951 : DabhAsa ane jItapura tA. 31-5-1951 : AMbalIyArA tA. 2-6-1951 : bhuDAsaNa tA. 2-6-1951 : juDavA tA. 3-6-1951 : maNinagara tA. 15-6-1951 : asalAlI tA. 16-6-1951 : pAlaDI, amadAvAda tA. 17-6-19pa1 : vAghajIpurA (navAparA) tA. 19, 20-6-1951 : visalapura tA. 21-6-1951 : bhAta tA. 22-6-1951 : caloDA tA. 23/ra4-6-19pa1 : dhoLakA : devendrabALAne tyAM vividha saMsthAonI mulAkAta ane sabhAo tA. 25-6-19pa1 : saroDA tA. 26-6-1951 : koTha tA. 27-6-19pa1 : javAraja tA. 2829-6-1951 : gaMdI Azrama vividha saMsthAo ane kAryakartAo sAthe mulAkAta tA. 36-1951 : loliyA tA. 1 thI -7-1951 : dhaMdhUkA : vividha chAtrAlayonI mulAkAta tA. 4-7-1951 : rojakA tA. 5-1951 : bhaDiyAda : cAturmAsa prAraMbha tA. 22-7-1951 : rAvajIbhAI maNibhAInI mulAkAta tA. 5-8-1952 : ravizaMkara mahArAjanI mulAkAta tA. 14-11-1951 : bhaDiyAda cAturmAsanI pUrNAhuti - kAsiMdrA tA. 15-11-1951 : umaragaDha tA. 16-11-1951 : gAMpha tA. 17-11-1951 : zelA tA. 18-11-1951 : AMbalI tA. 19-11-19pa1 : pIpaLI 15
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 21-11-1951 : pacchama tA. 23-11-1951 : kamiyANA tA. 24-11-1951 : dhanALA tA. 25-11-1951 : phedarA tA. 26-11-1951 : phatepura tA. 27-11-1951 : khastA tA. 28-11-1951 : khaDoLa ane rAyakA tA. 29/30-11-1951 : aDavALa tA. 2-12-1951 : saravALa tA. 3-12-1951 : bAjaraDA tA. 4/5-12-1951 : moTA trADiyA tA. 6-12-1951 : nAnA trADiyA tA. 7-12-1951 : jhAMjharakA : hirajanonuM prakhyAta tIrthadhAma tA. 8-12-1951 : cAroDiyA tA. 9-12-1951 : chasIyALA tA. 10-12-1951 : vAgaDa tA. 12-12-1951 : guMjAra tA. 13-12-1951 : aNiyArI bhImajI : sAlAsara tA. 14-12-1951 : UMcaDI tA. 15-12-1951 : caMdaravA : vejaLakA tA. 16-12-1951 : suMdarayANA tA. 17/18-12-1951 : tA. 19-12-1951 : khasa tA. 21-12-1951 : godhAvaTI tA. 22/23-12-1951 : khAMbhaDA tA. 24-12-1951 : kuMDala tA. 25 thI 27-12-1951 : baravALA tA. 28-12-1951 : rojita tA. 29-12-1951 : polArapura tA. 30-12-1951 : tagaDI tA. 31-12-1951 : bhalagAmaDA 1952 tA. 1-1-1952 : Akaru : 81 gAmanA kheDUtonA AgevAnonI sabhA-cUMTaNI pracArano prAraMbha karyo. 16
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 2-1-1952 : jijara tA. 3-1-1952 : kharaDa tA. 4-1-195ra : koThaDiyA tA. 5/6-1-1952 : rojakA tA. 7 thI 22-1-1952 : dhaMdhUkA : tA. 1pamIe cUMTaNI. 16mIe pariNAma jAhera thatAM zrI gulAmarasUla kurezI 20,068 mate jItelA jAhera thayA. tA. 23-1-195ra : vAgaDa tA. 24-1-1952 : barAnIA tA. 25-1-1952 : nAganesa tA. 26 jAnyu. thI rajI phebru. 195ra : rANapura tA. 3-2-195ra : khokharanesa tA. 4,5-2-1952 : khasa to. 6-2-195ra : jALiyA tA. 7-2-195ra : rANapura tA. 8 thI 11-2-1952 : baravALA : vidyArthIonI muThThI anAja mATenI Tahelane protsAhana tA. 12-2-1952 : khamIdANA tA. 13-2-19para : nAvaDA (jUnuM) tA. 14-2-195ra : Akaru tA. 15 thI 19-2-195ra : bhalagAmaDA : navA cUMTAyelA dhArAsabhyonuM milana goThavyuM. tA. 20ra1-2-195ra : Akaru tA. 22-2-19para : soDhI, tA. 23-sAMgarapura, tA. 24-26 otAriyA tA. 27-2-195ra : gorAsu tA. 28-2-195ra : dholerA (baMdara) tA. 28-2-195ra : bhaDiyAda tA. 29 phebru. thI 5 mArca 1952 : rojakA tA. 6-3-1952 : khastA tA. 7, 8-3-19para : khaDoLa : kheDUta pariSada mATe A gAma nakkI karyuM. tA. 9-3-19para : dhoLI tA. 10-3-19para : kamAlapura tA. 12-3-1952 : haDALA tA. 13/14-3-19para : baLola tA. 15 thI 21-3-1952 : gUMdI sarvodaya Azrama temaja gAmamAM. tA. 22-3-19para : javAraja 17
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 23-3-19para : dhIMgaDA tA. 24-3-19pa2 : bagodarA tA. 25 thI 31-3-195ra : ziyALa kendra, kasTama baMgale tA. 1-4-1952 : kesaraDI tA. 3-4-195ra : begAmaDA tA. 4-4-1952 : AdaroDA tA. 5-4-1952 : phAMgaDI tA. 6 thI 12-4-195ra : sANaMda (mahArAjazrInI pravRttinuM kendra) tA. 13-4-19para : gokaLaparA, tA. 14 makhIAva, tA. 1pa bakarANA, tA. 16 khoraja, tA. 17 jakhavADA tA. 19 thI 23-4-1952 : viramagAma tA. 24-4-1952 : kArIyALA tA. 25-4-19para : navaraMgapurA tA. 26-4-1952 : pATaDI tA. ra7 thI 30-4-195ra : u5rIyALA tA. 1-5-1952 : thorImubAraka tA. 2 thI 5-5-1952 : kamIjalA : kAryakartAonuM saMmelana tA. 4-5-19pa2 : zAhapura : paDhAronuM mukhya gAma tA. 6-5-1952 : vekariyA tA. 7-5-1952 : ziyALa : paDhAro sAthe, mAtAnA maDhamAM utAro tA. 8 thI 20-5-195ra : gUMdI AzramamAM kAryakartA tAlIma vargamAM pUrI hAjarI ApI mArgadarzana karAvyuM. tA. 20-5-1952 : loliyA, tA. 21 vakhatapura tA. 22 thI 26-5-1952 : khaDoLa : tA. 25 mIe kheDUta pariSada tA. 27-5-1952 : dhoLI tA. 28-5-1952 : kamAlapura tA. 3930-pa-1952 : barola tA. 31mI jhanasALI tA. 1 thI 7-6-1952 : ziyALa kendramAM kapAsiyAnI ghaTa aMge samAdhAna-zuddhi mATe. tA. 8-6-19pa2 : bagodarA tA. 9 thI 11-6-195ra : gUMdI AzramamAM TrolI lUMTAyAnA prazna aMge vicAraNA karavA rokAyA, tA. 12-6-1952 : barola tA. 13 6-19pa2 : vakhatapura tA. 14-6-1952 : khaDola 18
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15 thI 18-6-1952 : dhaMdhUkA : cAra tAlukA punarcanA maMDaLa-Ayojana aMge vicAraNA kAryakartAone bolAvyA. tA. 19/20-6-1952 : tagaDI : sahakArI jina-presa aMge vicAraNA tA. 21-6-1952 : pIpaLa tA. 22-6-1952 : UMcaDI : baLAtkAra aMgenA praznanuM samAdhAna tA. 23-6-1952 : jALIlA ane baMgaDa tA. 24-6-195ra : khasa : duSkALa aMge mArgadarzana ane vyavasthA goThavavAmAM madada tA. 27 thI 29-6-195ra : duSkALa nivAraNa kAryamAM madada karI. tA. 4-6-7-1952 : duSkALanA saMkaTanI carcA vicAraNA tA 1-6-7-19para : varasAda na varase to traNa divasa tapazcaryAmala upavAsa zarU karyA. tA. 7 thI 23-6-7-195ra : vividha kAryakartAo, kheDUto, gopAlaka AgevAno vagere sAthe duSkALa saMkaTa nivAraNanI carcA-vicAraNA-rAhatanI vyavasthA. tA. 25-7-1952 : gUjarAta bhUmidAna samitinI beThaka gujarAtano bhUdAna saMkalpa-gujarAta-saurASTra-kaccha maLIne savA lAkha ekara, ravizaMkara mahArAja, jugatarAma dave, babalabhAI mahetA, nArAyaNa desAI vagerenI hAjarImAM. tA. 26-7-1952 : bhUdAna samitinA sabhyo sAthe carcA-vicAraNA. tA. 5-8-1952 : kheDUta maMDaLanI madhyastha kArobArInI beThaka 9. 17-8-195ra : paryuSaNa vyAkhyAnamALA zarU karI. tA. 2-9-19para : bagaDanA bhAIo mahArAjazrInA khUna aMgenA patrathI ciMtita thaI rUbarU maLavA AvyA. tA. 8-9-195ra : phUlachAbanA taMtrI sAthe mulAkAta ane svALiyA pagIonA saMmelana aMge nirNaya karyo. vaccenA divasonI tapasIla ahIM ApI nathI. rojeroja koI ne koI mulAkAta, duSkALa rAhata, temaja bhUdAna aMge vAto thatI rahI. tA. 2-11-1952 : khasanA cAturmAsa pUrA thayA. tA. 2-11-1952 : khasa : zuddhiprayogano bIjAMkura-prayoga zarU thayo. tA. 4-11-1952 : zuddhiprayoga saphaLa thatAM punaHvihAra zarU tA. 6-11-1952 : aLau : 11 sabhyonuM zuddhiprayoga maMDaLa racAyuM. bhUdAna ane grAmasaMgaThana vicArayAtrA (saurASTranI vihArayAtrA) tA. 7-11-19para : kAnIyAda - 5Oaa vIghAM tA. 9-11-1952 : bhUmidAnanuM tattvajJAna samajAvyuM : 137 vIghAM tA. 10-11-1952 : saravA : 214 vIghAM bhUdAna maLyuM. 19
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 11-11-1952 : vIMchIyA : 287 vIghAM, papa1 saMpattidAna tA. 13-11-19para : moTAmAtrA : 40 vIghA, devadharIe 210 vighAM tA. 14-11-1952 : gaDhavALA : 35 vIghA. tA. 15-11-195ra : dhAMdhalapura : 68 vighA dhajALAthI 142 vIdhAM tA. 16-11-1952 : sejapura : 150 ekara bhUdAna maLyuM. tA. 17-11-1952 : sAyalA : gurudeva nAnacaMdrajInI sAdhanAbhUmimAM tA. 18-11-195ra : nAnacaMdrajI mahArAjanI 75mI jayaMtI. saMtabAlajIe potAnA pravacanathI, A kAryakramano prAraMbha karyo. zrI nAnacaMdrajI mahArAje potAnA jIvananI hakIkata varNavI. tA. 22 23-11-1952 : cuMvALiyA koLI pariSada-nAnacaMdrajI mahArAje paNa pravacana karyuM. saurASTranA pradhAnonI hAjarI, ahIM 45 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 25 26-11-1952 : sudAmaDA : jainone khetI karavA aMge mArgadarzana, pa7ra vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. ra7-11-1952 : moravADa : 101 vIghAM, jUnI moravADamAMthI 136 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 28-11-1952 : baradANA 343, gomaThA 150 ane vasataDAmAMthI 69 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 29 navembara thI 3 Dise. 1952 : lIMbaDI : nAnacaMdrajI mahArAja sAthe vihAra, pote je saMpradAyamAM dIkSA lIdhI che, e lIMbaDI saMpradAyanA nagarajano, zrAvako ane jAhera prajA samakSa-potAnuM jIvanakArya mukta rIte varNavI batAvyuM. vividha saMsthAonI mulAkAta lIdhI. saurASTra racanAtmaka samitinA agraNI vajubhAI sAthe saha pravAsamAM, ahIM 50 vIdhAM bhUdAna maLyuM. kula 3986 vIghAMnuM bhUdAna maLyuM. tA. 46-12-1952 : aMkevALiyA ane sAMkaLI : darabAra gopALadAsanuM gAma, temanI prathama saMvatsarIe zraddhAMjali arpI. tA. 7-12-195ra : vaDhavANa : kheDUtonI jAherasabhA. 303 vIghAM jamIna bhUdAnamAM maLI. tA. 8-12-19para : jorAvanagara vikAsa vidyAlayanI mulAkAta tA. 9-12-19pa2 : surendranagara : zikSakonuM saMmelana tA. 10-12-19pa2 : dUdhareja : darabArI bharavADonI mulAkAta tA. 18-1ra-195ra : kaTuDA : bhagavAnajI paMDyAnI mulAkAta 113 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 11-12-195ra : bhadrezI : 151 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 12-12-1952 : bApodarA : aDhI vIdhAM bhUdAna maLyuM. tA. 13 14-12-19pa2 : lakhatara : tA. 15 vaNA, 1da gaNAda tA. 16-12-195ra : nAnA aMkevADiyA : 18 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 1718-12-19para : meThANa 2065 vIghAM, ghUghaTathI 37 vIghAM 20
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 19 20-12-195ra : rAmagaDha : gAme kUvethI bhaMgIone pANI bharavA devA gAmane samajAvyuM. tA. 21-12-1952 : khAmapara : 107 vIghAM tA. 23-12-195ra : rAjasItApura : grAmapaMcAyatanA pakSomAM ekatA ane saMpa karAvyo. 91 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA 24-12-1952 : gujaravadI : 1rA vIdhAM tA. 25-12-1952 : dhoLI : 23 vIghAM 1953 tA. 26 Dise. thI 5 jAnyu 1953 : jasApara nava divasano pa0 kheDUtono tAlIma varga-dulerAya mATaliyAe saMcAlana karyuM. ravizaMkara mahArAja, babalabhAI vagere AgevAno AvyA hatA. ahIM 120 vidhAM bhUdAna maLyuM. gAjaNavAva 38 vIghAM, meThANa gAmamAMthI 206o vIghA tA. 6 thI 8-1-1953 : dhAMgadhrA 21 varSa pahelAM ahIMnA rAjavI samakSa zatAvadhAnanA prayoga mahArAjazrIe karela. bahenonI sabhA, agariyAonuM saMmelana, DhebarabhAInI mulAkAta. tA. 8-1-19pa3 : bAvaLI, 9 kAMDhamAM kasoTI thaI. tA. 10-1-1953 : lI, tA. 10mIe velALA, 11, lUNasara tA. 12-1-1953 : mahArAjazrInAM pUrvAzramanAM bahena vagere maLyAM. tA. 14-1-1953 : siMdhAvadara, tA. 1pamIe khorANA . 16 jAnyu. thI 10 phebru. 1953 : sudhI rAjakoTamAM vecANaverA AMdolana, zAMtinA prayatno, vividha mulAkAto, vecANaverA AMdolananI ugratA, dhArAsabhAnI pakSanI miTiMgamAM saMbodhana, zAMti mATe upavAsa para UtaryA. tA. 9-2-1953 : cuMvALiyA pagI bhAIonI pariSada tA. 10-2-1953 : gaurIdaLa, tA. 11 kAgadaDI, tA. 12 mItANA tA. 13-2-1953 : ToLa : (janmabhUminI mulAkAta-jUnAM saMsmaraNo tAjAM karyA) tA. 14-2-1953 : TaMkArA, tA. 1pa virapura tA. 16 thI 18-2-1953 : morabI nAnacaMdrajI mahArAjanI upasthiti, guruziSyanuM milana, mahArAjazrIe vecANaverA AMdolanamAM bhAga lIdho tethI jaina samAja ane gurunI nArAjagI, paraMtu lokoe virodha pradarzita na karyo. tA. 19-2-1953 : DelA 81 vaghA, raMgapura 34 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 20-2-1953 : jetapara, 14 vIghA tA. 21-2-1953 : khAkharecI, mALiyA tAlukA zikSaka saMmelana 35 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 22-2-1953 : bhAgaravA 55 vIghAM bhUdAna maLyuM. 21
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 23 24-2-19pa3 : mALiyA-mIyANA : mIyANAbhAIonuM saMmelana, 9 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 25-2-1953 : moTI barAra, 17 vIghAM tA. 26-2-1953 : vavANiyA : zrImada rAjacaMdranI janmabhUmi, maMdira che. 12 vIghAM jamIna bhUdAnamAM maLI. tA. 26-2-1953 : dahIsarA : 38aa, kuMtAzI 168, kula A jillAnuM bhUdAna pa69 vIghAM. tA. 28-2-1953 : AmaraNa, haDasara, bhUdAnamAM rasa batAvyo nahIM. tA. 1-3-1953 : jAmadudhI tA. 2 thI 6-3-1953 : bAlaMbhA mahArAjazrInuM mosALa jayAM bALapaNa vitAvyuM hatuM. temanAM nAnImA (ujamabA)nA darzanArthe khAsa gayA. 14 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 7 thI 16-3-1953 : jaDiyA jillA sahakArI saMmelanamAM sahakArI bhAvanA khIlavavA upara pravacana karI mArgadarzana ApyuM. kAryakartA tAlIma varga paNa cAlyo. mukhya sevikA raMbhAbahena gaNAtrA. 13 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 17-3-1953 : lakhatara, tA. 18 proLa 45 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 23-3-1953 : dhUvAva (A gAmoe svAgata sAruM karyuM, paNa bhUdAnathI vaMcIta rahyuM jaNAya che.) tA. 24 thI 30-3-19pa3 : jAmanagara : ahIM cAturmAsa karela eTale loko paricita hatA vividha saMsthAo ane kAryakartAonI mulAkAto tA. ra6-3-1953 : bhAratIbahena AcArya ane manubhAI paMDita (mahArAjazrInI sAthe avAranavAra AvatA) temanuM vevizALa Aje mahArAjazrInA sAMnidhyamAM nakkI thayuM. A viSaya para pravacana ApyuM. tA. 31-3-1953 : lAkhAbAvaLa tA. 1-4-19pa3 : khojAberAjA tA. 4 thI 20 sudhInI noMdha vigate lakhAI nathI. tA. 21-4-19pa3 : vaDALA, 160 ekara bhUdAna maLyuM. tA. 22-4-19pa3 : kiMDarakheDA, tA. 23 bAbhaDA, 24 dehagAma 15 vIghAM bhUdAna tA. 24-4-1953 : bhogIrA 50 vIghAM tA. 2425-4-1953 : porabaMdara : kIrtimaMdiramAM utAro-bApujInAM saMsmaraNo-jIvanI yAda karI. gAmaDuM, pachAtavargo ane strIsamAjanI unnati aMge vAto karI. tA. 26-4-1953 : TukaDA, 11aaaa vIghAM, tA. 27 cikAzA, gorava pAMca vIghA, cikAsA dasa vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 28-4-1953 : ghareja 93 vIghA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 29-4-1953 : maTiyArI, 18 vIghA tA. 30-4-1953 : amIpara 35 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 1-5-1953 : bagasarA, tA. 2 goDAdara ane sAmaraDA, 14 vIghAM tA. 4 mekhaDI, pa4 vIghAM, tA 5 hAjaka, 66 vIghA, tA. 6 divAsA 12 tA. 7-5-1953 : zIla, kAsamazA daIne tyAM dugdhapAna, temanAM patnIe sonAnI sAMkaLI bhUdAnamAM ApI. tA 8-5-1953 : loeja : zrIjI mahArAje jyAM tapazcaryA karI hatI, nava mAsa rahI upadeza Apela. AhIM 11 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 9-5-1953 : mAMgaroLa, 50 vIghAM bhUdAna ApanAra muslima birAdaro, zAradAbAga zAradAgrAma zikSaNa saMsthAnI mulAkAta. tA. 10-5-19pa3 : husenAbAga 23 vIghAM, zeSA 49 vIghAM tA. 11/12-5-19pa3 : coravADa, havAkhAvAnuM sthaLa, 144 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 13-5-1953 : bhaMgadurI 25 vIghA, 14 juthaDa 243 vIghA bhUdAna maLyuM. 15 thI 18-5-1953 : kebhadrA : tAlIma zibira aMge rokAyA soraThanA kAryakartAonuM saMmelanamAM pravacano ApyAM. ahIM 6pA vIghAM bhUdAna maLyuM. ja. 19-5-1953 : moTI ghaMsArI, 22 vIghAM, 20 saroDa, 21mI maTIyANA tA. 23/24-5-1953 : bAMTavA-nirvAsita kempanI mulAkAta, AzvAsana baheno taraphathI 400 AMTI kAMtelI bhUdAnamAM ApI. tA. 25-5-1953 : lIMbuDA : bhUdAna 27 vIghAM maLyuM. gAmanI dasa hajAra vIghA jamInamAMthI cAraso phullaka phALo na svIkAryo, vicAra karavA jaNAvyuM. tA. 26-5-1953 : velavA, tA. 27 jhApodara, 31 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 28-5-1953 : vaMthalI 100 vIghA bhUdAna temaja saMpatti dAna maLyuM. tA. 29/30-pa-1953 : zAhapura : sarvodaya AzramamAM paMcAyata tAlImavarganI mulAkAta, pravacana, bhUdAna 33 vIghAM tA. 31-5-1953 khImapAdara 16 vIghAM tA. 1-6-1953 : bhagaDuM 20 vIghA, tA. 2-3 bharaDiyA bhUdAnamAM rasa na lIdho. tA. 4, 5 moNaparI-pAMca vIghAM, tA. 6 sarazAhIna, tA. 7 verIyA 31 vIdhAM, tA. 8,9 vIsAvadara 7phA vIghAM, tA. 10 jetalavaDa 12 vIghAM, tA. 11 bhoDAsara 32 vIghAM, tA. 11 sudhAvaDa 6rA vIghA, kAtharoTA 20, kAgadarI 20, sApara 45, vekharIA 17, moNavelI 75, ludhiyA 74, suDAvaLa 94 - soraThanuM kula bhUdAna 22, 160 vIghAM. tA. 12 13-6-1953 : bagasarA rAmAparanA kheDUto 149 vIghAM, bagasarA 299 vIghA, tA. 14-6-19pa3 : jALiyA, tA. 15 taravaDA 14 vIghAM bhUdAna maLyuM. 23
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16 thI 18-6-1953 : bAbApura : sarvodaya kAryakartAo sAthe milana, 12 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 17-6-1953 : vAMkiyA 46 vIghAM, DhasA vibhAganuM 1245, 21 calALA pa vIghA, khAdIkAma, nAgaradAsa dozIno premabhAva anubhavyo. tA. 22-6-1953 : nesaDI, amUlakha khImANI ahIM beThA che. kUkUve moTara mukAvAno prayoga, 67 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 23/24-6-19pa3 : nAnA bhAmodarA 90 vIghAM, tA. 25 amRtavela 61 vIghAM, tA. 26,27 jhIMjhuDI 127 vIghA, tA. 28 pIThavaDI 114 vIghAM, vaMDA eka vIgho, tA. 30 mekaDA 72 vIghAM bhUdAna thayuM. tA. 1-7-1953 : dIpAvaDalI, jesara 109 vIghAM, tA. 4, 5 moTA vAmodarA 244 vIghAM, tA. 6, 2 bArIkA 125 vIghAM, maDhaDA 108 vIghAM. tA. 8-7-1953 : khaDasalI : grAmasevA maMDaLanuM mukhya kendra, zrI kezubhAI bhAvasAra grAmasevaka-145 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 9-7-1953 : dolatI 46 vIghAM, jAMbuDA pa9, gAdhakaDA 280, coraDI 170, khovIyANA 86, gINIyA 35, bagoIyA 96, tA. 11mIe AMbaraDI tA. 12 bAghaDA : ahIM sudhI kula 75 vighA bhUdAna maLyuM. tA. 13-7-1953 : sAvarakuMDalA 50 varSe jIvananuM ciMtana (mahattvanuM pravacana) kuMDalA cAturmAsamAM racanAtmaka pravRttine ghaNuM baLa maLyuM. sevakonuM saMgaThana khIlyu, sthAnika cUMTaNImAM sudharAIno anubhava thayo, ghAMcImaMDaLa, zetruMjI kAMThA prA.saMghanI racanA thaI eka yAdagAra cAturmAsa banI rahyuM. vibhAga bIjo * gAmaDAmAM rahelI AdhyAtmika vRtti 193 * bRhada gujarAta ane bhUdAna pravRtti 193 * bhUmidAnanAM bhayasthAno 194 * paDatara jamInamAM prathama bhUmipAtro 195 * bhUdAna ane zikSako 196 * bRhada gujarAtano bhUdAna saMkalpa 197 * mahAgujarAtanI agniparIkSA 200 * saMkalpa pUro thayo 203 * gujarAtamAM bhAlanaLakAMThA kSetre sauthI prathama potAno saMkalpa pUro karyo 207 * bhUdAnanuM kArya e dharmakrAMtinuM kArya gaNAya ? 209 * bhUdAna yajJa ane sAvadhAnI 211 * sahasrabAhuvALA sahastravinobAjI vividharUpe pragaTa thAo 2 14 * pariziSTo 1951-paranA cAturmAso 2 1pa 24
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ (khaMDa pahelo) (sAdhutAnI pagaDI) * . 1-4-151 : tAraMgAhila DabhADathI tAraMgA hila AvyA. aMtara sADA sAta mAIla haze. utAro janadharmazALAmAM rAkhyo. ahIMthI bIjA divase yAtrAdhAma tAraMgAjI AvyA. aMtara traNa mAIla haze. ahIM ajitanAtha bhagavAnanuM mukhya derAsara che. pratimAjI khUba moTAM che. maMdira lagabhaga 800 varasa jUnuM che. tenI aMdara eka jAtanuM evuM lAkaDuM vaparAyuM che te 800 varasa jUnuM hovA chatAM sahejapaNa saDyuM nathI. koI hathiyAra kAma na kare tevuM sakhata che. enI vizeSatA e che ke agni lAge tyAre temAMthI pANI nIkaLe che. sAMbhaLavA pramANe duniyAmAM be jagyAe AvuM lAkaDuM vaparAyuM che. eka ahIM ane bIjuM IgleMDanA myujhiyamamAM. derAsaranI kArIgarI uttama prakAranI che. ahIM digaMbara maMdira paNa che. be pakSo vacce khUba jhaghaDo cAlyo korTamAM gayA, paisAnuM pANI karyuM. have vacce vaMDI thaI gaI che. cetananI keTalI tAkAta che te ame ahIM joI. moTA paththaranA pahADa toDIne vaccethI vRkSo UgyAM che. bAjumAM sAbaramatI vahe che. tA. 6-4-1951 : DabhoDA tAraMgAhilathI DabhoDA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze utAro gAma bahAra polIsa thANAmAM rAkhyo hato. rAtre jAhera sabhA thaI. tA. 4-1951 : gorIsaNA DabhoDAthI nIkaLI gorIsaNA AvyA aMtara pAMca mAIla. utAro dharmazALAmAM rAkhyo hato. prArthanAsabhA thaI. tA. 8-4-151 : sIpora gorIsaNAthI sIpora AvyA aMtara sADAcAra mAIla, utAro corAmAM rAkhyo hato. tA. 9 tathA 10-4-151 : vaDanagara sIporathI nIkaLI vaDanagara AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAzrayamAM rAkhyo hato. bIje divase savAranA dvArakAdAsa jozInA Azrame jaI AvyA hatA. baporanA sarva vidyAlayamAM vidyArthIo samakSa pravacana thayuM hatuM. pravacana bAda vidyArthIonA praznonA javAbo ApyA hatA. rAtre vaDanagaramAM lAIbrerInA cokamAM jAherasabhA thaI, sArI saMkhyAmAM loko AvyA hatA. tA. 11-4-1951 : chAbaliyA vaDanagarathI chAbaliyA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. mukhya kAryakara bAbulAla maNilAla zAha tA. 12-4-1951 H goThavA chAbaliyAthI nIkaLI vacce bhAvara gAmamAM thoDuM rokAIne goThavA AvyA. aMtara dasa mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. ahIM harijanonI vasati sauthI vadhAre che. tA. 13-4-1951 : mANA goThavAthI nIkaLI kamANA AvyA. aMtara ATha mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. bALako samakSa pravacana karyuM hatuM. baporanA dasa gAmonI jAherasabhA rAkhI hatI. temAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke svarAjya AvyuM che paNa tamArA prazno patatA nathI. kAraNa ke hAthI jema aMkuza vagara sIdho cAlato nathI tema sarakAra upara prajAno aMkuza joIe. te hoya to ja sarakAra sIdhI cAle. tamo saMgaThita thAo jAgrata thAo vyasana tyAgo ane bALakone bhaNAvazo to sukhI thazo. gAmamAM mukhya vasatI pATIdAronI che. tA. 14-4-1951 : bAsaNA kamANAthI bAsaNA AvyA. aMtara pAMca mAIla. utAro corAmAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI hatI. tA. 15/16-4-151 mahesANA bAsaNAthI mahesANA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro lAtImAM rAkhyo hato. gAma lokoe sAme AvI bhAvabharyuM svAgata karyuM. sAdhutAnI pagadaMDI
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama rAmadevajInI jagyA jovA gayA hatA. rAtri sabhAmAM mahArAjazrIe kahyuM ke Aje rAmanavamIno divasa che, mArI ane tamArI rAmarAjayanI jhambanA che. paNa atyAre keTalI badhI viTaMbaNA che ? ApaNo paMtha lAMbo che. eve vakhate rAjyanI ane prajAnI, sevakonI ane amaladAronI zI thI pharajo che, e badhuM vicAravAno avasara che. gosvAmIjI kahe che jyAre vedo dharmaguruo ane pradhAno e traNeya kAM to lAlacane vaza thAya, athavA bhItine vaza thAya to traNeya vastuno nAza thAya. DaoNkTara, vaidya dardIne bhAvatuM Ape ane kahe tame khAtA ho te Ajo. jarA dAbIne khAjo, mArI davA evI che ke kadAca vadhu khAzo topaNa hajama thaI jaze. mAtra tamAre paisA ApavAnA raheze. Ama kare to DokTara UMce to nA jAya paNa prajAno nAza thAya, droha thAya. evI ja rIte pradhAna je rAjA ane prajA vaccenuM eka aMga che te vaphAdAra nA rahe to rAjyataMtra zuddha rIte calAvI zake nahIM. paNa A bethI bahu nukasAna na thAya, paNa dharmaguru dharma cUke to AkhA rASTrano, rASTranI saMskRtino paNa vinAza thaI jAya che. huM gAmaDAmAM pUchuM chuM ke tamAre rAmarAjya joIe che ke rAvaNa rAjya joIe ? pAMca hajAra pahelAMnI A vAta che eTale AjanuM rAmarAjya navA svarUpe vicAravuM paDaze. pahelAM yathA rAjA tathA prajA hatuM. have "yathA prajA tathA rAjA' thavAnuM che, tamone matAdhikAra ApyA teno upayoga lAgavaga, jJAti, koma ke dharmane sAme rAkhIne karazo, guNavAnane nahIM oLakho to rAjyamAM je Avaze te tamAro paDachAyo ja haze. eTale pahelAM prajAe sudharavuM paDaze. ene mATe saMgaThita prayatna karavo joIe. ravizaMkara dAdA ahIM maLavA AvyA hatA, eka vakhata bhaMgIvAsanI mulAkAta lIdhI hatI. badhA sukhI dekhAya che. makAno paNa savarNone caDhI jAya tevAM pAkAM makAno che. tapAsapradhAne jayAre A vAtanI mulAkAta lIdhI tyAre abhiprAya Apelo ke AvI goThavaNI mAre tyAMya nathI. bIje divase nava vAgye jillA samitinA Azraye kAryakaronI miTiMga rAkhI hatI. mukhya carcA kaMTrola aMge thaI, bIjI vAta samitino koI sAdhutAnI pagadaMDI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhiprAya sarakAra mAnya karatI nathI. vagere prazno carcAyA hatA. sAMjanA cAra vAgye kheDUtamaMDaLanA Azraye jAherasabhA rAkhI hatI. eka divasa tArAcaMda jAdavajI vidyAlayamAM vidyArthIo samakSa pravacana rAkhyuM hatuM. rAtrisabhA mArkeTamAM rAkhI hatI temAM dAdAe pravacana karatAM jaNAvyuM ke tamo badhAM pUjaya munizrInuM bhASaNa sAMbhaLavA AvyA cho ane huM paNa TheTha rAdhanapurathI mahArAjazrInuM bhASaNa sAMbhaLavA Avyo hato paNa bolavAno hukama thayo eTale boluM chuM. padvriAjaka sAdhu eka jagyAe na bese. sAdhuono AcAra e zAstrathI zarU thAya che. Aje badhe ja paisAnI vAta thaI paDI che. sau paisAnI bhAMjagaDamAM paDyA che. tevA samaye sAdhu puruSo besI rahetA nathI. bhASaNa kare che ane uttama bIja vere che. amadAvAdanI mahAsabhAnI miTiMga pUrI thayA pachI mahArAjazrIno vihAra zarU thayo. khAropATa vaDhiyAra ane banAsakATho pharyA huM traNacAra varasathI nathI pharyo teTalAM gAma pharIne DIsA, pAlanapura TheTha jodhapuranI sarahada sudhI pharIne AvyA che. ekaluM bhramaNa nathI karyuM. ciMtana kare che, lokone samajAve che dharmamaya jIvana kema jIvAya ! vahevAra kema sudhare, kema vartavuM, majUra hoya, kArIgara hoya, vepArI hoya, amaladAra hoya dareka mANasanI jhINAmAM jhINI vAta pUche che, carcI zake che. kheDUta maMDaLanI siddhAMtika vAto paNa kare che. saurASTranA kAryakaro paNa temanI salAha le che. zAstranI maryAdAmAM beThA rahyA hota to ATalo lAbha janatA nA laI zakata. thoDI carcA karI hota. ahIM be divasathI AvyA che teo zuM kahevA mAge che, te tamo jANo cho. e sAdhu hovA chatAM koIne gharabAra choDavAnuM kahetA nathI, paNa Adarza gRhasthAzrama kevI rIte jIvI zakAya, vepAra kema zuddha thAya te batAve che. maLa sApha karavo sahelo nathI. paNa e to karyA kare che. sAMbhaLeluM nakAmuM nathI jatuM. paNa AcareluM hoya to vadhu upayogI thAya. dharmadraSTie saMgaThana nahIM thAya tyAM sudhI bhautika vastu paNa maLatI nathI. tyArabAda saMtabAlajIe AjanI paristhitimAM sudhAra kevI rIte karavo te vistRta rIte daSTAMto ApI samajAvyuM hatuM. 4 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahesANAnI vasatI bAvIsa hajAranI che. kAryakaro : vijayakumAra trivedI, mAnasiMhabhAI caudharI, nAnubhAI jozI, purusottama raNachoDabhAI paTela. 1 14-151 H punAsaNa mahesANAthI punAsaNa AvyA aMtara pAMca mAIla, utAro bahecarabhAI zArIne tyAM rAkhyo hato. gAma lokono utsAha ghaNo hato. maMDapa bAMdhyo hato. savAranA dasa vAgye jAherasabhA rAkhI hatI. - punAsaNathI sAMjanA kheravA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro jenAvArImAM rAkhyo hato. 9 18-4-1951 : meu kheravAthI meU AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro corAmAM cAvyo hato. tA 19-4-1951 : vasaI meUthI vasaI AvyA. aMtara sADAcAra mAIla. utAro nizALamAM rAkhyo hato. gojhAriyAnA sevAdaLe suMdara svAgata karyuM hatuM. ahIM 33 hAthasALa che ane harijanonI be sahakArI maMDaLI che. bhaMgI lokomAM rela saMkaTa vakhate 8 ghara paDI gayAM che yogya salAha ApI. tA 20-4-151 : bIlodarA vasaIthI bIlodarA AvyA. aMtara cha mAIla. utAro lAIbrerImAM rAkhyo hato. ahIM sevAdaLa suMdara kAma kare che. teNe bhavya svAgata karyuM hatuM. ane Akho divasa sevAmAM hAjara rahyA hatA. sAMjanA ThAkoravAsa ane harijanavAsanI mulAkAta lIdhI hatI. rAtre jAherasabhA thaI hatI. tA. 21-4-151 : pIlavAI bIlodarAthI pIlavAI AvyA. baporanA traNa vAgye gopAlakonI sabhA rAkhI hatI. karasanabhAIe svAgata karyuM. temaNe kahyuM vijApura tAlukAmAM cha hajAra rabArIo che. gausevA saMghanA Azraye zALAo kholIne kAma karIe chIe. sabhAmAM vijayakumAra trivedI ane dAsabhAIe paNa pravacana karyuM hatuM. mahArAjazrIe kahyuM ke, Aje komI saMgaThana thAya temAM bhaya sAdhutAnI pagadaMDI
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahelo che. dhaMdhAdArI saMgaThana thAya temAM vAMdho nathI. kheDUta ane gopAlana baMne arasaparasa pUraka thAya te khUba jarUrI che. Aje kheDUta ema kahe che ke rabArI bheLa kare che rabArI ema kahe che kheDUto khoTI rIte pajave che. AthI koIne phAyado nahi thAya. baMne ekabIjAnA pUraka thaIne kAma kare. sevAdaLanI relI vakhate ahIM traNa yuvAno vAtraka nadImAM DUbI gayA hatA. tA. 22-4-1951 : mahuDI pIlavAIthI mahuDI AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. baporanA jAherasabhA rAkhI hatI. temAM nava gAmanA loko AvyA hatA. mukhyavasatI ThAkora komanI che, temane kahyuM, tame garIba rahyA cho tenuM kAraNa zodho. havenA jamAnAmAM tame jUnI Dhabe nahi jIvI zako. keTalIya jamIno tamArI thoDI rakamamAM gIro mukAI gaI che. have thoDI jamIna bAkI rahI gaI che, temAM utpanna vadhAro, samUha khetI karo to vadhAre phAyado thaze. polIsanI jarUra che temAM tamArA yuvAno bharatI thAya keTalAka gRha udyoga vAMsanA zarU karo. bALakone bhaNAvo. vyasano choDo ane jAtamahenata karazo to sukhI thavAze. ahIM ghaMTAkarNa mahAvIranI jagyA che. nAnI daherI che. have to moTuM tIrthadhAma thaI gayuM che. koTezvara mahAdeva che. sAbaramatI nadI che. tA. 23/24-4-151 : prAMtija mahuDIthI sAbaramatI nadI oLaMgI vAghapura thoDuM rokAI prAMtija AvyA. aMtara pAMca mAIla. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. bapore cAra vAgye nAgariko sAthe vArtAlApa rAkhyo hato. temAM kaMTrola vize ThIka ThIka carcA thaI hatI. mahArAjazrIe racanAtmaka sUcano karyA hatA. paNa moTAbhAgane te gaLe UtaryA na hatA. loko ema mAne che ke sarakAra badhuM kare amAre karavAnuM kaMI nahIM. tyArabAda pAMca vAgye bhaMgIvAsanI mulAkAta lIdhI hatI. ekaMdara sthiti sArI che. mahArAjazrIe kahyuM ke have mAtra saphAInI monopolI nahIM cAle. pagAra vadhAro eTale koI paNa mANasa e kAma karaze. to sAdhutAnI pagadaMDI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ evA vakhate koI gRha udyogo zIkhI lo. TopalA, suMDalA vagere zIkhI , jamIna maLe tyAM khetI karo. gRha udyoganI cIjonuM vecANa karavA AkhA tAlukAnA bhaMgI bhAIonI sarve karI eka kharIda vecANa saMgha bho karo. have mAgavAnI prathA kADho bhAIsAheba, mAbApanI vAta choDI ja kaheja hiMmata karo, kAyado bhale thayo paNa AbhaDacheTa tamAre kADhavI cho. koI AvIne karI devAnuM nathI. bhaNelA loko e kAma upADe, teja uddhAra thaze. rAtri sabhAmAM moTI saMkhyAmAM bhAIbaheno AvyAM hatAM. bIje divase 9 thI 11 upAzrayamAM pravacana rAkhyuM hatuM. te pachI ahamAM pravacana thayuM. baporanA kheDUtonI moTI sabhA thaI temAM lagabhaga 20 gAmanA kheDUto AvyA hatA. agAuthI pracAra thayo hato. khAsa polathI sau kaMTALI gayA che, te vize ane kheDUta saMgaThana zA mATe sArI che te aMge vigate kahyuM hatuM. 9 24-4-151 : bAlIsaNA prAMtijathI bAlIsaNA AvyA. aMtara cha mAIla. utAro nizALamAM rAkhyo hato. sAMjana harijanavAsanI mulAkAta lIdhI hatI. e lokoe sArI taiyArI karI hatI temano prazna kheDavA mATe jamIna maLavI joIe ane sALa mATe sUtara maLavuM joIe e hato. ahIMnA vaNakaro ane bhaMgIo vacce pANI bharavAmAM jhaghaDo thayo hAle...harijana loko bhaMgIne pANI reDatA, paNa bhaMgInAM bairAM gALo belatAM hatAM, paNa have suleha karI che. , rAtre jAherasabhA thaI, gAmanA prazno carcAyA hatA. . 25-4-1951 : taloda bAlIsaNAthI taloda AvyA. aMtara cha mAIla. utAro digaMbara jaina borDigamAM rAkhyo hato. bapore jAherasabhA thaI hatI. tA. 27-4-1951 : aNiyora talodathI nIkaLI aNiyora AvyA. aMtara cha mAIla utAro maMdiramAM rAkhyo hato. bapore sabhA pUrI karI sAMjanA jagApura AvyA. rAtre jAherasabhA thaI. sAdhutAnI pagadaMDI
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 28-4-1951 : sAgapura aNiyorathI sAgapura AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. tA. 29-4-1951 : pUMsaLI - sAgapurathI nIkaLI pUMsaLI AvyA. aMtara cha mAIla. utAro nizALamAM rAkhyo hato. ThAkaraDA komanI sukhI vasati che. tA. 30-4-151 : raNAsaNa paMsaLIthI raNAsaNa AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. baporanA jAherasabhA rAkhI hatI. tA 1-5-1951 : liMbhoI raNAsaNathI nIkaLI liMbhoI AvyA. aMtara ATha mAIla haze. ahIM bALakone be zabdo kahyA hatA. parIkSAmAM corI karavA aMge gAMdhIjIno dAkhalo ApI samajAvyuM hatuM baporanA jAhera sabhA rAkhI hatI ane praznottarI rAkhI hatI. tA. 2-3-4-1951 : moDAsA liMbhoIthI nIkaLI moDAsA AvyA aMtara 6 mAIla haze. utAro lokala borDa dharmazALAmAM rAkhyo, bapore traNa vAgye prAMtijanA bhaMgI ane vaNakara kAryakaro chAtrAlaya aMge vAtacIta karavA AvyA hatA. 4 vAge vepArIo sAthe vArtAlApa rAkhyo hato. mahArAjazrIe kahyuM ke pahelAM ApaNe tyAM utpAdana mukhya hatuM vANIjaya bIjA naMbare hatuM Aje vepArInI najara vANIjya tarapha gaI che. utpAdana ane utpAdaka para nathI jatI e moTI bhUla thaI che. Aje AMkaDAnI jALane lIdhe kaMTrola AvyA che. kheDUta ane vepArI sAthe maLIne ekabIjAno vizvAsa keLave to pachI sarakArane kahI zakAya ke Aje amArA jillA pUratI sarakhI vaheMcaNI karI laIzuM. to sarakArane vAMdho nahi Ave, ane na mAne to amaladAre vepArIo ane kheDUtonI sAmUhika pariSada thAya. ane niveDo lAvI zakAya. rAtrisabhA gAMdhI cokamAM thaI prathama ramaNabhAI sonIe kahyuM ke ApaNA saddabhAgye pU. zrI saMtabAlajI padhAryA che. traNa varasa pahelAM AvelA teo gujarAtamAM jANItA che, eTaluM ja nahi AkhA dezamAM sAdhutAnI pagadaMDI
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmathI ane kAmathI jANItA che. temaNe ApaNane navIja daSTi ApI che. tananuM dhoraNa nIcuM gayuM che badhAMnAM moM dhana tarapha vaLyAM che. evA mAM khArA samudramAM mIThI vIraDI samAna A saMta che. keTalAMka temanI ja paNa kare che sAdhu puruSe ekAMtamAM besI rahevuM joIe emane AvA kAraNa ane vahevAramAM paDavAnuM zuM prayojana ! temane javAba ApavA mAro adhikAra nathI, paNa dezamAM kaTokaTI hoya anAjanI muzkelI - A azAMti hoya tyAre sAdhunI zI pharaja hoya ? prAcIna kALamAM saMtoe - ra te ja A saMta karI rahyA che. te pachI mahArAjazrIe dharma ane rAjakAraNano saMbaMdha jaNAvI prajAnI je dAkhalA STAMto ApI samajAvyuM hatuM. baporanA kAryakaro sAthe lApa rAkhyo hato temAM khAsa karIne jAgIradArIthI thatAM nukasAna jaMgala koMTrAkTamAM AcarAtI gerarIti prazno carcAtA hatA. . te pachI kheDUta saMmelana bharAyuM hatuM 16 gAmanA loko AvyA hatA. temAM khetI gopAlana ane saMgaThana viSe kahevAyuM hatuM. - eka vakhata bALako vidyArthIo ane zikSaka zikSikAo sAthe vArtAlApa rAkhyo hato. temAM hindu koDa bIla viSe carcA thaI hatI. - eka sabhA mahilA maMdiramAM thaI, prathama DaoN. rasikabhAIe prAsaMgika kahI mahArAjazrIno paricaya Apyo hato. " moDAsAmAM 11000nI vastI che musalamAno bahumatImAM che. * tA. pa-pa- 11 : bAola (mahAdeva gAma) moDAsAthI nIkaLI bAkarola AvyA aMtara cha mAIla haze katAro sArvajanika makAnamAM rAkhyo hato, pAdare be nadI vahe che. * tA. 6-5-151 : TIMToi bAkarolathI nIkaLI TIMToI AvyA aMtara cha mAIla haze utAro nizALamAM rAkhyo hato. gAma lokoe sAme AvI suMdara svAgata karyuM hatuM. baporanA vidyArthIonI sabhA thaI sAMjanA cAra vAgye kheDUtonI sabhA thaI ane rAtre jAhera sabhA thaI hatI. AjubAjunA kempAvALA AvyA hatA. ahIM brAhmaNonI vasti mukhya che. sAdhutAnI pagadaMDI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tA. 7 thI 14 : zAmaLAjI TIMToIthI zAmaLAjI AvyA vacamAM brahmapurI, vAMkIyALa, kAdavIyA thaI vajApura AvyA. A vibhAganA AdivAsI kAryakara narasihabhAI bhAvasAra pravAsamAM amArI sAthe rahyA hatA. badho AdivAsI pradeza che. tA. 8-5-19pa1nA roja baporanA 4 vAge sarvodayanA gAmaDAmAM cAlatI zALAonA ane sarakArI zALAonA vidyArthIo ane zikSakonuM saMmelana rAkhyuM hatuM. 16 zALAnA 415 vidyArthIo AvyA hatA. prathama narasiMhabhAIe prAsaMgika kahyuM te pachI mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, bALako tamane joIne AnaMda thAya che kAraNa ke tamArA moDhA upara teja che. e teja kema vadhe eno IlAja ApaNe karavAno che. mANasa ane jAnavaramAM phera che. mANasa UMco che te IzvaranI khoja kare che ane Izvara to satya ane nItimAM vase che. ApaNe bIjAne sukha ApIe to ApaNane sukha maLe. ApaNe tyAM nAnA chokarAoja moTA moTA tenAo thayA che. tamArI koma evI che ke tamane avakAza che. zaheravALA to ema mAne che ke ame to bhaNelAja chIe eTale emane bahu paDI nathI. - tame gAMdhIjInI chabI joI che ne ? e koNa hatA ? duniyAnA loko emanI kema salAha letA hatA ? emanA bacapaNanA prasaMgo bahu preraNA levA jevA che. ene vAto rUpe nA gaNatA jIvanamAM utAravAnI vAta gaNajo. bApujI nAnA hatA tyAre cavANuM khAvAnI Teva paDI cavANuM levA paisA joIe uchInA laIne devuM karyuM. takAdo thayo eTale hAthamAM pahereluM sonAnuM kaDuM kApI ApyuM. paNa bahu duHkha thayuM. bApAne vAta karI. bApAe nisAso nAMkhyo temanI AMkhomAMthI azrunI dhArA vahevA lAgI. Thapako nA Apyo. sajA nA karI. paNa tyArathI gAMdhIjIe corI choDI. pachI moTA thayA tyAre koI divasa corI nA karI eTaluM nahi jUThuM paNa nA bolyA. ApaNe dareka jaNe jANavuM joIe ke bhagavAna to badhe ja che ene hajAra hAtha ane hajAra paga che hajAra AMkho che. game te kAma karIe to paNa e jue che. eka chokaro nadIe nahAvA gayo. kapaDuM dhoIne sUkavyuM, UDI na jAya te mATe upara paththara mUkyo, tevAmAM eka deDako joyo. tene kUdavAnuM mana thayuM. eka paththara mAravA hAtha ugAmyo. paNa aMdarathI avAja Avyo, 10 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA mArIza. chokare mAnyuM ke mane bhramaNA thaI haze. pharI hAtha UMco karyo, karI javAba Avyo : nA mArIza. chokarAe mAne pUchyuM, koNa bolyuM haze? mAtAe kahyuM, beTA ! bhagavAna bolyA haze jayAre e aMdarathI bole tyAre tuM enuM kahyuM mAnaje ApaNI pAse be avAja Ave che. eka kahe che, corI kara, bIjo kahe che na kara. eka jaNa kahe che mAra, bIjo kahe che bacAva. tamAre konuM kahyuM mAnavuM ! eka che zetAna bIjo che deva, devanuM kahevuM mAnavuM. sAcuM che ke Izvara AkhA jagatamAM che. sAruM kAma karIe to pAse Ave khoTuM kAma karIe to dUra jAya. mAbApanI icchA thAya ke dArU pIvo ane tamane paNa kahe ke tuM pI. to bApA bhaluM nathI karatA temanI AjJA nA mAnavI. harijanane nA aDavAnuM kahe che, paNa mANasathI mANasa nA abhaDAya ene aDavAthI kaMI DAgha paDI jato nathI. reMTiyAnI vAta paNa tamAre samajavI paDaze. mAbApa virodha karaze ke AmAM zikSaNanI vAta kyAM AvI to tamAre samajAvavA paDaze. dArUne dezavaTo dIdho tema cAne paNa dezavaTo devo paDaze. te manane bAMdhI rAkhe che ane zarIrane nukasAna kare che. ane paisA bagADe che. tA. 9-5-1951 AjubAjunA kampAmAM khetI karatA paTelAnI eka sabhA rAkhI hatI. temanI phariyAda hatI harijano marelAM Dhora maphata laI jAya che. ane kosanA bhAva vadhu le che. tA. 10-5-1951 AdivAsI bhagata lokonI sabhA rAkhI hatI. A bhagato binamAMsAhArI hoya che. potAnI komanuM paNa khAtA nathI. emanA paMcamAM pakSa paDI gayA che. AgevAna pakSanI kheMcatANa vadhu che. hoMziyAra che. AgevAnIbharyo bhAga bhajave che. paNa lAMca le che. ane rakhAta rAkhe che. eTale sArA kAryakaranI jarUra che. tA. 11-5-1951 Aje savAranA kalekTara sAheba ane phoresTa adhikArI maLavA AvyA hatA. temanI sAthe jillAnA sAmAnya ane AdivAsI prazno emanA sAdhutAnI pagadaMDI 11
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikAsa aMge vAto karI hatI. ahIM varga cAlato hato temAM paNa temaNe keTalIka vAto karI hatI. baporanA ThAkaraDA bhAIonI sabhA rAkhI hatI. temanA prazno carcAyA. ahIM sAta divasano kheDUta varga bharAyo te aMge mahArAjazrIe jaNAvyuM : - varga bharAyo te sAruM thayuM che. emAM ApaNI kyAM khAmIyo che te jovA maLaze. harijano ane vasavAmAM AvyA. garAsiyA (AdivAsI) bhAIoe bahu rasa nathI lIdho. tenuM kAraNa zodhavuM joIe. lokone potAnuM lAge tevuM kAma karavAnI jarUra che. dareka kAryakara A vAta dhyAna rAkhe. kAryakaranI muzkelI temanA murabbI dUra kare ane badhA vargo evI ekavAkyatAthI kAma kare, prajAne zAbAzI ApavAnuM mana thAya. prajA ja ApaNI mukhya tAkAta che. keTalAMka loko AdivAsI nAmathI ginnAtha che, paNa Thakkara bApAe bahu vicArapUrvaka e nAma ApyuM che. Adi eTale pahelAMnA sauthI prathama vasanArI prajA tame cho ame badhA pachI chIe. eka rIte tamo pachAta gaNAo cho paNa bIjI rIte gauravazALI cho tame tejasvI cho. keTalIka sArI vAto ane saMskAro tame sAcavI zakyA che. kheDUta sabhA thaI temAM prathama nAnubhAI derAsarIe grAmapaMcAyata e zuM che tenI samajaNa ApI hatI. mathuradAsa kAkAe jAgIradArone tochaDAI bharI bhASAthI nahi bolavAnuM kahyuM. tyArabAda AdivAsI dolatabhAIe potAnI muzIbato kahI saMbhaLAvI. kuMpAvALA Dhorane DabAmAM pUre che. moTI jamIno kheDe che, ethI ame garIba thaI gayA chIe. chelle mahArAjazrIne kahyuM hatuM ke, pahelAM rastAo rIpera karavAnuM kAma cAle. tamArI pAse veTha karAve, kUkaDAM maraghAM mAge, game tema bole, apamAna kare, e divaso hatA. Aje svarAjya AvyuM che. eka polIsathI tame dhrUjatA hatA have kalekTara tamArI pAse Ave che tamo chUTathI vAta karI zako cho. eTalo phera zAthI paDyo che te vicAro. bIjo savAla tamArI AjIvikAno che kaMpAvALA bhAIoe eka vAta yAda rAkhavAnI che. tamo je mulakamAM AvyA, jamIno lIdhI to sthAnika lo ne sAthe vadhu sahakArathI kAma karo to badhAne lAbha thaze. sAdhutAnI pagadaMDI
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA A bAjunA pravAsamAM narasiMhabhAI bhAvasAra ane AdivAsI AgevAno satata sAthe rahyA hatA. ahIM zAmaLAjInuM prakhyAta januM bhavya maMdira che. tenI sAmenI garUDanI mUrti prAcIna saMskRtirUpa che. cArebAju vanarAjI ane mezvo nadI che. tA. 15-5-1951 : moTA sthAriyA zAmaLAjIthI moTA kaMthAriyA AvyA. aMtara ATha mAIla haze. Akho rasto jaMgalo ane DuMgaro vALo Avyo. khUba kAMkarA vAgyA. utAro eka vepArIne tyAM rAkhyo hato. baporanA AMbAnA vRkSa nIce sabhA thaI, baheno paNa ghaNAM AvyAM hatAM. bAjunA gAmanA vidyArthIo paNa AvyA hatA. jANe jaMgalamAM meLo bharAyo hoya tevuM suMdara dazya lAgatuM hatuM ! tA. 16-5-1951 ? ghoravADA moTA kaMthAriyAthI pravAsa karI ghoravADA AvyA aMtara nava mAIla haze. utAro surajIbhAI AdivAsIne ghera rAkhyo hato. rAtanI sabhA mAjUma nadIne kinAre AvelA DolendrA gAmamAM rAkhI hatI. sabhAmAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke svarAjaya AvyuM che. keTalAMkane A gamatuM nathI. rAjAoe rAjya choDyuM che, paNa kAyadAthI choDe tenA karatAM dezanA hita mATe svecchAe choDe to AkhI paristhiti badalAI jAya. tamane rezanakArDa mATe talATI cAra AnA le che. makAna mATe lAkaDAM levA detA nathI, paNa tamo ghara mATe lAkaDAM levAne badale vecavA mATe lo to sarakAra aTakAve ApaNe jAti ane pramANikatAthI saMpa karIne rahIzuM to badhA rastA khUlI jaze. ahIM carotaranA pATIdAroe khetI suMdara vikasAvI che. A bAju mahuDAnA jhADa ghaNAM hoya che. loko tene bALI nAMkhe che. tA. 17-5-1951 : paMcAma ghoravADAthI kolendrA thaI paMcAmAM AvyA. aMtara dasa mAIla haze. AdivAsI gAma che. badhA ja khetI kare che. tA. 26-5-1951 : gAbaTa 27mI e samasolI, 28mI vasAdarA thaI raDodarA, bAyaDa tA. 29 ramAsa, 30mI DAbhA thaI sAMjanA jItapura. sAdhutAnI pagadaMDI 13
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 31-5-1951 : AMbalIyArA tA. 2-6-1951 : bhuDAsaNa tA. 2-6-1951 : nuDavA tA. naroDA : tA. dahegAma tA. 3-6-1951 : maNinagara tA. 15-6-151 : asalAlI maNinagarathI nIkaLI khokharA mahemadAvAda, zAhavADI thaI asalAlI AvyA. aMtara cha mAIla haze utAro raNachoDakAkAnA meDA upara rAkhyo hato. baporanA tAlukAnA kheDUta AgevAnone bolAvyA hatA temAM bhavAnIzaMkarabhAI mahetA, Do. choTubhAI, brahmabhaTTa vagere agresaro paNa AvyA hatA. mahArAjazrIe koMgI ane kheDUta maMDaLanA saMbaMdhe sarasa samajAvyuM hatuM. tA. 16-6-1951 : pAlaDI asalAlIthI pravAsa karI pAlaDI AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro cImanalAla modInA baMgale rAkhyo hato. ahIMthI najIka marolI liphaTa IrIgezana karI nava mazIno dvArA AjubAjunI khetIne pANI apAya che. tA. 17-18-151 : vAghajIparA (navAparA) asalAlIthI nIkaLI thoDo vakhata visalapura rokAI vAghajIpurA AvyA aMtara pAMca mAIla haze. utAro vADIbhAI jamanAdAsanA khetaranA makAnamAM rAkhyo. vADIbhAIno utsAha ghaNo hato. temaNe amadAvadanA keTalAka snehIo ane bhAlanaLakAMThAnA kAryakarone AmaMtryA hatA. ahIM vartamAna rAjakIya paristhiti ane ApaNI pharaja viSe sArI carcA thaI hatI. tA. 19-20 : visalapura vAghajIpurAthI nIkaLI visalapura AvyA. aMtara traNa mAIla utAro upAzrayamAM rAkhyo. baMne divase rAtri sabhA maMdiravALA cokamAM rAkhI hatI. sabhAmAM eka bhAIe kahyuM ke nAnA nAnA vidyuta mazIno mukAya to lokone sagavaDatA vadhe. mahArAjazrIe kahyuM ke A praznane be rIte vicAravo joIe. mANasane gulAma banAve tevAM yaMtro na hovAM joIe. 14 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa mANasane sAdhaka bane tevAM yaMtrono vAMdho nathI, mANasane zrama karavAmAM AnaMda paDavo joIe. jema koI mahemAna Ave to tenI icchA na hoya to paNa temanuM kAma karI nAkhIe chIe. paNa nakAmo mANasa Ave to tenuM kAma karavAmAM veTha lAge che. parANe kAma karavuM paDe te veTha rUpa banI jAya che. Ama jo darekane kAma maLI rahe, mANaso bekAra na bane teTalI maryAdA yaMtronI rAkhavI joIe. tA. 21 : bhAta tA. 22 : caloDA tA. 23/24 : dhoLaka aMtara tera mAIla ghoLakAmAM gAmaloko sAthe rabArI bhAI bahenoe paNa moTI saMkhyAmAM saraghasa AkAre mahArAjazrInuM bhavya svAgata karyuM utAro devI mahaMta (devendrabALA jayaMtIlAla zAha)ne tyAM rAkhyo hato. be divasanA nivAsa daramiyAna eka divasa hAIskUlamAM vidyArthIonI sabhA thaI temAM mahArAjazrIe kahyuM : ghaNA vakhata pachI ahIM Avyo chuM. vidyArthI jagata dezane kaI bAju laI javo tenA ghaDataranuM kAma zALA kare che. nAnI moTI laDAIo thAya che. matabhedo UbhA thAya che. Ano ukela tikSNa hathiyAro Ape tema nathI to kaI vastu prApta karavI ke jethI duniyAnI mAnavajAta sukhazAntithI jIvI zake ane bIjAne zAnti ApI zake ? eno vicAra tamArA nAnA magajamAM AjathI bharavo paDaze. mane lAge che ke Ane mATe lavAdI paddhati ke samanvayavAda e evI vastu che ke darekane zAnti ApI zake. samanvaya zabda to sahelo che. paNa AcaraNa karavAmAM jarA agharuM paDe. mAnasika sthitine pheravavI paDe che. ane vAda ke nyAyanI vAta paNa nyAya te karI zake je nyAya pAmela hoya. A paddhati upara javAharalAla naheru kAma karI rahyA che. paraMtu temanI siddhi prajAnA TekA upara AdhAra rAkhe che. jeTalo lokamata ghaDAze teTaluM rAjakAraNa zuddha thaze. vAta jarA UMcI che. paNa ApaNe ene e rIte vahevAramAM mUkIe ke jevI ke hindu muslima ekatA, aspRzyatA nivAraNa ane gAmaDAMnI naitikatA vadhAravI evI vAto tamAre amalamAM mUkavAnI che. sAdhutAnI pagadaMDI 15
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacalo gALo evo gayo ke zramaniSThA gumAvI dIdhI che. bALaka janme tyArathI kriyA karavA maMDI paDe che. mAtR dhAvaNa paNa halanacalanathI ja pace che. paNa ApaNI keLavaNIe evI sthitimAM mUkI dIdhA ke je vadhAre bhaNe te akkaDa thaIne besI rahe. hukama karyA kare. AthI zramajIvI ane buddhijIvI ema be bhAgalA paDI gayA che. have ApaNA yuvAno jAgyA che. bhUmisenA karIne vadhu anAja utpanna karavAnuM svIkAryuM che. hamaNAM vaTavA AgaLa vidyArthIoe rasto bAMdhyo che. Abu uparanuM nakhI taLAva zramayajJathI thayuM che. AvuM kAma tame saMghabaLathI karI zako. ApaNe bhaNatara sAthe gaNatara paNa zIkhavAnuM che. keLuM khAtA hoIe ane khAdhA pachI, chAla rastA upara nAkhI dezo to koI lapasI paDaze. koIno hAthapaga bhAMgI jAya. hamaNAM eka mANasano paga bhAMgI gayo. keLuM khAtAM khyAla paNa nahIM hoya ke huM keTalI kusevA karI rahyo chuM ! rastAmAM jhADe jaMgala javAnI vAta paNa evI ja che. jyAM tyAM gaMdakI, relvemAM, basamAM TikiTa na levI evI evI corI karIe chIe. hamaNAM ravizaMkara mahArAja eka sTezane UtaryA. TikiTanA paisA ApavA gayA koIe kahyuM, have UtaravAnuM AvyuM che zuM karavA Apo cho ? mahArAje kahyuM, gADI mArI che corI nA thAya. kudaratano kAyado che. saMyamathI jIvo jo gaphalata thaI to khADAmAM paDI jaIzuM saMyamanI zakti jeTalI khIle teTalI taMdurastI vadhe AnI viruddha vartanathI ja baMdhana ane parAdhInatA AvatAM hoya che. eka divasa zikSakonI sabhA rAkhI hatI. mahArAjazrIe kahyuM : zikSaka eka rIte samAjano sevaka che, bIjI bAju te guru paNa che ja. Ama vicAra karIe to zikSakanI moTI javAbadArI UbhI thAya che. samAja paNa e zikSakanI dhAraNa-poSaNanI javAbadArI adA kare. Aje zikSaNa lIdhA pachI je phAla taiyAra thAya che te zoSaNa karavAnuM ja zIkhato hoya to pachI e zikSaNano zo upayoga ? sA vidyA yA vimuktaye. e zikSaNano Adarza hovo joIe paNa Aje vadhu dhana kevI rIte maLe te bhaNatarano hetu banI gayo che. thoDA paNa evA zikSako nIkaLe ke je tapasvInuM jIvana jIvIne zikSaNakSetramAM paDe to Ano ukela nIkaLI zake. 16 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka divasa dhoLakA sudharAInI miTiMgamAM mahArAjazrIe kahyuM : koI paNa zahera ke kasbo tyAre ja pragati karI zake ke jyAre te sthAnika saMsthA tarapha nAgarikatAne nAme pote teno ja eka bhAga che ema dilathI mAne. nAgariko paNa myunisipalanA kAmamAM rasa le. ane myunisipala temano sahakAra sAmethI mAge. harijana kAmadAro myu.nA traNa aMgo che. vasatinuM pramANa vadhe tyAre saphAInuM kAma niha vadhArIe to davAkhAnAM ke saDako kaMI kAma AvavAnA nathI. saphAIno sadguNa ApaNe tyAM bahu ja nIcI koTie gayo che. e kahyA vagara nahi cAle. bhaMgI kAmadAronA hAthamAM eka bahu agatyanuM puNyanuM kAma AvyuM che. tene kharA dilathI joDo. sAme utsAha vadhe te mATe kAunsilaroe paNa hAthamAM jhADu levuM joIe. khurazImAM besanAra ane jhADu pakaDanAra eka rIte sarakhA che. kAma judAM che. noka2zeThanA saMbaMdhothI nA cAle, bApue jhADu ane reMTiyAne jIvanamAM prathama sthAna ApyuM. kodALI, jhADu ane reMTiyo e traNane ApaNA hAthamAM sthAna maLe to bhAratanI garIbIno aMta Ave. eka divasa tAlukAnA kaoNMgresa kAryakaro sAthe vArtAlApa rAkhyo hato. mahArAjazrIe pUchyuM ke kaoNMgresane zA mATe ApaNe mAnIe chIe ? te prathama vicArI levuM joIe. jema satyane zA mATe mAnIe chIe ema koI pUche to tarata javAba ApIe chIe ke e mAro siddhAMta che. kaoNMgresane zA mATe mAnIe chIe ? siddhAMta mATe ke koI lAlaca mATe ? siddhAMta mATe hoya to pachI ene choDavAno, nA choDavAno savAla Ubho thato nathI. bApujIe emAM baLa pUryuM ane teone satya lAgyuM eTale Teko Apyo, Teko eTale bhoga Apyo, tyAga karyo, koIe pUchyuM ke, AvI ge22Itio calAvI levI vahevAra calAvavA mATe ATaluM jUThu bolavuM paDe to calAvI levuM ? to spaSTa nA kahyuM. rAjakoTano satyAgraha morisagvAyarano cUkAdo ThAkora viruddha Avyo paNa temaNe Atmazodhana karyuM ke sAme pUrvagraha rAkhyA sivAya kAma levuM joItuM hatuM, paNa e nahi rAkhyo, eTale cUkAdo pheMkI dIdho. pratyAghAto ghaNA viparIta paDyAM. Aje siddhAMta vihIna baLo kAma karI rahyAM che. te vakhate dareka sAdhutAnI pagadaMDI 17
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ koMgresIne bhArapUrvaka kahuM chuM ke koMgresane Teko Apajo. mane loko kahe che, huM koMgresI pracAraka che. eka rIte huM e mATe gaurava lauM chuM, paNa huM koMgresanA khokhAne nathI pUjato. tenA AtmAne pUchuM chuM. tA. 5-6-151 : saroDI dhoLakAthI nIkaLI saroDI AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. rAte loko sAthe A gAmanA praznonI carcA karI hatI. tA. 26-6-1951 : zeTha saroDIthI nIkaLI koTha gayA. aMtara cha mAIla, utAro nizALamAM rAkhyo. vidyArthIo ane gAmalokoe vAjate gAjate sAme AvI svAgata karyuM. rAtre jAherasabhA rAkhI hatI. sabhAmAM nizALanA makAna mATeno prazna mukhya carcAyo hato. tA. 26-1951 : javAraja koThathI pravAsa karI javAraja AvyA. aMtara cha mAIla. utAro chaganabhAIne tyAM rAkhyo hato. ahIM phalajIbhAIe lakSmIpurAmAM dhADa paDI hatI te aMge rasika ane gaMbhIra vAto karI. vAhaNapagInI bahAdurI 'tenI pageruM kADhavAnI rIta, anumAno vagere vigatothI sau cakita thaI gayAM. InspekTara pagAre bahu madada karI. emaNe eka ghera jamI karI corIno muddAmAla meLavI Apyo hato. tA. 28,29-6-1951 H guMdI javArajathI guMdI AvyA. aMtara cAra mAIla. prathama divasa acalezvara mahAdevamAM gALyo. tyAMnA bhAI bahenoe svAgata karyuM. baporanA vidyArthIo sAthe vArtAlApa rAkhyo hato. te pachI kAryakartAoe dareka jaNe potapotAnA keMdranI mAhitI ApI. manubhAIe nizALa aMge kahyuM ke pahelAM loko chokarA bhaNAvavA bahu rasa letA hatA. have mokalatA nathI. amaladArI zithilatA aMge phariyAda karI. navalabhAI zAhe AjanI khAdIkAmanI nizALonI niSphaLatA varNavI. koTha jevI zALAmAM 50 rUpiyAnA phaMDamAMthI dararoja be kalAka udyogano hovA chatAM rUpiyA 20nI 18 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAdI utpanna kare. guMdInI zALA potAne hastaka levA prayatna karyo chatAM doDha varasathI tumAra cAle che. amaladArone zikSaNanI paDI nathI. teo to pagAra ane AMkaDA sAme joIne besI rahe che. bIjI bAju morArajIbhAI kahe che : tAlukAmAM chetALIsa gAmonA loko ja chokarAone mokalatA nathI. eTale lokalaborDa nizALa baMdha kare che. kAzIbahene potAnA nubhavo kahyA. - bIje divase guMdI gAmamAM baMgale mukAma rAkhyo. tyAM bAlamaMdira joyuM. pachI gAma loko sAthe carcA karI. sosAyaTImAM eka bhAI ke jemane gaI sAla kALu paTelanuM khUna kareluM ane korTe ene nirdoSa choDelA te triAI dAkhala thavA mAgatA hatA. paNa kArobArInI bahumatIe vAMdho uThAvI bila nA karyA. te aMge mahArAjazrIe kahyuM ke tame je pagaluM lIdhuM che mAro Teko che. kAraNa ke A maMDaLa jo naitikatA nahIM rAkhe to tenI bIjI mUDI kaI che ? jo e mANasa prAyazcita kare ane bhUlanI kAphI mAge to dAkhala karI zakAya. paNa abhimAnathI ke koInA doravAthI oma kare to te na calAvI levAya. vagere samajaNa ApI hatI. rAtre sosAyaTInA kAryakaro sAthe vArtAlApa rAkhyo hato. kAryakaromAM joIe tevo ekamata nathI. tema zista nathI. eTale ema TharAvyuM ke dara ravivAre prArthanAmAM badhAe AvavuM ane dareka mahine mahArAjazrIne patro lakhavA. . 30-6-1951 : loliyA guMdIthI nIkaLI loliyA AvyA. aMtara cha mAIla bhogAvAmAM pANI AvyuM hatuM. eTale pUla oLaMgI gAmamAM AvyA utAro corAmAM rAkhyo. rAtre jAherasabhA thaI hatI. tA. 1,2,3-7-1951 : dhaMdhUka loliyAthI vakhatapura AvyA. aMtara sAta mAIla. tyAM rokAI bIje divase dasa mAIla pravAsa karI dhaMdhUkA AvyA. - sAMje vidyArthIo ane zikSako sAthe AjanI keLavaNI viSe carcA vicAraNA karI hatI. bIje divase rAtre paTelavADI, harijana chAtrAlaya ane gopAlaka chAtrAlayanA vidyArthIo samakSa pravacana karyuM hatuM. sAdhutAnI pagadaMDI 19
