________________
નથી. ત્યારે શું કરવું ? બધી જ વાત ઈશ્વરને ચરણે ધરી દેવી, આપને શરણે આવ્યો છું. મને ઉગારો એટલે કે, પોતામાં અહંકાર પડ્યા છે, એને ઓગાળીને માણસ હળવો બની જાય છે. આજે સમાજમાં પાપોન જોવાનું બહુ ઓછું બને છે. એને પંપાળવાનું બને છે. આપણું અભિમાન એની આડે આવે છે. બીજી વાત જડ તરફનું આકર્ષણ છે. ભૂંડને ગંદી વસ્તુઓ જ ગમશે. જ્યાં આપણે નાક આડે કપડું ધરવું પડે છે, ત્યાં ભૂંડને મજા આવવાની છે ત્યાં આળોટવાનાં કારણ કે એને પોતાના મનને એવું જ ઘડી દીધું છે. આપણે પણ આપણા મનને ઘડી દીધું છે. ફેર એટલો છે કે માણસમાં એને પારખવાની શક્તિ છે જો એ સંકલ્પ કરે તો. - સમર્પણનું બીજ પણ હૃદયની પવિત્રતા માગે છે. એટલા માટે માણસ પાસે પુરુષાર્થ પડ્યો છે. ભોજન મળે ના મળે નિંદા ટીકા થાય, તો પણ એમ માને કે, મારે તો આટલું કરવું છે તો બળ વધે છે. અને હૃદયની પવિત્રતા આવે છે.
ભગવાન મહાવીરે જ્યારે એમ વિચાર્યું કે, આ શરીરની અંદર જે પરિસ્થિતિ છે તેમાં રહીને હું કલ્યાણ કરી શકે તેના કરતાં જુદી જ પરિસ્થિતિથી હું કઈ કરી શકીશ. પણ એ સ્થિતિએ જવામાં એમને ઘણાં કષ્ટ પડ્યાં છે. કેટલીક તીવ્ર ઈચ્છા પડી હોય, ત્યારે આ બની શકે, આપણે પણ કરી શકીએ ગાંધીજીનું જ્વલંત દષ્ટાંત છે. નાનપણની કેટલીક કુટેવો તેમણે પ્રયત્નપૂર્વક કાઢી, હૃદયની પવિત્રતાને કારણે સમર્પણ આવતું ગયું. જ્યારે જ્યારે એ મૂંઝાયા છે ત્યારે ગીતામાંથી એમણે માર્ગ મેળવ્યો છે. જિજ્ઞાસાનાં દ્વાર ખુલ્લાં હોય તો આ સુલભ બને.
જે હૃદયમાં અશ્રદ્ધા રાખીને માણસ કામ કરે તો કોઈ દિવસ સફળ થતો નથી. માણસના દિલમાં જ્યારે પસ્તાવો થાય છે, ત્યારે તે આગળ વધે છે. ઘણા મહાપુરુષો પસ્તાવાની ભઠ્ઠીમાં તપીને શુદ્ધ થઈને બહાર આવ્યા છે. ગાંધીજીએ નાનપણમાં નાસ્તો કરવા, હાથની કડલી કાપીને વેચી. ગાંધીજીને પાવાનો પાર ન રહ્યો. પિતાજીને ચિઠ્ઠી લખી. પિતાએ ફક્ત માથે હાથ મૂક્યો. ગાંધીજી સમજી ગયા અંતરમાં પસ્તાવાની ગડી ધગધગી અને જીવનમાં કોઈ દિવસ ચોરી ન કરવી એમ નક્કી કર્યું.
અંતઃકરણ એમ વધારે પવિત્ર થાય. વધારે વિશુદ્ધ થાય, મન અને સાધુતાની પગદંડી
--
