Book Title: Nitya Niyamadi Path
Author(s): Shrimad Rajchandra Ashram
Publisher: Shrimad Rajchandra Ashram
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032085/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM nityaniyamAdi pATha (bhAvArtha sahita) mad rA agAza zrama Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OOOOOOOOOOOOOOOOO che nityaniyamAdi pATha a(parama tattvajJa zrImad rAjacaMdra racita pado, zrI Atmasiddhi tathA jinendrapaMcakalyANaka ane AlocanA Adi) (bhAvArtha sahita) "OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO DOoooooooooooooooooooooooooooooooooooo, zrImadda vAjacaMdra Azrama agAja : OOOOOOOOOOOOOOOOOn: Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka manubhAI bha. modI zrImad rAjacaMdra Azrama, sTe.agAsa, vAyA ANaMda po.borIyA 388 130 (gujarAta) AThamI AvRtti prata 3000 vi.saM.2055 Cost Price Rs. 26/Sale Price Rs. 8/ TAIpa seTiMga rAjIva prinTarsa viThThala udyoganagara mudraka inDiyA bAInDiMga hAusa mAnasarovara pArka, zAhadarA dillI-110031 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (-2 nivedana (prathamAvRtti) zrImad rAjacaMdra Azrama (agAsa) no lAbha lenAra mumukSujano paramakRpALu zrImad rAjacaMdra racita A nityaniyamAdino haMmezA bhaktipUrvaka pATha kare che. zrImaddA lakhANomAM AtmAnI UMDI chApa hovAthI temanAM vacano gahana arthathI bharapUra che. tethI teno pATha karatI vakhate nitya navA bhAvo skurAyamAna thaI AtmAnI zuddhi thAya che. A nityaniyamAdi para vivecana pUjyazrI brahmacArIjIe prasaMgopAtta karela tenI yathAsmRti saMkSepamAM lIghelI A noMdha anya mumukSuone paNa upayogI jaNAvAthI chapAvavAnuM ucita ghAryuM che. A vivecanamAM avataraNo ghaNAMkharAM "zrImad rAjacaMdra' graMtha paramakRtaprabhAvaka maMDaLe prakAzita karela che tenI bAlabogha AvRtti anusAra che. AmAM parama upakArI parama pUjya laghurAjasvAmI-prabhuzrIjInA prasaMgono nirdeza paNa kvacit Ave che. te A Azramano paricaya gharAvatA mumukSujanone saraLatAthI samajAze. temane ja arthe khAsa karIne A graMtha chapAvavAmAM Avela che. AmA navamuM "brahmacarya viSe subhASita" pada che te paramapUjya prabhuzrInA boghanI eka mumukSubhAIe yathAsmRti saMkSepamAM rAkhelI noMghamAMthI lIdheluM che. zrImad rAjacaMdra Azrama ] li. saMgrAhaka agAsa sTezana sAkarabahena premacaMda zAha vaizAkha suda 8, saM. 2000) yAjika Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) prakAzakanA be bola (prathamAvRtti) zrImad rAjacaMdra AzramamAM thayelAM vivecana "nityaniyamAdi pATha" tathA "Atmasiddhi vivecana' rUpe anyatra prasiddha thayela pustako mumukSuonA lAbhane arthe Azrama taraphathI prasiddha thAya che. nityaniyamAdi pAThamAM "loka puruSa saMsthAne kahyoe padanuM vivecana pU. sAkarabahene saMgraheluM umeryuM che. tathA pU. rAvajIbhAI che. desAIe "zrI jinendra paMcakalyANaka tathA AlocanA sAmAyika pAThanA artha karelA che te paNa sAthe chapAvyA che. AthI A prakAzana prathamanA karatAM vizeSa upayogI banyuM che. artha samajIne nityaniyamAdi thAya to paramArtha tarapha vRtti prerAya ane ullAsapUrvaka bhakti thAya e A prakAzanano udeza che. samajAyA pachI vicAraNAno vistAra thAya che ane navIna bhAvo jAge che; te sva-vicAraNA AtmapratItinuM kAraNa thAya che. zrI AtmasiddhimAM zrImade gAyuM che - Ave jyAM evI dazA, saguru bogha suhAya; te boghe suvicAraNA, tyAM pragaTe sukhadAya. jyAM pragaTe suvicAraNA, tyAM pragaTe nizAna; je zAne kSaya moha thaI, pAme pada nirvANa." prathama prasiddha thayela pustakonI prastAvanAo paNa AmAM ApelI che eTale vizeSa lakhavAnI kaMI jarUra nathI. vAcakavarga Ano lAbha laI potAnA AtmAno vikAsa sAthe evI zubhecchAthI viramuM chuM. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5). zrI kaccha, nAnI khAkharanA, zeThazrI nAnajIbhAI laghAbhAIe, A graMtha prakAzanamAM rU. 500/- nI bheTa zrI AzramanA jJAnakhAtAmAM ApIne jJAnaprabhAvanA pratyeno temano prema pradarzita karyo che. zrImad rAjacaMdra Azrama ] sTezana agAsa adhyAtmapremI, tA. 1-1-1951 bra govardhanadAsa li. prakAzakIya dvitIya AvRttimAM sAyaMkAlIna devavaMdanano bhAvArtha, je pU. zrI brahmacArIjI dvArA thayela, jenI noMdha pU. OMkArabhAIe karela te paNa umerI levAmAM Avela ane paMcamavRttimAM pU. rAvajIbhAI jI. desAIe karela prAtaHkAlIna devavaMdananA artha paNa umeravAmAM Avela. pachIthI chaThThI AvRttimAM "bhaktino upadeza" ane "amUlya tattvavicAra" nAmanAM be kAvyo upara pU. zrI brahmacArIjI dvArA "mokSamALA-vivecana' prasaMge thayelA vivecana umerI levAmAM AvyuM hatuM. tenI ja A punarAvRtti che. vAcakavargane A pustakano sadupayoga AtmArtha sAghanamAM sahAyabhUta bano e ja zubhecchA. - prakAzaka Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "Atmasiddhivivecana'nI prathamavRttinI prastAvanA-zilAlekha-mudrAlekha (manahara chaMda) ananta ananta bhAva bhedathI bharelI bhalI, anA ananta naya nikSepe vyAkhyAnI che; sakaLa jagata hitakAriNI, hAriNI moha, tAriNI bhavAbdhi, mokSacAriNI pramANI che; upamA ApyAnI jene tamA rAkhavI te vyartha, ApavAthI nija mati mapAI meM mAnI che; aho ! rAjacaMdra bAla khyAla nathI pAmatA e, jinezvara taNI vANI jANI teNe jANI che. -zrImad rAjacaMdra A "AtmasiddhinA praNetA kavivara jJAnezvara zrImad rAjacandra prabhu che. kalamanA eka aalita ghArApravAhe A Atmasiddhi' temaNe ekAda kalAkamAM hRdayamAMthI bahAra lAvI zabadArUDha karelI che. jIvono saMsArapratyayI prema asaMsAragata karavA, temAM avatarita Atmatattva pratye paramaprema jAgRta karavA ane ekarasa karavA, bhaktirAhamAM advitIya kavitva prabhAvathI ati saraLa ane prauDha mAtRbhASAmAM te "Atmasiddhi' alaMkRta karI ajoDa banAvI che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) anAdithI paramagUDha agocara evA AtmatattvanI vyAkhyA Arya darzanakAroe aneka prakAre karelI che ane te darzanasAhityo eTalAM vizALa banyAM che ke sAmAnya zaktimAna mumukSuone te hastagata karavAM, temAM praNIta karelAM draSTidvAra ane sAghanatArono bheda ukelI muktimArgane khoLavo ane pAmavo atyaMta atyaMta vikaTa thaI paDela che. te darzanakAronI Atmadarzana paddhationI ati saMkSipta ane sacoTapaNe cheka ja chaNAvaTa karI tenA dohanarUpe potAnI amogha pragaTa anubhavajJAna-zakti vaDe A "Atmasiddhi' koIka virala nikaTa mokSagAmI jIvonA karakamalamAM ane hRdayakamaLamAM jJAnAvatAra paramakRpALu zrImad rAjacandra prabhue arpaNa karela. teomAMnA eka munideva zrI laghurAjajInA samAgamaprasaMgamAM agAsa AzramamAM A "AtmasiddhinA apUrva mahimAnI chApa hRdaya upara paDelI. munideva dareka mokSamArgajijJAsune "AtmasiddhinuM avagAhana karavA ane temAM boghelA mArganI parama premapUrvaka upAsanA karavA jaNAvatA. "Atmasiddhi camatkArI che, labdhiothI bharelI che, maMtra samAna che; mAhAsya samajAyuM nathI, chatAM dararoja bhaNavAmAM Ave to kAma kADhI nAkhe tema che'', ema teozrI vAraMvAra kahetA. "AtmasiddhinA prathama je saMkSipta gadyArtha thayela te paramakRpALu zrImad rAjacaMdrajInI najara taLe nIkaLI gayela ema sAMbhaLavAmAM Avela che. te ahIM prathama ja mUkavAmAM Avela che. mAtra vairAgyabaLa ane jJAnabaLanA kAraNa vicArabaLanI vRddhi Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) arthe te saMkSipta gadyArthano A kaMIka vizeSa vistAra svAdhyAyarUpe karavAmAM Avela che. koIka samartha darzanakAra A 'AtmasiddhimAM rahelA bhAvabhedo upara vRtti TIkArUpe aneka graMtho lakhI zake evI e kRtine eka bALa zI aMjali ApI zake ! sAgaranI upamA jema sAgara tema A AtmasiddhinI ane temAM praNIta karela gahanadazA ane ati gahana svarUpanI upamA paramakRpALu zrImad rAjacaMdrajInI 'Atmasiddhi', temanI dazA ane temaNe anubhavela svarUpa, ApaNI e ja bhAvanA ane prArthanA ! sajjana puruSo A arthavistArane ityevam na samaje, 'ityevam' paramakRpALu zrImad rAjacandra prabhunA hRdayamAM che, prANI mAtranA upakArI ane parama upakArI tethI mAtra te ja che. zrImad rAjacandra Azrama, agAsa li. saM. 1999, mAha suda pUrNimA aghyAtmapremI, bra0 govardhanadAsa tA. 20-2-1943 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) anukramaNikA kramAMka viSaya maMgalAcaraNa (sAthe) ... . . . (11) jinezvaranI vANI (sAthe) .. . . . (14) 1 zrI sadguru bhakti rahasya (bhaktinA viza doharA) 1 2 zuM sAghana bAkI rahyuM? kaivalyabIja zuM? (yamaniyama) 24 3 kSamApanA *** .. *** *** 33 4 cha padano patra *** . *** 5 apUrva avasara (paramapada prAptinI bhAvanA). 6 mULa mAraga * * * 7 jinavara kahe che jJAna tene ... .. 8 loka puruSasaMsthAne kahyo ... 9 bhaktino upadeza (zubha zItalatA) 10 binA nayana pAve nahIM ... 11 amUlya tattvavicAra (bahu puNyakerA) 12 brahmacarya viSe subhASita 13 Atmasiddhi zAstra 14 jinendra paMcakalyANaka 15 AlocanA pATha 16 sAmAyika pATha 17 merI bhAvanA 18 sAyaMkALIna devavaMdana 19 prAtaHkALanI stuti Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) aho ! sarvotkRSTa zAMtarasamaya sanmArga- aho ! te sarvotkRSTa zAMtarasapraghAna mArganA mULa sarvajJadeva- aho ! te sarvotkRSTa zAMtarasa supratIti karAvyo evA parama kRpALu sadgurudevaA vizvamAM sarvakALa tame jayavaMta vartA! jayavaMta vartA! -zrImad rAjacaMdra Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) maMgalAcaraNa (sArtha) aho ! zrI satpaSake vacanAmRta jagahitakara, mudrA aru satsamAgama suti cetanA jAgRta kare; giratI vRtti sthira rakhe darzana mAtrase nirdoSa hai, apUrva svabhAvake preraka sakala saguNa koSa hai. 1 bhAvArtha - vRtti bAhya bhAva tajI prabhu sanmukha bane te arthe maMgalAcaraNa, bhakti zarU karatAM karAya che. aho ! zabda AzcaryakArI bAbata batAvanAra che tethI bIjI vicAraNA tajI sapuruSanAM bhakti karavA yogya vacanarUpa amRta tarapha bolanArano lakSa karAve che. bIjAM vacano karatAM sapuruSanAM vacano traNe kALanA traNe jagatanA jIvone AtmakalyANa tarapha preranAra che. mATe AzcaryakArI che. vaLI bIjI AzcaryakArI bAbato batAve che. puruSanI vItarAgatA sUcaka mukhamudrA tathA te mahAbhAgyazALI satparuSono durlabha satsamAgama paNa AzcaryakArI che. "mokSakI nizAnI, dekha le jinakI pratimA' ema zrI kabIra mahAtmAe vItarAga mukhamudrAthI mugdha banI prakAzya che. zrImad rAjacaMdra paNa kahyuM che : "moTA puruSanA saMgamAM nivAsa che tene ame parama satsaMga kahIe chIe, kAraNa enA jevuM koI hitasvI sAghana A jagatamAM ame joyuM nathI, ane sAMbhaLyuM nathI. pratyakSa joge vagara samajAvyuM paNa svarUpasthiti thavI saMbhavita mAnIe chIe, ane tethI ema nizcaya thAya che ke te joganuM ane te pratyakSa ciMtananuM phaLa mokSa hoya che, kAraNa ke mUrtimAna mokSa' te satparuSa che." Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) zrI satpuruSanAM vacanAmRta, mukhamudrA ane satsamAgama mohanidrAmAM paDelI sUtI cetanAne jAgRta karanAra che. pApa ke pramAda tarapha DhaLatI vRttine sadbhAvamAM te TakAvI rAkhanAra che. samyak pratItirUpa mAtra darzanano lAbha thatAM ja cetanAne te nirdoSa banAve che ane apUrva svabhAva pragaTa karavA preryA kare che. tethI te sarva sadguNanA bhaMDArarUpa che. vaLI vizeSa upakAro nIcenI kaDImAM batAvyA che - svasvarUpI pratIti apramatta saMyama ghAraNe; pUraNapaNe vItarAga, nirvikalpatAke kAraNuM; aMte ayogI svabhAva jo tAke pragaTa karatAra hai, ananta avyAbAdha svarUpameM sthiti karAvanahAra hai. 2 zrI satpuruSanAM vacanAmRta, mudrA ane sattamAgamano nizcaya thaye svasvarUpanI zraddhA thAya che, apramatta saMyamanuM bhAna pragaTe che, pUrNa vItarAga nirvikalpa svabhAva pragaTavAnuM te kAraNa bane che; ane chelle ayogI svabhAva caudame guNasthAne pragaTe che ane anaMta avyAbAdha svarUpamAM sthitirUpa mokSa thAya che, tenuM kAraNa paNa te vacanAmRta, mudrA ane satsamAgama che. sahajAtma, sahajAnaMda, AnaMdaghana nAma apAra hai, sadeva, dharma svarUpa-darzaka suguru pArAvAra hai, gurubhaktise laho tIrthapatipada zAsrameM vistAra hai, trikALa jayavaMta varte zrI gururAjane namaskAra hai. 3 zrI satpuruSathI jIvane aciMtya lAbha prApta thAya che, tethI tenAM aneka guNasaMpanna nAmo gaNAve che; sahajAtma, eTale sahaja Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) svarUpane rahevAnuM ghAma, sahajAnaMda eTale sahaja anaMta sukha jemAM rahe che te AtmA, AnaMdaghana eTale paramAnaMda pragaTe ke varase tevo bogha varasAvanAra, evAM apAra nAma sarunAM che. kAraNa ke sadeva, satugharma ane satsvarUpane oLakhAvanAra sadguru che. temanA guNono pAra Ave tema nathI tethI te guNono sAgara che. tattvArthasUtramAM tIrthakara nAmakarmanAM kAraNo jaNAvyAM che temAM AcAryabhakti, gurubhakti gaNAvI che. ema aneka zAstromAM gurubhakti tIrthakara nAmakarma bAMdhavAnuM kAraNa kahela che. tethI paramaguru evA zrImad rAjacaMdra gurudeva trikALa jayavaMta varto, temane agaNita namaskAra ho! ema praNamI zrI gururAjake pada Apaparahita kAra; jayavaMta zrI jinarAja(gururAja)vANI karatAsa uccAra; bhavabhIta bhavika je bhaNe, bhAve, sure, samaje, sahe, zrI ratnatrayanI caukyatA lahI, sahI so nijapada lahe. (sahI so parama pada lahe). 4 svaparanA hitane arthe zrImad rAjacaMdra gurune namaskAra karI have te jayavaMta gururAjanI ke jinarAjanI vANIno uccAra karuM chuM, bhakti ke svAdhyAya Adi zarU karuM chuM. A duHkhanA dariyArUpa saMsArathI je bhavya jIva bhaya pAmyA che, te zrI sapuruSanI vANI bhAvapUrvaka bhaNe, sAMbhaLe, samaje ane zraddha to samyakdarzana, samyakajJAna ane samyakyAritranI ekatA pAmI te Atmapada pAme, kharekhara te paramapada pAme tema che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) jinezvaranI vANI | (manahara chaMda) anaMta anaMta bhAva bhedathI bharelI bhalI, anaMta anaMta naya nikSepe vyAkhyAnI che; sakaLa jagata hitakAriNI, hAriNI moha, tAriNI bhavAbdhi, mokSacAriNI pramANI che; upamA ApyAnI jene tamA rAkhavI te vyartha, ApavAthI nija mati mapAI meM mAnI che, aho ! rAjacaMdra bAla khyAla nathI pAmatA e, jinezvara taNI vANI jANI teNe jANI che. bhAvArtha - zrI mokSamALAnA 107mA pATharUpe A maMgaLAcaraNa che. temAM bhagavAnanI vANInI apUrvatA zrImad rAjacaMdra pragaTa karI che. nigodanA jIvane maraNakALa jJAna hoya che te ochAmAM ochuM jJAna che. teno vikAsa thatAM kevaLajJAna thatAM jJAnanI pUrNatA thAya che. tyAM sughInA jJAnanA bhedo, jJAnathI jaNAtA padArthonA bhedo, vizvanuM varNana, samyakdarzanathI zarU karI kevaLajJAna thatAM sughInA puruSArthabheda Adi aneka bhAvo bhinna bhinna bhUmikAnA jIvone upakArI thAya tema jinezvaranI vANImAM varNavela che. paraspara virogha na Ave tevI aneka apekSAo ke na sahita vastune samajAvavAnA prakArorUpa nikSepo sahita te vANI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) che. sarva jIvonA kalyANanuM kAraNa, mohane nirmULa karavAnuM kAraNa, bhavasAgara taravAnuM kAraNa tathA mokSa prApta karAvanArI bhagavAnanI amogha vANI che. tenA jevuM kalyANanuM sAdhana zodhatAM bIjuM maLI zake tema nathI tethI tene koInI sAthe sarakhAvI zakAya ke upamA apAya tema nathI. tethI upamA ApavAno prayatna karavo vyartha che. UtaratI upamA Ape to upamA ApanAranI buddhinI khAmI gaNAya che. zrImad rAjacaMdra kahe che ke ajJAnI jIvone zrI jinezvaranI vANInuM mAhAtmya kalpanAmAM Ave tevuM nathI. paraMtu jenA ekeka zabdamAM ananta zAstro samAI jAya tevI zrI jinezvaranI vANI jeNe jANI che, evA jJAnI puruSoe ja tenuM mAhAtmya jANyuM che, ane gAyuM che. OM zAntiH Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'nityaniyamAda pATha chapAIkhAtedAna nAma gAma rakama. zrI manubena tathA kizorabhAI chItubhAI paTela korpasakrIsTI 8400 zrI eka mumukSubhAI porTalenDa 4200 zrI mumukSu maMDaLa oDama hA. rAmabhAI bhakta yu.esa.e. 4200 zrI rAmabhAI morArabhAI bhakta tathA parivAra yu.esa.e. 2520 zrI kRSNarAja harizcaMdra paTela yu.esa.e. 1680 zrI haMsAbena tathA ramezabhAI rAmabhAI paTela yu.esa.e. 1680 zrI pArasamala haMjArImalajI jaina Ahora 1111 zrI manISAbena pravINakumAra baMdA Ahora 555 zrI rAmapyArIbAI lAlacaMdajI modI hA. rAjendrabhAI muMbaI 511 zrI gerUbena mizrImalajI bAgacA mAghavanagara 501 zrI vanalIlAbena kAntilAla rAMderI sUrata 501 zrI hasamukhalAla zaMbhulAla mAstara sUrata zrI indubAlA madanacaMdajI boharA jodhapura 501 zrI sImAbena gaNezamalajI coparA amadAvAda 501 zrI riddhibena cetanabhAI zAha ANaMda 501 sva. tArAmatIbena dinezacaMdra mahetA kalakattA 501 zrI sAkarabena mAvajIbhAI muMbaI 500 501 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha (bhAvArtha sahita) 1 zrI sadguru ktirahasya (bhaktinA vIza doharA)1 he prabhu ! he prabhu ! zuM kahuM ? dInAnAtha dayALa; huM to doSa anaMtanuM, bhAjana chuM karuNALa. 1 he prabhu, kahetAM bhagavAnanuM je zuddha svarUpa athavA sadgurunuM zuddha svarUpa ke nizcayanaye potAnA AtmAnuM zuddha svarUpa e para lakSa javuM joIe. aho ! tenuM varNana thaI zake tevuM nathI. "kahI zakyA nahIM paNa te zrI bhagavAna jo"--evuM te 1. 'A jIva atyaMta mAyAnA AvaraNe dizAmUDha thayo che. ane te yoge karI tenI paramArthavRSTi udaya prakAzatI nathI. aparamArthane viSe 5ramArthano dRDhAgraha thayo che; ane tethI bogha prApta thavAnA yoge paNa temAM bodha praveza thAya evo bhAva sphurato nathI, e Adi jIvanI viSama dazA kahI, prabhu pratye dInatva kahyuM che ke 'he nAtha ! have mArI koI gati (mArga) mane dekhAtI nathI. kemake sarvasva lUMTAyA jevo yoga meM karyo che, ane sahaja aizvarya chatAM, prayatna karyo chate, te aizvaryathI viparIta evA ja mArga meM AcaryA che, te te yogathI mArI nivRtti kara, ane te 1 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 nityaniyamAdi pATha adbhuta che ! tenuM dhyAna karavA yogya che. aMtarAtmA thayA pachI jIva bAhya indriyonA viSayothI virakta thaI te paramAtmA pratye ja vaLe che. te ja mAruM dInanuM hita karanAra che, mArA nAtha che, karuNAsAgara che. zI satpuruSanI karuNA che ! dayA che ! prema che ! Apa evA cho ne huM to ajJAna ane mithyAtvane laIne sarva doSanuM bhAjana chuM. sarva doSamAM mukhya evuM mAruM ajJAna che, bAhyAtmApaNuM che. zuddha bhAva mujamAM nathI, nathI sarva tujarUpa; nathI laghutA ke dInatA, zuM kahuM paramasvarUpa ? 2 tethI mane mArA zuddha svarUpano anubhava kSaNa paNa koI vakhata thato nathI. zubha-azubhamAM ja huM lAgI rahyo chuM. paNa zuddhabhAva ke je jIvane samakita pamADI mokSa tarapha vALe te haju Avyo nathI, tyAM sudhI tAruM je zuddha svarUpa temAM vRtti joDIne ekalayapaNe, bhaktipaNe, sarvArpaNapaNe rahevuM joIe, sarvatra tane ja jouM evo prema-laganI nathI lAgI. badhe AtmA jovo ema prabhuzrIjIe kahyuM che. te paNa thatuM nathI. prabhu ! Apa samIpa ja beThA cho ema jANIne badhuM vartana kyAre thaze ? sarva bhAva prabhumaya thatA nathI. te mATe laghutA, dInatA, vinayabhAva jAgavo joIe. satpuruSane Azraye kaMIka samajaNa Ave to sAthe nivRttino sarvottama sadupAya evo je sadguru pratyeno zaraNabhAva te utpanna thAya, evI kRpA kara'. evA bhAvanA vIza doharA ke jemAM prathama vAkya 'he prabhu ! he prabhu ! zuM kahuM ? dInAnAtha dayALa' che, te doharA tamane smaraNamAM haze. te doharAnI vizeSa anuprekSA thAya tema karazo to vizeSa guNAvRttino hetu che." --zrImad rAjacaMdra AMka 534 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadguru bhakti rahasya atyaMta namratA vinaya AvavAM joIe. he parama svarUpa ! Apane huM zuM kahyuM? nathI AjJA gurudevanI, acaLa karI uramAMhIM; Apa taNo vizvAsa dRDha, ne paramAdara nAhIM. 3 gurudevanI AjJA rAgadveSa rahita samabhAvamAM rahevAnI che. temAM acaLapaNe-kSaNa paNa pramAda karyA vagara vartAtuM nathI. zraddhA meru parvata jevI acaLa-Dha joIe ke game te thAya, saMjogo game tevA bane paraMtu AtmA je kRpALudeve samajAvyo che te sAco che evI je zraddhA te aDaga rahe. Ama acaLapaNe AjJA ArAghavA mATe tArAmAM mane vizvAsa ne bahumAna joIe ke tuM kahe che te ja satya, te ja hita che. sAcuM sukha satpaSanA kahevA pramANe ja cAlavAmAM che. temanAM vacanAmRta vAMcI temanA pratye bahumAna thAya; vizvAsa Ave ke mAruM hita AmAM je che to pachI tArI AjJA avazya ArAghAya. tAruM jJAna, tArI dazA tenuM bhAna thaI parama AdarabhAva pragaTe ne mArA doSo jaI vinayAdi guNo prApta thAya. ema bAhyamAMthI nivarsI, aMtarAtmA thaI paramAtmA pratye lIna thavAno upAya-samaktino mArga A doharAomAM varNavyo che. samakita thavAnAM eka pachI eka sAghana batAve che. prathama zuddha bhAva, sarva tuja rUpa, laghutA, dInatA athavA avaMcakapaNe zaraNe rahuM, AjJA acaLapaNe ArAdhuM vagere. joga nathI satsaMgano, natha satsavA joga; kevaLa arpaNatA nathI, nathI Azraya anuyoga. 4 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha satsaMgano joga nathI ane satsaMgamAM je AjJA maLI che tenuM sevana thavuM joIe te thatuM nathI. athavA satparuSanI kaMIka sevA maLe to ullAsabhAva rahe; tevI sevA na maLe tyAre sevA karavAnI bhAvanA thavI joIe te paNa thatI nathI. athavA Atmagharma pAmavA mATe puruSArtha karavo joIe te thato nathI. joga nathI eTale yogyatA nathI ema paNa artha bese. sapuruSanI AjJAmAM sarva prakAre rahevAya evI kevaLa arpaNatA nathI. sumatinAthanA stavanamAM bAhyAtmA, aMtarAtmA ne paramAtmAnuM svarUpa samajAvyA pachI zrI AnaMdaghanajI kahe che ke: "bahirAtama tA~ aMtara AtamA- rUpa thaI thirabhAva, sujJAnI, paramAtamanuM ho Atama bhAvavuM, Atama arpaNa dAva, sujJAnI. sumati5 Atama arpaNa vastu vicAratAM, bharama TaLe matidoSa, sujJAnI, parama padAratha saMpatti saMpaje, AnaMdaghana rasa poSa, sujJAnI. sumati 6" paramAtmA pratye ekatA thavAthI ane te AzrayabhAvano anuyoga-vicAra karavAthI paNa zuddha svarUpa pAmI zakAya che. sadgurune Azraye mana, vacana, kAyAnA yoga pravartAve, huMpaNuM tyAge. abhimAna, huMpaNuM dareka kriyAmAM thAya che te ja samakti thavAmAM ADuM Ave che. te mUkIne satparuSe je vicAryuM che, je karyuM che ne kahyuM che te ja kharuM che, mATe huM tene anusarIne ja vartu. mAre mAruM potAnuM sapuruSathI juduM ke vizeSa kaMI kahevA karavAnuM nathI ema mAtra Azraye vartavuM joIe te thatuM nathI. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadguru bhakti rahasya 'huM pAmara zuM karI zakuM ?' evo nathI viveka; caraNa zaraNa dhIraja nathI, maraNa sudhInI cheka. 5 huM sarvathA karmane vaza chuM. viSayakaSAyane AdhIna pAmara chuM. jema koI laMgaDAne gADImAM nAkhIne pherave tema A dehane AghIna ane karmane AdhIna mATe vartavuM paDe che. evo huM te zuM karavA samartha chuM ? prabhuzrIjI kahetA ke eka taNakhalAnA be kaTakA karavAnI amArI zakti nathI ! to mArI kaMI karavAnI zI zakti che ? mAtra karmAdhIna nimittAdhIna chuM evuM potAnuM pAmarapaNuM samajAya tene viveka kahyo che, te Ave to sAcuM zuM te tarapha lakSa jAya. viveka eTale huM kaMI ja jANato nathI, jJAnI jANe che, evo satya vicAra jAge pachI ja satpuruSArtha Ave. paraMtu huM vivekazUnya chuM. je kAma potAthI thAya tevuM na hoya temAM anyanI sahAya levAya che tema mokSa potAnI meLe prApta thaI jAya ema nathI. temAM satpuruSanI sahAya joIe. saMsAramAM jIva anaMtakALathI gothAM khAya che, tyAM bhagavAnanA caraNanuM zaraNa le, maraNa sudhI choDe nahIM, to samAdhimaraNa thAya. "eka vAra jo samAdhimaraNa thayuM to sarva kALanAM asamAdhimaraNa TaLaze.'' sAcA puruSanuM zaraNa lIdhuM to kaMI ciMtA rahe nahIM. "moTAne utsaMga beThAne zI ciMtA ?'' eTale zaraNabhAva karI samAdhimaraNanI bhAvanA karI levI joIe. pachI game tevA vyAdhi, saMkaTa Ave paNa dhIraja na choDe. moTAnA zaraNathI nirbaLa paNa baLavAna thAya che. satpuruSanuM zaraNa cheka kevaLajJAna thatAM sudhI khapanuM che, tethI bhavobhava na jAya tevuM dRDha thavuM joIe. paNa haju te zaraNabhAva Avyo nathI. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha aciMtya tuja mAhAbhyano, nathI praphullita bhAva; aMza na eke snehano, na maLe parama prabhAva ! 6 huM Avo pAmara chuM ne he prabhu ! tamArI zakti ne prabhAva to alaukika che. traNe kALamAM durlabha evA sadgurunI prApti thaI che teno vicAra AvatAM ullAsa thaI Avavo joIe. saTuruSa maLyA to saMsArarUpI vana pAra karavA coo ghorI rasto maLyo tethI mumukSune mUMjhavaNa TaLI jatAM keTalI praphullatA Ave? AvA puruSano joga koI mahApuNya thayo tenuM mAhAsya apAra che. game te gati thAya to paNa jo zaraNa che to avazya mokSe laI jaze. A kALamAM AvA puruSa maLyA te ahobhAgya ! eka vacana paNa kharA hRdayathI ArAghe tenuM kalyANa thaze. puruSArtha karavo joIe. AtmAnI dAjha rAkhI satparuSa para prema vaghAre, tema tema bogha pariName. paraMtu mane satparuSanuM mAhAbhya lAgyuM nathI tethI paramapremano eka aMza paNa mArAmAM nathI. temanAM vacana sAMbhaLI ullAsabhAva, sneha Ave tema thatuM nathI. lagnanAM gIta gAtAM utsAhamAM ghAMTo besADI de tevo utsAha paramArthabhaktimAM nathI. saMsArano sneha palaTAIne bhagavAna pratye thavo joIe. te apUrva sneha pragaTe to sAcI agnino eka taNakho jema badhuM rU bALI mUke, tema eka aMza sneha Ave to baghAM karmo bALI nAkhe ! mAthe anaMtakALanAM karmorUpI bojo che. ghaNuM kAma karavAnuM che te mATe parama prabhAva-baLa joIe te nathI. siMhano zikAra karavA jatAM sasalAthI bIe te kema pAlave ? tema saMsAranAM baMdhano toDavA baLa, himmata, puruSArtha joIe te nathI. 1. juo patrasughA patra naM. 561 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadguru bhakti rahasya acalarUpa Asakti nahi, nahIM virahano tApa; kathA alabha tuja premanI, nahi teno paritApa. 7 AtmasvarUpa pAmavA mATe satata icchA, laganI, raTaNa lAgavuM joIe tevI Asakti mArAmAM nathI. kSaNika vastuomAM Asakti che. "jaisI prIti harAmakI taisI hara para hoya, calyo jAya vaikuMThameM, pallo na pakare koya." vaLI virahamAM dukha thavuM joIe, jhaMkhanA rahevI joIe te paNa nathI. kRpALudeve prabhuzrIjIne lakhyuM hatuM ke "virahamAM paNa kalyANa che." virahamAM paNa jo satparuSa vizeSa sAMbhare ne prema vardhamAna thAya to hitakArI che. paNa tevo virahAgnino tApa lAgavo joIe. vaLI tArI sarva jIvo pratye atyaMta karuNA, alaukika prIti che. "kone tAruM ne kone pAra utAruM !" evI niSkAraNa karuNA che. je tIrthakaro tathA jJAnIo mokSe gayA che temaNe parama premathI potAne tathA parane tAravA bhAre puruSArtha karyo che. niraMtara pramAdarahitapaNe puruSArtha karI sarva kaSTone sahana karIne pote mokSe gayA ne sAthe keTalAyane tAryA! te ekatAra tanmaya prIti athavA AvezapUrNa bhaktinI kathA paNa vicAravI sAMbhaLavI A kALamAM durlabha thaI paDI che. te mATe kheda thavo joIe te thato nathI. bhaktimArga praveza nahi, nahIM bhajana draDha bhAna; samaja nahIM nija gharmanI, nahi zubha deze sthAna. 8 AtmAnA zuddha svarUpane pAmavA bhakti e mukhya sAghana che. AtmArthe vAMcavuM, vicAravuM, bogha sAMbhaLavo, jJAna, dhyAna e sarva bhakti che. te bhaktino raMga kyAre lAge ke deha te huM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha nahIM, huM AtmA chuM ema samajAya to paramAM prIti che tyAMthI pharIne AtmasvarUpa pratye athavA satparuSa je te lakSa karAve che temanA pratye prema, bahumAna, bhakti pragaTe. jemaNe AtmAno lakSa karAvyo ane AtmAne sarva duHkhathI mukta karavAmAM je nimitta che evA jJAnI guru pratye ananya bhakti jAge. zAstramAM bhaktinA nava bheda batAvyA che. "zravaNa, kIrtana, ciMtavana, sevana, vaMdana, dhyAna; laghutA, samatA, ekatA, navadhA bhakti pramANa." - zrI banArasIdAsa temAM ekatA-sadgurunuM zuddha svarUpa ne potAnuM zuddha svarUpa be eka ja che evo anubhava thAya tyAM parAbhakti che. AtmAnuM darzana jJAna sukha pragaTe che. kahyuM che ke "bhagavat mukti ApavAmAM kRpaNa nathI, paNa bhakti ApavAmAM kRpaNa che." ahIM bhakti eTale AtmasvarUpa gharmano mArga, te pAmavo durlabha che. te paramArtha pratye, satparuSa pratye yathArtha prema pragaTe to ja pamAya che. evA bhaktAtmA satyaruSanA saMgathI bhaktino raMga-AtmA pAmavAnI tAlAvelI lAge che. evI bhakti mArAmAM nathI. vaLI bhajana kIrtana stavanamAM dRDha lakSa-ekAgratA-tanmayapaNuM AvavuM joIe te paNa AvatuM nathI. manuSyabhava pAmIne mAre zuM karI levAnuM che ? teno spaSTa khyAla paNa nathI. gharma athavA kartavya zuM che? tenI samajaNa nathI, tethI bIjI vastumAM rokAI rahyo chuM. satsaMganA kSetramAM AtmAnI vAta thatI hoya tyAM evA vicAra jAge ane kartavyanI samajaNa paDe. paraMtu tevA uttama sthaLe rokAvAnuM banI zakatuM nathI. satsaMgano lAbha laI zakAto nathI. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadguru bhakti rahasya kALadoSa kaLithI thayo, nahi maryAdAgharma; toya nahIM vyAkuLatA, juo prabhu muja karma. 9 kaLikALane laIne gharmanI prApti durlabha che. te prApti thAya to paNa sAghanA karavI durlabha che. kSetrano prabhAva hoya tema kALano paNa prabhAva che. A kALamAM baghAM nimitto gharmane viparIta thAya tevAM che. nivRttinA sthaLe puruSano yoga hoya 1 juo patrasughA patra naM. 914 2. "zAstrone viSe A kALane anukrame kSINapaNA yogya kahyo che; ane te prakAre anukrame thayA kare che. e kSINapaNuM mukhya karIne paramArthasaMbaMdhInuM kahyuM che. je kALamAM atyaMta durlabhapaNe paramArthanI prApti thAya te kALa duSama kahevA yogya che; jo ke sarva kALane viSe paramArtha-prApti jenAthI thAya che, evA puruSono joga durlabha ja che, tathApi AvA kALane viSe to atyaMta durlabha hoya che. jIvonI paramArtha vRtti kSINapariNAmane pAmatI jatI hovAthI te pratye jJAnI puruSonA upadezanuM baLa ochuM thAya che, ane tethI paraMparAe te upadeza paNa kSINapaNAne pAme che, eTale paramArthamArga anukrame vyavaccheda thavAjoga kALa Ave che. A kALane viSe ane temAM paNa hamaNAM lagabhaganA seMkaDAthI manuSyanI paramArthavRtti bahu kSINapaNAne pAmI che, ane e vAta pratyakSa che. sahajAnaMda svAmInA vakhata sudhI manuSyomAM je saraLavRtti hatI, te ane AjanI saraLavRtti emAM moTo taphAvata thaI gayo che. tyAM sudhI manuSyonI vRttine viSe kaMI kaMI AjJAMkitapaNuM, paramArthanI icchA, ane te saMbaMghI nizcayamAM draDhatA e jevAM hatAM tevAM Aje nathI; tethI to Aje ghaNuM kSINapaNuM thayuM che, jo ke haju A kALamAM paramArthavRtti kevaLa vyavaccheda prApta thaI nathI, tema satparuSa rahita bhUmi thaI nathI, topaNa kALa te karatAM vadhAre viSama che, bahu viSama che, ema jANIe chIe." -zrImad rAjacaMdra (AMka 398) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 nityaniyamAdi pATha tyAM kALa kaMI naDato nathI. prabhuzrIjI hatA tyAre temanI samIpe cothA ArA jevuM lAgatuM. bogha ane bhaktithI AtmA Tharato. saMsAranuM vismaraNa thatuM. tema AvA viparIta kALamAM paNa jo jIva satparuSanI AjJA anusAra bhakti karavAno niyama kare, vrata tyAga dvArA maryAdA kare ne tene draDha rIte vaLagI rahe to gharmasAghana banI zake, ema maryAdA eTale AjJAArAdhanarUpa gharma jIvane bacAvI zake. satyaruSanI AjJAmAM lakSa rAkhe to pApa karato aTake. satparuSanI AjJArUpI aMkuza che, chatAM te aMkuzamAM vartAtuM nathI. niyamita gharmaArAghana karavA kahyuM che te thatuM nathI. te mATe vyAkuLatA-mujhavaNa thavI joIe te paNa thatI nathI. mArAM kevAM bhAre karma che ! kRpALudeve kahyuM che ke bhArekarmI jIvo A kALamAM avatare che. tethI gharmanI jijJAsA ghaTatI jAya, lokomAM vAhavAha kahevaDAvavA badhuM kare. paramArtha-AtmAnuM hita zAthI thAya e sUjhatuM nathI. niraMkuzatA vadhatI jAya che. mAbApanuM kahyuM na mAne to bhagavAnanuM kahevuM zuM vicAre? bhagavAna hatA e ja na mAne. zAstrone kalpanA mATe ane potAnI kalpanAe svacchede badhuM pravartana kare. bIjAM kAma ADe paramArtha mATe avakAza ja nathI. sevAne pratikULa che, te baMghana natha tyAga; deheMdriya mAne nahIM, kare bAhya para rAga. 10 sevA-sapuruSe je AjJA ApI che tenI ArAghanA eTale AtmAnI upAsanA thatI nathI. ALasa, UMgha, pramAda, vikathA Adi temAM puruSArtha karavA detAM nathI. deha ne iMdriyone arthe badhuM pravartana thAya che. khAvuM, pIvuM, haravuM, pharavuM, nAhavuM, ghovuM, Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadguru bhakti rahasya 11 UMghavuM, jovuM, sUMghavuM, sAMbhaLavuM vagere deha ne iMdriyanAM kAryomAMthI AtmAne potAnuM hita karavAno avakAza ja maLato nathI; dehane rAjA banAvI dIdho che ne AtmA nokara thaI gayo che. AtmA sukhI che ke du:khI ? te vicAravAno paNa vakhata nathI. mRtyu pachI potAnI zI gati thaze e saMbhALa levAtI nathI. AtmArthe kaMI puruSArtha thato nathI. deha ane indriyathI prApta thatA bAhya padArtho che, temAM rAga karIne jIva karmabaMdha karI rahyo che. te bAhya pravRttithI nivartIne AtmAnA hitamAM joDAvA ahIM bodha karyo che. bAhyAtmA maTI aMtarAtmA thavA A 20 dohAmAM samajAvyuM che. mana-vRttine AtmArthamAM joDavAnAM sAdhana jevAM ke alpa AhAra, alpa vihAra, alpa nidrA, niyamita vAcA, niyamita kAyA ane anukULa sthAna ityAdi che. tethI mana AtmAne AdhIna thAya ne deha ne indriyone AtmArthe pravartAvI zakAya. paraMtu te paNa mArAthI banatuM nathI. tuja viyoga sphurato nathI, vacana nayana yama nAhIM; nahi udAsa anabhaktathI, tema gRhAdika mAMhIM. 