________________
એ કરી શક્યા નથી. પાછળ રહી ગયા છીએ. કારણ કે આપનારા આપતા નથી. પણ કુદરતની દયા છે કે કોઈ ને કોઈ પુરુષ દ્વારા આપણને સન્માર્ગ બતાવતા જ જાય છે.
ચારે બાજુ મૂડીવાદ અને સત્તાવાદ ફેલાયો છે. તે વખતે વિનોબાજીએ એક આંદોલન જગાડ્યું. એમણે કહ્યું કે, હવા, પ્રકાશ અને પાણી ઉપર કોઈનો માલિકીહક્ક નથી. તો આ ભૂમિનો માલિક કોણ ? અને એમાંથી ‘સબભૂમિ ગોપાલકી'નું સૂત્ર જડ્યું.
તૈલંગણામાં સામ્યવાદીઓ ભારેત્રાસ કરતા હતા. પોલીસો પણ એને લીધે, ત્રાસ કરતા હતા. આ સ્થિતિ હતી ત્યાં ભૂમિદાન નિમિત્ત બન્યું. નિમિત્ત હંમેશા નાનું હોય છે. પણ તેમાં એક મહાન સિદ્ધાંત સમાયેલો છે. દાનની કિંમત નથી, પણ દાન પાછળના ભાવની કિંમત છે. શબરીના બોરની કિંમત નથી કે વિદુરની ભાજીની કિંમત નથી. ભાવની કિંમત છે. જિસસને એક વિધવાએ કાણી કોડી દાનમાં આપી. જિસસે તેની ભારે જાહેરાત કરી. વિનોબાજી કહે છે હું દાન લઉં છું. તે હક્ક દાવાથી લઉં છું. ઉપકારથી કોઈ આપશો નહિ. હજા૨ વીઘા હોય અને પાંચ વિઘા આપે તો એ પરત પણ કરતા. કારણકે એ દાન હૃદયનું નથી હોતું. લોકો આપે છે. એટલે આપવું પડે છે. એમ માને છે. એટલે તમે પણ આ ભાવને સમજજો.
આ પ્રવૃત્તિના અધ્વર્યું વિનોબાજી છે. તમે એના પ્રચાર માટે જાવો તો પગપાળા જાઓ. આ બળદાણા સતભાગી છે કે ત્યાં વરસાદ કાયમ વરસે છે. આ કોને ના ગમે ? પણ ગીતા કહે છે. ‘યજ્ઞાદ્ ભવતી પરજન્ય' યજ્ઞથી વરસાદ વરસે છે. એ યજ્ઞ ક્યો ? કંઈક ત્યાગ કરવો જોઈએ. ગામમાં કંઈક કુસંપ છે. તેને કાઢી નાખો. બધાં એક થાઓ. તો જ ગામનું કલ્યાણ થઈ શકશે. પંચાયત માટે સંગઠિત થાઓ.
બીજી વાત હરિજન પ્રશ્નની છે. તમારામાંનો મોટોભાગ શ્રીજી પ્રભુના અનુયાયી છે. એટલે આપણી કમનસીબી છે કે કેટલીક ગેરસમજ ઊભી થઈ. જેમ બીજા વર્ગો મુસલમાન, વાધરી, ખાટકી વગેરે સાથે રોટી વ્યવહાર નથી કરતા પણ હળીએ મળીએ છીએ. તેઓ વ્યવહાર હિરજનો સાથે કરીએ.
૧૦૮
સાધુતાની પગદંડી