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 4-1951 : rojA dhaMdhUkAthI nIkaLI rojakA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro dharmazALAmAM rAkhyo. rAtre jAhera sabhA thaI. tA. pa-7-151 : bhaDiyAda rojakAthI savArane aliyAsara AvyA aMtara cha mAIla haze ahIM gAma nathI paNa ghaNAM gAma vaccenuM eka madhyastha sthaLa che. ahIM loborDanI dharmazALA, suMdara taLAva ane maMdira che. kUvo paNa che. bapore ahIM rokAyA. gholerA tathA bhaDiyAdanA loko ahIM AvyA hatA. sAMjanA nIkaLI bhaDiyAda AvyA. ahIM cAturmAsa hatuM eTale mAnava maherAmaNa svAgata mATe UmaTyo hato gAmamAM praveza vakhate prathama vidyArthIoe svAgata karyuM. pachI bahenoe svAgata karyuM. pachI harijanoe lAlavAvaTAthI ane bhaMgI lokoe Dhola vagADIne svAgata karyuM pachI nAgarikoe svAgata karyuM. saraghasa AgaLa vadhatuM gayuM tema loko AvatA gayA dhUna bhajana gavAtAM hatAM. mukAme AvyA pachI cokamAM jAhera sabhA thaI. mahArAjazrIe gAmalokonA svAgatathI khUba saMtoSa vyakta karyo ane cAluyuganA praznonI samIkSA karI sau vikharAyA. rAtrisabhAmAM pravacana karatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke Isukhrista kahyuM che ke tamane DAbA gAle koI tamAco mAre to tAre jamaNo gAla dharI devo, kAraNa ke gussAthI gusso maTato nathI paNa vadhe che. ApaNA samAjamAM AvuM ja bane che. ApaNe guNAkAra karatA hoIe chIe. bAdabAkI karatA nathI. bAdabAkI evI karIe chIe ke ApaNane phAvatI vAta Ave. pitA mRtyu pAme tyAre putrane bolAvIne kahe che ke phalANA joDe vera leje Ama ApaNe badhA duHkhI thaIe chIe. zAstramAM kahyuM satyavada, dharma cara, satya bolavAnI vastu ane dharma AcaravAnI vastu che. dharma AcaraNamAM kevI rIte Ave tenI eka satya ghaTanA kahetAM temaNe jaNAvyuM : bAI thAnagaDhanI nAma bhUrI te sAsare gaI paNa tyAM sAsu evI maLI ke roja takarAra thAya. sAsu vahune roja gALo bole. vahunA pitAne ane mAtAne bhAMDe paNa pachI te enA bhAIne kahevA lAgI eTale vahuthI 20 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA rahevAyuM. jyAre koI vahune bhAInI gALa Ave tyAre te sahana nathI karI zakatI. Thesa vAge to 'khamA mArA vIrAne' kahe khamA mArA dhaNIne nathI kahetI. Ama sAsu bahu gALo bole eTale vahuthI nA rahevAyuM eTale bolI nAkhyuM : oLiyo dhoLiyo badho tamAre mAthe. AthI sAsu vadhu ciDAya. Ama roja cAlyA kare. ADozI pADozI roja te jovA Ave. mANasane niMdAno rasa bahu game che. UMgha paNa UDI jAya. lokone A tamAso lAge DozIne khabara niha ke A amArA kuLanI lAja jAya che. bahu thAke tyAre raDavA bese. chokarA kAma karIne Ave tyAre A nATaka jue manamAM khUba ciDAya paNa zuM kare ? khAvAnuM paNa nA bhAve ane gha2mAMthI cAlyo jAya, paNa jyAre roja navI navI vAto manamAM bharAya eTale eka divasa kaMTALIne bhUrIne khUba mArI, DozIne to kaMI kahI zake nahi. thoDA divasa piyara mokalI paNa tyAM keTalA divasa rokAI zakAya ? pAchI Ave eTale DozI potAnuM kAma zarU kare. bIjI bAju bhUrInI benapaNIo paNa vadhavA lAgI tene samajAvA lAgI. tArA mAthA marelI nA thavuM sAmA thaIne e eka de to ApaNe be daIe Ama cAle, AthI bIjo paNa enAthI khoTuM zIkhI le che. dA. ta. koInuM maraNa thAya tyAre bAIo phUTe che ane chokarIo paNa doDo phUTatA zIkhI jAya che. A bAI chevaTe thAkI, ApaghAta karavAnuM mana thayuM paNa jIva kema cAle ? evAmAM banyuM evuM ke amArA gurudeva tyAM gayelA rAtre roja pravacana thAya emAM A bAI paNa gayelI. sabhA pUrI thaI. badhAM ghera gayAM paNa A bAI beThI rahI. gurue pUchyuM bahena kema beThI cho ? Ama kahyuM eTale ThIThIyArI mUkI. kAraNa pUchyuM, eTale badhI vAta karI sAsuthI kaMTALI gaI chuM. evo maMtra Apo ke mArI sAsu vaza thaI jAya mane bahu pajave che. sAdhue kahyuM maMtra to ApuM paNa carI agharI che, khamIza ? to kahe jeTalA upavAsa kaho teTalA karIza paMdara divasa, vadhu kaho to mahino. mahArAje kahyuM, AthI agharI carI che. bAI thAkelI hatI eTale kahyuM, mahArAja tamo kaho te karavA taiyAra chuM. gurue pUchyuM tuM sAsunI sevA kare che ? are A sAsunI sevA ! bIjA koI nathI te enI sevA karuM ThIka to tAre bIjI bahenapaNIo che ? kema nA hoya ? te kaMI pUche kharI ? kema nA pUche ? mAruM duHkha sAdhutAnI pagadaMDI 21
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgatuM hoya te nA pUche ? ane pUche eTale huM mIThuM maracuM caDhAvIne kahyuM, mahArAja samajI gayA. pachI kahyuM, huM tamane maMtra ApuM chuM vinayano. AkhuM vizva vinayathI vaza thAya. jo pahelI carI e Apu chuM ke tArI sAsu ra1 vakhata gALa de tyAM sudhI tAre kaMI nA bolavuM. mahArAja ema to thAya? e gALa de ane huM kaI nA boluM ? paNa sAMbhaLa to kharI tuM enI sevA kare che ? nA re enI sevA huM karuM ? to koIvAra pathArI karI Ape che ? nA. hAthe karI le che. koIvAra emane game tevuM dAMta vagara cAve tevuM khAvAnuM karI Ape che kharI ! nA, enI bolI ja evI che ke mane kaMI karI ApavAnuM mana na thAya. mahArAje kahyuM, bahena huM tane mAro A maMtra ane carI ApuM chuM. teno prayoga traNa mAsa mATe kara, pachI phAyado nA thAya to e choDI deje. bAIne kaMIka zraddhA hatI eTale pratijJA laIne ghera gaI paNa ghera gaI ke tarata nimitta to taiyAra hatuM. mANasa jyAre pratijJA le che tyAre kasoTI AvI paDe che. chokarAe cA nahi pIvAnI pratijJA lIdhI. koIe jANyuM eTale sAMja mATe chUTa hatI teno upayoga karI pratijJA toDAvI. Ama vahu ghera gaI ke turata sAsue UdhaDI lIdhI. bolavAnuM mana thayuM. paNa tyAMthI cAlI gaI. pADozIoe pUchyuM, kema bhUrI ! sAsu bole che ne tuM kema bolatI nathI ? to javAba ApI dIdho mane evuM nA pUchazo. bIjI bAIo kUve maLI temaNe kahyuM paNa A to hAtha joDIne kahe, mArI sAsune mATe kaMI nA bolavuM. bAIo bolI A to have sAdhuDI thaI gaI che. pelA sAdhu AvyA hatAne temano bodha lAgyo lAge che. have sAsu ekalAM keTaluM bole? bhUrIe have pocuM pocuM khAvAnuM eka vakhata mUkI dIdhuM to DozIe vAsaNa pachADyuM A to ghara bhelADI nAkhavA beThI che, paNa mIThuM lAgyuM eTale khAI lIdhuM. pachI pADozIne pUchyuM, mArI bhUrI kaMI bolatI hatI ke, teo kahe, have to tame nakAmAM bolyA karo cho. keTaluM jIvavuM che ? Ama pADozI zikhAmaNa ApavA lAgyAM. vaLI thoDA divasa pachI khATalo pAtharI dIdho pachI paga dabAvavA lAgI. prathama to lAta mArI, paNa pachI galagalIyAM thavA mAMDyAM. eTale paDI rahyAM. UMgha AvI gaI sAsu have bolatAM nathI. eka divasa saMvatsarIno divasa Avyo. DozI pratikamaNa karavA beThAM sAdhutAnI pagadaMDI 2 2.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka pachI eka citra sinemAnI slAIDanI jema citro AvavA lAgyAM. huM raNIne AvI tyAre mArI sAsu mane saheja UMce sAde kahetAM to mane kevuM ta? tyAre meM A bAIne keTaluM du:kha ApyuM ? koI divasa meM zAMti bI nathI. gALo bhAMDI che beTA karIne bolAvI nathI have mAruM zuM vAra ema prAyazcita karavA lAgI. keTalAka loko lekacara prUpha hoya che. kalarananI asara nathI thatI. A DozIe pravacano to khUba sAMbhaLelAM aMdara utArelAM nahIM, Aje e badhuM yAda AvyuM. bhUrI bhUrI kahIne zivA lAgyAM. bhUrI AvI tyAre bAthamAM laIne kahevA lAgyAM : beTA mane te karIza ? meM tane khUba herAna karI che. gALo bhAMDI che AkSepa karyA mane mApha kara mANasane jayAre kharekharo pastAvo thAya tyAre tenAM badhA mArA mApha thaI jAya che. bhUrI paNa gaLagaLI thaI jAya che. bA ! bhUla karI thaI che. temAM moTAM cho kahevA lAyaka cho. huM sAme bolI. sevA eka karI tame mane mApha karo. Ama baMne potapotAnI bhUla joI haLavA thayAM. AMkhanA pANIthI baMnee mela dhoyA te eTale hada sudhI ke gAmanA loko dAkhalo ApavA lAgyA ke "sneha jovo hoya to jAva bhUrIne tyAM sAsune paNa have bhUrA sivAya cena paDatuM nathI. thoDI vAra na jue to gAmamAM zodhavA nIkaLe. mANasa jayAre ciMtana kare ane potAnI bhUla jue to bhUlonI bAdabAkI thaI jAya che. tA 22-151 Aje DhebarabhAI AvavAnA hatA. eTale vidyArthIo baheno, gAmaloko vagere khUba utsAhathI e lADIlA pradhAnanuM svAgata karavA nizALamAM ekaThAM thayAM hatAM, paraMtu keTalAMka jarUrI kAraNone lIdhe teo AvI zakyA nahi. paNa gujarAtanA AgevAna, rAvajIbhAI maNibhAI paTela AvyA hatA. baporanA 3-00 vAge traNa gAmanI sahakArI sosAyaTInI sabhA hatI. temAM prathama aMbubhAI zAhe sahakArI sosAyaTI eTale zuM ? te sArI rIte samajAvyuM hatuM. rAvajIbhAIe paNa keTalAMka agatyanA prazno viSe samajaNa pADI hatI. mahArAjazrIe jaNAvyuM hatuM ke, bALaka moTuM thayA pachI eNe keTaluM khAdhuM, keTalI davA karI, eno hisAba mA bApa kema sAdhutAnI pagadaMDI 23
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkhatAM nathI ? kheDUta jamIna kheDyA pachI evo konTrAkTa nathI karatA ke tuM keTaluM ApIza? eno javAba Ape to bI vAvuM. mAtA pitAne dIkarA para vizvAsa che ke mAro ja che. mArI sevA karaze. ema tamAre sahakArI maMDaLI e gAmanI mAtA ja che. enA upara vizvAsa rAkhavo joIe. emAM vyaktigata naphA nukasAnanuM hita na jotAM gAmanuM ja hita jovuM joIe. sahakArI maMDaLImAM vyaktine na jovI. paNa sAmudAyika lAbha jovA joIe. huM kyA moDhe bahAra kahI zakuM ke, amAre tyAM naitika rIte maMDaLo cAle che ? sosAyaTIe kyAM bhUla karI, kyAM kALAM kAma karyA e dareka sabhya vicAravuM joIe. je ApaNe nIti rAkhIzuM to kudarata ApaNane madada karavAnI che. dA.ta. ApaNe juvAranA bInI jarUra hatI, to sarakAre ghauMnA badalAmAM pUrI pADI e kAMI nAnI sUnI vAta nathI. 12 rUpiye juvAra maLatI nahotI te ApaNane 5 ke 6 rUpiye maLe ? e kAMI ochuM che ? A ApaNI pramANikatAne lIdhe banyuM che. tamo sau sahakArI maMDaLIne dareka rIte madada karajo. karazo to sukhI thazo. tA. 5-8-1951 : ' ravizaMkaradAdA Aje AvyA hatA. emaNe keTalIka agatyanI vAto karatAM jaNAvyuM ke siddhAMta ane vahevArakuzaLatA e bemAM Abha jamInano phera che. ApaNe Aje evuM mAnatA thaI gayA chIe ke vyavahAramAM siddhAMta na cAle. vahevArakuzaLa mANasa sAro gaNAya. rAjakAraNamAM paNa evA ja mANasanI pasaMdagI karavAmAM Ave che. AthI saMsthAnuM teja jhAMkhuM paDe che. vahevArakuzaLa mANasa eka DagaluM bharaze pachI bIjuM sAcavIne mUkaze. siddhAMtavAdI bhUsako mAraze. pativratA strI ziyaLa lUMTAya tyAre ema nA vicAre ke, eka vakhata bhale lUMTAI jAya. jIvatI rahIza to vadhAre dharma pALI zakIza. siddhAMtavAdI maravAnuM ja pasaMda karaze. sudhanavA telanI kaDhAImAM paDyo te siddhAMta khAtara vyahavArakuzaLa hota to bIjo vicAra karata, siddhAMtavALo marada mANasa lAkha kamAto haze to mahattva Apaze. paNa vyavahAra kuzaLa mANasa mAthuM salAmata che ne ema bhale nAka kapAya ema gaNatarI karaze. gAMdhIjInI hAjarImAM eka vakhata viSaya vicAriNI samitinI beThaka hatI. te vakhate gokaLadAsa vakIlanI TikiTa laIne naTavaralAla vyAsa aMdara 24 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvyA. jIvaNalAla dIvAne TikiTa ceka karIne bApune TikiTa soMpI dIdhI. A jIvaNalAlAne jayAre kAma nahotuM maLatuM tyAre gokaLadAse ja apAvavAmAM bahu madada karelI chatAM satyanI vAta emaNe na chUpAvI. bApune A joI khUba duHkha thayuM ane bIje divase navajIvanamAM moTo lekha lakhI nAkhyo. mArA ja mANaso corI kare e keTalI adhogati ? Avo ja bIjo prasaMga kastUrabAno che. koIe pAMca rUpiyA ApyA. bAe kanune ApavA rAkhyA. bApune khabara paDI, ane navajIvanamAM lekha lAbI nAkhyo, ke mArA gharamAM kastUrabAe corI karI. A vAMcIne abbAsa taiyabajI doDI AvyA. bApune Thapako Apyo. Ane tame corI kaho cho? paNa jyAre bApue samajaNa pADI tyAre e khabara paDI. emane paNa eka prasaMga yAda AvI gayo. potAnAM patnI sekaMDa klAsanI TikiTa laI masApharIe gayAM hatAM. paNa garadI bahu hatI. eTale phasTa klAsamAM besI gayAM. abbAsajIne khabara paDI. eTale emaNe menejarane tAra karyo. A bhala thaI che. huM bhADuM cUkavI daIza. temane lAgyuM ke cekara tapAsa karaze ane jANaze to amArA kuTuMbanI Abaru keTalI raheze ? 14-11-11 : bhaDiyAda (cAturmAsa pUrNAhuti) bhaDiyAda cAturmAsano Aje chello divasa hato. lokothI osarI cikkAra bharAI gaI hatI. bahenonI saMkhyA vadhAre hatI. badhAMne vidAyanuM duHkha hatuM. barAbara traNane paMdara miniTe mahArAjazrI taiyAra thaIne na dara AvyA. saraghasa AkAre sau goThavAI gayAM. gAmamAM pharIne pAdare AvyA. ahIM vidyArthIoe svAgata karyuM. eka vRkSa nIce sabhA thaI. prathama garAsiyA bhAIoe potAthI kaMIka aviveka ke bhUla thaI hoya to tenI kSamA mAgI. gAma taraphathI paNa cAturmAsa daramyAna koI kSati thaI hoya to kSamA mAgI. mahArAjazrIe gAmanAM prema ane Adarano ullekha karyo ane kahyuM : mArA dilamAM koI tarapha dveSa nathI. kadAya koIne kaMI kahevAyuM hoya to paNa tenA kalyANanI daSTi rAkhIne kahyuM haze. chatAM koInuM dila dubhAyuM hoya to temaNe kSamA mAgI. sau gadgadita thaI gayAM ane ame vidAya lIdhI. sAdhutAnI pagadaMDI
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 14-11-1951 : kasIMdrA bhaDiyAdathI vihAra karI kAsIMdrA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. nivAsa maMdiramAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI lokoe koMgresane mata ApavAno TharAva karyo. rAyasaMgagaDhanA bhAIoe paNa koMgresane ja mata ApavA TharAva karyo hato. tA. 15-11-1951 : umaragaDha kAsIMdrAthI nIkaLI umaragaDha AvyA. aMtara be mAIla haze. utAro lakSmaNabhAInA meDA para rAkhyo hato. ahIM kurezIbhAI, jayaMtIbhAI, phUlajIbhAI vagere AvyA hatA. jAherasabhA sArI thaI. tA. 16-11-151 : gAMpha umaragaDhathI nIkaLI gAMpha AvyA. aMtara doDha mAIla haze. gAma lokoe svAgata karyuM. utAro caMdrazaMkarabhAIne tyAM rAkhyo hato. bapore gAMpha ThAkorasAheba sAthe carcA karI hatI. bapore traNa vAgye bahenonI sabhA ThAkorasAhebane baMgale rAkhI hatI. rAtre jAherasabhA rAkhI hatI. A sabhAmAM mahArAjazrIe dharma kone kahevo, te viSaya upara pravacana karatAM jaNAvyuM ke, je kriyA dvArA kalyANa thAya abhyadaya vizeSa pragati thAya, te dharma. abhi-udayano saMbaMdha bahAra sAthe ane kalyANano saMbaMdha aMtara sAthe che. aMtara bahAra kalyANa thAya, paNa jyAre baMne vacce pasaMdagI karavAnI Ave tyAre mahApuruSoe kahyuM, kalyANanI pasaMdagI karaje. jarA vyavahArika rIte joIe to, kahevAya ke tuM satyanI khevanA rAkhaje vyavahAranI nahIM. Izukhriste joyuM ke, jo kharI muzIbata hoya to te garIba tavaMgaranI che. temaNe eka bAju mUDIvAdano virodha karyo eTale sudhI ke soyanA nAkAmAMthI UMTa nIkaLI jAya, paNa mUDIvAdane svarga nahI maLe. daridro tame AnaMda pAmo. tamAre mATe svarga khulluM che. emane kaMI mUDIdAranI sAme vera nahotuM. pachI kahyuM je bhAIo mArI najIka Avela che temane kahevAnuM che ke koI tamArA DAbA gAla upara tamAco mAre to, jamaNo paNa dharI deje. kAraNa ke e sattAmAM cakacUra banyAM che. jo tame sAmano karazo to enuM aMtara hAlaze nahi. paNa sahana karazo to temanI sAdhutAnI pagadaMDI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA bIjA loko chUTA paDI jaze. bhale e pote nA hAle. bIjI vAta karI ke tamAro Dagalo mAge tene koTa ApI dejo. evI sthiti UbhI - karI dejo ke, tene Dagalo mAgavAnuM mana nA thAya. mAgavuM e paNa adharma e sAbita karavAnuM che. eziyAnI A saMskRti che. garIbAI e kaMI yakRpA nathI. enI pratiSThA thAya to pachI kaMI karavAnuM rahetuM nathI. hajharata sAhebanA vakhatamAM gulAmIe barAbara sthAna lIdhuM hatuM. ne gulAmaDI gaNatAM. tyAre temaNe kahyuM : traNa strIo karI zakAya. jayAM vadhAre nahi. emane strIo tarapha keTaluM sanmAna jAgyuM haze ? kipaNe siddhAMto tarapha nathI jotAM paNa vigato tarapha vadhu joIe chIe. eTale bhUlo vadhAre dekhAya che. guNo dekhAtA nathI. ane ethI grahaNa paNa zakatAM nathI. gA" emaNe yuddho khelyAM, eTaluM ja nahi, sakriya sAtha laIne eka payagaMbara ke jyAre temane yuddha karavAM paDyAM haze, tyAre emanuM kALajuM keTaluM kaMpyuM che? paNa sthiti evI haze eTale anyAyano sAmano karavA mATe jehAda mATe temane tema karavuM paDyuM haze. (dharma khAtara karela yuddha). mahAvIre sADAbAra varSa tapazcaryA karIne kahyuM : jagatanA lokoe badhA sAthe samanvaya karatAM zIkhavuM joIe jo tame laDyA ja karazo to sAcuM tattva tamane nahi maLe. dareka jaNa potapotAnI kakSAe sAcA paNa che ane jUThA paNa che. sAro bhAva laIne AgaLa vadhazo to sukhI thazo. kadAca ahiMsA nahIM hoya to cAlaze, yuddhane biradAza karI laIza; paNa syAdavAda vagara huM nahi calAvI lauM. cAvala ane cokhA eka ja che. paNa, judA judA dRSTibiMdu che. temAMthI saccAI bahAra lAvo. khoTAMne khoTuM kahevAthI te sAro banavAno nathI. zaMkarAcArye siddha karI ApyuM, brahma satya, jagata mithyA che. mAyA ane jagata eka che. buddha bhagavAne kahyuM, jayAre tamo mAyAmAM aMdha thaI gayAM cho tyAre tamane AtmAnI vAta kevI rIte karuM ? eTale atyAre to tamAre vyavahAra zuddhi zIkhavA koI sevAdharma bajAvavo rahyo. rAma ane kRSNanAM daSTAMto to adbhuta che. jo hiMsA e adharma ja hoya to pachI e puruSane bhagavAna kaMI rIte kahI zakAya tyAre sAdhutAnI pagadaMDI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahApuruSoe kahyuM, tamArI buddhine kaso. nA samajAya to emanI lIlA che, ema mAno paNa doSa nA kADho. emaNe vAlIne mAryo, rAvaNane mAryo-gItAmAM kahyuM : jenI buddhi lipAtI nathI. evo mANasa AkhA jagatane haNe te paNa baMdhAto nathI. vAsudeva laDAImAM jAya che. niHzastranI rIte laDe che. paNa be vakhata zastra pakaDe che. tyAre ApaNane navAI lAge che. jyAre pAMDavo hAravAnI taiyArImAM hatA tyAre 'naro vA kuMjaro vA' yudhiSThira mukhe kahevaDAvyuM ane eka vakhata sudarzana paNa UMcuM karyuM. bApujIe kahyuM, satyanA bhoge duniyAnuM rAjya Ave to paNa huM nA svIkAruM. temaNe ahiMsAne kSamya mAnI paNa asatyane nA calAvI lIdhuM. satyanA upAsaka hovA chatAM, jyAre jelamAM temaNe mejaralumalIe chApAMnA kaTiMgo kApIne (hiMsAnAM) batAvyAM, tyAre temaNe kahyuM A vAta eka taraphI che nyAya na ApI zakuM. sarakAre hiMsA thAya tene mATe kAraNa ApyuM che. matalaba ke, viveka vAparavo paDe. nyAyamAM niSThura thaIne sAcane sAcavatA arjuna drauNa sAme e hisAbe ja laDyA. jyAre jyAre ciMtana karIe tyAre be vastu sAme rAkhavI joIe. kaI vastumAM nukasAna ochuM che. dA.ta. eka dardI che. oparezanathI darda maTe tema che. ane davA kAragata thatI nathI to ApaNe zuM karIzuM ! thoDuM duHkha veThIne paNa oparezana karAvIe chIe. Ama keTalIka bAbatomAM oparezana karavuM paDe che. mahAbhAratanuM yuddha joIe. pAMca gAma paNa nA ApyAM. ahamano koI pAra na rahyo tyAre vAsudevane yuddhanI salAha ApavI paDI. arjunane kahyuM, tuM mohathI dUra thA, samatva prApta karIne sudRDha thA. tArAM mArAM na mAna, Aje mUDIvAda ane gAmaDAM vacce laDAI che. zahero ane gAmaDAM vacce laDAI che. te vakhate ApaNuM magaja ThekANe rAkhIne AgekUca karavAnI che. tA. 17-11-1951 : zelA .... gAMphathI nIkaLI zailA AvyA. aMtara be mAIla haze. ahIM rAtrisabhA rAkhI hatI. 28 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18-11-1951 : AMmaLI zelAthI AMmaLI AvyA. aMtara traNa mAIla haze. rAtre jAhera sabhA thaI hatI. tA. 19-20-1951 : pIpaLI AmaLIthI pIMpaLI AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. jayaMtIbhAI zAha tathA phUlajIbhAI maLavA AvyA hatA. 1. 21-22-11-1951 : pacchama pIMpaLIthI nIkaLI pacchama AvyA aMtara cAra mAIla haze. utAro sAvajanika sthaLe rAkhyo hato. rAtre sabhAmAM premajIbhAI ravajIbhAI ane nA AgevAno paNa AvyA hatA. eka divasa ahIMnA harijanavAsamAM sabhA rAkhI hatI. a. 23-11-1951 : miyALA pacchamathI nIkaLI kamiyALA AvyA. aMtara traNa mAIla rAtre jAherasabhA thaI. tA. 24-11-1951 : dhanALA kamiyALAthI dhanALA AvyA. aMtara aDhI mAIla, utAro mukhInA makAnamAM rAkhyo. rAtre jAherasabhA thaI. bapore hirajanavAsanI mulAkAta laI temanAM sukha duHkha sAMbhaLyAM hatAM. tA. 25-11-1951 : phedarA dhanALAthI phedarA AvyA. aMtara sADAtraNa mAIla haze. utA2o moTI daherImAM rAkhyo. ahIM kurezIbhAI maLavA AvyA hatA. tA. 26-11-1951 : phatehapura phedarAthI phatehapura AvyA. aMtara cha mAIla haze. utA2o corAmAM rAkhyo. kurezIbhAI paNa pravAsamAM sAthe hatA. hamaNAM cUMTaNI AvatI hovAthI jAherasabhAmAM dararoja cUMTaNInI ja vAto mukhya cAle che. ane temAM satya, ahiMsAnI dRSTie naitika dRSTithI cAlato kaoNMgresa pakSa che, sAdhutAnI pagadaMDI 29
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kurezIbhAIne kaoNMgresa pakSe potAnA umedavAra tarIke UbhA rAkhyA che. saMsthAnA pramukha paNa che. kaoNMgresane mata zA mATe Apavo ? e sarvAMgI dRSTithI mahArAjazrI samajAve che. tA. 27-11-1951 : khastA phatehapurathI nIkaLI harapura thoDuM rokAI khastA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utA2o darabArI utArAmAM rAkhyo hato. rAtrisabhAmAM saue kaoNMgresane mata ApavAnuM jAhera karyuM hatuM. A gAma vAMkAnera yuvarAjanuM InAmI gAma che. tA. 28-11-1951 : khaDoLa khastAthI khaDoLa AvyA aMtara doDha mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. gAme svAgata karyuM. ahIM pravacanamAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, mANasa jyAre kAma karavA taiyAra thAya che, te vakhate tenAmAM vega vadhAre hoya che. jema nadInuM pANI prathama pAchaLanA dhakkAthI vegathI vahe che. tema mANasane paNa jyAre vega Ave che, tyAre te jhaDapI cAle che. paNa jo tenI sAme koI siddhAMta nA hoya, koI cokkasa Adarza nahIM hoya to te thAkI jaze. AvuM ja kAryakaronuM che. jyAre koI saMsthA zarU karavAnI IcchA thAya che, tyAre kAryakartAo khUba utsAhita hoya che, paNa pachI divaso jatA jAya che, vighno muzkelIo AvatI jAya che, tema tema vega ocho thato jAya che. vargo, samudAyo DhIlA paDIne bhAgI jAya che. tenuM kAraNa tamane samajAyuM haze. saMpradAyonuM paNa evuM ja bane che. je saMpradAyanI pachavADe zakti ane siMcana cAlu rahyuM che, e ja jAgrata rahI zakyo che. hajAro varasothI keTalAka saMpradAya cAlu rahyA che. enuM kAraNa tenA bhakto ane baLa ApanAra sadguruo che. khristanA Adarzo bahu UMcA che. UMcA gaNyAM, jema ke DAbAgAle tamAco mAre to jamaNo dharI deje. evuM kahenAra bAIbalane tenI prajA keTaluM mAnaze ? koI vyakti nIkaLaze kharI ? paNa Akho saMpradAya judI ja rIte cAle che. tevI ja rIte kurAnane vAMcanArI prajA kAzmIramAM paNa che, ane pAkistAnamAM paNa che. rAmarAjya ane bIjA saMgho ApaNe tyAM che. rAjakAraNanI sAthe vAsudevanA anuyAyIo 30 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ joDAyA che. tenI pAchaLa dharmanuM pIThabaLa che. A sAcuM che ke jukuM ? te aMge eka savAla Ubho thayo che. jo badhe ja sAco hoya to eka pakSane anyAya thAya che. binadhArmika rAjya mAnIne pracAra kare che. jyAre bhArata potAnI dharmanI kasoTI karIne AgaLa vadhe che. tevI rIte ahIM tAlukadAra bhAIone bene be cAra jevI koMgresanI vAta samajAtI nathI. IMgleDa pAse baLa che. amerikA pAse dhana che, sattA che. paNa Aje je tAvaNI thaI rahI che e kasoTImAM koI sattA nahIM Take. sattAzAhIne daulatazAhI Aje TakI nahi zake. garIbo tarapha jenI amIdraSTi haze, mAnavajAta tarapha hamadardI haze tevA dezo AgaLa vadhI zakaze. eziyAmAM evI sthiti Aje joI rahyA chIe pAkistAna paNa jo e dizAmAM jaze to thoDA ja vakhatamAM AgaLa AvI jaze. jo AdhyAtmika baLa nahi hoya, koI cokkasa siddhAMta nahIM hoya to game tevo mahAna deza ke prajA tUTI paDavAnAM che. A vastu saue khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevI che. to ja duniyA laDAIthI aTakI jaze. sainya pAchaLanA vaparAtA lAkho rUpiyA bacI jaze. paNa A vAta sahelI nathI. tA. 28-11-1951 : sayA khaDoLathI rAyakA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo. rAtrIsabhAmAM navalabhAI zAha AvyA hatA. tA. 29-30 thI 1-12-151 : aDavALa rAyakAthI aDavALa AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro ravajI paTelane tyAM rAkhyo hato. ahIM darabAronI vastI ghaNI che. prajA temanAthI dabAyelI che. eka divasa harijanavAsamAM sabhA rAkhI hatI. tA. 2-12-151 ? saravALa aDavALathI nIkaLI saravALa AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo. rAtrIsabhA sArI thaI. tA. 3-12-1951 : bAjaraDA saravALathI nIkaLI bAjaraDA AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. sAdhutAnI pagadaMDI 31
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 4-5-12-151 : moTA trADiyA bAjaraDAthI nIkaLI moTA trADiyA AvyA. aMtara cAra mAIla. utAro jIvAbhAI zeThane tyAM rAkhyo hato. tA. 6-12-1951 : nAnA trADiyA moTA trADiyAthI nIkaLI sAMjanA nAnA trADiyA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro maMdiramAM rAkhyo hato. rAtre jAhera sabhA thaI. matadAna karavA aMge gAmamAM saMpa na dekhAyo te vize prAsaMgika kahevAyuM. tA. 7-12-1951 : jhAMjharakA nAnA trADiyAthI jhAMjharakA AvyA. aMtara cAra mAIla haze utAro eka makAnamAM rAkhyo hato. ahIM harijanonuM prakhyAta maMdira che. gujarAtamAM sauthI moTI jagyA che. saMcAlaka lAladAsajI mahArAja che. mukhya kAryakara maNibhAI zIvalAla che. rAtrIsabhA sArI thaI hatI. tA. 8-12-1951 H cAroDiyA jhAMjharakAthI cAroDiyA AvyA aMtara be mAIla haze. utAro maMdiramAM rAkhyo hato. baporanA lokone bolAvI vAto karI. A sabhAmAM lokoe koMgresane mata ApavA TharAva karyo hato. tA. 9-12-151 H chasIyALA cAroDiyAthI chasIyALA thaI galazANA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro svAmInArAyaNa maMdiramAM rAkhyo. rAtre jAhera sabhA thaI. tA. 10-12-151 : vAgaDa galazANAthI nIkaLI vAgaDa AvyA, aMtara eka mAIla utAro nAnabhAIne utAre rAkhyo ahIM kurezIbhAI maLavA AvyA hatA. ahIMnI jAherasabhAmAM bolatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke - eka sthaLe jaina sUtromAM Ave che ke, jema khoTI rIte zastrane pakaDyuM hoya to e ApaNA ja hAthane lAge che. ghaNI vAra sAMbhaLyuM che ke, baMdUka UMdhI pakaDANI hoya to goLI prathama e pakaDanArane vAge che. talavAra avaLI pakaDAya to ApaNA ja hAtha kApe che. evI ja rIte pote pakaveluM 32 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhera jo kALajI nA rAkho to potAne ja mAre che. tevI rIte dharma paNa vivekapUrNa nahi pALe to te potAne ja mAre che. potAno saMhAra kare che. ane te paNa evI kALajIpUrvaka kare che ke, teno khyAla suddhAM Avato nathI. hiMdu muslima dharmamAM ema banyuM che. eka varga ke koma taddana UlaTe mArge cAlatI hoya to paNa enA UlaTA mArge javAmAM koI ne koI nimitta bhaLeluM haze. pachI te bhaya hoya, lAlaca hoya ke Arthika kAraNo hoya, AkhA varga ne varga evI rIte UlaTe mArge gayA che. paNa jene ghaDatara karavuM che, sAco dharma pALavo che, te to judo ja rasto leze. e vikhUTAM paDelAMo tarapha vadhu dhyAna Apaze. koI paNa hetu mATe thoDuM Ama tema karIzuM to cAlaze, ema jo vicAraze to ApaNo ja dharma koI divasa ApaNane mAraze. gAMdhIjIe joyuM ke hiMdu muslima komIkalaho e koI be komonA nathI. emAM ghaNAM kAraNo samAyelAM hatAM. samAja to gatAnugati cAle che. gaI kAle mukhIe kahyuM, mArA ghauM A pagI ja laI gayo che. eTale meM jAra-juvAra paDAvI lIdhI che. AnI pAchaLa evI mAnyatA hoya che ke pagI ja corI kare, bIjA hAjara nahi eTale kAyado hAthamAM lIdho. A pUrvagrahanuM pariNAma che. zAhabuddIna ghorI ane auraMgajhebano ItihAsa ApaNA magajamAM ThAMsI ThAMsIne bharI devAmAM Avyo che. akabara ane bIjA sArA rAjAono ItihAsa navIna dRSTie mUkavo joIe. e mukAto nathI. gAMdhIjI e jherane pI gayA. hajI paNa loko kahe che, ke gAMdhIjIe pAkistAnane laDavA paisA apAvyA. jo na marAyA hota to ethI vadhAre hiMduo raMjAData. A keTalI adhamadazA che, teno namUno che. sadbhAgye rAjAo, zIkho, dalito, gAMdhIjInA ja pariNAme alaga paDatAM rahI gayAM. nahi to keTalAM IstAna pedA thAta, e kahI nA zakata. ane tyAre eka IstAne ATaluM nukasAna karyuM ethI vadhAre nukasAna zuM nA karata? pAkistAne dhAryuM haze ke, ame svarga utArIzuM, paNa tema nA karI zakyA. haju asaMtoSanI javALA tyAM baLe che. koI ThekANuM karyuM nathI. hiMdanA muslimo A vAta samajI gayA che. emAMnA thoDA ghaNA ardhadagdha haze, paNa e samajI jaze. kAzamIra eTalA mATe ja bhArata sAthe joDAvA Icche che. chatAM haju loko sAputAnI pagadaMDI 33
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiMda, pAkistAnanI ekatAnI vAto kare che. aMtaramAM pheSa bharyo che. eTale e kevI rIte banI zakavAnuM che? eTale lAyaka muslima hoya temane ApaNe apanAvI levA joIe. temane ApaNA jeTalA ja adhikAro maLavA joIe. janatAne AkhI vAta samajAvI joIe. sAmAnya prajA to gatAnugata cAlatI hoya che. A cUMTaNI kALa vakhate prajAnuM ghaNI jAtanuM ghaDatara thavAnuM che. sevakoe A taka jhaDapI levI joIe. tA. 12-12-1951 H guMjAra vAgaDathI nIkaLI guMjAra AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro utArAmAM rAkhyo hato. A gAma libaDI ThAkora sAhebanA nAnAbhAInuM che. ahIM zrI morArajIbhAI desAI (muMbaI rAjayamaMtrI) mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. mahArAjanI sAthe vAto thaI. jAhera sabhA paNa thaI. gAme koMgresane mata ApavA TharAva karyo hato. tA. 13-12-1951 : aNiyArI-bhImajI guMjArathI nIkaLI aNiyArI-bhImajI AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro naTubhA rANubhAno meDo rAkhyo hato. baporanA jAhera sabhA thaI. koMgresane mata ApavA TharAvo thayA hatA. ahIM sarakAra taraphathI Una vaNavAnI tAlImazALA calAvavAmAM Ave che. tA. 13-12-1951 : sAlAsara aNiyArIthI nIkaLI sAMjanA sAlAsara AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. utAro jaina maMdiramAM rAkhyo hato. rAtre jAhera sabhA thaI hatI. tA. 14-12-1951 : UMcaDI sAlAsarathI UMcaDI AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro darabArI utArAmAM rAkhyo hato. dvArakAdAsabhAI maLavA AvyA hatA. (cUMTaNInA eka pakSa umedavAra) temanI sAthe keTalIka vAto thaI. paNa teo potAnA manamAM pUrvagraha bAMdhIne AvelA. eTale AkSepAtmaka vAto karI. gusse thayelA hatA eTale jarA garamAgarama carcA thayelI. cUMTaNImAM ekabAju karazIbhAI koMgresa taraphathI UbhA rahelA che to sAme pakSe teo UbhelA hatA. 34 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-12-151 : caMdaravA UMcaDIthI ja caMdaravA AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. bapore sabhA thaI. lokoe kaoNMgresane mata ApavAno TharAva karyo hato. tA. 15-12-1951 : vejalaka caMdaravAthI nIkaLI sAMjanA vejalakA AvyA. aMtara eka mAIla haze utAro darabArI utAre rAkhyo hato. ahIM popaTalAla DelIvALA (baravALA) maLavA AvyA hatA. tA. 16-12-1951 : suMdariyANA vejalakAthI nIkaLI suMdariyANA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. sabhA corAmAM rAkhI. DelIvALA amArI sAthe pravAsamAM joDAyA hatA. gAma koMgresa taraphI che. tA. 17,18-12-1951 H jALIlA suMdariyANAthI jALIlA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. baMne divasa sabhA sArI thaI. tA. 19/20-12-151 : khasa jALIlAthI khasa AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro khAlI makAnamAM rAkhyo hato. ahIM prAtaHpravacanamAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, manuSyanuM mana e eka evI mUDI che ke je mUDIne dharmathI ja sAcavI zakAya. paNa dharmano sAmAnya artha dhAraNa karavuM te thAya che. tevI ja rIte viziSTa rIte je zarIra che, tenuM dhAraNa karavuM ane je caitanya che tenuM dhyAna rAkhIne, na to te sukhazIlyA tarapha cAlyo jAya, na to te kaSTavALo bane. yuktAhAra vihArasya' :...samatva, sacavAya rahe te rIte rAkhavuM. pAralaukika kalyANane mATe kahevAmAM AvyuM tenI sAthe atyAranI sthitimAM zreya kema thAya, te kahevAmAM AvyuM. niHzreyaH jo khyAlamAM rAkhI cAlavAnI vAta thAya te ja kharI vAta che ane te jIva mAtrane lAgu paDe che. dA.ta. sAdhutAnI pagadaMDI 3pa
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka kalyANavAhI puruSa game tyAM beTho haze topaNa satata e vicAra karaze ke huM jyAM beTho chuM tyAM bIjAnuM kalyANa thAya che ke nahi. jo bIjAnuM kalyANa nahi thAya to mAruM kalyANa thavAnuM nathI. nyUTane gurutvAkarSaNano siddhAMta khoLI kADhyo. A eka siddhAMta AkhA vizvane lAgu paDe che. mAnavajAtanuM kalyANa karavAnI bhAvanA haze to prANImAtranuM kalyANa thavAnuM che. abhyudaya ane niHzreyaH sthApI zakAze. ene satya ane ahiMsAthI meLavI zakAya. darekanA uparanAM satya judAM haze, ziyALo, unALo Rtu pramANe kapaDAM badalavA paDe. ziyALAmAM tRSA lAge tethI unALAmAM vadhAre lAge. IrAnamAM koI bhUmikA nahotI. eTale kUvAmAM zabane nAkhyuM. arabastAnamAM lAkaDAM ochAM eTale daphanAvyuM ahIM jamIna ochI eTale bALavAnuM thayuM. badhAno hetu gaMdakI nA phelAya te rIte zabano nikAla karavo e che. A khyAla ApaNI sAme haze, to badhAnI sAthe premathI jIvI zakIzuM. jyAre dharmanAM mULabhUta tattvo khovAI jAya che, tyAre mULabhUta siddhAMta sAcavI rAkhI, navI prakriyAne goThavavI paDe che. teno artha e nathI ke thatI kriyAne choDavI, paNa mukhya vAta sAcavIzuM to vAMdho nahi Ave. A chellA varSothI mULabhAvane bhUlIne uparanA khokhA mATe jhaghaDA cAlyA kare che. cotha, pAMcama, jevI tithi mATe jhaghaDA kare che. eka divasanI prakriyAbhedane sahana karI zakato nathI. jIva janAvara mATe ahIMyAM pALavA laDIzuM, paNa kALA bajAra, anIti, cAlatAM haze, tene mATe koI ciMtA nathI karatAM, A sthitithI samAja cuMthAI jAya che. pahelAM ApaNe tyAM koI paNa jAtano mANasa hoya paNa anyAyathI cAlato hoya to tene koI ne koI kahenAra maLatuM. have judI ja sthiti che. koI kALA bajAra karIne 500 rU. dharmAdA Apaze. to enI bhUlo choDIne tene dharmavIra kahevAze. dharmanA baMdhana samAjanA baMdhana badhAMya paisAne khAtara choDI dIdhAM che. dharmaguruoe koIe dhyAna ApyuM nathI. evA vakhate gAMdhIjI pAkyA, temaNe dharmane navuM svarUpa ApyuM. bhedAbhedane emaNe dUra karAvyA. koI paNa dharmasaMsthAe dharmane mATe ATalo bhoga Apyo nathI. eTalo bhoga kaoNMgrese Apyo che. hiMdu muslima jhadhaDAmAM gAMdhIjI homAyAM. emaNe mAnyuM 36 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke muslimano dharma judo nathI. allAha eka ja che. cAvala, cokhAnA jhaghaDA che. temaja je dharmamAM gAyone kApavI e adharma che. arabastAnamAM jema UMTanI jarUra che to kApatAM nathI. tyAM jarUra che. evI jarUra ahIM gAyonI che. mATe nA kApavI. paNa e vAta samajAvavA mATe emanA dilamAM praveza karavo joIe. dUrathI upadeza nA ApI zakAya. kadAca dUra karIzuM to paNa enI vRtti badalAI nathI tyAM sudhI e pApa karmathI aTakI zakavAnAM nathI. ApaNe jeTalI upekSA karI che teTaluM ja nukasAna thayuM che. hamaNAM javAharalAle kahyuM ke huM hiMdu mahAsabhAnuM nAma sAMbhaLuM chuM ne mAruM moDhuM kaDavuM thaI jAya che. A vAtano bhAva samajavA jevo che. akhaMDa bhArata joIe. te Aje musalamAnane nAme bahAra Ave che. kAle mahArASTrIyana nAme pachI brAhmaNa ke pATIdArane nAme bahAra Avaze. rAjAzAhI paNa eTalA ja mATe bahAra paDI che. mUDIvAda paNa eTalA ja mATe bahAra paDyo che. nAma bhale judAM Apo. koIne khyAla paNa nathI ke ApaNe kyAM jaI rahyA chIe. Aje duniyAmAM joIzuM to be bhAga spaSTa paDI gayA che. eka bAju mUDIvAdI dezo bIjI bAju goLIthI sarakhA karavAnA dhyeyavALAM baLo khaDAM che. A baLo khoTAM che. tenI vacce taTastha rahIne saMdhi karAvIne sAco rAha batAvavAnuM kAma hidane mAthe AvI paDyuM che. duniyA A cUMTaNI sAme mITa mAMDIne joI rahI che. eTale bhAratanI prajAnI kasoTI thavAnI che. bapore sabhA karI. sAMjanA bagaDa AvyA. aMtara be mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. kurezIbhAI vagere AvyA hatA. tA. 21-12-1951 : godhAvaTI bagaDathI nIkaLI godhAvaTI AvyA. aMtara traNa mAIla haze. loko sAthe vAto karI. sAMjanA gUMdA gAme AvyA. aMtara be mAIla haze. utAro utArAmAM rAkhyo. rAtre sabhA rAkhI hatI. tA. 22,23-12-1951 H khAMbhaDA godhAvaTIthI nIkaLI khAMbhaDA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. rAtre sabhA rAkhI. sAdhutAnI pagadaMDI 37
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 24-12-1951 : kuMDaLa khAMbhaDAthI nIkaLI belA AvyA. aMtara be mAIla haze. utArAmAM sabhA thaI. sAMjanA belAthI kuMDaLa AvyA. aMtara aDhI mAIla utAro darabArI utArAmAM rAkhyo. rAtre jAherasabhA thaI. tA. 25 thI 27-12-1951 : baravALA kuMDaLathI nIkaLI baravALA AvyA. aMtara be mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo. rAtre jAherasabhAmAM loko moTI saMkhyAmAM AvyA hatA. bIje divase savAranA musalamAnonI sabhA rAkhI hatI. baporanA vidyArthIonI sabhA rAkhI hatI. eka divasa harijanavAsamAM sabhA rAkhI hatI. traNa rAtrisabhA thaI. temAM mahArAjazrIe dharma ane rAjakAraNano saMbaMdha sArI rIte samajAvyo hato. tA. 28-12-1951 : rojita baravALAthI rojita AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. ahIM saurASTranA mukhya pradhAna zrI ucharaMgarAya Dhebara maLavA AvyA hatA. rAtri sabhAmAM gorAsunA vazrAmabhAI tathA karasanabhAI, bhaDiyAdanA DaoNkTara vagere AvelA. sabhA pUrI thayA pachI DaoNkTare be zabda bolavA devA mahArAjazrI pAse mAgaNI karI. mahArAjazrIe sahaja sUcana karyuM ke vitaMDAvAda nA thAya e jojo. ane daza miniTamAM pUruM karajo. teo bolavA UbhA thayA. kurezIbhAI dhaMdhUkAnA vatanI nathI. vagere kahyuM. pachI mahArAjazrIe javAba ApavA mAMDyo. eTale e lokone lAgyuM ke amane bolavA devA nathI mAgatA. eTale ja cAlatA thayA. becAra bIjA bhAIo paNa sAthe gayA. temano hetu kadAca sabhA toDavAno haze. paNa gAma saMpIlu ane kaoNMgresa taraphI hovAthI kaMI vaLyuM nahi. tA. 29-12-1951 : polArapura rojitathI nIkaLI polArapura AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. ahIMthI najIka bhImanAthanI prakhyAta jagyA che. tyAM bAra varSe moTo meLo bharAya che. jUnA vakhatanuM mahAdevanuM maMdira che. ane jhAra nAmanuM eka jUnuM moTuM vRkSa che. sAdhutAnI pagadaMDI 38
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 30-12-1951 : tagaDI polArapurathI tagaDI AvyA. aMtara sADAcAra mAIla haze. rAtrisabhA parI thayA pachI eka bhAIe UbhA thaI prazna pUchavA mADyAM. gAmanA bhaTTajIe kahyuM : gAma tamArI vAta sAMbhaLavA mAgatuM nathI. ame to mahArAjazrIne sAMbhaLavA AvyA chIe. ema kahI badhA loko UbhA thaI gayA. gAmano saMpa sAro jaNAyo. tA. 31-12-1951 : bhalagAmaDA tagaDIthI nIkaLI bhalagAmaDA AvyA. aMtara doDha mAIla utAro corAmAM rAkhyo. loko sAthe sArI vAto thaI. 1952 tA. 1-1-1952 : A bhalagAmaDAMthI nIkaLI Akaru AvyA. aMtara be mAIla haze. ahIM dhaMdhUkA tAlukAnA AgevAnonI eka sabhA rAkhI hatI. lagabhaga 81 gAmanA AgevAno AvyA hatA. kurezabhAI ane bIjA kAryakaro paNa AvyA hatA. sabhAmAM cUMTaNI aMge keTalAMka sUcano thayAM. ane ApaNA umedavAra jIte te mATe satata puruSArtha karavA jaNAvyuM. sabhAmAM nIce pramANe sUtro bolAvavAmAM AvyAM. hiMdanI AjhAdI lAvyuM koNa ? koMgresa koMgresa. varga meLamAM mAne koNa ? koMgresa kAMgresa. saunA hita vicAre koNa ? koMgresa koMgresa. komIbheda maTADe koNa ? koMgresa kAMgresa. satyadharma samajAve koNa ? koMgresa koMgresa jagaanyAya haTAve koNa ? koMgresa koMgresa. lokazAhI vikasAve koNa ? koMgresa koMgresa, vizvapremamAM mAne koNa ? koMgresa koMgresa. sAdhutAnI pagadaMDI 39
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 2-1-1952 : jiMjara AkarathI nIkaLI jiMjara AvyA. aMtara be mAIla haze. A gAma koMgresa mATe zraddhA dharAvatuM ochuM lAgyuM. tA. 3-1-1952 : kharaDa jijarathI nIkaLI kharaDa AvyA. aMtara be mAIla haze. nivAsa utArAmAM rAkhyo hato. divase harijano, garAsadAro ane koLIbhAIonI ema traNa alaga alaga sabhAo rAkhI hatI rAtre jAhera sabhA thaI. tA. 4-1-1952 : baiThaDiyA kharaDathI nIkaLI koThaDiyA AvyA. aMtara doDha mAIla haze. tA. 5,6-1-1952 : rojagna koThaDiyAthI nIkaLI rojakA AvyA. aMtara doDha mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. rAtre jAhera sabhA thaI. tA. 7 thI 22-1-195ra : dhaMdhUka rojakAthI nIkaLI dhaMdhUkA AvyA. aMtara sADAcAra mAIla haze. utAro jamanAbhAInA DelAmAM rAkhyo hato. bapore cAra vAge jaina lattAmAM sabhA rAkhI hatI. rAtre TAvara cokamAM jAhera sabhA thaI. bIje divase pArekha phaLImAM sabhA rAkhI. paNa saMkhyA ochI hatI. eka rAtre amadAvAdanA meyara zrI cinubhAInI jAhera sabhA thaI. eka divasa prabhudAsa paTavArInI sabhA thaI. chelle mahArAjazranI sabhAmAM kurezIbhAI paNa bolyA hatA. A divase baMne umedavArone jAhera prajAe AmaMtrelA paNa sAme pakSe koI na AvyA. kurezIbhAI hAjara rahyA hatA. tA. 1pamIe cUMTaNI zarU thaI. bapora pachI mahArAjazrI dareka polIMga sTezane AMTo mArI AvyA hatA. musalamAno koMgresane ja mata ApI gayA. tA. 16mIe pariNAma bahAra paDyuM. kurezIbhAI 20,068 mate jItI gayA. sAmA pakSane 12,144 mata maLyA, cUMTaNInA Agale divase ghaNA mANaso goThavAI gayA hatA. eTale vyavasthita kAma thayuM. gAmaDethI kheDUtonAM ToLeToLAM kurezIbhAIne abhinaMdana ApavA AvatAM hatAM. tA. 40 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 mIe rAtre zaherIo taraphathI karazIbhAInA mAnamAM nAstA pANIno meLAvaDo goThavyo hato. temAM kurezIbhAIe suMdara pravacana ApatAM jaNAvyuM ke, have cUMTaNI patI gaI. ApaNe badhA eka thaIne sahakArathI prajAhitanAM kAma karIe. cUMTaNImAM amArI bhUla thaI hoya to baMne pakSane mAnya evuM paMca nImo. e jo bhUla batAvaze to mAphI mAgI tenA paga cUmavA taiyAra chuM. amArAmAMthI koI bhAIe bhUla karI haze, to huM mAphI mAgIza. dvArakAdAsabhAI jyAre paNa amAro sahakAra mAgaze tyAre huM dilathI ApavA taiyAra thaIza. tA. 22mIe khAnabahAdUra IsmAIla desAI taraphathI savAranA 9 vAge pArTI rAkhI hatI. sAMjanA mahArAjazrIe vihAra zarU karyo. vallabhabhAInI vADIe rokAyA hatA. tA. 23-1-15ra : vAgaDa vADIethI vihAra karI vAgaDa AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro rAyasiMhabhAIne utAre rAkhyo hato. tA. 24-1-1952 : barAnIyA vAgaDathI nIkaLI barAnIyA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. nivAsa utArAmAM rAkhyo hato. tA. 25-1-152 : nAganeza barAniyAthI nIkaLI nAganeza AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. aMbubhAI ane haribhAI AvyA hatA. saurASTranuM A gAma che. tenI pharate koTa che. eka pravacanamAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, jema zarIra svastha ke taMdurasta hoya tyAre sAmAnya bImArI jaNAtI nathI kAraNa ke zarIranuM jora bImArIne dabAve che. tevI ja rIte samAjanuM bane che. kaTokaTI hoya che, tyAre e bImArI dekhA de che. sAmAnya saMjogo cAle che tyAre jemake bharatInA prasaMgo AvatAM nathI, paNa evo koI vaMToLa Ave che, tyAre A badhI gaMdakIo bahAra Ave che. A cUMTaNImAM paNa AvuM ja banyuM che. te nahotI AvI tyAre lAgatuM hatuM ke, bahu ja svasthatA ane nIti jaLavAI sAdhutAnI pagadaMDI 41
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ raheze. paNa evuM nathI banyuM. loko khoTA pracAranA bhoga banyA te sAruM narasuM pArakhI na zakyA. upadeza kayo te na kaLI zakyA. gaMdakI to nIce paDelI ja hatI. paNa patharo paDyo eTale DahoLAIne te upara AvI. keTalAkane cUMTaNI e gaMdakI lAgI. ane temAM paDavuM zA mATe e prazna karyo paNa e gaMdakI koI ne koIe ulecavI to paData ja. - A cUMTaNImAM jema gaMdakI AvI tevI ja rIte sArI vastu paNa upara AvI. khyAla AvI gayo ke, janasaMgha ke hiMdu mahAsabhA koI paNa komI saMgha have TakI zakavAnA nathI. bIja nAkhelAM che. te Ugaze kharAM, paNa vadhu phAlaze nahi. rAmarAja upara game tevo moTo mANasa Ubho hoya to paNa janatA jANI zakI, ke emAM komavAda paDelo che. evI ja rIte jenI pAchaLa sAmaMtazAhI paDelI che, evo koI Ubho thAya, pachI te kheDUtasaMghane nAme hoya, lokapakSane nAme hoya ke, game te nAme hoya, paNa janatA jANI jAya che. paNa eka mUDIvAdathI haju duniyA chetarAya che. lAlaco AgaLa TakI zakatAM nathI. ane enA sattAdalAlo potAnA lAbha mATe madada kare che. sAmyavAda ghUrakato Ave che. tene jo navI dRSTithI nahIM joIe to ApaNe hAthe karIne vinAza lAvavAnA chIe. ApaNAM sadbhAgya che ke, amaladArI varga ane bIjA ghaNAM tattvonI ADakhIlI vacce paNa janatAe koMgresane cUMTI kADhI che. bAhya jagatane mATe to te jarUra pahoMcI vaLaze, paNa AMtarika zuddhi mATe ghaNuM karavAnuM raheze badhAno sahakAra jarUrI banaze. paNa kamabhAgya che ke, ImAnadArone haju kazo ja khyAla nathI. sAmAnya dhoraNo upara cAle. eTaluM ja karavAnuM phAve che. A sthiti bhayaMkara che. lokonA rAhata mATe te vicAratA nathI. tumArI taMtramAMthI bahAra nIkaLI nokarI karatA lokone mahattvanA gaNe. to potAnI javAbadArI samaje to bacI zake. Ane mATe bahAra ja rahelAM majabUta kAryakaro asara pADI zake. amaladArI taMtranI jaDatAM UkheDavA mATe thoDuM kaDaka thavuM paDaze. ane janatAe paNa jAgRta rahevuM paDaze. e yogya saMgaThano dvArA potAnI zaktino paraco Apavo paDaze. lAMca ApyA karaze tyAM sudhI amaladAro zI rIte sudharaze. mUDIdArone mAtra paisA khAtara 42 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratiSThA ApyA karazuM to te jAgaze zI rIte ? eTale A badho kAdava kADhavA mATe ApaNe saue kamara kasavAnI jarUra che. badhAM maMDaLo vyavahA2zuddhi maMDaLa, sarvodaya maMDaLa ane racanAtmaka kAryakaroe badhAMe ekaThA thaIne gaMdakI sApha karavA lAgI javuM paDaze. tA. 26 thI 2-2-1952 : rANapura nAganezathI nIkaLI rANapura AvyA. aMtara sADAtraNa mAIla haze. utAro moDhaborDiMgamAM rAkhyo hato. rANapuranA ATha divasanA nivAsa daramiyAna judA judA mANasono saMparka sAdhyo. ahIM kAryakarono ekarAga nathI te mATe rUbarU bolAvI arasaparasa samajUtI ApI. saubhAgyacaMda ane vADIbhAI vacce jhaghaDo che. te patAvavA mATe prayatna karyo. bhUdharabhAI karIne prajAmaMDaLanA pramukha che. temano ane eka mistrIno makAna aMge jhaghaDo hato. temanuM samAdhAna karAvavA prayatna karyo, paNa nA thayo. bIjA aneka matabhedonA prasaMgomAM samAdhAna karavA prayatna karyo. tA. 3-2-1952 : khokharaneza rANapurathI nIkaLI khokharaneza AvyA. aMtara sADAtraNa mAIla haze. utAro maMdiramAM rAkhyo hato. mArI sAthe vidyArthIo AvyA hatA. ravizaMkara mahArAja ahIM maLavA AvyA hatA. sabhA sArI thaI hatI. tA. 4,5-2-1952 : khasa khokharanezathI nIkaLI khasa AvyA. aMtara sADAcAra mAIla haze. utA2o bAbubhAInA gharamAM rAkhyo hato. ahIM gAma lokoe caturmAsa rahevA mATe Agraha karyo hato. cUMTaNImAM vazrAmabhAInA pakSa tarapha kaMIka geravartAva thayo che ema sAMbhaLyuM eTale baMne pakSane bolAvyA. ane sAthe maLIne vyavahAra samajAvyo, tA. 6-2-1952 : jALilA khasathI nIkaLI jALilA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. rAtre carcA sArI thaI hatI. sAdhutAnI pagadaMDI 43
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 2-15ra : rANapurI jALilAthI nIkaLI caMdaravA AvyA aMtara traNa mAIla haze. ahIM AvavAnuM kAraNa lAlajIbhAIno baLada corAyelo e bAbata gAmamAM Dakho hato. tenI zAMti mATe AvavAnuM thayuM hatuM. caMdaravAthI sAMjanA rANapurI AvyA. utAro nizALamAM rAkhyo. aMtara sADAtraNa mAIla haze. ahIM rAtri sabhAmAM 22 mANasoe cA bIDI nahIM pIvAnI pratijJA lIdhI hatI. tA. 8 thI 11-2-152 : baravALA rANapurIthI nIkaLI baravALA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. rAtre jAhera prArthanA pachI pravacana thayuM hatuM. ahIM vidyArthIo ane zikSako mUThI anAja mATe dara ravivAre Tahela nAkhatA. te cAra maNa sudhI anAja maLatuM. A anAja garIba mANasone vahecI devAmAM AvatuM. paraMtu hamaNAM parIkSAo ane achatane kAraNe baMdha paDyuM hatuM. paNa mahArAjazrIe Agraha rAkhyo ke A pravRtti sArI che ane cAlu rahe to sAruM eTale gAme cAlu rAkhavAnuM nakkI karyuM. tA. 12-2-152 : khamIdANA baravALAthI nIkaLI khamIdANA AvyA. vacce rojIta gAmamAM rokAyA hatA. aMtara sADA cha mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA sArI thaI. tA. 13-2-15ra : nAvaDA (jUnuM) khamIdANAthI nIkaLI navA nAvaDA thaIne jUnA nAvaDA AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA sArI thaI. tA. 14-2-1952 : pIpaLiyA nAvaDAthI nIkaLI pIpaLiyA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. vacce moTuM bhADuM Ave che. temAM lilakA nadInA traNa vekaLA Ave che. emAM bahAravaTiyA, cora bharAI rahe evI jagyA che. 44 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 14-2-1952 : A pIpaLiyAthI nIkaLI Akaru AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro utArAmAM rAkhyo hato. tA. 15 thI 19-2-1952 : bhalagAmaDA AkaruthI nIkaLI bhalagAmaDA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utA2o mahaMtanA ghare rAkhyo hato. kurezIbhAI ahIM maLavA AvyA hatA. ahIM navA cUMTAyelA dhArAsabhyone bolAvyA hatA. ravizaMkara mahArAja paNa AvyA hatA. dareke maLIne kayAM navAM kAmo karavAM ane rAjakAraNanI zuddhi kema thAya, lokono utsAha vadhe tevAM kAryo karavA mATe vicAra vinimaya thayo. prathama kurezIbhAIe jaNAvyuM ke, AnAvALI viSe phariyAda che. te ApaNe badhI rIte joIzuM. sahakArI dhoraNe ApaNe kAma karIzuM to ghaNo phAyado thaze. phurasadanA vakhatamAM grAmaudyogo mATe vicAravuM paDaze. bAbubhAI jazabhAIe kahyuM ke, baMne pU. mahArAjazrInI hAjarImAM dhArAsabhAmAM paDApaDI karanAra ame bhASaNa mATe utsuka evo huM ahIM bolatAM AghApAchA thavuM paDe che. saMtonI doravaNI amArA mATe khUba upayogI thaI paDaze. maganabhAI zaMkarabhAIe kahyuM ke, bAbubhAIe kahyuM tema mane paNa bolatAM saMkoca thAya che. mArgadarzana to levA ame AvyA chIe. be mahAnubhAvo enA mATe lAyaka che. keTaloka asaMtoSa che, e sAco haze ke khoTo haze ? khoTo eTalA mATe haze ke, e praznanuM ApaNane jJAna nathI hotuM. vi.vA. huM niyamita vAMcuM chuM. emAM je sUcana Ave che, tethI lAge che ke, mahArAjazrI ja ApaNane mArgadarzana ApI zakaze. reMTiyo huM niyamita kAMtI zakato nathI, paNa enA sivAya ApaNo koI uddhAra thavAno nathI. have sarakAra ApaNI che. eNe madada karavI joIe. mANekalAla zAhe kahyuM : gAmaDAmAM have kAma karavuM paDaze. eka vAta lAge che ke, koIpaNa gAmanuM ekama laIne game te kAryakrama traNa varSamAM pUro karIe. evuM kaMI nakkI karIzuM to ja pragati thaze. have nIcethI zarUAta karavI joIe. loko nA mAne to mahAnubhAvonI madada laIe. rAvajIbhAI nAthAbhAIe kahyuM : svataMtra thayA pachI deza samakSa vikaTa prazna khaDo thayo che, ke dezanuM caNatara kaI rIte karavuM. yaMtra vAparIne, sAdhutAnI pagadaMDI 45
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaMtro ApIne ke gRhaudyogathI ? yaMtrathI ApaNe evA TevAI gayA chIe ke, ghaMTI, reMTiyo, tADagoLanI vAta gaLe UtaratI nathI. halara ghaTInI paravAnagI Apo ema kahe che. tyAre mArA jevo kahe che, paravAnagI nahIM ApavI joIe. mArA sAthIo kahe che, tamArI vAta cAlavAnI nathI. baheno gALo bhAMDaze. "majUrI hajI karAvyA karavI che ?' sArA nasIbe mahAtmAjI maLyA, anubhave joyuM ke, dezanI racanAnuM kAma kevI rIte thavuM joIe. te jhINavaTathI joyuM. deza eTale zahero nahi sAta lAkha gAmaDAMne sukhI karavAM hoya, sArAM ghara, taMdurastI, khetIno vikAsa mukhya jarUrI che. ene mATe khetInA pUrakamAM udyoga tarIke reMTiyo mUkyo. sUtaranA tAMtaNe svarAjyanI vAta ApaNane e vakhate gAMDA jevI lAgI. paNa Aje khyAla Ave che ke, e vAta sAcI che. mArA jevAne vAta gaLe UtarI gaI che. eka gAmanI eka hajAranI vastI 20 rUpiyAne hisAbe, 20 hajAranuM kApaDa vApare che. temAM pAMca cha hajAranuM rU, jatAM bAkInI 14000nI majUrI gAmamAM rahe. e paisA gAmamAM rahe to taMgI maTI jAya. e paiso eka jagyAe nahi jAya, majUrI ghera ghera vahecAI jaze. jyAre milathI taiyAra thayela mAlano paiso kasturabhAI ke aMbAlAla zeThane tyAM ekaTho thaze. TATAnAM patarAM vAparIe, ne pAchA e mUDIpati che, mATe gALo paNa bolIe. badhAya jamIna upara paDavA lAgyA che. paNa pelI vAta dhyAnamAM AvatI nathI. sarakAra madada karavA Icche che. jo ke saMtoSa thAya tema nathI. paNa aMdara beThelA kahe che, lokonuM mAnasa kayuM che? dhaMdhUkA tAlukAno vicAra karIe ke tamane kApaDa nahi maLe to zuM thAya? paNa dhaMdhUkA tAluko e mAgaNI kare ke, amAre mila kApaDa nathI joItuM. paNa khAdI mATe saghana zikSaNa Apo to jarUra tema karI zakIzuM. zyAmaprasAda vasAvaDAe kahyuM ke, amo mAnatA hatA ke amane pUchavAmAM Avaze, have zuM karavAnA cho. cUMTAI to AvyA, baMne mahArAja amArA guru samAna che. eTale huM taiyAra thaIne Avyo hato. ke kaMI pUchaze ke kaMI batAvaze. paNa ahIM to tame amAruM svAgata karyuM. khavaDAvyuM, ane roje rojano dhaMdho hato te bhASaNa karavAnuM paNa maLI gayuM. cUMTaNImAM 46 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhAe kahyuM hatuM ke ame tamAruM bhaluM karazuM. paNa tame kaoNMgresane pasaMda karI eTale amArI javAbadArI vadhe che. e bhaluM kevI rIte thAya ? e huM kahuM : ahiMsA, saccAI ane nyAyanI rIte rAjya cAle tema Agraha karIzuM. keTalAka hiMsA karIne bhaDakAvAnI vAta karatA hatA. mahArAja ghaNI vakhata kahyA kare che. zahera taraphathI gAmaDA tarapha moDhuM karo. khetI, mRtaprAya thaI rahI che. majUro cIMtharehAla banyA che. e badhAmAMthI rasto kADhavAno che. bhalagAmaDAmAM sAMbhaLyuM jamInavALA 36 bIna jamInavALA pa6 e pa6, 36ne sApha karI nAkhe. tethI saMtoSa nahIM thAya e to jaMgalano kAyado che. vAghane bIka lAge to dIpaDA upara tarApa mAraze, dIpaDo ziyALa upara mAre. ziyALa vaLI enAthI halakA prANIne pakaDe. Ama nabaLAne dabAvavAnuM, zoSaNa karavAnuM mAnasa thAya to koI sukhI nA thAya. ravizaMkara dAdAe jaNAvyuM ke munizrIe tamone ekaThA karyA che. eTalA mATe ke, have dhArAsabhAmAM jaIne zuM kAma karavuM. mahArAjazrI satata kheDUtonuM kAma karI rahyA che. tame mAnyuM haze ke A badhAne cUMTyA to amAruM bhaluM karI nAkhaze e paNa kharuM che. tame badhA mAgazo te pramANe A loka karaze. jyAre A dezamAM svarAjyanuM AMdolana cAlyuM tyAre koI evo IrAdo nahoto ke koInuM bUruM karavuM. kharI rIte te to je videzIoe je pakaDa jamAvI hatI emanuM teja dUra thAya e jarUrI hatuM. eTalA mATe emanI nItino mAtra virodha karyo. vyakti rIte virodha nA karyo. AthI jagatane Azcarya lAge evI vastu thaI. eTale ke haju ApaNe briTananI mitratA jALavI rAkhI che. hamaNAM briTananA rAjA mRtyu pAmyA tyAre javAhare je saMdezo mokalyo, te bIjA dezo karatAM hArdika nIkaLyo. e nakkI thayuM, koI mANasa kAyama bUro raheto nathI. briTizarone zAsananI daSTie jarUra kADhyA. mitratA hajI kAyama che. eTaluM jarUra che ke ekapakSIya prIta TakI zakatI nathI. baMne pakSe sthAyI hoya to TakI zake che. tame badhA cUMTAIne AvyA cho, gAMdhI vicAra jANo cho, eTale gAmaDAMnA praznomAM rasa laI temanI muzIbato dUra karavAnA prayatno karajo. sAdhutAnI pagadaMDI 47