11 huM deha ne indriyane vaza chuM, tyAM satpuruSa sivAya koI bacAve tema nathI. paraMtu temano mane viyoga che. koI priya janano ke hitastrIno viyoga thAya to ghaDI ghaDI sAMbhare. paraMtu vacana ne nayana dvArA vRtti bahAra pharatI hovAthI tevuM smaraNa paNa thatuM nathI. viyoga hoya chatAM citta tyAM lAgyuM hoya to tenuM ja raTaNa rahe ane najara sAme tenI ja mUrti dekhAya. je rIte 1 juo patrasudhA patra naM. 248,550 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 nityaniyamAdi pATha pravartatA te badhuM yAda Ave. paraMtu Amatema badhe joyA kare, nakAmuM baDabaDa bolyA kare to bhagavAna zI rIte sAMbhare ? vacanathI vera ke prIti thAya che, tethI bhava UbhA thAya. nayana paNa bAhya vastuo pratye rAgadveSa karAvI ghaNAM karma baMdhAve che tethI e banneno saMyama karavo joIe. satpuruSanA viyogamAM temanuM zaraNa laIne vacana nayanane smaraNa, kIrtana, darzanAdimAM rokavAM. bIjethI rokIne gupacupa AtmArtha sAdhI levo. lokaprasaMga ghaTADI AtmArthamAM lAgI rahevuM. vaLI je tArA bhakta nathI teo AsaktipUrvaka saMsAranI khaTapaTamAM lAgI rahyA che. temanA prasaMgamAM AvatAM tanmaya thaI jAuM chuM, tema na karatAM te pratye udAsabhAva, upekSAbhAva rahevo joIe. temaja gRhakuTuMba AdinAM kAryo ghaNAM AnaMda sAthe karuM chuM. paraMtu temAM mArApaNuM karavAthI AtmAne baMghana karI duHkhamAM laI jaze ema samajI tyAM paNa udAsa rahevuM joIe. jJAnI gRhavAsane bhAlA samAna ane kuTuMbanAM kAryane kALa eTale mRtyu samAna jANe che ! tema mane thatuM nathI. nakAmI vAtomAM vakhata kADhI nAkhe. arIsAmAM joIne kalAka khoTI thAya ! gharanAM kAryamAM jarUra pUrato vakhata ApI deha pAse bhakti, dharmadhyAna vagere kAma karAvavuM. AtmArthe bane teTaluM khoTI thavuM. ahaMbhAvathI rahita nahi, svadharma saMcaya nAhIM; nI nivRtti nirmaLapaNe, anya dharmanI kAMI. 12 bhagavAna yAda Ave to bhagavAnanuM mAhAtmya lAge. tene badale huM kema vakhaNAuM, kema sAro dekhAuM ema aMhabhAva rahe che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 zrI sadaguru bhakti rahasya janmathI ja ahaMbhAvano abhyAsa thavA mAMDe che. potAnuM svarUpa visArIne jyAM janmyo tyAMnI paristhitimAM mArApaNuM thaI jAya che. deha te huM, mAruM A nAma, A mArAM sagAM, A mAruM gAma, A mAruM ghara vagere je je saMyogo prApta thAya temAM eTalo bagho ahaMbhAva ne mamatvabhAva thaI jAya che ke niraMtara tenA ja saMkalpavikalpa thayA kare che. A viparIta samajaNa che te ja mithyAtva che. paravastumAM ahaMbhAva mamatvabhAva thaI gayo che te dUra thAya to samakita jAge; ne huM dehAdithI bhinna AtmasvarUpa chuM te manAya, paraMtu atyAre to svapnAnI sRSTimAM gUMcavAI javAya tema moharUpa nidrAthI utpanna thayelA A saMsArarUpa svapnAmAM ekAkAra thaIne duHkhI thaI rahyo chuM. paraMtu tyAM lakSa phare ke huM A nahIM, huM to zAzvata chuM, hAla mAnuM chuM te avasthA to thoDA kALa mATe che, to jAgRta thAya. "Upaje moha vikalpathI, samasta A saMsAra; aMtarmukha avalokatAM, vilaya thatAM nahi vAra." prabhuzrIjI kahetA ke tuM vANiyo nahIM, brAhmaNa nahIM, strI nahIM, puruSa nahIM, gharaDo nahIM, juvAna nahIM. e para vicAra kare to bhUla samajAya. sapuruSa rAtadivasa AtmAnA puruSArthamAM rahe che to ApaNe keTalo puruSArtha karavo joIe ? satparuSe bogha karyo hoya ane AjJA ApI hoya te niraMtara vicAre, hRdayamAM kotarI rAkhe. vedanA Ave, saMjogo viparIta hoya to paNa bhulAya nahIM, to te svagharmasaMcaya karyo kahevAya. gharma mana, vacana ne kAyAthI ArAdhe; te pote karavuM, anya pAse karAvavuM ke koI karatuM hoya to Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 nityaniyamAdi pATha tene sAruM kahevuM--anumodanA karavI ema nava prakAre dharmabhAvanA vardhamAna thAya che. bIjI vAta karavA karatAM gharmanI, satsaMganI vAta karIe to lAbha thAya. cothA ArAmAM satpuruSo ghaNA vicaratA tethI temano bodha pAmavo sulabha hato. A kALamAM to mahA puNya hoya tene kvacit maLe. mATe je AjJA, bodha vagere prApta thayuM hoya tene atyaMta durlabha samajI ArAghavuM. niraMtara lakSa rAkhI poSavuM. jema ke eka zeTha vRddha thayA hatA temaNe eka divasa sagAM vagerene potAne tyAM ekatra karyAM ane potAnA cAra chokarAonI vahuo hatI temane bolAvIne darekane DAMgaranA pAMca pAMca dANA ApyA. temAM sahuthI moTI hatI teNe vicAryuM ke DosAnuM magaja khasI gayuM che tethI badhAnI vacce kaMI dAgIno ke kImatI cIja ApavAne badale AvA dANA ApyA ema vicArI teNe te pheMkI dIdhA. bIjIe vicAryuM ke dANA to khAvA mATe hoya ema vicArI choDAM ukheDIne khAI gaI. trIjIe vicAryuM ke sasarAjIe dANA ApyA che te nakAmA to nahIM hoya, koI vAra kAma lAgaze ema vicArI DAbalImAM sAcavIne saMgharI rAkhyA. cothI sahuthI nAnI vahu hatI te bahu vicakSaNa hatI. teNe te pAMca dANA potAne piyera mokalI tene vavarAvyA. navA dANA thayA tenAthI bIje varSe pharI khetI karAvI. ema pAMca varSa karAvyuM tethI ghaNAM gADAM bharAya eTalI DAMgara thaI. pAMca varSa pachI zeThe pharIthI badhAMnI vacce bolAvI dANAnuM zuM karyuM hatuM te pUchyuM. be jaNIe potAnI vAta kahI. trIjIe pote saMgharelA dANA lAvIne batAvyA ane cothI vahue kahyuM ke te dANA lAvavA to ghaNAM gADAM joIze. pachI te mujaba potAne piyerathI gADAM ne gADAM Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 zrI sadguru bhakti rahasya bharIne dANA ApyA. AthI zeThe tene gharanI tijorI soMpI. jeNe dANA sAcavI rAkhyA hatA tene gharanI bIjI dekharekha soMpI. je khAI gaI hatI tene rasoDAnuM kAma soMpyuM. ane jeNe dANA pheMkI dIdhA hatA tene sAphasUpha karavAnuM kAma soMpyuM. A parathI samajavAnuM ke puruSa pAsethI AtmAnI vAta maLI hoya tene visArI na mUkatAM saMgharavI ane jeTalo bane teTalo puruSArtha karI AtmArUpI gharmavRkSane vardhamAna karavuM. prathama samakita-zraddhA thAya pachI svagharmasaMcaya thaI zake. satparuSa dvArA maLelI AjJA ArAghe to te samakita thavAnuM baLavAna kAraNa che. zAstramAM gharma cAra prakAre kahyo che. (1) ahiMsA gharma (2) svarUpa-ciMtavanarUpa gharma (3) ratnatraya eTale jJAnadarzanacAritrarUpa gharma (4) kSamA Adi daza lakSaNarUpa gharma. A pramANe samajIne gharma ArAdhe tethI AtmAnuM svarUpa samajAya ane AtmAnA guNo dayA, zAMti, samatA, kSamA Adi che, te pragaTa thAya. e rIte AtmagharmanI vRddhi thatAM saMsAranI vAsanA dUra thAya tyAre saMsAranA padArthothI nivarte. paraMtu jJAnI na maLe tyAM sudhI kharo gharma zuM te samajAtuM nathI. laukika rIte aneka mAnyatAo thaI gaI hoya che. japa tapa vagere ghaNuM kare ane mAne ke huM gharma karuM chuM, paraMtu tyAM vAsanA saMsAranI hoya tethI saMsAranI ja vRddhi kare. laukika vicAro tyAgIne sapuruSanI vAta para lakSa Ape te AtmAno lakSa thAya. jagatamAM gharma ghaNA kare che, paraMtu tyAM jJAna kema thatuM nathI? pote paNa atyAra sughI gharma aneka rIte karyo haze chatAM Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 nityaniyamAdi pATha saMsArathI mukta kema na thayo? kaI bhUla rahI gaI? e vicAre to puruSanuM kaheluM mAnya thAya. prabhuzrIjI kahetA ke cokhkho thaIne Ava. kAmaghaMghA, mAna-pratiSThA, gharakuTuMbamAM pratibaMdha thaI gayo che. AtmA sivAyanI sarva prakAranI vAsanA choDavI joIe. badhethI nivarta-vairAgya pAme to AtmA zuddha thAya ne samakti pragaTe. ema anaMta prakArathI, sAghana rahita huMya; nahIM eka saguNa paNa, mukha batAvuM zuMya ? 13 saMsArathI taravA mATe aneka sAghano che temAMnAM mukhya uparanI gAthAomAM varNavyAM che. A sAghano roja vicArI ArAghavAnAM che. saMsAramAM jIvane baMdhAvAnAM kAraNo aneka che tema chUTavAnAM upAyo paNa aneka che. je jIvo mokSe gayA che te A sAghano ArAghIne mukta thayA che. paraMtu mArAthI to haju eka paNa sAghana yathArtha rIte thayuM nathI. vaLI AtmAnA anaMta guNo che te karmane laIne avarAI gayA che. jyAM sughI mithyAtva TaLIne samakita-AtmajJAna na thAya tyAM sudhI sat--AtmAno kharo guNa eke pragaTyo na kahevAya. dayA, zAMti, kSamA vagerene to haju oLakhyA paNa nathI. mithyAtva avasthAnA guNo paNa paribhramaNanAM kAraNa che tethI pAparUpa ja che, avaguNa che. ema mArAmAM pAtratA nathI tethI he bhagavAna ! ApanI sanmukha AvatAM paNa zaramAuM chuM. mArAmAM eka guNa nathI ane Apa sarvaguNasaMpanna cho to ApanI sanmukha AvavAnI dhRSTatA zI rIte karuM ? Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadguru bhakti rahasya kevaLa karuNA-mUrti cho, dInabaMdhu dananAtha; pApI parama anAtha chuM, graho prabhujI hAtha. 14 chatAM huM tamArI samakSa Ubho rahevAnI himmata karuM chuM kAraNake tame sAkSAt karuNArUpa cho, dIna-rAMkanA baMdhu cho, nAtha cho. je namra garIba thaIne zaraNe Ave tene tame vinA vilaMbe sahAya karo cho. to he prabhu! huM mahA pApI ne atyaMta nirAdhAra chuM. saMsAramAM ApanA sivAya mAruM koI nathI. anAdi kALathI saMsArarUpI kUvAmAM huM paDyo chuM. temAMthI bahAra kADhavA mArA para kRpAdraSTi karo. athavA "graho prabhujI hAtha' eTale ApanA bogharUpI hAthathI mane tAro. satyaruSanA boghanuM avalaMbana pakaDI rAkhe to viSayavikAra ane pApothI jIva pAcho vaLe. tene vicAra Ave ke A to baMghananAM kAraNo che ne mAre to mokSe javuM che. puruSa karuNAne laIne bogha kare che. temAMno eka zabda paNa pakaDAze to saMsArathI bacAze. jJAnInAM vacano evAM baLavALAM hoya che ke paccIsa varSa zAstrAbhyAsa karatAM na samajAya te satparuSanA yogathI thoDA vakhatamAM prApta thAya ! anaMta kALathI AthaDyo, vinA bhAna bhagavAna; sevyA nahi guru saMtane, mUkyuM nahi abhimAna. 15 A duHkharUpa saMsAramAM ajJAnapaNe huM kyArathI AthaDuM chuM? teno vicAra karatAM kaMI cheDo hAtha lAgato nathI arthAtu anAdikALathI e ja sthitimAM chuM ! karmane AdhIna janmamaraNa karuM chuM. he bhagavAna huM parAdhInapaNe saMsAramAM rakhaDI duHkhI duHkhI thaI rahyo chuM paraMtu mane sanuM bhAna thayuM nathI. saMta Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 nityaniyamAdi pATha athavA satparuSane oLakhANa thavuM e ja samakita che. anaMtakALathI bhramaNa karatAM chUTavA mATe prayatno karyA haze paraMtu te sAcA jJAnInI AjJAe na thayA. jJAnIno joga kvacit thayo tyAre saMsAra pratye vairAgya na thayo, tethI temanA kahyA pramANe na varyo. parane potAnuM mAnavArUpa abhimAna mukAyuM nahIM. jJAnI saMta maLyA temanI guru tarIke ArAghanA karI nahIM. sRSTimAM jJAnI to anaMta thayA che ne thaze te saghaLA pUjya che; paraMtu je jJAnI saMta bogha ApI jJAna pamADyuM te guru che. temanI sevA sarvArpaNapaNe AjJA-ArAghanapUrvaka karavI joIe, e rIte gurusevA meM karI nathI. saMta caraNa Azraya vinA, sAghana karyA aneka; pAra na tethI pAmiyo, Ugyo na aMza viveka. 