________________
સમયથી ટીકાટીપણી ચાલ્યા જ કરતી હતી. પણ આજે તે જેલમાં સળિયા પાછળ છે. આ વખતે રામના શબ્દો યાદ આવે છે. વિશ્વાસ રાખવામાં વાંધો નથી. જયારે એવી વ્યક્તિ વિરોધી બનશે ત્યારે એને ખસેડવાની તાકાત છે, આ જ વસ્તુ ખરી છે, દગો કરનાર હંમેશાં હારે છે પાપ હંમેશાં બડબડિયા કર્યા વગર રહેતું નથી. ભારતના વડાપ્રધાન જગતમાંથી માંગલ્ય જોનારા છે એમાં કદિ નુકસાન એમણે જોયું નથી.
આપણે ત્યાં માંગલ્યનિષ્ઠા નથી, એમ નહી પણ થોડા પૂર્વગ્રહો રાખીને પ્રેમ કરવા જઈએ છીએ તેમ બહુ વિશ્વાસ પણ નુકસાન કરે છે. ત્યારે શું કરવું જોઈએ? જાગૃતિ રાખવી જોઈએ. જાગૃતિ રાખતાં રાખતાં માંગલ્ય તરફની નિષ્ઠા રાખવી જોઈએ. એથી સાધક કશું ગુમાવતો નથી, ક્યાંક બેવફાઈ થઈ જાય છે તો ન કલ્પી શકાય તે રીતે કુદરતી બળો તેને મદદ કરે છે. આ વાત વ્યક્તિ અને સમાજ દરેકને લાગુ પડે છે. સારા માણસને અપનાવવા છતાં અવિશ્વાસ રાખ્યા કરીએ, તેથી કોઈનું કલ્યાણ થતું નથી. અફસોસ કરીને એમ ના વિચારીએ કે જોયું ! બહુ વિશ્વાસ રાખવાનું પરિણામ ! દરેકમાં વધતી ઓછી ક્ષતિઓ તો છે જ. એટલે માંગલ્ય તરફ શ્રદ્ધા રાખીને ચાલવાથી દરેકને ફાયદો થાય છે. ]
અન્યાયનો પ્રતિકાર અન્યાયનો પ્રતિકાર શા માટે કરવો જોઈ ? એ વિષે બોલતાં મહારાજશ્રીએ જણાવ્યું કે સામાન્ય રીતે કોઈપણ આક્રમણ આવે એટલે માણસનો સ્વભાવ છે કે અડચણની બાજુમાં રહીને ચાલ્યો જશે. રસ્તામાં પથ્થર આવશે તો એ પથ્થરની બાજુમાં થઈને ચાલ્યો જશે. પણ એને દૂર કરવાનો વિચાર નહીં કરે. તેમ એમ નહીં માને કે, આજે એક છે, કાલે બીજો મૂકશે. પછી રસ્તો બંધ થશે, બીજાને ઉપયોગી બનશે તેવું નહિ કરે. વિચાર કરો કે, રોડાં નાખનારાં તત્ત્વોની સંખ્યા વધતી જાય તો પરિણામ એ આવી ઊભું રહે કે રસ્તો સાફ થાય નહી, અને રસ્તો સાફ ના થાય તો નવા નવા ચીલા પાડવાને કારણે જમીન અને ખેતર બગડે. અને રોડાં નાખનારનું માનસ સુધરે નહિ. આમ થાય છે. રોડાં નાખનારનાં દિલમાં અપીલ થાય, તેવું વાતાવરણ સર્જવું જોઈએ. જો એના દિલનો પલટો થાય, અને પથ્થર મૂકનાર જાતે ઉપાડી લે, તો ૧૯૦
સાધુતાની પગદંડી