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 20,21-2-15ra : A bhalagAmaDAthI nIkaLI AkaruM AvyA. aMtara traNa mAIla haze. nivAsa utArAmAM rAkhyo. kheDUtamaMDaLa aMge vAto karI. tA. 22-2-1952 : soDhI AkarthI nIkaLI soDhI AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro meDA upara rAkhyo hato. duSkALa aMge vAto thaI. tA. 23-2-1952 : sAMgAsara soDhIthI nIkaLI sAMgAsara AvyA. ahIM taLAva khodavAnuM kAma cAle che. e joyuM 210 majUro kAma kare che. tA. 24 thI 26-2-1952 : otAriyA sAMgAsarathI nIkaLI otAriyA AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. rAtre prArthanA bAda pravacana thayuM. tA. 22-15ra : gorAsu otAriyAthI gorAsu AvyA. aMtara eka mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. ahIM keTalAka sarakArI prazno hatA. tenI carcA karI mArgadarzana ApyuM. tA. 28-2-195ra : dholerA gorAsuthI nIkaLI savAranA dholerA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utArI davAkhAnAmAM rAkhyo hato. cUMTaNInI gherI asara spaSTa dekhAtI hatI. virodhI pracAravALAmAMthI be,traNa bhAIo sivAya koI ja maLavA AvyuM nahotuM. Do. raNachoDabhAI vageree svAgata karyuM. tA. 28-2-1952 : bhaDiyAda dholerAthI nIkaLI sAMjanA bhaDiyAda AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro rAmajIbhAIne tyAM rAkhyo hato. lokoe svAgata karyuM. mahArAjazrIe cUMTaNI nimitte pracAramAM baheno sAme je asabhya vartAva keTalAka lokoe karyo hato. tenuM duHkha vyakta karyuM. je bahena AjIvana sevAmAM khUMpelI che, prajAsevAmAM jIvana arpaNa karyuM che, je prAyogika saMghanA sabhya che, emanuM sAdhutAnI pagadaMDI 48
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmanA eka mANasa paNa apamAna kare e gAmanI zarama gaNAvI joIe. rAtre naMdalAlabhAI Thakkare bhUmidAna aMge jAherasabhA rAkhI hatI. tA. 29 thI 5-3-1952 : rojakA bhaDiyAdathI nIkaLI rojakA AvyA. aMtara dasa mAIla haze. utAro dharmazALAmAM rAkhyo hato. tA. 4thIe duSkALa aMge eka jAherasabhA bolAvI hatI. duSkALanA bhAla vistAranA lagabhaga 42 gAmanA lokoe hAjarI ApI hatI. gAme maMDapa bAMdhyo hato. kurezIbhAI, DaoN. zAntibhAI, aMbubhAI, navalabhAI vagere AvyA hatA. sabhAmAM khodANakAma, sastuM anAja, caNA, nIraNakendra, ghAsa vagere sarakAre karavA dhArelA niyamo aMge vicAraNA thaI. tyArabAda mahArAjazrIe jaNAvyuM hatuM ke cUMTaNImAM meM kahyuM hatuM ke huM duSkALanuM kAma barAbara goThavAI na jAya tyAM sudhI tAluko choDIza nahi. have e kAma goThavAI gayuM che eTale chUTA paDatAM pahelAM tamane maLI levuM joIe. e rIte tamone badhAne bolAvyA che. huM bahu dUra javAno nathI. tamArI tarapha najara to rAkhato rahIza. tyArabAda aMbubhAIe keTalAka TharAvo mUkyA. navalabhAIe tagAvIno duraupayoga na karavA kahyuM ane DaoN. zAMtibhAIe duSkALamAM bhAga kevo ane keTalo Apavo te samajAvyuM. kazuM ja nA pADyuM hoya to paMca rUbarU teno paMcakyAsa karAvI levo. zera pAkyuM hoya to pAzera bhAga ApI pAvatI laI levI. AmAM bhUla thaze to bIje varase jamInadAra khoTI rIte kanaDaze. tA. 6-3-1952 : khasatA rojakAthI nIkaLI khasatA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. duSkALanI vyavasthA aMge vAto thaI. AgevAna pratApasaMgabhAI che. tA. 7,8-3-1952 : khaDoLa khasatAthI khaDoLa AvyA, aMtara be mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo. rAtre jAhera sabhA thaI. aMbubhAI AvyA hatA. kheDUta pariSadanuM sthaLa nakkI karavAnuM hatuM te joyuM. sAdhutAnI pagadaMDI 49
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 9-3-1952 : dhoLI khaDoLathI dhoLI AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro kumArazrIne utAre rAkhyo hato. ahIM duSkALa mATe 125 maNa kuMvaLa maLyuM hatuM. Aje hoLI hatI. lokoe phaTANAne badale rAmadhUna bolAvI hatI. huM ane nAnacaMdabhAI loko pAse gayA hatA. tA. 10-3-1952 : mAlapura dhoLIthI kamAlapura AvyA. lokoe svAgata karyuM. duSkALa mATe kuMvaLanI mAMgaNI thatAM lagabhaga 66 maNa maLyuM. enI yAdI nAnacaMdabhAIne ApI. sAMjanA dhoLI pAchA AvyA hatA. tA. 12-3-1952 : haDALA dhoLIthI haDALA AvyA. aMtara sADAsAta mAIla haze. utAro premajIbhAInI DelIe rAkhyo hato. rAtre sabhAmAM duSkALa aMge vAto thaI. tA. 13,14-3-152 : baLola haDALAthI nIkaLI baLola AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro pAnAcaMdabhAIne tyAM rAkhyo hato. nAnacaMdabhAI sAthe hatA. rAtri sabhAmAM duSkALa aMge vAto karI. ghera ghera pharIne phALo ugharAvyo hato. tA. 15 thI 21-3-1952 : gUMdI baLolathI nIkaLI gaMdI AvyA. aMtara sAta mAIla haze. prathama cAra divasa mahAdeva sarvodaya AzramamAM rokAyA. kAryakaro sAthe saMparka sAdhyo. savAra sAMjanI prArthanA pachI bhajana thatuM. ane tyArabAda vyaktigata carcA rahetI. eka divasa pATaNa killola bAlamaMdiravALA zrIpUnamacaMdabhAI zAha AvelA. temaNe manoraMjana kAryakrama karyo hato. tA. 19mIe ame kasTama baMgale utAro rAkhyo hato. ane kheDUtonI eka miTiMga bolAvI hatI. gAmamAM jAherasabhA rAkhI hatI. tA. 21mIe bapore gopAlaka kAryakaronI miTiMga rAkhI hatI. temAM sahakArI vargamAM pAsa thayelA sabhyone pramANapatro ApavAnuM hiMdInI parIkSAmAM uttIrNa thayelAMne pramANapatra apAyAM ane gopAlaka sosAyaTIno ItihAsa saue kahyo hato. AjanI maMdImAM darekane ochI vastI khoTa AvI che. have vyaktie vepAranI harIphAImAM TakavuM zI rIte ? eno vicAra thayo. dUdha zaheramAM vecavAnI eka yojanA sAdhutAnI pagadaMDI pa0
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicArAI ane jo prAyogika saMgha eka hajAra rUpiyA grAnTa Ape to bAvaLAmAM chaganabhAIe e prayoga zarU karavAnuM vicAryuM. surAbhAI sabhAmAM hAjara hatA. mahAdevathI sAMjanA bhUrakhI AvyA. rAtre sabhA thaI. chAtrAlayanA vidyArthIoe manoraMjana kAryakrama karyo hato. emAM tagAvI ane pAyAnI keLavaNI e be prasaMgone khUba suMdara rIte vaNI lIdhA hatA. tA. 22-3-1952 : javAraja bhUrakhIthI savAranA javAraja AvyA. aMtara aDhI mAIla haze, utAro chaganabhAIne tyAM rAkhyo hato. ahIM paNa sabhA pachI gUMdI AzramanA bhAIbahenoe manoraMjana kAryakrama karI batAvyo hato. lokone bahu gamyo. tA. 23-3-1952 : dhIMgaDA javArajathI nIkaLI dhIMgaDA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro gagubhA mukhInA tyAM utAro rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. ahIM sarvodaya AzramamAMthI lAkaDAM, vAsaNo vagere corAyelAM te ahIM hovAnI zaMkA hatI. navalabhAI tathA gagumukhI AvelA. corAyela mAla eka garAsadArane tyAM che, te zodhI kADhyuM che. have zuM karavuM. te pachI vicAraze. ahIMnA vAgharIo corI kare che. ane garAsadAro te mAla le che. A vAgharIono AjubAjunA gAmoe bahiSkAra karyo che. savAranA amo vAgharIvAsamAM gayA hatA. ane be vAgharIne sAcI hakIkata kahevA thoDe sudhI sAthe lIdhA hatA. paNa temane koI vAta mAnI nahi. kaMIka dhaMdho Apo ema karagaratA rahyA. vAta ema maLI che ke jazamata nAmano vAgharI che, teNe lAkaDAM coryAM che. tene kyAraDAmAM nAMkhyA. ane mAdho, zivA harakhAno bhatrIjo kyAraDAmAMthI gADA vATe laI gayo. rAmagharane tyAM mobha che ane pATiyAM jaDe nahIM tevI rIte mUkelAM che. cIkA tarasIne tyAM paTiyAnAM kamADa karelA che. bAlubhAne tyAM mobha che. sanubhA kahe che, tapeluM naTubhAne tyAM che. lAkaDAM paikI keTalAMka mIThApura gayAM che. mAlajI vAgharI sauthI vadhAre darabAronuM kahevuM mAne che. maherako AgevAna che. darabArone aMdaroaMdara sAdhutAnI pagadaMDI 51
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaTapaTa che, eTale badhuM bahAra AvI jAya tema che. satubhA tAjanA sAkSI thavA khuzI che. gagubhA ane pUjA mAstara mukhya AgevAna che. tA. 24-3-195ra : bagodarA dhIMgaDAthI nIkaLI bagodarA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. nivAsa utAre rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. temAM kheDUta maMDaLa aMge vAto thaI. tA. 25 thI 31-3-1952 : ziyALa bagodarAthI ziyALa AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. nivAsa kasTama baMgale rAkhyo hato. kezavalAla jIvarAja sAthe AvyA hatA. jakAta aMgenI jUnI cAlI AvatI lAInadorI uparanAM badhAM jhADa loko kApI gayA che. koI pUchanAra nathI. ahIM savAra sAMja prArthanA ane pachI pravacana thatuM. kAryakaro sAthe vyaktigata paNa carcA vAto karI. keTalIka zikhAmaNa ApI. ahIMnI sahakArI maMDaLI sosAyaTI pharIthI zarU karavA ane kheDUta maMDaLanA saMcAlana nIce lAvavA prayatna thayo. eka divasa aMbubhAI AvyA hatA. tyArabAda haribhAI ane amUlakhabhAI AvyA hatA. eka sabhAmAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, ApaNe eka vastu barAbara samajI jaIe to tethI e AcaraNamAM AvI jAya che, ema nathI banatuM paNa eno vAraMvAra vicAra karavo paDe che. ane jIvana sAthe jyAre prasaMga paDe tyAre meLa pADavo joIe. samajaNa ane AcaraNa vacce eka khAI che. e kevI rIte purAI zake ? khAI hoya tene oLaMgavA mATe tuMbaDI ke doDI hoya to ja kinAre pahoMcI zakAya. tuMbaDI ciMtana che. kyAM muzkelI che. te kevI rIte dUra karI zakAya ema satata ciMtana cAlyA kare. pachI ema karatAM gaDa besI jAya che. gAMdhIjIe kahyuM maNabhara vAto karavI tenA karatAM adhoLa AcaraNamAM mUkavuM te vadhAre jarUrI che. mANasa moTI vAto karI zakato hoya che. paNa AcaraNamAM kaMI hotuM nathI. AcaraNamAM gaphalatamAM calAvI laIe to pachI Teva paDI jAya che.ATalAmAM zuM ? ATalo vakhata karI lauM. pachI nahi karuM. ema dilAso laI le che. eka vAra nizcaya karyA pachI huM pAra pADIza ja evo daDha saMlpa ja kinAro pAra utArI zake che. para sAdhutAnI pagadaMDI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNI yuvA avasthA caMcaLa che. pachI te vidyArthInI ke sAdhakanI ho, e ghaNA vicAraNA ApaNane gherI le che. A sAcuM ke te sAcuM. paNa enI jhaMjhaTamAM nA paDatAM jeTaluM bolIe eTaluM AcarIe ane thoDuM AcaravuM paNa emAM koIpaNa bhoge DagavuM nahi. jo siddhAMta AcaraNamAM Ave ja nahi ane AcaraNamAM Ave nahi, tyAM sudhI koIne asara thAya nahi. vikAsa thaI zake nahi. mArI kalpanA bhUmimAM hajAro suMdara vastu paDI hoya, paNa AcaraNamAM thoDuM paNa nahi hoya to vANI ghaNI suMdara haze. dalIlabAjI haze, to paNa prajAmAM kAMI ja asara paDaze nahi. badhAM kAmo taNAI jaze. pachI ApaNe aphasosa nahIM karavo joIe. emAM lokono vAMka nathI paNa vAMka mAro che. Avo mANasa hajAro kAma karaze, paNa e DhaMgadhaDA vagaranuM kAma haze. evo mANasa kAma to karaze, paNa ene nirNayanuM kAma soMpI zakAze nahi kAraNa ke enA upara ApaNo vizvAsa besato nathI. ane vizvAsa e sauthI mahattvanI vastu che. bhale eka ja nizcaya karIe. paNa e pALyo ja che. jema ApaNI javAbadArI, tyAga, sevAbhAva, vatsala vagere guNa joIe chIe. tema cokkasatAno guNa paNa jarUrI che. eka vAsaNa ghasavuM hoya to paNa te cokkasa ja hovuM joIe. e kAryakaroe bahu zista keLavI jANavI joIe. jo emAM bhUla thaze, to moTAmAM moTuM kAma karaze. to paNa vizvAsa khoI besaze. jiMdagImAM koIka ja vAra parIkSA Ave che. tA. 1-4-15ra : kezaraDI ziyALathI nIkaLI kezaraDI AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. gAme svAgata karyuM. rAtre jAherasabhA thaI hatI. temAM kheDUtamaMDaLa aMge vAto karI. begAmaDAthI zrI umedarAmabhAI bhajanika ane chelAbhAI AvyA hatA. tA. 23-4-1952 : begAmaDA kezaraDIthI begAmaDA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro sarvodaya AzramamAM rAkhyo hato. ahIM gaMdI sarvodaya yojanAnI zAkhA cAle che. bALakone saMskAra ane bIjuM racanAtmakAma cAle che. bhajanikabhAI ane kanu malakANI e be bhAIo kAma kare che. sAdhutAnI pagadaMDI 53
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtre jAherasabhA thaI. pachI bhajana rAkhyuM hatuM. emAM bhajanikabhAIe kahyuM ke pahelAM ApaNe tyAM vAnaprasthAzramanI prathA hatI. huM vAnaprastha chuM. be chokarA kamAya che. ane huM AjathI nakkI karuM chuM. ke, yojanAnuM vetana huM leto hato. te baMdha karuM chuM. ane janatAnA Azraye jIvana jIvavAnuM nakkI karuM chuM. mArAM patnIno emAM Teko che. mahArAjazrI ane prabhu mane e kAryamAM madada kare. mahArAjazrIe potAnI zubhecchA ApatAM jaNAvyuM ke, bhajanikabhAIno A nirNaya bahu vicArane aMte thayo haze. prabhu temane e pALavAnuM baLa Ape. eka vAtanI huM yAdI ApuM chuM ke mANasa jyAre binavaitanika banI jAya che tyAre tenI bhUmikA paNa badalAI jAya che. ane jayAM janatA vadhu cAha batAve tyAM javA mana lalacAI jAya che. bhajanakabhAI tema na karatAM A keMdrane potAnI zakti Apaze, evI AzA rAkhIzuM. ahIMnA mukhya AgevAna chelAbhAI dAmAbhAI paTela(koLI paTela) che. tA. 4-4-1952 : AdaroDA begAmaDAthI nIkaLI AdaroDA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro pathAbhAIne meDe rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. ahIM jayaMtIbhAI ane umedabhAI AvyA hatA. teNe gAMdhI hATa kAlAM kharIde, agara e ja bhAve laIne amuka nANAM Ape te saMbaMdhI carcA vicAraNA karI. tA. 5-4-152 : phAMgaDI AdaroDAthI phAMgaDI AvyA. aMtara nava mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. rAtre jAhera sabhA thaI. sANaMdathI mahAlakArI, zrI boDANAjI maLavA AvyA hatA. tA. 6 thI 12-4-1952 : sANaMda phAMgaDIthI sANaMda AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utArI davAkhAne rAkhyo. baporanA harijanavAsamAM chAtrAlaya zarU karavA aMge sabhA rAkhI hatI. temAM gayAM. ane chAtrAlayamAM bhaMgIone paNa levAze. tene harijanabhAIo svAvalaMbI rIte calAvaze. 54 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIMthI mArI gerahAjarImAM manubhAI paMDita mahArAjazrInI sAthe rahevA AvyA. tA. 13-4-1952 : goparA sANaMdathI nIkaLI gokaLapa2A AvyA. aMtara sADAtraNa mAIla haze. rAtre jAherasabhA thaI. tA. 14-4-1952 : makhIAva gokaLaparAthI makhIAva AvyA. aMtara traNa mAIla haze baporanA hirajanavAsanI mulAkAta lIdhI. maNibena maLavA AvyAM hatAM. tA. 15-4-1952 : bANA makhIAvathI bakarANA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. rAtre jAherasabhA thaI. tA. 16-4-1952 : khoraja bakarANAthI khoraja AvyA. aMtara cha mAIla haze. rAtre jAherasabhA thaI. khorajathI corava.DedarA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. tA. 17-4-1952 : jakhavADA khoraja vaDodarAthI jakhavADA AvyA, aMtara cha mAIla haze. rAtre jAherasabhA thaI. tA. 19 thI 23-4-1952 : viramagAma jakhavADAthI viramagAma AvyA. aMtara cha mAIla. baporanA bhaMgIvAsanI mulAkAta lIdhI. rAtre prArthanA pachI vAlI saMmelana rAkhyuM hatuM. tA. 24-4-1952 : kArIyALA viramagAmathI nIkaLI kArIyALA AvyA. AvIne taLAva khodANanuM kAma cAlatuM hatuM te jovA gayA. baporanA kheDUta bhAIo sAthe khetInI vAto karI. tyArapachI hirajanavAsanI mulAkAta lIdhI. sAdhutAnI pagadaMDI 55
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. rapa-4-1952 : navaraMgapurA, kArIyALAthI navaraMgapurA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. tA. 26-4-1952 : pATaDI navaraMgapurAthI pATaDI AvyA. aMtara cAra mAIla haze. taLAva khodANanuM kAma cAlatuM hatuM. te jovA gayAM. majUro sAthe vAto karI. baporanA agarIyA bhAIo sAthe vAto karI. AjubAju mIThuM moTApramANamAM taiyAra thAya che. tA. 27 thI 30-4-15ra : uparIALA pATaDIthI uparIALA AvyA. aMtara cha mAIla haze. lalitabhAI upAdhyAya tathA gAmanA thoDA AgevAna maLavA AvyA hatA. ahIM kurezIbhAI maLavA AvyA hatA. uparIALAmAM jainonuM maMdira ane dharmazALA sArAM che. tethI viramagAmathI AvelA chabIlabhAIne te jovAnI IcchA thaI eTale teo bIjA mitro sAthe tyAM gayAM. paNa teo harijana hovAthI praveza nA maLyo. A jANI mahArAjazrIne khUba duHkha thayuM. tA. 1-5-1952 H thorImubAraka uparIALAthI thorImubAraka ane vasaveliyA AvyA. tA. 2,3-5-152 : kSmIjalA vasaveliyAthI kamIjalA AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro eka makAnamAM rAkhyo. loko svAgata karavA mATe khUba dUra sudhI sAme AvyA hatA. ahIM AjubAjunA dasa gAmanA lokonI temaja viramagAma tAlukAnA kAryakaronI miTiMga rAkhI hatI. pI.Dabalyu.DI. adhikArI, sahakArI maMDaLIvALA, ane kalyANa kapAsavALA paNa AvyA hatA. baporanA kAryakaro sAthe vAto thaI. temAM mahArAjazrIe mukhya be vAto karI. eka to aspRzyatA nivAraNa joke sAmAjika muddo che. topaNa Aja sudhI kAryakaroe je DhIlAza rAkhI che. tene have dUra karI potAnA gharano virodha sahana karIne paNa ene dUra karavI joIe. sAdhutAnI pagadaMDI 56
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjI vAta hoddAonI badalInI hatI. Aje kAma to sau kare che. paNa gharamAM dhaMdho cAlu rAkhIne. AthI hodAnI pratiSThAno upayoga jANeajANye dhaMdhAmAM thaI jAya che. vaLI bahAra janatAmAM paNa sArI chApa paDatI nathI. eTale kAM to saMpUrNa samaya Apavo joIe agara navA lohIne dAkhala karavuM joIe. navA koI taiyAra nA hoya to ApaNe taiyAra karavA joIe. badhA kAryakaro mahArAjazrInI A vAtamAM sahamata thayA. paNa navA loko AvatA nathI tenI muzkelI batAvI. koIne hoddAno moha nathI. emane paNa duHkha rahyAM kare che. bapora pachI taLAvamAM jhADa nIce jAhera sabhA thaI. emAM pramukha tarIke pATaDIvALA mohanabhAInI varaNI thaI. ane abdula ganIkhAna viSe sarvAnumate TharAva thayo. pachI sahakArI maMDaLI racavA ane duSkALa aMge vAto karI sau vikharAyAM. tA. 4,5-5-15ra zApura kamIjalAthI zApura AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro bharavADa vAsamAM rAkhyo hato. A gAmamAM paDhAra ane hamajA nAmanA musalamAnonI vastI mukhya che. A baMne koma mahenatu che. paNa kAma nahIM hovAne kAraNe taddana garIba avasthAmAM jIve che. rAtre dholerAthI caMpakabhAI pUjArA (kAryakara) bIDa bharavA AvyA hatA temane gAmamAMthI bIDanI vyavasthA karI ApI hatI. ahIM vANiyAnAM be ghara che. tA. 6-5-15ra : vekrIyA zApurathI nIkaLI vekarIyA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. duSkALa rAhatanuM ja kAma joyuM. tA. 5-195ra : ziyALa vekariyAthI nIkaLI dharajI AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro mAtAnA maDhamAM rAkhyo. duSkALa aMge loko sAthe carcA karI. ahIMnA loko khAtAnI tagAvI mATe dhoLakA gayA. AkhI moTara bhADe karI rUpiyA ekaso cAlIsa bhADAnA ApyA. temane pUchyuM : zuM vAparyuM to kahe, cAra vakhata cA pIdhI. rAtre sinemAM joyuM. savA rUpiyo ApI vIzImAM khAdhuM. sAdhutAnI pagadaMDI pa7
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane koI vAra jaIe eTale chokarAM mATe kaMIka gaLyuM khAvAnuM lAvavuM joIe ne eTale te pachI letA AvyA. matalaba ke dareke sAro kharca karyo. juo, mAmalatadAre gAmabeThA tagAvI ApavAnI vyavasthA karI hota to ATalo khoTo kharca kheDUtone na thAta. amaladArane eTalI bhAvanA hovI joIe ne dharajIthI nIkaLI ziyALa AvyA. aMtara ATha mAIla haze. utAro baMgalAmAM rAkhyo hato. choTubhAI sAthe AvyA hatA. ahIMnI sosAyaTImAM kapAsiyA maNa 103 maNa ghaTatA hatA e vize vAtacIta karI. tA. 8-5-1952 thI 20-5-1952 : gUMdI ziyALathI nIkaLI gUMdI AvyA. aMtara bAra mAIla haze. ahIM sarvodaya keMdramAM kAryakartA tAlIma varga rAkhavAno hato. mahArAjazrIe hAjarI ApavAnI hatI. varga 20 tArIkha sudhI cAlyo. lagabhaga 60 bhAI bahenoe emAM bhAga lIdho. kharca peTe 12 rUpiyA praveza phI levAmAM AvI hatI. pravacano uparAMta ThIka ThIka carcAo paNa thaI. emAM bhUmidAna, kendrIyakaraNa vikendrIkaraNa, nArI pratiSThA, paMcavarSIya yojanA, saMtatiniyamana vagere bAbato carcAI hatI. temAM ghaNAM bhAI bahenoe bhAga lIdho hato. chellA divase zrI babalabhAI mahetA AvyA hatA. pUrNAhuti vakhate zrI kurezIbhAI AvyA hatA. temanA dIkarAnAM lagna thayelAM hovAthI varavadhU mahArAjazrInA AzIrvAda levA AvyA hatA. varganAM bhAI baheno roja be kalAka zramakAryamAM taLAva khodANamAM kAma karatA majUro sAthe mATI kAma karatA hatA. eka divasa araNeja ane javAraja gAme paryaTana rAkhyuM hatuM. dulerAya mATaliyA ane temanuM grupa bAbApura sarvodayavALA bAbubhAI rAvaLa, bhAMDunA bhAI baheno vagere AvyA hatA. chelle divase keTalAka bhAI bahenoe pratijJA lIdhI hatI. be divasa manoraMjana kAryakrama rAkhyo hato. ekaMdare varganuM kAma khUba suMdara rIte cAlyuM hatuM. saMcAlaka tarIke jayaMtIbhAI hatA. gRhamAtA tarIke maNibahena hatA eka divasa sarakArI adhikArIonI miTiMga hatI. eka divasa vizva vAtsalyanI miTiMga hatI. amArA pravAsa daramiyAna araNejamAM ghauMnA saMzodhana phArmanI mulAkAta lIdhI hatI. (zibira pravacanonI noMdha bIjI noTamAM lakhelI che.) pa8 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. 20-5-1952 : loliyA gUMdIthI nIkaLI loliyA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. tA. 21-5-195ra : vakhatapura loliyAthI vakhatapura AvyA. aMtara cha mAIla haze utAro eka bhAIne tyAM rAkhyo hato. taLAvanuM khodANa kAma cAle che. te jovA gayA hatA. tA. 22 thI 26-5-1952 : khaDola vakhatapurathI khaDola AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. ahIM tA. 2pamIe kheDUta pariSada bharAvAnI hatI. eTale vahelA AvyA hatA. kAryakaro tA. 20thI AvI gayA hatA. gAmanI bahAra medAnamAM moTo zamiyANo Ubho karavAmAM Avyo hato. emAM suMdara maMca banAvyo hato. maMcane raMgaberaMgI bharatavALA cAkaLAthI suzobhita karyo hato. be mazIno mUkIne lAuDaspIkara ane IlekTrIkanI vyavasthA paNa karavAmAM AvI hatI. - sAMjanA eka Teka badhAne jamavAnuM rAkhyuM hatuM. savAramAM gAme jamADyA hatA. jamavAmAM purI ane zAka banAvyuM hatuM. pANI TaeNkarothI pUruM pADyuM hatuM. Ano badho kharca kheDUtamaMDaLe upADyo hato. vahelI savAranA AkhuM gAma zrI morArajIbhAInA svAgata mATe taiyArI karI rahyuM hatuM. baheno svAgata mATe puSpamALAo laIne taiyAra thaI hatI. badhAM bhAgoLe gayAM. AgaLathI ghoDesavAro khabara levA gayA hatA. dUrathI moTara dekhAI, eTale badhAM taiyAra thaI gayAM. morArajIbhAI desAI AvyA. saue temanuM bhavya svAgata karyuM. pachI cha baLadanI joDelI baLadagADImAM, vahelamAM emane besADavAmAM AvyA. saraghasa AkAre gAmamAM pharyA, bahenoe svAgatamAM tilaka karyuM. lokoe zrIphaLa dharyA. mahArAjazrI potAnA nivAsethI bahAra AvyA. baMne jaNa khUba premathI maLyA. pachI badhAM dhvajavaMdana mATe gayAM. dhvajavaMdana pachI kAryakaronI miTiMga rAkhI hatI. temAM kheDUtone paNa AvavA dIdhA hatA. kAryakaroe bhAlamAM cAlatAM kAryo tenI pAsenI dRSTi ane jo ItI madada vagere hakIkata kahI. pachI sAdhutAnI pagadaMDI pa9
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ morArajIbhAIe pravacana karyuM hatuM. potAnI IcchA zuM hatI te kahI batAvyuM. pahelAM pote eka Adarza zikSaka thavA icchatA hatA. agara nisargopacAra kendra karI sevA karavAnuM vicAratA hatA. sevAkAryathI mokSa nathI. ema teo mAnatA hatA. paNa sAthe sAthe bane teTaluM niSkAma karma karavuM joIe. jamInadArI prazna upara bolatAM temaNe jaNAvyuM ke jamInadArI ane bhAgavaTI have bahu jhaDapathI nAza pAmavAnI che. ane bIjI vAto karI. baporanA mahArAjazrI sAthe pradarzana joyuM. pachI bhojana mATe chUTA paDyA. bhojana pachI thoDo ArAma karIne mahArAjazrInI sAthe vyaktigata vAto karI. ThIka ThIka samaya maLyo. vacce rasikabhAI parIkhe thoDo samaya lIdho. tyAra bAda carcA karIne harijanavAsanI baMne jaNe mulAkAta lIdhI. rAtre jAherasabhA thaI. khUba moTI saMkhyAmAM strIo ane puruSoe hAjarI ApI hatI. morArajIbhAIe kheDUtone upayogI evuM pravacana karyuM hatuM. bahenoe je ghUmaTo kADhIne beThI hatI temanI sakhata jhATakaNI kADhI. ane baLavAna thavA kahyuM. daza vAgyA pachI morArajIbhAI mela pakaDavA ravAnA thayA hatA. sabhAmAM TharAvo pasAra thayA pachI mahArAjazrInA pravacana bAda sabhA pUrI thaI hatI. esa.TI. basa sevAe potAnI sarvisa dhaMdhUkAthI pUrI pADI hatI. tA. 5-1952 : dhoLI khaDolathI nIkaLI dhoLI AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro kezubhAIne tyAM rAkhyo hato. taLAva khodANa thatuM hatuM tyAM jovA gayA AkhA taLAvamAM vIraDAo gALyA che. ane dareka vIraDe eka eka khATalo ane cokIdAra joyo. pANInI keTalI kiMmata che te A uparathI samajAya che. ahIMnA AgevAna kezubhAI kALubhAI paTela che. tA. 28-5-15ra H kyAlapura dhoLIthI nIkaLI kamAlapura AvyA. aMtara traNa mAIla haze. ahIMnuM taLAva khodANa sArI rIte cAle che. gUMdI saMsthA taraphathI A khodANakAma cAle che. AgevAno sagarAmajI rANA tathA pratApasaMgabhAI che. sAdhutAnI pagadaMDI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 29,30-pa-15ra : barola kamAlapurathI nIkaLI barola AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro pAnAcaMdabhAIne tyAM rAkhyo hato. rAtrisabhAmAM jamInanI vaheMcaNI vize carcA karI. AgevAnomAM pAnAcaMda trikamalAla, bAbubhAI jIvarAja mohabatasaMga kALubhAI jhAlA. tA. 31-5-1952 : jhanasALI barolathI nIkaLI jhanasALI AvyA. aMtara cAra mAIla haze. ahIM thoDuM rokAIne mIThApura AvyA. aMtara be mAIla haze utAro corAmAM rAkhyo hato. tA. 1-6-195ra thI ~-1952 H (eka saptAhanuM rokaNa) ziyALa mIThApurathI nIkaLI ziyALa AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro kasTamanA baMgalAmAM sarvodaya kendramAM rAkhyo hato. A vakhate AvavAnuM mukhya kAraNa kapAsiyAnI ghaTa prakaraNa aMge thayuM hatuM. 103 maNa kapAsiyA kheDUtamaMDaLanI dukAnamAM ghaTatA hatA. gunegAra koNa e pakaDAto nahoto. eTale e zodhI kADhavA mATe mahArAjazrI upavAsa karavA taiyAra thatA hatA. maMDaLInA kAryakartA (hariprasAda) gunegAra jaNAyA hatA. eka upavAsa thayo mahArAjazrInI sAthe kAryakaro ane gAmanA thoDA bhAIo paNa upavAsamAM joDAyA hatA. rAtre pelA kAryakarabhAI maLavA AvyA. ane sADI aThThAvIsa maNanI bhUla kabUla karI. emane jAmIna lAvavAnuM kahyuM hatuM. paNa teo lAvI zakyA nahi. mahArAjazrIe temane mITho Thapako Apyo. ane khUba duHkha vyakta karyuM. gAma lokone paNa potAnI pharaja samajAvI. tA. 8-6-15ra : bagodarA Ama ziyALamAM aThavADiyuM rokAI mukhya prazna patAvI ziyALathI nIkaLI bagodarA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. sAdhutAnI pagadaMDI
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 9 thI 11-6-1952 : gUMdI - bagodarAthI gUMdI AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro mahAdevamAM rAkhyo. tA. 11mIe sAMjanA grAmapaMcAyata aMge doravaNI ApavA gAmamAM gayA hatA. rAtre sarakAra taraphathI cAlatI sarvodaya nATya kaLAe potAnuM nATaka rajU karyuM hatuM. A nATaka doDhalAkha rUpiyAnA kharce cAle che. potAnA ja badhAM sAdhano rAkhe che. gAmaDAnA lokone prasaMgo dvArA, prayogo dvArA ane saMgIta dvArA saMskAra maLe e rIte temane prayoga karyA. harijana kAyado, koMgresa, kheDUtonA prazno vagere carcAyA hatA. lokagIto, nRtyo, vagere batAvyuM hatuM. ahIM relave TrolI lUMTAyelI tenA aMge ApaNe zuM karavuM e aMge vicAraNA thaI, ghaNI carcA cAlI. AjanI koTInuM kAmakAja ane polIsa khAtAnI kAryavAhI gunegArane zodhI kADhavAmAM muzkelIo UbhI kare che te jaNAyuM. koI ekAda bAtamIdAra lUMTArAne batAve eno kArTamAM kesa cAle ane jo e nirdoSa chUTI jAya to pachI bAtamIdAranuM zuM thAya ? ApaNe gunegArane zodhI lAvIe pachI zuM karI zakIe vagere prazno carcAyA hatA. vAhaNa pagI viSe vAto thaI. haribhAI tapAsa karavA haDALA jaI AvyA. paNa vAhaNa doSita dekhAyo nahIM. pachI haribhAI rAjakoTa rasikabhAI parIkhane maLI AvyA, emaNe haiyAdhAraNa ApI. tA. 16-15ra : barola gUMdIthI nIkaLI barola AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro pAnAcaMdabhAIne tyAM rAkhyo hato. TrolIlUMTa aMge keTalIka vAto thaI. tA. 13-6-195ra : vakhatapura barolathI nIkaLI vakhatapura AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro mathura pathAne tyAM rAkhyo hato. dhoLIvALA bhAIo AvyA hatA. vAhaNapagI ane jazubhA paNa TrolI lUMTa aMge tapAsa karavA jatA hatA. teo mahArAjazrI sAthe vAto karavA ahIM AvyA hatA. tA. 14-6-1952 : khaDola vakhatapurathI nIkaLI khaDola AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. sAdhutAnI pagadaMDI
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15 thI 18-6-195ra : dhaMdhUka khaDolathI nIkaLI dhaMdhUkA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro gAMdhIhATamAM rAkhyo hato. loko svAgata mATe AvelAM paNa ame bIje rastethI AvyA eTale maLI zakyA nahi. tA. 16mIe cAreya tAlukAnuM punarracanAmaMDaLa aMge vicAraNA karavA cAreya tAlukAnA dhArAsabhyone bolAvyA hatA. ThIka ThIka carcA vicAraNA thaI. zAMtibhAI paTela, mANekalAlabhAI, kurezIbhAI ane maganabhAI paTela AvyA hatA. choTubhAI, phUlajIbhAI paNa Avela hatA. badhAMe carcA karyo, pachI ema nakkI karyuM ke, AyojananuM kAma cAlu karavuM. paNa bahu utAvaLa nA karavI. bIjI paNa keTalIka vAto karI. bIje divase AgevAna kheDUtone bolAvyA hatA. temane punarracanA maMDaLa viSe mahArAjazrIe khyAla Apyo hato. pachI kheDUtamaMDaLa dhaMdhUkAnI sthApanA karI. tyArabAda sahakArI jiniMgapresa (kapAsa loDhavA mATenuM) UbhuM karavA viSe carcA karI. kheDUtoe nakkI karyuM ke, jina to karavuM ja che teno zera keTalo rAkhavo tathA jamIna keTalI ane kyAM rAkhavI A badhAno vicAra karavA eka kamiTi nImavI ema nakkI karyuM. te kamiTinA keTalAka nAma lakhAyAM. be lAkhanuM bhaMDoLa karavuM. ane ochAmAM ochA rUpiyA dasano eka zera rakhAya to sAruM evI bhalAmaNa thaI. eka rAtre vepArIone punarracanA maMDaLano vicAra karavA bolAvyA hatA. temanI pAse sahakAranI mAMgaNI karI. tA. 16-6-195ra nA roja vidyArthI maMDaLanI sthApanA thaI. prathama emanA kAryakartAoe maMDaLa sthApavAno hetu jaNAvyo. kurezIbhAIe cUMTaNImAM vidyArthIo sAthe thayelo saMparka varNavI batAvyo hato. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, vidyArthIbaMdhuo, tamArA maMDaLanI zarUAta thAya che. kurezIbhAIe ghaNI vAto karI che. be pAyAnI vAta : amAruM saMgaThana kaI dizA tarapha jAya, e ane tame je kaMI abhyAsa karI eno khyAla rahe te. Aje dezanI aMdara judA judA aneka saMgaThano thAya che. ane e tUTI sAdhutAnI pagadaMDI 63
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDe che. ekathI be bhalA, jhAjhA hAtha raLiyAmaNA sAthe maLIne kAma karIe to zakti vadhavAnI che. e rIte tame veravikhera cho. e badhAM ekatrita thaIne samAja mATe kaMI kAma karo dezano prazna Ave tyAre paNa kAma Apo. e mATe saMgaThana jarUrI che. paNa enI pAchaLa koI yogya mANasanI doravaNI nahi rahe to ane tamArAmAMthI koI sArA netA pedA nahi karo, to e saMgaThana ApaNane pAchA pADaze. dezanI eka zakti che tene huM ahiMsA nAma ApIza. bApujIe e paDelI vAtane upara lAvIne ApaNane ApI che. pote ghasAIne bIjAne kaMIka ApavuM A vAta dhyAnamAM rAkhazo to, badhA praznono nikAla AvI jaze. kahevAya che kharuM ke, amAruM saMgaThana badhA vAdothI para che. paNa aMdara tapAsa karajo. koI ne koI tattva paDyuM haze. keTalAka sAmyavAdI, keTalAka samAjavAdI, keTalAka koMgresavAdI haze. kArobArImAM jenI bahumatI tenI doravaNI cAlavAnI. satya, ahiMsAno dhruva kAMTo haze to vAMdho nahi Ave. A vAta kAryakaroe dhyAna rAkhavAnI che. vidyArthI to korA kAgaLa jevA che. dhArazo tevuM citra dorI zakazo. eTale tamArI maryAdA jALavIne zakti mujaba racanAtmaka pravRttio tarapha tamArI zakti vAparazo. abhyAsa mATeno pAyo brahmacarya upara che, tamArI jananendriya upara keTalo kAbU che tenA upara tamArA abhyAsano AdhAra che. bhIMta uparanA phoTA, citro vagere upara tamArI AMkha keTalI Thare che evA bIbhatsacitro tamane game che ke ene bhUMsI nAMkhavA te game che ? abhyAsa karyo sthaLe cAle che te paNa eka prazna che. kevA zikSako bhaNAve che, kayA vAtAvaraNamAM bhaNAve che, kevuM zikSaNa Ape che, te paNa zikSaNa upara AdhAra rAkhe che. eka yuga evo hato ke, kalamamAMthI zastro, upara gayo. kSatriya varga Ubho thayo. laDAIthI ja khorAka meLavato laDAIthI pratiSThA meLavavI vagere. pachI kalamayuga Avyo. temAMthI buddhivAda pedA thayo. buddhivAdathI mUDIvAda pedA thayo have kalamamAMthI kodALI tarapha javuM paDaze. mAtra nakazo jovAthI nadI nahi dekhAya, ke gAma nahi jovAya pratyakSa anubhava karavo paDavAno grAma vidyApITho have vadhAravI paDaze. vAlIone samajAvA paDaze. sAdhutAnI pagadaMDI
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmaDAne pyAruM gaNazo to ApaNo uddhAra thavAno che. 35 karoDanI vastIno moTo bhAga gAmaDAmAM che. eTale moTAmAM moTI vidyApITha gAmaDAmAM hovI joIe. naMdano lAla gAyo cAratA. gAmaDAmAMthI ghI, dUdha, dahIM zaheramAM cAlyuM na jAya tenI cokI rAkhatA A badhAMno bhAvArtha ApaNe samajavAno che. viramagAmanA vidyArthIoe e gaMdha mAratA taLAvane suMdara banAvyuM. pachI to gAme sAtha Apyo. gaMdakInuM dhAma hatuM. 400 mANaso saphAI mATe nIkaLatA, strIo puruSo, vakIlo, DaoNkTaro badhAM ja AvatAM. meleriyA thayo che. ahIM paNa tame evuM zramanuM kAma karI zako. khetaramAM bhale nA thaI zake, paNa saphAI rastA khodANa evuM evuM karI zakazo. DabakAmAM hamaNAM zramayajJa thaI gayo. paNa have e phezana nA thaI paDavI joIe. tyAM kAma karIe ane ghera AvIe tyAre paNa zeTha nA banIe. dareka kAma mATe taiyAra ane capaLa chIe evI cetanA jAgRta rAkhIe. abhyAsakrama atyAre cAle che. temAMthI abhyAsa nA chUTI zake evI vAta che. chatAM vicAra to rAkhavo joIe. e krama paNa tamAre sthiti pramANe barAbara taiyAra karavo joIze. kAraNa ke tamArA vAlIo evI AzA rAkhaze. vidyArthIoe badhAM ja kAmathI nipUNa rahevuM joIe. koI kAmamAM zarama nA hovI joIe. tamArI peDhI bhaviSyanI ImArata che. bIjA dezo sArA che. ane ame nabaLA chIe e khyAla kADhI nAkhajo. paNa emAMthI je sAruM che te levAmAM vAMdho nathI. bIjAno bojo vadhArIe nahi. paNa bIjAno bojo ocho karIe. evuM zikSaNa tame lejo. e zakti Izvara sivAya bIjo koI nA ApI zake. ApaNe badhAM to nimitta chIe. tA. 19, 20-6-195ra : tagaDI dhaMdhUkAthI nIkaLI tagaDI AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. raste AvatAM sakhata pavana sAthe varasAda paDyo. eTale badhAMnA kapaDAM bhIMjAyAM hatA. - rAtre bhalagAmaDAnA kheDUtone bolAvyA che. temanI sAthe sahakArI jina, kheDUtamaMDaLa ane Ayojana saMbaMdhI vAto karI. sAdhutAnI pagadaMDI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAmanA loko sAthe divasanA vAto karI. temane bI ane khetaramAM jamInapALA ane tagAvInI jarUra aMge carcA thaI. tA. 21-6-1952 : pIpaLa tagaDIthI nIkaLI pIpaLa AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro darabAranI DelIe rAkhyo hato. gAmanAM srI, puruSoe suMdara svAgata karyuM. rAtre kheDUtamaMDaLa ane gAmaDAnA prazno aMge carcA thaI. tA. 22-6-1952 : UMcaDI pIpaLathI nIkaLI UMcaDI AvyA. aMtara ekAda mAIla haze. loko sAthe vAto karI. tyAMthI nIkaLI caMdaravA AvyA. aMtara be mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. thoDA vakhata para ahIM eka kisso banelo, vigata evI che, ke eka rajapUte eka koLI bAI upara baLAtkAra karavAno prayatna karelo. e bhAIe agAu paNa eka be vAra AvA baLAtkAro karelA. eka kissAmAM to gAme enA so rUpiyA daMDa karelo. A kissAmAM bhoga banelI bAI, eno dhaNI, eno sasaro mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. A kaisa mATe gAma AgevAnone bhegA karyA. prathama AkhI mAhitI meLavavA prayatno karyA paNa spaSTa to koI kahetuM nahotuM. paNa eTaluM kahyuM gUno to karyo haze. mahArAjazrIe bahu kaDaka zabdamAM gAmane Thapako Apyo ke gAme A gUnA mATe karyuM zuM ? jo badhAM bItA ja pharaze to bena, beTInI AbarU salAmata kevI rIte raheze. Aje eno vAro che. to kAle tamAro vAro Avaze. kAyara mANaso mATe jIvavAno adhikAra nathI. kAraNa ke e kAyaratAno bIjAne cepa lagADe che. A pachI gAma AgevAno vicAra karavA bhegA thayA. ane paMca nImI teno nikAla karyo. lakhANamAM lakhyuM hatuM ke caMdaravA tA. 22-6-1952nA roja tA. 13-6-1952nI rAtre je prasaMga banelo te prazna saMbaMdhamAM mahArAjazrInI hAjarImAM ema nakkI karavAmAM AvyuM ke gAmanA pAMca mANaso ane bahAranA eka bhAI maLIne je kaMI pheMsalo Ape te kabUla rAkhe tema baMne pakSa kabUla thatAM A nIce sahIo levAmAM AvI che. sAdhutAnI pagadaMDI 66
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 23-6-1952 : jALIlA caMdaravAthI nIkaLI jALIlA AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. loko ekaThA thayA. temanI sAthe cAlu praznonI carcA karI. ahIMnA talATI, lAMca vadhAre letA hatA. temanI phariyAda AvI eTale talATIne bolAvyA. temaNe bhUla kabUla karI kahyuM ke loko khuzIthI kapAsiyA Ape che te lauM chuM. mahArAjazrIe samajAvyuM ke, loko khuzIthI Ape to paNa na levuM joIe. kAraNa ke e ApavA pAchaLa emanI bIjI ja dRSTi hoya che. tA. 23-6-1952 : bagaDa jALIlAthI nIkaLI sAMjanA bagaDa AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. tA. 24-6-1952 H khasa bagaDathI nIkaLI khasa AvyA. aMtara doDha mAIla haze. khasamAM cAturmAsa gALavAno hovAthI gAma loko dUra sudhI sAme AvyA hatA. barAbara dasa vAge khasa sTezana upara AvyA rastAmAM bALako ane moTerAonAM ToLAM sAme svAgata mATe AvatAM jatAM hatAM. AgaLa ghoDesvAro, triraMgI dhvaja laIne cAlatA hatA. strI, puruSo, hirajano vagere sau moTI saMkhyAmAM ekatra thayAM. pachI sau saraghasa AkAre goThavAI gayAM. sauthI AgaLa Dhola tAMsAM hatAM. pachI ghoDesavAra, ane pachI bhAI baheno bhajana dhUna gIto gAtAM gAtAM gAmanAM mukhya lattAmAM pharIne eka cokamAM sabhAnA rUpamAM goThavAI gayAM. tyAM mahArAjazrIe prAsaMgika pravacana karyuM. gAmanA premabharyAM svAgatano ullekha karyo. ane bhAvi kAryakramano khyAla ApI jaNAvyuM ke cAturmAsamAM mukhya pravRtti gujarAta vyApI kheDUtamaMDaLanA prayatno ane cAra tAlukAnuM punarracanA maMDaLa ema be mukhya prazna tAtkAlika levAnA che. sAMjanA cAra vAge, be vaNikabhAIone, takarAra thaI. nAnA chokarAnI bAbatamAM takarAra hatI. eka bhAI phariyAda laI AvyA. choTubhAIe sAdhutAnI pagadaMDI 6
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjA bhAIne bolAvyA. mahArAjazrIe baMnene samajAvyA. zAMti karAvI. tA. ra6-6-1952 mIrAMbahenanI IcchA koI baheno taiyAra thAya to temane bhaNAvavAnI hatI. eTale choTubhAI sAthe ame gAmamAM pharyA. keTalAka baheno bhaNavA taiyAra thayAM. paNa moTI uMmarane kAraNe zarama AvatI hatI eTale manubhAIne ghera bhaNAvavAnuM nakkI karyuM. nAnacaMdabhAIne gAyonI karuNa sthiti joIne upavAsa karavAnA vicAro AvatA hatA. eTale temane tAra karI bolAvyA hatA. mahArAjazrIe temane AkhI sthitino khyAla Apyo. hAla turata upavAsa na karavA paNa IcchA thatI hoya to aThavADiyuM dUdha upara rahevuM ema kahyuM. ane ghAsa temaja garIba janatA mATe bane teTaluM karI chUTavuM. have bajeTanI ciMtA na karavI. paNa ApaNI zakti mujaba kAma karavuM. ghAsa vadhAre maLe tevA prayatno karavA. ema kahI samAdhAna ApyuM. rAtre jAherasabhA thaI. prArthanA bAda bhUrIbAInI kathA kahI hatI. sAsu vahane roja jhaghaDA thAya. ADozIpADozI baMnene caDhAve. vahu kaMTALI gaI hatI. nAnacaMdajI mahArAja thAna AvelAM tyAre A bAI temanI pAse gaI kahyuM ke, mane vazIkaraNa maMtra Apo ke jethI mArI sAsu vaza thAya. mahArAje kahyuM, sAsu ekavIsa vAra gALa bole. tyAM sudhI mauna pALavuM. enI carI pALavI paDaze. bAIe ema karyuM. ane kajiyo maTI gayo. baMnee potapotAnuM saMzodhana karyuM. ane eTalo badho prema baMdhAyo ke, sAsu, vahune eka miniTa paNa chUTI na mUke. loko dAkhalo ApavA lAgyA ke, sAsu vahuno prema jovo hoI to jAo bhUrIne tyAM. Aje rAtaLAvanA be bhAIo AvyA. temanA be baLada corAyA che. ane te ahIM khasamAM che. evI bhALa maLelI. mahArAjazrIe AgevAnane vAta karI. tapAsa karAvI. baLada rAkhanAra dhaNIe kabUla karyuM. baneluM evuM ke A baLado ahIMno eka bhaMgI je dalAlI kare che eNe ahIMnA vAgharI pAsethI apAvelo. e vAgharI, caMdaravAno vAgharI je baLada lAvelo enA oLakhANa khAtara ahIMno vAgharI sAthe Avelo A baMne vAgharI muMbaI che. mahArAjazrIe kahyuM ke, ghara meLe samAdhAna karavuM 68 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya to karo, paNa gunegAra nahi pakaDI zakAya. vaLI paisA koNa Ape. eTale phariyAda ja karavI paDe. e loko to paisA ApavA taiyAra nahotA. gAma lokoe kahyuM ke baLada lenArAmAMthI eka to taddana garIba che. aDadhA paisA tame Apo. gunegAro pakaDAyA pachI temanI pAsethI pAchA levA. ane baMnee aDadhA aDadhA laI lIdhA. eka rUpiyAnA sTempa upara lakhANa karIne baLada mULa dhaNIne pAchA soMpyA. tA. 26-1lpara Aje surAbhAI, bhalAbhAI, khetAbhAI ane bhavAnabhAI vagere AvyA. emaNe khAnadezanA Dhorano khyAla Apyo. surAbhAIe mAmalatadAra sAthe thayelI vAtono sAra kahyo. khAnadezathI AvatI gAyo mATe ghAsanuM zuM karavuM ? to kahe dholerAmAM 500 gAMsaDI che. dhaMdhUkAmAM 200 che. tene e Dhora mATe rAkhI che. tA. 30 sudhInuM ApIzuM. nAnacaMdabhAI bUmo pADe che. chApAMmAM chapAve che. te badhuM emanI gAyonA cha mahinAnA ghAsa mATe kare che vagere kahyuM. joke mAmalatadAra sAhebe je ghAsa rAkhyuM che. te 12,000 gAyone cArathI pAMca divasa cAle teTaluM hatuM. vaLI kheDUta ane UbhaDane ApavAnuM juduM. pachI surAbhAI sAthe ema vicAryuM ke, je Dhora khAnadezathI Ave che, tenI javAbadArI sarakAre levI joIe. eTalA mATe saMgha pAse muMbaI javAnuM vicAryuM. UbhaDa mATe jaLasahAyaka samitine uccaka grAnTa Ape to kAma cAlu rAkhI zakAya. te mATe puravaThA pradhAnane maLavuM ema paNa TharAvyuM. - viramagAma vibhAga mATe 1000 rU. ghAsa levA ApavA ane gopAlaka maMDaLa enI vyavasthA kare. ghAsamAM 50 TakA sabasIDI ApavI. ane tadana nirAdhAra lAge tevAone maphata ApavuM. ema TharAvyuM. bhalAbhAI bahArathI Dhora Ave enI vyavasthA rAkhe. amaladArone maLe. surAbhAI dholerAvALA sAthe maLIne chAroDIthI 1000 gAMsaDI ghAsa meLavavAnI vyavasthA kare. ane care teTalAMnI geraMTI kare. rAtre caMpakabhAI pUjArA AvelA. temane sAthe mokalyA. sAdhutAnI pagadaMDI da9
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 28-6-1952 Aje lokasattAnA taMtrI prahalAda brahmabhaTTa maLavA AvyA. temane AnAvArI, duSkALa ane ghAsa vagerenI paristhiti samajavI hatI. temane kAgaLo, phAIla vagere vAMcavA ApyuM ane moDhethI paNa hakIkata samajAvI. sAMjanA AgevAno sAthe sIma jovA gayA, lagabhaga 6,7 kUvA joyA. badhA ja khAlI hatA. phakta eka kUve kosa dvArA thoDuM thoDuM pANI kADhatA hatA. e khetaravALAne pUchyuM, to 30 vIghA jamInamAM vAvetara karyuM hatuM temAMthI kapAsa karyo. 12 maNa kAlAM thayAM. ane 15 vIghAmAMthI 20 maNa ghauM thayAM. A pratyakSa jotAM, samajatAM lAgyuM ke AnAvArI kharekhara khoTI hatI. tA. 29-6-1952 praphlAdabhAI savAranA AgevAno sAthe aLa ane rephaDA ema be gAmomAM AnAvArI aMge jaI AvyA. taLAva khodANa paNa joyuM. baporanA prahUlAdabhAI maNibhAI sAthe dholerA vibhAgamAM ghAsa ane majUronI sthiti rUbarU jovA gayA. tyAMthI moTaramAM dholerA, khUNa, rAtaLAva ane mAdhavapura ema cAra gAma pharyA.temanI sthiti joI, ghAsanI taMgI ghaNI che. tA. 4-7-1952 Aje baporanA amadAvAdathI zeThazrI vADIbhAI jamanAdAsa ane solApuranA kRSNadAsajI mahArAjazrIne maLavA AvyA. tA. 6-1952 AjathI mahArAjazrIe varasAda varase te mATe traNa divasa sudhI upavAsa zarU karyA. jaina paribhASAmAM Ane niyANuM kahe che. rAtre jAherasabhA thaI. jo be IMca varasAda varase to pAraNAM karavAmAM vAMdho nathI. ema jaNAvyuM. gAmalokoe sahAnubhUtimAM aNojo pALyo hato. javArajathI phUlajIbhAI DAbhI AvyA hatA. temanI sAthe jamIna uparanA saracArja saMbaMdhI vAto thaI. InAmadAro ane jamInadArone TekSa nathI sAdhutAnI pagadaMDI
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avato. te Ave to bIjA upara TekSa nAkhavAnI jarUra ja nA rahe. e muddo temaNe kahyo. tA. 8-1952 Aje paNa anAja nahIM hovAthI eka moTuM ToLuM mahArAjazrI pAse AvyuM ane phariyAda karI ke A mATe zuM karavuM ? gaIkAlanA bhUkhyA chIe ane Aje paNa anAja nathI. cAra gAuno phero paDaze, ane anAja bIjethI maLatuM nathI. A uparathI gAmanA AgevAno ane dukAnadArone bolAvyA. dukAnadAroe kahyuM ke gaI tA. 6-7-1952 nA roja calana bhareluM che. tenuM 140 gUNI anAja AvyuM nathI. gADAM raste lavAya nahi. sarakArI koTrekTaranA khaTArA mAraphata lavAya. A mATe traNa cAra vAra mAmalatadArane riporTa karyo. paNa anAja AvyuM nathI. huM zuM karuM ? Aje gADAM mokaluM chuM. gADAmAM sAMje anAja Ave ane lokone maLe. bhale dhakko khAvo paDe. eTale rANapuranA manorabhAI ane vADIbhAIne patra lakhI tAbaDatoba khaTArA mAraphate anApha mokalavA eka mANasane ciThThI laIne mokalyo. ane rANapurathI vADIbhAI traNa khaTArA laIne anAja nAkhI gayA. lokone saMtoSa thayo. surAbhAI ane kalyANabhAI rAyakA AvyA. temaNe duSkALa aMgenI muMbaInI hakIkato kahI. sahakArI jina aMge jIvarAjabhAIe yojanA taiyAra thAya tyAre mahArAjazrInA patra sAthe lakhavA jaNAvyuM che. temaNe dhArAsabhAnI kAryavAhInI paNa vAto karI. temane evI chApa paDI che ke, mAstara AgaLa nizALiyo hoya, evI sthiti dhArAsabhyonI che. koI bolI zakatuM nathI. kAryavAhI marAThI ane aMgrejImAM cAle. eTale keTalAka to samajI paNa zakatA nathI. eTale racanAtmaka kAryakarone ApaNe dhArAsabhAmAM mokalI temane khoyA jevuM lAge che. upavAsano Aje bIjo divasa hato. baporanA ekAeka vAdaLa gherAyAM. moTuM vAvAjhoDuM AvyuM. ane varasAda paDavo zarU thaI gayo. ame bArIe sAdhutAnI pagadaMDI
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahIne joyuM to dUrathI puSkaLa varasAda paDato lAgato hato. hamaNAM ja ahIM tUTI paDaze. ane mahArAjazrInAM sAMjanA pAraNAM thaze. evI AzAe mIrAMbahena ane sau AnaMdathI kUdavA lAgyAM paNa AzA niSphaLa gaI. UlaTuM pavanathI AkAza cokhkhuM thaI gayuM. tA. 9-7-1952 Aje mahArAjazrInuM pAraNuM hatuM. paNa mAthuM duHkhatuM hatuM. thoDIvAra pachI eka sArI UlaTI thaI gaI. Aje cAcariyAnA keTalAka kheDUto AvelA. emane tagAvInI bAjarInI jarUra hatI, paNa dukAnadArane gaIkAlanA dhasArAne lIdhe rAtre moDA sudhI kAma cAleluM. eTale bIje divase AvavA kaheluM. eTale e loko mahArAjazrI pAse AvyA. A uparathI manubhAIne bolAvI bAjarI apAvI. tA. 10-15ra Aje godhAvaTAnA keTalAka kheDUto AvyA. temaNe kahyuM, amArA baLadanI tagAvI maMjUra thaI che. ane grAnTa paNa AvI che. te vahelI maLe te mATe bhalAmaNanI jarUra che. te emane lakhI ApI. mahArAjazrI garIbonuM kAma kare eTale aneka jAtanA mANaso madada levA Ave. be bharavADa AvyA. temane pUchyuM, kyAMthI AvyA cho ? kema AvyA cho ? to kahe pIpaLIyAnA chIe; gujarAtamAMthI Dhora laIne AvIe chIe. meM pUchyuM, keTalAM Dhora che ? to kahe sIttereka che. traNa divasathI bhUkhyAM chIe. ame paNa khAdhuM nathI. to kaMIka ghAsanI madada apAvo. emanI dayAbharI sthiti joI ane kahyuM keTaluM ghAsa levuM che? ame rUpiye ATha AnA ApIzuM. ame ghAsa apAvavA nIkaLyA. rastAmAM bharavADa kahe Dhora AgaLa cAlyAM gayAM che. eTale amane paisA ApI do. amane lAgyuM ke A emanI luccAI hatI. bIjI luccAI e jANavA maLI che, je bhAI pAse ghAsa apAvavAnuM hatuM. temane pUchyuM; ke tamArI pAse ghAsa keTaluM che ? teNe kahyuM eka gAMsaDI che. eTale huM camakyo. gAMsaDI kyAMthI AvI ? to jaNAyuM ke e bhAIne sAdhutAnI pagadaMDI
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekeya Dhora to nathI. khoTuM nAma ApIne rAhatamAM laI AvelA. talATIe patrakamAM nAma kevI rIte lakhyuM ? te paNa trIjI luccAI hatI. Ama duSkALamAM mANasanI nItimattA paNa UtaratI jovA maLatI hoya che. tA. 11-7-1952 Aje savAranA khAMbhaDAnA majUra bhAIo AvyA. emanI phariyAda e hatI, ke belAnA gAMDApaTela e mAthA bhAre che. amArI eka bAIne apamAnajanaka zabdo bolyA. ane khodANa kAmamAMthI kADhI mUke che. khodANanuM mApa barAbara letA nathI. AthI ame herAna thaI gayA chIe. A uparathI tyAMnA mukhya mANasane mahArAjazrIne maLI javA meM patra lakhI Apyo. tA. 13-7-1952 Aje phedarAthI DAhyAbhAI ane khoDubhAI sahakArI maMDaLI vize vAta karavA AvyA hatA. temane hakIkata samajAvI. tA. 14-7-1952 Aje ApaNA mukhya kAryakartAo zrI choTuMbhAI, nAnacaMdabhAI, navalabhAI ane hirabhAI AvyA. temaNe duSkALanI paristhiti aMge vAto karI. tAtkAlika kalekTarazrIne duSkALanuM rAhata kArya saMbhALatA adhikArIzrI sIMdhane maLIne ukela karavo. pachI zuM karavuM te vicAryuM. tA. 15-7-1952 rAtre choTubhAI, hirabhAI, nAnacaMdabhAI vagere AvyA. temaNe zrI sIMdhanI mulAkAta aMge vAtacIta karI. sIMdha duSkALa khAtAnA mukhya adhikArI che. temaNe kahyuM ke dholerAmAM kheDUtonI ekasabhA rAkhI hatI. temAM ahIMnI sthitino khyAla Apyo. pachI goDAuna jovA gayA. tyAM kArakunoe saMtoSakAraka ghAsanI vaheMcaNI karI che evo riporTa ApavA lAgyA. ATalA hajAra ratala ghAsa ApyuM. ema ratalanA hisAbamAM AMkaDA ApavA lAgyA. paNa sAme ja kAryakaro hatA. emaNe tarata radiyo Apyo. thoDI TapATapI thaI. sAcI vAta sIMdhane samajAvI. sAdhutAnI pagadaMDI 73
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 17-7-1952 Aje gosevaka saMghanA AgevAna mAnasiMhabhAI maLavA AvyA. emaNe gopAlaka ane rijano viSe je jamInano jhaghaDo hato te aMge vAto karI. gujarAta samAcAranA khabarapatrI AvyA. temanI sAthe duSkALanI paristhiti aMge surAbhAI ane nAnacaMdabhAIe vigate vAto karI. bhAlanA 20 gAmomAM lokone khAvAnuM nathI. teno tAdaza citAra nAnacaMdabhAIe Apyo. eka gAmanA 60 mANasoe be divasathI khorAka lIdho nahoto. temane vyavasthA karI ApI. tA. 18-7-1952 eka pravacanamAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, ApaNA graMthomAM dharmanI vAto karavAmAM AvI che. emAM eka vAta spaSTa lakhI che, ke mANasa bhalAInuM kAma kare tene mATe abhimAna nA kare, ane jenI upara bhalAI kare e mAnava nIco nA paDavo joIe. dayA, dAnane dharma sAthe joDavAmAM Ave che. paNa lenAra denA2 vacce koI jAtanI viSamatA nA AvavI joIe. bIjI rIte joIe to nAma pADavA chatAM saMgraha thaI jAya che. to supAtre dAna thaI jAya. ema karavuM joIe. vikendrita vyavasthA hatI. eTale bahu paisA ekatrita nA thAya, paNa jIbha dvArA paNa ghaNuM karI zake. kAraNa ke bIjAone ochI zakti che. potAnAmAM vadhAre che. ethI ochAvALAne lAghavagraMthI nA baMdhAya pelAne gau2vagraMthI nA baMdhAya dareka dharmamAM A ja vAta kahI che. jisase tyAM lagI kahyuM, jamaNA hAthe Ape to DAbAhAthane khabara nA paDavI joIe. ane tuM evI rIte varta ke, sAmA mANasane taMgI nA paDe, eTale kyuM Dagalo mAge tene paheraNa ApI deje. matalaba ke, ene mAgavAnuM mana nA thAya. evI paristhiti UbhI karI devI joIe. hRdayanI ekatAbharI lAgaNI pedA karavI e ja manuSyanuM kAma che. je loko zaheramAM vase che. kaMIka karI chUTavAnI tamannA rAkhe che, emaNe sAmAnuM teja ghaTe nahi, potAnuM abhimAna nA vadhe te rIte A duSkALamAM ApavAnI jarUra che. vacalo gALo evo AvI gayo jUnAmAM je vastu AvI temAMthI gauravagraMthI baMdhAI gaI. jene pakSe buddhi hatI, tene sAdhutAnI pagadaMDI 74
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhimAna thavA lAgyuM. pariNAme evI bhASA vAparavA lAgyA ke, loko samaje nahi je paisAvALA hatA tene ema lAgyuM ke, mArI pratiSThA vadhavI joIe. huM moTo chuM, puNyazALI chuM. ema banyuM. jyAre dAna kare tyAre evI keTalIka sUcanAo Ape, hisAbo mAge, Ama karavuM joIe, tema karavuM joIe ema bole, A vRtti khoTI che. anAthamAM tejasvItAnI lAgaNI pedA karavAnuM mahattvanuM kAma Ape che. bhaMgI loko mAge tyAre enI rIta jovA jevI hoya che. salAma kare, laLIlaLIne mAge bhAIsAheba, mAbApa kahyA kare, kAma karavAnuM kahIe to kahe bApA amArAthI na thAya. A eka Teva paDI gaI che. emAMthI ene svamAnabhera beTho karavA mATe ApaNe jAte e dhaMdho svIkArIne tene premapUrvaka sAcI samajaNa ApIe. bALakone keLavaNI ApIe. e vargane tejasvI banAvavAnI jarUra che. mahAjana eTalA mATe kahevAtA ke, alpajanonI rajUAta karIne teno nikAla karatA. Aje mahAjano judA praznonI rajUAta kare che. je mahAjana thaze, tene alpajana banavuM paDaze. ane kAma karavuM paDaze. ekalI ApavAnI vAtathI paNa nukasAna thaze. mANasa ekavAra mAgato thaI jaze pachI te TevAI jaze. pachI ene mAgatAM zarama nahi Ave. kAmamAM dilacorI karaze. eTale ghaDataranI daSTie rAhata kAma thavuM joIe. ApavAmAM paNa khUba viveka hovo joIe. saMsthAnA kAryakara bhAIo phaMDa mATe gayelA tyAre ghaNA kaDavA anubhavo thayA hatA. kaDavA ghaNA thayA, sArA paNa ghaNA thayA. emAM keTalAka to eTalA bhAvathI Ape che ke, ApaNane ghaNo harSa thAya. tame sadUbhAgI cho ke AvuM kAma karavAnI taka maLI. mAruM nAma paNa nA lakhazo. nAmanA adhikArI e che ke, jemanuM jIvana ghaNuM UMcuM hoya, ApatAM ApatAM paNa zarama Ave. te ema vicAre che ke, ATaluM thoDuM ApIne mArI pratiSThA vadhe tenA karatAM huM zoSaNa ochuM kema na karuM ? sauthI pAyAno savAla e che ke, lokonA dilamAM je eka jAtanI denya vRtti AvI gaI che te kema dUra thAya. ene mATe IzvaranI prArthanA karavAnI che ke badhA upara dayA kare. evo namrabhAva rAkhavAno che. sAdhutAnI pagadaMDI 75
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 19-7-1952 Aje pALiyAdanI jagyAvALA unnaDa bApu mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. sAthe ghaNA loko hatA. temanI sAthe cAlu yugamAM vyavahAramAM nIti, lAvavA vize sArI vAto thaI. tA. 23-7-1952 Aje punarracanA maMDaLa aMge cAra tAlukAnA mukhya, mukhya bhAIone bolAvyA hatA. temAM viramagAmathI goviMdabhAI, rAmajIbhAI, sakaracaMdabhAI, dhoLakAmAMthI IzvarabhAI amIna, sANaMdathI baLadevabhAI, caMdubhAI, dhaMdhUkAthI popaTalAla DelIvALA bAbubhAI zAha, jamanAdAsabhAI ane vRMdIthI surAbhAI, haribhAI caM.zAha, haribhAI.zAha, jhaveracaMdabhAI vagere AvyA hatA. temanI sAthe prathama bhUdAna aMge vAto thaI. mahArAjazrIe bhUdAnanuM rahasya samajAvyuM. tenI sAme sabhyoe keTalAka prazno UThAvyA. temAM mukhya e hato, ke Aje kheDUta khetI kare che. e bekAra che. to navA bhUdhArakane sAdhano kyAMthI Apaze. jamIna taddana khAra haze te maLaze asaMtuSTa baLo pratiSThA meLavI jaze. kheDa hakkanA vAMdhA haze. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, prathama to ApaNe e nakkI karavuM joIe ke, bhUmidAna prazna ApaNane game che ke nahi ? jo ApaNA gaLe e vAta UtarI jAya to pachI jamIna meLavavI emAM bahu vAMdho nahi Ave. pANI siMcAI viSe kyAM kyAM zakyatA che te vicAryu viramagAmamAM je gaTaro che te upara moTAM taLAva karI sToreja thAya. ane tyAMthI Irigezana pIyata thaI zake. ovaraphlo boriMgathI pahele varSe pAka sAro thAya che. paNa pachI jamIna paththara jevI thaI jAya che. evo anubhava che. dhaMdhukA tAlukAmAM bhAdara ane utAvaLI nadInA pravAhone aTakAvAya. baMdha thAya to kUvA jIvatA thAya tema che. sANaMda tAlukAmAM roDa nadIno prazna hAtha dharAya nAnA nAnA baMdho bharAya to DAMgaranA pAkane phAyado thAya. dhoLakAmAM phatehavADI naheranA jevI ja eka nahera bAjunA ja eka gAmathI kADhavA sarakAra vicAre che. caudaso koSanuM pANI nIkaLaze. 14 sAdhutAnI pagadaMDI 76
