________________
નીતિને ઘણું મહત્ત્વ આપ્યું. અહીંયાં પૂણિયા શ્રાવકની વાત દૃષ્ટાંત રૂપે કહી હતી. તે પૂણી બનાવી નીતિથી રોજી મેળવતો. તે વખતે ઘણા શ્રીમંતો હતા પણ સામાયિક પૂણિયાની વખાણી કારણ મજૂરી કરીને જીવનારમાં ઊંડી ઊંડી મનોલાગણી રહેતી કે જે બીજાને ઉપયોગી થતી. આજીવિકાનો પ્રશ્ન સમાન ધોરણે નહિ વિચારીએ ત્યાં સુધી સાચો ધર્મ નહિ મળી શકે. ધર્મની અને તત્ત્વની વાતો કરશે પણ આચારમાં કંઈજ નહિ હોય. વેદાંતની વાતો કરનારા પણ આમ જ પાયા વગરની ઈમારત ચણે છે. એટલે એ ઈમારત પાછળ ધર્મની ભાવના પણ પડી છે. પણ જો મહેનત કરવા છતાં રોટલો મળે નહિ તો એને ઈર્ષા આવ્યા વગર રહે નહિ.
પહેલાં આપણે પાડોશીનું સુખ જોઈને સુખી થતાં કારણ પાડોશી આપણી ચિંતા કરતો. આજે કોઈનું સારું જોઈને ઈર્ષા આવે છે. કારણ કે તેણે મૂઠી ભરી દીધી છે. કોઈને આપવાનું મન થતું નથી. અહીં એકને ત્યાં દિવાળી હોય તો બીજાને હોળી ઉપર ધાણી ખાવા પણ નથી મળતી. આમાંથી આપણે રસ્તો કાઢવો જોઈએ. તે રસ્તો કયો ? ગાંધીજીએ બ્રિટિશરોને કાઢ્યા. પણ તેનો અંશ મૂડીવાદ ગયો નથી. જમીનવાદ ગયો નથી. એના માટે આપણે પ્રયત્ન કરવાનો છે.
વિનોબાજીને આ પ્રશ્ન ખ્યાલમાં આવી ગયો. તેમણે એક આંદોલન ઊભું કર્યું. અને તે ભૂદાનનું જમીન વહેંચણીનો પ્રશ્ન સરકાર ઉકેલશે ત્યારે ખરી, પણ એમણે કહ્યું હું તમારો હૃદયપલટો માગું છું. અને ઈશ્વર પ્રસાદી તરીકે ઈશ્વરના સંતાન માટે ભૂમિ જોઈએ. એક શેઢા માટે માંહોમાંહે ખૂન કરે છે ત્યાં ખેડૂતો વિનોબાજીને લાખો એકર જમીન આપે છે.
એક ગામના હરિજનોએ જેમની પાસે જમીનની માગણી કરી, એ ઊભડોને વિનોબાજીએ વાત કરી. ત્યારે એક ભાઈએ ૧૦૦ એકર આપી. અને એમાંથી એમને વધારે સારો પ્રયોગ કરવાનું મન થયું. આ વાત હું તમને કહેવા આવ્યો છું.
બીજી વાત શહેરો બોલતાં થયાં છે. બધી જાતની સગવડો મેળવતાં જાય છે. અને સરકારને આપવી પડે છે. બીજીબાજુ ગામડાંને પીવાના પાણીનું પણ ઠેકાણું નથી એટલે તમો બધાં નૈતિકબંધનથી એક થાઓ, ૯૮
સાધુતાની પગદંડી
