________________
જરૂર છે. અહિંસક સમાજરચના માટે ગામડાં, સ્ત્રીઓ અને પછાત વર્ગોને મહત્ત્વ આપીને આગળ લઈ જવાં પડશે. મારું ધ્યાન આ ત્રણ તરફ મુખ્ય હોવાને કારણે શહેરોમાં કેટલાંકને મારી પ્રવૃતિઓ વિરોધી લાગતી હશે પણ મારી દૃષ્ટિમાં કશો જ ભેદભાવ નથી. દરેકનું કલ્યાણ કરવાની જ ભાવના છે.
તા. ૨૫-૩-૧૯૫૩ : સવારના વ્યાખ્યાનમાં ‘વિનય ઉપર બોલતાં મહારાજશ્રીએ જણાવ્યું કે, દરેક શાત્રે વિનય' ઉપર બહુ ભાર મૂક્યો છે એનું મૂળ બરાબર ના હોય તો વિકાસનો માર્ગ રુંધાઈ જાય છે. આજે બધે ઠેકાણેથી એક ફરિયાદ આવ્યા કરે છે. નાનેરાઓ મોટાંની આમન્યા રાખતા નથી. જો વિનયનું બંધન માણસ નહીં સ્વીકારે તો આપણે આગળ નહીં વધી શકીએ. વિનય જેમ નાના માણસો મોટાં તરફ રાખે છે. તેમ મોટાંએ નાના પ્રત્યે રાખવો જોઈએ. ગુણો પરસ્પર અવલંબે છે. વિનયને ધર્મનું મૂળ કહ્યો છે. પછી એ ગમે તે ઠેકાણેનો ધર્મ હોય ! પછી દુકાનનો ધર્મ હોય, વ્યવહારનો ધર્મ હોય કે નોકરીનો ધર્મ હોય.
એકવાર વિનયની પરંપરા તૂટી તો, પછી એનો ચેપ લાગવાનો અને સમાજ આગળ વધી શકવાનો નહીં. આપણી કલ્પના એવી હોય છે કે, ગુરુ કરતાં શિષ્ય મોટો થાય, પિતા કરતાં પુત્ર સવાયો થાય. એમાં વિનયજ કામ કરે છે.
શાસ્ત્રમાં કહ્યું, કોઈપણ રાજ સામે પણ વિનય ન ચૂકવો જો વિનય ચૂક્યા તો રાજ નહીં ચાલે. બાળકો સામે બોલે છે, ત્યારે લાગે કે આમ કેમ થાય છે. પણ લાંબું વિચારીએ તો જણાશે કે એનું કારણ આપણે હોઈએ છીએ. જેઓ આસક્તિથી મુક્ત થયા છે, જેઓ બહુ મોટા ગણાય, એ બધાયે વિનય જાળવ્યો છે કુળ કે કુટુંબ તો જ સારું ચાલી શકે. જો ઘરમાં કોઈને વડીલ ગણવામાં આવે. મોટાં વિનય ના છોડે, છોરું કછોરું થાય પણ માવતર ન થાય. બેમાંથી એકે તો વિનય રાખવો જ જોઈએ. તમારે ગમે તેટલા મતભેદ હોય, રીત જુદી હોય પણ વિનય ના છોડો.
બપોરના ૩ થી ૪ ચર્ચાસભા થઈ. એમાં બુધરજીભાઈ અને કેશવજી અરજણ પણ આવેલાં. ગોંડલથી બચુભાઈ આચાર્ય, લાભુભાઈ વગેરે આવ્યા હતા. સાધુતાની પગદંડી
૧૫૧