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkhano kharca che. paNa daravarSe 10 lAkhano phAyado thaze. chevaTamAM mohanabhAIe kahyuM ke grAmapaMcAyatano upalI adhikArI samAjasevA karanAra kAryakara hovo joIe. jethI A badhA prazno sahelAIthI patI jAya. ane badhA karatA cAreya tAlukAnuM punarcanA karatAM pahelA, amaladAronI punararacanA thavI joIe jo amaladAro anukULa na hoya to, koI kAma thaI zakavAnuM nathI. tyArabAda kheDUta maMDaLa ane koMgresanA saMbaMdho viSe carcA cAlI hatI. koMgresanuM bIjuM sthAna kheDUta maMDaLa leze. ema temaNe kahyuM hatuM. tA. 25-7-152 Aje gujarAta bhUmidAna samitinI beThaka ahIM maLI hatI. prathama pAchaLanI kAryavAhI vAMcI saMbhaLAvI. pachI mahArAjazrIe bhUmidhArakanuM pramANapatra, tenI lAyakAta ane pratiSThAne mATe apAtI jamIna viSe keTalAka sUcano khAnagImAM karyA hatA. tyArabAda A cAra tAlukAnuM kAma prAyogika saMgha karaze ane navalabhAI pramANapatra Apaze. bIjA koIne pramANapatra joItuM hoya to ApavuM paNa saMghanI salAha levI. cAra tAlukAmAMthI pAMca hajAra ekara jamIna meLavI ApavAno vicAra karyo hato. gAmalokonI evI IcchA hatI ke, eka jAherasabhA rAkhavI ane lokone AvelA netAono lAbha Apavo. e rIte jAhera sabhA thaI. prathama kurezIbhAIe AgevAnono paricaya karAvyo. tyArabAda jugatarAmabhAI dave, babalabhAI mahetA, nArAyaNa desAI, ravizaMkara mahArAja, vagerenAM pravacana thayAM. sabhAmAM 250 ekara jamIna dAnamAM maLI. tenI jAherAta thaI. tyArabAda adhUruM rahela bhUdAna samitinuM kAma AgaLa cAlyuM. bhUdAna saptAha ujavavAnuM nakkI thayuM. - saMtabAlajInI icchA saurASTra, kaccha ane gujarAtamAM maLIne savAlAkha ekara jamIna bhUdAnamAM meLavavAno saMkalpa karavAnI hatI. paNa ApaNe gujarAta pUratuM vicArIe chIe. eTale chevaTe paMcotera hajAra ekara meLavavI sAdhutAnI pagadaMDI 77
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ema TharAvyuM. madhyapradeza, karatAM jamIna meLavavAmAM A rIte gujarAtamAM bIjo naMbara Ave che. zrI jugatarAmabhAInI IcchA pAMca lAkha ekarano saMkalpa karavAnI hatI. paNa saMtabAlajI, dAdA ane babalabhAIno Agraha e thayo ke jeTaluM nakkI karavuM, teTaluM meLavavAno prayatna karavo joIe. saMkalpamAMthI pAchA pharavAnuM thAya te barAbara nathI. prayatna karatAM, saMkalpa karatAM, jamIna vadhe to sAruM che. pracAra kharca karavAmAM bhAI nArAyaNano Agraha e hato ke ApaNe ja prayatna karavo tyAre jugatarAmabhAI ema mAnatA hatA ke dareka saMsthA ke vyakti potapotAnA pradezanuM vicAre. ane pote ja kharca kare. darekane potApaNuM lAgavuM joIe. tA. ra6-7-152 eka pravacana karatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, je vastu mANasane parANe lAdavAmAM Ave e mANasa sahana karI zakato nathI. athavA tene pheMkI de che. eTale ja ApaNA RSi munioe TharAvyuM ke, lokahRdayamAM praveza karavA mATe, lokone preraNA jAge. ane te jAgI jAya. eka sAdhaka jenA tarapha potAnuM mana vahe che te sAdhaka e pitA pAse yAcanA kare che, ke kyAM pApa meM karyA che ke AvuM thAya che. mANasane UMdha game che. ALasa game che. e badhuM hovA chatAM tArA taraphano prema paLe paLe yAda Ave che. e badhAmAM huM eka pAtra tarIke kAma karI rahyo chuM. tema chatAM mAruM dila coMTatuM nathI. eTaluM nahi paNa evI pAtratA paNa AvatI nathI. je badabo che te game che ane sugaMdha che, te gamatI nathI. tyAre aMtarano avAja Ave che ke, alyA ! tuM je jhaMkhe che, Icche che, e to tArI pAse che paNa enuM zodhana karavA tAre tArAM AvaraNo dUra karavAM joIe. jainasUtramAM kahyuM, mANasa dharma kyAre karI zake ke jyAre hRdaya pavitra thAya. AvaraNo dUra kyAre thAya che, jayAre doSo dUra karavAnI taiyArI thAya. mAre niMdA karavI ja nathI. mArA manamAM doSo pesaze to baLa karIne kADhI nAkhIza. jema zarIramAM eka roga ghara ghAle to lAMbA vakhata sudhI parejI pALavI paDe che. tema chatAM roga jAya kharo ane nA paNa jAya. evuM ja ApaNA zarIramAM paDeluM che. keTalIya truTio paDelI che. tene kADhavA chatAM jatI 78 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. tyAre zuM karavuM ? badhI ja vAta Izvarane caraNe dharI devI, Apane zaraNe Avyo chuM. mane ugAro eTale ke, potAmAM ahaMkAra paDyA che, ene ogALIne mANasa haLavo banI jAya che. Aje samAjamAM pApona jovAnuM bahu ochuM bane che. ene paMpALavAnuM bane che. ApaNuM abhimAna enI ADe Ave che. bIjI vAta jaDa taraphanuM AkarSaNa che. bhUMDane gaMdI vastuo ja gamaze. jyAM ApaNe nAka ADe kapaDuM dharavuM paDe che, tyAM bhUMDane majA AvavAnI che tyAM ALoTavAnAM kAraNa ke ene potAnA manane evuM ja ghaDI dIdhuM che. ApaNe paNa ApaNA manane ghaDI dIdhuM che. phera eTalo che ke mANasamAM ene pArakhavAnI zakti che jo e saMkalpa kare to. - samarpaNanuM bIja paNa hRdayanI pavitratA mAge che. eTalA mATe mANasa pAse puruSArtha paDyo che. bhojana maLe nA maLe niMdA TIkA thAya, to paNa ema mAne ke, mAre to ATaluM karavuM che to baLa vadhe che. ane hRdayanI pavitratA Ave che. bhagavAna mahAvIre jyAre ema vicAryuM ke, A zarIranI aMdara je paristhiti che temAM rahIne huM kalyANa karI zake tenA karatAM judI ja paristhitithI huM kaI karI zakIza. paNa e sthitie javAmAM emane ghaNAM kaSTa paDyAM che. keTalIka tIvra IcchA paDI hoya, tyAre A banI zake, ApaNe paNa karI zakIe gAMdhIjInuM jvalaMta daSTAMta che. nAnapaNanI keTalIka kuTevo temaNe prayatnapUrvaka kADhI, hRdayanI pavitratAne kAraNe samarpaNa AvatuM gayuM. jyAre jyAre e mUMjhAyA che tyAre gItAmAMthI emaNe mArga meLavyo che. jijJAsAnAM dvAra khullAM hoya to A sulabha bane. je hRdayamAM azraddhA rAkhIne mANasa kAma kare to koI divasa saphaLa thato nathI. mANasanA dilamAM jyAre pastAvo thAya che, tyAre te AgaLa vadhe che. ghaNA mahApuruSo pastAvAnI bhaThThImAM tapIne zuddha thaIne bahAra AvyA che. gAMdhIjIe nAnapaNamAM nAsto karavA, hAthanI kaDalI kApIne vecI. gAMdhIjIne pAvAno pAra na rahyo. pitAjIne ciThThI lakhI. pitAe phakta mAthe hAtha mUkyo. gAMdhIjI samajI gayA aMtaramAM pastAvAnI gaDI dhagadhagI ane jIvanamAM koI divasa corI na karavI ema nakkI karyuM. aMtaHkaraNa ema vadhAre pavitra thAya. vadhAre vizuddha thAya, mana ane sAdhutAnI pagadaMDI --
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjI gaMdakI sApha kema thAya ? e sApha thayA pachI evuM baLa vadhArAya ke, aMtaHkaraNanI pavitratA Ave. e pavitratA Ave, eTale samarpaNanI bhAvanA Ave. bapore jugatarAmabhAI, navalabhAI, nArAyaNa desAI, harivallabha parIkha ane annapUrNAbahena sAthe keTalIka carcAo thaI. tA. 29-1952 Aje dhaMdhUkAthI myunisipalanA kAmakAja aMge doravaNI levA goviMdavallabhabhAI ane hIrAbhAI AvyA. Aje bapore muMbaIthI giradharalAla daphatarI ane keTalAka jaina AgevAno maLavA AvyA hatA. temaNe sAmAjika pravRtti viSe ThIka ThIka vAto karI. tA. 31-1952 Aje caMdaravAnA keTalAka majUro anAja mATe AvelA hatA. temane 80 ratala anAja ApyuM. gaIkAlathI mahArAjazrIe be divasanA upavAsa karyA che kAraNamAM AzramamAM eka bhAIe sparza doSa karelo. mahArAjazrI mAne che ke, jenI sAthe huM saMkaLAyelo chuM e saMsthAno koI paNa sabhya bhUla kare to temAM mArI paNa javAbadArI che. tA. 1-8-1952 muMbaIthI vanitAbahena AvyAM hatAM. haribhAI ane jamanAdAsabhAI AvyA. emaNe vecANavero ane jina presa aMge mArgadarzana meLavyuM. tA. 3-8-152 Aje gAmanA harijano AvyA hatA. temane majUrI nathI ane anAja nathI te mATe ahIM vyavasthA ApavA vinaMtI karI. kothI eka jainabhAI tathA eka bahena mahArAjazrIne maLavA AvyAM. emano prazna e hato ke, temanI dIkarIne ghera rU. 2500nI corI thaI che. rU. 2500nuM kApaDa corAyuM che. tene mATe vAhaNa pagI upara ciThThI. lakhI Ape to corI pakaDAI jAya ema che. paNa mahArAjazrIne vAhaNa pagI sAthe hamaNAM hamaNAM thoDo saiddhAMtika matabheda hovAthI teo tene patra 80 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakhatA nathI. paraMtu vAhaNapagI potAnI pharaja samajIne tamane madada kare to mahArAjazrIne vAMdho nathI. temanA AgrahathI meM (maNibhAIe) kAgaLa lakhI Apyo hato ke ApaNe khulAsA nA thAya tyAM sudhI mahArAjazrInA kAgaLano savAla Ubho thato nathI, paNa tamArA gAmanI dIkarI che eTale bena samajIne, tamane pharaja samajI madada karavAnuM lAge to mahArAjazrIne vAMdho nathI. tA. 4-8-1952 Aje saMtabAlajInAM saMsArIbahena maNibahena ane vanitAbahena, umedarAmabhAI vagere maLavA AvyA hatA. majUra mahAjanavALA nagInabhAI zAha paNa AvyA. emanI sAthe vecANaverA aMge ane bIjI keTalIka vAto thaI. kamaLAbena zeTha hAlanAM (sadguNAzrI sAdhvI) maLavA AvyAM. temane mahilA maMDaLamAM zuM karavuM? e viSe carcA thaI. kamaLAbahene kahyuM keTalAka sAdhvIbaheno sAmAjika kAmo karavA khAsa karIne zikSaNanA kAmamAM rasa levA Icche che. to te kevI rIte zarU karI zakAya ? mahArAjazrIe kahyuM, prathama potAnI maryAdA nakkI karI devI ke kyo kAryakrama hAtha dharavo che jemake zikSaNa mATe nizALamAM javuM, zikSakono saMparka sAdhavo. vAlIone maLavuM. harijanavAsamAM saMparka sAdhavo. ane pachI to anubhave kAma sUjhatuM jaze. lokonI TIkA prathama thaze. paNa cAritryathI badhuM zamI jaze. tA. 5-8-15ra Aje kheDUta maMDaLanI madhyastha kArobAranI miTiMga hovAthI kAryakaro AvyA hatA. Aje pU. saMtabAlajIno 49 mo janmadivasa che. eTale AnaMdano divasa che. dIrdhAyuSya IcchatA ghaNA patro AvyA che. mahArAjazrIe potAnA AdhIna maNibahena, kAzIbahena, devIbahena, naMdalAlabhAI vagerenuM smaraNa karyuM hatuM ane mIThI yAda ApI hatI. ane badhAe sAthe maLI vikAsa sAdhavA cAhyuM hatuM. rAtrI prArthanA bAda choTubhAInA sUcanathI zrI. nAnacaMdabhAIe thoDuM prAsaMgika kahetAM jaNAvyuM ke, pote paNa Aja divase dholerA eka varasa sAdhutAnI pagadaMDI
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe choDyuM hatuM tethI mArI jAtane dhanya mAnuM chuM. mahArAjazrInI je dharmadaSTie samAja racanA ane saMkaLajagatanI banI janetAnuM je dhyeya che, te pAra paDe e mATe IzvaranI prArthanA karIe. teo ghaNIvAra kahe che ke kAryakaro mArA hAtha paga che. to e hAtha paga saDe to temane duHkha thAya. eTale ApaNe sau gurudevane sahejapaNa duHkha thAya ke evuM nimitta pUra na pADIe. bhUla to mANasa mAtrAnI thAya, paNa e bhUlano pazcAttApa karIe. mahArAjazrIe pravacana karatAM jaNAvyuM ke, mArI hAjarImAM mArAM vakhANa thAya, e mane nathI gamatuM vyaktipUjA ApaNane khADAmAM nAkhaze. sau guNagrAhI thaIe. vizvavAtsalya mATe prayatna karIe. rAtre gAmanA AgevAna manubhAIe cA, tamAku choDavAnI pratijJA lIdhI. ane ra0 ekara jamIna bIjI vadhArAnI bhUdAnamAM ApavAnI jAherAta karI hatI. tA. 7-8-1952 Aje zAmaLAjIthI DaoN. vallabhabhAI doSI temane tyAMnI saMsthA mATenI keTalIka salAha levA AvyA hatA. tA. 11-8-1952 Aje zivAbhAI je. paTela AvyA. emaNe kuTuMbaniyojana ane grAmanirmANa viSe vAto karI. rAtrI sabhAmAM temaNe A viSaya upara suMdara pravacana paNa karyuM hatuM. tA. 12-8-1952 Aje surAbhAI, pUjAbhAI, chaganabhAI ane maMgAbhAI AvyA hatA. temanI sAthe pAlako aMge keTalIka vAto thaI. Aje janmASTamI hovAthI garabIo cAlatI hatI mahArAjazrIe kRSNajIvana para suMdara pravacana karyuM hatuM. tA. 15-8-15ra Aje paMdaramI oNgasTa hovAthI vidyArthIoe saraghasa kADhyuM hatuM. sAdhutAnI pagadI.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtre mahArAjazrInI hAjarImAM sAMskRtika kAryakrama rAkhyo hato. sAMjanA nAvaDAnA be bhAIo AvyA temane 15 zera, 15 zera juvAra apAvI. ane kapaDAM paNa ApyAM. tA. 17-8-1952 AjathI paryuSaNo zarU thayA. ahIMyAM upAzraya che. paNa temAM harijanone chUTa nahIM hovAne kAraNe pravacano bIjI jagyAe rAkhyAM hatAM. mUrtipUjaka jainoe upAzrayamAM pravacano mATe taiyArI batAvI paraMtu te jagyA nAnI hovAthI sthAna badalavuM paDyuM. tA. 22-8-1952 Aje amadAvAdathI zrI vADIbhAI jamanAdAsa AvyA. emaNe zaherAnI vilAsitAnI duHkhada vAto karI. boTAdathI be bharavADo gocaranA prazna aMge maLavA AvyA emane sAmA pakSavALAne sAthe lAvavA jaNAvyuM. tA. 24-8-1952 Aje mIyAgAmathI zivAbhAI AvyA hatA. temanI sAthe vecANaverAnI vAto thaI. - Aje rasikabhAI zAha (sarvodaya yojanA sAMDhAsAla vaDodarAvALA) TapAla vAcatA hatA. mahArAjazrI kapaDA dhotA hatA. huM reMTiyo kAMtato hato. evAmAM choTubhAIno kAgaLa Avyo eTale mahArAjazrIe tene mUkI devA kahyuM. meM kahyuM ke emAM ApaNe paNa lakhIe tyAre mahArAjazrIe kahyuM, A patra riDAyarekTa karavAno che ane TapAlanA traNa ja paisA kharacavAnA che. jo tamAre upayoga karavo hoya to bIjA traNa paisA kharacavA joIe satyanI vAta e che ke, jeTalA paisAmAM jene mATe lakhANa hoya temAMthI bIjo upayoga na karI zakAya. ATalI badhI jAgRti ane jhINavaTabharI cIkaNAza paNa enI sAthosAtha satyanI samajavAnI eka daSTi paNa sAMpaDI. ahIM eka prasaMga banyo, jainonuM Aje jamaNavAra hatuM. kaMTrolane jamAno hato. gata ne jamaNavAra baMdha karavA aMge ane emAMya bhAta sAdhutAnI pagadaMDI 83
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahIM karavA aMge jaina lokoe samajUtI karI hatI. tema chatAM Aje sAMbhaLyuM ke, bhAta karyo hato. AthI mahArAjazrIne duHkha thayuM. temaNe jAherasabhAmAM A prazna vyakta karyo ane zuM banyuM te jANavA IcchA vyakta karI. A uparathI AgevAnone bolAvyA. teoe bhUla kabUla karI ane mAphI mAgI. mahArAjazrIe kahyuM, mAphI mAgavAno savAla ja nathI. asatya thayuM enI ciMtA che tamoe mArI sAthe gaI kAle nA kahyuM hatuM. ane jo bhAta karavo hato to chevaTe mane vAta puchAvavI hatI. paNa huM to mAro doSa emAM jouM chuM. mArI kacAza che ke mArI asara tamArA upara nA paDI. jainoe eka khulAso e kahyo ke 24 jaNathI vadhAre sAthe jamavA beThAM nathI. (kaMTrolano niyama 25 jaNane lAgu hato). tA. 28-8-1952 Aje baporanA kurezIbhAI AvyA hatA. temanI sAthe jina ane presa aMge vicAraNA thaI. - baporanA maDhIthI gaNapatabhAI emanAM patnI zivakorabahena tathA maganabhAI modI ane bIjA traNa jaNa AvyA. rAtrI sabhAmAM kurezIbhAIe dhArAsabhA ane kAyadA viSe samajaNa ApI hatI. bAbubhAInAM mAsIbAne aThThAI karavI hatI. paNa pote sAmAnya sthitimAM hoI lahANI vagereno kharca karI zake tema nahotA. mahArAjazrIe samajAvyuM ke aThThAI e tapazcaryA che. potAnA doSo dUra karavA mATenuM e tapa che. eTale emAM paisAnI jarUra nathI. tame sAdAIthI aThThAI karI zako cho. teo rAjI thayAM ane aThThAI sArI rIte karI. pAraNAM vakhate temaNe harijanavAsa ane vAgharIvAsamAM jaI mIThAI vaheMcI saMtoSa vyakta karyo. tA. 31-8-1952 Aje sAMjanA phUlajIbhAI DAbhI ane DaoN. popaTalAla ANaMdajIvALA (dhaMdhUkAvALA) maLavA AvyA. temaNe mahArAjazrIne eka gaMbhIra vAta karI. vAta ema hatI, ke sANaMdanA mukhya kAryakara DaoN. zAMtibhAI kheDUtomAM kAma sAdhutAnI pagadaMDI 84
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che. gaNotadhArAne kAraNe kheDUtono pakSa levo paDato hato tethI jamInadAro roSe bharAyA hatA. keTalAka tattvoe temanuM khUna karavAnuM kAvataruM yojavAnI gaMdha AvI hatI. eTale zAMtibhAIne tarata bolAvavAnI jarUra hatI. eTale mane (maNibhAIne) sANaMda zAMtibhAIne teDavA mATe mokalyA. rAtre jALilA sudhI cAlato gayo. tyAMthI somanAtha melamAM elisabrija sTezane UtarI savAranA sANaMda Avyo. zAMtibhAIne badhI vAta karI ane sAMjanI gADImAM huM khasa AvI gayo. tA. 2-9-1952 Aje savAranA bagaDanA keTalAka bhAIo AvyA hatA. emaNe evI vAta sAMbhaLI hatI ke mahArAjazrI upara koIe kAgaLa lakhyo che temAM amuka divasomAM mahArAjazrInuM khUna karavAnuM che. ema lakhIne nIce amArI sahI karI che. kAgaLa uparathI mahArAjazrIe Di.esa.pI.ne tAra karyo che. ane tethI e AvyA. paraMtu phojadara to bIjA koI kAraNasara ahIM maLavA AvelA. mahArAjazrIe khulAso karyo, ke AvuM kaMI che ja nahi. hoya toya Izvara jevo Di.esa.pI. che. ene ja phariyAda karavAnI hoya. tA. 3-9-15ra Aje amarelI jillAnA bAbApuranA kAryakaro zrI araviMdabhAI, bAbubhAI, mahIpatabhAI, vAghajIbhAI vagere AvyA hatA. temaNe saMsthA aMge vAto karI. phedarAnA bAIsAhebA karIne eka girAsadAra bahena maLavA AvyAM hatAM. temanA pati je kacchamAM rahe che temaNe garIbAIne kAraNe temane kADhI mUkyAM che. ame temane samajAvyAM ke, samAjanA khoTA rivAja choDI daIne, kaMIka udyamI kAme lAgavuM joIe. kAraNa ke jiMdagI sudhI koInuM ApyuM pahoMcaze nahi. tema koI Ape paNa nahi. pachI temaNe gRhaudyoga karI zake te mATe eka reMTiyo ane eka mAsanuM rezana ApavA prabaMdha karyo. tA. 5-9-1952 Aje savAre polIsa InspekTarazrI pagArasAheba ane Di.esa.pI. vagere mahArAjazrIne maLavA AvyA. temanI sAthe sthAnika ane prAdezika sAdhutAnI pagadaMDI 85
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalIka vAto karI. AjanI korTonI kAryavAhI, polIsanI ajAgRti, lokonI madada, lAMcarUzvata vagere prazno aMge vistRta carcA thaI. sAMjanA otAriyAnA eka bhAI AvyA. pote nirAdhAra che, ema kahyuM. temane 15 divasanuM rezana maLe, tema karI ApyuM. ravizaMkaradAdA bhAratanA zAMtimizanamAM cIna javAnA che. temane keTalIka sAvacetI rAkhavA mATeno eka saMdezo laIne araviMda mahetA bocAsaNa gayA hatA. teo dAdAne maLIne pAchA AvyA. dAdA sAthe thayelI vAta karI, cIna javAnuM to nakkI ja che. paNa jo kavizrI umAzaMkarabhAI jozI pratinidhi tarIke jaze, to pote prekSaka tarIke jaze. huM ahiMsaka chuM ane jIvato chuM. eTale zAMti pariSada kaoNmyuniSTanI hoya toya mane zuM vAMdho ! ema samajaNa che. kAgaLa mahArAjazrI upara lakhI Apyo hato. DIsAnA mAmalatadAra ane emanAM patnI maLavA AvyA. banAsakAMThAnA pravAsa vakhate temanA vize keTalIka phariyAda AvelI. enA AdhAre temane nokarI uparathI utArI mUkavAmAM AvyA che. eno khulAso karavA AvyA hatA. Aje pALiyAdathI ATha kAryakaro te paMthakanA praznonI carcA karavA AvyA hatA. baporanA amadAvAdathI bhArata sevaka samAjavALA rAvajIbhAI maNibhAI ane kurezIbhAI sAthe 30 kheDUto, bahAra gAmanA AvyA hatA temanI sAthe jina UbhuM karavA aMge vAtacIta karI temane bolAvyA hatA. zrI rAvajIbhAI sAthe koMgresanI kAyarvAhI ane samAja sudhAraNA aMge carcA thaI. rAtre temaNe jAhera pravacana karyuM hatuM. tA. 8-9-15ra Aje rANapurathI phUlachAbanA taMtrIzrI nAthAbhAI zAha, maLavA AvyA hatA. emane cuMvALiyA koLI pagIonuM eka saMmelana bharavA aMge vicAra vinimaya karyo. girAsadArI ane taMtranA prazno carcAyA. bhAvanagara, tArApura relve aMge carcA thaI. khAMbhaDAnA cAra kheDUtabhAIo AvyA, temaNe bhegA maLIne saMpIne grAma paMcAyata sthApavA nakkI karyuM che. mahArAjazrIe eka harijana sabhya sAdhutAnI pagadaMDI
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ levA Agraha karyo. bhAvanagarathI cAra bharavADa bhAIo AvyA hatA temaNe gAyonAM dUdha mATe DerI banAvavA ane maMdira mATe jagyA maLe te mATe bhalAmaNa lakhI ApavA vinaMtI karI. mahArAjazrIe kahyuM, maMdira komI dhoraNe haze ane DerI paNa vargIya dhoraNe haze eTale jo sArvajanika saMsthA svarUpa nA hoya tyAM mArAthI bhalAmaNa nA thaI zake. tema chatAM tame surAbhAIne maLo ane pachI jarUra paDaze, to huM tamane madada karavA vicArIza. teo saMmata thayA. tA. 10-9-1952 Aje khAMbhaDAnA rahIza, hAla cANodamAM kabIra maMdiramAM rahetA saMta veNIdAsa maLavA AvyA. Aje lokasattAnA be pratinidhio AvyA temaNe vecANaverA aMge mahArAjazrI sAthe carcA karI. tA. 13-9-1952 Aje majUra mahAjanavALA zAMtibhAI desAI ane gujarAta vidyApIThanA cAra bhAIo ke je mahArAjazrI taraphathI gAmaDAmAM kAma karavA besavAnA che. teo aThavADiyuM mahArAjazrI pAse anubhava levA AvyA hatA. temanI sAthe AkhI kAryapaddhati ane dezanI sthitino khyAla Apyo hato. Aje gAmamAM samUhakAMtaNanuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. tA. 14-9-1952 Aje liMbaDIthI ratanabena, samaratabahena ane bIjAM eka bahena darzane AvyAM hatAM. baporanA boTAdathI somANI eka vakIla ane myunisipalanA pramukha ane kAryakaro AvyA hatA. Aje samaratabA ane ratanabahena gayAM. A samarabAne tyAM pahelAM mahArAjazrI ghaNo vakhata rahelA ane temane bA tarIke ja mAne che. eTale paraspara khUba ja lAgaNI ane premabhAva dharAve che. tA. 19-9-15ra Aje boTAdathI keTalAka vidyArthIo cAlatA AvyA hatA. temane mahArAjazrI sAthe zikSaNa ane dharma viSe sArI carcA karI lIdhI. sAdhutAnI pagadaMDI
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 26-9-1952 Aje bagaDanA dazeka bhAIo sAMje maLavA AvyA. temaNe kuMbhAra bAIne tyAM thayelI corI aMge vAto karI gunegAra gAmanAM ja AgevAna che. ema kahyuM. tA. 29-9-1952 Aje pratApa dave je vizvavAtsalyamAM kAma karavAnA che temane paricaya mATe bolAvyA hatA. Aje zrI choTubhAI rAjakoTathI saurASTranA mukhyamaMtrIzrI ucharaMgarAya Dhebara ane appAsAheba paMtano temaja bIjA keTalAka paricItonA bhalAmaNapatro laIne AvyA hatA. kurezIbhAI lokalaborDanI cUMTaNImAM sabhya tarIke pasaMda karelA. teo carcA karavA AvyA hatA. tA. 2-10-1952 Aje jAmanagarathI maganabhAI vorA AvyA hatA. Aje reMTiyA jayaMtI hoI savAramAM prabhAtapherI, gAmasaphAI ane akhaMDa kAMtaNa rAkhavAmAM AvyuM hatuM. Aje phUlajIbhAI AvyA. hamaNAM rokAvAnA che. tA. 4,5,6 bhAlanaLakAMThA prAyogika saMdhanI doravaNI nIce cAlatI badhI saMsthAonI miTiMgo hatI. tA. 5mIe akhila bhArata carakhA saMghanA pramukha zrI kRSNadAsa jAju maLavA AvelA. sAthe svarAjya Azrama bAraDolIvALA uttamacaMda zAha ane bIjA kAryakaro paNa hatA. (A pachInI DAyarInuM lakhANa upalabdha nathI thayuM. -saMpAdaka) tA. 2-11-1952 : khA Aje 9-00 vAgye ahIMnuM cAturmAsa pUruM karI vihAra karavAno hato. mahemAno, grAmajano vidAyamAna ApavAnI bhAre taiyArImAM paDyA hatA. ahIMthI vihAra karIne mahArAjazrI pU. nAnacaMdajI mahArAjanA darzanArthe sAdhutAnI pagadaMDI 88
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama sAyalA javAnA hatA. paraMtu bagaDa gAmano corIno prazna Avyo, eTale vihAra bagaDano nakkI thayo. - rAtrIsabhAmAM mahArAjazrIe khasa gAme cAturmAsa daramiyAna banelA banAvonI samIkSA karI hatI. gAme je bhaktibhAva batAvyo, AvanAra mahemAnonI sevA, zuzruSA bajAvI tenI kadara karI ane potAne saheja paNa du:kha lAge tevA prasaMgo vicArapUrvaka nahi banavA devAnI gAme je kALajI rAkhI, eno ullekha karyo. grAmapaMcAyata vadhu zaktizALI bane ane Aja karatAM vadhu suMdara kAma kare. aspRzyo sAthe baMdhubhAve varte, ane kusaMpa dUra karavA jaNAvyuM. barAbara nava vAge saraghasa AkAre vAjate gAjate sau sTezana upara AvyA. tyAM sabhA thaI. eTale temAM kurezabhAIe saMgha vatI gAmano AbhAra mAnyo. choTubhAIe paNa thoDuM udbodhana karyuM. pachI mahArAjazrIe sauno AbhAra mAnyo. gAma taraphathI manubhAIe bhUlacUka thaI hoya to mAphI mAMgI. bagaDanI corIno prazna eka nimittarUpa banyo. paNa e eka prayoga thaI paDyo. eno ullekha karyo. ane gAme emAM sahakAra Apyo che tethI saMtoSa vyakta karyo. tA. 2-11-195ra : bagaDa khasathI nIkaLI bagaDa AvyA. aMtara doDha mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. khasanA lagabhaga tamAma bhAI-baheno jo ke AkhuM gAma amane vidAya ApavA AvyuM hoya ema amArI sAthe bagaDa AvyA hatA. Akhe raste moTo mAnavamaherAmaNa UmaTyo hato. suMdara dazya lAgatuM hatuM. bagaDavAsIoe vAjate gAjate svAgata karyuM. cokamAM jAherasabhA thaI. emAM mahArAjazrIe vizvavAtsalya zuddhi prayogano Akho mArga samajAvyo. game tevA pApImAM paNa Izvara vase che. pApI potAnAM pApa pokAre to teno uddhAra thaI jAya che. tema ahIMnA gunegAronA aMtaramAM beThelo rAma jAge. rAvaNa dUra haTe e mATe saune yatna karavA jaNAvyuM. mArathI ke DarathI koInuM parivartana thatuM nathI. ahIM eka bAIne tyAM sAdhutAnI pagadaMDI
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ corI thayelI che. gAmanA loko A kissAmAM koNa doSita che te jANatA hatA. paNa koInAmAM kahevAnI hiMmata nahotI. A pahelAM paNa keTalAMye corInA prasaMgo, lAMcaruzvata, vyabhicAranA prasaMgo keTalAka mAthAbhAre tattvo taraphathI thayA che. paNa amaladAronI casamapoSI, lAMcaruzvata, korTonI nyAya ApavAnI ati vilaMbI ane kharcALa prathA ane lokonI nirbaLatA A badhAM kAraNothI mahArAjazrIne lAgyuM ke huM ATalo najIka cAturmAsa nimitte raheto houM ane A kissAnuM kaMI pariNAma na Ave ? huM kevaLa mUka sAkSI rahuM e ThIka nathI. eTale ghaDataranI dRSTie prazna temaNe hAthamAM lIdho. kAryakarone tapAsa karavA mokalyA. sonAnI kaDIo maLI. pachI to vAtAvaraNa taiyAra thayuM. eka moTuM AMdolana jagADavAno vicAra Avyo. kAryakaro, khasanA loko ane bagaDanA loko maLIne 24 kalAkanA upavAsa kare. pachI bIjI TukaDI Ave. bhajana, dhUna, sabhA, saraghasa ane sUtro pokAravAM e kAryakrama yojAyo. gAmaDAMmAMthI grAmajanonI TukaDIo paNa AvavA lAgI. Ama dazeka divasa cAlyA pachI prajAno jusso kAyama TakI rahe ane temanI tAkAtanuM mApa joIne A prazna mahArAjazrIe potAnA upara upADI lIdho. prathama pUrvagrahathI para evA gAmamAMnA gunegAro ane gAmanA vAtAvaraNanI tapAsa karI. upavAsa zarU karyo. potAnA mananuM pUrepUruM samAdhAna na thAya, ane gunegArone kaMIka apIla na thAya, tyAM sudhI vadhumAM vadhu 18 upavAsa sudhI javAnuM nakkI thayuM. bhAre agniparIkSA hatI. eka bAju kAryakarone mahArAjazrInA zarIranI ciMtA hatI. bIjI bAju mahArAjazrI karatAM ke zarIra karatAM siddhAMta moTo che. jIvanamAM koI tattva hoya to e siddhAMta moTo che. eka upavAsa zarU thayo ane gunegAranA aMtaramAM rAma jAgyA. guno bUla thayo. mahArAjazrIe kahyuM, corInA mAla jeTalI 2kama tamAre hAjara karI, taTastha mANasone soMpI devI. gunegAro kabUla thayA. paNa banyuM evuM ke, bAIne koIe samajAvyuM eTale eNe prayoga uparathI zraddhA gumAvI ane kahyuM, mane polIsa kare te maMjUra che. muddAmAla maLavo joIe. sarakAranI laTakatI talavAra hoya tyAM sudhI sAmAnya mANasa muddAmAla kevI sAdhutAnI pagadaMDI 90
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIte soMpe. ema bAIne samajAvI paNa bAI nA mAnI, jo bAI mAnI hota to A kissAnuM ora rUpa bahAra Avata. paNa emAM IzvarIsaMketa mAnavo rahyo. rAtrI sabhAmAM nAnacaMdabhAIe jaNAvyuM ke A prasaMga je yojAya che tenuM tAraNa, huM TUMkamAM rajU karIza. chellA sattara divasathI huM A prayogamAM joDAyo chuM. gurudevanA anuyAyI tarIke nahi boluM, paNa tamArI sAthe rahyo e rIte tamArAmAMnA eka tarIke boluM chuM. sAcuM bolavAno ApaNe Agraha rAkhIe. pahelA traNa divasa mane evA lAgyA ke, amuka tattvothI ApaNuM gAma bhAre Darapoka lAgyuM. A guno to nimitta che. AnI pachavADe bIjA keTalAMye tattvo paDyAM che. ane te dareka ThekANe che. eTale A prayoganA nimitte gurudeve mane mUkyo. be traNa bhAIoe kahyuM, ame besavA AvIe ? meM kahyuM, vicArIne bolajo, samajIne kahejo, bhAre DarapokapaNuM mane lAgyuM, A rIte jIvAya zI rIte ? paNa dhIre dhIre vAtAvaraNa jAmyuM. ghaNA kahe che, kaI zukravAra vaLato lAgato nathI. koI kahe che, phojadArano mAra paDyo hota to kyAranA mAnI gayA hota. paNa mahArAjazrIne lAge che ke sAcI rIta hRdayapalaTAnI che. be bhAIo vAta karatA hatA. have AvI javAnuM che koI kahe koInuM kAMDuM thoDuM pakaDyuM che te koInuM nAma devAya ? duniyAmAM koIe coranuM kAMDuM pakaDyuM che ke A cora purAvAnA AdhAre pakaDI zakAya che. AvA purAvA A kissAmAM maLI gayA gAma loko pharaja bhUlyA che. nahIM to nAma kema nA de ? bIjo purAvo amuka bahenane pUchavAmAM Ave che. paTAro kyAM che ? emAM zuM mUkyuM che ? vagere pUchyuM bIje divase kahevAya che. ghareNuM kyAM mukAya che ? laI javAnuM che ke ahIM rAkhavAnuM che ? jhADe jatAM pANI bharavA jatAM pU. bahena nikhAlasapaNe kahI de che. bahenane thAya che ke AvuM kema pUche che ? pachI 25 rUpiyA mAge che. bAI nA kahe che to joI leje. rAtre AMTA mAre che. hAthabattI laI le che. chatrI laI le che A saMkalanA maLe che. pratyakSa purAvA maLe che. corI thayA pachI phojadAra Ave che. gurudeva pAse vAta jAya che. mAra mAravAmAM Ave che. e bhAI amuka sAdhutAnI pagadaMDI 91
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIte A kesa mAMDI vALavA kahe che... be divasamAM lAvI ApIzuM. bahenane kahevA jAya che. 40 tamane ApIzuM tuM mAMDI vALa AvI AvI vAto Ave che. chatAM gAmanAM DAhyA mANaso kaMI karI zakatAM nathI. jyAM sudhI nahi kaho tyAM sudhI tamAre jAte ja zoSavAnuM che. bagaDanI aMdara AvAM tattvo keTalAya vakhatathI kAma kare che. anAja corAya che. benonI lAja lUMTAya che. chatAM loko joI rahyAM che. tamo badhAM vicAro eno kaMI ukela lAvo. bhale premathI kaho bagaDanI AbarU rAkhavI tamArA hAthamAM che tema khovI paNa tamArA hAthamAM che. - choTubhAIe kahyuM : A prasaMga Ubho thayo che ane ahIM sudhI hakIkata AvI che. jo mANasa saccAIne svIkAre to Izvara dayALu che. te saunuM kalyANa karaze. mATe ApaNe sau cokhkhA thaI jaIe. rAjAonAM rAja gayAM, sarakAra gaI to ApaNe zuM visAtamAM ? bhUla darekanI thAya paNa bhUla thayA pachI tene sudhArIe nahi to ? AvA saMtapuruSa AvatI kAle tAvaNImAM tapavAnA che to te pahelA bAjI sudhArI levI. rAvaNane harAvI rAmane prasthApita karIe. sabhAmAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke meM savAramAM kahevAnI hatI te badhI vAta sArI rIte karI dIdhI che. tamArA saunA aMtaramAM Izvara ke khudA jAgrata thAya ane tamane e vAta samajAI jAya ke, ApaNI A pharaja che to ghaNuM karI zako. mane vizvAsa che, ke duniyAmAM aneka prakAranA loko vase che. satya paNa che, jUTha paNa che. ISTa che tema aniSTa paNa che. ane ApaNe aniSTathI bacIe evI prabhuprArthanA karIe. jeTalI tAvaNI mArI thaze eTalI zuddhi thaze. saccAI haze to jarUra chUTI javAze e rAma bolyA vagara rahevAnA nathI. guno samAjamAM jAhera karavo e sAmAnya vAta nathI. zraddheya vyakti AgaLa dila khulluM karI zake paNa samAja AgaLa dila khulluM karatAM AMcako lAge che, paNa je ekarAra kare che enA tarapha samAjano sadUbhAva vadhe che. eTaluM ja nahi paNa loko pUje che. ghaNAye dAkhalA maLe che. pApInA pApa chUTI gayAM che. hA paNa jo daMbha kare to teno vizvAsa nahi rahe, sAma sAmA Ave tyAre sAcuM bole te saccAI nathI. paNa dilathI prakAze tyAre tenI zakti vadhe che. 92 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAje e mATe ThIka ThIka prayatna karavo joIe eka vAtanuM mArA manamAM lAgyA kare che, te e che, ke je mAtA pitA putra ane patine kahetI ke A tame barAbara nathI karyuM e vAta bhulAI gaI che. bhInA tala sUkavI nAkhe che. ane tenI talasAMkaLI kare che paNa ene khyAla nathI ke, e talasAMkaLI pacavAnI nathI. badhuM ja okAvI nAkhe che. kudarata judI judI rIte ApaNI tAvaNI kare che. koI corI karanAra Aja sudhI be pAMdaDe thayo jANyo nathI. "mIMyAM core mUThe, to allA core UTe e kahevata anubhavIothI sAcI TharI che. corInA paisA, lAMcaruzvata dArUmAM jAya che. eTale Aje huM eka mAtA pAse ane eka bahena pAse gayo hato. dalilono koI Aro nathI. A prazna carcAyo e ThIka thayuM. hamaNAM hamaNAM betraNa prasaMgo banI gayA. eka bAI coreluM kapaDuM paherIne ahIM AvI chatAM koI kahI zake nahi. harijanane tyAM corI thaI vastu pakaDAI, paNa mAlika thavA taiyAra nahi. relveno mAla corAya e koNa core che ? te sau jANe che mArA dilamAM vedanA thavAnuM A kAraNa che. kALu paTelanuM khUna thayuM. sAme Ubhelo dhruje che. sAkSI purAvavAnI tAkAta nathI. muDadAla jIvana jIvanAranI kiMmata paNa zuM che ? kIDI maMkoDA paNa jIve to che ja to pachI mAnavamAM phera zo ? jo prajA AvI nAmaradAI dAkhavaze to e jIvaze kevI rIte ? AjanI korTe jANIbUjhIne jUThuM bolAve che. vakIlo, paisA laIne zabdonAM cUMthaNAM cUMthe che. e graMtho kAMI pothI nathI. siMhanI boDa che. boDamAM hAtha ghalAya, paNa eno hAtha na aDakADI zakAya. gItA, kurAna, upADavAM e baccAnA khela nathI. zaitAnane sAthe rAkho ane rahemAnanuM nAma levuM e kema bane? gunegAro samajatA haze ke A badhAM baccAM che. kaMI jANatAM nathI. paNa teo je avaLe mArge gayA che temAMthI pAchA vaLe ane Adarza namUno pUro pADe bAjunA gAmamAM corI thAya to tyAM doDI jAya. tamane cena kema paDe che ? gajAbhAI jevA upavAsa kare te tamArA gAmanA ja che. emane lAgyuM ke huM A gAmano vatanI, mArI pharaja zuM ? aphINa khAIza, ApaghAta karIza e bivaDAvavAnI vAto choDI devI joIe. samAje jAgavuM joIe. sUI rahe have nahIM cAle. adAlatomAM zabdonAM cUMthaNAM cUMthAya sAdhutAnI pagadaMDI
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. temAM nyAya meLavavo muzkela che. gunegAra nirdoSa chUTI jAya che. pachI te Dhola vagaDAve che. purAvo ApanAranI sthiti bagaDe che. polIsanI paNa evI ja vAta che. e loko dhokAnuM sUtra vApare che. paNa emAM sAcAM TIpAI jAya che. jUThA rahI jAya che. tamAre tyAM mANasa gAMDo thaI gayo zuM e gunegAra hato ? prajA pote ja potAnI adAlata pote ja potAnI polIsa bane goLI calAvanArA paNa thAkI gayA che. jyAre chAtI dharanAra maLe che tyAre mAranAra grUjI UThe che. eTale ApaNe bhAre AMdolana calAvavuM joIe. mAtra 11 divasamAM loko tArIpha kare che. coronuM nAma chUpuM rahyuM nathI. to have vakhata AvI gayo che ke spaSTa kahI devuM joIe paNa mAthuM khaMjavALe che. bIka lAgI to bhUta AvavAnuM ja che. be mANase koI divasa bhUta dekhyuM nahi. tamAro ekaDo thAya to badhAM bhUta bhAgI javAnAM che. paNa bhajakaladArama AgaLa mAthuM namI jAya che. amArA gurudeve kahyuM hatuM ke 6 jaNa 500ne lUMTI jAya tenuM kAraNa zuM? cha ekaThA bhegA thAya to 11, 1111e ekatA thaI che pelAM sAMTho sAMTha che. ATale hada sudhI ughADI bAjI hovA chatAM koI harapha bolatuM nathI. gUpasupa vAto kare che. AgaLa koNa thAya ? tyAre ekAde to marada thavuM paDaze ne ? Akho yuga palaTAI gayo che. "mukhamAM rAma ane bagalame chUrI' e vAta have nahi cAle. thoDAe hiMmatavAna thavuM paDe. tA. 4/5-11-1952 bagaDano zuddhiprayoga kudaratanI dayAthI ane mahArAjazrInA prayatnathI patI gayo. corIno bhoga bananAra bAI boTAdanA koI vyaktinA saMbaMdhamAM AvelI. eTale tenI asara nIce AvI gaI. ane A prayoga uparathI zraddhA gumAvI dIdhI. tene kahyuM paMca karatAM phojadAra je kaheze te mane maMjUra che. mahArAjazrIne AnApAI sAthe saMbaMdha nahoto. gunegArono hRdayapalaTo thAya pastAvo thAya ane e hetu pAra paDyo. A prasaMga pachI prajAno jusso kAyama TakI rahe e mATe bagaDanA 11 AgevAnono eka bagaDa sudhAra zuddhi prayoga maMDaLanI sthApanA thaI tenA sabhyoe dArU, corI lAMcaruzvata ane vyabhicArathI para rahevAnI pratijJA lIdhI. ane A gAmamAM koIpaNa gUno bane to A maMDaLe tAtkAlika 94 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ teno niveDo lAvavo ne jarUra paDe to saMparka rAkhyA karavo ema nakkI thayuM. ahIM cAra divasa rokAyA pachI amAro pravAsa zarU thayo nAnacaMdabhAIne ahIM be divasa vadhu rahevA jaNAvyuM kAraNa ke polIsa loko gunegArone khoTI kanaDagata nA kare. tA. 6-11-195ra : aLo bagaDathI nIkaLI khasa thaI aLI AvyA. aMtara sADAcAra mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. gAme vAjate gAjate suMdara svAgata karyuM. prAsaMgikamAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke ApaNA dezanI aMdara svarAjya AvyA pachI keTalAya koyaDA UbhA thayA che. ApaNo deza dharmapradhAna deza che. eTale bahu dolata vadhe, teno bahu prazna nathI. paNa nIti kema vadhe, sadAcAra saMyama kema vadhe teno khAsa vicAra karavAno che. A badhuM karavAmAM prathama dhana, dhAnya, vadhe loko sadAcArI bane evA prayatno karavAnI jarUra che. ApaNe sau vaheMcIne khAvAnI bhAvanA keLavIe to sau sukhI thaIe. sukha duHkha paNa vaheMcI laIe. Ane mATe e siddhAMto jarUrI che. pahelo siddhAMta tyAgano che. tyAgIne nahIM vaheMcIe to sukha nahIM maLe. rAmacaMdrajIe kaikeyIne jelamAM pUrI dIdhAM hota to koI vAMdho na leta, rAjA dazaratha ke guru vaziSTa koI vAMdho na leta. paNa emaNe joyuM ke, eka mANasanuM dila dubhAyuM haze. ane rAjya maLaze, to emAM bhalIvAra nahi Ave. eka mAtra dhobInA vacana upara mahattva ApyuM. A badhA prasaMgo yAda karIe to tyAganI vAta khyAlamAM Avaze. ApaNI jarUriyAtono ghaTADo thAya ane mane nahi paNa mArA pADozIne hajo e bhAvanA keLavAya to vastu vadhI paDavAnI che. meLavavA mATe prayatna karIzuM. tenA karatAM tajavA mATe prayatna karIzuM to toTo bhAMgI jaze. ahIM agiyAra sabhyonuM zuddhi maMDaLa sthapAyuM che. e lokoe pratijJAo paNa lIdhI che. sAdhutAnI pagadaMDI 95
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 7-11-1952 : kAnIyADa bagaDathI nIkaLI kAnIyADa AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo. rAtrI sabhAmAM mahArAjazrIe bhUdAna upara pravacana ApyuM. lokone asara thaI A gAmethI kula 50 vIghAM bhUdAna maLyuM. tA. 9-11-1952 : pALiyAda kAnIyADathI pALiyAda AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. loko dUra sudhI svAgata mATe sAmA AvyA hatA. rAtrI sabhAmAM bhUmidAnanuM tattvajJAna samajAvyuM hatuM. ahIM 137 vIghAM bhUdAna maLyuM hatuM. ahIM unnaDabApunI prakhyAta jagyA che. tA. 10-11-15ra saravA pALiyAdathI saravA AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo. ahIM AvatAM rastAmAM pANInI eka saravANI jovA maLI. paththara nIcethI kAyama jharo vahyA kare che. ahIM 214 vIdhAM bhUdAna maLyuM. tA. 11-11-1952 H vIDiyA saravAthI nIkaLI vIMchiyA AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro darabAragaDhamAM rAkhyo. lokoe bhajanamaMDaLI sAthe svAgata karyuM. bapore bahenonI sabhA rAkhI hatI. rAtre jAhera sabhAmAM mahArAjazrIe tyAganI philasUphI samajAvI hatI. sabhA pUrI thayA pachI vidyArthIoe kasaratanA dAva karI batAvyA hatA. ahIM gAmamAM be pakSo hatA. eka myunisipala pakSa ane bIjo koMgresa pakSa. mahArAjazrIe baMne pakSone samajAvI samAdhAna karAvyuM. myu. pramukhe rAjInAmuM dharI dIdhuM. pachI kAryakaroe bhUdAnano prayatna zarU karyo ane tenuM suMdara pariNAma AvyuM. 287 vIghAM bhUdAna maLyuM. pa51 rUpiyA saMpatti dAna maLyuM. tA. 13-11-1952 : moTAmAtrA vIMchiyAthI moTAmAtrA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro eka vepArInA tyAM rAkhyo hato. rAtre sabhAmAM keTalAka mANasoe cA nahi sAdhutAnI pagadaMDI
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIvAnI pratijJA lIdhI hatI. 40 vighA bhUdAna maLyuM. bAjunA devadharI gAme 210 vIghA bhUdAna ApyuM. tA. 14-11-1952 : gaDhavALA moTAmAtrAthI nIkaLI zekhadoDa thaI gaDhavALA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. nivAsa utArAmAM rAkhyo. 35 vIghA bhUdAna maLyuM. A gAmamAM kAThI darabAroe eka gaDha bAMdhyo che. bahu suMdara che. thoDuM kAma adhUruM che. tA. 15-11-15ra : dhAMdhalapura gaDhavALAthI nIkaLI dhAMdhalapura AvyA. Akho rasto DuMgarALa, ane nadInALAMvALo Avyo. aMtara ATha mAIla haze. utAro vepArInA eka makAnamAM rAkhyo hato. baporanA traNa vAgye eka sabhA rAkhI hatI. bahAragAmathI loko AvyA hatA. sabhAmAM mahArAjazrIe samAjane sparzatA badhA prazno carmA hatA. 68 vIghAM bhUdAna maLyuM. dhajALA gAmamAMthI 142 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 16-11-195ra : sejapura dhAMdhalapurathI nIkaLI sejakapura AvyA. aMtara sADAcAra mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo. A bAjunA loko khUba dUra sudhI sAme Ave che. eka gAmavALA mUkavA Ave che to bIjA gAmavALA maLe, tyAre pAchA jAya che. - pravacana karatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM, ke sejakapuramAM AvyAne cAreka varasa thayAM. eka vakhate A gAmaDAM khUba haryAbharyA rahetAM. loko sukhI hatA. deza paradeza javuM hoya to AMcako lAgato paNa have, gAmaDe gAmaDe koTaDAM paDyAM che. jarUriyAtavALo varga zaheromAM cAlyo jAya che. vepAra dhaMdhA tUTI gayA che. mANasane jayAM sudhI roTalAnI ciMtA jAya nahi tyAM sudhI mANasa Izvarabhajana paNa karI zake nahi. eTale nItimaya rojI kema maLe, e mATe mahApuruSoe suMdara rasto batAvyo che. aSo jarathoste kahyuM udyogitA nahi Ave tyAM sudhI dharma nahi pALI zake. jisase kahyuM, nItino roTalo nahi kamAya, tyAM sudhI prabhune na meLavI zake. jaina zAstromAM paNa sAdhutAnI pagadaMDI 97
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ nItine ghaNuM mahattva ApyuM. ahIMyAM pUNiyA zrAvakanI vAta dRSTAMta rUpe kahI hatI. te pUNI banAvI nItithI rojI meLavato. te vakhate ghaNA zrImaMto hatA paNa sAmAyika pUNiyAnI vakhANI kAraNa majUrI karIne jIvanAramAM UMDI UMDI manolAgaNI rahetI ke je bIjAne upayogI thatI. AjIvikAno prazna samAna dhoraNe nahi vicArIe tyAM sudhI sAco dharma nahi maLI zake. dharmanI ane tattvanI vAto karaze paNa AcAramAM kaMIja nahi hoya. vedAMtanI vAto karanArA paNa Ama ja pAyA vagaranI ImArata caNe che. eTale e ImArata pAchaLa dharmanI bhAvanA paNa paDI che. paNa jo mahenata karavA chatAM roTalo maLe nahi to ene IrSA AvyA vagara rahe nahi. pahelAM ApaNe pADozInuM sukha joIne sukhI thatAM kAraNa pADozI ApaNI ciMtA karato. Aje koInuM sAruM joIne IrSA Ave che. kAraNa ke teNe mUThI bharI dIdhI che. koIne ApavAnuM mana thatuM nathI. ahIM ekane tyAM divALI hoya to bIjAne hoLI upara dhANI khAvA paNa nathI maLatI. AmAMthI ApaNe rasto kADhavo joIe. te rasto kayo ? gAMdhIjIe briTizarone kADhyA. paNa teno aMza mUDIvAda gayo nathI. jamInavAda gayo nathI. enA mATe ApaNe prayatna karavAno che. vinobAjIne A prazna khyAlamAM AvI gayo. temaNe eka AMdolana UbhuM karyuM. ane te bhUdAnanuM jamIna vaheMcaNIno prazna sarakAra ukelaze tyAre kharI, paNa emaNe kahyuM huM tamAro hRdayapalaTo mAguM chuM. ane Izvara prasAdI tarIke IzvaranA saMtAna mATe bhUmi joIe. eka zeDhA mATe mAMhomAMhe khUna kare che tyAM kheDUto vinobAjIne lAkho ekara jamIna Ape che. eka gAmanA harijanoe jemanI pAse jamInanI mAgaNI karI, e UbhaDone vinobAjIe vAta karI. tyAre eka bhAIe 100 ekara ApI. ane emAMthI emane vadhAre sAro prayoga karavAnuM mana thayuM. A vAta huM tamane kahevA Avyo chuM. bIjI vAta zahero bolatAM thayAM che. badhI jAtanI sagavaDo meLavatAM jAya che. ane sarakArane ApavI paDe che. bIjIbAju gAmaDAMne pIvAnA pANInuM paNa ThekANuM nathI eTale tamo badhAM naitikabaMdhanathI eka thAo, 98 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane saMgaThita banIne sarakAra ane prajA sAme avAja uThAvatAM thAva. A gAmamAM 150 ekara bhUdAna maLyuM. A gAmamAM navalakho mahela che. khUba prAcIna ane bhavya ImArata che. keTaluMka tUTI javA AvyuM che. chatAM tenI kotaraNI ane prAcIna kaLA ajaba che. 64 thAMbhalA upara ImArata khaDI che. tA. 17-11-1952 : sAyalA (gurudevanI sAdhanAbhUmi) sejakapurathI nIkaLI sAyalA AvyA. aMtara nava mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. ahIM moTA gurudeva pU. nAnacaMdrajI mahArAja birAjatA hatA. gAma loko ane temanI sAthe cittamuni ane mahAsatIjIo paNa svAgata mATe sAme AvyA hatA. amAre sudAmaDA javAnuM hatuM, paNa pU. nAnacaMdrajI mahArAjanI jayaMtI hovAthI te bhAIone nirAza karIne amAre sIdhuM AvavuM paDyuM. AvatAMveMta guru-ziSya bahu premathI bheTyA. saMtabAlajIe khUba bhAvapUrvaka gurune vaMdanA-namaskAra karyAM. sAdhvIjIo sAme AvelAM, temAM baMnee ekabIjAne vaMdanA karI. sAmAnya rivAja evo hoya che ke sAdhvI game teTalAM vRddhA hoya ane sAdhu navA ja dIkSita thayA hoya to paNa sAdhvI sAdhune vaMdana kare. saMtabAlajI ema mAne che ke, mokSano adhikAra baMneno sarakho che. koI UMcanIca nathI. eTale dIkSAe je moTA hoya temane vaMdana karavA joIe. A temanA jIvananI strIsanmAnanI eka moTI krAMti ApaNane jovA maLe che. tA. 18-11-1952 gurudeva nAnacaMdrajI mahArAjanI jayaMtI. Aje pU. gurudevano 76mo jayaMtI divasa hato. 7pa pUrAM thayAM. prArthanA pachI gurudeve Atmazodhana aMge pravacana karyuM. pachI prabhAtapherI zarU thaI. prabhAtapherI nIkaLI. jayaMtI ujavaNIno kAryakrama saMtabAlajInA pravacanathI zarU thayo. pU. saMtabAlajIe sadguru kone kahevAya ? jayaMtI konI ujavAya ane te kevI rIte ujavavI e vigate samajAvyuM. sAdhutAnI pagadaMDI 22
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAra pachI pU. cittamunie jaNAvyuM ke jagatanI aMdara badhI vastu sApekSa hoya che. saMtabAlajIe vyaktipUjA choDIne guNapUjA tarapha vadhu dhyAna ApavuM joIe ema kahyuM enI bIjI bAju paNa che. mANasa vyakti pUjA sivAya AgaLa vadhI zakato nathI. emaNe vAta to bahu suMdara karI che, paNa vyaktinI mahattA ochI AMkI che. te mane barAbara nathI lAgatuM. saMtapuruSanI vANI sAMbhaLavI, tenuM darzana karavuM te ahobhAgya hoya to ja maLI zake. vyakti tarapha mana ekaniSTha nA thAya tyAM sudhI AgaLa vadhI zakAtuM nathI. hA, mAtra AMdhaLiyAM nahi karavAM, paNa parIkSA karIne koIpaNa pUrNa puruSane guru tarIke sthApita karavA joIe. dravyathI vastune samajI zakAya, saMta-puruSonuM darzana karavuM, temanI vANI sAMbhaLavI temanI pUjA karavI e ghaNuM jarUrI che. eTale vyaktipUjAne gauNa gaNavI e barAbara nathI. saMtabAlajI sAmAjika netA che. samAjanI ghaNI sevA kare che. e rIte temaNe potAnA vicAro rajU karyA te paNa yogya ja che. saurASTra racanAtmaka samitinA maMtrI zrI vajubhAI zAha paNa amArI sAthe hatA temaNe kahyuM ke, ahIM mahApuruSo beThA che. roja prArthanA-pravacana thAya che. te tyAre ja AcAramAM AvyA gaNAya ke ahIMnI garIba janatAnI ApaNe darakAra karIe aspRzyatA dUra karIe. aMtamAM pU. nAnacaMdrajI mahArAje jaNAvyuM ke, kharI vastu e che ke pahelAM hayAtI nA hoya, tenI jayaMtI UjavAtI. paNa hamaNAM hamaNAM hAjara hoya temanI jayaMtIo paNa UjavAya che. mane ema lAge che ke mArI hAjarImAM mArAM vakhANa thAya, e sAMbhaLavuM mane gamatuM nathI. amArAmAM ghaNI truTIo che. ghaNuMya zIkhavAnuM che. mahAvIra ane mahAtmAjI jevAnI bhUlo jonArA paNa maLatA hatA. eTale huM to kahuM chuM ke sArI vAto jIvanamAM utAro. e ja mahattvanI vastu che. pU. nAnacaMdrajI mahArAje eka vyAkhyAnamAM jaNAvyuM ke, koI mANasane pUrvanA saMskAra sivAya, tyAganI bhAvanA utpanna thatI nathI. mArA jIvanamAM paNa evuM kaMIka banyuM che. eka sAdhu AvelA temano mane saMparka thayo. saMta paraMparAnA saMskAra pramANe huM emanI sAthe jato. 100 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaMI samajAtuM nahi. comAsu sAthe rahevAnuM mana thayuM. mAro bhatrIjo sAthe hato. eka to saMta sAthe rahevAnuM sadbhAgya maLyuM. bIjo vicAra sAruM sAruM khAvAnuM maLaze evo Avyo. mArA bApu AvyA, kahe, hAla ghare ! ' meM kahyuM : nathI AvavuM. mAre dIkSA levI che. hAla, hAla dIkSAvALA !' ema kahIne bAvaDuM pakaDyuM, mane pakaDe, tyAre te bhatrIjo doDI jAya ne ene pakaDe tyAre huM doDI jAuM. Ama pakaDIne mane ghera lAvyo. AvA mArA mananA bhAva hatA. pUrvanA saMskAra haze. kaMI samajAya nahi, paNa tyAga karavAnuM game mAtA-pitA to huM dasa varasano thayo tyAM gujarI gayAM. bhAvanagaramAM sAdhuonI pAse jAuM. sAMbhaLavAnuM bahu game. bIjuM kaMI kAma sUjhe nahi, vyavahAramAM paDuM eTale bhUluM paNa pAcho sAMbhaLavA jAuM. manamAM jijJAsA bahu. have kyAM jAuM ? zuM karuM ? evAmAM eka nimitta maLI gayuM. meM vicAra karyo. paccakhANa laI lauM paNa bhAIsAba ema nahi. jaMgalamAM rahIe. "AvatI kAle brahmacaryanA pacakhANa dejo." "paNa tArI sagAI thaI che ne ?' "kaMI vAMdho nahi, tama tamAre dejone !' te vakhate mane nAgara kahetA. Ubho thayo. pratijJA ApI pachI to bIjA rovA lAgyAM. meM pacakhANa lIdhAM. eTale mAnyuM ke chUTyo. lIMbaDImAM umezacaMdrajI mahArAja tyAM ne tyAM rahe. loko ene mATe bahu sAruM nA bole tevIsa varasanI mArI uMmara hatI. meM vicAryuM, pahelAM koI sAro sAdhu zodhI kADhuM. pachI sudAmaDA jyAM sagAI thaI hatI tyAM sagAI phoka karI AvuM. guru thavA to ghaNA taiyAra thayA. paNa jyAM nizcita hoya tyAM ja thAya che. tyAM eka zrAvaka maLyo. kahyuM kacchamAM eka sAdhu che. bahu vidvAna che. sarTiphikeTa laIne gayo. tyAM devacaMdrajI mahArAja maLyA. nAnA nAnA ziSyo hatA. mane e bahu gamyA. bhAvanaga2 umedacaMdra mahArAjane vacana ApeluM tyAM kAgaLa lakhI nAkhyo. bAra mAsa abhyAsa karyo. te vakhate jJAna nahotuM, paNa aMdhazraddhAthI badhA karatA tema karato. vrato, niyamo karato, tApamAM sUI rahevuM, upavAsa karavA, vagere karato. te vakhatA loMcano samaya hato. mane mana thayuM. eka jaNane kahyuM, cipiyAthI phAve, hAthathI nA phAve, meM kahyuM, bhale ema karo. be jaNa Avo. eka sAdhutAnI pagadaMDI 101
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ A bAjuthI vALa kheMcato Ave, bIjo bIjI bAjuthI, mAthuM AkhuM kheMcI nAkhyuM. ghera Avyo. mAsI to mane joIne raDavA lAgI. A zuM karyuM ? zuM mAthe lagAvuM ? meM kahyuM : sUMTha lagAvo kharI rIte sukhaDa lagAvavI joIe. karma khapAvavA mATe tApa, TADha badhuM sahana karato. dIkSA lIdhA pachI paNa vrato karato. nadI kinAre jaIne tApamAM lAMbo thaIne sUI jato. eka vAra gurue kahyuM, Ama tapasyAthI kaMI dahADo nahi vaLe. jJAna thavuM joIe. vinA jJAne vairAgya TakatuM nathI. e vAta samajAtAM abhyAsa zarU karyo. saMgItano zokha bahu, rAga suMdara, AkhA nATakanAM nATaka moDhe, paNa have to e gavAya nahi. eTale e ja rAganAM bIjA banAvyAM. lokone paNa bahu game. nizALamAM parIkSA vakhate koI sAheba Ave, to paNa mane bolAve. gAyana paNa hAthe banAvato pIMgala bIMgala kaMI na jANuM. saM. 1958mAM jAmanagaranuM comAsuM karyuM. tyAM saMskRtano abhyAsa karyo. thoDuM urdU zIkhyo. tyAMthI morabI Avyo. ahIM konpharansa bharavA, eka bhAIe sUcana karyuM. tene hA pADI. tyAMthI vihAra karI jetapura Avyo. gurune kahyuM, koI evo maMtra Apo ke mane vidyA jaladI caDe. gurue sarasvatIno maMtra Apyo. traNa divasa sudhI eka Asane besI rahyo. paga jhalAI gayA. davA lAvyo. coLavAnI ApI ne pIvAnI ApI. paNa bhUlathI coLavAnI pI gayo. jherI hatI eTale agana UThI. meM gurune kahyuM, Ama banyuM che. have javAno chuM. DaoNkTara Avyo davA ApI kuMDI pANI UlaTI dvArA kADyuM. - bhagavAna mahAvIrano amArAmAM jaya thAya. amArAmAM zaitAnano jaya che. prakRttino jaya che, ene AdhIna ame thaI gayA chIe. koI paNa kAma ke dharma karatAM hoIe to e sAthe ne sAthe hoya che. eTale ApaNe icchIe chIe ke bhagavAna Apano jaya thAo. paNa prakRti ane zetAnano jaya thAya che. temAMthI dUra thaI ApaNo vijaya amArA aMtaramAM thAo, ane duSTa tattvono parAjaya thAo. eTale ja vAraMvAra dhUnamAM bolIe chIe. tamAro dIvaDo amArA aMtaramAM jalato ja rahe. e jhAMkho nA paDe. daivI ane AsurI tattvanuM yuddha cAlatuM ja hoya che. daivI tattvono 102 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaya thAo evo jaya bolatA dhyAna rAkhavAnI jarUra che ke ApaNe kone Teko ApIe chIe, bolIe chIe. vairI bhAvanA jevuM AcaraNa AcarIe chIe AsurI bhAvanA jevuM ApaNe e bhAvanAne Teko ApyAM karyo che. have ApaNe urdhvabhAvamAM javuM che. Aja sudhI huM UMghI rahyo chuM. he, prabhu mArA jIvanamAM aNue aNumAM tAruM ja nAma pragaTo. ame amAruM svarUpa bhUlyAM te pAchuM maLe. ApaNe dhUna gavaDAvI jaIe chIe paNa e zabdo Ave tyAre A vicAra Avavo joIe. huM tAro sahAro lauM chuM. tuM baLavAna che. huM nirbaLa chuM. mAruM ajJAna che. huM rogI chuM. to mane jJAna maLe. Arogya maLe. evuM he prabhu karo ! Apa nirmaLa cho, prakAza karanArA cho, ame tamArA bALaka chIe to aMdhArAmAMthI he prabhu, prakAzamAM laI jAo. he prabhu, tamArA jevI dazA amArI thAya, evuM karo prArthanA roja karIe chIe. paNa e prArthanA evI thAya ke, ApaNuM hRdaya raDI paDe. enAM caraNomAM kAyA DhaLI paDe. bhUlono pazcAttApa thAya. sUtI vakhate AvuM ciMtana karavuM joIe. cha mahinA A davA lo. darda nA maTe to kahejo. (pravacanamAMthI) eka pravacanamAM saMtabAlajIe jaNAvyuM ke, svarAjya AvyA pachI gunAhIta vRttio bahu dekhAya che. polIsane mAra mAravAnI sattA nathI. hAjarI purAvavAnI baMdhI thaI ghaNA ThekANe hAjarI purAvavAnI prathA hatI. eTale corI capATI baMdha thaI gaI. eTaluM ja nahi. jelamAM evI sagavaDa thaI gaI ke, rajA laIne ghera cAlI javAya. bIDI pIvAnI jarUra lAge to paNa apAya. matalaba ke, zArIrika sajA rahI ja nahi. mAtra samAjathI dUra rakhAya che. A kaI jAtanI rIta ? adAlatamAM kadAca kesa jAya to paNa bhAgye ja sajA thAya che ! zALAmAM joIe to mAravAnuM baMdha thayuM. loko phariyAda kare che, kazuM bhaNAvatA ja nathI. Tyuzana rAkhIne AmadAnI meLave che. koI kahe to javAba maLe. vidyArthIo viphare to ghare javuM bhAre thaI paDe. evI guMDAgIrI kare che. gharamAM joIe to have sAsunuM nathI cAlatuM vahu kahe, beso beso tamane zuM khabara paDe? chokarAM bApanuM mAnatA nathI. gADImAM joIe to khudAbakSonI sAdhutAnI pagadaMDI 103
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkhyA vadhatI cAlI che. tyAre A kaI jAtanuM svarAja ! loko mazkarImAM kahe che. rAmarAja AvyuM. rAmarAja eTale game tema vartavAnI chUTa. huM A badhA praznone bIjI rIte jovuM chuM. gunegArane sarakAra bhale kAMI nA kahe, paNa samAja ene potAnI rItanI sajA karI zake. nAta bahAra mUkI zake, satyAgraha karI zake, majUra mahAjana milo sAme laDI zake che. tyAre saMgaThana zakti baMne kAma kare che eka bacAvavAnuM ane bIjuM mAravAnuM AnA mATe saMtonuM mArgadarzana joIe. tA. 22-23 ahIM tA. 22 ane 23 be divasa cuMvALiyA koLIonI eka pariSada bharAI hatI. temAM saurASTranA pradhAno jAdavajI modI, ghanazyAmabhAI ojhA, rasikabhAI parIkha, vagere AvyA hatA. pramukha tarIke rasikabhAI parIkhanI varaNI thaI hatI. saMmelanamAM pU. nAnacaMdajI mahArAja ane saMtabAlajIe hAjarI ApI hatI. ane yogya mArgadarzana ApyuM hatuM. ahIM 4pa vIghA jamIna bhUdAnamAM maLI hatI. A saMmelanamAM saurASTranA ghaNA svALiyA pagI loko ekaThA thayA hatA. temAM pANIsaNAnA vAhaNa karasana pagI mukhya hatA. A pariSadamAM pU. nAnacaMdajI mahArAje mAMgalika pravacana karatAM jaNAvyuM hatuM ke, mANasamAtranI icchA UMce javAnI che. paNa manuSyamAM be prakRti kAma kare che. eka daivI ane bIjI AzurI. baMnenI laDAI thAya che. ane jenI jIta thAya che tevo mANasa bane che. sAta prakAranA vyasano narkanAM dvAra che. prathama jugAra kahyo. yudhiSThira ane naLarAjAno dAkhalo ApaNI sAme che. huM tamane pUchuM ke tamane svargamAM javAnI IcchA che ke narkamAM javAnI che ? mane lAge che. svargamAM javAnI icchA ja haze. paNa mANasanI adhama pravRttio tenI pAse nA karAvavAnAM kAma karAve che jene eka kAma halakuM karyuM. to tenI pAchaLa bIjAM aneka dUSaNo cAlyAM Ave che. jugAra pachI mAMsa pachI dArU pachI vyabhicAra pachI corI Ama mANasa Utarato ja jAya che. kolI eTale zeTha Call me (kola mI) vacana ApanAra mANasa Aje UtarI gayA che. tame vicAra karo tamAre ghera khAtara paDe to game ? 104 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamAro koI zikAra kare to game ? tamArI dIkarI sAme koI kudaSTi kare to mAthuM kApI levAnuM mana thAya. paNa AvuM ja ApaNe karIzuM to bIjAne kema gamaze ? tame badhA TharAva to karazo. paNa mAtra bolavAno nA karazo. paramAtmAne sAkSI rAkhIne tamArI pratijJA lo, ke corI, dArU, zikAra nahIM karIe. to huM tamane anubhavathI kahuM chuM ke, bAramAsanA avANa juo. keTalo phAyado thAya che. tame pachAta koma nathI. pachAta thaI gayA cho. tamone UMce lAvavA che. A badhA pradhAno e mATe AvyA che. ame to upadeza ApIe. paNa zakti to tamAre keLavavI paDaze. eka adharma AcaraNavALo mANasa AkhA jagatanuM vAtAvaraNa bagADe che. bhUpate ghaNAne mAryA. maravAnuM nakkI haze. to maryA paNa te sukhI che ? eka divasa khAtara pADI Avyo. thoDA divasa khAdhuM. paNa pahoMcyuM nahi. ane bIka, bIka ne bIka, to tamArA bALako kema pradhAna na thAya ? kema kalekTara nA thAya ? paNa A badhuM tamArA jIvananA vyavahAra upara AdhAra rAkhe che. tame badhA amArI samIpe A badhuM karo cho. eTale amArI vagovaNI nA thAya tema karajo. aMtamAM pU. saMtabAlajIe jaNAvyuM ke, pANIsaNAnA saMbaMdho thayA, tyAM saMmelana thayuM. gujarAtanA RSi zrI ravizaMkara mahArAjanA pramukhapaNA nIce e thayuM. vAhaNano saMparka liMbaDImAM thayo. pachI e saMbaMdha vadhato gayo. meM ane mahArAje enI upara moTI AsthA rAkhI che. paNa haju amane saMtoSa thAya, evuM kAma thayuM nathI. enA sukhada ane duHkhada anubhavo thayA che. rasikabhAIne enA tarapha prema che. eTale meM pharIthI emanI rUbarU vAhaNane maLI levA vicAryuM. ane gaIkAle maLyAM. pharIthI huM enA upara vizvAsa mUkuM chuM. pachAta komomAM haju Izvarano vAsa vadhAre che. ema mane anubhave lAge che. pariSadanA cuMvALiyA bhAIoe 4pa vIghA jamIna bhUdAnamAM ApI hatI. ahIM lAlajI mahArAjanuM prakhyAta maMdira ane jagyo che. vizALa taLAva che. mukhya kAryakara : vRjalAla mULacaMda gAMdhI ane savasI kAnajI makavANA. sAdhutAnI pagadaMDI 105
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 25, 26-11-15ra : sudAmaDA sAyalAthI nIkaLI sudAmaDA AvyA. aMtara ATha mAIla haze. utAro jaina bhojanazALAmAM rAkhyo hato. svAgata mATe bhAI baheno ghaNe dUra sudhI sAme AvyAM hatAM. nivAse AvIne prAsaMgika kahetAM mahArAjazrIe khetI bhUdAna ane gRhaudyoga viSe kahyuM. jainoe khetImAM pApa mAnyuM che, paNa lAMbI dRSTithI vicAravuM joIe. coTilAmAM eka jainabhAI maLelA. mane kahe huM khetI karAvuM chuM. to loko mArI nidA kare che. jo ApaNe anAja khAIe chIe to pachI pApa to lAgavAnuM ja che. paNa eka jaina khetI karato haze, to viveka vAparaze. khetImAM pApa to che, paNa temAM viveka bhaLI jAya to e karma dharma banI jaze. pApanI sAthe puNya nahIM bhaLe, paNa dharma bhaLaze. eTale ApaNI keTalIya kriyAomAM samajavAnI jarUra che. ghaMTIthI daLiye to pApa thAya, cakkImAM nahIM, gADImAM besIe to pApa, moTaramAM nahIM, khetI karIe to pApa, mahAmaMtra calAvIe to pApa grAmodyogamAM nahi. A badhI vAtane lAMbI dRSTie jovI joIe. bhUdAna AMdolana tyAganI bhAvanA phelAvavA mATe che. emAM rUpiyA, AnA, pAIno hisAba nathI. vyakti mAtra kaMI ne kaMI tyAga karI zake. koI jamIna Ape, koI dhana Ape koI buddhi Ape. koI zrama Ape. Aje gharagaththu dhaMdhA tUTI gayA che. ene pharIthI pAchA lAvI, badhAM zAMtithI jIvI zake e ApaNe jovAnuM che. ahIMnuM taLAva khUba moTuM che. Irigezana thAya che. paMcAyata sArI rIte racAya e mATe sAro prayatna karyo. ahIM pariNAma suMdara AvyuM. harijana prazna viSe mahArAjazrIe kahyuM tenI lokone sArI asara thaI. ane eka kUvo harijana mATe khullo karyo. darabAro vyApArI vagere susaMmata thayAM. ahIM pa72 vIghA jamIna bhUdAnamAM maLI. tA. 27-11-1952 : moravADa sudAmaDAthI nIkaLI vaDiyA thaI moravADa AvyA. aMtara sADAnava 106 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. amArI sAthe jillA vikAsa adhikArI bhAnuzaMkara zukala ane bIjA bhAI paNa hatA. AvIne prAsaMgika kahetAM mahArAje jaNAvyuM ke dharmane rakSaNa ApIe to e ApaNane rakSaNa Ape che. paNa ApaNe haraNa karIe to te haraNa kare che. Aje ApaNe vaibhavanI khAkha karavAne badale vaibhavanA gulAma banyA. mahAtmAjIe ApaNane suMdara mArga batAvyo che. satya ane ahiMsAnI rIte dareka vyavahAra kema jIvavo e temaNe batAvyuM che. duniyAmAM je jhaDapathI pheraphAro thaI rahyA che eNe ApaNe baMdha besatA thaI jaIzuM to sukhI thavAnA chIe jo bhUkhyA mANasane roTalo na maLe to sukhethI bIjAne jIvavA nahIM de. ApaNe mAlikIkanuM ghaMTInuM piDayuM gaLe vIMTALIne pharIe chIe, jamInadAro, mUDIdAro kahe A to amAruM che. paNa amAruM eTale mAruM nahi paNa saunuM sau vaheMcIne khAIe. ekalI sarakAra nahIM pahoMcI vaLe. saue sAthe maLIne kAma karavAnuM che. mAre nA joIe. to vastu vadhI paDavAnI che. paNa sau levA nIkaLI paDaze to, khoLa paNa moMgho thaI paDaze. ahIM navI moravADanI 101 vIghA jamIna ane jUnI moravADanI 136 vIghA bhUdAna maLyuM hatuM. tA. 28-11-1952 : baLadANA moravADathI nIkaLI vaDodathI baLadANA AvyA. aMta2 dasa mAIla haze. utAro sarakArI corAmAM rAkhyo hato. vaDoda mukAme pU. munizrI nAnacaMdrajI mahArAja ahIM AvyA hatA. temanI sAthe thaI gayA hatA. bapore traNa vAge AjubAjunA gAmonAda kheDUtonI eka sabhA maLI hatI. temAM pU. nAnacaMdrajI mahArAja paNa AvyA hatA. pU. saMtabAlajIe kahyuM ke, bhUdAnayajJa eTale zuM ? bIjA phALAmAM ane A phALAmAM bahu phera che. A pravRtti zarU thaI teno pUrva ItihAsa kahetA, temaNe kaoNMgresano ItihAsa kahyo. gAMdhIjIe kahyuM, svarAjya Ave tyAre mAre eTalI taiyArI joIe ke briTizarone vidAya ApIe tyAre ApaNI prajAne peTa paheraNa ne pathArI sukhethI maLavAM joIe. paNa ApaNe sAdhutAnI pagadaMDI 107
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ e karI zakyA nathI. pAchaLa rahI gayA chIe. kAraNa ke ApanArA ApatA nathI. paNa kudaratanI dayA che ke koI ne koI puruSa dvArA ApaNane sanmArga batAvatA ja jAya che. cAre bAju mUDIvAda ane sattAvAda phelAyo che. te vakhate vinobAjIe eka AMdolana jagADyuM. emaNe kahyuM ke, havA, prakAza ane pANI upara koIno mAlikIhakka nathI. to A bhUmino mAlika koNa ? ane emAMthI 'sababhUmi gopAlakI'nuM sUtra jaDyuM. tailaMgaNAmAM sAmyavAdIo bhAretrAsa karatA hatA. polIso paNa ene lIdhe, trAsa karatA hatA. A sthiti hatI tyAM bhUmidAna nimitta banyuM. nimitta haMmezA nAnuM hoya che. paNa temAM eka mahAna siddhAMta samAyelo che. dAnanI kiMmata nathI, paNa dAna pAchaLanA bhAvanI kiMmata che. zabarInA boranI kiMmata nathI ke viduranI bhAjInI kiMmata nathI. bhAvanI kiMmata che. jisasane eka vidhavAe kANI koDI dAnamAM ApI. jisase tenI bhAre jAherAta karI. vinobAjI kahe che huM dAna lauM chuM. te hakka dAvAthI lauM chuM. upakArathI koI Apazo nahi. hajA2 vIghA hoya ane pAMca vighA Ape to e parata paNa karatA. kAraNake e dAna hRdayanuM nathI hotuM. loko Ape che. eTale ApavuM paDe che. ema mAne che. eTale tame paNa A bhAvane samajajo. A pravRttinA adhvaryuM vinobAjI che. tame enA pracAra mATe jAvo to pagapALA jAo. A baLadANA satabhAgI che ke tyAM varasAda kAyama varase che. A kone nA game ? paNa gItA kahe che. 'yajJAd bhavatI parajanya' yajJathI varasAda varase che. e yajJa kyo ? kaMIka tyAga karavo joIe. gAmamAM kaMIka kusaMpa che. tene kADhI nAkho. badhAM eka thAo. to ja gAmanuM kalyANa thaI zakaze. paMcAyata mATe saMgaThita thAo. bIjI vAta harijana praznanI che. tamArAmAMno moTobhAga zrIjI prabhunA anuyAyI che. eTale ApaNI kamanasIbI che ke keTalIka gerasamaja UbhI thaI. jema bIjA vargo musalamAna, vAdharI, khATakI vagere sAthe roTI vyavahAra nathI karatA paNa haLIe maLIe chIe. teo vyavahAra hirajano sAthe karIe. 108 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. nAnacaMdrajI mahArAje sabhAmAM jaNAvyuM ke, tryaMbakabhAIe tamane kahyuM, paMcAyata racavAmAM tamArI gUMca kyAM che ? tamArA gAmano nyAya tame karo. rastA sudhAro, dIvAbattI karo. khoTuM zuM che ? bhUdAnamAM tame nAma noMdhAvyAM te AnaMda pAmavA jevuM che. kudarata kahe che, ke ame ApIe chIe. tamo paNa Apo. nadI, vRkSa, pazu, pakSI badhAM ja Ape che. ane le che. pazu jIve tyAM sudhI khaDanA DuMkhaLAM khAyane dUdha Ape. marI gayA pachI cAmaDuM kAma Ave. mAMsa kAma Ave, AMtaraDAM kAma Ave, mANasa jo ema ja marI jAya to zuM kAmano ? hirajana bhAIe je jamIna ApI te keTalI udAratA che ? abhaDAvanAra to viSaya vikAra doSa che mANasathI mANasa abhaDAya ja nahi badhAM bhagavAnanA ja bALako che. ame UMcA e nIcAM, e kSudrabhAva che. ekabhAva rAkhIe to ja varasAda varase. varasAda kaMI bhedabhAva rAkhato nathI. bIjI vAta ApaNAmAM saMpa nathI. pAMca mANasa eka gAmane lUMTe ane seMkaDo dharma karanArA bAraNAM baMdha karI bhAgI jAya. e zuM batAve che? lUMTavuM e adharma che. e adharmano jaya thayo. ane tamo dharmI kahevaDAvo cho teno parAjaya thayo. e pAMca jaNA mAthuM mUkavAno dharma laIne AvyA hatA. ApaNe mAthuM mUkavAno dharma samajIe manano mela kADhavo e udAratA che. kAMTo rAkhe tenAthI bhagavAna bhAge che. bhagavAna kahe che, mane pUjA nathI joItI paNa sarvamAM mane juo. tevuM mane joIe chIe. ane mArAmAM sarvane juo. bhaktane AbhaDacheTa nA hoya, eTale paMcAyata racI nAkho. ahIMyAM 343 vIghAM bhUdAna thayuM. gomaThAnu 150 vIghA, vasataDInuM 69 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 29 thI 3-12-1952 : lIMbaDI baLadANAthI vihAra karI pU. nAnacaMdrajI mahArAja vagere ame sau lIMbaDI AvyA. aMtara 8 mAIla haze. AvIne prathama upAzrayamAM pravacana karyuM hatuM. pachI saMtabAlajIe giradharabhAInA baMgale nivAsa karyo hato. sabhAmAM nAnacaMdrajI mahArAje kahyuM ke, amAruM AvavAnuM moDuM thayuM. kAraNa ke tyAM saMtabAla AvavAnA hatA. ane 23mI e cuMvALiyAnuM saMmelana hatuM. ahIM mane AkarSaNa khUba che. eTale comAsAM ghaNAM karyA sAdhutAnI pagadaMDI 109
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. varasAda paNa kheMcANathI Ave che. saMtasAdhuonuM Agamana paNa kheMcANathI thAya che. lIMbaDI pragati karye jAya che. have thoDI aNagamatI vAta karuM. ame pravacana karIe tyAre enI e nAta joIe chIe. amArI kSati che. eTale asara nathI pADI zakatA. pachAtavarga sudhare che. pachAtavargo sudhare vAgharI sudhare, paNa je roja dharma jJAna karanArI prajA nahIM pheraphAra kare to pAchaLa rahI jaze. jene tame pachAta kaho cho, kheDUta kaho cho, te loko AgaLa jAya che. kheDUto eka zeDhA mATe mAthAM vADhe, te loko seMkaDo vIghAM jamIna ApI de che. kAle baladANAno eka mANasa Avyo. 40 vIghAM jamIna lo. tArI pAse keTalI che ? to kahe 68, tuM zuM karIza ? mahenata karIza. eka hirajane 40 vIghAM ApI. huM bhAvanAnI vAta karuM chuM. tame pUcho phalANe keTalA noMdhAvyA e loko nathI pUchatA. huM kahevA e mAguM chuM ke, jene tame nahi aDavA lAyaka gaNo cho. e lokonI pragati juo to kone halakA kahevA ? kone UMcA gaNavA ? te savAla che. bhagavAna mahAvIre kahyuM, jaina dharma e koI jJAti ke nAta nathI. je guNovALo hoya te amArAmAM AvI jAya. jJAtio to karmane lIdhe. 'kamoNo hoya bamana' paNa ApaNe to jJAtimAM ja jAtane UMcA gaNatA thaI gayA ane dharma visarI gayA. tamo nahIM mAno paNa kudaratane e maMjUra nathI. kudarata e lokone AgaLa dhapAvavA mAge che. paNa tame gaLiyA baLada jevA besI rahyA cho. jarAya sudhAro kema dekhAto nathI. vyasana na kADho, mazInano loTa khAo, hoTelanI cA pIo, videzI kapaDAM pahero. paNa kaMI sudhAro nahi. vyAkhyAna ApIne zuM karavAnuM ? loko kahe che H tame sAdhu eka thAo. tamAre eka thavuM nathI. ane amane kaho cho. amArI javAbadArI jo ke vadhAre che. tamAre paNa eka thavAnI jarUra che. : pU. saMtabAlajIe kahyuM ke lagabhaga sADAcAra varasa pachI A upAzrayamAM AvavAnuM thAya che. ane te paNa amArA paramapUjya gurudevanI samIpamAM rahIe eTale A prasaMgane huM dhanya mAnuM chuM. gaye vakhate huM Avyo tyAre gulAbacaMdrajI svAmI hayAta hatA, Aje nathI. temaNe kahyuM hatuM ke upAzrayamAM raho. hirajanavAsamAM jaIne temane bhale maLo. 110 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. mahArAjazrIno adhikAra che, te kahI zake. huM adhikArI nathI. lIMbaDI saMpradAya adhikArI che. Ane huM mAruM pitRsthAna ja mAnuM chuM. pU. gurudevanI sAthe chUTA paDyA pachI paNa temanI je udAratA rahI che, tene huM mAruM gaurava mAnuM chuM. sAdhu saMnyAsa le che, tyAre AkhA vizvane potAnuM kuTuMba samaje che. upakaraNo vikAsamAM upayogI thAya che. te badala tamAro AbhAra mAnIza. huM je kaMI mAnuM chuM te jainAcAryonAM jIvanacaritro ane AgamonA abhyAsane sAme rAkhI vartu chuM. keTalAka dUra rahyAM ema mAnatAM haze ke mahArAja kodALI, pAvaDA laIne khodavA jatA haze. taLAva ane kUvA baMdhAvatA haze. e to teo jue to ja khyAla Ave. huM gAmaDAmAM nAnA nAnA maMDaLo racavAnI preraNA ApuM chuM. tenI vigatamAM UtaruM chuM. huM mAnuM chuM ke, dhananI pratiSThA eTalI vadhI gaI che ke, dharmadaSTie samAjaracavAno prayoga karIne lokone UMcA laI javA joIe eno prayatna karuM chuM. mArI eka viziSTa prakAranI dRSTi che. samAjanAM badhAM baLo sAthe meLa rAkhuM chuM. paNa eka darzana rAkhIne. nIcalA tharano saMparka vadhAre rAkhuM chuM. ane jeno saMparka hoya tenA tarapha lAgaNI kudaratI ja rahe ! mArA niyamo huM barAbara pALuM chuM. pAdavihAra, binamAMsAhArIne tyAMthI bhikSA, pachI te bhaMgI kema na hoya ! rAtri bhojana hoya ja nahi. aspRzyatA nivAraNa, jainadharmamAM to che nahIM, harijano jayAM AvI zakatA hoya, tevAM maMdiro ane upAzrayomAM rahuM chuM, UtaruM chuM. comAsAno khyAla rAkhuM chuM. tamArAthI chUTA paDyA pachI paNa tamo je prema batAvo cho tenI huM kadara karuM chuM. strIno huM sparza karato nathI. chatAM teo mArI sAthe rahe temAM bAdha mAnato nathI. A badhI vAto khullI che. tamane je kaMI prazna thAya te pUchI zako cho. baporanA mahilA maMDaLanI mulAkata lIdhI hatI. tenI traNa zAkhAo ahIM cAle che. sIvaNa, kAMtaNa ane bharatagUMthaNa vagere pravRtti calAve che. ahIMthI sthAnakavAsI borDiMgamAM gayA. vidyArthIo sAthe vAto karI. rAtre jAherasabhA thaI. temAM ahiMsA viSe suMdara pravacana thayuM. pU. nAnacaMdrajI mahArAje paNa nirbhayatA hoya to ja ahiMsA Ave; tenI upara bhAra mUkyo hato. sAdhutAnI pagadaMDI 111
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-1952 savAranA devacaMdrajI pustakAlayanI mulAkAta lIdhI. pratApabhAI ToLiyAe khUba suMdara vyavasthA karI che. AkarSaka jAherAto, lakhANo, kabATonI goThavaNI vagere joIne AnaMda thayo. tyAMthI zizuvihAra jovA gayA. tyAM bALakone mahArAjazrIe navaDAnI vAta karI, AnaMda karAvyo. tyAMthI mUrtipUjaka borDiMga, bAla lAyabrerInI mulAkAta lIdhI. baporanA mahilA maMDaLanI eka zAkhAnI mulAkAta lIdhI tyAM bahenone svAvalaMbI banavAnI, kuTuMbanA kAma sAthe sAmAjika kAma sAthe gAmaDAM ane pachAta vargono abhyAsa karavA jaNAvyuM. tyAMthI bharavADavAsamAM sabhA rAkhI hatI. temAM gaucara, sAmAjika rivAjo, ane saMmelana bolAvavA aMge AgevAno sAthe carcA karI. tyAMthI bhaMgIvAsanI mulAkAta lIdhI. ahIM temane rUpiyA 48 pagAra ane sagavaDo sArI maLe che. rAtre zikSakonI sabhA rAkhI hatI. tA. 2-12-1952 savAranA sADAAThathI sADAnava sevAdaLanA sabhyo sAthe vArtAlApa rAkhyo hato. savAre 9-15 thI 10-00 mahilA maMDaLamAM bahenonI sabhA rAkhI hatI. baporanA vajubhAI zAha sAthe pravAsa kAryakrama ane bhUdAnanA prazna aMge vAto karI. dhrAMgadhrAthI kAMtilAla zAha ane mAlaparAthI lAlajIbhAI maLavA AvyA hatA. baporanA AjubAjunA kheDUtonI eka sabhA TAunaholamAM rAkhI hatI. temAM prathama bhAIlAlabhAI vakIla ane vajubhAIe paNa pravacana karyuM hatuM. ahIM 50 vIghAM bhUdAna maLyuM hatuM. ahIM sudhInuM kula bhUdAna 3986 vIdhA bhUdAna maLyuM che. 112 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 4-12-1952 : aMkevALiyA lIMbaDIthI nIkaLI aMkevALiyA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. lIMbaDIthI ghaNA bhAIo sAthe AvyA hatA. tA. 4 thI 6-12-1952 : sAMkLI aMkevALiyAthI nIkaLI sAMjanA sAMkaLI AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro darabAra sAhebanA utAre rAkhyo. Aje darabAra gopAladAsanI pahelI saMvatsarI hatI e zubha avasare ame ahIM AvyA. tethI AnaMda thayo. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke mANasanA mRtyu pachI tenA guNo ja yAda karIe chIe. lAkhomAMthI koI viralaja vyaktiomAM darabArasAhebanI gaNatarI karI zakAya. bhale rAja nAnuM haze, paNa jyAre adhikAranI bolabAlA hatI tyAre e rAja choDavuM e saheluM nahotuM. eTaluM ja nahi. paNa te kALa evo hato ke sarakAranI sAme laDavuM TADha, taDako veThIne game te gAma bhaTakavuM, jelamAM javuM, saMkaTa veThavuM, e bhUmikA tyAga ane dezadAjha hoya to ja saMbhavI zake. bhaktibAnI zI tArIpha karavI ? jo e aMga khIlyuM nA hota to darabArasAheba eTale UMce hodde nA gayA hota. rANIpada choDavuM e saheluM nahotuM. nAnA nAnA bAluDAM laIne tApa, TADhamAM bhaTakavuM e AryavIrAMganA ja karI zake. ahIMnI sabhAmAM paMcAyata viSe bolatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, paMcAyatano sIdho artha, paMcane tAbe thavuM. paMca hoya che tyAM paramezvarane AvavuM paDe che. paramezvara eTale nyAya. mANasa vyaktigata svArthamAM paDI jAya che, ane samAja AgaLa potAnA vyaktitvane ogALI nAkhavuM paDe che, tyAre tene kaMIka tyAga karavo paDe che. paNa tethI kaMI nukasAna thatuM nathI. samAjanI najIka AvIe eTale samAjanA prazno vicAravA paDe. ane samAjanA prazno vicArIe eTale samAja paNa ApaNo vicAra kare ja che. Ama baMneno vikAsa thAya che. A vAta nathI samajAtI tyAM sudhI ekalA jIvavAnuM game che, paNa chevaTe to manuSya ekalo jIvI zakato ja sAdhutAnI pagadaMDI 113
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. mAnI lo ke, eka mANasane jaMgalamAM ekalo mUkavAmAM Ave, moTo baMgalo Ape, dhana Ape, paNa bIjo koI mANasa na apAya to te nahi jIvI zake. sAdhano temane AnaMda nahIM ApI zake kAraNa ke manuSya e sAmAjika prANI che. jo paMcAyatamAM sau potapotAnuMja kheMcyA kare to paMcAyata maTI jaIne paMcAta UbhI thAya che. TaMTA, jhaghaDA, svArtha UbhA thAya che. paNa jo ApaNe eka thaIne kAma karIe to ghaNA praznonA nikAla karI zakIe. mANasa jhaghaDA kare che kahe che, gAmane mATe, paNa aMdara potAnI kaMIka lAgavaga hoya che. eTale kAma zobhatuM nathI. paMcAyata eTale mAtra amUka TakA paisA maLaze. emane paNa AkhA gAmanuM taMtra ekamatIthI calAvIzuM. ekabIjA mATe ghasAIzuM. sArA kAma mATe paisA joIe. paisA joIe to kara paNa nAkhavA paDaze. gAmamAM koI nAgo, bhUkhyo nA rahe enI javAbadArI paMcAyatanI che. tA. 7-12-15ra : vaDhavANa sAMkaLIthI nIkaLI vaDhavANa AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro TAuna holamAM rAkhyo. lokoe bhavya svAgata karyuM. bahu lAMbu saraghasa nIkaLyuM hatuM. baporanA aDhI vAge kheDUtonI sabhA thaI hatI. temAM bhUdAnamAM 303 vIghA jamIna maLI hatI. sAMjano mukAma darabAragaDhamAM rAkhyo hato. ane cokamAM jAherasabhA thaI hatI. baporanA vikAsa vidyAlaya ane harijanavAsanI mulAkAta lIdhI hatI. tA. 8-12-1952 : jorAvaranagara vaDhavANathI nIkaLI jorAvaranagara AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. rastAmAM vikAsa vidyAlayamAM zivAnaMdajInI samAdhi che tyAM thoDo vakhata rokAyA hatA. baporanA traNa vAge jhAlAvADa jillAnA kAryakaronI eka miTiMga rAkhI hatI. temAM gRhapradhAna rasikabhAI parIkha paNa AvyA hatA. temAM bhUdAna pravRtti, grAmasaMgaThana, koMgresa ane sarvodaya vicAra aMge sArI carcAo thaI hatI. dareka saMsthAnA kAryakara samanvaya karIne ekabIjAnAM 114 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAryone toDyA vagara sahakArathI kAma kare. e aMge sArI carcA thaI. tA. 9-12-152 : surendranagara jorAvaranagarathI nIkaLI surendranagara AvyA. aMtara ekAda mAIla haze. kanubhAI gAMdhInI khAdImaMDaLI paNa sAthe ja hatI. dhUna gajavatAM nadI pAra karI zaheramAM AvyA. zikSako, zikSikAo, bALako ane zaherIo saraghasamAM joDAyAM. kanyAzALAmAM thoDo vakhata rokAI jaina derAvAsI borDiMgamAM AvyA. baporanA zikSakonI sabhA rAkhI hatI. mahArAjazrIe sabhAmAM jaNAvyuM ke, Aje tamane badhAne joIne harSa thAya che. harSa eTalA mATe thAya che ke sAmAnya rIte zikSako A dezanuM ane duniyAnuM parama dhana che. jainomAM je paMcaparameSThI kahevAmAM Ave che, emAM eka pada zikSakonuM che. temAM "upAdhyAya' zabda rAkhavAmAM Avyo che. zikSakonuM mAna eTalA mATe thAya che ke teo e navI peDhIne ghaDavAnA asarakAraka baLa che. bhaviSyanI peDhIne kevI ghaDavI, enuM citra najara sAme rAkhIne ghaDe to dezane ghaNe UMce laI jAya. bApujInA AvyA bAda jema saMta bhaktonI paraMparA cAlI, tema tAlIma zALAo paNa cAlI. e rIte gAMdhIjI dezanA guru tarIke sthApita thayA. mANasa je jAtanuM jIvana jIve che, e eka prakAranI zALA che. je bALako tAlIma le che, tenI upara zAstrIya rIte nirIkSaNa karavAmAM Ave to eka moTuM zAstra racAya. zikSako, zikSakano je vyavasAya pasaMda kare che e dhanyavAdane pAtra che. traNa paribaLo jagatanA utthAnamAM kAma kare che. zikSako, vAlIo ane bALako. vAlIo bacapaNathI amuka prakAranI tAlIma laIne AvyA che. eTale navI keLavaNI upara zraddhA coMTavI muzkela bane che. svarAjya AvyAne pAMca varasa thavA chatAM prajAnI aMdara ahiMsaka rItanuM je vAtAvaraNa jAmavuM joIe te nathI jANyuM. jo zikSako A ahiMsAnuM zAstra samaje, ane upadeze to ghaNI jAtanI je zAMti jhaMkhI rahyA che. te UgI nIkaLe. duniyA paNa ApaNI tarapha najara rAkhI rahI che. kAraNa ke A RSi muniono deza che. saurASTranI sAdhutAnI pagadaMDI 1 1pa
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka viziSTatA che. bApujI A pradezanA hatA. kanubhAI, gAMdhIjI bApunA hAtha nIce tAlIma pAmyA che. reMTiyo zuM che, kevI rIte ahiMsAnuM pratIka che, tenuM darzana emaNe meLavyuM che. nAraNadAsa gAMdhI jevA varSothI jemaNe khAdI bhakti apanAvI che. reTiyo, takalI sivAya jIvanamAM bIjuM kaMI nathI. evA puruSa paNa tamane maLyA che. ahiMsAno koIno IjAro nathI. dareka ThekANe ahiMsAnI zraddhA chUTIchavAI paDI ja che. ahiMsA ane parAvalaMbanane nahi bane. zoSaNane nahIM bane. ane jo nahIM bane to zikSakanI aMdara evI rIte kAma karIe ke bIjAnA zoSaNano bhoga na banIe. nA vidyA yA vimu badhAmAMthI mukti te zikSaNa A zikSaNa pustakamAMthI AvatuM nathI. kahevAya che ke hajarata sAheba gheTAM carAvatAM carAvatAM moTA paMDita thaI gayA. duniyAne navuM ja mArgadarzana ApyuM. emanA anuyAyIonuM vartana joIne ApaNe hajarata sAhebanI kiMmata nahIM AMkI zakIe. temaNe vyavahAramAM dharma lAvavA eka vAta karI. "hakka kI roTI khA baMde' tuM tArA parasevAno roTalo khAje. e kayo parasevo ? jIvananI prakriyA evI goThavavI joIe ke bhUlathI paNa koInuM zoSaNa na thAya. kudaratI vilAsa aTakI jAya. A badhuM tyAre bane ke jyAre jAte zrama karavA maMDI jAo mAthe poTakuM nA UMcakyuM hoya tyAM sudhI UMcakanAranI kiMmata samajAtI nathI. bApujIe dezamAM pharIne AkhA bhAratanI garIbI joI. ane emAMthI reMTiyAnI tAlIma ane vikAsa thayo. reMTiyo to hato zodha thaI hatI ja paNa ene navo opa Apyo. gaye vakhate huM saurASTramAM hato tyAre zikSakonA eka saMmelanamAM gayelo. zikSakoe potAnA vetananI vAta karI. meM cetavyA ke jo vetanakSI ja zikSako haze, to samAjanuM kalyANa kevI rIte thaze ? tA. 10-12-195ra : dUdhareja surendranagarathI nIkaLI dUdhareja AvyA. aMtara be mAIla haze. utAro harijanavAsamAM rAkhyo hato. ahIM darabArI bharavADonuM prakhyAta maMdira dUdharejanI jagyA che. 116 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 10-12-152 : rUDA dUdharejathI nIkaLI kaTuDA AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro khAdI kAryAlayamAM rAkhyo. ahIM bhagavAnajI paMDyA karIne eka bhAI (gAMdhIjInA AzramavAsI) harijana prazno laIne raheThANa karIne rahyA che. baporanA zALAnI mulAkAta lIdhI. te pachI baheno mukhya hatAM. rAmAyaNa dvArA kuTuMba ane samAja vyavasthA kevI hoya te samajAvyuM hatuM. ahIM 113 vIghA jamIna maLI. tA. 11-12-1952 : baDhesI kaTuDAthI basI AvyA. aMtara cAra mAIla. utAro nizALamAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. 151 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 1ra-12-1952 : bApodarA badrasIthI nIkaLI ANaMdapurA thaI bApodarA AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro paMcAyata ophisamAM rAkhyo. rAtre jAhera sabhA thaI. aDhI vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 13, 14-12-1952 : lakhatara bApodarAthI lakhatara AvyA. aMtara cha mAIla utAro gesTa hAusamAM rAkhyo. gAme svAgata karyuM. zALAmAM vidyArthIo samakSa pravacana rAkhyuM hatuM. baporanA kheDUto sAthe vAto karI. sAMjanA harijanavAsamAM sabhA rAkhI hatI. mAmalatadAra ane gAma AgevAno moTI saMkhyAmAM AvyA hatA. bIje divase savAramAM pAMjarApoLanI mulAkAta lIdhI. tyAM gopAlako tathA mahAjananI sabhA rAkhI hatI. gopAlakoe keTalIka muzkelIonI vAta karI. baporanA traNa vAge bahenonI sabhA rAkhI hatI. tA. 15-12-1952 : vaNA lakhatarathI nIkaLI vaNA AvyA. aMtara cha mAIla haze. gAme svAgata karyuM. rAtre jAherasabhA sArI thaI. tA. 16-12-15ra : gaNAda vaNAthI nIkaLI gaNAda AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. sabhA thaI. sAdhutAnI pagadaMDI 117
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-1952 : nAnAaMvADIyA gaNAdathI nIkaLI nAnAaMkevADIyA AvyA. aMtara cAra mAIla. utAro upAzrayamAM rAkhyo. gAma tathA vidyArthIoe svAgata karyuM. ahIM paMcAyatamAM khaTapaTa hatI. kUvAnA paththara bAbatamAM vAMdho hato. te bAbata carcA thaI. ane samAdhAna thaI gayuM. ahIMyAM 18 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 17,18-12-1952 : meThANa aMkevADiyAthI nIkaLI meThANa AvyA. aMtara cha mAIla utAro sarakArI corAmAM rAkhyo. ahIM svAmInArAyaNa saMpradAyanI asara vadhAre jaNAI eTale aspRzyatA ghaNI che. rAtrisabhAmAM 206aa vIghA bhUdAna maLyuM. dhUTa gAmamAMthI 37aa vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 19,20-12-1952 : rAmagaDha meThANathI rAmagaDha AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro darabAranA gesTahAusamAM rAkhyo hato. ahIM gAmamAM be pakSa jevuM hatuM. eTale paMcAyata sarakhI cAlatI nahotI. mahArAjazrIe baMne pakSane samajAvyA. ane matagaNatarIthI voTiMga karI. paMcAyatanI cUMTaNI karI. dareka sabhye pratijJA lIdhI ke huM pakSapAta karIza nahi ane Izvara AjJA mAnIne nyAya ApIza. eka bahena paNa sabhya tarIke nimAyAM hatAM. paNa ahIM savarNo ane hirajano eka ja kUvethI pANI bhare che. bhaMgIne bharavA detA nathI. temane samajAvyA. tA. 21-12-1952 : khAmapara rAmagaDhathI nIkaLI khAmapara AvyA. aMtara cAra mAIla utAro maMdiramAM rAkhyo. bhUdAna 107 vIghA jamIna maLI. ahIM. 50 sAMtInI jamIna che. paNa kheDanAra na hovAthI paDatara che. ahIM eka purANI suMdara vAva che. tA. 22/23-12-1952 : rAjasItApura khAma52thI nIkaLI rAjasItApura AvyA. aMtara traNa mAIla haze. lokoe vAjate gAjate svAgata karyuM. 118 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM baporanA grAmapaMcAyatanA matabhedo aMge AgevAnonI sabhA maLI. be pakSo che baMne pakSo khUba majabUta che, eTale pharI cUMTaNI karavA mahArAje salAha ApI. A aMge rAtrIsabhAmAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, tamArI AgaLa eka savAla pUchavAmAM Ave ke, tamArA gharanuM taMtra kevI rIte calAvo cho ? to javAba ApatAM mUMjhAzo. kAraNa ke ApaNI dazA aMkuza vagaranA hAthI jevI thaI gaI che. badhAM gharamAM rahe che kharAM, paNa je tAlabaddha saMgIta cAlavuM joIe te nathI cAlatuM. ghaNIvAra risAvAnuM thAya che. jhaghaDavAnuM mULa paiso hoya che. enAja pariNAma vacce bhAI bhAI vacce je amI AvatI joIe te nathI AvatI. jo gharamAM AvuM cAlatuM hoya to paMcAyatamAM paNa cAle emAM mane navAI nathI lAgatI. ane enI ja asara dezanA taMtramAM paNa Ave, e svabhAvika che. "piMDe brahmAMDe e rIte TheTha yUno sudhI A dazA cAle che. eTale bahu vicArane aMte mane lAgyuM che ke, gAmaDAMo jo potAnuM taMtra nahIM calAvI zake to, duniyA zAMtithI nahIM jIvI zake. - jo koThAmAM zAMti nahIM hoya, gharamAM zAMti nahIM hoya, gAmamAM dalabaMdhIo haze to dezamAM zAMti kyAMyI thaze ? eTale ApaNe vicArIzuM ke A jhaghaDAnuM mULa zuM che ? vizvavaMdya bApujI ane kastUrabA vacce jhaghaDo thayo hato. enuM kAraNa to gharamAM eka harijana maheto rAkhelo teTalo. AphrikAnI A vAta che. te vakhate pezAba karavA mATe kUMDAM rAkhavAmAM AvatAM hatAM. maheto potAnuM krUDuM sApha kare nahi eTale e kAma bApu karavA taiyAra thayA. kastUrabAne A kema pAlave ? paNa eka to harijana ane vaLI pezAba jevI apavitra cIja tene UMcakIne bahAra nAkhI AvavAnuM keTaluM agharuM kAma hatuM. chatAM kamane te lIdhuM bApujIne A nA gamyuM. temaNe bAne dhamakAvyAM. paNa pachI to bhUla jaNAI ane zaramAI gayA. potAnI bhUla joI. - AlamakhAne jyAre lAThI phaTakArI tyAre eka ja vAta karI. ene koI kaMI nA kare. e mAro bhAI che. A bhAvanAe temane mahApuruSa banAvyA. sAdhutAnI pagadaMDI 119
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka ja nAnI sarakhI bhUla mANasane cheka nIce paTakI nAkhe che. bhUla jarA jabaruM du:kha de che. anubhavIo badhAM ema ja kahe che, bhUla nahIM. draupadIe eTaluM ja kahyuM ke, 'AMdhaLAnA dIkarA AMdhaLA' vAta sAcI hatI. paNa je kaTAkSathI e bolAyuM hatuM tethI mahAbhAratanuM yuddha maMDAyuM. eka paThANa hukko guDaguDAvato nIkaLyo temAMthI eka nAnI taNakhI ghAsanI gaMjImAM paDI. pavana Avyo ane emAMthI moTI Aga pragaTI nIkaLI. paMca bheguM thayuM. abdulakhAna paThANane bolAvyo. pUchyuM to Aga lAgatI joIne kahe, adhadha... merI ItanI thI, merI to ItanI thI... Ama eka vacana avaLuM bolavAthI kusaMpa phelAI jAya che. gAmaDAmAM AvuM bahu cAle che. gharamAM gaMdakI paDI che. teno phelAvo AkhA jillAmAM thAya che. pachI eno cheDo nathI jaDato ke kyAMthI kokaDuM gUMcavAyuM che. tamArA gAmamAM jhaghaDA hoya to, anna premathI khavAya kema ? paNa ApaNe je kaMI karIe chIe, te manamAM pApa bharIne karIe chIe. pelo guMgo nAkamAM narka bhareluM eTale ene sugaMdha kyAMthI Ave ? jyAre nAkamAMthI maLa nIkaLI jAya tyAre ja kharI sugaMdha maLe. huM moTo, mAro pakSa Avo ema karavAthI koI divasa potAnA gAmanuM kalyANa thavAnuM nathI. mora pIMchAthI raLiyAmaNo che bhUla potAnI jovI. savAranA hirajanavAsanI mulAkAta lIdhI hatI. gAmamAM be pakSo hatA tenA hAthA A bhAIo paNa banyA hatA. eka pakSe bhAmano IjAro rAkhyo hato. bIjA pakSe e toDavAno vicAra karyo. eTale keTalAka hirajanane kahyuM amArA Dhora tame upADo. emane paMcAyatamAM bhaMga paDAvavo hato. pelA bhAIoe cAmaDAM lIdhAM. eTale gUno thayo. e rIte bIjA pakSe temanA upara phojadArI karI. pariNAme baMnene sAro evo kharca thayo. sAMjanA grAmapaMcAyatanI cUMTaNIthI AgalA sabhyoe rAjIkhuzIthI rAjInAmAM ApyAM. eka vighna saMtoSIe dakhala karI, paNa loko taiyAra thaI gayA hatA. aTele badhuM kAma zAMtithI patI gayuM. hirajanono prazna paNa zAMtithI patI gayo. 915 vIghA devacarADI gAmanuM bhUdAna thayuM. 120 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 24-12-1952 - gujaravadI rAjasItApurathI nIkaLI devacarADI gAmamAM thoDuM rokAyA ane gujaravadI AvyA. aMtara sADAsAta mAIla haze. utAro darabArI utAre rAkhyo. sAMjanA hirajanavAsanI mulAkAta lIdhI. nizALamAM gAmalokonA viruddhanA kAraNe hirajana bALako AvatA nathI. bALako to AkhI nizALa bharAya eTalAM hatAM. bhaNavAnI icchA paNa hatI. chatAM gAma svAmInArAyaNa saMpradAyanuM hovAthI virodha karatA hatA. mahArAjazrIe temane hiMmata rAkhI bhaNavAno Agraha karyo. gAmane paNa rAtrisabhAmAM harijananA prazna viSe ThIka ThIka kahyuM. keTalAka juvAnIyA cAlyA paNa gayA chatAM mahArAjazrIe A prazna upara khUba bhAra mUkyo. ahI 12 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 25-12-1952 : dhoLI gujaravadIthI nIkaLI dhoLI AvyA. aMtara cha mAIla haze. rasto patharALa ane kAMkarAvALo hato. utAro eka vepArIne tyAM rAkhyo hato. mahArAjazrIne zramane lIdhe gaLuM besI gayuM hatuM. paNa dulerAya mATalIyA AvyA hatA. temaNe sabhAmAM pravacana karyuM. ahIM 23 vIghA bhUdAna thayuM. 1953 (kheDUta tAlIma varga) tA. 26 thI 5-1-1953 : jasApara dhoLIthI nIkaLI lAkhAjInuM gAma (becaDA) thoDo vakhata rokAIne jasApara AvyA. aMtara sAta mAIla haze. ahIM nava divasano eka tAlImavarga rAkhyo hato. 50 jeTalAM bhAI baheno AvyAM hatAM. saMcAlana dulerAya mATaliyAnuM hatuM. gAmamAM suMdara saphAI, utArAmAM vyAkhAnonI vyavasthA rAkhavAmAM AvI hatI. gAma ekasaMpI hatuM. varganI vyavasthA ahIM sevA kArya mATe beThelA kAMtibhAI becaradAsa zAhe karI hatI. temaNe khUba ja sevA karI hatI. vargano uddeza nItimaya, grAmasaMgaThanano hato. vikAsa khAtAno jhAlAvADa jillAno sTApha Avyo hato. 18 bhAIo hatA. bAkInA 20 kheDUtabhAIo hatA. thoDA kAryakaro hatA. dhrAMgadhrAthI sAdhutAnI pagadaMDI : 121
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ kanyAzALA temaja vidyArthIo temaja gAmanA loko avAranavAra AvatA jatA hatA. varga bane teTalo svAvalaMbI ane sAdAIvALo rAkhavA prayatna thayo hato. prathama pravacana pUrvagrahono parihAra' e viSaya para thayuM. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, huM "jaDa cetana guNadoSa maya, vizva kinDa kiratAra' saMtahaMsa guNa gaha hIM paya, parihari vAri vikAra.' mAnavanA vikAsa ADe pUrvagraho ghaNuM mahattvanuM kAma kare che. jo ApaNe vastu ane vyakti mAtramAMthI guNo jovAnuM zIkhI laIe, doSone AMkha joze kharI, paNa tene sApha karI nAkhazuM to saravALe ApaNane phAyado thaze. guNa jovAthI guNano saravALo thAya che. ane doSa jovAthI doSano saravALo thAya che. eTale jJAna levuM thatuM hoya to prathama ApaNA mananI pATI korI sApha karI nAkhavI joIe. manano mela kADhIne, ahama kADhIne eka bALakanI jema, eka vidyArthInI jema zIkhavAnI jijJAsA rAkhIzuM to jarUra jJAna maLaze. ApaNA sAmAjika pUrvagraho, vyaktigata pUrvagraha, dharmagata pUrvagraha, rAjakIyavAdI pUrvagraha ema ghaNAye prakAranA pUrvagraho ApaNo vikAsa roke che. vahema paNa bhayaMkara nukasAna kare che. bhramara gaMgAne sArA phUla upara laI jAya che. chatAM nAkamAM narka bhareluM hovAthI te sugaMdha laI zakato nathI. eka bAlikAe musalamAnanuM pANI nahIM pIdheluM. paNa kanyAne potAnI karavA e musalamAne pANI pIvAnI vAta phelAvI. pariNAme ApaNA dhArmika pUrvagrahone lIdhe e bAIne gharamAMthI kADhI mUkI. kyAM jAya ? bAIne khUba lAgI AvyuM. chevaTe eka khATakIne paraNI. ene bALako thayAM. tene kahetI gaI ke, be cAra hiMdunAM khUna nahIM kare, tyAM sudhI mane zAMti nahIM thAya. ApaNe ghaNAye pUrvagraho bAMdhIne cAlIe chIe. huM UMco mArI jAta UMcI. phalANI jAta nIcI Ama ApaNo ahaM vikAsanI ADe Ave che. tene kADhI nAkhIe. ane guNa jovAnI Teva pADIe. A zibiramAM mahArAjazrI uparAMta mATaliyA, ravizaMkara mahArAja babalabhAI mahetA ane bIjA kAryakaroe pravacana ApyAM hatAM. enI suMdara noMdho DAyarImAM che. 122 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM 120 vIghA bhUdAna thayuM hatuM. uparAMta gAjaNavAva gAme 38 vIghA bhUdAna ApyuM hatuM. - Izvara gosvAmIe meThANa gAmamAMthI 206aaaa vIghA bhUdAna meLavyuM. enI yAdI ApI. tA. 6,7,8-1-1954 : dhrAMgadhrA jasAparathI nIkaLI ame dhrAMgadhrA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro kAmadArasaMghanA makAnamAM rAkhyo hato. kurezIbhAI, choTubhAI maLavA AvyA hatA. sAMje kAmadAronI sabhA rAkhI hatI. ane rAtre jAherasabhA ahIM ja rAkhI hatI. sabhAmAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke Aje dhrAMgadhrAmAM 21varase AvuM chuM. keTalAMya bALako Aje juvAna thaI gayAM haze. te vakhate tame mane khUba AvakAryo hato. te smaraNa haju bhulAtuM nathI. te vakhate meM rAjavInI hAjarImAM avadhAnanA prayogo karyA hatA. tyAra pachI ghaNA prasaMga AvI gayA. Aje sAmAnya rIte grIna cokamAM sabhA rAkhavAnI hatI, paNa havAmAna varasAdane vAtAvaraNane kAraNe tyAM nA jaI zakAyuM. baporanA bahenonI sabhA rAkhI hatI. tyArapachI sADAtraNathI pAMca agariyA bhAIonA saMmelana aMge viSaya vicAranI sabhA maLI hatI. rAtre agariyAnuM jAhera saMmelana rAkhyuM hatuM. DhebarabhAI AvavAnA hatA. eTale vepArIonuM kALA vAvaTA sAthenuM saraghasa nIkaLyuM hatuM. mIThA saMmelananA pramukha bhUpatabhAI desAI hatA. saMmelanamAM agariyAnA prazno aMge khUba upayogI carcA thaI. ane sakriya nirNayo levAyA hatA. - rAtre bAra vAgye sabhA pUrI thaI. tyArabAda paNa mahArAjazrIe DhebarabhAI sAthe carcAo karI hatI. vajubhAI zAha, jayaMtI paMDyA paNa AvyA hatA. DhebarabhAInI sAthe vAtacIta thayA pachI amo kAryakrama badalIne rAjakoTa javAnuM nakkI karyuM. tyAM vecANaverA AMdolana cAlatuM hatuM. tA. 8-1-1953 : bAvaLI dhrAMgadhrAthI nIkaLI sAMjanA bALaLI AvyA. aMtara sAta mAIla haze. sAdhutAnI pagadaMDI 1 23
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ utAro maMdiramAM rAkhyo hato. tA. 9-1-1953 : draDha bAvaLIthI nIkaLI kAMThe AvyA. aMtara sADAsAta mAIla haze. utAro caMdubhAne utAre rAkhyo hato. ahIM harijana prazna ThIkaThIka Ugra lAgyo che. aphavAo judI judI rIte UThelI gocarI levA gayelA tyAre eka DozIne pAchaLathI bolatAM sAMbhaLyAM. A pAchaLa che, te vaDhavANavALo DheDa lAge che. temane uddezIne) sAMjanA harijanavAsanI mulAkAta lIdhI. bhaMgIbhAIone paNa maLyA. harijano mATe navo kUvo taiyAra thAya che. temAMthI bhaMgIne paNa pANI bharavA devA samajAvyA. rAtre jAherasabhA sArI thaI hatI. paNa rAtre ame jyAM suI gayAM hatA tyAM ATha daza chokarA vAMcavAne bahAne kolAhala karavA lAgyA. gharamAlikane kahyuM eTale tene chokarAone kahyuM gaDabaDa nA karazo beTA. paNa chokarAMoe kolAhala cAlu ja rAkhyo. amane lAgyuM ke chokarA irAdApUrvaka dhamAla karatA haze rAtre bAra vAge sUtA, be vAgye UThyA. ane pAchI ThaThThAmazkarI zarU karI. e savAra sudhI cAlI. savAramAM UtaravAno dAdaroja UMdho karI nAkhyo. Ama pajavaNI karI. koIe zIkhavyuM haze, ema lAgyuM. Ameya A bAju garAsadAro ane chokarA pahelethI ja potAne gAma AgevAna mAne eTale tochaDAI vadhAre lAgI. saMskAra na dekhAyA. savAramAM ame makAna mAlikane paNa maLyA. temane rAtanI herAnagatinI vAta karI. amAre rAjakoTa pahoMcavAnI utAvaLa nA hota to mahArAjazrInI icchA ekAda be divasa rokAIne prayoga karavAnI hatI. tA. 10-1 1953 : lIA kAMDhathI nIkaLI lIo AvyA. aMtara sADAcAra mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. vacce eka TekarI upara vRkSo ane vAva vALI suMdara jagyA jovA maLI. tA. 10-1-153 : velALA lIAthI nIkaLI sAMjanA velALA AvyA. aMtara sADAcAra mAIla 124 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ haze. utAro zeThane ghera rAkhyo hato. rAtre bhAnubhAI zukla ane rAThoDa maLavA AvyA. vecANaverA aMge vAto karI. tA. 11-1-1953 : lUNasara velALAthI nIkaLI lUNasara AvyA. vacce sagadarA ane citrA, kheDA, be gAmamAM AvyAM. Akho rasto DuMgarALa hato aMtara cauda mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. ahIM DaoN. zAMtibhAI, cuMvALanA jayaMtIbhAI ane phojadAra maLavA AvyA hatA. bakarANAnI eka bAInI bhUla thayelI te aMge lakhatara gayelAM. tyAMthI mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. khUba pharavuM paDyuM. temane vaDhavANa Di.esa.pI madada kare te mATe kAryakaro upara bhalAmaNa ciThThI lakhI ApI. tA. 12/13-1-153 : dalaDI lUNasarathI nIkaLI dalaDI AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. kAgaLamAM tArIkha lakhavAnI bhUla thayelI. eTale vAMkAnerathI mahArAjazrInAM bahena, bhANeja bhANI ane saMbaMdhI AvelAM. e rokAyAM hatAM. maNibahena, divALIbahena, samaratabA, bhANIyo ane bIjA hatA. tA. 13-1-153 : nuNasariyA dalaDIthI sAMjanA nIkaLI nuNasariyA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. nadI kinAre che. baMdha bAMdhelo che. upAzraya navo thayelo che. tyAM rAta rokAyA. bhUdAna aMge saurASTra racanAtmaka samiti taraphathI eka bhAI ramaNabhAI sAthe rahetA hatA. te ahIMthI chUTA paDyA ane devarAjabhAI AvI gayA hatA. tA. 14-1-1953 : sIMdhAvadara nuNasaLiyAthI nIkaLI sIMdhAvadara AvyA. aMtara dasa mAIla haze. vacce vAMkAnera sITI sTezana AvyuM. tyAM gAmamAMthI keTalAka bhAIbaheno darzane AvyA hatA. tyAM thoDuM rokAIne saDake sIMdhAvadara AvyA. utAro sAdhutAnI pagadaMDI 125
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAzrayamAM rAkhyo hato. paNa sTezana mAstara jaina hatA. bhAvika hatA eTale temaNe Agraha karyo ke veITIMgarUmamAM Utaro jethI tyAM rokAyA. eka kutUhala thayuM. eka kUtaruM TheTha dalaDIthI sAthe AvyuM hatuM. tene vALavA mATe game eTalo prayatna karyo, paNa jatuM nahotuM thoDe dUra mUkI AvIe paNa pAchuM AvI ja jatuM. amAro pIcho choDatuM nahotuM. eTale tenA roTalAnI ciMtA karavI paDatI. bIje divase nIkaLatI vakhate gAmanA eka bhAIne vinaMtI karI. te bhAIe kahyuM ke ame sAcavIne nIkaLI jaIe tyAM sudhI bAraNuM baMdha rAkhajo. thoDIvAra pachI kUtarAne javA dejo. khorANA tA. 15-1-1953 sIMdhAvada2thI relve saDake nIkaLI khorANAM AvyA. aMtara dasa mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo. sAMjanA vajubhAI zAha, jayAbahena ane choTubhAI maLavA AvyA. tA. 16-1-1953 thI 19-1-1953 : rAjakoTa khorANAthI nIkaLI rAjakoTa AvyA. aMtara ATha mAIla haze. utAro moTI TAMkIvALI galImAM muMbaImAM rahetA maganalAla suMdarajInA makAnamAM rAkhyo hato. UtaravAnI jagyA pAMca cha ThekANe taiyAra hatI. giradharabhAI koTakano baMgalo, zAMtAbenanuM makAna vagere hatAM, paNa koI taTastha saMghavALo maLe to sAruM te dRSTie ahIM mukAma karyo hato. ahIMnA mukhya pradhAnazrI ucharaMgarAya DhebarabhAI siTI sTezana AgaLa svAgata mATe AvyA hatA. emaNe sAthe cAlIne ghaNe dUra sudhI vAto karI hatI. keTalAka yuvAno, kAryakaro, bacubhAI AcArya, chaganabhAI jozI, bAbubhAI vaidya vagere hatA. choTubhAI makAnanI vyavasthA karavA AgaLathI AvyA hatA. baporanA jAmanagaravALA premacaMda zeTha maLavA AvyA hatA. sAmAnya ziSTAcAranI vAto karI. jAmanagarathI amRtalAlabhAI ane bIjA paricIto paNa AvyA hatA. sAMjanA DhebarabhAI pharI maLavA AvyA hatA. mahArAjazrIne cAlu AMdolana viSe ThIka ThIka maMthana cAlatuM hatuM. sAdhutAnI pagadaMDI 126
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 17-1-153 - savAramAM DhebarabhAI AvavAnA hatA. eTale prArthanA sADApAMca vAgye karI lIdhI. barAbara cha vAge DhebarabhAI, chaganabhAI jozI ane bhaktibA AvyAM. DhebarabhAIe 6 thI 8 vAgyA sudhI mahArAjazrI sAthe vAto karI. mukhya vAta pradhAnonA pagAra ghaTADavAnuM ane taMtrane kAryakSama banAvavAnuM carcAyuM hatuM. tyAra pachI rasikabhAI, dayAzaMkarabhAI, ghanazyAmabhAI, ratubhAI vagere pradhAno AvI gayA hatA. cimanalAla nAgaradAsa evokeTa maLavA AvyA hatA. bapora pachI jAdavajI modI AvI gayA. tyArabAda jAmanagaravALA harajIvanadAsa bAradAnavALA AvyA. emaNe mahArAjazrIne vecANaverA AMdolana aMge khyAla Apyo. ane salAha mAgI. mahArAjazrIe kahyuM, prathama to huM e kahevA mAguM chuM ke A AMdolanamAM satya ane ahiMsA keTalI jaLavAI che? jo dareka vyakti ATaluM zodhana kare to samAdhAna tarata zakya bane. huM to ATaluM maLe che teTaluM maLe tevuM nathI icchato. badhAM nikhAlasa thaI jAya. ane pachI sUcana kare. Agraha na rAkhe. bAradAnavALAe svIkAryuM ke, AMdolana vepArInA hAthamAM rahyuM nathI. ane virodha karavA jeTalI vepArIonI zakti nathI. sAMjanA cAra vAge dhArAsabhAnI pakSanI miTiMgamAM mahArAjazrIe hAjarI ApI hatI. ane dhArAsabhyone saMbodhyA hatA. pradhAno paNa hatA. dhArAsabhyoe AjathI vadhu tIvratAthI gAmaDAMomAM kAma karavuM joIe. pote sarakArano pagAra khAya che to bAkIno TAIma janasevAmAM kADhavo joIe ane gAmaDAnA prazno samajI vicArIne taMtramAM mUkI saphAI karavI joIe vagere kahyuM. rAtre prArthanAmAM keTalAka bhAI baheno AvyA hatA. phUlachAbavALA, nAthAlAla zAha, jayamala paramAra, vajubhAI zAha vagere AvyA hatA. Aje mahArAjazrIe ciMtana ane mathAmaNane lIdhe AhAra lIdho nahoto. sAdhutAnI pagadaMDI 1 27
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 18-1-1953 Aje prArthanA bAda DhebarabhAI ane manubhAI paMcoLI AvyA. Aje paNa potAnI zAMti mATe upavAsa karavAnuM mahArAjazrIe jaNAvyuM. tA. 19-1-1953 Aje pAraNAM karyAM. judI judI mulAkAto thaI hatI. tA. 21-1-1953 Aje makAnamAlika rahevA AvanAra hovAthI sItArAma bilDIMgamAM AvyA. tA. 23-1-1953 Aje zahe2mAM paryaTana mATe nIkaLyAM. AlpheDa hAIskUla, garlsaskUla, kiraNasiMhajI millRskUla, InkamaTekSa ophisa vagere sthaLe jaI AvyA. chokarAoe paththara vagerethI nizALane nukasAna karyuM hatuM te joyuM. kiraNasiMhajI skUlanA kaMpAunDamAM chokarAoe amane gherI lIdhA. dhakkA, mukkI karI amArA be jaNanI TopIo uchALI. game tema bolyA. A sthitimAM be vAra mahArAjazrI besI gayA hatA. rASTrIyazALAmAM vAta pahoMcI ke, mahArAjazrIne gherI lIdhA che. eTale chaganabhAI jozI, bAbubhAI vaidya ane bIjA kAryakaro AvI pahoMcyA. pAchA AvatAM rastAmAM lokoe moTA patharA goThavI rasto baMdha karelo. te ame badhAe patharA upADI sApha karyo. kAMtibhAI, karIne eka bhAIe mahArAjazrI sAthe jaina dharma viSe ugra carcA karI. game tema bolyA. mahArAjazrIe temane zAMtithI samajAvyA. sAMjanA pharI pharavA javAnuM hatuM. paNa vidyArthIo vagere maLavA AvelA. eTale rokAI gayA. naTavarasiMha jADejA rASTrazaktivALA be bhAIo maLI gayA. zahe2mAM vecANaverA aMge ugra AMdolana cAlatuM hatuM. rAtre prArthanA bAda pariSadanA AgevAno mahArAjazrIne maLavA AvyA. polIse lAThImAra karyo hato. tethI gussAmAM hatA. temaNe kahyuM, Apa sarakArano pakSa lo cho, paNa keTalo bephAma lAThImAra karyo tenI tapAsa sAdhutAnI pagadaMDI 18
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAvo. mahArAjazrIe potAnuM dRSTibiMdu samajAvyuM. ane kahyuM ke, ApaNe eno toDa kADhavo joIe. pariSade paNa potAnA taraphathI zAMti jALavavI joIe. jo eka pakSa zAMti nA jALave to, sarakArane polisa uThAvI levAnuM kema kahI zakAya ? chevaTe badhA ekAMtamAM maLyA. ane mahArAjazrIe bane teTaluM temanA mananuM samAdhAna karyuM hatuM. moDIrAtre vajubhAI AvyA hatA. ane A prasaMga upara nivedana bahAra pADyuM hatuM. tA. 24-1-1953 savAranA mahArAjazrI nirIkSaNa mATe nIkaLyA sAthe kanubhAI gAMdhI, bAbubhAI vaidya vagere hatA. karaNasiMhajI skUlanA vidyArthIo haDatAla pADI bahAra nIkaLatA hatA. tyAM ja ame maLI gayA. eTale emaNe lAThIgoLIkI sarakAra nahIM joIe vagere sUtro pokAryAM. mahArAjazrI tyAM gayA ane pachI nizALanA kaMpAunDamAM sau maLyA vidyArthIone je kahevuM hatuM te chUTathI kahevA kahyuM. pachI mahArAjazrIe bodhanA be zabdo kahetA jaNAvyuM ke, vidyArthIoe bhaNavAmAM dhyAna ApavuM joIe. laDatamAM khoTA rastA nA levA, dezano uddhAra karavo hoya to parizrama ke bhUdAna karavuM joIe. pachI amo gaI kAle lAThImAra thayo hato. evA dardIone maLyA. lokone maLyA. coka joyo ane pAchA AvyA. A daramyAna moTAM ToLAM amArI pAchaLa pharatAM hatAM. sAMjanA sarakArI davAkhAne jyAM eka bhAIne gaMbhIra lAThImAra thayelo tene jovA gayA. temanI sthiti ThIka hatI. pAchA AvatAM DaoNkTara aMtANIne maLyA. pAu karIne ekabhAIne lohInI UlaTI thaI. teTalo saqha mAra polIse mAryo che. evI phariyAda AvelI te uparathI mahArAjazrIe vAtacIta karI. DaoNkTare kahyuM, mAra paDyo che paNa polIsane, pAuMne nahi. huM gayo tyAre pAuM nAhI dhoIne dhotiyuM paheratA hatA. vaLI tyAM ja jelamAM Teliphona karI puchAvyuM ke mahArAjazrI ApanI tabiyatanA samAcAra puchAve che to kahyuM bahu sArI che. sAdhutAnI pagadaMDI 129
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMjanA DhebarabhAI maLyA. temane gaIkAlanA prasaMga aMge duHkha thayuM hatuM. pachI kalekTara zrI bUca, mahArAjazrIne maLI gayA ane polIsa taraphanI hakIkata jaNAvI. rAtre vajubhAI AvyA hatA. Aje lAThImArathI thayelA du:khanA kAraNe mahArAjazrIe upavAsa karelo. mAliyA Aje AvyA hatA. tA. 25-1-1953 Aje kanu gAMdhI, puruSottamabhAI gAMdhI vagere mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. gAmamAM zAMti hatI. eTale pharavAnuM baMdha rAkhyuM hatuM. Aje giradharabhAI koTaka ane jeThAlAla jozI mahArAjazrIne maLavA AvyA hatA. keTalIka vAto thaI. tA. 26nI rAtre bAraTana garlsa kaoNlejanAM ghaNA baheno AvyAM hatAM. mahArAjazrIe Aje strInuM sthAna e viSaya upara suMdara carcA karI hatI. tA. 27-1-1953 savAranA ame ane kanubhAI gAmamAM pharavA nIkaLyA. sAbaramatInA eka bhAIne tyAMthI bhikSA laI mahArAjazrInA saMsArI mAsIbAne tyAM javA nIkaLyA. rastAmAM eka bhAIe khabara ApyA ke, vecANaverA virodhamAM je bAIe upavAsa karyA hatA te gujarI gaI. mahArAjazrIne eno AMcako lAgyo. ane pachI gocarI levAnuM baMdha karyuM. lIdhI hatI. te paNa paraThavI dIdhI. tyAMthI caMpAbena mahetAne tyAM rokAI mAsIbAne tyAM gayA. ahIM mAmA maganabhAI, dhanAbhAI, khuzAlabhAI ane bIjA saMbaMdhIo ekaThAM thayAM. badhAnI eka vAta hatI ke Ape A vAtamAM nA paDavuM joIe. Apane loko bharamAvI jAya che. sarakAra jANI joIne jUThuM ane hiMsA karAve che vagere kahyuM. mahArAjazrIe potAnuM dRSTibiMdu samajAvyuM. ane gaI vAtono khulAso karyo ane kahyuM, tamane zarIranI ciMtA thAya che. pratiSThA jAya tenI ciMtA thAya che paNa te badhA karatAM siddhAMta moTo che. jenA pakSe nyAya ane satya haze tene mAro Teko haze. bhUla karaze te saune kahIza. Ama temanA saMsArI kuTuMbIjanone samAdhAna ApavA prayatna karyo. 130 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAMthI eka devIbhakta bahena vidyAbahena che temane ghera gayA. mahArAjazrIne e bahena "mA" kahIne bolAve che. aMbAmAnuM pratIka gaNe che. khUba bhAva ane lAgaNIthI temaNe namana karyuM. thoDIvAra rokAIne pAchA ame AvI gayA. AMdolana mATe upavAsa karelA te bAInuM mRtyu thayeluM tenI smazAnayAtrAnI jAherAta thaI. vAtAvaraNa garama thaze evI bhIti hatI. paNa zAMti rahI. Aje DhebarabhAI, rasikabhAI ane vajubhAI maLavA AvyA. jAmanagarathI hemacaMdabhAI AvyA hatA. temaNe vepArIonuM daSTibiMdu kahyuM. rAtre prArthanAmAM bhAI baheno moTI saMkhyAmAM AvatAM hatAM. suMdara praznottarI thatI. eka prazna krodha kema thAya che ? tevo Avyo. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke mANasanI Asakti vadhI jAya che tyAre krodha Ave. tevA vakhate sthAna choDavuM agara mauna rahevuM. eka chokaro ghaNo krodhI, patnI, mA, baheno badhAM ja enAthI Dare. chokarAne koI saMte krodhanI davA batAvI ke jyAre Avo prasaMga bane tyAre tAre mauna rAkhavuM. eka divasa khUba bhUkhyo thayelo. ghera Avyo. khAvA beTho, khIcaDI khArI, gusse thaI gayo. ane thALI pachADavAnuM mana thaI gayuM paNa saMyama rAkhI UThI gayo. dukAne gayo. mA ne thayuM, chokarAe Ama kema karyuM ? khIcaDI cAkhI to khArI usa, Dabala mIThuM paDI gayeluM. pachI pharI rasoI banAvI. chokarAne mA pote bolAvavA gaI. beTA bhUla thaI gaI. evI ja rIte eka chokarAe sAdhune krodha caDhAvavA cha vAra thaMkyo. paNa sAdhu dareka vakhate zAMtithI nAhIne pAchA AvatA. AnA kAraNe chokaro page paDI gayo. - tA. 27mIe naMdAjI maLavA AvyA hatA. ratubhAI adANIe temane ahIMnA AMdolana aMge khyAla Apyo. rAjI thayA. pachI mahArAjazrIe grAma udyoga nyAyataMtra, vahIvaTanA ekamo, vanaspati ghI vagere prazno para carcA karI. A carcA cAlatI hatI tyAre ja DhebarabhAI AvyA carcAmAM joDAyA. naMdAjInA gayA pachI paNa DhebarabhAI sAthe rAtanA doDha vAgyA sudhI carcA cAlI hatI. sAdhutAnI pagadaMDI 131
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 28mI rAtre sADA nave jayAbahena ane chaganalAla jozI AvyA. temaNe kahyuM, mazAla saraghasa ApanI pAse Ave che. thoDI vAramAM pokAro karatuM saraghasa AvyuM nivAsthAna bahAra rastA para UbhuM. eka bAI bolI : saMtabAlIyo kyAM gayo ? bahAra Ava " mahArAjazrI bahAra AvyA. be hAtha joDI oTalA para UbhA rahyA. loko dekAro karatA rahyA. mahArAjazrIe hAtha halAvI besavAnI saMjJA karI. thoDAM baheno bhAIo beThAM tyAM AgevAnoe kahyuM, "saMtabAlane nathI sAMbhaLavA, UTho', pAchAM badhAM UDyAM, te daramyAna bahenomAMthI nirubahena paTela jeo sAmyavAdI che emaNe sUtrocAra karyA : hiMsAne lAve koNa ? saMtabAla, saMtabAla," jainadharma lajave koNa ? saMtabAla saMtabAla. A daramyAna hobALo to cAlato ja hato. koIe kAMkarA pheMkyA, koIe nAnA paththara pheMkyA, eka vRddha jevA bhAIe dhIme rahIne nIce hAtha ghAlI mahArAjazrInuM vastra kheMcyuM. mahArAjazrI AgaLa sumatibhAI UbhA hatA. temanuM maphalara paNa sAthe AvyuM. eTale vastra choDI dIdhuM. eka bAju jayamala paramAra UbhA hatA. temaNe kahyuM : jyAM sudhI eka paNa mANasa ahIM haze tyAM sudhI mahArAjazrI Ama UbhA raheze. mahArAjazrI hAtha UMco karIne eka AMgaLI UMcI rAkhI UbhA hatA. moDhAMmAMthI zAMtino jApa nIkaLato hato. hAtha thAkato tyAre bIjA hAthe tene Teko ApavA prayatna karatA hatA. loko elaphela bolatA hatA. hAthathI cenacALA karatA hatA. "mahArAja sIMgala pADI do have gADI cAlaze', sarakArano khAMdhiyo vagere bolyA pachI thoDA DAhyA mANasonI AjIjI pachI saraghasa AgaLa gayuM. moDI rAtre jayahiMda chApAvALA zrI jozI maLavA AvyA ane eka lakhANa A dekhAvo aMge temanI pAse AveluM te saMbaMdhI khulAso pUkyo. lakhANamAM saraghasano bacAva ja hato. mahArAjazrIne e vAMcI khUba du:kha thayuM. temane Thapako Apyo ke, AvA samAcAro levAze to ApaNuM zuM thaze? pachI kahyuM, sAcI vAta Apo. tame na chApo to vAMdho nathI. mahArAjazrIne lAgyuM ke, enI jAherAta karavAnI jarUra nathI. chatAM lakhavuM hoya to banelA banAvanI vigata lakhavI joIe. ane emane hiMmata rAkhI sAcuM lakhavA prayatna karyo A vakhate amo badhAM sAthe ja hatA. kAMkarA, patharA paDatA hatA. 132 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 28mIe naMdAjI je nAyaba vaDApradhAna hatA. te maLavA AvyA. sADAtraNa kalAka vAto cAlI. temaNe kahyuM have navAM yaMtro vadhAravAnuM baMdha karyuM che. ane bIjI vAta e karI ke jyAM jyAM sarakArI dhoraNe jinapresa ke cakkI vagerenI mAgaNI thaze tyAM tyAMnI vastu ekvAyara karavAmAM Avaze. rAtanA dasa vAge pharIthI naMdAjI maLavA AvyA ane bhArata sevaka samAja viSe vAto karI hatI. tA. 29-1-1953 Aje savAranA 9-00 vAge bAraTana galsa TreniMga kolejamAM pravacana hatuM. temAM vallabha-vidyAlayanAM baheno, vikAsagRhanAM baheno ane rASTrIyazALAnAM baheno paNa AvyAM hatAM. baporanA 3-30 vAge virANI hAIskUlamAM vidyArthIonI sabhA hatI. tA. 30-1-1953 Aje bApu nirvANadina hato. bApunirvANadina nimitte rASTrIya zALAmAM prArthanA thaI. bAda mahArAjazrIe gaMbhIra vAtAvaraNamAM kahyuM: Aje ciMtanano divasa che eTale bolavAno utsAha thato nathI. pAMca varasa e vAtane vItI gayAM ke jyAre ApaNA dezamAM bhagavAne je kRpAprasAdI ApI hatI tene ApaNe gumAvI dIdhI. gAMdhIjI e mAtra bhAratanA mAnavI hatA, ema nahIM kahI zakAya. samagra mAnavajAtanA hatA, vizvanA hatA. satya koInuM AgavuM hotuM nathI. tema IzvaraprasAdI koInI hotI nathI. bApujIne bhale ApaNe ApaNA gaNIe, paNa e sarvanA hatA. emanA jIvanano sarpano prasaMga juo eNe batAvI ApyuM ke, jherathI bharelo bhujaMga e paNa IzvaranI kRpA che. e bhale DaMkha Ape, paNa AtmArthI tarIke huM ene abhayadAna bakSe kadAya mAruM mRtyu thAya to paNa. ema kahI sApa ke, je DaMsa de che tene abhaya banAvavo joIe. A prasaMga khAtarI ApI jAya che ke emanuM aMtara mAtra manuSya mATe ja nahi, paNa vizvanI dareka kRti mATe, emanuM satya emano prema karatuM hatuM. Aje e divasa bhAre che. ApaNe varSo sudhI sAthe rahyA emanI kRtio joI. sAdhutAnI pagadaMDI 133
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ emane vaMdanAo ApI. emanA snehanuM pAna karyuM. emanI vyaktigata ane sAmudAyika sAdhanAmAM phALo ApavAnuM kahyuM. tema chatAM bhAratavarSano ItihAsa kalaMkita kare tevuM kRtya karyuM e parama pitAnuM ApaNA bhAna bhUlelA bhAIe khUna karyuM paNa AMsu sAravAthI e duHkha ochuM nahIM thAya. - haripurA mahAsabhAmAM emaNe kahyuM hatuM : mRtyu vakhate mArI sAme reMTiyo hoya, potAnI jAtane harijana lakhAvI. Ama harijana prazna ane Arthika prazna reMTiyo e baMnethI juduM evuM emanuM avasAna thayuM. A prasaMge jema jema gaMbhIra rIte vicArIe chIe tema tema ghaNA savAlo UbhA thAya che. je birAdare bApujI upara goLI calAvI temanA jIvanamAM pravezI zakyA hota. temanI bhAvanA badalAvI zakyA hota to ATaluM duHkha nA thAta. paNa e na karI zakyA. samaya cAlyo jAya che. ane samayanA vaheNamAM vimAsaNa pAmatA, kacaDAtA Aje pAMca varasa pUrAM karIne AvatI kAle chaThThA varSamAM praveza karIzuM. gayela vAtane game teTalI saMbhArIe to paNa kAma patatuM nathI. e bhUlonuM prAyazcita karIe. ApaNA dilamAM te prasaMga avanavI preraNA sIMco to AvatI kAlanA prabhAte navI AzAo pragaTAvI zakIe. vinAzI zarIra pratye je pUjayabhAva hoya che, te jato karavo paDe che. evI vAto gItA ane mahApuruSo kahI gayA che. e navI vAta nathI. bApujI pAMca daza varasa vadhu jIvyA hota ke moDA gayA hota, teno bahu phera paDato nathI. paNa emaNe je tattva praNAlI ApI, vyaktipUjAne nahIM, paNa saMghapUjA ApI che. saMghapUjA pachI tattvapUjAne mahattva ApyuM tyAre ApaNI moTI javAbadArI AvIne UbhI rahe che. A vAta ghaNI tuccha ke nAnI lAgatI haze, paNa e bhulAI na javI joIe. A vicAranI sAthe AjanA gaMbhIra yuge ApaNe vicAra karIe. satya e khAMDAnI dhAra che. e dhAra manane, buddhine ke zarIrane lAge che. anyAyanI sAme pratikAra karavAmAM homAI javAnuM kAma kare che. bApujInuM jIvana laDAIthI ja bhareluM che. e laDAI potAnI jAta, ane duniyAne zAMtino mArga batAvavAnAM yuddhanI hatI. AzramamAM ekAda koI mela pesI jAya, sAthIomAM koInAthI nAnI sarakhI paNa bhUla thAya, 134 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjamAM koI evA prakAranI gaMdakI phelAya, rASTramAM anicchanIya evI koI pravRtti thaI jAya, tyAre emanuM haiyuM ghavAtuM. e vyathA eTalI vadhI jatI ke enuM mApa nA kADhI zakAya. avirata puruSArthI dRSTi ApI eka darzana mUkI gayA che. e darzana AgaLa calAvavAnI javAbadArI konA zira para che teno vicAra nA karIe tyAM sudhI emanI pUjA karavAno adhikAra konI che ? e vicAra karIe. anyAyano pratikAra potAnI jAtathI kare. emAM puruSanuM ciMtana karatAM karatAM ApaNI vAmanatAnI kaMgAliyata zaramAve che. bIjI bAju evI prakhara sAdhanA paDI che ke je ApaNane navuM darzana ApIne cetave che. ane jeo emanA premanA sAthI banyAM ane je virodhI banyAM temane paNa zodhamAM sAthe lIdhA. emAMthI ApaNe zuM laIzuM ? Aje deza upara vicAra karIe tyAre keTalI badhI hatAzA dekhAya che ? kyAM emanI mazAla ane kyAM AMkha mIMcIne mUcchita thayelAM ApaNe ? kaI rIte kahI zakIzuM ke bApujI amArA hatA. bhale amArA eka sAthIe bhUla karI, ItihAsa kalaMkita karyo, paNa ApaNe puruSArtha karI zakyAM chIe kharAM ? pAMca pAMca varasa gayAM. be vizvayuddha gayAM. ApaNI AsapAsa je thaI rahyuM che te badhAmAM kevo hisso ApI rahyA chIe ? A pAMca varasa daramyAna satyanA upAsaka pAchaLa cAlavA mATe thoDo paNa prayatna karyo che kharo ? AvA AvA keTalAya savAlo ApaNI hatAzAmAM AvyA kare che. mane lAge che ke Aje A badhuM ciMtavIe ane jo ApaNane khAtarI thAya to, navA saMjogomAM ApaNe paNa emanA prayANa pachI prAyazcita karIne ApaNI bhUlo sApha karIe. chaThThI varasamAM suMdara keDI joI zakIe e mArge cAlavAnuM preraNAtmaka baLa meLavIe to e vAtane moDuM thayuM nathI. kAraNa ke AvA mahApuruSo vidAya thayA pachI evI vastu mUkatA jAya che ke jene asta thatAM vAra lAge che. jema tIrthamAM jatAM smaraNo tAjAM thAya che tema e vibhUti to cAlI gaI che paNa temanA bhAvo hayAta hoya che. eTale zokanA divasomAMthI cittane svaccha ane svastha karIne vicAra karIe. je ahiMsA e A dezane ujvaLa karyo evA mahApuruSone kaI rIte yAda karIe. harijanono prazna laIe to temAM paNa saMtoSakAraka pragati dekhAtI nathI. sAdhutAnI pagadaMDI 135
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAnUna thayA, nAgarika banyA, svamAna jAgyuM che paNa bApujI IcchatA hatA e rItano arasaparasano bhAIcAro thayo nathI. baMne bAju adhUrI che. teno vicAra karatAM pAchA nA pharIe. evI ja rIte ahiMsaka krAMtimAM je bahenoe hisso ApavAno che ane bApujI mAnatA hatA ke, ahiMsaka samAja racanAnuM kAma bahenonuM che. ApaNe ApaNA aMtaraAtmAne pUchIe ke strIonI pratiSThA mATe emanI uttama prakAranI je vAtsalyavRtti che, tenI pUjAne mATe keTalo badho avakAza che tene mATe ApaNe zuM karyuM ? bIjI bAju je gAmaDAM upara ApaNo deza Ubho che e gAmaDAM nItine bhUlyAM hovA chatAM nIti pALavA icche che. emane UMce lAvavA mATe TheraThera sevAnAM thANAM nAkhavAM joIe. ghaDatara karavAnuM keTaluM badhuM kAma bAkI rahe che. Ama rASTranA ghaDataranA eka eka praznano vicAra karavA bApujIe je ichyuM, teno vicAra karazo. anyAyanA pratikAramAM rAgadveSa rahita thaIne ApaNI jAtane homIe to ja bApunuM tarapaNa sAcuM karyuM kahevAya. ekabAju bhUdAna, saMpattidAna, svaccha bhArata, evA evA prayAso thaI rahyA che. bIjI bAju zuddhinI vAto karIne zuddhatAnA vicAro cAle che. tyAre bIjI bAju nAnI nAnI bAbato mATe mAnavatAne na chAje evuM vartana thAya che tyAre vizAda jAge che. zuM hiTalara ane gAMdhI sAthe janmI zake che ? he prabhu ! tArI lIlA aparaMpAra che. tuM eka bAju rudana ane bIjI bAju hAsya verI rahyo che. tyAre bhUlyAM bhaTakyAM jenI pAse sAdhanAno masAlo nathI, evAM bAluDAM kayA baLathI zAMtino chaMTakAva karI zakaze. te kaMI samajAtuM nathI. - bIjA koInI bhUlo e ApaNI bhUlo che. bIjAnA guNo ApaNA guNo nathI. AvuM AvuM ciMtavIne je zubha che tene vyApaka karIe. varSothI je vastu bhUlAI hatI tene sajIvana karanAra eka mahApuruSa A dezane maLyo ane temane pagale cAlanAra keTalAMye sAthIo prArthanA karI rahyAM che. temane Izvara baLa Ape. prArthanA sivAya ApaNe bIjuM zuM karI zakIzuM? evI preraNA meLavIe ke mArI pAse hajI DhagalAbaMdha kAmo che tene pAra pADavA satya, prema, ahiMsAthI kema AgaLa vadhIe. vega tIvra banAvIe. Ahuti ApIe ane te paNa koInA zarIrane, manane saheja sAdhutAnI pagadaMDI 1 36
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa AMcako nahi lAge te rIte ApavAnuM baLa Ape. evI paramakRpALu prArthanA karIe. ane bApujIno AtmA jayAM hoya tyAMthI amArA gunAo mApha karIne amI varSAvyA kare e prArthanA. baporanA cAra vAge dharmendrasiMhajI kaoNlejamAM sabhA rAkhI hatI temAM mahArAjazrIe dharmadaSTie samAja racanAno prayoga je bhAlamAM cAle che tenI mAhitI ApI. rojIroTI mATe ane gAmaDAMnA utthAna mATe tyAga ane nItinA pAyA upara saMgaThana karyA hoya te kahyuM hatuM. bAdamAM praznottarI thaI hatI. temAM bhUdAna, bekArI, karaverA, rAjakAraNamAM bhAga levA viSe vagere vAto thaI. mahArAjazrIe kaoNlejamAM pravacana daramiyAna zista, samaja ane zAMti mATe saMtoSa vyakta karyo hato. - sAMje rASTrIya zALAmAM 5-15 thI 5-45 sudhI samUha kAMtaNa hatuM. bAraso reMTiyA ekI sAthe cAlatA hatA. badhA pradhAno AvyA hatA. prArthanA ane sUtAMjali bAda zraddhAMjalino kAryakrama pUro thayo hato. tA. 31-1-153 savAranA prArthanA pachI pradhAno ane racanAtmaka kAryakaro sAthe zAMtisenA viSe vAto karI hatI. tyArabAda nAraNadAsa kAkA, kanubhAI gAMdhI, vajubhAI vagere sAthe vAto karI. rAjanI keTalIka khAmIo ane kAryakaronI muzkelIo aMge vAto thaI. baporanA 3AthI rASTrIya zALAmAM saMskRtika samAjanA Azraye eka sabhA maLI hatI. tA. 1-2-1953 Aje ahIMnA banAvo aMge nivedana lakhyuM. sAMjanA DhebarabhAI, vajubhAI, bhaktibA vagere AvyA. DhebarabhAIe mahArAjazrIne cAra pAMca divasa vadhAre rokAvAne Agraha karyo. eTale tA. 10mIe nIkaLavAnuM rAkhyuM. tA.2-2-1953 baporanA mahilA maMDaLanI beno samakSa pravacana karyuM. AjanI sabhAmAM muslima bahenonI saMkhyA vadhAre hatI tethI pravacanamAM dhArmika ekatAnuM sAdhutAnI pagadaMDI 137
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahattva samajAvyuM. badhA dharmo eka ja tattva kahe che. poSAka ane bhASA judI che paNa bhAva eka ja hoya che. sAMjanA jayamala paramAra AvyA hatA. temanI sAthe keTalIka vAto thaI. tA. 3-2-1953 Aje maunavAra hato. Aja rAtre DhebarabhAI, vajubhAI, bhaktibA vagere AvyAM. jAmanagaravALA harajIvanadAsa bAradAnavALA maLavA AvyA. tA. 4-2-1953 - vajubhAI sAthe nivedana aMge carcA karI. kanubhAI gAMdhI ane jayaMtIlAla mAladhArIne emanA pravAsamAMthI bolAvyA hatA. teo AvyA ane zAMtisenAe kevI rIte kAma karavuM te aMge vicAraNA karI. rAtanA 11-00vAge DhebarabhAI, vajubhAI ane bhaktibA AvyAM. nivedana viSe samajaNa lIdhI. daramiyAna pariSada taraphathI satyAgraha mokUphIno TharAva laIne cImanalAla zAha AvelA. pariSadane potAnI bhUla samajAI nathI paraMtu laData baMdha karI che. tA. 5-2-1953 rasikabhAI parIkha maLavA AvI gayA. tA. 6-2-153 sAMjanA ratibhAI, ukAbhAI, narabhezaMkara pANerI ane bIjA be bhAIo maLavA AvyA. temaNe nivedana aMge ThIka ThIka ukaLATa kADhyo. kahyuM, tamane rAjakAraNano abhyAsa nathI. ane zuM kAma salAha Apo cho? mahArAjazrIe temane zAMtithI javAba ApyA hatA. sAMjanA cAra vAge jAdavajI modIne nivAsasthAne gayA hatA. tyAM kuTuMba sAthe keTalIka sAmAjika vAto karI. rAtre prArthanAmAM paNa jAdavajIbhAI ane temanuM kuTuMba AvyuM hatuM. bAbubhAI rAvaLa Aje AvyA hatA. tA. -ra-1953 Aje savAranA manubhAI zAha, maLavA AvyA emaNe sviTjharlenDanA 138 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA anubhava kahyA. nAno ekama racavAmAM kharca vadhaze. ema kahyuM. paNa bhASAvAra dhoraNe prAMta racanA thAya e kharo ilAja che. jeThAlAla jozIne pArlAmenTamAM keTalAka prazno mUkavA vize vAtacIta karavA bolAvyA hatA. temanI sAthe mukhyatve traNa prazno carcAyA hatA. pradhAno sAdAI vadhAre kema keLave; pablika sarvisa kamizananI rItimAM pheraphAra, DIgrI karatAM yogyatAne dhoraNe nokarI ane tenuM pramANapatra, sthAnika racanAtmaka ucca kakSAmAM kAryakaro Apo e Ave. trIjI vAta nyAyataMtramAM pheraphAra aMgenI hatI. vakIlonI phInI maryAdA, ane phI sarakAra ja Ape. DaoN.ne paNa sarakAra pagAra Ape. pablika pAsethI na laI zake vagere. A daramiyAna lavaNaprasAda zAha AvelA. teo ugra hatA. temano muddo e hato ke Apa vecANaverA, virodhI AMdolana khoTuM che, ema kaho cho huM kahuM chuM ke sAcuM che to eno nyAya koI nyAyamUrti kare ane tamArI vAta khoTI hoya to sAdhunAM kapaDAMno tyAga karo. huM khoTuM boluM to, rAjakAraNamAMthI chUTo thAuM. mahArAjazrIe kahyuM H emAM nyAyAdhIzanI jarUra nathI. aMtaraAtmA e ja nyAyadhIza. mane lAgatuM hatuM te meM kahyuM che. tamane lAgatuM hoya, e tame kaho. e kahevAnI tamane chUTa che. prajAne teno pheMsalo karavA do Ama ugratAthI carcA karI teo gayA. tA. 8-2-1953 Aje vallabhakanyA vidyAlayamAM mahArAjazrInuM pravacana hatuM eTale saheja vahelA nIkaLyA. ane keTaloka samaya DhebarabhAIne tyAM rokAyA ane keTalIka carcA karI. sAMjanA 3-30 thI 4-30 pUtaLIbAI udyogazALAnI mulAkAta rAkhI hatI. sAMjanA sAMdhavAvadarathI bhagavAnajI paTela ane jayarAma paTela keTalAka kheDUta AgevAna sAthe AvyA hatA. vajubhAI paNa hatA. temanI sAthe kheDUtamaMDaLa aMge vAto thaI. bhagavAnajIbhAIe potAnA anubhavo kahyA. Aje dhaMdhArthI maMDaLanI jarUriyAta para bhAra mUkyo. vecANaverA virodhI sAdhutAnI pagadaMDI 139
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMdolanano virodha kharI rIte evAM maMDaLo ja kare. Aje je lokasaMmelana thAya che, emAM evo bhAsa thato hoya che ke, jANe pradhAno ja bolAvatA hoya. eTale kheDUta janatAne khAsa khyAla Avato nathI. vajubhAIe paNa e vAta to svIkArI ke, kaoNMgresa eka sarakArI ane bhadrasamAjanI saMsthA banI gaI che. eTale nAnA nAnA dhaMdhAdArI maMDaLo naitika dRSTie racAya ane jo eja kaoNMgresa sarakAranuM pUrakabaLa bane e jarUrI che. tA. 9-2-1953 Aje cuvALiyA pagIbhAIonI kArobArI bolAvI hatI. ratubhAI ane rasikabhAI hAjara rahyA hatA. salAhakAra samiti racavAmAM AvI. jo ke prathama to temane A nA gamyuM. paNa pachI svIkAryuM. emAM (1) ravizaMkara mahArAja (2) nAthAbhAI zAha phUlachAbavALA (3) ratubhAI adANI (4) bhIkhAbhAI gArDa (5) pramukha. kArobArI 15 mANasonI karavI. ema nakkI thayuM. nAma saurASTra koLI maMDaLa rAkhavuM. ratubhAIe kahyuM ke kAma tamAre ja karavAnuM che. sarakAra to phakta doravaNI Apaze. jeTalI tamArI kAma levAnI zakti haze teTaluM thaze. bapora pachI DhebarabhAI sAthe keTalIka carcA vAto karI. sAMjanA bAbApura grupa sAthe vAto karI. ahIMno Aje chello divasa hato. rAtrisabhAmAM saMkhyA vadhAre AvI hatI. mahArAjazrIe cAlu banAvonuM avalokana karAvyuM. have pachI kevI rIte vartavuM te aMge samajAvyuM hatuM. tA. 10-2-1953 : gaurIdaLa rAjakoTathI vihAra karI gaurIdaLa AvyA. aMtara ATha mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. sAthe keTalAka bhAIo AvyA hatA. tA. 11-2-1953 : kAgadaDI gaurIdaLathI nIkaLI kAgadaDI AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro maMdiramAM rAkhyo. tA. 12-2-1953 : mItANA kAgadaDIthI nIkaLI mItANA AvyA. aMtara sAta mAIla utAro nizALamAM rAkhyo. 140 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 12-2-1953 mItANAthI nIkaLI sAMjanA ToLa AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo hato. A gAma mahArAjazrInI janmabhUmi che. emanI mAlikInuM makAna Aje to nathI, paNa bIjAe harAjImAM rAkhyuM che. mahArAjazrI je hanumAna maMdira jatA te daherI UbhI che. mahArAjazrInAM mAtuzrIe je oTo baMdhAvela hato te paNa hayAta che. temAMthI koI koI paththara nIkaLI gayA che. * tA. 13, 14-2-1953 : TaMkArA ToLathI nIkaLI TaMkArA AvyA. aMtara sADAcAra mAIla haze utAro sthAnakavAsI jaina pAThazALAmAM rAkhyo hato. gAma lokoe svAgata karyuM. rAtrIsabhA sArI thaI. bIje divase 8-30 thI 9-30 jAhera pravacana rAkhyuM hatuM. ahIM AryasamAjanA sthApaka svAmI dayAnaMda sarasvatInuM janmasthAna che. eTale prakhyAta sthaLa gaNAya che. tA. 15-2-1953 : virapura TaMkArAthI nIkaLI virapura AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. ahIMnA kheDUto ThIka ThIka jAgRta lAgyA. tA. 16, 17,18-2-1953 : morabI virapurathI nIkaLI morabI AvyA. aMtara cha mAIla haze. svAgata mATe TreniMga kaoNlejanA zikSako sAme AvyA hatA. temane prAsaMgikarUpe be zabdo kahyA hatA. tyArabAda pU. nAnacaMdrajI mahArAja ahIM birAjamAna hatA. temanA darzane gayA. tyAM khUba premanuM vAtAvaraNa sarjAI gayuM hatuM. keTalAMka mahAsatIjIo paNa hatAM. mahArAjazrIe vecANaverA AMdolanamAM bhAga lIdhelo, eTale ahIM AvatAM pahelAM judI judI aphavAo sAMbhaLelI kALA vAvaTAthI svAgata * (mahArAjazrInA janmasthAnavALuM makAna prAyogika saMghe kharIdI lIdhuM che. ane temAM racanAtmaka kAma cAluM karyA che.) sAdhutAnI pagadaMDI 141
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavuM, bIjI evI vAta hatI ke muhapattI ane rajoharaNa paDAvI levAM. sabhA nahIM thavA devI paraMtu emAMnuM kaMI banyuM nahi. UlaTuM TreniMga kolejanA zikSako ane bIjAo taraphathI bahu dUra sudhI sAme AvI vAjategAjate svAgata karyuM. virodhI vicArakone virodhI bhAIone e paNa zaMkA hatI ke kadAca utaravA makAna paNa nahIM maLe. paNa prabhudAsa mATaliyAe ane koMgresa samitie be, cAra moTAM makAno taiyAra rAkhyAM hatAM. utAro gokuLabhuvanamAM rAkhyo hato. rAtrI jAherasabhAmAM moTI saMkhyAmAM loko AvyA hatA. mahArAjazrIe vizvazAMtino rAjamArga e viSaya upara suMdara pravacana karyuM hatuM. navalabhAI, choTubhAI, aMbubhAI AvyA hatA. bIje divase savAranA nava vAge haMTara TreniMga kolejamAM kAryakrama hato. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke tame badhA gaIkAlathI je rasa laI rahyA che tethI mAro saMtoSa vyakta karuM chuM. huM mAnuM chuM ke AjanA dharmaguruo zikSako che ne AjanI paristhiti evI che ke sAdhuonuM kAma samAje karavAnuM che. emAM zikSako prathama AvI jAya che. eTale AvatI kAlano samAja ke rASTra je rIte ghaDAvAno che temAM zikSakono phALo mahattvano che. saurASTra upara vadhAre AzA rahe che, A pradezamAM ghaNAM khaDatala mANaso pAkyA che. Aje naI tAlImanI vAta tame kevI rIte samajo cho ane samajyA pachI amala karAvavA jazo, tyAre samAja haze, bALako haze ane bALako to je samAja haze tevI TevovALA haze. temane kevI rIte tamAro raMga caDhAvazo A mUMjhavaNa, tamane, mane thAya che. bIjI vAta zikSaNanA korsanI che. ghaNo vadhAre bhAga ane te paNa uparathI ladAyela hoya che. eTale tamAre je ghareDe samAja cAle che te rIte tamAre paNa cAlavuM paDe che. amuka kAMtavuM, thoDuM khetI kAma karavuM ane parIkSA pAsa karavI. mane lAge che ke Ama nahIM cAle. ApaNe krAMti karavI paDaze. sAMjanA majUra kalyANa keMdranI mulAkAta lIdhI. rAtre jAherasabhA rAkhI hatI. 142 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 19-2-153 : DelA morabIthI nIkaLI DelA AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. ahIM sabhAmAM 81 vIghA jamIna bhUdAnamAM maLI. ahIMthI sAMjanA raMgapura AvyA. lokoe vAjate gAjate premathI svAgata karyuM. morabIthI keTalAka bhAIo sAthe hatA. utAro daphatarI ArAmagRhamAM rAkhyo hato. ahIM 34 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 20-2-153 : jetapara raMgapurathI nIkaLI jetapara AvyA. aMtara cha mAIla haze utAro upAzrayamAM rAkhyo. ahIM 14 vIghA bhUdAna maLyuM hatuM. tA. 21-2-1953 : khAkharecI jetaparathI nIkaLI khAkharecI AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro jALiyA darabAranA utArAmAM rAkhyo hato. gAma lokoe vAjate gAjate suMdara svAgata karyuM. baporanA davAkhAnAnI mulAkAta lIdhI. tyAMthI mALiyA tAlukA zikSaka saMmelanamAM hAjarI ApI. tyAM pravacana karyuM hatuM. khAkharecImAM amAro mukAma hato. te makAna mALiyA ThAkoranI mAlikInuM hatuM. vizALa taLAvane barAbara kinAre suMdara rIte bAMdheluM che. enI osarI nIce pANI che. A rIte bAMdhela che. rAtano dekhAva bahu raLiyAmaNo lAgato hato. rAtre jAherasabhA sArI thaI. prathama dulerAya mATaliyAe bhUdAna ane saMgaThanano hetu samajAvyo hato. sabhAmAM mahAlakArI ane gharakheDakhAtAnA mAmalatadAra vagere paNa AvyA hatA. 35 vIghA bhUdAna thayuM hatuM. tA. 22-2-153 : bhAgarevA khAkharecImAMthI nIkaLI bhAgaravA AvyA. sAthe keTalAka kheDUto ane baMne amaladAro sAthe ja hatA. aMtara cha mAIla haze. utAro darabArI utAre rAkhyo. gAme vAjate gAjate svAgata karyuM. ahIM sabhAmAM 55 vIghA bhUdAna maLyuM hatuM. sAdhutAnI pagadaMDI 143
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 23,24-2-1953 : mALiyAmIyANAMnA bhAgaravAthI nIkaLI mIyANAMnA mALiyA AvyA. sAthe baMne amaladAro ane bIjA bhAIo hatA. saurASTranuM chelluM gAma che. bAjumAM kacchanI sarahada zarU thAya che. macchu nadI ahIMthI thoDe dUra jaIne raNamAM phelAya jAya che. nadImAM eka baMdha bAMdhelo hovAthI pANI sAruM Take che. ahIM vastI 80 TakA mIMyANA lokonI che.paNa loko paDachaMda hoya che. mAthe moTuM phALiyuM bAMdhe che. dADhI rAkhe che bahene moTA gharano ghAgharo ane oDhaNuM oDhe che. loko corI, lUMTaphATano dhaMdho paNa kare ema sAMbhaLyuM che. kula vastI A lokonI sAta hajAranI che. rAtre jAherasabhA thaI. sabhAmAM amaladAro ane Di.esa.pI mIracaMdAnI paNa AvyA hatA. jillA paMcAyata adhikArI janakabhAI paNa hatA. Aje mIMyANA bhAIonuM saMmelana hatuM. cAreya gAmanA loko AvyA hatA. sabhAmAM kAma dvArA rojI maLe, mIThAno udyoga vadhe ane khetI sArI thAya tenI vicAraNA thaI hatI. mIMyANA AgevAnoe kahyuM ke amane rojI Apo to ja keLavaNI ApI zakAya amAre ahIM saMskAra ApavA sAmAnya mANasanuM kAma nathI. paNa saMtabAlajI jevA mahApuruSa ekAda be varasa rahe to ja thAya. to ja amAruM zoSaNa aTake. vajubhAI zAhe mahArAjazrIno paricaya ApI prAsaMgika kahyuM hatuM. temaNe kahyuM saurASTranA aDhI hajAra gAmane ekaDo bhaNavA nizALa nathI. paNa ahIM nizALa hovA chatAM karja karIne saMskAra keMdra kholyuM che temAM tame lAbha lejo. 9 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 25-2-153 : moThIbAra mALiyAthI nIkaLI moTIbarAra thaI nAnI barAra AvyA. aMtara aDhI mAIla. utAro nizALamAM rAkhyo. gAme svAgata karyuM. ahIM 17 vIghA bhUdAna maLyuM. mALiyAnA eka ghAMcIbhAI jamIna ApavA mATe be traNa vakhata 144 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI gayA. paNa meLa nA banyo. eTale chevaTe nAnI barAra AvyA. ane jamIna ApI gayA. tyAganI keTalI UMcI bhAvanA ? tA. 26-2-1953 : vavANiyA nAnIbarArathI nIkaLI gADIne pATe pATe bhAvapara thoDuM rokAI vavANiyA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo. bahu dUra sudhI loko svAgata mATe AvyA hatA. ahIMnuM tathA bAjunA gAmanuM maLI 12AAvIghA bhUdAna maLyuM hatuM. ahIM zrImad rAjacaMdrajInuM janmasthAna che. e sthAna upara moTuM maMdira baMdhAvela che. emane jJAna thayuM te jagyAe paNa madira baMdhAveluM che. gAmanA dhArmikomAM bhedabhAva che. keTalAka kAnajI svAmIne mAne che. tA. 26-2-153 : dahIMsarA vavANiyAthI sAMjanA dahIMsarA AvyA.aMtara cha mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. gAma lokoe bhajana maMDaLI sAthe svAgata karyuM. rAtre jAherasabhA thaI 3rA vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 22-153 : kuMtAzI dahIMsarAthI kuMtAzI AvyA aMtara pAMca mAIla haze. gAma lokoe bhajana maMDaLI sAthe bhAvathI svAgata karyuM. ahIM 169 vIghA bhUdAna maLyuM ahIM saurASTra jillo pUro thayo. A jillAmAM kula pa69 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 28-2-1953 : AmaraNa kuMtAzIthI AmaraNa AvyA. aMtara mAIla haze. vacce haDasara gAma AvyuM. utAro darabAragaDhamAM rAkhyo hato. baporanA sabhA rAkhI hatI. paNa bhUdAnamAM bahu rasa nA batAvyo. kheDUta saMghanI asara kharI. tA. 1-3-1953 jAmadudhaI AmaraNathI jAmadudhaI AvyA. aMtara pAMca mAIla utAro nizALamAM rAkhyo. gAme vAjate gAjate svAgata karyuM. baheno moTI saMkhyAmAM AvyAM hatAM. Aje dhuLeTI hatI. sAdhutAnI pagadaMDI 145
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 2 thI 6-3-1953 : bAlaMbhA jAmadudhaIthI nIkaLI bAlaMbhA AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo. loko bahu dUra sudhI sAme AvyA hatA. A gAmamAM mahArAjazrInuM mosALa thAya che. nAnapaNamAM teo ahIM rahelA. eTale loko paricita hatA. jUnAM smaraNo tAjA karatA hatAM. mahArAjazrInAM nAnImA (mAtAnI mA) hajI jIve che. emanAM darzana karavAno paNa hetu kharo. jAmanagarathI mAsIbAnuM kuTuMba AveluM. mAmA to ahIM hatA ja. A badhAMne maLatAM ja khUba AnaMda thayo cokamAM jAhera sabhA thaI hatI. ahIM 14 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 0 thI 16-3-153 : joDiyA bAlaMbhAthI nIkaLI joDiyA AvyA. aMtara nava mAIla haze. sIdho raNano pradeza che. gAma lokoe suMdara svAgata karyuM. utAro strI hunnara udyoga maMdiramAM rAkhyo rAtre jAherasabhA hatI. temAM vidyArthIoe nATaka bhajavyuM hatuM. bIjA divase hAlAra jillA sahakArI saMmelana bharAyuM hatuM. tenI kArobArI sabhA pahelAM mahArAjazrInA sAMnidhyamAM maLI hatI. baporanA zrI ravizaMkara mahArAja AvyA hatA. bapora pachI saMmelananuM khulluM adhivezana zarU thayuM. kalekaTara ane bIjA adhikArIo AgaLa hatA. ratubhAI adANIe udghATana pravacana karyA bAda mahArAjazrIe jaNAvyuM : Aje tamArA badhAno utsAha joIne harSa thAya che. ApaNA dezamAM eka saMskAra khamIramAM rahelo che. te e ke A deza phakIrono pUjaka che. duniyA divase divase jhaDapI sAdhano vadhAratI jAya che. bIjI bAju mANasanA jIvanamAM mANasAInI khoTa paDatI jAya che. AvA saMyogo vacce ekabAju trIjA vizvayuddhanA bhaNakArA vAgI rahyA che. sAtho sAtha bhAratamAM ahiMsaka samAja racavAnI vAto thAya che. bIjI bAju bhoganI vAto cAle che. A badhAmAMthI mArga kADhavA mATe sahakArano hAtha laMbAvIe ane je hINa che tene hAtha ApI godamAM laIe. tame je TharAvo ghaDyAM che tenA upara vicAra karIne amala karo to A hAlAra jillAnuM sahakArI saMmelana bhAvI hiMdane mArgadarzana ApI zake. 146 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahakArano artha jo vizALa karIe to e che ke moTo mANasa nAnAne hAtha Ape. tenI mAgaNI pahelA svIkAre. sahakAra eTale sarakAranI madada meLavavI. eTalo ja artha karIzuM to e sahakAra ApaNuM bhaluM nahi karI zake. moTo mANasa nAnA mATe ghasAya. bIjI bAju je nAnA lokone anyAya karyo che tenuM prAyazcita kare. sahakArano pAyo nAnA nAnA utpAdako che. e lokone vahIvaTI tAlIma ApatA jAo. emane pratiSThA Apo. paDatara jamInamAM mIThAnA agarIyAo mIThuM pedA kare. agarIyAo nAnA nAnA majUro e badhAnI pAse zramanI mUDI che, tema buddhi paNa che, AvaData che. mAtra avakAza maLato nathI eTale sahakArI maMDaLIomAM sthApita hito ane mUDInA rUpamAM sevAnuM kAma kare che te duHkhada che. temAMthI nIkaLIe. cInanI vAto tame sAMbhaLI haze. nAnA moTA sau sahakArathI kAma karIzuM to ja ApaNuM utthAna thavAnuM che. paradezI mitrone premathI vidAya ApI. eTale hamaNAM eTalI bolyA : "hiMdane svarAjya ApyuM." tethI emane kheda nathI thato. rAjAoe rAjyo premathI choDyAM thoDuM ghaNuM rahI gayuM hoya te bhUMsavAnuM kAma ApaNuM che. jamInadArIno prazna UkalI gayo che. have bhUmidAnano saMdezo ApaNI pAse paDyo che. te dvArA evo namUno pUro paDe ke sattAnuM ane mUDInuM ekIkaraNa thAya. bhAla-naLakAMThAmAM nAnakaDo prayoga cAle che. temAM vepArIo paNa sahakAra Ape che. teno pAyo nItina che. ghasAro ane prAyazcita e be vastu sahakArI pravRttimAM jarUrI che. ApaNI sAme keTalAM badhAM AvaraNo paDelAM che. nyAyataMtra vahIvaTItaMtra juo. cUMTaNI paMco juo. dila ane dimAgathI kAma thatuM nathI. mane hamaNAM be patro maLyA che. bAMdhakAmakhAtuM ane mahesUlakhAtuM eka varase javAba vALe che. nyAyakhAtAnI to zuM vAta karuM ? zabdonAM cUMthaNAM, vakIlonAM gajavAM bhare. A badhA prazno che. cUMTaNImAM paNa keTalAka pheraphAra karavo joIe. je zrImaMta hoya te ja cUMTaNI laDI zake ? lAyakAta tyAM ja gaNAya ? A badhAno pAyo mane lAgyo che te e ke, vikeMdrita arthavyavasthA thAya. ahIM naitika kheDUta maMDaLo racAya. AthI nyAyataMtra sudhare. tumArazAhI aTakI jAya cUMTaNInA kharca maTI jAya. sAdhutAnI pagadaMDI 147
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ ravizaMkara dAdAe jaNAvyuM ke huM tamane kahuM te pahelAM zrI. ratubhAI ane munizrIe ghaNuM kahyuM che. bahu sAMbhaLavAthI vadhAre jJAna maLe che te vAta khoTI, paNa thoDuM kalyANakArI sAMbhaLIne avadhAre che, manana kare che, to kalyANa thAya che. khAMDI sAMbhaLavA karatAM aghoLa AcaraNa caDhI jAya che. ApaNe badhA vicAra karavA bhegA thayA chIe hAlAramAM 222 grAmapaMcAyato che. ane pa7 maMDaLIo che. te kAMI nAnI vAta nathI. paNa je kaMI khAmI hoya te dUra karavAnI che. keTalAka bhUla pakaDAya to koI hisAbe choDavA taiyAra thatA nathI. jAmasAhebe kahyuM, joDiyA suMdara gAma che. tamo bhAgyazALI cho ke, saMtabAlajI ahIM varga nimitte rahevAnA che. tame emano lAbha lejo. hiMda svataMtra thayuM che. tene koInI doravaNI nathI, dabAva nathI, hukama nathI. 3pa karoDane sarakhA adhikAra ApyA che. badhAMe bhegAM maLIne te ApyA che. rASTrapatinI ane eka bhaMgInI kiMmata sarakhI che. ApaNA jJAnane sahiyAruM karavAnuM che. jemanI pAse je hoya temAMthI thoDuM bIjA mATe Ape. samAja eTale hetupUrvaka jIvavAvALuM eka ToLuM. AMkho mIMcIne dorAya te samAja nahIM, tene ToLuM kahI zakAya. AvA samAjane lokazAhI na kahevAya. eNe ekalAM jIvavuM nathI. bIjAne jIvADIne jIvavuM. pAMca AMgaLImAM moTI AMgaLIne vadhAre namavuM paDe che. tema moTAMne vadhu namavuM paDe enuM nAma tyAga. gAmaDAmAM cokIvALA rAkhIe chIe. dhAro ke vadhAre lUMTArA Ave to te ApaNI madada mAge che. jo gAmavALA kahe ke e to tamAruM kAma. amAre zuM? to te tUTI jAya che. tema sarakAra paNa ApaNI rakhevALa che. tene madada karIe to ja lUMTArAne kADhI zake. sahakArathI mANasa samajato thAya che. tenAmAM baLa Ave che, bacata Ave che, bacata Ave che, Apatti AvatI nathI. kheDA jillAmAM lUMTa thaI 18 jaNA musApharI karatA hatA. tyAM traNa lUMTArAe lUMTI lIdhA. kAraNa pUchyuM, kahyuM, 18 chUTA chUTA hatA. traNanI ToLI hatI. aTele lUMTI lIdhAM ApaNe judA judA chIe. avAja kADhIe chIe to paNa gokhI rAkhelo mane phAyado thAya tema che ? keTalIka sahakArI maMDaLIo kahe che. napho sAro kare che. kyAMthI lAvyA ? bIjA pAsethI lIdhAM. A kAMI phAyado nA kahevAya. 148 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 9 thI 16 kAryakartA tAlIma varga zarU thayo. enA mATe suMdara maMDapa baMdhAyo hato. zarUAtamAM 28 bhAI baheno joDAyAM hatAM. pachI ghaTyAM hatAM. ravizaMkara mahArAje tenuM saMcAlana karyuM hatuM. eka divasa hAIskUlamAM vidyArthIo ane zikSakonI miTiMga hatI. rAtrisabhA harijanavAsamAM rAkhI hatI. harijanoe suzobhita maMDapa bAMdhyo hato. mahArAjazrIe harijana prazna kyAMthI utpanna thayo che ane bIjAM kAraNo zAstrIya rIte samajAvyAM hatAM. tA. 15mIe savAranA nava vAge kanyAzALAmAM zikSaka-zikSikAonI eka sabhA rAkhI hatI. temAM mahArAzrI uparAMta dulerAya mATaliyAe paNa mArgadarzana ApyuM hatuM. 3 thI 4 vAgye bahenonI sabhA rAkhI hatI. tA. 15-3-1953 Aje savAranA bAdanapuranI nizALanuM uddaghATana hatuM. eTale jAdavajI modI AvyA hatA. ahIMno tAlIma varga paNa te divase javAno hato. eTale zAmela thaI gayA. ahIM raMbhAbahena gaNAtrA saMsthAnAM mukhya saMcAlaka che. teo bahuja AnaMdita ane vAtsalyapremI mAtA jevAM che. emaNe sAthe rahIne dareka kAryamAM sahakAra Apyo hato. A divasomAM ahIM juduM juduM 13 vIghA bhUdAna maLyuM hatuM. tA. 1-3-153 : lakhatara dhULiyAthI nIkaLI bAdarA thaI lakhatara AvyAM aMtara cha mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. amArI sAthe ghaNAM bhAI baheno AvyAM hatAM. tA. 18-3-1953 : dhroLa lakhatarathI nIkaLI ghoLa AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro bhATiyA nivAsamAM rAkhyo hato. ahIM 45 vIghA bhUdAna maLyuM hatuM. sAdhutAnI pagadaMDI 149
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 19,20-3-1953 : khilosa dhroLathI nIkaLI khilosa AvyA. aMtara nava mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. rAtre jAherasabhA thaI. ahIMnA ghaNA musalamAno pAkistAna cAlyA gayA che. tA. 21-3-1953 : aliyAbADA khilosathI nIkaLI aliyAbADA AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro dharmazALAmAM rAkhyo hato. gAma lokoe svAgata karyuM hatuM. aliyA ane bADA e be judAM gAma che. chatAM eka bolAya che kahevAya che ahIM lokazALA nAmanI eka zALA cAle che. te khetInuM kAma kare che. saMsthAnI 96 ekara jamIna che. pAMca, cha kUvA che. paNa eka ja kUvAmAM pANI che. tA. 22-3-1953 : jAmuMDA aliyAbADAthI nIkaLI jAmuMDA AvyA. aMtara cha mAIla haze utAro utArAmAM rAkhyo. amArI sAthe dazeka bhAIo hatA. vidyArthIo svAgata mATe dUra sudhI sAme AvyA hatA. gAmalokoe dhajA, patAkAthI gAmane zaNagAryuM hatuM. rAtre jAherasabhA sArI thaI. tA. 23-3-1953 : dhUvAva jAmuMDAthI vAva AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro derAsaramAM rAkhyo hato. gAmamAM bahu utsAha na dekhAyo. enuM kAraNa Apasa Apasano kalaha dekhAyo. rAtri sabhAmAM mahArAjazrIe saMpIne rahevA ane kalahathI keTaluM nukasAna thAya che te jaNAvyuM. tA. 24 thI 30-3-1953 : jAmanagara dhUvAvathI nIkaLI jAmanagara AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro lokAgacchanA upAzrayamAM rAkhyo hato. loko mahArAjazrIthI paricita hatA. eTale bahu premathI svAgata karyuM. nivAse prAsaMgika kahetAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke pAMca varasa pachIthI ahIM AvavAnuM thayuM che. ane e daramiyAna keTalAka pheraphAro thaI gayA che. have eka navuM citra UbhuM karavAnI jarUra che. svarAjya AvyuM che. temAM zaheroe gAmaDAM tarapha dRSTi rAkhavAnI sAdhutAnI pagadaMDI 150
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarUra che. ahiMsaka samAjaracanA mATe gAmaDAM, strIo ane pachAta vargone mahattva ApIne AgaLa laI javAM paDaze. mAruM dhyAna A traNa tarapha mukhya hovAne kAraNe zaheromAM keTalAMkane mArI pravRtio virodhI lAgatI haze paNa mArI dRSTimAM kazo ja bhedabhAva nathI. darekanuM kalyANa karavAnI ja bhAvanA che. tA. 25-3-1953 : savAranA vyAkhyAnamAM 'vinaya upara bolatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, dareka zAtre vinaya' upara bahu bhAra mUkyo che enuM mULa barAbara nA hoya to vikAsano mArga ruMdhAI jAya che. Aje badhe ThekANethI eka phariyAda AvyA kare che. nAnerAo moTAMnI AmanyA rAkhatA nathI. jo vinayanuM baMdhana mANasa nahIM svIkAre to ApaNe AgaLa nahIM vadhI zakIe. vinaya jema nAnA mANaso moTAM tarapha rAkhe che. tema moTAMe nAnA pratye rAkhavo joIe. guNo paraspara avalaMbe che. vinayane dharmanuM mULa kahyo che. pachI e game te ThekANeno dharma hoya ! pachI dukAnano dharma hoya, vyavahArano dharma hoya ke nokarIno dharma hoya. ekavAra vinayanI paraMparA tUTI to, pachI eno cepa lAgavAno ane samAja AgaLa vadhI zakavAno nahIM. ApaNI kalpanA evI hoya che ke, guru karatAM ziSya moTo thAya, pitA karatAM putra savAyo thAya. emAM vinayaja kAma kare che. zAstramAM kahyuM, koIpaNa rAja sAme paNa vinaya na cUkavo jo vinaya cUkyA to rAja nahIM cAle. bALako sAme bole che, tyAre lAge ke Ama kema thAya che. paNa lAMbuM vicArIe to jaNAze ke enuM kAraNa ApaNe hoIe chIe. jeo AsaktithI mukta thayA che, jeo bahu moTA gaNAya, e badhAye vinaya jALavyo che kuLa ke kuTuMba to ja sAruM cAlI zake. jo gharamAM koIne vaDIla gaNavAmAM Ave. moTAM vinaya nA choDe, choruM kachoruM thAya paNa mAvatara na thAya. bemAMthI eke to vinaya rAkhavo ja joIe. tamAre game teTalA matabheda hoya, rIta judI hoya paNa vinaya nA choDo. baporanA 3 thI 4 carcAsabhA thaI. emAM budharajIbhAI ane kezavajI arajaNa paNa AvelAM. goMDalathI bacubhAI AcArya, lAbhubhAI vagere AvyA hatA. sAdhutAnI pagadaMDI 151
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 26-3-1953 : jAmanagara savAramAM prArthanAmAM Adarza gRhastha dharma viSe pravacana karyuM hatuM. bacubhAI AcAryanI dIkarI bhAratIbahena jeoe AMbalAmAM tAlIma lIdhI hatI ane manubhAI paMDitanA vivAha saMbaMdhane dhyAnamAM rAkhI A pravacana karyuM hatuM. baMne pakSa sAthe hatA. tA. 31-3-153 : lAkhAbAvaLa jAmanagarathI nIkaLI lAkhAbAvaLa AvyA. aMtara sAta mAIla haze. 1-4-1953 : khojAberAjA lAkhAbAvaLathI nIkaLI khojAberAjA AvyA. tA. 2,3-4-153 : sevadhuNIyA khojAberAjAthI nIkaLI sevakadhuNIyA AvyA. gAme vAjate gAjate svAgata karyuM. bapore AjubAjunA gAmethI AvelA kheDUto samakSa pravacana thayuM. (A divasonI vigate noMdha nathI lakhAI) tA. 4,5-4-1953 : lAlapura tA. 6-4-1953 : dabAsaMga tA. 7-4-1953 : paDANAM tA. 8-4-153 : moDapaDa tA. 9-4-153 : oharasiMhaNa tA. 10 thI 12 : khaMbhALIyA tA. 13-4-1953 : bIrajAdara tA. 14-4-1953 : lovAmAM tA. 15-4-1953 ? ghaTaDAM tA. 17,18-4-1953 : sUryodara 152 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 19, 20-4-1953 : rAvaLa sUryAvadarathI nIkaLI rAvaLa AvyA. aMtara sAta mAIla haze. tA. 21-4-1953 : vaDALA rAvaLathI nIkaLI caMdrAvADA thaI vaDALA AvyA. aMtara 6 mAIla haze. utAro eka merabhAIne tyAM rAkhyo hato. ahIM bhUdAna 160 ekara thayuM. tA. 22-4-1953 : kjhirakheDA - vaDALAthI nIkaLI kiMDarakheDA AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro eka merabhAIne tyAM rAkhyo. bapore sabhA rAkhI hatI. rAtre paNa sabhA thaI. bhUdAna aMge mAhitI ApI. merabhAIo khUba bhaktivALA che. rAtre bhajana gAyuM te vakhate temano taMbUro ane karatAlano tAla, eTalo suMdara hato ke reDiyA karatAM vadhI jAya. tA. 23-4-1953 : bAbaDA kiMDarakheDAthI nIkaLI bAbaDA AvyA. ahIM gAma nathI. khAlI mahAdevanuM maMdira che. bhANajI lavajI pIvALAe suMdara senIToriyama baMdhAvyAM che. ghaNA loko ahIM Ave che. maMdiranI jagyAmAM suMdara bagIco che. mahaMta navA vicAranA che. tA. 24-4-1953 : dehagAma bAbaDAthI nIkaLI dehagAma AvyA. gAmamAM zItaLAno upadrava hato. eTale mAtAnA maMdire sau maLyAM. ahIMnA vayovRddha mahaMte khUba mukti batAvI. mahArAjazrInuM ajIThuM dUdha levA Agraha karyo. ane jatI vakhate sAthe AvyA bahu Agraha karyo tyAre pAchA gayA, pAchA vaLatAM mahArAjazrInA paga pakaDI lAMbA sUI jaI daMDavata praNAma karyA. mahArAjazrIe paNa emane vaMdana karyA. baMne sAdhunuM milana suMdara dRzya khaDuM karatuM hatuM. ahIMnA lokoe 15 vIghA bhUdAna ApyuM. tA. 24-4-153 : bokhIrA dehagAmathI nIkaLI bokhIrA AvyA. gAmanAM keTalAka bhAIo TheTha dehagAma sudhI mahArAjazrIne bolAvavA sAme AvyA hatA. eo doDatA sAdhutAnI pagadaMDI 1pa3
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgaLanI vyavasthA karavA gayA. gAme khUba premathI 50 vIghA bhUdAna karyuM. tA. ra4,ra5-4-1953 : porabaMdara bokhIrAthI nIkaLI porabaMdara AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro kIrtimaMdiramAM rAkhyo hato. gAme ane vidyArthI bhAI bahenoe suMdara svAgata karyuM. sabhAmAM mahArAjazrIe bApujInI janmabhUmimAM gaMbhIrapaNe bApujInA jIvananI yAda tAjI karI. baporanA kurezIbhAI AvyA hatA. temanI sAthe vAto karI. kAryakaro sAthe ahIMnA kAryakaranI vicAraNa karI. pachI harijana(bhaMgI)vAsamAM gayA. rAtri sabhAmAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, jyAre huM kasabAmAM ke zaheramAM jAuM chuM tyAre eka savAla UThe che ke huM harijana vAsamAM gayo. tyAM jaI citro joyAM tethI e savAla tAjo thayo. AjIvikAnAM sAdhano divase divase gUMTavAtAM jAya che. ahIM to baMdara che. eTale ghaNAM vahANo AvatAM haze. vepAra cAlato haze. Aje makAno khUba dekhAya che, paNa lokonA moDhA upara rojI ane roTInI ciMtA bahu dekhAya che. svarAjaya maLyuM che, paNa e to mAtra paradezI sattAne dUra karavA pUratuM hatuM. ghaNI majala kApavAnI bAkI che. gAMdhIjI rAjakIya puruSa hatA ema koI nA mAne temanuM mukha to AdhyAtmika hatuM. rAjya moTI vAta nathI paNa satya ne ahiMsA ja emane mana mukhya hatAM. tA. 25-4-153 savAranI prArthanAmAM bhaMgI bhAI baheno ghaNAM AvelAM. tene anulakSIne pravacana karatAM mahArAje jaNAvyuM : ApaNA dezamAM sAmudAyika rIte vicAra karavAmAM Ave to A traNa bAbato upara dhyAna ApavAmAM AvyuM nathI. pahelI vAta gAmaDuM, emAM kAcomAla thAya che ane kheDUte prabhu upara tene vadhAre zraddhA rAkhavI paDe che. varasAda mATe IzvaranI prArthanA karavI paDe che. tIDa, jAnavara ke bIjA koI upadrava samaya te Izvarane yAda kare che. potAnI bhUlonI ciMtA kare che. keTalIvAra laghutAnI graMthI AvI jAya che, paNa sAcI rIte vicAra karavAmAM Ave to ghaNo phAyado thAya. 154 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjI vAta strI jAti upara bahu ochuM dhyAna apAyuM che. ane e aMge jayAM ane tyAM haDaselo karavAmAM Ave che koI paNa prazna Ave, ene strInA cAritrya upara AkSepa karavAmAM Ave che. puruSanA cAritrya upara koI jotuM nathI. eka upara bIjI karavI, chUTAcheDA ApavA, chUTAcheDA mATe game tevI kAryavAhI karavI, mAtra rUSanI IcchA thavI joIe. A rIte ghaNAM apamAno thAya che. trIjI vAta keTalIka komone pAchaLa rAkhavAmAM AvI che ane pachAta koma kahe che. IzvaranA darabAramAM manuSyakRta koI bhedabhAva nathI. paNa manuSyabhAvamAM potAmAM ochAM saguNa hovA chatAM AgaLa javAnI IcchA kare che. eka rIte sAro guNa che. paNa koInA paga pakaDIne tene nIce pADavo e nukasAnakartA che. gAMdhIjIe AnI sAme bhAre jhuMbeza upADI. eka vAta upara joI. pachAtane hAtha pakaDI AgaLa levo, bhUlanuM prAyazcita karo. AnuM eka pariNAma e AvyuM ke, strIo ane pachAta vargo tarapha lokonuM dhyAna gayuM. paNa e pachAta varge pote jAgavAnuM che. gAmaDAMe pote jAgavAnuM che. strIoe jAte jAgavAnuM che. e vAta bhUlI gayA. emaNe mAnI lIdhuM ke, puruSa ja UMco kahevAya ne ? Ama jayAre mANasane amuka saMskAra pacI jAya che tyAre temane te sAlato nathI. potAnI bhUla jue to AgaLa vadhI jAya. koI bIjAnI bhUla jue to vikAsa aTakI jAya. eka vAta nizcita che, ke bahArano sAtha bhale maLe, paNa jyAM sudhI ApaNe jAte taiyAra nahIM thaIe tyAM sudhI AgaLa nahIM vadhI zakya. mAtra TIkAo kare nahIM cAle. sAcuM avalaMbana to IzvaranuM che. svAvalaMbananuM sahasya paNa A ja che. jIvana jarUriyAtanI dareka cIjamAM svAvalaMbI thAya. paNa prakRti parAvalaMbI hoya, Dagale ne pagale krodhI thaI jato hoya, nirAza thaI jato hoya ke abhimAnI thaI jato hoya, to tenuM svAvalaMbana TakatuM nathI. eka rIte pachAta varga pAchaLa che. paNa bIjI rIte AgaLa che. zramanI mUDI temanI pAse che. zramane veTha mAnyo che. tene badale zrama eka mUDI che. gItAmAM kahyuM "paricaryAtmaka karma, zudrasyApI, svabhAvaja...." saMvA e dharma banavo joIe. zabarI sevA karatI, zrama karatI, mAtaMgaRSino Azrama, sAdhutAnI pagadaMDI 155
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI UThe nahi, te pahelAM sAphasUpha karI AvatI. tene koIne batAvavAnuM gamatuM nahi. gaMdakI sArI vastu nathI. teNe vaLataranI koI AzA rAkhI nathI. je vaLatara mAgato nathI tene vaLatara maLe che. zabarIne rAmanA darzananuM vaLatara maLyuM. RSinA sevakoe bhale tenI kiMmata nA karI, haDacheDa karI. paNa RSie kahyuM, tAruM vaLatara ApanAra koI eka puruSa jarUra AvavAnA che to dhIraja rAkhaje. A eka Adarza ApaNane pUro pADe che. mArI pharaja che, mATe mAre A karavuM. strI jAtano uddhAra karavo, te paNa temanA hAthanI vAta che. puruSo madada Ape to le. na Ape to temano tiraskAra nA kare. emane paNa potAnI sAthe laI jAya sukha ApavAno A IlAja che. A ja vAta gAmaDAnI che. saMgaThita thavAnI jarUra che. paNa te tyAgathI AvavuM joIe. tyAgathI AveluM saMgaThana ja Takaze, bhUmidAna dvArA lokonuM citta gAmaDA tarapha dorAyuM che. moTA moTA mANaso have gAmaDAM tarapha jAya che. harijana kAmadAroe saphAInuM suMdara kAma karI batAvI Adarza dAkhalo besADavo joIe. pramANikapaNe kAma kare. Ama A traNa vargo potapotAnI pharajo samaje to vyakti ane samAjanuM sarvanuM kalyANa thaze. ene mATe keTalAka marajIvA taiyAra thavA joIe. e aMdarathI nIkaLe ke bahArathI Ave. savAranA 8-30 vAge nUtana vidyAlayamAM mahArAjazrIno kAryakrama. hato. sabhAmAM mahArAjazrInI sAthe gabhUlAlajI mahArAja ThANAM traNa paNa AvyA hatA. tyAMthI garlsa hAIskUlamAM pravacana thayuM. sAMjanA chAyA Azrama je rAmanArAyaNa pAThaka calAve che tyAM gayA hatA. ahIM saMskAra kendra che, sudAmAnuM maMdira che. kIrtimaMdira suMdara baMdhAyuM che. emAM bApuno janma, zikSaNa letA hatA e rUma, janmasthAna vagere vastu jovA jevI che. AkhA kuTuMbanA makAno che. ahIMnA badhAM kAryakramomAM rAmanArAyaNa nA. pAThaka, mAladevajI oDedarA ane mathurabhAIe sAro rasa lIdho hato. sAputAnI pagadaMDI
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 26-4-1953 TuMkkAM chAyA AzramathI nIkaLI TuMkaDA AvyA. aMtara dasa mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. lokoe dUra sudhI sAme AvI svAgata karyuM. ahIM bAjumAM ja sAgara ghUghave che. A AkhuM gAma aboTiyA brAhmaNonuM che. temano paheraveza mera lokonA jevo ja che. sabhAmAM 115 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 27-4-153 : cIkAsA cIkAzA) TUkaDAMthI nIkaLI gorava thaI kAsA AvyA. aMtara sADA cAra mAIla haze. rastAmAM dariyAnuM pANI aTakI zake te mATe bahu lAMbe sudhI eka baMdha saDaka jevo bAMdhyo che. rAtrIsabhA thaI temAM goravanuM 5 vIghA ane cIkAsAnuM 10 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 28-4-1953 : ghareja cakAsAthI nIkaLI ghare AvyA. aMtara pAMca mAIla haze utAro zeThanA meDA upara rAkhyo. ahIM 93 vIghA bhUdAna maLyuM hatuM. tA. 29-4-153 : maTiyArI gharethI nIkaLI maTiyArI AvyA. aMtara sADAcAra mAIla haze. utAro paMcAyatamAM rAkhyo hato. lokonI moTI medanI mahArAjazrInA svAgata mATe UmaTI paDI hatI. bhajanamaMDaLI paNa hatI. kabIra maMdiranA mahaMta paNa sAme AvyA hatA. saraghasa AkAre sau utAre AvyA. rastAmAM merabahenonAM ToLe ToLA darzana mATe UbhAM hatAM. rAtrisabhA sArI thaI. 18 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 30-4-153 : amIpara maTiyArIthI nIkaLI amIpara AvyA. aMtara 6 mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. gAme bhajanamaMDaLI sAthe svAgata karyuM. ahIM pANInI ghaNI muzkelI che. rAtre sabhAmAM 3pa vIghA bhUdAna maLyuM. sAdhutAnI pagadaMDI 157
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-153 : bagasarA amIparathI nIkaLI bagasarA AvyA. aMtara sADAcAra mAIla haze. utAro utArAmAM rAkhyo. tA. 2-5-1953 : goDAdara bagasarAthI nIkaLI sAmaraDA jatA hatA. tyAM vacce goDAdara gAma AvyuM. gAmanA loko svAgata mATe bahAra AvyA hatA. emano prema joIne ame thoDo vakhata gAmamAM rokAyA. mahArAjazrIe kahyuM ke, ghaNIvAra vANI kAma nathI karatI tamAro bhAva joIne khUba AnaMda thAya che. e bhAva kema jAge che ? ApaNA dezanI je viziSTatA che ke, koI sAdhu puruSa Ave eTale temano Adara kare che. temanI vAta vANImAM AvI zakatI nathI. Aje eka pUra evuM ghasI rahyuM che ke tenA sAthe prema karavA detuM nathI. cIna ane raziyAmAM AvuM banI rahyuM che. ApaNe judI rIte vicArIe chIe bhUkhe marIe paNa hiMsA nA karIe. evuM eka citra che. bIjuM citra evuM che ke, eka bAju amuka varga pakavAno khAIne ubakA khAya che, jyAre bIjI bAju mahenata karavA chatAM rAba khAvA paNa maLatI nathI. mA tene khavaDAvavA ciMtA kare che. paNa mAno bIjo chokaro eTaluM badhuM ekaThuM karI beTho che ke bIjAne Apato nathI tyAre mAM koIne mArI zakatI to nathI eTale pote upavAsa kare che. tA. 2-5-153 : sAmaraDA goDAdarathI nIkaLI sAmaraDA AvyA. vacce saramAM gAma AvyuM. tyAM thoDo vakhata rokAyA. aMtara cha mAIla haze. utAro chaganabhAInA makAnamAM rAkhyo hato. gAme vAjate gAjate suMdara svAgata karyuM. sabhAmAM rAmabhAIe jaNAvyuM ke, jenI vANI gaMgA jevI pavitra che. tevA sAdhupuruSa AvyA che. tulasIdAsajIe kahyuM che sAdhu jaMgama tIrtha che jayAM jAya che tyAM badhAM verajhera zAMta thaI jAya che. saMsArano bhAra UtarI jAya che. ane pachI emanI vANI sAMbhaLI e bhAtuM sAcavI rAkhe to ghaNA lAMbA samaya cAle che. sAdhutAnI pagadaMDI 158
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAjazrIe sAcuM sukha kema maLe ? te samajAvyuM hatuM. sabhAmAM 14 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 4-5-153 : mekhaDI sAmaraDAthI nIkaLI mekhaDI AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. gAme vAjate gAjate svAgata karyuM. jayAbahena zAha ahIM AvyAM hatAM. sabhAmAM 54 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 5-5-1953 : hAjaka mekhADIthI nIkaLI hAjaka AvyA. aMtara be mAIla haze. ahIM sabhAmAM 66 vIghA bhUdAna thayuM. paNa te bIjI bhAvanAthI thayuM. lokonI pajavaNIthI e bhAIo kheDI zakatA nahi eTale bhUdAnamAM ApI dIdhI. tA. 6-5-153 : dIvAsA hAjakathI nIkaLI dIvAsA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. gAma tathA bALakoe svAgata karyuM. ahIM 12 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 5-1953 zIla dIvAsAthI nIkaLI zIla AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. kAsamabhAI kAsamazA darda ane rAmabhAI pAThaka amArI sAthe hatA. ahIM bhUdAna nA maLyuM paNa kAsamabhAInAM patnIe potAnuM ghareNuM bhUdAnamAM arpaNa karyuM. tA. 05-153 : loeja dIvAsAthI nIkaLI zIla rokAIne loeja AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. A gAmamAM zrIjImahArAje nava mahinA rahI upadeza Apelo. prathama vAva upara beThelA e paththara Aje maMdiramAM rAkhyo che. muktAnaMda mahArAjano meLApa ahIM thayelo. bhUdAna 11aaaa vIghA thayuM. tA. 8,9-5-153 loejathI thoDA vakhata daheja gAme rokAIne mAMgaroLa AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. lokoe bahu dUra sudhI AvI svAgata karyuM. utAro sAdhutAnI pagadaMDI 159
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ vADImAM rAkhyo hato. tyAM jAherasabhA thaI. ahIMyAM bAgabagIcA suMdara thAya che. pANI mIThuM hoya zAkabhAjI, nALiyera, khajUrI, sopArI, keLAM vagere khUba thAya che. ahIMyAM 50 vIghA bhUdAna maLyuM. A ApanAramAM moTo bhAga musalamAno hatA. tA. 9-5-1953 : zAradAbAga mAMgaroLathI sAMjanA nIkaLI zAradAbAga AvyA. aMtara aDhI mAIla haze. ahIM karAMcIvALA manasukhabhAI jobanaputrA keLavaNInuM kAma laIne beThA che. khetI dvArA keLavaNI ApavA mAge che. bAga suMdara che. kula jamIna 106 vIghA che. temAM... vIghA khetI ane bAkInAmAM makAno che. khUba suMdara hariyALI dekhAya che. te divase saurASTranA hAIkorTanA jaja te divase AvelA popaTalAla cuDagara paNa sAthe hatA. mahArAjazrIe tyAM majUronI sabhAmAM pravacana karyuM rAtre bAganI kuMjamAM sevAdaLanAM bhAI baheno samakSa prArthanA pachI suMdara pravacana karyuM. tA. 10-5-1953 : husenAbAga zAradAbAgathI nIkaLI husenAbAga AvyA. aMtara be mAIla haze. amArI sAthe kAryakaro uparAMta sevAdaLa zibiranAM bhAI baheno paNa gIto lalakAratAM AvyAM hatAM. 23 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 10-5-1953 : saMpA husenAbAgathI nIkaLI sapA AvyA. gAme svAgata karyuM. baporanA ratubhAI adANInA hAthe, grAmapaMcAyatanuM udghATana thayuM. baporanA jAherasabhA rAkhI hatI. temAM 49 vIghA bhUdAna thayuM hatuM. tA. 11, 12-5-1953 : coravADa sapAthI nIkaLI coravADa AvyA. aMtara sAta mAIla haze. gAme svAgata karyuM. utAro gharmazALAmAM rAkhyo hato. rAtre mahArAjazrIe rAmarAjaya vize suMdara pravacana karyuM hatuM. baporanA cAra vAge sabhA thaI hatI. bIjA divase dariyo jovA gayA, tenA kinAre navAbano suMdara mahela che. paNa Aje to ekalo aTUlo paDyo che. dariyAnI khArI havA tene 160 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ nukasAna karI rahI che. poravADamAtAnuM jhuMDa paNa joyuM. purANI jagyAM che. kabIravaDa jevo vizALa vaDa paNa joyo. ahIM jamIna paththaravALI che. loko paththara toDIne upara bIjI mATI nAkhI jamIna kheDavA lAyaka banAve che. paththara poco hoya che. eTale tene phaLajhADa bahu game che. paththaramAMthI je kelzIyama nIkaLe che e jhADanA mULane ghaNo phAyado kare che. pANI paNa mIThAM hoya che. eTale jamIna lIlIchama dekhAya che. mukhya pAka keLAM, nAgavelInAM pAna, AMbA ane nALiyela khUba thAya che. havAkhAvAnuM sthaLa che. ghaNI dharmazALAo che. ahIM kula 144 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 13-5-1953 : bhaMgadurI coravADathI nIkaLI bhaMgadurI AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro corAmAM rAkhyo. A badhA pravAsamAM gItA, dhoLakAvALA jayaMtIbhAI ane devIbahenanI dIkarI mArI sAthe hatI. ahIM 25 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 14-5-1953 juthaDa bhaMgadurIthI nIkaLI juthaDa AvyA. aMtara cha mAIla haze. gAmalokoe bhavya svAgata karyuM. utAro nizALamAM rAkhyo. baporanA kheDUtonuM eka saMmelana rAkhyuM hatuM. vajubhAI zAha tathA sevAdaLavALA manubhAI paTela AvyA hatA. saMmelanamAM mAMgaroLa tAlukAnAM kAryakaro ane sevAdaLanAM bhAI baheno paNa AvyAM hatAM. bhUdAna 243 vIghA thayuM hatuM. tA. 15 thI 18-5-153 : bhadrA soraThanuM saMmelana juthaDathI nIkaLI kebhadrA AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro kezoda grAmavikAsa maMDaLamAM rAkhyo hato. ahIMnA cAra divasanA nivAsa daramiyAna, soraThanA kAryakaronuM eka saMmelana ane zibira jevuM goThavyuM hatuM. chelle divase grAma saMmelana yojAyuM hatuM. temAM vajubhAI zAha ane jayaMtIlAla mAladhArI AvyA hatA. sAdhutAnI pagadaMDI 161
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAryakara zibiramAM mahArAjazrIe jaNAvyuM hatuM ke koI paNa makAna hoya teno pAyo jeTalo majabUta teTalI te ImArata majabUta rahevAnI. e ja rIte mANasanuM dhyeya UMcAmAM UMcA zikhara karatAM paNa UMcuM hovuM joIe. enuM dhyeya zikhara hovuM joIe. paNa e dizA tarapha pagalAM to ja mAMDI zakAya che, ke mANasanA paga majabUta hoya, mana majabUta hoya, eno sIdhosAdo artha e thAya ke, traNa prakAranI zuddhi joIe. sAdhya taddana cokhkhuM joIe. bIjuM je sALe pahoMcavAnuM che tenuM sAdhana majabUta ne zuddha joIe. paNa sAdhana ane sAdhya, majabUta hoya paNa sAdhakanuM mana majabUta nA hoya to aTakI paDe. tyAre e sAdhya kayuM ? enAM judAM judAM nAma pADyAM koIe dharma kahyo, koIe bIjuM kahyuM, mANasa satya prema ane nyAya ema suMdara sAdhana laIne nA jAya to UMcAmAM UMcuM sAdhya meLavI nA zake. kAraNa ke sAdhananI azuddhi, sAdhyanI azuddhi lAvyA sivAya rahetI nathI. hiMsAthI koI divasa ahiMsA lAvI ja nA zakAya. paNa ApaNI sAmeno bIjo eka viziSTha savAla Ubho che. svarAjya AvyuM che. sAdhana, sAdhya cokhyuM che. chatAM kyAMka daMgala thaI jAya che. sAdhana game teTalAM sArAM AvyA hoya, paNa sAdhaka pote zuddha nA hoya, to dharmasthAnamAM beTho beTho pApa karI besavAno. vAta game teTalI cokhkhI vastunI karato haze paNa pote zuddha nahIM hoya to kAma aTakI paDavAnuM bagaDI javAnuM. eka kasAI hato. e nagarInA rAjAne vicAra thayo ke A kasAIne eka sArA divase mAre katala baMdha karAvavI joIe. paNa eNe katala baMdha nA rAkhI. eTale tene eka kUvAmAM UMdho laTakAvyo paNa ApaNe to pANInA pratibiMbamAM AMgaLIthI pADA cItarI eka pachI eka manathI mAravA lAgyo. sAdhaka azuddha hoya to AcaraNano prazna Ave tyAre te DhIlo paDI jAya che. A badhuM zA mATe karavAmAM Ave che? to koI kaheze mukti mATe koI mokSa mATe pachI ene pUchIe ke A IzvaranA sarjana prANImAtra upara karuNA ke pharaja bajAvI to kaheze, huM to mArAM AtmAnuM kalyANa karuM chuM. paNa bIjAnA kalyANa sivAya AtmAnuM kalyANa thaze kevI rIte ? sAdhutAnI pagadaMDI 16 2.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ matalaba sAdhaka zuddha hovo joIe. laDatamAM arjunanI zuddhi nA thaI tyAM sudhI vAsudeve judI judI dalIlo karyA ja karI. huM dhyeyamAM vizvavAtsalyanI vAta karuM chuM. ane sAdhanamAM traNa vAta brahmacarya, aparigraha ane satyane mUkuM chuM. paNa trIjI vAta je sAdhaka che tenAmAM tAkAta nahi hoya, teno Azaya zuddha nahi hoya to sAdhya, sAdhaka nakAmAM thaI javAnAM eTale sAdhake khUba ghaDAvuM joIe. eka yogI kahetA ke mane eka vAkya khUba jagADyo. huM kyAM chuM ? ane pachI zuM ? eka maNa zikSaNa levuM tenA karatAM adhoLa AcaravuM vadhAre sAruM che. mANase AcaraNa karavuM e ja mahattvanI vAta che. temAM baLa vAparavuM paDe che. keTalAMka pralobhano choDavA paDaze. moha choDavo paDaze. pratyAghAta sahevA paDe che. A badhuM sahana nA thAya to karoDo vAto nakAmI che. mANasa sAta upavAsa karI zake che, paNa bhUla karI hoya tenI mAphI mAgI zakato nathI. sUkSma ahaMkArane ApaNe kADhIe ane AcAra baLane vadhArIe. tA. 16-5-19pa3 : Aje varganI bIjI beThakamAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, zAstramAM kahyuM che ke, eka ThekANe kezavane karelA namaskAra badhA devane pahoMce che. gItA paNa e ja vAta kare che. mANasa kaI kakSA para che te bhUmikA uparathI bhagavAnane bhajI zake che. tAmasaguNa vadhAre hoya to ISTadeva tevA kalpI zake che. bIjo artha e thayo ke, duniyAnI mAnavajAta game teTalI IzvarathI vimukha banavA cAhe to paNa IzvarathI vimukha banI zakatI nathI. mANasanuM cetana tene nIce paDavA detuM nathI. eTale ja koI mahAna pApI mATe paNa koI paLa evI AvI jAya che ke, tyAre teno palaTo thaI Ave che. jesala mahApApI ane lUMTAro hato. chatAM enAmAM bhagavAna to beThelA hatA. e jAgyA, ane teno hRdaya palaTo thaI jAya che. gItAmAM kahyuM che ke game teTalo pApI hoya paNa hRdayapalaTo thAya che, tyAre mahApApI, mahAdharmI thaI jAya che. vyavahAru rIte vicArIe to jagatanA padArtho mATe ekAMtika kahIe chIe, ke A sAcuM ja che. A khoTuM ja che. tyAre koI vastu kAyama sArI rahetI nathI. ema koI vastu kAyamane mATe bUrI rahetI nathI. kudarate je racanA karI che. emAM e khUbI sAdhutAnI pagadaMDI 163
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDelI che. ane eka khAmI paNa paDelI che. jo ApaNe khAmInI dRSTie joIzuM to khAmI ja lAgaze. paNa khUbIonI dRSTie joIzuM to badhe ja khUbIo lAgaze. jaina zAstramAM vAsudevanI vAta Ave che. eka kUtaruM bhayaMkara rogathI mRtyu pAmeluM. loko nAke DUco daIne cAlyA jatA hatA. vAsudeve A joyuM temane durgaMdha to lAgI paNa, paNa UbhA rahyA ane dAMtanuM nirIkSaNa karyuM. sAthIoe pUchyuM tyAre kahyuM, A vastu badhe ja mAtra kharAba nathI. enA dAMta AkhA zarIranI aMdara namUnedAra hatA. ApaNe jyAM jyAM jaIe, tyAM tyAM khAmI dekhAze. te jovuM saheluM che, paNa khUbI khoLavI e agharuM kAma che. keTalIye vAra ApaNe joIe chIe to vakhANa ja karyA kare che. athavA keTaleka ThekANe vakhoDavA lAgI jaIe chIe. AnuM kAraNa rAga ane dveSa ApaNAmAM bharAyelA paDyAM che. samatulAnI AMkha AvI nathI. A ApaNAM ane A ApaNAM nahi. kAM to mitra banAvIe chIe. kAM to duzmana banAvIe chIe. mitra je kAMI kare te badhuM ja sAruM duzmana sAruM kare te badhuM ja khoTuM joIe. tyAre sAcAne sAco kahevo e ja khUbI che. sAco mitra e che, ke ALasunI mAphaka jevo hoya tevo batAvI de. mAtra khuzAmata nahi. ema mAtra doSa diSTa niha. jagatamAM koI paNa vastu nakAmI nathI. tema koI saMpUrNa sAruM paNa nathI. koI mANasane joIne pyAra AvI jAya. ane koIne joIne aNagamo AvI jAya che. ApaNane gamatuM bole te sAro, paNa aNagamuM bole te nakAmo A badhuM vicArIne vivekanI gaLaNIthI gALIne jyAM jeTaluM hoya tyAM teTaluM levuM, ane ApavuM. gAMdhIjIe eja dRSTie sAthIo sAme joyuM. eka vAra kasturabAe sArvajanika (ekabhAIe ApelI rakama potAnA putrane ApI. mAtra pAMca rUpiyA gAMdhIjIne) e khabara paDI to temaNe e vAtanI potAnA jAhera chApAmAM ApI dIdhI. abbAsa taiyabajIe A mATe Thapako Apyo. ATalI nAnI bhUla mATe ATalI badhI sajA ! tevuM ja sItAjI jaMgalamAM gayAM tyAre vilApa karatAM hatAM. e vilApa vaibhava vilAsa ke jaMgalamAM mAruM zuM thaze ? te mATe nahoto paNa mAro rAma mArA sivAya jIvI kema zakaze ? tenuM zuM thaze ? e kalpanAthI rotAM hatAM. A STi hatI. mArI badhI ja pravRtti satya mATe che. satyathI vegaLI koI 164 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravRtti nahIM hoya. gAMdhIjIe kahyuM hatuM, satyane ijA pahoMce ane svarAjya Ave to e mane khapatuM nathI. Aje paNa ApaNe kahevuM joIe ke satyane IjA pahoMce tevI sevA joItI nathI. sagA saMbaMdhI paNa satyathI vegaLAM thavAnI vAta kare to teno paNa tyAga karavo joie. eka bhAIe kahyuM paMcavarSIya yojanAmAM Teko Apavo ke nahi kahuM chuM ke kyAM Teko Apavo ane kyAM virodha karavo, te satyanA pamAMthI mApI levuM. satya jALavIne Teko Apavo. satya kAMI havAI vastu nathI. e vyavahAru kema bane, tema karavAnuM che. yaMtra ane grAmaudyogae Aje to virodhanI vastu che. gAMdhIjIe kahyuM hatuM ke je ghoDAne mAre upADavo paDe, tevo ghoDo mAre nathI joIto. yaMtrane ApaNe calAvI zakIe to vAMdho nathI. e ApaNane calAve teno virodha karavo. badhA ja kahe tema karavuM e sArI vAta che. paNa buddhine vecIne thatuM anukaraNa nA karavuM. sevA ApaNane gulAma banAve to ApaNe khovAI jaIe. ApaNe sevAne gulAma banAvI zakIe. ApaNAM satyane vaLagI rahevuM e chevaTano mArga che. bhale bIjAnI salAha lo. tA. 10-5-1953 trIjuM pravacana karatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke : jIvana vahevAranA dareka kAryamAM preranAra baLa kayuM che ? pAyAnI vAta e che ke, kAma game teTaluM sAruM hoya, sAdhano game teTalAM sArAM hoya chatAM e kAma karanAra game te hoya te pote cokhkho nahi hoya to sAdhya game teTaluM sAruM hoya to paNa e kAmamAM bhalIvAra nahi Ave. kAma karanArane saMtoSa nahi rahe. eTale jovAnuM e che ke, kAma karatAM ApaNe cokhkhA keTalA rahIe chIe. sonAnI kasoTI agnithI thAya ane temAMthI pAra nIkaLe to keTalA TacanuM che tenI tyAre khabara paDe ApaNe paNa kasoTImAMthI pAra nIkaLIe tyAre khabara paDe ke niSThAnuM baLa keTaluM che. mANasa akaLAIne kAma choDI de che ane bIjA sukha mATe bIje phAMphAM mAravA doDe che tyAM paNa tene AnaMda maLato nathI. eTale pote sAdhaka cokhkho che ke nahi te pote ja vicAravuM joIe. savAranA pahoramAM IzvaranuM bhajana karIe tyAre pAyAno e vicAra karIe ke huM je pravRtti sAdhutAnI pagadaMDI 16 5
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ karIza temAM mArI pavitratA keTalI sacavAya che. huM koNa chuM ? zA mATe A pravRtti ? Ano vicAra karavo joIe. janaka to rAjA hatA janaka videhI kahevAya kAraNa ke kAyA hovA chatAM kAyAnI mUcha choDI dIdhI. rAjA hovA chatAM rAjayano adhikAra choDI dIdho. evI sthiti thoDe aMze paNa ApaNe UbhI karavI joIe. ApaNAM rAga, dveSa ochAM thayAM che, ke nahi ? teno vAraMvAra vicAra karIe. ane IzvaranI dayA meLavIe. prerakabaLa to aMdara paDyuM che. te buddhithI para che. teno Azraya laIne AgaLa vadhI zakIe. sAghana zuddhino vicAra karIe tyAre satyanI laganI lAge. premanI laganI lAge ke emAM IrSA nA AvI jAya, jUTha nA AvI jAya, niMdA nA AvI jAya tenI satata kALajI rAkhavAnI che. loko mane sAro kema kahe tenI kALajI rAkhIe chIe. paNa huM sAro kema thAuM ? tenI kALajI rAkhatA nathI. niMdA bahu AvI gaI che. jarA bolatAM AvaDyuM to saphatapUrvaka gALo kema bolavI te vadhAre karIe chIe. prema khAro thaI jAya. satya e sarva pravRttino pAyo che. enI cokkasa pratIti thaI javI joIe. mane rAjaya maLo ke nA maLo khaDakanI dhAre vaho, kALa AvIne laI jAya to paNa eka IMca paNa satyathI khasuM nahi A bhAvanA ApaNe keLavavI joIe. tA. 18-5-1953 vajubhAI zAhe naItAlIma upara suMdara pravacana karyuM hatuM. naItAlIma eTale navI keLavaNI, enuM bIjuM nAma buniyAdI tAlIma. buniyAda eTale pAyo. pAyAnI tAlIma baMne eka che. ahIM 6pA vIghA bhUdAna maLyuM. temaja 525 rUpiyA saMpatti dAna maLyuM. tA. 19-5-153 : moTI ghaMsArI kevadrAthI nIkaLI moTI ghaMsArI AvyA. aMtara sADA traNa mAIla, utAro corAmAM rAkhyo. gAma bAbI girAsadAranuM che. loko nisteja lAgyAM. ahIM 22 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 20-5-153 : saroDa moTI ghaMsArIthI nIkaLI saroDa AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro nAraNabhAInA makAnamAM rAkhyo. 166 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 21,22-5-1953 : maTIyANA saroDathI nIkaLI maTIyANA AvyA. aMtara sADA traNa mAIla haze. utAro maMdiramAM rAkhyo hato. gAme khUba premathI svAgata karyuM. sarasa maMDapa Ubho karyo hato. rastAmAM 3,4 mera baheno maLyAM cAra AnA ane phUla mahArAjazrIne page mUkIne vaMdana karyA. mIrAMbahena gItAne keDe laIne AvatAM hatAM. eka bAIe joyuM, doDatAM pAchaLa AvyAM ane gItAne gAma sudhI teDIne sAthe AvyAM. kevI zabarIo gAmaDAMmAM vase che ! te joyuM. rAtre sabhA sArI thaI. tA. 23, 24-5-1953 : bAMTavA nirvAsitonI mulAkAta maTiyANAMthI nIkaLI bAMTavA AvyA. aMtara ATha mAIla haze. utAro nirvAsita makAnamAM rAkhyo. nirvAsita bhAI bahenoe khUba premathI svAgata karyuM. temanI siMdhI bhASAmAM kALuMgheluM bolI potAnI khuzI batAvatAM hatAM. mahArAjazrIe hiMdI bhASAmAM kahyuM. bhAgalA paDyAM pachInI muzIbato ane have eka birAdarIthI kevI rIte rahevuM te samajAvyuM. sAMjanA harijanavAsa, TI.bI.hospiTala, nirvAsita homa vagerenI mulAkAta lIdhI. rAtre jAherasabhA thaI. temAM hiMdImAM bhASaNa ApyuM. bIje divase nirvAsita homamAM praznottarI ane pravacana thayuM. mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, huM tamArA premathI prabhAvita thayo chuM. cIna ane pAkistAnanA bhAgalA paDyA ane tamone ghaNI muzIbato paDIsarakAre ane prajAe e muzIbato ochI karavA prayatna karyo che. paraMtu ethI tamone pUrato saMtoSa na paNa thayo hoya, paraMtu chevaTe to Izvara ja ApaNuM duHkha dUra karI zakaze. racanAtmaka samiti taraphathI ahIM vyavasthA cAle che tenAM sAdhano ochAM haze. paNa kAryakaro tamane saMtoSa ApavA prayatna karatA haze. bhAratane AjhAdI maLI temAM tamone vadhAre muzIbato sahana karavAnI AvI che je saMpatti choDIne AvavuM paDyuM che. je muzIbatono sAmano karavo paDyo che tethI ghaNAne ema lAgatuM haze ke, mAre bhoge svarAjya sAdhutAnI pagadaMDI 167
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLyuM che. to amone kaMIka maLavuM joIe ne ? paNa ApaNI saMskRti che ke, bIjAne mATe ApaNe balidAna ApIe chIe. makAnamAM pAyAmAM je IMTa bane che ene muzkelIo paDe che paNa tyAre ja suMdara ImArata bane che. jenI aMdara loko pazuo, paMkhI, kilakilATa kare che. gaIkAle huM TI.bI.IspitAlamAM gayo hato. tyAM duHkha paDavAnuM bAkI hoya tema tyAM ghaNAM baheno kSayathI pIDAtAM joyAM. temane rezana maLe che. paNa ochuM che. paNa tamane thoDI rojI maLe, evo prayatna cAle che. tethI duHkhI nahIM thatAM Izvarane yAda karajo. khAdI upara vadhAre zraddhA utpanna karo. grAmaudyoganI yojanAthI ja bhArata potAnI garIbI dUra karI zakaze. hiMdu musalamAnanA komI jhaghaDAthI dUra rahejo. Izvara saune sadabuddhi Ape. enI bhUla e ApaNI bhUla che. verathI vera zamatuM natI. paNa premathI vera jItAya che. Ama thavAthI badhe zAMti phelAI jaze. tame bhUdAnamAM 400 AMTI (sUta) ApI. tethI mane AnaMda thAya che. jenI pAse ghAsa nathI, dhana nathI. sarakAranI DolathI jIve che te loko potAnI mahenatathI taiyAra karelI vastu Ape che e dhananI mAre mana ghaNI kiMmata che. A dhanI bIjAne lUMTIne dAna kare, kamAIne dAna kare, tenA karatAM ochuM le ane potAnI mahenatathI kaMI ne kaMI de. AthI huM tamArA dAnathI saMtoSa vyakta karuM chuM. chokarAone bhaNAvo cho, tevI rIte chokarIone paNa bhaNAvajo. kAraNa ke bhAratanI unnatimAM ene ghaNo phALo Apavo paDaze. ghaNI baheno mahArAjazrInA pagano sparza karavAnI bhAvanA karatI hatI. paNa temane samajAvyAM. mahArAjazrI vidAya thayA tyAre keTalIka baheno enI caraNaraja levA nIcI namIne kaMIka vINatI hoya tema lAgyuM AvI temanI bhakti hatI. racanAtmaka samiti taraphathI nirvAsita homa cAle che. darekane keza Dola kula 957ne apAya che. jaNa dITha krama hoya che. mAsika, 14,000 kharcAya che. saMcAlaka jayaMtilAla ToliyA ane trIsa kAryakara che. bAMTavAmAM pahelAM memaNonI khUba vastI hatI. Aje moTI AlizAna bilDIMgo mUkIne te loko pAkistAna bhAgI gayA che. moTAM mahela jevI 168 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ bilDIMgo che temAM nirAzrito rahe che. keTalAMya khAlI paDyAM che. keTalAM makAnono kATamAla corAI gayo che. ahIM 30 vIghA bhUdAna maLyuM hatuM. tathA 416 AMTI maLI hatI. tA. 25-5-1953 : liMbuDA, bAMTavAthI nIkaLI liMbuDA AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo hato. baporanA vikAsa adhikArI ane kendra sarakAranA tapAsa mATe AvelA adhikArI sAthe suMdara carcA thaI. ahIM bhUdAna lagabhaga 27 vIghA thayuM hatuM. paraMtu gAmanI 10 hajAra vIghA jamIna ne gAma sukhI hatuM. eTale e ochuM hatuM. ApavA khAtara ApyuM. ema lAgavAthI mahArAjazrIe teno asvIkAra karyo. ane pharI vicAra karavA jaNAvyuM. tA. 26-5-153 : velavA liMbuDAthI velavA AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro paMcAyata ophisamAM rAkhyo. gAme svAgata karyuM. suMdara maMDapa bAMdhyo hato. projekTa adhikArI ane mAmalatadAra paNa AvyA hatA. sabhAmAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke jIvananI sAdhanA mATe cAra vibhAga pADyA che. tenuM nAma Azrama pADyuM. ane dhaMdho karavA mATe cAra varga pADyA. brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdra. mAthuM zarIranI iMdrio e manane saMyamamAM rAkhe, doravaNI ApyAM kare, eTale brAhmaNa UMcuM aMga kahevAya. hAtha rakSaNa kare te kSatriya kahevAya, paga cAle, pragati kare te zUdra kahevAya, peTa bavAne khorAka oravAnuM kAma kare te vaizya. Ama cAramAMthI judAM judAM upAMga ke badhAM eka che, paNa ApaNe to tenA alaga bhAga pADI nAkhyA. jo paga kahe mAre cAlavAnI jarUra nathI, mAthuM kahe mAre hAtha paganI jarUra nathI, to badhAM nakAmAM thaI jaze. eTale zarIranA dareka aMganI ekabIjAne jarUra paDe che. tema vahevAramAM paNa dareka aMganI jarUra paDe che. ApaNe varNAzramanuM nAma to laIe chIe, paNa varNAzramanI prathA toDI che. zUdra judA pADyA. koIpaNa mANasa zUdra thayA vagara jIvI zakato ja nathI. koIne kahIe vAnaprasthI thazo ? to kaheze, haju chokarAM paraNAvAnAM che. sAdhutAnI pagadaMDI 169
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ paisA kamAvavAnA che. sevako maLatA nathI. paMcAyatanA sabhyo paNa maLatA nathI, maLe che, te judA bhejAnA kharI rIte javAbadArI UThAve bhoga Ape, e ja sabhya banI zake. ApaNe judI judI rIto apanAvI che. tA. 25-1953 : jhApodara velavAthI jhApodara AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. gAme suMdara svAgata karyuM. projekTavALA bhAIo sAthe hatA. baporanA nAthAbhAI phulachAbavALA ane amRtalAla zeTha janmabhUmivALA maLavA AvyA. temane bhAvanagara, tArApura navI relve thAya che tyAM bhAvanagara AgaLa doDha karoDano pula baMdhAvAno che, tyAM AgaLa eka pALo naMkhAya ane sAbaramatI ane bhogAvAnuM pANI je dariyAmAM pheMkAya che te rokAIne nahera vATe bhAlamAM pheMkAya to hajAro vIghA jamIna relAya, daseka lAkhano kharca thAya, vagere vAtonI carcA karI. ahIM 31 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 28-51953 : vaMthalI jhApodarathI nIkaLI vaMthalI AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. saraghasa AkAre sau nivAse AvyA. sabhAmAM 100 vIghA bhUdAna maLyuM. keTaluMka saMpattidAna maLyuM. tA. 29,30-5-1953 vaMthalIthI nIkaLI zAhapura AvyA. aMtara traNa mAIla haze. nivAsa sarvodaya AzramamAM rAkhyo. A Azrama pahelAM je saradArabAga nAme navAbanI mAlikIno bAga hato tyAM cAle che. ahIM lokazALA ane buniyAdI zALA cAle che. ahIM bhAlamAMthI devIbahena, surAbhAI, jayaMtIbhAI, navalabhAI vagere maLavA AvyA hatA. ahIM paMcAyata tAlIma varganA tAlImArthIo samakSa pravacana karatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke tamo badhAM gAmaDAMomAMthI Avo cho, sAmAnya rIte ApaNe tyAM badhAMno khyAla nokarI upara che, vetana upara che. paNa tamAruM kAma jo kharekhara pAyAthI levA iccho to te kaparuM che. kaparuM eTalA mATe ke ApaNuM dhyAna zahero tarapha hatuM ane paisA meLavavA e rahyuM che. 170 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ have svarAjya AvyA pachI sattAnuM ane paisAnuM vikendrIkaraNa kema thAya e lakSa hovuM joIe. janazakti ane gAmaDAMmAMthI ApaNe kAma upADyuM che. tyAre be prazno ApaNane naDavAnA che. eka to nyAyanuM kAma, Aje dareka rASTra daMDazakti upara madAra rAkhe che. bIjI bAju Arthika saddharatA bajAra hAthamAM AvI jAya tenI ciMtA kare che. ApaNe judI rIte vicArIe chIe. bhASAvAra prAMta e paNa komavAdanuM ja eka pratIka che. tame A badhuM zIkhIne gAmaDAMmAM jazo tyAre tyAM je bhayasthAno che teno huM nirdeza karIza. eka bAju yaMtronuM AkarSaNa majUrone kheMcI rahyuM che. bIjI bAju gRhaudyoga bhAMgI paDyA che. gayA vakhatanA rAjAzAhInA TekedAro Aje paMcAyatamAM Ave che ane vikendrita sattA ane vikendrita artharacanAmAM avarodha kare che. teo nIcalA vargonuM zoSaNa karyA ja kare che. ghaNI vakhata sAMbhaLavA maLe che ke bhalA mANasa paMcAyata laI lone. vighoTInA ATalA TakA maLaze. aMdarathI thoDAka khavAI jaze to chevaTe thoDA to kAma Avaze. Ama uparathI AvelI paMcAyata karyuM kAma karI zakaze ? jo tame cA, bIDInA gulAma hazo. jarUriyAto vadhAre haze, saMyama nahi jALavI zako to A kAma nahIM karI zako. eTale tame A badhI vastuone juo, vicAro gAmaDAmAM che eTaluM ja nahi. zaheromAM paNa che. e loko khaLabhaLI. UThaze. jene khurazIno moha che, e virodha karavAnA, paNa tamArAmAM prANa haze, to pachAta vargo ane bIjAmAMthI tame sArA mANaso jarUra meLavI zakazo. tamo badhA paMcavarSIya yojanAnA niyojanaka bano ema icchuM chuM. thIyarI bahu nahi AvaDe to vAMdho nathI, paNa pAyAnI vAta nahi samajIe to kadAya paMcAyato thaze, sahakArI maMDaLIo thaze, paNa zoSaNa aTakaze nahi. Aje ApaNe ekabAju jIvana klina che. bIjIbAju dariyo che. grAmapaMcAyata keDI upara thaIne ApaNe pasAra karavAnuM che, tamArI pAse cokkasa dhyeya, ane Adarza haze to vighno haTAvIne tame AgaLa vadhI zakazo. vetananI vAta tame pachI vicArajo gAmaDAMnI be mukhya pAyAnI saMsthA grAmapaMcAyata ane sahakArI maMDaLI che. ahIM bhUdAna 33 vIghA thayuM. keTalAMka saMpattidAna ane zramadAna thayAM. ahIM mukhya kAryakara akabarabhAI nAgorI che. sAdhutAnI pagadaMDI 171
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 31-5-1953 : khImapAdara zAhapurathI nIkaLI khImapAdara AvyA. aMtara bahu thoDuM haze. utAro nizALamAM rAkhyo. A vibhAganA dhArAsabhyo hAjara thayA hatA. sabhAmAM 16 vIghA bhUdAna maLyuM hatuM. tA. 1-6-1953 : bagaDuM khImapAdarathI nIkaLI bagaDuM AvyA. aMtara sADAcAra mAIla haze utAro sarakArI utArAmAM rAkhyo hato. muMbaIvALA bacubhAI gosaliyA, tArAbahena vagere kuLadevInA darzane AvelAM. eTale saheje maLI gayAM. sabhAmAM 20 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 2,3-6-1953 : baraDiyA bagaDuthI nIkaLI baraDiyA AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. gAme svAgata karyuM. A gAma kheDUta saMghanI asaravALuM hatuM. eTale emaNe bahu rasa na darzAvyo. tA. 4,5-6-1953 : moNaparI baraDiyAthI nIkaLI moNaparI AvyA. aMtara cha mAIla haze. vacce IzvarIyA gAma AvyuM. A gAmamAM bhUpate dhADa pADelI. khUna kareluM. bAjumAM gIrapradeza che. sabhAmAM pAMca vIghA bhUdAna maLyuM. A gAmamAM vIsAmAMjariyAe ATha kaNabIonAM nAka kApelAM. tA. 6-6-153 : sarazAhIna moNaparIthI nIkaLI sarazAhIna AvyA. aMtara cAra mAIla utAro upAzrayamAM rAkhyo jainoe svAgata karyuM. ahIM rohidAsa camAranA traNa kuMDa che. tenI jharaNI cAlyA ja kare che. temAMthI havADo bharAya che. tA. 6-153 : verIyA sarasAhanathI nIkaLI veriyA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. vacce nAgabAInuM guNiyA gAma AvyuM. ahIM nAgabAInuM maMdira joyuM. 172 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAgaMgAjaLIyAnI kudRSTi moNabAI upara thaI ane emaNe uccAryuM ke, A rA nathI pharato paNa rAnI di phare che. ahIMthI veriyA AvyA. gAme svAgata karyuM. A gAmamAM guNavaMtabhAI gosaliyA khAdI grAmaudyoganuM kAma calAve che. sabhAmAM 31 vighA bhUdAna maLyuM. tA. 8,9-6-153 : vasAvadara verIyAthI nIkaLI visAvadara AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro TAunaholamAM rAkhyo. janatAe svAgata karyuM. TAunahola navo ja baMdhAyelo hato. temAM mahArAjazrInAM prathama pagalAM thayAM. eTale loko rAjI thayA. sabhAmAM 73 vIghA bhUdAna thayuM. temaja keTaluMka saMpatti dAna maLyuM. tA. 10-6-1953 : jetalavaDa visAvadarathI nIkaLI jetalavaDa AvyA. aMtara sADApAMca mAIla haze. utAro utArAmAM rAkhyo. ahIM lokono bahu utsAha na jaNAyo. ahIM 15 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 11-6-1953 : bhoDAsara jetalavaDathI nIkaLI bhoDAsara AvyA. aMtara be mAIla 94 kheDUto ekatrita thayA. bhUdAna viSe samaja ApI 32 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 11-6-153 6 sudhAvaDa bhoDAsarathI nIkaLI thoDo vakhata vAvaDI rokAyA. aMtara traNa mAIla haze. gAmane pAdare sau ekaThAM thayAM. lokoe phulahAra vagere taiyAra rAkheluM. eka brAhmaNe veda maMtro bhaNyA. sabhAmAM 60 vIghA bhUdAna thayuM. tyAMthI nIkaLI sudhAvaDa AvyA. aMtara be mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. ahIM kheDUtonuM eka saMmelana rAkhyuM hatuM. ane navI nizALanuM udghATana rAkhyuM hatuM. vidyA-adhikArI temaja bagasarAthI lAlacaMdabhAI vorA ane temanI sAthe bIjAM baheno AvelAM. mIrAMbahenanA hAthe nizALanuM udghATana karyuM. mahArAjazrIe naItAlIma, bhUdAna ane nizALamAM dAna ApanAra dAtA vagere viSe pravacana karyuM hatuM. sAdhutAnI pagadaMDI 173
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM nIce mujaba bhUdAna thayuM. 6rA vIghA kAtharoTA, 20 kAgadarI, 20 sApara, 45 vekhariyA, 75 moNavelI, 74 ludhiyA, 94 suDAvaLa, soraThanuM kula bhUdAna 22760 vIghA thayuM. tA. 12,13-6-1953 : bagasarA sudhAvaDathI zAhapura thoDo vakhata rokAyA. bhUdAna saMdeza Apyo. tyAMthI bagasarA AvyA. aMtara sAta mAIla vidyArthIoe ane gAme svAgata karyuM. lAlacaMdabhAI amArI sAthe hatA. vecANaverA AMdolanamAM mahArAjazrIe bhAga lIdhelo eTale vepArIoe bahu rasa nA lIdho. bhUdAna aMge sabhA thaI. temAM hAmAparanA kheDUtoe 146 vIghA bhUdAnanI jAherAta karI ahIM 299 vIghA bhUdAna thayuM. tA. 14-6-153 : jALiyA bagasarAthI nIkaLI jALiyA AvyA. aMtara nava mAIla haze. utAro bAlamaMdiramAM rAkhyo. tA. 15-6-153 : taravaDA jALiyAthI nIkaLI taravaDA AvyA. aMtara sADAcAra mAIla haze. utAro ratubhAInA AzramamAM rAkhyo hato. ahIM gAmamAM rAmanArAyaNa pAThaka, 14 vIghA potAnI rAmavADImAM khetI kare che. pote to porabaMdara chAyA AzramamAM rahe che, paNa temanAM patnI narmadAbahena khetI karAve che. bIjA jIvarAja mahetAnA bhatrIjA vallabhabhAI paNa khetI kare che. IsmAIlabhAI nAgorI paNa khetI kare che. ahIMnuM carmAlaya hAla baMdha che. sabhAmAM 14 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 16 thI 18-6-1953 : bAbApura jALiyAthI nIkaLI bAbApura AvyA. aMtara cAra mAIla utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. gAmanA rAmanArAyaNabhAI, IsmAIlabhAI, mohanabhAI vagere sAthe AvyA hatA. - cAra vAge bhUdAna aMgenI miTiMga rAkhI hatI. mATaliyAbhAI AvyA 174 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatA. ahIM sarvodaya yojanA cAle che. bAbubhAI bhaTTa mukhya saMcAlaka che. ahIMnA kAryakara araviMdabhAI mahetAe bhaMgIvAsamAM potAnuM makAna baMdhAvela che. bAjumAM harijanavAsa che. gAmamAM racanAtmaka pravRttio sArI cAle che. be nadI vacce e gAma AveluM che. ahIM 12 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 1-6-153 : vAMkyiA bAbApurathI nIkaLI vAMkiyA AvyA. mATaliyA tathA bAlubhAI vagere sAthe hatA. sabhAmAM mATaliyAe bhA. na. kAMThAno ane mahArAjazrIno paricaya karAvyo. narabhezaMkara pAnerI A ja gAmanA che. ahIM 46 vIghA 19 guMThA bhUdAna thayuM. tA. 19,20-6-1953 : DhasA vAMkiyAthI nIkaLI DhasA AvyA. aMtara ATha mAIla varasAda Avelo eTale rasto khUba kAdava kIcaDa vALo thaI gayelo. kAMTA paNa ghaNA hatA. ame ajANyA eTale moDavAno rasto haju sAro nahoto te laI letAM sIdho lIdho. loko svAgata mATe AvelA te mUDhavaDA vALe raste gayAM. bhAgoLe AvyA tyAre khabara paDI. A gAma darabAra sAheba gopAladAsanuM che. temano darabAragaDha sAdo che. kheDUtone ane darabAra sAhebane joIe tevo meLa na lAgyo. 90 thI 95 kheDUto kahe che ke amone cauhaMta maLelA che. eTale paTa bharavAnA rahetA nathI ane trIseka kheDUto che je darabAra taraphI che. teo paTa bharavA taiyAra thayA. korTamAM kesa cAle che. narasiMhabhAI goMdhiyA ane bhAnubhAI trivedI be kAryakaro ahInI pravRttio calAve che. rAtre prArthanA bAda sabhAmAM bhUdAna aMge kahevAyuM. A vibhAgamAM bhUdAna kula 1245 vIghA thayuM. tA. 21-6-153 : calALA DhasAthI nIkaLI calALA AvyA. aMtara sADApAMca mAIla haze. sAdhutAnI pagadaMDI 175
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgalI rAtre varasAda Avyo hato. eTale kAdava kIcaDa khUba hatuM. kAryakaro sAthe hatA. nAgaradAsabhAI dozI ane bIjA loko dUra sudhI sAme AvyA hatA. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. jaino lagabhaga taTastha jevA jaNAyA AvIne mahArAjazrIe bhUdAna aMge kahyuM cAra vAge vArtAlApa ane rAtre core jAherasabhA rAkhI hatI. sAMjanA khAdIkAryAlayanI mulAkAta lIdhI. nAgaradAsabhAI sAthe hatA. ahIM reMTiyA bane che. khAdIkAma sAruM cAle che. ahIM bhUdAna 5 vIghA maLyuM. tA. 22-6-1953 : nesaDI calALAthI nIkaLI nesaDI AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. kAryakaro sAthe ja hatA. kAdava khUba hato. gAme ane vidyArthIoe svAgata karyuM. bapore 3 thI 4 bahenonI sabhA rAkhI hatI. saMkhyA ghaNI moTI hatI. cAravAge vArtAlApa rAkhyo hato. temAM eka vALaMde kahyuM ke, jo gAma ane sarakAra vAMdho na le to huM hirajanonI hajAmata karuM. mahArAjazrIe kahyuM, suMdara vAta che. tamAro aMtarAtmA kaheto hoya to gAmano virodha thatAM paNa tame karo. ahIM 67 vIghA bhUdAna maLyuM amUlakhabhaAI khImANI ahIM beThA che. eja sahakArI maitrI, khUba ja prazaMsanIya kAma kare che. kUve kUve moTara mUkavAmAM AvI che. saurASTramAM A pahelo ja prayoga che. jamIna phaLadrupa che. ane TUMkI che. tA. 23, 24-6-1953 : nAnA bhAmodarA nesaDIthI nIkaLI nAnA bhAmodarA AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro AzramamAM rAkhyo hato. loko svAgata mATe dUra sudhI gayelA. paNa ame bIje raste AvyA. eTale bheTo na thaI zakyo. gAme khUba prema batAvyo sAMjanA bahenonI sabhA rAkhI hatI. baheno khUba bhAvuka lAgyAM. bIje divase rAtre bahenoe samUha gIta gAyAM, bALakoe gIta gAyAM ane kheDUtoe rAsa lIdho. 176 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM puruSo potAnAM kapaDAM jAte ja dhue che. eka svAmIjIe A saMskAra ApyA che. Azramane kUve bhAIo nahAya-dhue che. baheno gAmanA kUve nahAtAM dhotA hoya che. zALA buniyAdI che. ahIM ghaNA svAvalaMbI reMTiyA che. ahIM 90 vIghA bhUdAna thayuM. tA. 25-6-153 : amRtavela nAnAbhAmodarAthI nIkaLI amRtavela AvyA. aMtara traNa mAIla haze. utAro maMdiramAM rAkhyo. lokoe svAgata karyuM. sabhAmAM 61vIghA bhUdAna thayuM. tA. 26,26-153 : gIyDI amRtavelathI gIjhuDI AvyA. aMtara sADApAMca utAro kalakattA rahetA eka vepArIne meDe rAkhyo hato. raste AvatAM varasAda zarU thayo. kapaDAM palaLI gayAM. chatrI hovAthI copaDIo ochI palaLelI. rAtre jAherasabhA thaI. lallubhAI zeTha sAthe AvelA te baporanA gayA. ane bIje divase amUlakhabhAI ane mATaliyA AvyA. bIje divase koLIvAsamAM sabhA rAkhI. ahIM cuMvALiyA koLInAM so ghara che. ahIM 127 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 28-6-153 : pIThavaDI gIjhuDIthI pIThavaDI AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro utArAmAM rAkhyo. sAthe amUlakhabhAI hatA. ahIM 114 vIghA bhUdAna thayuM. tA. 29-6-1953 : vaMDA pIThavaDIthI nIkaLI vaMDA AvyA. aMtara cha mAIla haze. vacce pIyAvA gAme thoDuM rokAyA. A bAjunA gAmomAM kheDUta saMghanI asara hoya che. e loko koMgresanA virodhI hoya ema lAgyuM che. mahArAjazrInI sAthe sArI carcAo thaI hatI. loko ADAavaLA prazno pUchatA hatA. gAmamAM tolavAnA nAnA kAMTAno udyoga ghaNo che. bhUdAnamAM 1 vIgho jamIna maLI. tA. 30-6-1953 : mekkA vaMDAthI nIkaLI mekaDA AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro maMdiramAM rAkhyo hato. gAme svAgata karyuM. ahIM eka cAraNa bAIe sAdhutAnI pagadaMDI 177
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA pati pachavADe eka suMdara maMdira bAMdhI ApyuM che tenI traNa sAMtI jamIna che. ahIM 72 vIghA bhUdAna thayuM. tA. 1-7-153 : hIpAvaDalI mekaDAthI nIkaLI hIpAvaDalI AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. bALakoe svAgata karyuM. tA. 2,3-1953 : jesara hIpAvaDalIthI nIkaLI jesara AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo. A gAmaDAM DuMgarAnI taLeTImAM AvelAM che. cArebAju DuMgarAnI hAra dekhAya che. ahIM 108 vIghA bhUdAna maLyuM. tA. 4,5-1953 : moTAvAmodarA - jesarathI nIkaLI moTAvAmodarA AvyA. aMtara ATha mAIla haze. utAro gAMdhI sevAlayamAM rAkhyo. gAme suMdara svAgata karyuM. A gAma DuMgarI gAma che. DuMgarI eTale tAlukadArI ahIM tAlukadArono pahelAM bahu trAsa hato. veTha ghaNI hatI. makAna paNa kheDUtanAM nahIM. have nikAla AvI gayo che. A gAmamAM dANIbhAI karIne eka kAryakartA pAMceka varasa thANuM lagAvIne beThA che. temano loko sAthe khUba sAro saMbaMdha che. kAraNa ke kaparAM kALamAM temaNe lokone khUba madada karI hatI. keTalIkavAra eka, be vAra garAsadArono mAra paNa khAdho che. A gAmamAM 244 vidhA bhUdAna thayuM. saMkhyAmAM pa9 jaNe ApyuM. tA. 6-7-1953 : smArika moTAvAmodarAthI nIkaLI nALa AvyA. ahIM thoDuM rokAyA bhUdAna viSe saMdezo Apyo. gAme 71 vidhA bhUdAna ApyuM. gAmanI cArebAju DuMgarA che. sAMbhaLavA pramANe ahIM bahAravaTiyA loko rahetA hoya che. nALathI nIkaLI rabArikA AvyA. gAmalokoe bhajana maMDaLI sAthe svAgata karyuM. vizeSatA e hatI ke loko pAse Dhola nahI hovAthI nagAruM upADI lAvyA hatA. baheno rAmAyaNanuM suMdara gIta gAtI hatI. mahArAjazrIe bhUdAnanuM mahattva samajAvyuM. gAme 125 vIghA bhUdAna ApyuM. 178 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 6-7-1953 : lA moTApamodarAthI nALa ane rabArikA gAme thaI karavA AvyA. aMtara ATha mAIla haze. Akho rasto DuMgarALa hato. vAdaLAM paNa hatA eTale khuzanumA ane praphullita vAtAvaraNa hatuM. nadInALAM, jhADI, suMdara lAgatI hatI. gAme svAgata karyuM. baporanA traNa vAgyA pachI bhUdAna aMge eka sabhA rAkhI hatI. bahAragAmanA kheDUto paNa AvyA hatA. gAmamAM bAIe eka maMDaLa UbhuM karyuM che. aulAda sudhAravAnuM kAma kare che. 60 gAyo che. tA. 153 : maDhaDA karalAthI nIkaLI maDhaDA AvyA. ahIM 108 vIghA bhUdAna thayuM. tA. 8-7-1953 : khaDasalI karalAthI maDhaDA thaI thoDo samaya chAparI gAme rokAyA ane khaDasalI AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro grAma sevA maMDaLa kendramAM rAkhyo. saMsthAnA badhA kAryakaro AvyA hatA. temaja mATaliyA, araviMdabhAI ane bAbubhAI rAvaLa vagere AvyA hatA. Azrama gAmathI dUra pAdare che. vacce nadInA be phAMTA oLaMgavA paDe che. nadI nAnI che. paNa kAyama pANI rahe che. AzramanA mukhya saMcAlaka kezubhAI bhAvasAra che. rAtre kAryakaronI sabhA rAkhI hatI. bIje divase gAmamAM bahenonI sabhA rAkhI hatI. tyArapachI jAherasabhA thaI. rAtre kAryakara bhAI baheno sAthe praznottarI thaI hatI. ahIM khetI gopAlana ane vastrasvAvalaMbananuM kAma cAle che. kAma karanArane koI eka kAma karavAnuM nathI hotuM. dareka kAma karavAnuM hoya che. ahIM kula 145 vIghA bhUdAna thayuM. merIyANA gAmanuM pa3 vIghA bhUdAna thayuM. tA. 9-7-1953 : dolatI khaDasalIthI nIkaLI dolatI AvyA. aMtara cha mAIla haze. utAro eka khAlI makAnamAM rAkhyo. gAme svAgata karyuM. bhUdAna vize vAta karatAM 46 vIghA bhUdAna maLyuM. sAdhutAnI pagadaMDI 179
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM AvatAM vacce sUrajavaDI nadImAM nahera kADhIne AjubAjunA gAmamAM pANI Ape che. jAMbuDA gAmanI 59 vIghA bhUdAna gAghakaDA gAmanuM bhUdAna 280 vIghAM thayuM. tA. 10-7-1953 : thoraDI dolatIthI nIkaLI thoraDI AvyA. aMtara pAMca mAIla haze. utAro nizALamAM rAkhyo. gAme ne vidyArthIoe svAgata karyuM. A gAma kheDUtasaMghanA AgevAnanuM hatuM. ahIMnA bhagavAnabhAI kAnajI kheDUtasaMghanA AgevAna vyakti che. ahIM khAdIkAryAlaya cAle che. ahIM 170 vIghA bhUdAna thayuM. khovIyANAM gAmamAM bhUdAna 8pappA vIghA thayuM. gINIyAnuM bhUdAna 35 vIghA thayuM. bagoIyA gAmanuM bhUdAna 95aa vIghA thayuM. tA. 11-7-1953 : AMbaraDI thoraDIthI nIkaLI AMbaraDI AvyA. aMtara cAra mAIla haze. utAro eka bhAInA makAnamAM rAkhyo hato. gAme svAgata karyuM. rAtre sabhA thaI. tA. 12-7-1953 : bAdhaDA AMbaraDIthI nIkaLI bAdhaDA AvyA. aMtara sAta mAIla haze. utAro upAzrayamAM rAkhyo hato. AgevAnoe svAgata karyuM. amUlakhabhAI bapora pachI bAjunA eka gAme bhUdAna mATe gayA. ane lallubhAI zeTha AvyA. ahIM 150 vIghA bhUdAna thayuM. tA. 13-7-1953 : sAvarakuMDalA bAdhaDAthI nIkaLI sAvarakuMDalA AvyA. aMtara cha mAIla haze. vacce eka dharmazALA ane gIradharavAva AvyAM. tyAM thoDo vakhata rokAyA. vAva suMdara che. mahArAjazrI cAturmAsa sAvarakuMDalA karavAnA hovAthI lokonAM ToLeToLAM svAgata mATe AvatAM hatAM. presa AgaLa havAladAro, zaherIo vageree sUtarahArathI svAgata karyuM. benDoe salAmI ApI pachI vAjate gAjate saraghasa AkAre sau nivAse AvyA. bahu moTI saMkhyAmAM strI puruSo AvyAM hatAM. sabhAmAM maMgala pravacana karatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, sAdhutAnI pagadaMDI 180
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ lagabhaga 9, 10 varasanA gALe kuMDalAmAM AvavAnuM thAya che. e gALo eTale AjanI jhaDapabhera cAlatI duniyAnI dRSTie bahu moTo gALo kahevAya. ghaNA pheraphAra thaI gayA che. tamane joIne huM mArA aMtarano saMtoSa vyakta karuM chuM. tamAro dasa varasa pahelAno bhAva ane evo ja Ajano bhAva joIne AnaMda thAya che. dharma ne vijJAna vacce jo aMtara paDI gayuM to duniyAmAM moTI Aphata UtarI Ave. paNa kudaratI niyama che ke evA aMdhakAranA samaye koI ne koI mahApuruSa pAke che. nitya dharma e sanAtana dharma che. ApaNI dainika kriyAo evI hoya che, je vikAsa mArge AgaLa laI jAya. zAMti sthApavI, abhimAna na vadhAravuM, satya bolavuM. eTale nIti niyamomAM pheraphAra nahIM thAya. paNa krodhane kAbUmAM levAnI rItamAM pheraphAra thavAno. eTale koIpaNa dharmanA ApaNe hoIe IslAmI dADhI rAkhe. khristI krosa rAkhe jaina muhapattI rAkhe, vaiSNava tilaka kare A badhuM zA mATe ? to kaheze, zetAnone dUra rAkhavA. vRttione kAbUmAM rAkhavA A tilaka che. bhaugolika sthiti ane mAnavonI bhUmikAne akalaMkita kriyAkAMDamAM pheraphAra bhale hoya, paNa tethI matabheda nA Ubho thavo joIe. e dharma ApaNane zIkhave che. Ajano naitika dharma dAnano che. je dAnathI dAtA ne lenAra baMnenuM teja vadhe te sAcuM dAna. Aje bhUmidAna yajJa cAle che. enI pachavADe yajJa zabda vicArapUrvaka lagADavAmAM Avyo che. gaIkAle amUlakhabhAI gAmamAM gayA. 25 vIghA jamIna e lokoe noMdhI rAkhI hatI. temaNe kahyuM huM bhIkha mAgavA nathI Avyo. tamo yajJane samajo. vinobAjIe A yajJa bahu vicArapUrvaka mAMDyo che. vaheluM moDuM sAdhu saMto, gRhastho vagerene e mArge javuM paDaze bhUmidAna yajJa jyAre gayA cAturmAsamAM khasa mukAme bhUmidAna samiti beThI tyAre meM mArA vicAro darzAvyA. ravizaMkara mahArAja, jugatarAmabhAInI evI icchA kharI ke, bhale nAno AMkaDo karIe paNa tene pAra pADIe to ja ApaNe saphaLa thayA kahevAIe. nArAyaNa jevA juvAnane ema thayuM ke ApaNe moTo AMkaDo nakkI karIe to ThIka kahevAya. chevaTe 75 hajAra gujarAte nakkI karyuM. meM saurASTra vAsIone lakhyuM ke tame 50 hajAra nakkI karo to sAruM. ane te bhAIoe svIkAra paNa karyo. sAdhutAnI pagadaMDI 181
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAturmAsa sAvarakuMDalAmAM nakkI thayuM tenI pAchaLa kalpanAo paDela che. saurASTramAM Avyo tyAre be prazno hatA. bhUmidAna ane grAmasaMgaThana. tamane lAgaze ke ahIM kuMDalAmAM grAmasaMgaThana zuM ? mane lAgyuM che ke kasbAe kaDI banavuM ja paDaze, gAmaDA e ApaNo prANa che. madhyabiMdu che, bhUmidAna surAjaya lAvavA mATe upayogI paNa che. gujarAtamAM sauthI pahelI pahela harivallabha parIkhe karI. 1500 ekara meLavIne. sAvarakuMDalAmAM paheluM gAma dazA AvyuM. kAryakaroe 1250 vIghA jamInanA saMkalpo meLavI rAkhyA hatA. gIgAsana gAme harIphAI zarU karI che. kahe che kuMDalAmAM sauthI pahelA ame AvIe 4000 vIghA karI rAkhI che. jyAre AMbaraDI amUlakhabhAInuM gAma e kema pAchaLa rahe ? mane AnaMda thAya che ke, Ama kema banatuM haze ? Izvarano A sAda che. vinobAjI kahe che, Izvara mane A sUjhADe che. Aje to saurASTramAM harIphAImAM caDyuM hoya to kuMDalA che. jhAlAvADamAM eka gAmamAM 1100 vIghA maLyuM. paNa gIgAsana nAnuM gAma teNe ghaNuM karyuM kahevAya. kuMDalA cAturmAsa amArA pravAsanuM ahIM sudhInuM bhUdAna 7539 vIghAM thayuM. cAturmAsamAM roja savAra sAMjanI prArthanA ane pravacana rahetAM. divase jarUrI sabhA, carcA, vArtAlApa ane pravacana rahetuM. loko sArI saMkhyAmAM AvI lAbha letA hatA. Aje zrAvaNI pUrNimAM che. pU. saMtabAlajIno 50mo janma divasa che. e prasaMga upara bolatAM teozrIe jaNAvyuM ke, mANasanI jayaMtI zA mATe ujavavI joIe ? A jagata naTanAgaranI bAjI che. eka pachI eka Ave che ne jAya che. mATImAMthI vAsaNa bane che ane pAchuM mATImAM laya pAme che. mANasa janme che ane cAlI jAya che. chatAM musApharI to cAlu hoya che. savAla bIjo hoya che harSa hoya che. eTale mANasanuM jIvana mAtra mANasarUpe nathI aneka kAryo karato karato te cAlyo jAya che. evo mANasa janme ane tenI varSagAMTha ujavAya tyAre vAmana jevuM lAge che. jagatamAM aneka prANIo che. mANasa jarA vadhAre 182 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhizALI che.jagatamAM aneka raMganA, vicAranA, prANIo vase che. e badhA sau potapotAnA vartuLamAM varSagAMTha ujave ane snehIo AzIrvAda ke zubhecchA Ape, e pote paNa bIjAne zubhecchA Ape. A badhuM sAruM to che ja. paNa vyaktimAM guNa rahelA che tema khAmIo paNa rahelI che. ApaNe tyAM vyaktipUjA bahu cAle che te yogya paNa che. kAraNa ke vyaktinI AsapAsa ekaThA thaIne sau vikAsa kare che. nadInI aneka nirjharaNIo hoya che tema chatAM pANI eka ThekANe ja pIvAya che. ema duniyAnI aMdara aneka mAnavIo hovA chatAM kyAMka kyAMka lAgaNI, preraNA vagere tattvo eka jagyAethI maLe che. ane tethI te jIvato hoya che. paNa jyAre A ekAgratA rAganuM svarUpa dhAraNa kare che. eTale ke bIjI vyaktio tarapha kSudra bhAve jovAya che tyAre te nukasAna kare che. ApaNe tyAMnA vADAonuM je anartha thayuM che tenuM kAraNa A ja che. amArAmAM to badhuM ja paDyuM che bIje zuM levAnuM che ? AmAMthI keTalAya anartho ApaNe thatA joyA che. ekabIjA ekabIjAnA dharmanI niMdA kare che. eTale vyakti tarapha ekAgra thavuM e jarUrI che. paNa jyAre e vyaktimAM rAganuM tattva AvI jAya che to moTo vADo enA nAmanI AsapAsa thaI jAya che ane emAMthI ja camatkAra vagere sarjAya che. vIsa che, emAM bIjA 20 vadhe te mATe judAM judAM pralobhano apAya che. ema karatAM sattA Ave che. eTale dhamakI, DarAvavApaNuM paNa zarU thAya che. tuM Ama nahIM kare to Ama thaze vagere. eTale vyakti tarapha ekAgratAno prakAra ISTa hovA chatAM cetatA rahevAnI bahu jarUra che. gAMdhIjI jevAe kahyuM, lokonI ekAgratA che, temAM AMca na AvavI joIe. ane emaNe vyaktinI ekAgratA vyaktiniSTha nahi paNa tattvaniSTha bane, tevo prayatna karyo. ane reMTiyAbArasa jevo ullekha karyo. e reMTiyA dvArA satya ane ahiMsAnI vAta samajAze. mahAtmAM padanI vAta paNa reMTiyAmAMthI jaDaze. rAmanI vAta gItAnuM tattvajJAna jemane maLyuM tenuM sattva zodhavuM haze te paNa A reMTiyAmAMthI maLaze. ATalI sAvacetI rAkhI mANasa vyaktiniSTha nA banatAM vyaktie Apelo saMdezo AcarAya to ghaNo phAyado thAya. chatAM lokono svabhAva che eTale koI ne koI rUpe vyaktipUjA karato hoya che jemake samAdhi upara phUla caDhAvavAM, phoTo mUkavo, dIvo mUkavo vagere. sAdhutAnI pagadaMDI 183
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM kahevA e mAguM chuM ke zarIra paMcamahAbhUtanuM pUtaLuM che. emAM sArI ane bUrI baMne vastu paDelI che. mArI jAtamAM jouM to keTalAka mATInA goLA che jemAMthI suMdara vastu banAvI zakAya, keTalAka goLA evA che je beDoLatA lAve che. gaMdakI paNa che sugaMdha paNa che. paNa krame krame UMce javAno prayatna che. Aje 50 muM varasa mane beThuM. dharma ane vyavahArano meLa tUTI gayo che. e sAMdhyA vagara chUTako nathI. gAmaDAmAM badhuM ja sAruM che ema nathI. paNa jIvananI mULabhUta vastuo tyAM paDelI che. eTaluM ja nahi, paNa utpanna thatI cIjonI sAthe ne sAthe kheDUta IzvaranuM nAma joDe che. varasAda ja tenuM mukhya sAdhana che. eTale tene satya taraphanI zraddhA saheje che. jo gAmaDuM kendramAM AvI jAya to badhuM sAruM thaI jAya. huM to icchuM ke gAmaDAno pATha pAko thAya. Aje to eka eka cIja temanI zuSkatA jevI lAgaze. vahema, pAkhaMDa, gaMdakI, daMbha vagere che. paNa sudharavAnI taka che. eka bAju loko tikSyamAM tikSNa hathiyAra zodhyAM kare che kAraNa ke bIjAne kAbUmAM rAkhavo che. tenuM zoSaNa karavuM che paNa jenI pAse IzvarIya zastra che te jIte che ane bIjAne sukhI karI zake che. gAmaDAmAM strIo ane pachAta vargonI hAlAkI che. eka nAnA sarakhA rogano upAya nA thAya to AkhA zarIramAM vyApI jAya che. eTale tene zarUthI ja sudhAravo joIe. tethI A vargonI unnati ApaNA mATe paNa karavI jarUrI che. strI jAtinI avahelanA bhAre duHkharUpa che. eka bALaka ane bALakanA ucheramAM nAnapaNathI ja bhedabhAva zarU thAya che. ane strIomAM paNa lAghavagraMthI evI pesI gaI che ke tene koI sthAna ApavAmAM Ave to nA pADe che. emAM puruSano doSa ocho nathI. taka maLe to teo ghaNAM moTAM kAmo karI zake che. A badho vicAra karIne ApaNe AgaLa vadhIe. tA. 8-9-1953 : jarUrI noMdha : DalAnI cUMTaNI aMge tA. 8-919pa3nA roja sthAnika myunisipalanI cUMTaNI thaI ekabAju koMgresanA TekAvALuM nAgarika maMDaLa hatuM. bIjI bAju samAjavAdI pakSa hato. A pakSa koI siddhAMtathI Ubho thayo nahoto. paNa eka varSa sAdhutAnI pagadaMDI 184
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelAM asaMtuSTI baLothI Ubho thayo. koI paNa rIte koMgresano virodha karavo. eja eno hetu hato. khAsa karIne saurASTramAM vecANaverA AMdolana pachI vipakSane vepArI vargano Teko maLyo. koi paNa rIte sattA hAtha karavI e ja eno hetu hoya ema lAgyuM. lokonA asaMtoSano lAbha laIne AMdolano jagADyAM. A cUMTaNImAM paNa ame spaSTa joyuM ke, e pakSa taraphathI AkSepo, jUTho pracAra, dhAkadhamakI, ane paisA tathA anAja vagerenI madada judI judI rIte ApavAmAM AvI hatI. nAgarika maMDaLanA borDa jyAM hoya tyAM bhUMsI nAkhavAM, upara kAdava chAMTavo, ane tenI nIce samAjavAdI jAherAta ane tenA nizAna cItarI kADhatA. AvAM AvAM azuddha sAdhanono khUba upayoga thato. - nAgarika maMDaLamAM mukhya lallubhAI zeTha hatA. ane bIjA kAryakaro tenA ja TekedAra hatA. pramANamAM temaNe zista ane saujanyatA sArI rAkhI hatI. chatAM samAjavAdanI jIta thaI. A cUMTaNIe kasbAnI sthitino khyAla Apyo. rAhatathI koI divasa saMtoSa ApI zakAto nathI. gAmaDAMnuM ghaDatara ja kharuM kAma che. tA. 23-8-153 gAmanA keTalAka nAgariko ane mahAdevanI jagyAnA pUjArI mahArAjazrIne vinaMtI karavA AvyA ke mahezvarAnaMda nAmanA sAdhu cAturmAsa rahe che. e bahu vicAraka che emanI dRSTi sArI che. tyAM munizrInuM nAma pravacana sAcA dharma upara ApavAnI vinaMtI karI. bahu bhaktithI page lAgyA ane mAgaNI mUkI. mahArAjazrIe kahyuM, A to bahu uttama kAma che.jarUra AvIza, paNa pravacananA AgalA divase khulAso pULyo, ke tyAM harijano Avaze to vAMdho nahIM Ave ne ? eTale e loko mUMjhAyA. mahezvarAnaMdajI spaSTa hA ke nA kahI na zakyA. chevaTe hiMmata nA karI zakyA. ane pravacana baMdha rahyuM. je loko laLI laLIne namana karatA hatA te loko ja mahArAjazrInuM kahevuM mAnavA taiyAra nahotA. A che ApaNI sthiti tame kaho te sAMbhaLIe kharA paNa amane game tevuM tethI juduM nahi. e sAMbhaLIne potAnA jIvanamAM zuM lAvavAnA hatA ? sAdhutAnI pagadaMDI 185
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka divasa DhebarabhAI khAsa maLavA AvyA hatA. cAreka kalAka ekAMtamAM vAto thaI. khAsa karIne grAmasaMgaThana, harijanaprazna ane ApaNI koMgresanI sthiti aMge vAto thaI. eka divasa gRhapradhAna rasikabhAI parIkha bAganA uddaghATana prasaMge AvelA. tyAre mahArAjazrI sAthe ekAMtamAM ghaNI vAto thaI. tA. 2 thI 5-9-153 gAMdhI dharmazALAmAM kheDUtono eka varga rAkhavAmAM Avyo hato.temAM 24 gAmanA 90 kheDUto AvyA hatA. enuM saMcAlana dulerAya mATaliyAe karyuM. amUlakhabhAI hAjara hatA. mahArAjazrIe kheDUta saMmelananI bhUmikA samajAvI koMgresanA pUrakabaLa tarIke paNa svataMtra saMgaThana karavuM ema vicAryuM. paryuSaNamAM vyAkhAno gAMdhI dharmazALAmAM rAkhavAmAM AvyAM hatAM. mIrAMbahenanAM bahena gujarI javAthI tA. 2-9-1953nA roja teo nApA gayAM. lAibrerImAM bahenonI sabhA rAkhI hatI. emAM bahenono dharma zuM ? e samajAvyuM hatuM. 15mI ogaSTa vidyArthIonI sabhA ane bapore darabAragaDhamAM nAgarikonI sabhAmAM dharmadaSTie samAja racanA viSe pravacana karyuM. baporanA traNa vAge bahenonI sabhA thaI. eka divasa bahAragAmanA keTalAka zikSita harijano mahArAjazrIne maLavA AvyA. sAMjano samaya hato bahAra varasAda paDato hato. mahArAjazrI pratikramaNa karatA hatA. tyAM nIce makAna sAcavanAranA chokarAe harijanone aTakAvyA, A makAnamAM harijano nahIM AvI zake. pelA loko to bahAra UbhA rahyA. huM gayo. (maNibhAI) meM chokarAne samajAvyo ke bhAI mahArAjazrI jayAM Utare che tyAM darekane AvavAnI chUTa hoya che. paNa teNe nA mAnyuM meM kahyuM tArA bApAne bolAva, to kahe, e bahAragAma gayA che. daramiyAnamAM pratikramaNa pUruM thayuM. eTale mahArAjazrI nIce AvyA ane pote harijanone maLyA. ane emanI sAthe bahAra UbhA rahyAM. jhINo jhINo varasAda cAlu hato tabiyata paNa barAbara nahotI, 186 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa zuM thAya ?hirajanoe kahyuM, bApu, amAre ApanAM darzana karavAM hatAM, te thaI gayAM, ame jaIe chIe, Apa zuM kAma palaLo cho ? mahArAje kahyuM : have javAya ja nahi, A to siddhAMtano savAla che. A daramyAna eka bhAI makAnavALAnA sagA bacubhAIne khabara ApavA gayA, prArthanAno vakhata thato hato. loko AvavA lAgyA hatA. A joI badhAne duHkha thatuM hatuM eTalAmAM bacubhAI AvI gayA, ane badhA meDA upara AvyA. hirajano paNa AvyA. tenA chokarAne Thapako Apyo, bacubhAIe mahArAjazrInI ane hirajananI mAphI mAgI. temaNe kahyuM, huM javAbadAra eTale mArI bhUla kahevAya, chokarAno bApa to gheMsa jevo thaI gayo, emaNe nokarI javAnI bIka lAgI, ame kahyuM, amArA manamAM evuM kaMI nathI, paNa chokarAne Thapako Apavo joIe. pharI AvuM na kare. kheDUta maMDaLanA kAryo aMge aMbubhAI, phulajIbhAI ane dAnubhAI aThavADiyuM rahI gayA. sArI vAto thaI. mahArAjazrInA sAdhuveza saMbaMdhI nAnacaMdrajI mahArAje eka nivedana bahAra pADyuM hatuM. temAM keTalIka gerasamaja hatI, tenI cokhavaTa karavA maNibhAI, choTubhAI ane bacubhAI goliyA vAMkAnera mahArAjane maLI AvyA nivedana bahAra pADavAmAM eka najIkanI vyaktie vadhAre bhAga bhajavyo hoya ema lAgyuM ane mahArAjazrInA gurudeva samAjanI TIkAthI DaratA hoya ema lAgyuM. tA. 4-9-53 nA roja gAMdhIjayaMtI aMge dharmazALAmAM rahyA, sAMje dharmazALAnA cogAnamAM jAherasabhA thaI, prArthanA pravacana bAda prIti bhojana rAkhyuM hatuM. temAM lagabhaga 1500 bhAI-baheno e bhAga lIdho hato. hirajano savarNo, musalamAno vagere koI jAtanA bhedabhAva sivAya sAthe jamyAM. tA. 4-9-53nA roja gohilavADa jillAnAM zikSita harijanonuM eka saMmelana mahArAjazrInI hAjarImAM bharAI gaI, carcA sAbhaLyAM pachI yogya mArgadarzana ApyuM, ane gohilavADa harijana sevAmaMDaLanI sthApanA karI. tA. 16-9-53 Aje jIvarAja mahetA mahArAjazrIne maLavA AvyAM hatA, aDhI kalAka carcA thaI. khAsa to vecANaverA aMge carcAo karI. sAdhutAnI pagadaMDI 187
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vakhata navarAtrImAM paMDyA zerI, lohAranI garabInI jagyAe zaktipUjA upara jAhera pravacana rAkhyuM hatuM. tA. 1lI e ravizaMkara dAdA AvyA. temaNe nAnA grAmodarA gAme. kuMDalA tAlukA kamyuniTI projekTanuM uddaghATana karyuM. A projekTanI vizeSatA e hatI ke, kAryakaronA hAthe AnI vyavasthA thavAnI che. tA. 30mIe ahIMnA kAryakaro ekaThA thayA hatA. grAma saMgaThana aMge keTalIka carcA thaI hatI. chevaTe zetruMjIkAMThA, prAyogika saMghanI sthApanA karavAnuM ane tenA hAtha nIce khetIvikAsa maMDaLanI sthApanA karavAnuM vicAryuM hatuM, - tA. 19-10-pa3nA roja kuMDalA vibhAganA mAladhArIonuM eka saMmelana rAkhyuM hatuM, temAM DhebarabhAIe paNa hAjarI ApI hatI. tA. 27-10-pa3nA dine huM vatanane gAma gayo. ane mArI badalImAM zrI manubhAI paMDita, sevAkAma mATe rokAyA hatA. mAMgalya taraphanI zraddhA mANasane AgaLa vadhAre che A viSaya upara mananIya pravacana karatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke, jagatamAM sAruM ane mAMDuM baMne vastu paDelI che. paNa mANasajAta unnatine mArge javA cAhe che to potAnI dRSTi cokkasa rAkhavI ja paDaze. jo amAMgalya ke nabaLAM tattvono ja sahAro leze to potAnuM ane paranuM hita thavAnI vAta ApoApa chUTI jaze. kAraNa ke e najarano mANasa gaMdavADa ja joyAM kare che. doSo ja joyA kare che. tethI potAnuM mana gaMdakImaya thaI jAya che ne pariNAme te AnaMda meLavI zakato nathI, ane mAMgalya uparanI tenI zraddhA DagI jAya che. jo sArA tatvo upara zraddhA DagI to pachI mana ane AcArathI te DhIlo paDI jAya che. tyAre zuM karavuM joIe ? vibhISaNa laMkAno tyAga karIne cAlyo jAya che. tyAre manamAM vicAra kare che. rAvaNajane paNa jo amAMgalyanA samaye choDI dauM chuM to pachI mAre sAro pakSa meLavavo joIe. eka choDayuM to bIjuM pakaDavuM ja joIe. gAma, kuTuMbI bhAI paNa choDe che ane kahe che mAruM sthAna rAmanI pAse che tyAre chAvaNInA senApatio hanumAna -jAMbuvana, lakSmaNa vagerene 188 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che ke je duzmananI chAvaNImAMthI Ave che, ane jyAM kAMI sAruM nathI tyAMthI duzmanano bhAI ahI Ave che, tene ApaNI chAvaNImAM sthAna apAya zI rIte ? paNa rAma to viziSTa vyakti che. te to mAMgalya jovAvALA temaNe vicAryuM ke, ApaNI nIti spaSTa che ApaNane Dara zAno ane sAmI vyakti upara avizvAsa paNa zA mATe ? kadAca dago thaze to ene kevI rIte mahAta karavo te zakti mArAmAM che.paNa jagatamAM koI khUNe paNa jo sArI bhAvanA che to te upara vizvAsa rAkhuM. mAtra pUrvagrahothI na prerAuM. mAtra duzmanano bhAI che mATe khoTo ja haze ema ekAMte kema mAnuM ? eTale sAthIoe kahyuM, vibhISaNane AvavA do. ane koI jAtanI kuzaMkA nA karo. A jokhama kaMI nAnuM sUnuM nahotuM. te vakhate aNInI veLA hatI. ekAda bRhamAM khoTA paDayA, to AkhI bAjI palaTI jAta. paNa temaNe joyuM ke mANasajAta upara avizvAsa rAkhavo e khoTuM che tenA karatA vizvAsa rAkhavAthI je nukasAna thAya te, pahelA karatAM ochuM thAya. pachI to ene sthAna maLyuM eTaluM ja nahI paNa A addabhuta prasaMga che. potAnA ja duzmanano bhAI tene chAvaNImAM Azaro Apavo eTaluM ja nahI, paNa potAnI pAse ja rAkhavo lhAyamAM sthAna ApavuM e nAnI sUnI vAta nathI, vAraMvAra sAthe rahevuM ane azraddhAthI jovuM e kharAba vastu che. A jagatamAM banne tatvo paDayAM che. temAM mAMgalya taraphanI niSThA rAkhIne tene grahaNa karavuM joIe, jAgRta rahIne cAlyA karIe to uttama prakArano lAbha AkhA dezane ane te pramANe AcAraNa karatA eTale virodhIone paNa khAtarI rahetI ke emanI satyaniSThAM mATe be mata che ja nahIM. gAMdhIjIe mI.jhINAmAM vizvAsa rAkhyo. pakSapAta lAge tyAM sudhI madada karI, spaSTa kahyuM ke pAkistAna ane bhArata vacce karAro thayA che. te bhArate prathama pALavA joIe. kAraNa bhArata samRddhipradhAna deza che. teNe potAnI pharaja nA cUkavI joIe. Ama mAMgalyanI niSThA sAcA pakSa upara prema meLavI zake che. A kAMI lAkhonI vAta nahotI, karoDonI vAta hatI. ane te rUpiyA pAkistAnane maLI gayA bIjI vAta che, zekha abdullAhanI. chellA keTalAye sAdhutAnI pagadaMDI 189
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayathI TIkATIpaNI cAlyA ja karatI hatI. paNa Aje te jelamAM saLiyA pAchaLa che. A vakhate rAmanA zabdo yAda Ave che. vizvAsa rAkhavAmAM vAMdho nathI. jayAre evI vyakti virodhI banaze tyAre ene khaseDavAnI tAkAta che, A ja vastu kharI che, dago karanAra haMmezAM hAre che pApa haMmezAM baDabaDiyA karyA vagara rahetuM nathI. bhAratanA vaDApradhAna jagatamAMthI mAMgalya jonArA che emAM kadi nukasAna emaNe joyuM nathI. ApaNe tyAM mAMgalyaniSThA nathI, ema nahI paNa thoDA pUrvagraho rAkhIne prema karavA jaIe chIe tema bahu vizvAsa paNa nukasAna kare che. tyAre zuM karavuM joIe? jAgRti rAkhavI joIe. jAgRti rAkhatAM rAkhatAM mAMgalya taraphanI niSThA rAkhavI joIe. ethI sAdhaka kazuM gumAvato nathI, kyAMka bevaphAI thaI jAya che to na kalpI zakAya te rIte kudaratI baLo tene madada kare che. A vAta vyakti ane samAja darekane lAgu paDe che. sArA mANasane apanAvavA chatAM avizvAsa rAkhyA karIe, tethI koInuM kalyANa thatuM nathI. aphasosa karIne ema nA vicArIe ke joyuM ! bahu vizvAsa rAkhavAnuM pariNAma ! darekamAM vadhatI ochI kSatio to che ja. eTale mAMgalya tarapha zraddhA rAkhIne cAlavAthI darekane phAyado thAya che. ] anyAyano pratikAra anyAyano pratikAra zA mATe karavo joI ? e viSe bolatAM mahArAjazrIe jaNAvyuM ke sAmAnya rIte koIpaNa AkramaNa Ave eTale mANasano svabhAva che ke aDacaNanI bAjumAM rahIne cAlyo jaze. rastAmAM paththara Avaze to e paththaranI bAjumAM thaIne cAlyo jaze. paNa ene dUra karavAno vicAra nahIM kare. tema ema nahIM mAne ke, Aje eka che, kAle bIjo mUkaze. pachI rasto baMdha thaze, bIjAne upayogI banaze tevuM nahi kare. vicAra karo ke, roDAM nAkhanArAM tattvonI saMkhyA vadhatI jAya to pariNAma e AvI UbhuM rahe ke rasto sApha thAya nahI, ane rasto sApha nA thAya to navA navA cIlA pADavAne kAraNe jamIna ane khetara bagaDe. ane roDAM nAkhanAranuM mAnasa sudhare nahi. Ama thAya che. roDAM nAkhanAranAM dilamAM apIla thAya, tevuM vAtAvaraNa sarjavuM joIe. jo enA dilano palaTo thAya, ane paththara mUkanAra jAte upADI le, to 190 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAja svaccha thaI jAya. AvA samAjane dharmamaya samAja kahI zakAya. kAraNa ke AvA samAjamAM AvaraNa nAkhanAra hotA nathI. ane kadAca ekaladokala hoya to paNa ene sudharavuM paDe che. kAraNa ke vadhAre sArA loko e samAjamAM hoya che. yuropanA dezomAM AvA prakArano sAmAnya dharma thaI paDyo che. tyAM paNa roDAM nAkhanAra hoya ja che. paNa teo kAyadAnI sajA bhogavI le che. loko paNa samajI gayA che ke, gunAnI sajA bhogavavI joIe. kadAca sAmo thAya to loko pharaja pADe che. A mAnasanA pariNAme eka havA jAmI gaI che ke, samAjanI aMdara koI vyakti ke AkhA dezane nukasAna thatuM hoya tevI pravRtti karavAmAM Ave to sarakAranA pagalAMne e sAthe Teko Ape che. ApaNI prajA dhArmika lAgaNIthI TevAyela che. jo ekAdazI karavAnI Avaze to prathama karaze. paNa jo ema kahevAmAM Ave ke, ApaNA dezamAM anAjanI taMgI che to aThavADiye ke paMdara divase ekAda TaMka-anAja choDI do. jethI traNa TaMka anAja vadhI jAya, AvI sIdhI vAtane paNa InkAravAno pratyana karaze. AnuM kAraNa zuM? ene dharma nathI gamato ema nahi, paNa dareka prazna dharmane nAme hala karaze. rASTra ke samAjane nAme kahezo to nA kaheze. TUMkamAM bhAratavarSanuM khamIra e rIte ghaDAyeluM che ke dharmanA takhatA uparathI, jo koI paNa vAta kahe to te svIkAre, paNa dezanI koI vAta karazo to tene toDI pADavA sudhInA prayatna karaze. tyAre ApaNe dharma ane vyavahArano vicAra karavo joIe. ApaNe vyaktigata mokSanI vAta bahu karI che, paNa sAmAjika mokSanI vAta gaLe UtaratI nathI. Aje dareka bAbatamAM mANasa-ekalapeTo thaI gayo che tenuM kAraNa A che. eka bAju koI mANasa game teTalo custa hoya ane tene tenA samAjanA jUtha mATe dharmArthe kahevAnuM kahezo to lAkho rUpiyA kharcaze. bAkI to eka damaDI toDavA taiyAra nA thAya. matalaba ke dharmane nAme, jUthane nAme, paisA kharacaze. zakti dharma che, paNa ApaNe have deza dharmane oLakhatAM zIkhavuM paDaze. vyApaka dharmabhAvanAnane prasarAvavI paDaze. eTalA ja mATe bApujIe kAryakrama Apyo, tenI sAthe dharmane vaNI lIdho. temaNe kahyuM, "huM mIThAnI vAta karuM ke satyAgrahanI vAta karuM ke pikeTiMganI vAta sAdhutAnI pagadaMDI 191
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuM ke jelamAM javAnI vAta karuM, koIpaNa vAta karuM paNa temAM satya ane ahiMsAnI vAta mUkavAnI nathI. potAnA kalyANanI sAthe samAjanA kalyANanI vAta mUkavAnI nathI. Ama dharmane vyavahAramAM ane rAjakAraNamAM ANyo. AvuM ja bhUmidAnanuM che. sAmyavAda kaheze ke, jamIna garIbonI che tyAre dharma kaheze ke jamIna IzvaranI che. IzvaranI che eTale darekanI che. badhA vaheMcIne khAya. ekalapeTAne kaheze ke, bhale tuM jIva, paNa e jIvana sAcuM nathI. ema davA Apaze paNa dharmane sAthe rAkhIne davA Apaze. paNa muzkelIo paDe tyAre bhAgavAnI vAta nA karo. phalANo mANasa aDacaNa kare che to mAre nathI joItuM, tane joIe e mane nA joIe. ema kahIne sAco mANasa khasI jAya che. eTale nAgA mANasane nAgAI karavAnuM pleTaphorma maLI jAya che. dharma enI sAme pratikAra karavAnuM baLa Ape che. ahiMsA eTale kAyaratA nahi. paNa e tejIlI talavAra che, jyAre chAtI khullI mUkavAnI taiyArI Ave che tyAre goLI mAranAranI tAkAta cAlI jAya che. eTale roDAM mUkanAra eka divasa to thAkavAno che eno upADanAra thAkavAno nathI. kAraNa ke mUkanAranA dilamAM udhamAta che pelAmAM ThaMDI tAkAta che, eTale to e roDAM nahi UMcakAya to pelAno udhamAta vadhavAno che. e samajI jaze ke, A samAjanA loko bIkaNa che. temane je rIte pajavavA haze, te rIte pajavI zakAze. ane ApaNe phAvI jaIzuM. paNa jo emano sAmano karanAra varga nIkaLaze, to badhAMnuM kalyANa karI zakaze. eTale dharmamAtra vyaktino ke mokSano prazna nathI. tene vyavahAramAM lAvavo joIe. 192 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ (khaMDa bIjo) bhUdAnayajJamAM sahayoga (A vibhAgamAM pU. munizrInAM bhUmidAna aMgenAM pravacanomAMthI keTalAkanA mahattvanA aMzo ApavAmAM AvyA che.) gAmaDAmAM rahelI AdhyAtmika vRtti gAmaDAmAM haju bhAlanaLakAMThA prayoga nimitte joyA pachI mArI niSThA Aje gAmaDAM tarapha joDAI gaI che. keTalAka Ane gheluM mAne, keTalAka bhAIo ane zaherIonA kaTTara virodhI gaNavAno AkSepa kare, paNa mane to dezanI ja nahIM, gAmaDAmAM duniyAnIye AzA dekhAI che. AnuM mAruM mukhya AkarSaNa AdhyAtmika che, ema huM mAnuM chuM. bhUdAnayajJa nimitte have pAyAnuM kAma icchanArA ghaNA kAryakarone gAmaDAmAM rahelI AdhyAtmikavRtti samajAvA lAgI che, e zubha nizAnI che. bRhad gujarAta ane bhUdAna pravRtti bAraDolI mukAme maLelI kAryakara sabhAnA anvaye bhAIzrI jugatarAmabhAIe gujarAta saurASTranA je thoDA AgevAnone bolAvyA hatA temAMnAM bhAIbahenoe harijana Azrama, sAbaramatImAM maLIne ghaNA vicAra vinimaya pachI nIcenAM cAra nAmonI saMcAlana samiti banAvI che. 1. ravizaMkara mahArAja 2. parIkSitalAla majamudAra 3. zrI narahari parIkha 4. zrI jugatarAmabhAI dave A nAmo vinobAjInI saMmati sAru mokalI apAyA che, A ghaNuM ja AvakAralAyaka pagaluM che. saurASTranuM ekAda nAma AmAM umerAyuM hota to vadhu sagavaDa raheta. mane AzA che ke A mahAna kAryane bRhada gujarAtano eka eka prajAjana vinA AnAkAnIe hRdayapUrvaka apanAvI laI bRhada gujarAtane dIpAvaze. sAdhutAnI pagadaMDI 193
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pravRttinAM bhayasthaLo ane kAmagIrI aMge meM e sabhAmAM je lakhANa pAThaveluM teno TUMko sAra ahIM paNa pAThavI dauM : 1. vadhu jamIna dharAvanAro varga moTe bhAge koMgresa virodhI che. koMgresa virodhamAM enI pAse moTAmAM moTuM kAraNa jamInadArI hitonuM saMrakSaNa che. A pravRttimAM mukhya bhAga lenArAM baLo prANa tattvarUpa racanAtmaka ane naitikabaLo haze. thoDuM bhUdAna karIne ADakatarI rIte pratiSThA meLavI zoSaNa dvArA ughADAM mUkavAmAM teo phAvI na jAya, e khAsa takedArI rAkhavI raheze. 2. "baLatuM ghara kRSNArpaNa'nI jema binalAyaka ke vAMdhApAtra jamIno arpaNa kare, tyAM paNa sAvadhAna rahevuM paDaze. 3. teo eka bAju bhUdAna karI potAnA ja Azrito ke khuzAmatiyAM tattvone apAvavAnI koziza karaze, tyAM paNa jAgrata rahevuM paDaze. 4. A pravRttinA pracArako tAlImabaddha ane suyogya rIte ghaDAyelA joIze nahIM to oDacoDa vetarAI jatAM samAjakrAMtino mULa muddo gumAvI besIzuM. 5. jamInanA mAlika ane kheDahakanA mAlika judA haze tyAM kheDahakanA mAlikanI saMmatine mukhya gaNavI paDaze ane kheDahakano mAlika saMmata hoya, paraMtu jamIna mAlika saMmata na hoya, tyAM A pravRtti aMge gaNotiyA badalavAnI kAyadAmAM jogavAI karavI raheze. tAjetaramAM kAzmIra dhArAsabhAe sarva saMmatipUrvaka vinA vaLatare jamInadArI nAbUda karavAnuM bila pasAra karyuM. te parathI lokamata kaI dizAmAM che teno bRhad gujarAtanA bhUdhArako sAtvika ghaDo laIne A pravRttine vega ApI ahiMsaka krAMtine barAbara jeba Apaze evI apekSA che. (vizvavAtsalya : 16-4-1952) bhUmidAnanAM bhayasthaLo meM A pahelAM bhUmidAna pravRttimAMnAM bhayasthAno tarapha aMgulInirdeza karyo che. bhayasthaLonI gaMbhIratA keTalI vipula che te to jeoe sAmAjika anyAyonI sAme sakriya jhuMbeza upADI che teo ja samajI zake evuM che. sAdhutAnI pagadaMDI 194
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo "yenakena prakAreNa UbhaDone thoDI jamIna apAvavA pUratuM A pravRttinuM dhyeya hota to mAre kazuM kahevAnuM na hota; ane mAruM samarthana paNa na hoya, paraMtu vinobAjI vAraMvAra je uccAre che, te jotAM te pravRttinI pAchaLano hetu mukhyatve jamInadhArakonA hRdaye vaselA aMtaryAmIne jagADavAno che, ane sarva bhUmi gopAtaLI banAvIne jamInanI mamatA utarAvI Arthika samAnatAnI dizAmAM svecchAe temane doravAnA che. zrI kumArappAe tAjetaramAM kahyuM che : vinAvaLatare bhUdhArako pAsethI sarakAre jamIna laI levI joIe, ane ema karavAmAM sarakAra DhIla kare to prajAe ahiMsaka dabANathI sarakArane tema karavAnI pharaja pADavI joIe." koMgresa sarakAro vaLatarathI A prazna ukelavA mAge che. samAjavAdI ane sAmyavAdI pakSonI mAnyatAo jagajAhera che. AvI sthitimAM je jamInadAro potAnuM vartana dezahitamAM na sudhAre tyAM lagInA ahiMsaka upAyomAM mane potAne sauthI zreSTha IlAja emanI sAmAjika pratiSThA toDavAno lAge che. bhUmidAna pravRtti jo koMgresamAMthI ane AsapAsanA samAjamAMthI jamInadAronI tUTelI pratiSThAne sajIvana karavAmAM ke temanA zoSaNane chUTo dora apAvavAmAM nimitta banatI hoya, to tevI bhUmidAna pravRttithI lAbha thAya, ema huM mAnato nathI. bhUmidAna saMcAlana samitinA sUtradhAronuM meM jema aMgata dhyAna kheMcyuM che, tema ahIM paNa dhyAna kheMcuM chuM. mArI mAnyatA e che ke bhUmidAna saunuM svIkArAya paNa dAtA ane yAcaka baMnenA nAmonI chApAMo mAraphatanI jAherAtamAM kaDaka sAvadhAnI rakhAvI joIe. bhale dAna ochuM sAMpaDe nahIM to A pravRtti pAchaLano udAtta Azaya mAryo javAnI pUrepUrI bhItI che. (vizvavAtsalya : 1-7-1952) paDatara jamInanAM prathama bhUmipAtro - pazuo ane temAMya gAyo A dezanuM ucca prakAranuM dhana che, gopAlako e daSTie dezanI UMDI sahAnubhUti mAgI le che. alabatta, "gAmanI sAdhutAnI pagadaMDI 195
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamIna upara gAmanI mAlikI'e sUtra pracalita thayuM che, tema gAmanAM pazuonI mAlikI gAmanI hovI joIe. A sthiti lAvavA mATe paNa gopAlakone nItinA pAyA para saMgaThita karavA ja paDaze. eTale mAre mana bhUminI punarvaheMcaNImAM sauthI prathama pAtro be che : 1. bhaMgI ane 2. gopAlako. - temAM paNa gAmaDAonA bhaMgIono Arthika savAla mArA anubhava mujaba sauthI prathama ukela mAgato savAla che. sadbhAgye e komanI gAmaDAMomAM saMkhyA nAnI hoI eno ukela samAja mana para le to sahelo paNa che. gopAlakono bhUmisavAla be rIte ukelavA jevo che : 1. emanAM pazuone gocara uparAMta lIlo cAro maLe, tevI jogavAIthI gAyonuM dUdha vadhaze ane gAyo, baLadonI majabUta olAda paNa ApatI thaze, eTale gAyonI saMkhyA ApoApa ochI ane vadhu kAryakSama banaze. 2. keTalAMka gheTAM-bakarAM dharAvanArAo athavA nabaLI gAyo dharAvatAM mAladhArI kuTuMbone khetInI jamIna ApI pagabhara karavA paDaze. (vizvavAtsalya : 1-10-1953) bhUdAna yajJa ane zikSako sarakArI zALAonA zikSako bhUdAnayajJamAM bhAga na laI zake. e mATe muMbaI sarakAre je kAraNo batAvyAM che, te kAraNo gaLe UtaryA nathI. zikSaNamAM dharamULathI pheraphAro karavA joIe, ema jayAre sarakAra svIkAre ja che to pachI bhUdAnayajJa jevA ahiMsaka krAMtikArI kAryakramomAM zikSako ane vidyArthIo sakriya rasa le te jarUrI che, ema svIkAravAmAM harakata na hoI zake. sAmAnya phALA jevo A phALo nathI. AmAM to potAnAM mAnavabhAMDuone mATe ghasAvAnI adbhuta tAlIma paDelI che. jo reMTiyo, bAgAyata, manoraMjana, vyAyAma ane sarva mAnya pravAsanA kAryakramo zikSaNanAM aMgo banI zake, to bhUdAnayajJa-zikSaNanuM aMga 196 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavAmAM paNa zI harakata ? muMbaI sarakAra A mahAna praznane vadhu UMDANathI vicArI A pavitra kAryamAM zikSakone rUkAvaTa karatA sarakyularone pheravI nAkhaze evI apekSA jarUra rAkhI zakAya. (vizva vAtsalya : 15-1-1954) bRhada gujarAtano bhUdAna saMksa ame "khasa' gAme saMvata 2008nuM comAsuM gALyuM. te ja samaye gUjarAta bhUdAna samitinI miTiMga maLI. mArA manamAM A bhAva UThelo ke bRhad gujarAte savAlAkha ekara jamIna karI ApavI joIe. jo sarvodaya saMmelane samagra deza mATe pacIsa lAkha ekara jamInano saMkalpa karyo che to vastI saMkhyA mujaba vIsamA bhAgano saMkalpa gAMdhIjInA bRhada gUjarAta avazya karavo joIe. alabatta, bRhada gujarAtanI bhUmisthiti gaNotadhArA ane bhUmi sudhAraNA kAnUnone lIdhe haLavI che ja. paNa gAMdhIjInA RNanI daSTie teNe ATaluM karavuM ja ghaTe. saddabhAgye gUjarAta bhUdAna samitie paMcotera hajAra ekarano saMkalpa karyo. saurASTra kacchane meM lakhyuM ke turata ja teNe pacAsa hajAra ekarano saMkalpa mAnya karI lIdho, Ama bRhada gujarAtano saMkalpa to dhAraNA mujaba thayo, paNa saMkalpa karavA karatAMya tene pAra pADavo vadhu muzkela che. zrI ravizaMkara mahArAja ane babalabhAI evA to lAgyA che ke cAturmAsamAM paNa vaNathaMbhyA pravAsa karI rahyA che. bhAI nArAyaNa desAI to vinobAjI pAsethI ja dIkSA laI AvyA che ane rAtadina eja vicAromAM ane kAryomAM prathamathI mazagUla rahetA hoya tema lAge che. saMkalpa karatI vakhate mArA manamAM huM na bhUlato houM to be varSa hatAM. 30-7-parano saMkalpa jo trIsamI mArce pUro thavAno hoya to bRhada gujarAte paNa te daramiyAna ja potAno bhUdAna koTa pUro karI Apavo joIe. A cAturmAsa pUro thatAMnI sAthe A saMkalpa pUro thAya, enI ciMtA rahyA kare che. zrI mahArAje tA. 7-12-53nA patramAM lakheluM hamaNAM mAruM kAma sAdhutAnI pagadaMDI
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ThIka cAle che, chatAM koTa pUro thavo muzkela lAge che." paNa temanA A patra pachI to ghaNI jamIna maLI. chellA tA. 3-2-54nA patramAM lakhe che, "bhUmidAna aMge prayatna to thAya che, paNa khAsa mANaso nathI. nArAyaNa, babalabhAI ane huM traNa chIe. bIjA madada to khUba Ape che, paNa svataMtra karatA nathI. Apa A saMbaMdhI lakhazo to vAMdho nathI. lokomAM pracAra to sAro thAya che.' | gujarAtanI prajAne bhUdAnane viSe eTalo badho have spaSTa khyAla AvI gayo che ke teNe have A kAmane potIkuM gaNI lIdhuM che, ema huM mAnuM chuM. AmAM mAtra vinobAjInI Telano savAla nathI; paNa bApunI rAmarAjayakalpanA ahiMsaka sAdhanothI jaladI sAdhavAno A mahattvano savAla che. bApue 4-12-42nA roja AgAkhAna mahelanA kArAvAsamAM nIcenA udgAro kADhyA che : ekalo reTiyo ane grAmodyoga e bethI ApaNe kadAya ema na karI zakIe. (garIbInA savAlano nikAla na karI zakIe.) sAthe jamInanA savAlano paNa ukela kADhavo paDaze. jamIna viSenuM mAruM jJAna adhUruM che. kevaLa jAnavaro ane mANasonI majUrIthI ApaNe jamInamAMthI keTalI saMpatti pedA karI zakIe eno hisAba ApaNe haju nathI kADhI zakyA; maganalAla hota to emAM ghaNuM thayuM hota. khetInI sAthe ja gosevAno savAla paNa che.' suzIlAbahenanI DAyarImAMnA A bApuugAro Aje agiyAra bAra varSa pachI paNa tAjA ja lAge che. bApue to ema paNa mAnyuM che ke bhAratavarSanI prajAnA khamIramAM ahiMsA ane tyAga sahaja vaNAyelAM che. vinobAjIe e ja vizvAse A hilacAla upADI che ne te AgaLa dhapI rahI che. huM to A caLavaLane gAmaDAMone eka karanArI ane pratiSThA ApanArI gaNato ho Ine grAmasaMgaThanano bhUdAnayajJa pAyo gaNIne AdhyAtmika dRSTie paNa satata samarthana karI rahyo chuM. gujarAtamAMnA bhUdAna samitinA saMkalpanI sAthe ja sauthI prathama saMkalpa bhAla naLakAMThA prA. saMghe cAra tAlukA pUrato khasa mukAme ja pAMca hajAra ekarano saMkalpa jAhera karyo. khasa gAme e saMkalpa pUrtinuM tyAM ja maMgalAcaraNa karyuM. 198 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAro sauthI prathama adhikAra bhA. 1, prA. saMgha pratye che. saMghanA pramukhazrI ravizaMkara mahArAje to AkhA gujarAtanuM mAthe upADyuM che, ane huM savA varSathI ahIM chuM. - have huM gujarAtane thoDuM vinavIza. gujarAtane apIla karavAnI mArI yogyatAno vicAra karavA thaMbhavA mAruM mana nA pADe che. mane eka vakhata vinobAjI AvI matalabanuM bolyAnuM yAda rahyuM che, "gujarAtamAM ahiMsAnI dizAmAM sArI evI pragati che, paNa satya bAbatamAM e pragati nathI jaNAtI.' jo A mArI yAdI sAcI hoya to ? ane khare ja gujarAta gAMdhIjInI dRSTie jotAM satyamAM AgaLa nathI, ema kabUlatAM ApaNe zA sAru khacakAvuM joIe? mArI mukhya ciMtAnuM mULa A che. gujarAta potAno saMkalpa pUro nahIM karI zake ? potAnuM vacana satya nahIM karI zake ? A vicAra ja ApaNane jaMpavA de tevo nathI. alabatta, mAnavI puruSArthano ja adhikArI che, paNa kharuM pUcho to bhAI nArAyaNa, babalabhAI ane zrI mahArAjanI jema zrI mahArAjane cAhanArAM ApaNAM sau bhAI bahenoe kAme lAgI javuM joIe. bhUdAnayajJamAM ATalA bahoLA anubhave ApaNane saune e spaSTa batAvI ApyuM che ke garIbamAM garIba kheDUta paNa TUkaDAmAMthI TUkaDo bhUdAna ApyA vinA raheto nathI. joIe che mAtra tenA haiyAne dvAre pahoMcI apIla karanArAM sevaka sevikAo. je ciMtA gujarAtanI che, tenA karatAMya vizeSa saurASTra kacchane lAgu paDe che. vinobAjI lakhe che : "saurASTra kA kAma Apane uThA liyA hai Isase vahAM ke liye meM nizcita huM kAraNa ke huM Aje saurASTramAM beTho chuM. jo ke kAma uThAvyuM che, saurASTra bhUdAna samitie ! huM to Aje pathArImAM beTho chuM alabatta manamAM kAyama A jhaMkhanA rahe che. haju hamaNAM ja saurASTra bhUdAna samitinA saMyojaka vajubhAIe AvIne hasatAM hasatAM kahyuM, saurASTranA pradhAna maMDaLane meM barAbara eka mAsa lagAtAra Apyo, have temanI pAsethI bhUdAna kAmamAM mAre samaya meLavI levAno che.' vAta sAcI che. jo cUMTaNImAM pradhAnamitro eka koMgresI tarIke AvA pAyAnA praznomAM sakriyarasa potAnA bacata samayamAM le, emAM huM kazuM ajugatuM sAdhutAnI pagadaMDI 199
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ joto nathI. AthI meM zrI morArajIbhAIne vAraMvAra lakhyuM che. huM temano cAlu kAryaboja jANuM chuM, temaNe potAnI maryAdA AMkI che, te maryAdAmAM pUro rasa lIdho che, teya huM jANuM chuM, ane chatAM A kAryamAM temane vadhu kheMcavAnI lAlaca rokI zakato nathI. zrI kAnajIbhAI ane teo Aje le che, te karatAM jarAka vadhu paDato rasa A eka ja prazna paratve le, to eka eka kaoNMgresI bhAI bahena ALasa maraDavAnIya vATa joyA vinA cUMTaNI jhUMbeza karatAM aneka gaNI hRdaya dhagazathI lAgI jAya evI AzAthI A lakhuM chuM. chelle to 'nirbala ke bala rAma' e ja sAcuM che. ethI paramakRpALu paramAtmAne prArthIne viramuM chuM ke te bRhad gujarAtanA eka eka bhUmidhArakane haiye sparzIne mArca mAsanA aMta pahelAM savAlAkha ekara karatAMya vadhu Dhagalo karI Ape ! bihAra ane yu. pI. varasyAM che, te karatAMya bRhada gujarAta sArI peThe vadhu varase ! (vizvavAtsalya : 16-2-1954) 'saMtabAla' mahAgujarAtanI agniparIkSA mArI dRSTie Aje mahAgujarAtanI mahAna agniparIkSA cAlI rahI che. e agniparIkSAmAMthI pasAra thaI zakaze ke kema, te Ajano mahAprazna banI gayo che. rASTranA bhUdAnayajJamAM eNe savAlAkha ekara jamIna ApavAno pahelA tabakkAmAM saMkalpa karyo. emAM paMcotera hajAra ekara jamIna gujarAte karI ApavAnI ane pacAsa hajAra ekara jamIna saurASTra kaccha karI ApavAnI che. khasa gAme A saMkalpano vicAra mane sphurelo ane tyAM ja mArI sAkSImAM gujarAta bhUmidAna samitie gujarAta pUrato paMcotera hajAra ekarano dRDhasaMkalpa karyo. e ja rIte kaccha saurASTranI bhUdAna samitie pacAsahajAra ekara bhUdAna bheLuM karavAnuM nakkI karI nAkhyuM. mArA manamAM be varSe A saMkalpa pUro karavAnI vAta hatI. e mudatane to haju khAsA cAra mAsa paDyA che, paNa samagra deze mArcanA aMtamAM saMkalpa pAra pADavAnuM TharAvyuM, e dRSTie A lakhANa 'vi.vA.'mAM sAdhutAnI pagadaMDI 200
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahAra paDe tyAre e mudata vItI cUkI haze. AvatI, sarvodaya kAryakara saMmelana maLavAnI, tArIkha sudhI A saMkalpamudata laMbAvaktAnI naitika phUTa maLI che; ema svIkArI laIe toya huM A lakhuM chuM tyArathI mAMDa mAtra trIsa dahADA bAkI rahe che. dararojanA be hajAra ekara jamIna bhUdAnamAM maLe to ja mahAgujarAta saMkalpabhaMganI ApattimAMthI bacI zake. Aje huM saurASTra kacchanA saMkalpano prathama vicAra karuM chuM, to eNe paNa dararojanI eka hajAra ekara meLavyA vinA eno saMkalpa pUro thAya tema nathI. jyAre AkhAye mahAgujarAtanI gati haju kIDI jevI che. saurASTra kacchanuM paNa tema ja gaNAya. alabatta A gati lagAtAra eTale saMkalpa lIdho te tithithI lagAtAra rahI hota to jarUra cAlI zakata, paraMtu keTalAka vistAromAM UMgha lAMbI lAMbI levAI gaI eTale mahAgujarAte garaDa gatie cAlyA vinA have eno chUTako nathI. bihAra, yu. pI. ane rAjasthAna sivAya koI prAMtano saMkalpa haju pUro thayo jANyo nathI. sarvasevAsaMghanA maMtrIzrIe saMkalpapUrtinuM AhavAna karatAM nIcenA zabdo vAparyA che : jo ke dezabharamAM meLavavA dhArelo paccIsalAkha ekarano bhUdAnakoTA eka rIte pUro thayo che, paNa prAMta prAMtanA saMkalpo haju ghaNA bAkI ja che. AthI sarva sevAsaMgha AgrahapUrvaka vinaMtI kare che ke saMkalpatinuM kartavya ane tenuM mahattva dhyAnamAM laIne badhA loko pUrI rIte bhUdAnakAryamAM lAgI jAya. kamamAM kama aDhAramI eprila lagIno to pUro samaya bhUdAnakAryamAM ja lagADe ! e na bhUlavuM joIe ke ApaNe kasoTIkALamAM chIe ane ApaNe emAMthI AbAda rIte UgaravuM che.' vinobAjInI gayA jillAmAM je kasoTI thaI rahI che, ethI paNa vizeSa kasoTI ahIM mahAgujarAtanI thaI rahelI huM jouM chuM. jyAre mahAgujarAta AvI tIvra agni kasoTImAMthI pasAra thavAnuM hoya tyAre sauthI pahelAM mAre mAruM vicAravuM joIe ke zuM huM ema kahI zakIza kharo ke meM mArI maryAdAmAM zakya teTalA saghaLA suprayatno karyA che ? vAcako jAhera patrothI jANatA haze ke tA. 8-3-54 lagImAM saurASTrabharamAM jo pacIsa TukaDIo na thAya to pratIkapravAsa yojavAnuM meM vicAreluM. sAdhutAnI pagadaMDI 201
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaccha saurASTra bhUmidAnanA saMyojaka zrI vajubhAI zAha lakhe che : tA. 8mI pahelAM pacIsathI becAra vadhAre eTalI saMkhyAnI TukaDIo hatI tenI mane khAtarI che. Aje TukaDIo ethI paNa thoDI vadhAre haze, evI mArI mAnyatA che. kAgaLone abhAve tenI cokkasa saMkhyA huM ApI zakato nathI, eTaluM ja." saurASTramAM ATalI badhI TukaDIo pharavA chatAM javAba kema bahAra dekhAI Ave tevo maLato nathI ? zuM bhUdhArako nA pADe che ? nA jamIna to eTalI badhI maLe che ke hamaNAM vidhisaranA kAryakara nathI teNe eka ja gAmamAMthI ekaso cuMmAlIsa ekara jamIna sahajamAM meLavI, ane bIjA gAmo paNa sAro javAba vALe che; tema temanA patrathI jaNAya che. AvuM ja bIjA keTalAkanA patrothI jaNAya che; to pachI khAmI kyAM che ? muMbaInA nANAMpradhAna lakhe che : A (bhUdAna) aMge Apa temaja zrI ravizaMkara mahArAja je satata prayAsa karI rahyA cho, te mATe... paramAtmA ApanA kAryamAM saphaLatA Ape evI mArI prArthanA che. - zrI DhebarabhAI hAlamAM tAvamAM paTakAyA chatAM lakhe che : "game te kAraNa hoya, paNa vAtAvaraNa mAro saMdezo pakaDI zakatuM nathI... huM bhUdAnanuM kAma bhUlI to gayo nathI... ApanI vyathA samajI zakuM chuM. vajubhAI bhUdAna pAchaLa lAgI gayA che.' muMbaInA paMtapradhAnazrI lakhe che : "... tame e kAma je utkaTatAthI karo cho, eTalI utkaTatAthI ApaNA bIjA kAryakaro paNa kare, evuM huM jarUra Icchu... dAnano AMkaDo ekadama moTo nathI thato kAraNa keloko pAse je jamIna che, (e bIje karatAM mahAgujarAtamAM) thoDI thoDI che. Ama chatAM keTalIka jagyAe jyAM sArI rIte pracAra thayo che tyAM javAba sAro maLyo che, eTale racanAtmaka kAryakaro temaja koMgresIo niSThApUrvaka AMdolana upADe ane dhIrajathI badhe phare to loko eno javAba ApyA vinA nahIM rahe evuM huM to mAnuM chuM." zrI morArajIbhAInI AMkaDo nathI vadhato tenA kAraNovALI dalIla sAcI che. jyAM baso ekarathI vadhu maLI che tyAM mAlikIhaka ja maLyo che, e vAta sAcI che. A daSTie gujarAta saurASTranA bhUdAnanuM mUlya 202 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamInadArIvALA pratA , prAMto karatAM ghaNuM vadhAre che. sAtho sAtha badhA kAryakaro , phare to loko eno javAba ApyA vinA nahIM rahe badhe ja niSThApUrvaka ? *sAcI che. jema meM saurASTranA gAmaDe pharanArA kAryakaronA A upara kahyuM tema gujarAtanAya patro AzAjanaka che. AvA rokI AbhAravaza gadgadita banI javAya che, paraMtu mArA manamAM ema lAzI kare che ke haju bhUdAna dhagazamAM kyAMka bhAre kacAza rahI jAya che. huM te te to mAruM ja vicAruM to mahAgujarAtanA bhUdAna saMkalpanA sAkSI tarIke meM je ka6 che, tethI mane pUrato saMtoSa nathI na karyuM che, tethI mane pUrato saMtoSa nathI. mAre haju vadhu bAjarAtanA AtmAne DhaMDhoLavo rahyo. gaI tA. 15mInI nA ugrapagalAMnA vicAre aMtara taNAI rahyuM hatuM. haju paNa enA e vicAro AvatA hatA. mane ema thayA ja kare che ke mahAgurjarI jarAtano AtmA jAge to savAlAkha ekaranA saMkalpanI agniparIkSAmAM ne jarUra pasAra thaI jaze. che te e zrIkRSNa vAsudevanI rAjayabhUmi che. maharSi dayAnaMdasvAmInI - janmabhUmi che. akhaMDAnaMda jevA saMnyAsInI karmabhUmi che. bApujInI to janma mabhUmi ane kartavyabhUmi bane che. eka ja bAraDolIe dezane dizA batA rAtrI. Aje AkhuM mahAgujarAta zuM saMkalpanI pratijJA paNa eNe yAda rAkhavuM joIe ke sarvamAnya evA ahiMsakayajJamAM saue hisso 11 prApavAno che. koIe "phalANo karaze ema mAnI darakAra TALI nAkhavAnI nathI ja. bhAvanagara, tA. 29-3-54 saMtabAla" sa6 saMkalpa pUro thayo (kudaratanI apAra karuNA) majaNamAM cAhe teTalI kSati hoya, keTalIka bAbato potAnA aMta:karaNamAM spaSTa karavA hovA chatAM bIjAone te tatkALa na samajAvI zakato te tenI kudarataniSThA vaphAdArIvALI hoya ane IrAdApUrvaka AvavAnI sApha vRtti hoya to comeranA aMdhArAmAMya; tene 203 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAza maLe che, avazya sAMpaDe che. AvA prasaMgo mArI aMgata ane samaSTigata sAdhanAmAM banyA che. A ekano emAM umero thAya che. tArIkha covIsanI rAtre rAjakoTathI eka kola Avyo. maNibhAIe hAthamAM lIdho. temaNe A matalabanuM sAMbhaLyuM : "huM ane zrI DhebarabhAI ekaso pacIsa TakA khAtarI ApIe chIe ke saurASTra kacchano bhUdAna saMkalpa pUro thaze ja. kAraNa ke meM gaI kAle munizrIne je ciThThImAM mArI jAte je lakheluM, te viSenI barAbara... nI sAthe vAta thaI gaI che.' A ciThThInI vigata huM hAla ahIM spaSTa nahIM karI zakuM, paNa eTaluM kahevA to ahIM icchuM ja chuM ke mArI kalpanAmAM je aMdAjI AMkaDA saurASTra kacchanA bhUdAna saMkalpamAM khUTatA hatA, te badhA bhUdAnayajJanI jhoLImAM lagabhaga pUrA paDI gayA jeTalI pUrI dharapata AmAMthI maLI jAya tevuM hatuM. AthI kola karanAra vajubhAI zAha ke jeo saurASTra kaccha bhUdAna samitinA saMyojaka paNa che, teone meM javAba vALyo : tamArA (A) samAcArathI huM saMtoSa pAmuM chuM ane ApaNA sau upara prabhunI je dayA UtarI che, te badala prabhuno pADa mAnuM chuM. tamArI vAta sAcI che ke mArA nirNayanI pAchaLano hetu (A samAcArathI) pUrepUro sarI rahe che. zrI Dhebara jevA saurASTranuM mAthe le eTale janatA janArdanano sAtha (baMne rIte) maLaze enI mane pratIti che. ane chatAMya (AsamAnI sulatAnIe A pachI paNa) saMkalpa tUTaze to huM tArIkha aDhAramI eprila pachI mArA AtmasamAdhAna mATe prAyazcita vicArI laIza. ATaluM thayA pachI have AvatI kAle (kAraNa ke rAtribhojana tyAganuM vrata hoI) pAraNuM karavAmAM kazo vAMdho hoI na zake." saune AthI nirAMta thaI. mArA manamAM je saMkalpapUrti ekatrIsamI mArca pahelAM thavAne badale aDhAramI eprila lagImAMya zaMkAspada lAgavAnA Azaye meM je nirNayanI dharapata ATalI vahelI thavAnI tyAre mane svapreya khabara na hatI ke saMkalpa pUrtimAM khUTatI badhI jamIna jANe bhUdAna jhoLImAM paDI jaze ne be upavAsamAM upavAsono aDhAramI eprila pahelAM aMta AvI jaze. A che kudaratanI apUrvatA ! 204 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcako jANe ja che ke khasa (dhaMdhukA) mukAme mahAgujarAtano bhUdAna saMkalpa rASTrabharanA saMkalponI apekSAo mane savA lAkha ekarano skUlo. gujarAta bhUdAna samitie ane bhAlanaLakAMThA prAyogika saMdhe (gujarAtamAMnA potAnA kArya pradeza pUrato) pAMca hajAra ekarano saMkalpa karelo. saMghano saMkalpa phebruArImAM (eTale mudata pahelAM ghaNo vahelo jo saMpUrNa thayo, gujarAtano thayo nathI. gujarAta bhUdAna samitinA saMkalpano huM pratyakSa sAkSI hato, paNa tyAM mahArAja, babalabhAI ane nArAyaNa satata lAgI rahyA che, eTale ane huM hAla doDheka varSathI ahIM hovAthI saurASTra kacchano saMkalpa bhaMgAya e mane asahya thaI paDatuM hatuM. ghaNAM prayatno chatAM mane tenuM samAdhAna thatuM nahotuM, pacIsa TukaDIonI vAte thoDuM thayuM, paNa javAba joIe tevo tyAre na maLyo eTale pharI asamAdhAne jora karyuM. chevaTe upavAsanA vicAro AvavA ja lAgyA. A vicAramAM thoDA saMgIo AgaLa meM be vAto mUkI. kAM to (1) mArcanA aMta lagImAM nava hajAra ekara jamIna maLe to ThIka samAdhAna thAya, nahIM to pAMca ekI sAthe ane bIjA thoDA te nava divasamAM thAya athavA naveya upavAsa sAthe paNa Ave. kAM to (2) tA. 22-3-54thI tA. 16-4-54 lagI jyAre eka hajAra ekara purAya tyAre tyAre pAraNuM thatuM jAya,bAkInA na purAnAra divaso upavAsanA Ave. AthI aMdAje mArI kalpanAmAM chavIsa hajAra ekara purAya to upavAsa na thAya ane saMkalpapUrti paNa thAya. saMkalpa na purAya to upavAso thavAthI mAruM mana samAdhAna pAme. A be vicAro paikI na chUTake thoDA saMgIo bIjo vicAra zarIra dRSTie paNa vadhu sAro gaNI saMmata thayA. mAruM zarIra paNa have mArI AgavI saMpatti che, ema huM nathI joto. chatAM paNa zarIra ane naitika mUlyo vacce pasaMdagI karavAnI Ave tyAre huM zarIra tarapha bedarakAra to na ja rahuM paNa ene bhoge paNa naitika mUlyonI rakSA pasaMda karuM te svAbhAvika che. mAre mana A samAjanA naitika mUlyono prazna hato. aMta:karaNa ane samAjamAM mAnya mANaso e be vacce sumeLa na ja paDe, tyAre mAre aMtaHkaraNane ja vaphAdAra rahevAno mAro dharma thaI paDe. jo lAgatA vaLagatAo paikI keTalAMka mukhyane saMmata sAdhutAnI pagadaMDI 205
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ karIne meM nirNaya lIdho hota to sAruM hatuM, ema meM mAnyuM ja hatuM. je keTalAMka mukhya jaNa A nirNaya pachI sateja thayAM, teTalAM ne tevI rIte sateja prathama thayAM hota to saMbhava che ke upavAsavALA nirNayanI hada lagI saMkalpabhaMganI zaMkAne lIdhe thayelI manovyathAe javuM mane anivArya thayuM te paNa anivArya na thAta. ane tema banata to mArA upavAsavALA nirNayathI ane A tabiyate thayelA upavAsathI je thoDo ghaNo zarUAtamAMthI pratikULa AghAta janmyo teya na janmyo hota. A prazna mAtra bhUmidAnane lagato nathI, paNa bhUmidAnanA sAmudAyikasaMkalpane lagato che. saMkalpa e mAre mana gAjaramULA jevI cIja nathI, te choDatAM ane AdaratAM so gaLaNIe gaLavuM joIe. sAmudAyikasaMkalpo pratijJAmUlye pAra paDe, temAM samAjanuM naitikadhoraNa UMcuM jAya che. saurASTra-gujarAta to aneka saMto ane mahaMtonI bhUmi gaNAya. mArA nirNayanuM mULa saMkalpabhaMganI ApattithI mahAgujarAta ane temAMya saurASTra kaccha sAva Ugare e dRSTimAM hatuM. saMkalpa bhAMgyA pachI huM prAyazcita karavAno puruSArtha karuM te karatAM vyakti ane samAjasAdhanAnI dRSTie mArA, kAryakaronA ane janatAnA traNeyanA AtmAne DhaMDhoLuM, zuddha karuM e vadhu veLAsara hatuM e sudharmsa paNa mAre mana e hatuM. eTale e bhUdAna sAthe saMkalpane saMbaMdha hoIne bhUdAnanA pramANa sAthe A mArA nirNayane joDyo hato. ethI ja jamIna rAjya taraphathI maLe ke jamInadAro taraphathI maLe athavA janatA taraphathI maLe te A nirNayamAM gauNa vastu hatI. zrI DhebaranI khAtarIne meM mahattA vadhu ApI kAraNa ke teo bhUdAnasamitine madada karavA jAte gayA che. AthI bhUdAnamitinI zobhA ghaTatI nathI, mane lAgyuM che ke vadhe che. tema zrI DhebarabhAI rAjataMtranA agraNI Aje hoI AvAM kAryothI rAjataMtranI paNa zuddhi ane zobhA vadhe che. bhUdAnanA kAmane huM janazaktinI pratiSThA sthApanAruM eka pagaluM gaNuM chuM. janazaktinI paDakhe bahujana nirmita rAjataMtra zakti svecchAe jAya e bhAratIya lokazAhInA bhAvine UjaLuM nimitta Ape che. alabatta janazaktie janasaMsthAe rAjataMtragata zaktimAM aMjAI na javuM joIe, UlaTo potAno prabhAva tenA para paDe tema jAgRta rahevuM joIe. A 206 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ daSTie huM ema paNa kahyuM ke rAjayanI jamInanI ke rAjyataMtranAM aMgonI svecchAe AvelI madadanI kadara bhale kare paNa saurASTra kaccha bhUdAna samitinA kAryakaro to tevI rAjyanI sIdhI madada vinA potAnI samaya maryAdAmAM ja janatAnI ja madada upara potAno bhUdAna saMkalpa pUro kare ! mane saMyojakazrI ane pramukhazrInA vArtAlApathI jaNAyuM ke saMkalpane teoe mAtra koTAnI dhAraNA Aja lagI kalpelI, eTale emanI daSTie to barAbara ja che; chatAM have to mane je hade pratijJA bhaMganI ciMtA thatI hatI te ciMtAne lakSyamAM laI bhUdAnasaMkalpa pUro karavAmAM teo ane AkhuM saurASTra kaccha lAgI jAya. meM to ahIM paNa pAraNAM pachI kAryakarone A ja dhagaza rAkhavAnI kahI che. vadhu rAkhe temAM kahevAnI samiti ane saurASTra kacchanI vizeSatA che. have eka ja vAta kahevAnI atyAre rahe che, te e ke meM amuka maryAdita lAgatA vaLagatAone ja mArA A nirNayanI jAherAta karelI hoI nirNayanI pUrI vigata, enI pAchaLano mukhya hetu ane nirNaya pAra pADavAnI kudaratI karuNAnI vigata chApAMomAM ke bIjethI gerasamajUtabharI ke adhakacarI maLI hoya teno mArA A lakhANathI have khulAso thaI jaze. gujarAtamAM bhAla naLakAMThA kSetre sauthI prathama potAno saMkalpa pUro karyo mArI dhAraNA pramANe bhAlanaLakAMThA prAyogika saMghe karelo saMkalpa have pUro thaI cUkyo che ! phebruArI pUro thatAM pahelAM ja tenI AvI phateha joIne mArA harSano pAra rahyo nathI. meM aMgata to prAyogika saMghanA nejA nIcenI bhUdAna TUkaDIone dhanyavAda pAThavyA ja che, Aje bhUdAna dAtAo ane te saune ahIM jAheramAM dhanyavAda ApuM chuM. jo ke prAyogika saMdhanI pratyeka pravRtti ane A vistAra sAthe Aje to mArI eTalI badhI AtmIyatA che ke temane sAru mAre to dhanyavAda ApavAnI koI jarUra nathI, chatAM eka rIte mArA taraphathI paNa kRtajJatA vyakta karavA tathA A parathI gujarAta saurASTra kacchanA bhUdAna kAryakarone preraNA ApavA temane mATenI A noMdha huM AMtarika dhanyavAda ane moTI khuzI sAthe ahIM karyA sAdhutAnI pagadaMDI 207
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinA rahI zakato nathI. sauthI moTo pADa to nisargamaiyAno ja mAnuM ke teNe bhAlanaLakAMThA prAyogika saMghano saMkalpa vahelAmAM vahelo pAra pADyo. mArA khyAla mujaba A saMkalpa thayo paNa pahelo ane pAra paDyo paNa pahelo. A cAra tAlukAnI vasati lagabhaga pAMca lAkhanI che. chatrIsa koTA maryAdA mujaba to AvatA mArcanA aMta pahelAM ene mATe mAtra aDhI hajAra ekara pUratA hatA, paNa Ane badhI daSTie meM prayoga kSetra gaNyuM hoIne pAMca hajAra ekara saMkalpa karAvavAmAM mArI icchA hatI, te kabUlavuM joIe have mane AzA che ke AkhuM mahAgujarAta potAnA A nAnA vistAramAMthI bodhapATha leze. bRhada gujarAtamAM saune sAcA dilano ane deha dimAgano parizrama haze to kudarata sAtha ApyA vinA rahevAnI nathI, evI mane zraddhA che. saMgha mATe to have teNe bhUdAna pachInA AgaLanA kAmane sAru grAma keMdrita Ayojanane mATe taiyAra thaI javuM joIe. varSothI kAma cAle che, eTale ane chellI ummaragaDha kheDUta pariSadanI kAryavAhI tathA TharAvo jotAM A kAma tene mATe bahu agharuM nahIM bane, ema paNa huM mAnuM chuM. saMghano saMlpa pUrNa thayo potAnA kAryakSetramAMno bhAlanaLakAMThA prAyogika saMghano saMkalpa pUro thayAnI bInA jANI lIdhA bAda tA. 28-2-54 sudhInA tAlukAvAra AMkaDAnI sthiti nIce mujaba che : bhUmidAna tAluko gAma dAtA jamIna ekara gUMThA dhoLakA tAluko 59 992 2214-25 sANaMda tAluko 24 271 357-33 dhaMdhukA tAluko 62 927 2711-1 2 viramagAma tAluko pa04-11 173 2252 pa788-1 28 6 2. 208 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUdAnanuM kArya e dharmakrAMtinuM kArya gaNAya ? prazna : bhUmidAna, zramadAna ane saMpattidAna AMkaDAthI ke bAhya dekhAve dekhADI zakAya. paNa e AMkaDA ane dekhAva pAchaLa jo sAmAjikanyAya, UMDI vivekabuddhi ane rojabarojanA vizuddha jIvana vyavahArano pAyo na hoya to tevA dAnane dharmakrAntinA kAmamAM kema gaNAvI zakAya ? vaLI AvA nyAya, AvI buddhi ane AvuM nirmaLa jIvana che ke kema athavA thAya che ke kema temane jovAnuM mApakayaMtra zuM ? uttara : tamArA praznanA baMne bhAgone be upamA sAthe ghaTAvIne huM javAba ApuM : dA. ta. * eka nadI evI che ke je mukhamAM sAMkaDI che, paNa pachIthI pahoLI ane vyApaka thatI jAya che. AvI nadIo lokapriya jarUra thAya che, paNa keTalIkavAra samudra lagI na pUgatAM temanuM pANI vacce ja khatama thAya che. mAre mana AvI nadIonuMye amuka mUlya to che ja kAraNa ke te lokonA kAmamAM Ave che, paraMtu evI nadIonuM amuka mUlya huM dhArmika krAntinA pAyArUpa nahIM gaNe. nadI nAnI hoya ke moTI, sAMkaDI hoya ke ghaNA vistAra vALI, enI khAsa kiMmata nathI. je nadI samudrane maLe che tenI ja mAre mana mukhya kiMmata che. saMbhava che te rastAmAM bhale ochuM dAna karI zake, paNa samudramAM vilIna thatAM ane varasAda rUpe punarjanma pAmatAM tene AvaDe che; eTaluM basa che. je krame krame moTI thatAM dariyAne maLe to to tenI sarvoccatA nakkI che ja. AMdolanonuM paNa AvuM ja che. ra6 jema moDhAnA DAgha ke saphAI jovAmAM ArasI pramANa che, tema samAjane ane vyaktine jovAne mATe paNa eka ArasI che. dezanI akhaMDatA tUTe nahIM, (2) koI vAstavika vastunuM vAstavika mUlyAMkana vadhaghaTe nahIM ane janatAnI potAmAMthI UThatI tAkAta baMne bAjuthI haMmeza vadhatI jAya tevuM AMdolana mAre mana sarvAgI AMdolana che; e ja mAre mana vyakti ane samAjanI sAcI ArasI athavA sAcuM mApakayaMtra che. sAmAjika nyAya, UMDI vivekabuddhi ane rojabarojanA vizuddha thatA jIvanavyavahArano sAco pAyo paNa temAM ja che. sAdhutAnI pagadaMDI 209
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanadAna-yajJa ane sAvadhAnI bhUdAnanA vacagALAnA lakSyAMkane pUgavA mathanArA sAcA sevakoe joyuM haze ke bhUdAnanI jhoLI laI pharavA nIkaLanArAnA potAnA AtmAneya e kArya svayaM jagADI mUke che ! je potAno mUDha svArtha lagAre choDI zakyo nathI, te bIjAonA mUDha svArthane kema choDAvI zake ? je potAnA gussAne rokI zakato nathI te sarvodayamaya ke dharmamaya pravRttimAM tanmaya zI rIte thaI zake ? AcArya kRpAlAnIjI jevA nikhAlasa puruSa e vAtano jAheramAM ekarAra karavAnI tAkAta batAvI zake. koI jAheramAM batAve koI manamAM vicArI jAtane batAve, paNa e bAbatamAM bhAratanA loko lagabhaga ekamata thaze ke svarAjya pachI sattA lAlasA ane aMgata svArtha e baMne pravAho pUra jhaDape vadhI rahyA hatA ane haju e cAlu ja vadhI rahyo che. AvA kaTokaTInA saMyogomAM mAtra thoDo upadeza athavA mAtra phUrasada vakhatanI thoDIka sevA apUratAM ja banI raheze. jema eka bAju hiMsAnuM prAbalya palluM ghaNuM vadhI jAya, tema bIjI bAju ahiMsAnuM prAbalya palluM teTalA ja vadhu pramANamAM vegapUrvaka vadhI javuM joIe. nahIM to Ama samAjamAM hiMsAnI pratiSThA sajjaDa thaI jAya ! e ja rIte Aje eka bAju 'huM jIvuM, huM ja bhogavuM, huM ja bIjAono bhoga laIne sukhe pharyA karuM' evA svArthe mAjhA mUkI che, to bIjI bAju 'huM sarve kalyANane sAru pahelo maravA taiyAra thauM, huM ja tyAnuM ane huM ja tyAganA sukhanI sau pahelAM lahANa laI lauM.' AvI 52mArtha bhAvanAnuM palluM vadhavuM ja joIe. mAtra bhUdAna, mAtra sAdhanadAna, mAtra saMpattidAna, mAtra buddhidAna ke mAtra zramadAna nahIM paNa samagra rIte jIvanadAna ApanArA marajIvAo sArA pramANamAM AgaLa Ave, to ja e banI zake. sadbhAgye buddhagayA saMmelanamAM zrI jayaprakAzajInA jIvanadAnathI e mArge pahela thaI che ane eno prabhAva khuda vinobAjI jevA bhUdAnayajJanA praNetA upara paNa paDyo ane emaNe zrI jayaprakAzajInA mArganuM jAte anukaraNa karyuM. A adbhuta prasaMge AzAdevInI jema aneka jijJAsuonAM haiyAMne apIla karI haze. emAM zaMkA nathI. zrI ravizaMkara mahArAjano potAno patra mane maLyo nathI, paraMtu emaNe paNa A mArga tyAM ja svIkArI lIdhAnuM sAdhutAnI pagadaMDI 210
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ chApAMo ane bIjA dvArA meM jANyuM che. dezanA nAnAM moTAM pAMcaso pacAsa uparAMta bhAIbahenoe A sarvocca mArganuM anukaraNa karyuM che, tema hevAlo kahI jAya che. samagra jIvanadAna karanArAMo ja abhinava samAjaracanA mATenI ahiMsaka krAntinA prANasainiko che, e viSe zaMkA ja nathI. jaina dharma ane bauddha dharmanA zramaNono bhUtakALa A prANasainikone sAru mArgadarzaka bane tevo hoI AvA jIvanadAtA vIronI ATalI prazaMsA karI huM thoDAka sAvadhAnInA zabdo paNa ahIM kahI devA mAguM chuM. AtmasAdhanAnA lakSyamAM cAlatAM cAlatAM mane phurelI zuddha samAjasAdhanAnA jAta anubhavonuM A zabdo pAchaLa nakkara pIThabaLa paDeluM hoI huM ATaluM niHsaMkoce premabharyA namra bhAve kahI zakIza. (1) jIvanadAnamAM AMdhaLiyuM anukaraNa karavA koI na lalacAya ! ghaNA puSTha vicAra ane potAnA cAlu kartavyono vicAra karyA pachI ja e mArge sAcuM anukaraNa karavuM ghaTe. vaLI jeo sAcI krAntikArI saMsthAmAM ke kAryavAhImAM A pahelAM homAI cUkyA che teonAM nAmo A jIvanadAtAnI nAmAvalImAM noMdhAya ke na noMdhAya te sarakhuM ja che. (2) jeo sAdhuveza sanatAMnI sAthosAtha potAne tyAgI mAnI prajA dvArA pUjAvA mAMDe che, temanuM mithyAbhimAna temane AgaLa vadhatAM ane temanI dvArA prajAne AgaLa vadhavA devAmAM jema jabbara rUkAvaTa kare che; tema AvA jIvatadAtA kAryakaroe namratA vadhAravAmAM ane tyAga saMyama tapa vadhAravAmAM satata sAvadhAna rahevuM joIe. uparAMta tyAga saMyama tapamAM ochAM rahenArAM rAjyataMtrano ke prajAnA aMgone vAtsalya reDI upara lAvavA joIe. (3) sAdhu dIkSAmAM kaMcana ane kAminInA sparzajanya bhayasthaLothI bacavA khAsa kahyuM che, te zIkha A jIvanadAtAo paNa nahIM jhIle tema ja sAdAIbharyuM svAvalaMbana AcAramAM nahIM mUke to temanI bhrAmaka buddhi temane koI ne koIvAra chetarIne pADavAnI ja che, e yAda rAkhavuM joIe. matalaba ke A jIvanadAna mArge janArAoe AjathI ja, vivAhita strI puruSa baMnee samajapUrvaka mAlikIhakanI ane saMtAnonI maryAdA prathama bAMdhI levI paDaze. jeo avivAhita haze temaNe strI milananA ke pote sAdhutAnI pagadaMDI re 11
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ strI jIvanadAtA haze to puruSa milananA vAraMvAra paDatA prasaMgomAM kAM to TakavA jeTaluM baLa sAdhI levuM paDaze athavA te jAtanI sAdhanAnI UNapa hoya, to evA ati sahavAsanA prasaMgo TALavA tatpara rahevuM joIze. avivAhite vivAhita thaIne jIvanadAna ApavAnuM haze, to teNe baMnee so gaLaNe A badhA sUcana prathama gALavAM paDaze. (4) ApaNA dezamAM koMgresa sivAyanA badhA rAjakIya pakSo sattA meLavavAnA pAyA upara UbhA thayA che. Ano cepa have koMgresane paNa lAgato jAya che ! tethI Ave samaye saunI sattA lAlasA choDAvavA mATe AvA jIvanadAtAo pote koMgresanA hoya toye temaNe sattAnAM agrasthAnothI alaga thaI maTI javuM paDaze. bIjA pakSonA to sAmAnya sabhyapadane paNa temaNe tajavuM joIze. teo bIjA rAjakIya pakSo sAthe potAnI cAlu pharajone lIdhe paNa jyAM lagI joDAyA haze, tyAM lagI temanA pratye zaMkA rahevAno kharekharo bhaya che ja. (5) gAmaDAnA praznone mokhare rAkhavAno ahiMsaka yuddhamAM zahero, sthApita hito, nyAyataMtra tathA vahIvaTI taMtranA aMgo kendrita sattAvAda ane pUMjIvAda e badhAM sAme A jIvanadAtAoe satata jhUjhavuM paDaze. AvAM kAyamI gharSaNo vacce rAgadveSa vadhavA na devAM ne rAgadveSa ghaTe tevuM ja jIvana jIvavuM, e kAma atyaMta kaThina che. mATe teNe AtmazlAdhAthI temaja paraniMdAthI bacavAnA ane kSamAzIlatA sAthe satya, prema ane nyAya sAcavavAnAM vrata levAM paDaze. (6) dezane zuddha ane majabUta pakSIya sarakAro Aje jarUranI che, bhaviSya paNa eka evI madhyastha sarakAra to jarUrI raheze ja, eTale evI sthiti dezamAM ane duniyAmAM sarjavAmAM koMgresa eka paramazakti che ema mAnI tene mukhyatve grAmaprajAnI doravaNI ane hUMpha kema satata maLatI rahe te paNa A jIvanadAtA sevakoe khAsa jovuM paDaze. (7) be abajanI mAnavajAtanI sAthe paNa saMsthAnavAda tathA saramukhatyArI jevAM aniSTo sAme zuddha sAdhanathI jhajhUmavA chatAM premaLa ekatA TakI rahe, te sAru jagatanA sarvadharmonI upAsanA athavA samanvaya 212 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarUrI che. sadbhAgye gayAmAM bAbu rAjendraprasAdajInA zubha haste vinobAjInI jAta dekharekha nIce saMskAra, dharma ane tattvajJAnanI vividha praNAlikAono samanvaya karanAra "samanvaya Azrama paNa UghaDyo che; te AzApreraka che. "vizva vAtsalya ciMtaka vargamAM varSo pahelAM zrI vinobAjIe sarvadharma sevA viSenA saMdezAmAM bhaya sthaLa kaheluM : "eka sAdhe saba sadhe, saba sAdhe saba jAya." A bhaya sthaLa huM paNa ahIM jIvanadAtA vIro AgaLa dharuM chuM. teone niSpakSa lokazAhI rAjaya jo A dezamAM kharekhara joItuM haze, to Aje siddhAMtaniSThAmAM AMtararASTrIya pratiSThA dharAvatI kaoNMgresanI sIDI dvArA ane grAmaprajAnI saMgaThita tAkAta dvArA ja teo sarvodaya lakSya sAdhI zakaze. (8) samUha prArthanA, grAmodyoga gRhodyoganuM pratIka khAdI, grAmajanono satata saMparka, sAmudAyika saphAInI khevanA vagere to A jIvanadAtAonA jIvanamAM sahaja vaNAyAM haze ja. matalaba ke emanuM jIvana koI vyaktine, koI saMsthAne ke samAjane bojArUpa haze ke nahIM, UlaTuM bIjA anekano bojo te upADIne sukhazAMtithI moTe bhAge pagapALA pharaze ane potAnA ke potAnA nAnakaDA kuTuMba mATe je thoDuM ghaNuM vetana samAja pAsethI leze, te vetanathI aneka gaNo badalo potAnA sucAritrya ane daSTipUrvakanI preraka kAryadakSatAthI ApyA karaze. A sUcano Ama to mArA potIkA ja lAgaze; paNa mane khAtarI che ke saune A sarvAnumatie maMjUra thAya tevAM che. AjanA sAdhu saMnyAsIo mATe paNa jIvanadAtAonuM AvuM sAvadhAnIbharyuM jIvana jarUra sAcI preraNA janmAvaze ane tema thaze, to to jagatanI samagra mAnavajAtanuM kalyANa ghaNI saraLatAthI vahelAmAM vaheluM thaze. (vizvavAtsalya : 16-5-1954) "saMtabAla sAdhutAnI pagadaMDI 21 3
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahasa bAhuvALA sahamra vinobA vidhavidha rUpe pragaTa thAo vinobAjI jevA daridranA hRdayamAM Izvare preraNA ApI ane emaNe bhUminA TukaDAnA svarUpamAM svamAnapUrvaka rojI ane roTIno prazna eka anokhI Dhabe hala karavAno mArga mokaLo karyo. eka sthaLe teo kahe che : "have huM sahasrabAhu thayo chuM, sahasra bAhuvALA sahasra vinobAjIo vidhavidha svarUpe A dezamAM pragaTa thavA joIe. kharekhara hAla ne hAla pragaTa thavA joIe to ja A deza eka varSanA 360 divasa pUrA thatA pahelAM virATa sAmAjika ane Arthika baMnemAM ahiMsaka krAMtino premaLa hasta eka eka bhAratavAsIne mAthe pheravIne svargastha rASTrapitAnuM adhUruM kAma jaladI pAra pADaze. duniyAnI mAnavajAtine dIrdhakALa lagI zAMtino pegAma Apaze, are duniyAbharane zAMtimAM taraboLa karaze. (1-10-1952) saMtabAla" 2 14 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa - 1951-paranA cAturmAso bhaDiyAda : saM. 2007 I.sa. 1951 * 29 thI 31 jAnyu. koMgresanI akhila bhArata mahAsamitimAM atithi tarIke hAjarI ApI. dezanA TocanA koMgresIo sAthe paricaya-milana. * kheDUto mATenI "jagatAta' patrikA bhA.nakheDUta maMDaLa taraphathI pragaTa thaI. * bhUdAnayajJanano prAraMbha thatAM tene samarthana karyuM. * khaMbhAtanI chokarIo pAchI meLavI ApavAmAM preraNA. * duSkALa nimitte prArthanA-harijanone AmaMtraNa na maLatAM pote hAjara nahI rahe ema jaNAvyuM. gAme bhUla sudhArI-harijanone AgaLanI haroLamAM besADyA pachI pote hAjara rahyA. banAsakAMThAnA kheDUtone bI maLatAM tyAMnA kheDUtonI lAgaNI bhAla sAthe baMdhANI-tyAM kheDUtamaMDaLa racavAnI jAherasabhAmAM ravizaMkara mahArAje kahyuM : 'tame ahIMthI AvyA che, paNa huM to cheka rAdhanapurathI temane sAMbhaLavA Avyo chuM. parivrAjaka sAdhu eka ThekANe na bese. sAdhuono AcAra ja zAstra banI jAya che. evA pavitra sAdhu puruSa A che. teo koIne gharabAra choDavA nathI kahetA, teo mAtra vahevArazuddha thAya evuM jIvana ja mAge che." tA. 5-7-51 : bhaDiyAdamAM praveza karyo. 14-11-51 : vihAra karyo. - 63 gAmano saMparka : 300 mAilano vihAra. agatyanI mulAkAto : 7-12-pa1 : harijanonA prakhyAta sthAnaka jhAMjharakA 12-12-pa1 : gRhamaMtrI zrI morArajI desAI sAthe 28-12-pa1 : saurASTranA mukhyamaMtrI che. na. Dhebara sAthe (rojita gAme) khasa (ji. amadAvAda) saM. 2008-Isa. 1952 11-1-para : vidhAnasabhAnI prathama cUMTaNI tAlukAnI prajAnI keLavaNI mATevijayakUca-patrikA-dhaMdhukA matavibhAgamAM zrI gulAma rasUla kurezInI umedavArImAM AkhA tAlukAnI cUMTaNI pravAsa-kurezInI jIta. 15-2-52 : bhalagAmaDAmAM gujarAtanA dhArAsabhyonuM milana-gujarAtamAM A jAtanA milanano prathama prasaMga-prajAkIya dhArAsabhyoe kema vartavuM te aMge mArgadarzana. 1-3-51 : rojakAmAM duSkALa aMge 42 gAma AgevAnonI sabhA-tAlukAmAM duSkALanI gherI asara : prajAne AzvAsana : 'tamAruM kAma goThavAya nahIM tyAM sudhI huM bahu dUra javAno nathI.' sAdhutAnI pagadaMDI 2 15
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3-3-para : zrI umedarAma bhajanike temanA kSetramAM ja rahI vAnaprastha prathA pramANe lokAzrita rahevAnI jAherAta karI. 8-3-para : gAmaDAmAM majUra saMgaThanonA svarUpa aMge vicAraNA karavA zrI khaMDubhAI desAI tathA vasAvaDA-sANaMda mukAme maLavA AvyA. 10-4-para thI ra0-4-para : gUMdI AzramamAM sarvodaya zibira-60 bhAIbahenoe bhAga lIdho. 25-5-para : khaDoLamAM, zrI morArajI desAInA pramukhasthAne kheDUta pariSada : 7 jUna, 19paranA harijanabaMdhumAM zrI ki. dha. mazarUvALAe tenA upara noMdha lakhI prathama pAne pravacana-paricaya pragaTa karyo. 15 jUna : dhaMdhukA : kheDUta maMDaLanI sthApanA-sahakArI jina UbhuM karavAnI preraNA vidyArthI maMDaLanI sthApanA. vepArIone kheDUtone sahakAra ApavA salAha. 25-6-para : khasamAM cAturmAsa praveza. 4-7-para : solApurathI rAmakRSNa jAnjI maLavA AvyA. 6-7-para : satata trIjA varSe paNa bhAlamAM duSkALa-varasAda mATe tridivasIya upavAsamaya prArthanA, 8-7-para : DaoN. jIvarAja mahetAnI mulAkAta 25-7-para : gujarAta bhUdAna samitinI beThaka. gujarAta-saurASTra-kaccha mATe - savA lAkha ekara bhUdAnano saMkalpa jAhera thayo. pa-8-para : 49mI janmajayaMtI Aptajano sAthe UjavI. dholerAmAM rahetA zrI nAnacaMdrabhAI zAhe (AjanA svAmI jJAnacaMdrajI) eka varSa dharmamaya samAja racanAnA kAryane ApavAno saMkalpa karyo. 21-10-pa2 : khasa najIkanA bagaDa gAme kuMbhAra bahenane tyAM corI-gAmanA loko jANe chatAM koI nAma na de-tapomaya upavAsa ane prArthanAno zuddhiprayoga sAmAjika nyAya meLavavAnuM navuM ahiMsaka zastra jANe maLyuM ! ra-11-para : cAturmAsa pUrA karI saurASTra tarapha vihAra. 18-11-para : gurudeva nAnacaMdrajInI 75mI janmajayaMtImAM sAyalA hAjara rahevuM. 23-11-para : pANazINAmAM potAnA gurudevanI hAjarImAM cuMvALiyA koLI bhAIonuM saMmelana-rasikalAla parIkha, jAdavajI modI va. hAjara rahyApagIkomanI sudhAraNAnA TharAva thayA. ra6-1ra-pa2 thI 5-1-pa3 : jhAlAvADanA kAryakartAono nava divasano zibira kAMtilAla zAha ane dulerAya mATaliyAe saMcAlana karyuM. da9 gAmano saMparka, 397 mAIlano padavihAra. 216 sAdhutAnI pagadaMDI
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhu AkhA vizvane kuTuMba mAne che lagabhaga sADAcAra varasa pachI A upAzrayamAM AvavAnuM thAya che, ane te paNa amArA paramapUjya gurudevanI samIpamAM rahIe, eTale A prasaMgane huM dhanya mAnuM chuM. gaye vakhate huM Avyo tyAre gulAbacaMdrajI svAmI hayAta hatA, Aje nathI. temaNe kahyuM upAzrayamAM raho, harijanavAsamAM jaIne temane bhale maLo. pU.mahArAjazrIno adhikAra che, te kahI zake. huM adhikArI nathI. lIMbaDI saMpradAya adhikArI che. Ane huM mAruM pitRsthAna ja mAnuM chuM. pU. gurudevanI sAthe chUTA paDyA pachI paNa temanI je udAratA rahI che, tene huM mAruM gaurava mAnuM chuM. sAdhu saMnyAsa le che, tyAre vizvane potAnuM kuTuMba samaje che. upakaraNo vikAsamAM uogI thAya che, te badala tamAro AbhAra mAnIza. huM je kaMI mAnuM chuM te jainAcAryonAM jIvanacaritro ane AgamonA abhyAsane sAme rAkhI vartu chuM. keTalAka dUra rahyA ema mAnatA haze ke mahArAja kodALI, pAvaDA laIne davA jatA haze. taLAva ane kUvA baMdhAvatA haze. e to teo jue to ja khyAla Ave ! huM gAmaDAmAM nAnA nAnA maMDaLo racavAnI preraNA ApuM chuM. tenI vigatamAM UtaruM chuM. mAnuM chuM ke dhananI pratiSThA eTalI vadhI gaI che ke, dharmadaSTie samAjaracanAno prayoga karIne lokone UMcA laI jaja joIe. eno prayatna karuM chuM. mArI eka viziSTa prakAranI daSTi che, samAjanAM badhAM baLo sAthe meLa rAkhuM chuM. paNa eka darzana rAkhIne. nIcalA tharano saMparka vadhAre rAkhuM chuM. ane jeno saMparka hoya tenA tarapha lAgaNI kudaratI ja rahe ! | mArA niyamo huM barAbara pALuM chuM. pAdavihAra, binamAMsAhArIne tyAMthI bhikSA, pachI te bhaMgI kema na hoya ! rAtribhojana hoya ja nahIM. aspRzyatA nivAraNa jaina dharmamAM to che nahIM. harijano jyAM AvI zakatA hoya, tevA maMdiro ane upAzrayomAM rahe chuM, UtaruM chuM. comAsAno khyAla rAkhuM chuM. tamArAthI chUTA paDyA pachI paNa tamo je prema batAvo cho tenI huM kadara karuM chuM. strIno huM sparza karato nathI, chatAM teo mArI sAthe rahe temAM bAdha mAnato nathI. A badhI vAto khullI che. -saMtabAla (tA. 29-12-1952ne divase lIMbaDI sthAnavAsI jaina upAzrayamAM potAnA guru deva ane jAhera samAja samakSa karela vakatavyamAMthI) mudraka : vipula prinTarsa, 14, aDavANI mArkeTa, zAhIbAga roDa, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda. Te.naM. : 5622462