16 sadgurunI AjJA sivAya potAnI meLe athavA kugurunA avalaMbane japa, tapa, zrAvakapaNuM, dIkSA vagere sAghano karyA, te sakriyA hovA chatAM saMsAramAM ja rakhaDAvanArI thaI, kAraNake tethI viveka eTale svaparano bheda athavA samakita, teno aMza paNa Avyo nahIM. Atmahita zuM che? te zI rIte thAya ? tenI jarA paNa samajaNa paDI nahIM. mAre A ja karavAnuM che evI samajaNapUrvakanI sAcI zraddhA na AvI. satya, asatya, hita, ahita, kartavya, akartavya vagereno leza paNa viveka thayo nahIM. sahu sAghana baMghana thayAM, rahyo na koI upAya; satsAghana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya? 17 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 haju jANyuM nathI kemake zAstramAM rahyo che. zrI sadguru bhakti rahasya 19 gharma mATe jeTalAM sAdhano maLI AvyAM te baghAM karyA, paraMtu te baghAM sAghano AtmAne saMsAramAMthI mukta karavAne badale baMghana karanArAM nIvaDyAM. asat sAghana hovAthI zubhAzubha baMgha karI saMsAra vaghAranArAM thayAM. have mArI samaja pramANe to eke upAya bAkI rahyo nathI. chatAM AtmAne mukta kare evuM sat sAghana zuM te haju jANyuM nathI. zAstramAM kahyuM che te badhuM karI cUkyo paNa mArga hAtha na lAgyo; kemake zAstramAM to mArga kahyo che paNa marma kahyo nathI. marma to satparuSanA aMtaramAM rahyo che. te marma samajavo bAkI rahyo che. te satparuSanI bhakti dvArA samajAya. satparuSe Acaryo te gharma, bhaktithI "sapuruSanA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa draSTigocara thaI anya svaccheda maTe ane saheje Atmabogha thAya." (cha padano patra) jJAnI AtmAnA upayogamAM rahe che tethI temane bIjuM pravartana karatAM paNa saMvara che. AsravamAM saMvara che. saMvara eTale AtmAmAM upayoga rahe tethI karmabaMghana thatAM aTake, te jethI thAya e satsAdhana. te jJAnInI aMtarcaryA oLakhatAM samajAya, tyAre pote ArAdhI zake. kRpALudeva jJAnI hatA kAraNa ke teo ghaNI vikaTa upAdhio chatAM nirlepapaNe AtmasvarUpamAM ja sthira rahetA. e AzcaryakArI dazA samajavA bhakti joIe. prabhu prabhu laya lAgI nahIM, paDyo na sadguru pAya; dIThA nahi nija doSa to, tarike koNa upAya ? 18 bALaka haTha le to je mAge te sivAya bIjI game tevI kImatI vastuthI paNa na mAne tema jJAnIe kahyuM te ja karavuM evI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 nityaniyamAdi pATha raDha lAge. prabhu-AtmAnuM zuddha svarUpa, te pAmavA sivAya bIjuM kiMI na game. bIjAM sarva kAryo pratye vairAgya Ave. svAbhAvika upazama eTale saheje kaSAyanI maMdatA thAya. mAtra AtmAnI ja jhUraNA thAya ke AtmA jANyA sivAya jIvavuM nathI. ema maraNiyo thAya tyAre mithyAtva khase evuM che. sAmAnya vratAdithI kaMI na bane. paraMtu tevI laya lAgavA mATe prathama sadgurunI upAsanA karavI paDe. prabhune pAmavA gurukRpA joIe. namaskArAdithI vinaya karavo joIe. namratA na Ave tyAM sudhI potAnA doSo jaNAya nahIM. sagurunA yogathI temanA guNo samajAtAM potAnA doSo jaNAya che. doSa dekhAya tyAre te kADhavAno prayatna kare. kAMTo khUMce to kADhI nAkhe tema. rAgadveSarUpI anaMta doSo che paraMtu tenI khabara nathI. ajJAnane laIne nirAMte UMghe che. sadguru tene jagADe che. jAge pachI puruSArtha Adare. prabhuzrIjI kahetA ke jAgyA tyAMthI savAra. saguruno yoga thayA agAu paNa jIve avyaktapaNe bhagavAnane, sane jANavAnI bhAvanA sevI hoya che; tenA phaLarUpa manuSyabhava, satparuSano joga vagere maLe che. vaLI saMsAramAM roga, maraNa vagere du:khanA prasaMgomAM kalyANa karavAnA bhAva thAya che, tevAmAM sAruM nimitta maLI jAya to AtmA baLavAna thaI AgaLa vadhe, paraMtu tenuM nimitta na bane to pharI bIjA prasaMgo lagna vagerenA AvatAM Avelo vairAgya tadana jato rahe che, bhulAI jAya che. keTalAka loko vairAgyanI dhUnamAM jaMgalamAM ke himAlaya jevA parvatanI guphAmAM jatA rahI ekAMta seve che, paraMtu tyAM paNa pariNAma badalAtAM game te vastumAM pharI Asakta thaI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 zrI sadguru bhakti rahasya jAya che. jemake bharatajI yoga sAghatAM haraNInA baccAmAM moha pAmI baMdhAyA. AtmaprApti mATe tIvra bhAva thayo hoya te vakhate sadguru maLe ne upadeza grahaNa kare to vairAgya vadhe. satparuSano yoga thayo, bogha maLyo, to pachI svaccheda mUkavo joIe. bIjI baghI icchAo choDIne sadgurune zaraNe rahevuM joIe. potAnA doSa oLakhI dUra karIne pAtratA lAvavI joIe. potAnA doSa jue nahIM ane anyanA doSo jovAmAM khoTI thAya to maLelo yoga vRthA jAya. mATe satsaMgamAM potAnA doSa kADhavA kamara kasavI joIe. AtmA pAmavA mATe laganI lAge, sadgurunI AjJAe vartAya ane potAnA doSo dUra karavAmAM puruSArtha thAya to AtmaprApti thAya. taravA mATe A sivAya bIjo koI upAya nathI. Avo yoga mahA durlabha che te vRthA gayo to pharI maLavo muzkela che. aghamAghama aghiko patita, sakaLa jagatamAM huMya; e nizcaya AvyA vinA, sAghana karaze zuMya ? 19 jIva potAnA doSo vicAre, abhimAna mUke to puruSArtha karI zake. rAgadveSa ane ajJAnane vaza samaye samaye anaMta karma bAMdhI rahyo che. jagatamAM je doSo dekhAya che te badhAya meM paribhramaNa karatAM karyA che, ane haju nahIM cetAya to anaMta paribhramaNa karavuM paDaze. eka AtmA mAro che. chatAM paramAM ahaMndu mamatva thaI gayuM che ane gADha karmane lIghe AtmAnI anaMta zaktio avarAI gaI che. mAre doSe mane baMghana che. te sarva karma baMghanano kartA huM ja anaMta kALathI anaMta doSonuM ghara 1 juo patrasughA patra naM. 561 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 nityaniyamAdi pATha banI rahyo chuM. doSo karavA ane tenuM abhimAna karavuM e adhamAdhamanuM lakSaNa che. tema huM mAruM svarUpa bhUlIne karmarUpI doSathI prApta thayela kuLa, rUpa, baLa, vidyA, dhana, saMpatti vagere bAhya sAmagrImAM abhimAna karyA karuM chuM. upadeza sAMbhaLavA chatAM paNa huM mArA doSo choDato nathI mATe AkhA jagatamAM mArA jevo koI adhama-pApI nathI. koInI pAse thoDA paisA hoya ane mAne ke mArI pAse pUratuM che to vadhAre kamAvA prayatna na thaI zake. mArI pAse kaMI nathI, ghaNuM meLavavuM che ema vicAre to mahenata kare. te pramANe potAnA doSo vicArI abhimAna mUke to AtmAnA anaMta guNo satsukha vagere meLavavA puruSArtha karI zake. jIva anAdi kALathI bhikhArI jevo che. mATe have AtmA prApta karavAnI sAmagrI maLI to cetI javuM. abhimAna mUkIne puruSArtha na kare to sAdhano maLyAM che te vRthA jAya ane jema UMcethI paDelo vadhu pachaDAya tema saMsAramAM dIrgha kALa rakhaDe. paDI paDI tuja padapaMkaje, pharI pharI mAguM e ja; sadguru saMta svarUpa tuja, e dRDhatA karI de ja. 20 badhA doSo dUra thavAno upAya sadgurunuM zaraNa che. "mAnAdika zatru mahA, nija chaMde na marAya; jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya.' (Atmasiddhi gAthA 18) tethI paramAtmAne pharI pharI namaskAra karIne vAraMvAra e ja mAguM chuM. te zuM ? sadgurumAM dRDha zraddhA. vaLI sadguru saMtamAM ne "1 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadguru bhakti rahasya 23 he prabhu ! tArAmAM bheda mAnuM nahIM. AtmajJAnI sadguru e tArArUpa ja che ema niHzaMkapaNe mAnuM ane temane zaraNe rahuM. "satpuruSamAM ja paramezvarabuddhi ene jJAnIoe paramadharma kahyo che ane e buddhi parama dainyatva sUcave che. jethI sarva prANI viSe potAnuM dAsatva manAya che ane parama jogyatAnI prApti hoya che." (AMka 254) satpuruSa pratye paramezvarabuddhi thaI parama bhaktibhAva, zaraNabhAva jAge tyAre samakita thAya che. sadgurunA caraNanI sevAthI ja paramAtmAnI prApti thAya che ema dRDha zradghA thAya eTaluM mAguM chuM. Ama paramAtmA pratye prArthanA karIne mAgyuM ke sAcA sadgurunI prApti ane temanA pratye dRDha zradghA thAya evI kRpA kara. maMgalamULa sadgurucaraNa, muja manamAM ho sthira; vigha have huM nahi gaNuM, vase hRdayamAM vIra. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 2 OM sat zuM sAdhana bAkI rahyuM ! kaivalyabIja zuM ? (toTaka chaMda) yama niyama saMjama Apa kiyo, puni tyAga birAga athAga lahyo; vanavAsa liyo mukha mauna rahyo, dRDha Asana padma lagAya diyo. 1 yama--AkhA jIvana mATe je vrata levAmAM Ave te. jemake pAMca aNuvrata ke mahAvrata. temAM kvacit AgAra rAkhavo paDe kemake pUrNapaNe sarva vakhate na paLe, paNa prayatna tenI pUrNatAe pahoMcavA mATe hoya. niyama-je thoDA vakhata mATe khAsa niyama karIe te. jemake eka mahino mAre amuka tyAga athavA Aje mauna che ke upavAsa che. vrata karatAM niyama vadhu pUrNa rIte pALavAnA hoya che, temAM apavAda na thavA de. jemake divrata te yama che ane dezAvakAzika vrata te niyamarUpe hoya che. ATha draSTimAM prathama pAMca mahAvratarUpI 1. ''bIjA ATha troTaka chaMda te sAthe anuprekSA karavA yogya che, ke jemAM A jIvane zuM AcaravuM bAkI che, ane je je paramArthane nAme AcaraNa karyAM te atyAra sughI vRthA thayAM, ne te AcaraNane viSe mithyAgraha che te nivRtta karavAno bodha kahyo che, te paNa anuprekSA karatAM jIvane puruSArtha-vizeSano hetu che. '' (zrImad rAjacaMdra AMka 534) Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM sAdhana bAkI rahyuM ! yama Ave ema kahyuM che. bIjI sRSTimAM niyama paMca--zauca, saMtoSa, tapa, svAdhyAya ne IzvaranuM ghyAna--Ave che ema kahyuM che. 25 saMyama--pAMca indriya ne chaThThA mananA nigraharUpa ema cha prakAre ane chakAya jIvanI rakSA maLI bAra prakAre pALe. tyAga ne vairAgyamAM zo phera ? tyAga eTale koI bAhya vastu athavA aMtaranA vibhAva bhAvane choDavA te. ane vairAgya eTale vi+rAga=rAga nahIM te, eTale Asaktirahita thavuM. vastu choDe paNa Asakti rahe ema bane. jo Asakti eTale rAgane dUra kare to ja te vastuno tyAga Take. tethI Asakti che tyAM sudhI kharo tyAga nathI. tyAga ane vairAgya utkRSTa rIte badhAM vakhANe tevo karyo. badhuM choDIne jaMgalamAM ekalo taddana maunapaNe rahyo. chatAM jJAna na hatuM tyAM sudhI saMkalpavikalparUpa aMtarvAcA to hoya ja. vairAgya paNa uparano ja hoya, kAraNake jJAnagarbhita nathI. vaLI kahe che ke padmAsana evuM dRDha lagAvyuM ke caLe nahIM. manapauna nirodha svabodha kiyo, haThajoga prayoga su tAra bhayo; japa bheda jape tapa tyA~ hi tape, uraseMhi udAauM lahI sarpe. 2 1. tyAga--AtmapariNAmathI jeTalo anya padArthano tAdAtmyaadhyAsa nivartavo tene zrI jina 'tyAga' kahe che.'' --zrImad rAjacaMdra AMka 569 vairAgya--'gRkuTuMbAdi bhAvane viSe anAsakta buddhi thavI te --zrImad rAjacaMdra AMka 506 'vairAgya' che.'' Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 nityaniyamAdi pATha mananI vRttiono nirogha karI, sthiratA karI tathA pavana eTale zvAsocchavAsa, tene rokavAno abhyAsa karyo. yoganAM ATha aMga yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna ne samAdhi che. e baghAM mithyAdraSTi paNa kare che. paraMtu sUkSmabogha-AtmajJAna na hovAthI phaLadAyI thatAM nathI. mana ane prANane rokIne AtmAno vicAra karyo. svabogha- pote koNa che ? potAnuM svarUpa zuM che? te jANavA dhyAna vagere paNa karyA. ema jIve svarUpano vicAra aneka vAra karyo, paraMtu temAM bhUla ja AvI. AtmAne jevo ciMtave tevo jaNAya. "AtmasvarUpano nirNaya thavAmAM anAdithI jIvanI bhUla thatI AvI che." (AMka 568) AtmAnuM je jJAna thayuM te bhUlavALuM, avaLuM hatuM, mithyA hatuM; chatAM teNe ema mAnyuM ke mane svabogha thayo che. evI kalpanA karI ema ahIM kahevuM che. tyAra pachI mana vacana kAyAnI pravRttine vaza karavA aneka upAyo, haThayoganA prayogo ugra kaSTa ApanArA karyA. aneka prakAranI sAghanAo AdarI temAM ekadhyAnapaNe lAgI rahyo. maMtro aneka jAtanA che. tene japavAnA bheda paNa aneka che. jemake amuka saMkhyAmAM, amuka vakhate, amuka dravya sahita japavA. te rIte ghaNAM prakAranA maMtro ghaNA prakAre japyA. aneka jAtanI tapazcaryA paNa aneka rIte ArAghI. manathI sarva padArtha tarapha vairAgya ghAraNa karyo. kaMI game nahIMkhAvuM, pIvuM, paheravuM, oDhavuM vagere. jIvana para pUro vairAgya Avyo. saMsAramAM kaMI sAra nathI ema paNa lAgyuM. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM sAghana bAkI rahyuM! 27 saba zAsanake naya ghAroM hiye, matamaMDana khaMDana bheda liye; vaha sAghana bAra anaMta kiyo, tadapi kachu hAtha hajuM na paryo. 3 aneka prakAranAM zAstro che. jemake caraNAnuyoga, karaNAnuyoga, gharmakathAnuyoga vagere. te sarva zAstrone tenA nayapUrvaka eTale nizcaya ane vyavahAranayanI apekSAnI samajaNapUrvaka zIkhyo, samajyo. tethI mata kema sthApita karavA ne uthApavA tenuM rahasya jANyuM. e rIte aneka gharmamato sthApita karyA tema ja aneka gharmamato ukheDI nAkhyA. jemake mahAvIra svAmInA pUrva bhavomAM thayuM hatuM. A baghAM sAghane jIve anAdi kALathI aneka utsarpiNIavasarpiNImAM bhamatAM anekAneka vakhata bAra vAra) karyA che, chatAM tene haju tenuM phaLa kaMI prApta thayuM nathI. gharma sAghano karyA paNa gharma na pAmyo. aba karyo ne bicArata hai manameM, kachu aura rahA una sAghanaseM? bina sazuru koya na bheda lahe; mukha Agala hai kaha bAta kahe ? 4 jJAnI kahe che ke have thobha! ne vicAra ke e sAghano saphaLa kema na thayAM? zuM bAkI rahI gayuM? to ke guru vinA jJAna nathI. marma to sadgurunA aMtaramAM rahyo che. te batAve, samajAve tyAre samajAya tema che. sarunI sahAya vinA potAnI meLe svacchede koIne gharmanuM rahasya prApta thatuM nathI. kAraNa te AtmAne mUkIne Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 nityaniyamAdi pATha paramAM ja zodhe che. bAhya ArAghanA ane sAghanone gharma mAne che. jyAre sadguru maLe to kahe ke gharma e to tAruM mULa svarUpa ja che. satu e to pAse ja che, dUra nathI. tenI samajaNa sAcA saguru jemaNe pote sat prApta karyuM che temanA boghe Ave che. pAtratA ane sogha be maLe tyAre samajAya. karunA hama pAvata he tumakI; vaha bAta rahI suguru gamakI; palameM pragaTe mukha Agalarsa, jaba sadgurucarna suprema baseM. 5 sadguru kRpALudeva kahe che ke mane tamArA para parama dayA Ave che, tethI kahuM chuM ke satunI prApti to sugurugama eTale satugurugama arthAt AtmArUpa guru jyAre yathArtha vicAre ne samaje tyAre thAya che. nizcayanayathI AtmA ja AtmAno guru che. ene jyAre potAnI dAjha Avaze tyAre sadguruno bogha grahaNa karI tenI AjJAne AghAre potAne jANavAno puruSArtha karaze. samajaze tyAre kAma thaze. bogha maLyo te samajavo joIe, Azaya samajI ArAghavo joIe. e rIte kharo khapI banIne je sadgurunI AzAne ArAghaze te sahajamAM AtmajJAna-samakita pAmaze. paraMtu te kyAre bane? ananya prema Ave, sarvane bALIne bhasma kare evo premarUpa agni, temAM jhaMpalAve tyAre. bIjI kaMI apekSA na rAkhatAM saghaLethI prItine saMkelIne te ekamAM ja tanmaya bane. te mUrtino eka samayano paNa viraha tene maraNa tulya lAge. te koI bIjA prakAranI prIti nahIM paraMtu suprema eTale AtmAnuM zuddha paramAtmasvarUpa te pratye ekatAra bhakti. te jAge tyAre AtmAnuM Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM sAghana bAkI rahyuM! 29 darzana thAya. vaLI tevI ananya prIti sadgurunA caraNamAM sthirapaNe TakavI joIe. vRtti kSaNa paNa bIje na jatAM tyAM ja vase (barse). AtmAthI vizeSa prItinuM sthAna tene na hoya. bIjA sarva pratye svAbhAvikapaNe vairAgya Ave. prema prIti icchA to te svarUpamAM ja sthira rahe. vRtti tyAM ja lAgI rahe tyAre AtmA pragaTa jaNAya. vRttine bahAra jatI rokIne AtmAmAM joDavI e ja puruSArtha che. te to pote vicAre ne kare tyAre thAya. jJAnI puruSanuM zaraNuM haze to ja te banI zakaze. bhakti prema sadgurunA AtmasthiratArUpa zuddha svarUpamAM zuddhapaNe vase- joDAya to tarata zuddha AtmAno anubhava pragaTe. tanaseM, manameM, ghanameM, sabase, gurudevakI Ana svaAtma base, taba kAraja siddha bane apano, rasa amRta pAhi prema ghano. 6 jIve prema bIje verI nAkhyo che. tanamAM, ghanamAM, manamAM ane bIjI saMsAranI aneka vastuomAM. te sarvathI aghikapaNe potAnI sarva zaktithI prema sadgurumAM joDe. sadguru to nispRha che. tethI teo ApaNI pAse kaMI mAgatA nathI. mAtra ApaNA hita mATe temaNe karelI AjJA kharA premathI ArAghavAnI che. temanI AjJA e ja sarvasva mAnI hRdayamAM vicAre. hara paLe te ArAghavAnuM lakSa rAkhe, bhUle nahIM. draDhapaNe aMtaramAM ghAraNa kare. tyAre ja kAryanI saphaLatA thAya. satparuSa je amRtarasanA sAgara che temanI prApti thAya ane temano prema kRpAdraSTi avazya pAme. AjJA ArAze tyAre jJAnInI kRpA pamAya. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haO nityaniyamAdi pATha vaha satya suthA darazAvahiMge, caturAMgula he hRgase milahe; rasa deva niraMjana ko pivahI, gahi joga juga juga so jivahI. 7 te kRpAdraSTi che te ja satya sukha ke jeno aMta nathI, sughAamRta che tene oLakhAve che "caturAMgula he Dragase milahe" e lITIno artha prabhuzrIjI ghaNAne pUchatA, paNa pote kahetA nahIM. temaNe kRpALudevane artha pUchelo tyAre kRpALudeve kahyuM hatuM ke jyAre anubhava thaze tyAre te samajAze. eka rIte evo artha nIkaLe che ke catura puruSane AMgaLI karIne dizA batAve che tyAre te draga eTale samyagdarzanane jJAnInAM saMketane anusaratAM prApta kare che. milahe maLe che, prApta kare che. te AtmA kevo che ? rasasvarUpa che. raso hai saH ema upaniSamAM vAkya che. AtmAnubhavarUpa rasa pInAra koI viralA niraMjana deva eTale zuddha svarUpa AtmA che ke jeno joga grahInepAmIne jIva ajara amara thAya che. te padamAM anaMta kALa sthiti karI rahe che. samyakudraSTi jJAnI ane jJAnInA Azrita mokSamArgamAM ja rahe ne anukrame AgaLa vaghI mokSa prApta kare. "koI paNa tathArUpa jogane pAmIne jIvane eka kSaNa paNa aMtarbhedajAgRti thAya to tene mokSa vizeSa dUra nathI." (AMka 569) sanduruSa sAcA maLe, bogha Ape, pachI jIva jo te bogha ane AjJA pratye apUrva prema ANI, baLiyo thaIne ArAdhe to pAtra thAya ane AgaLa dazA prApta karatAM samakita pAme. jene samyakdarzana thAya che, te bhAgyazALI jIva paramAtmArUpa niraMjana devano rasa (AnaMda, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 zuM sAghana bAkI rahyuM ! ramaNatA) anubhave che; evA yogane pAmelo yogI yugoyuga jIve che, amara thAya che. "aba hama amara bhaye, na mareMge." paraprema pravAha baDhe prabhuseM, saba Agamabheda suura baseM; vaha kevalako boja glAni kahe, nijako anubhau batalAI diye. 8 prabhu pratyeno alaukika prema divase divase vRddhi pAme. jema nadIno pravAha hoya te kyAMya maLI na rahetAM vadhu ne vadhu jozathI AgaLa vadhe, tevI rIte bhakti prema vardhamAna thAya tema tema yogyatA Ave. enuM nAma ja svadharma che. game tevo pApI hoya te paNa A premapravAhathI pavitra banI jAya che. dRDhaprahArI eka nizcaye aDaga rahyA to sarva karmanI nirjarA karI nAkhI. tema AtmaprApti mATe sarvArpaNapaNe pUrA premathI satpaSanI upAsanA karatAM karmano kSaya thAya e zraddhA, e prema, e ja mArga che. te samajAvavA mATe ja baghAM zAstro lakhAyAM che. e hoya to zAstro vAMcatAM potAne tevo ja anubhava che ema jaNAya. prabhuzrIjIne evI apUrva bhakti hatI tethI game te zAstra pote samajI zakatA ane kahetA ke "zAstronuM kathana amane sAkha pUre che." evo parama prema te ja zraddhA-samakita che. tyAMthI ja mokSanI zarUAta che. tene ja jJAnIoe kevalajJAnanuM bIja kahyuM che. evo draDha prema jJAnI pratye thatAM Atmadarzana pamAya che. jyAM AtmajJAna prakAze che te pratye apUrva prema AvatAM, tyAM dhyAna sthira thatAM Atmadarzana pamAya che-potAnA AtmAno anubhava pragaTe che. samAdhizatakamAM kahyuM che ke - Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 nityaniyamAdi pATha bhinnAtmAnamupAsyAtmA paro bhavati tAdRzaH / vartirdIpaM yathopAsya bhinnA bhavati tAdRzI / / bhAvArtha - jevI rIte dIvo karavo hoya tyAre kaThaNa koDiyAmAM sneha (tela) bharIne jhaTa saLage tevA rUnI dIveTa yathArtha rIte mUkI jyAM dIvo pragaTa baLato hoya tyAM dIveTa pragaTatA sughI gharI rAkhavAmAM Ave to dave dIvo thAya che. tema je mahAtmAe samyakatvarUpI dIvo pragaTa karyo che te mahAtmAnA caraNakamaLanI upAsanA, acaLa prema ane pratIti hRdayamAM rAkhI, ati namrabhAve karavAmAM Ave ane yogyatA saMpUrNa thatAM sudhI dhIraja rAkhI, vinaya bhakti karyA kare to je mahAtmAnAM caraNAraviMda teNe sevyAM che, tenI dazAne eTale samyakdazAne te upAsaka pAme che, paramapadane pAme che. zAnI sadgurunI prazasta bhakti sevA jIva kare, jJAnInI AzA ArAdhe to tene saMsAra paranI Asakti ghaTavA mAMDe ane jJAnInI AtmadazAnI oLakhANa thatAM temAM ruci pragaTe, tyAre je AtmAno upayoga bahAra che te pharIne potAmAM sthira thavAno puruSArtha jAge ane e rIte karmanI sthiti ghaTatAM ane pariNAmanI zuddhi thatAM koI apUrva vakhate AtmasvarUpanuM darzana jIvane thaI jAya che. e Atmadarzana-samyakdarzana ke samakita jo eka vAra thayuM to pachI jema bIjamAMthI vRkSa thAya che tema te vadhatAM vadhatAM jIva te bhave ke janmAntaramAM puruSArtha karI ghAtiyAM karmono kSaya karI kevalajJAna pragaTAvaze ane tethI janmamaraNa TaLI jaI AtmA zAzvata mokSane pAmaze. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 kSamApanA he bhagavAna! huM bahu bhUlI gayo. vyavahAramAM kaMI doSa thayo hoya to ema kahevAya che ke huM bahu bhUlI gayo. have nahIM karuM. paraMtu ahIM je doSa athavA bhUla kahevI che te sarva bhUlanI mULa bhUla, saiddhAMtika bhUla che ke jenA kAraNe anAdi kALathI saMsAramAM rakhaDavuM paDe che, janmamaraNa thayAM kare che. te e ke anyane potAnuM mAnavuM ane pote potAne bhUlI javuM. bhAvanAboghamAM kRpALudeve bharatezvaranuM draSTAMta ApyuM che, temAM AMgaLI parathI vIMTI sarI paDavAthI bharatezvarane svaparano vicAra jAgRta thayo ke huM mane svarUpavAna mAnuM chuM te to vastra AbhUSaNanI zobhA che ane zarIranI zobhA mAtra tvacAne laIne che. tvacA na hoya to jaNAya ke te mahA durgathI padArthothI bharapUra che. Avo deha te paNa mAro nathI to te navayauvanAo, te kuLadIpaka putro, te aDhaLaka lakSmI, te che khaMDanuM rAjya vagere mArAM kyAMthI hoya ? e sarvane meM mArAM mAnyAM, temAM sukhanI kalpanA karI te ajJAnane laIne bhUla thaI hatI. have koI paNa vastumAM mamatva na karuM. aho ! huM bahu bhUlI gayo, eTaluM kahetAMmAM to bharatezvaranA aMtaramAMthI timirapaTa TaLI gayuM ane zukladhyAna prApta thayuM, tethI azeSa ghanaghAtI karma baLIne bhasma thayAM tethI kevaLajJAna pragaTa thayuM ! bharatezvaranI riddhi utkRSTa hatI to paNa tenuM mamatva teoe utArI nAkhyuM. tema dareka jIva vicAre to samajAya ke anAdikALathI para vastumAM Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 nityaniyamAdi pATha mithyA mamatva karIne AtmAne baMghana karyuM che tethI janmamaraNa thAya che. potAnuM zuM e vicAre to bhUla samajAya ane kharekharI rIte bhUla samajAya, tyAre pazcAttApa kare. meM tamArAM amUlya vacanane lakSamAM lIghAM nahIM. zAthI bhUlI gayo? manuSyadeha durlabha che. tenI eka ghaDI paNa amUlya che. temAM koI satparuSano upadeza maLavo atyaMta durlabha che. evA saruSanAM vacano prApta thavAM traNe kALe atyaMta durlabha hovAthI amUlya che, chatAM jyAre te maLI AvyAM tyAre tenuM mAhAnya jANyuM nahIM. tene sAmAnyamAM gaNI kADhyAM athavA to pUrAM sAMbhaLyAM ja nahIM. satyaruSanA eka eka vacanane lakSamAM levAthI koI koI jIva saMsAra tarI gayA che-mokSe gayA che. sapuruSanAM vacana vicArIne jIve lakSa karI levAno che ke have mAre zuM karavAnuM che ? jo lakSa baMghAI jAya to pachI tenA prayatnamAM lAgI jAya. koIe pacAsa hajAra rUpiyA kamAvavA ema lakSa karyo hoya ane pachI prayatna kare to tethI ardhA paNa kamAI zake; paraMtu lakSa ja na hoya to tevo prayatna karI zake nahIM. tevI rIte sapuruSanA vacanathI AtmAnuM hita zAmAM che, te vicArIne zuM karavuM teno lakSa thavo joIe. e rIte satparuSanAM vacano lakSamAM lIghAM nahIM tethI hajI saMsArano aMta Avyo nathI. tamArAM kahelAM anupama tattvano meM vicAra karyo nahIM. bhagavAne jIva ane ajIva ane tenA vistArarUpe nava tattva athavA cha dravya kahyAM che. temAM AkhA vizvanA padArtho AvI jAya che ane jIvane mokSanI prApti kema thAya te darzAvyuM Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamApanA 35 che. athavA to AtmA e ja anupama tattva che. AtmAne jANatAM vizvanAM padArthonuM jJAna paNa yathArthapaNe thAya che. bhagavAne kahelAM A tattvone UMDA UtarI vicAryA nahIM. tattva samajAvuM e siddhAMtabogha che, te thavA prathama upadezabogha athavA vairAgya ne upazamanI jarUra che. kaSAyanI maMdatA thAya, mAtra mokSa abhilASA thAya, AtmAnuM hita karavAnA bhAva jAge tyAre jijJAsu ke AtmArthI bane tyAre sadgaruno bogha, siddhAMtabogha ruce ane pachI teno ja vicAra kare. bIjA saMsAranA vicAro choDIne bhagavAnanA kahelA tattvono vicAra kare. tamArA praNIta karelA uttama zIlane sevyuM nahIM. bhagavAnanAM vacana sAMbhaLe, vicAre pachI tene AcaravAnA bhAva thAya. bhagavAne je uttama cAritra athavA zIla upadezya che ke AtmasvarUpamAM rahevuM, te zIla meM pALyuM nahIM. athavA vyavahArathI muninA gharmo ane gRhasthanA gharmo praNIta karyA che te rIte vartana karyuM nahIM. prayatna karatAM karatAM jyAre sadvartana sahaja thaI jAya tyAre te zIla kahevAya. bhagavAnanI AjJAnusAra vartavAno prayatna karyo nahIM. satparuSanAM vacana hRdayamAM UtarI jAya pachI te pramANe AcaraNa karavuM te zIla. prathama satparuSanAM vacano lakSamAM le eTale zraddhA draDha thAya, pachI tene UMDA vicArI tattva samaje eTale jJAna thAya ane te pramANe AcaraNa kare eTale zIla athavA cAritra Ave. ema darzana, jJAna ane cAritranI agatyatA darzAvI. tamArAM kahelAM dayA, zAMti, kSamA ane pavitratA meM oLakhyAM nahIM. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha zIlamAM AtmAnA baghA guNo jevA ke dayA, zAMti, kSamA ane pavitratA vagere samAya che. te guNone laukika arthamAM jAmyA che. paraMtu bhagavAne jene dayA, zAMti vagere kahyA che tenI oLakhANa paDI nathI. dayAnA ghaNA bheda che te mokSamALAzikSApATha navamAmAM batAvyA che; temAM svadayA eTale potAnA AtmAne anAdi kALathI karmabaMgha karI duHkhI karyo che te baMghanathI mukta kevI rIte thAya? te vicArI gharmamAM praveza karavo. je kaMI gharmakriyA vagere karavuM te AtmArthe karavuM, AtmAne karmabaMghathI mukta karavA lakSapUrvaka vartavuM te dayA che. tethI dayAne dharmanuM mULa kahyuM che. bolavuM nahIM tene zAMta rahevuM ema koI mAne che. bhagavAne prathama samakita karavA kahyuM che. potAnA AtmAne oLakhe pachI temAM rahevuM te zAMti che. samakita nathI thayuM tyAM sudhI kroghAdi na kare to puNya baMghAya, paraMtu AtmAno lakSa nathI tyAM sudhI karmathI na chUTe. AtmAno lakSa hoya tyAM pachI kaSAya roke vagere, te badhuM AtmAmAM rahevA arthe thAya che. zAMti eTale baghA vibhAva pariNAmathI thAkavuM, nivRtta thavuM. svabhAva pariNAma oLakhe pachI vibhAva pariNAma game nahIM tethI nivRtta thAya. vibhAvathI haThI svabhAvamAM Ave to kalyANa che. kalyANa e ja zAMti che. AtmAnuM oLakhANa hoya to tenuM mAhAbhya lAge, eTale je kare te AtmArthe thAya. kSamA eTale nimitta hoya topaNa kroghAdi na kare. baLapUrvaka svabhAvamAM ja rahevuM te kSamA che. kSamA AtmAno guNa che. kroghAdi vibhAva che. pavitratA eTale AtmAnI zuddhatA. sarvathI pavitramAM pavitra vastu AtmA che. te karmane laIne azuddha thaI rahyo che. mokSa kahyo nija Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamApanA 37 zuddhatA. jeTalI karmanirjarA thAya teTalI zuddhatA-pavitratA thaI kahevAya. samakita thAya tyArathI nirjarA thavA mAMDe che. AtmAnI karmamalarahita dazA thavI te mokSa che. dayA, zAMti vagere karIne e zuddha bhAvanuM oLakhANa karavAnuM che. samakita guNa Ave eTale AtmAnA badhA guNo oLakhAya. sarva guNAMza te samakita. samakita thatAM AtmA vibhAvamAMthI pharIne svabhAva tarapha DhaLe che. zuddhAtmAmAM pariNamavuM te ja pavitratA che. he bhagavan! huM bhUlyo, AthaDyo, rajhaLyo ane anaMta saMsAranI viTaMbanAmAM paDyo chuM. huM pApI chuM. huM bahu madonmatta ane karmarajathI karIne malina chuM. AtmAnA guNo oLakhyA nahIM tyAM sudhI bhUlyo tethI saMsAramAM AthaDyo-ajJAnane lIdhe janmamaraNa karyA. tRSNAthI duHkhI thato rajhaLyo ane anaMta saMsAranI viTaMbaNAmAM paDyo chuM. keTaluM duHkha lAgyuM tyAre A vacano nIkaLyAM haze ! saMsAra atyaMta duHkharUpa lAge tyAre tyAMthI prIti khase evuM che. saMsArathI prIti UThe tyAre paramArthamAM joDAya. anaMta kALano A saMsAra che. mahAvIra bhagavAne jamAlIne kahyuM hatuM ke saMsAra zAzvata che ane azAzvata paNa che. Avo ne Avo sadA rahevAno che, mATe zAzvata ane amuka jIvanI apekSAe te azAzvata che. jIva jAge ne puruSArtha kare to te saMsArathI chUTI zake tethI anaMta kALano saMsAra chatAM baghA jIva temAM anaMta kALa rahe evuM nathI, anAdisAMta paNa che. samakita nathI thayuM tyAM sudhI anaMta saMsAranI utpatti karI rahyo chuM. pApI chuM. mithyAtva che tyAM sudhI pApa ja che. pAMca mahAvrata pALato hoya Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ahIM ja mokSa che. tene te anaMtAna nityaniyamAdi pATha paNa mithyAtva che to pApI ja che. baghAM pApanuM mULa mithyAtva che. jene chUTavuM che teNe prathama mithyAtvane TALavA lakSa rAkhavAno che. ghana, rUpa, baLa, vidyA, kuLa, jAti, aizvarya ane tapa e ATha prakAranA mada che temAM taNAI jAya che. najIvI vastu maLI teno ahaMkAra. anaMtAnubaMdhI kaSAya mithyAtva sAthe rahe che, tene prathama kADhavAnA che. mAna na hoya to ahIM ja mokSa hoya. huM jANuM chuM ema thAya che te anaMtAnubaMdhI mAna che. te jAya to to samakita thAya. mithyAtva jAya tyAMthI ja mokSanI zarUAta che. jyAM sudhI karma-raja che tyAM sudhI malina che. karma nimitte bhAva malina thAya che. tethI te AtmAne apavitra kare che. he paramAtmA ! tamArAM kahelAM tattva vinA mAro mokSa nathI. huM niraMtara prapaMcamAM paDyo chuM. ajJAnathI aMdha thayo chuM, mArAmAM vivekazakti nathI ane huM mUDha chuM, huM nirAzrita chuM, anAtha chuM. huM Avo chuM paNa paramAtmA pavitra che, sarva karmarajathI rahita che. tethI temanuM avalaMbana levA kahe che ke, he paramAtmA ! tamArAM kahelAM tattva vinA mAro mokSa nathI. tattva eTale devagurugharma. jyAre mokSa karavo haze tyAre A traNanuM avalaMbana levuM paDaze. huM zuM karuM chuM ? kSaNe kSaNe zuM karI rahyo chuM? tenI kALajI rAkhavI joIe. huM niraMtara prapaMcamAM paDyo chuM. prapaMca= pAMca iMdriyonA viSayomAM lAgI rahevuM te bagho prapaMca che. jovA, sAMbhaLavA vageremAM khoTI thaI rahyo che. paramAtmA tarapha vaLavuM hoya to iMdriyono saMyama joIe. paraMtu huM to niraMtara prapaMcamAM vartu chuM. ajJAnathI viparIta buddhithI tene sAruM mAnyuM che. je Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamApanA 39 choDavAnuM che tene sAruM mAnyuM che, hitakArI mAnyuM che tethI chUTI zake nahIM. anAdi kALathI ajJAnathI aMdha thayo chuM, paNa sadgurunA upadezathI viveka Ave to ajJAna dUra thAya. paraMtu evI viveka karavAnI zakti paNa mArAmAM nathI. viveka Ave to te ajJAna TALe evo baLavAna che. vivekanuM kAma juduM karavAnuM che. hita, ahita, deha ne AtmA vagerene jema che tema bhinna oLakhavAM te viveka che. ajJAna hoya tyAM viveka na hoya. viveka na hoya tyAM mUDhatA hoya. vivekazakti eTale bhedajJAna. ajJAnadazAmAM paNa jo chUTavAnI jijJAsA hoya to mUDha na kahevAya. paraMtu vivekazakti nathI ane tenuM bhAna paNa nathI te mUDhatA che. te dizAnI khabara nathI, teno vicAra nathI chatAM potAne DAhyo mAne, huM samajuM chuM ema mAne te mUDhatA che. ajJAna dazAmAMthI bahAra nIkaLavuM hoya to jJAnIpuruSano Azraya levo joIe. te nathI, tethI nirAzrita chuM. anAtha chuM. jenuM A saMsAramAM koI na hoya te anAtha kahevAya. kharo nAtha AtmA che; te pragaTe tyAre sanAtha thavAya. sadguruno Azraya maLe to paNa saMnAtha thavAya. nIrAgI paramAtmA ! huM have tamAruM, tamArA dharmanuM ane tamArA muninuM zaraNa grahuM chuM. nAtha koNa ? nIrAgI paramAtmA, jeNe paramAtmasvarUpa prApta karyuM che. AkhuM jagata rAgadveSamAM paDyuM che. paramAtmA nIrAgI che. jene saMsAramAMthI chUTavuM hoya teNe zuM karavuM ? paramAtmArUpa deva, temaNe upadezelo dharma, ane te dharmane samajIne pote Acare temaja anyane samajAve evA muni athavA guru A traNa zaraNa che. tenI upAsanA karatAM jIva zaraNavALo thAya. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 nityaniyamAdi pATha mArA aparAgha kSaya thaI huM te sarva pApathI mukta thI e mArI abhilASA che. AgaLa karelAM pApono huM have pazcAttApa karuM chuM. zaraNa kema prApta thatuM nathI ? jIva aparAdhI che. jenI ArAghanA karavI joIe tenI ArAdhanA karato nathI. potAmAM doSo che te jaNAtA nathI. sattAmAM doSa hoya te jaNAya nahIM; nimitta maLe doSa UbhA thAya. AtmAnI ArAghanA nathI karato e moTo doSa che. je je kAraNane laIne AtmAnI ArAdhanA thatI nathI te mArAM pApo TaLI jAya, e mArI abhilASA che. pApathI mukta thAya to nirdoSa thAya. mokSa zuM ? AtmAnI zuddhatA-pAparahita dazA e ja mokSa che. baghAM karma pApa che. temAM cAra ghAtiyAM karma mukhya pApa che. te jAya to paramAtmA thavAya. tethI te ghAtiyAM karma toDavA prayatna karavo joIe. "ghAtI DuMgara ADA ati ghaNA, tuja darisaNa jaganAtha." pApa thayuM hoya to pachI zuM karavuM? pazcAttApa. pApa karIne rAjI thAya, tenuM abhimAna kare to tIvra karma bAMdhe. jemake zreNika rAjAe bANa mAryuM te haraNane vighIne jhADamAM pesI gayuM; tenuM abhimAna karavAthI narakanuM AyuSya bAMdhyuM ane prasannacaMdra rAjarSie kroghanA vicArothI sAtamI narake javAya evAM pApanAM daLiyA bAMdhyAM, paraMtu pAcho pazcAttApa karavAthI chUTI gayA. pApathI mukta kema thavAya ? pazcAttApa karavAthI. vIsa doharA, kSamApanA vagere bolavAno hetu evo pazcAttApa jagADavAno che. ghaNAM bhava niSphaLa gayA paNa have A bhavamAM AtmArtha karI lauM. kharo pazcAttApa jAge to prasannacaMdra rAjarSinI jema TheTha kevaLajJAna Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamApanA 41 sudhI pahoMcI jAya. bhUla thaI hoya tenI mAphI mAge to potAne hita thAya ane bIjAne paNa asara thAya che. pazcAttApathI jAgRta thavAya che. khoTe rastethI pAcho vaLI sanmArge Ave to zuM karavuM teno UMDo vicAra karI zake. jema jema huM sUkSma vicArathI UMDo UtaruM chuM tema tema tamArA tattvanA camatkAro mArA svarUpano prakAza kare che. potAnA doSo aMtaramAM tapAsatAM bhagavAna tarapha najara jAya che. bhagavAnanuM aMtara kevuM che ? te samajAya tyAre mAruM aMtara paNa tevuM ja che ema jaNAya. bhagavAnamAM doSa ke vibhAva nathI e vicAratAM pote doSa ane vibhAvathI pAcho vaLe. traNa lokanA nAtha zuddha AtmArUpa bhagavAna che. bhagavAnanA tattva- AtmasvarUpa sudhI najara jAya to camatkAra lAge ke mAruM svarUpa tame pragaTa karyuM tevuM ja che ! mULa svarUpamAM kyAMya bheda nathI, karmane laIne bheda kahevAya che. jinapada nijapada ekatA" kSamApanAnI vacce mUkelA A vAkyamAM kRpALudeve uttama marmanI vAta kahI dIdhI che. kara vicAra to pAma. vastu svarUpa samajavA je UMDo vicAra karavAmAM Ave te sUkSma vicAra che. "vastu vicArata dhyAvarte, mana pAve vizrAma, rasa svAdata sukha Upaje; anubhava yAko nAma.'' ema banArasIdAse kahyuM che. bIjA vicArathI mana thAkI jAya, mAthuM du:khe. AtmAno vicAra karatAM sukha Upaje, zAMti thAya. UMDo UtaruM chuM eTale bAhyabhAvathI chUTuM chuM. jJAnI puruSanA vacananA avalaMbane potAnuM kharuM svarUpa samajAya che. sadgurunA bodhe je vicAraNA thAya te suvicAraNA che. bIjA vicArothI rokIne manane AtmavicAramAM "" Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 nityaniyamAdi pATha laI javuM hoya to tyAM AtmavIrya phoravavuM paDe che. pachI teno abhyAsa thaI jatAM mana te tarapha saheje DhaLe tyAre bIjAM kAma karatAM paNa AtmavicAramAM rahI zake. bhagavAnanuM svarUpa adbhuta che ! vairAgya, upazama vaDe UMDA UtaratAM mArA svarUpane prakAzita kare tevuM tamAruM svarUpa kevuM jaNAya ? tame nIrAgI, nirvikArI, saccidAnaMdasvarUpa, sahajAnaMdI, anaMtajJAnI, anaMtadarza ane railokayaprakAzaka cho. - jJAnI puruSa kevA nizcita che, sukhI che teno vicAra karIe to ApaNuM citta e bhAvamAM jAya che; jJAnI puruSa kevA che te kahe che. nIrAgI ! te dazA samajavA potAne rAga choDavo paDe. jyAre potAne rAgadveSa thAya tyAre bhagavAnanuM nIrAgI svarUpa saMbhAre to rAgadveSa jatA rahe. nirvikArI, rAgadveSathI thatA sarva vikArathI rahita. sat AtmA, sat cit AnaMda svarUpa, AtmAne jANavAthI thatAM AnaMda svarUpa, bhagavAna Atmika sukhavALA che. rAga, vikAra ane viSayAdino AnaMda duHkhanAM kAraNa che. bhagavAna tethI chUTyA che. potAnA AtmAnuM sahaja sukha anubhave che. ATaluM to apUrNa dazAmAM paNa kvacit hoya; have pUrNa dazAnAM lakSaNo kahe che. bhagavAna pUrNa dazAne pAmyA hovAthI anaMtajJAnI ane anaMtadarzI che. "he mumukSu, eka AtmAne jANatAM samasta lokAlokane jANIza. ane sarva jANavAnuM phaLa paNa eka AtmaprAti che; mATe AtmAthI judA evA bIjA bhAvo jANavAnI vAraMvAranI icchAthI tuM nivarta ane eka nijasvarUpane viSe dRSTi de, ke je draSTithI samasta sRSTi yapaNe tAre viSe dekhAze." Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamApanA 43 sarva AvaraNa dUra thayAM hovAthI bhagavAnane traNe lokanuM traNe kALanuM jJAna che. tethI gailokyaprakAzaka che. A bhagavAnanA guNomAM citta rAkhavA yogya che. bIjuM jANavAnI icchAthI nivartI jJAnInA svarUpano lakSa rAkhavo. huM mAtra mArA hitane arthe tamArI sAkSIe kSamA cAhuM chuM. A kSamApanA koI sAMsArika sukhanI icchAthI karI nathI. mAtra AtmAnuM hita thAya, karmabaMghathI mukta thavAya e hetuthI karI che. kharA bhAvathI bhagavAnane aMtaramAM sAkSI rAkhIne karI che. pUrve bAMdhelAM karma udaya to Ave paraMtu te vakhate rAgadveSa na karatAM samatA kSamA rAkhuM jethI pharI tevAM karma na baMghAya ema bhagavAna pratye yAcanA che. bIjuM kaMI icchavuM nathI. je Ave te khamI khUMdavuM. bhagavAnane bhUlavA nahIM. ghIraja na choDavI. draDhatA hoya to kSamA rahe. eka paLa paNa tamArAM kahelAM tattvanI zaMkA na thAya, tamArA kahelA rastAmAM ahorAtra huM rahuM, e ja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo ! bhagavAna pAse zuM mAgyuM te kahe che. eka paLa paNa tamArA kahelA tattvanI zaMkA na thAya. tamArA kahelA rastAmAM ahorAtra huM rahaM. niHzaMkatA e samakitano pahelo guNa che. eka paLa mAtra zaMkA thAya to badhuM bagADI nAkhe, gADha karma bAMdhI le. zaMkA saMtApakArI che. zaMkA rahita samakitIne rAtadivasa puruSArtha jAge, rAtadivasa AtmAmAM vRtti lAgI rahe. ema e rIte mokSamArgamAM vartu e mAgyuM. "puSpamALA"mAM bhaktikartavya ane gharmakartavya Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 nityaniyamAdi pATha ema bheda batAvyA che. satyaruSanI AjJAe stuti, nityaniyama, svAdhyAya vagere karavuM te bhakti che ane te karatAM je AtmahitanA vicAra Ave, kaSAyanI maMdatA thAya, AtmAnAM pariNAma sthira thAya te gharma che. zarUAtamAM bhakti e mukhya che. tenuM pariNAma gharma che te AgaLa upara samajAya che. dehane aMge bIjAM kAryamAM pravartavuM paDe tyAre ane rAtre nidrAmAM paNa bhAvanA to AtmArtha karavAnI ja rahe ema lakSa rAkhavo. ema divase tema ja rAtre bhagavAnanI AjJAmAM gharmadhyAnamAM pravartAya e ja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo eTale mArI sarva icchA tema ja vartana mokSa mATe ja ho. he sarvajJa bhagavAna ! tamane huM vizeSa zuM kahuM ? tamArAthI kaMI ajANyuM nathI. mAtra pazcAttApathI huM karmajanya pApanI kSamA icchuM chuM. he bhagavAna! Apa sarvajJa cho tethI badhuM jANo cho. mArAM sattAmAM rahelAM karmane paNa jANo cho. huM alpajJa tamane zuM kahyuM? mArAM karmajanya pApo kSaya thAya ane pharI tevAM na baMghAya evI samatA kSamA ghIraja rahe ema icchuM chuM. zAMtiH zAMtiH zAMtiH mArA AtmAnuM kalyANa thAo, kalyANa thAo, kalyANa thAo evI bhAvanAthI viramuM chuM. sarva vibhAva pariNAmathI thAkavuM, nivRtta thavuM te zAMti che. tethI avazya kalyANa thAya che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 cha padano patra 45 ananya zaraNanA ApanAra evA zrI sadgurudevane atyaMta bhaktithI namaskAra. ananya zaraNa eTale anAdikALathI saMsAramAM nirAdhArapaNe paribhramaNa karyuM, te du:khathI bacAvanAra ane AdhAra ApanAra sadguru samAna koI nathI. saMsAramAM anaMta duHkha che. temAMthI tAranAra eka sadguru ja che. teo jIvane samyakdarzana karAvI sAcuM aMtara zaraNa pakaDAve che. arihaMta, siddha, dharma, sAdhu ema cAra zaraNa vyavahArathI kahe che te bAhya zaraNa che, te samakita nathI thayuM tyAM sudhI na samajAya; ne A to aMtara zaraNa evA AtmAne oLakhAvanAra che tethI ananya zaraNanA ApanAra evA sadgurudeva che. temane atyaMta je kalpelI maryAdArUpa aMta--tene ullaMghI jAya evI amaryAdita bhaktithI namaskAra ho ! 'vAstavika jJAna ananya zaraNa eTale potAnA ja avalaMbanathI rahyuM che...(paMcAdhyAyI-adhyAya 1 zloka 542, 543). zuddha AtmasvarUpane pAmyA che evA jJAnIpuruSoe nIce kahyA che te cha padane samyagdarzananA nivAsanAM sarvotkRSTa sthAnaka kahyAM che. jemaNe AtmAnuM zuddha svarUpa prApta karyuM che evA je jJAnIpuruSa teoe nIcenAM cha padane samyaktvanAM nivAsanA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 nityaniyamAdi pATha sarvotkRSTa sthAnaka-rahevAnAM sthaLa-kahyAM che. A bhAvo vicAratAM tapAsatAM temAMthI samyakatva maLI Ave che, dareka padamAM AtmA rahyo che ane chayemAM paNa eka ja AtmA che. nitya che... kartA, bhoktA..mokSa mokSaprApti che, eTale AtmA, tenI oLakhANa, baMghathI aTakI mukta thavuM ema aMtaraMga gharmanI zraddhA samajaNa te ja samyakdarzana che. prathama pada - AtmA che." jema ghaTa paTa Adi padArtho che, tema AtmA paNa che. amuka guNa hovAne lIdhe jema ghaTapaTa Adi hovAnuM pramANa che; tema svaparaprakAzaka evI caitanyasattAno pratyakSa guNa jene viSe che evo AtmA hovAnuM pramANa che. prathama pada AtmA che. AmAM AtmA samajavA be padArtha lIghA che-jIva ane ajIva. ajIva pAMca che-pudgala, gharma, agharma, AkAza ane kALa. temAMthI ahIM pugalanA draSTAMta tarIke ghaTa ne paTa kahyAM che. ghaDo ke vastra ajIva che paNa tene jANanAra jonAra bIjo padArtha paNa che te jIva che. vaLI jema ghaDA para garaNuM vIMTyuM hoya tene jonAra AtmA judo che, tema ghaTa eTale deha te paTa eTale vastra sahita che temAM AtmA rahyo che. ema deha athavA pudgala ane AtmA be bhinna padArtha che te batAvyuM. deha vastra vagere baghA jaDa padArtho tenA guNo rUpa rasa saMgha sparza vagerethI jANI zakAya che. guNo na hoya te guNI na jaNAya tevI rIte AtmA paNa tenA guNothI jaNAya che. je ghaTapaTAdine jANe che ane potAnA AtmasvarUpane paNa Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha padano patra 47 anubhavathI jANe che te AtmA che athavA caitanyasattA (hovApaNuM), jIva che ema kahevAya che, "huM chuM" ema jaNAya che, te jIvavApaNuM evo guNa jeno che te padArtha-AtmA paNa che ema dareka rIte pragaTa anubhavamAM Ave che. jJAna-jANavuM, darzana-jovuM, sukhaduHkhanuM vedavuM vagere guNa jenA che te cetanarUpa padArtha AtmA che. svaprakAzakatAthI anubhavI zakAya che, paraprakAzakatAthI anumAnI zakAya che, sAbita thAya che. svaparaprakAzakaguNa pratyakSa che te AtmAnuM lakSaNa che. bIjuM pada : AtmA nitya che. ghaTapaTa Adi padArtho amuka kALavartI che. AtmA trikALavartI che. ghaTapaTAdi saMyoge karI padArtha che. AtmA svabhAve karIne padArtha che; kema ke tenI utpatti mATe koI paNa saMyogo anubhava yogya thatA nathI, koI paNa saMyogI dravyathI cetanasattA pragaTa thavA yogya nathI, mATe anutpanna che. asaMyogI hovAthI avinAzI che, kema ke jenI koI saMyogathI utpatti na hoya, teno koIne viSe laya paNa hoya nahIM. bIjuM pada AtmA nitya che - ghaTapaTa Adi jaDa pudgala paramANuonA saMyoga ekatra thavAthI bane che. te chUTAM paDe tyAre te padArtho nAza thayelA manAya che. AtmA koI evAM pudgalo maLavAthI ke AkAzAdi anya dravyanA maLavAthI utpanna thayo nathI paNa svAbhAvika padArtha che. jema rasAyaNazAstramAM hAIDrojana, nAITrojana vagere meLavIne koI navo padArtha banAve che tema AtmA koI banAvI zakyuM nathI. ema jo AtmA banato hoya to Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 nityaniyamAdi pATha te bajAramAM vecAto maLI zakta, bhaviSyamAM paNa koI evI rIte AtmA upajAve e zakya nathI. traNe kALe te utpanna na karI zakAya evo che tethI anutpanna che. ane je anutpanna hoya te avinAzI paNa hoya che. kemake koI padArthonI meLavaNIthI banyo hoya to te padArtho chUTA paDatAM teno nAza thAya. jemake sonuM ghasAtAM ghasAtAM amuka kALe mATIrUpa banI nAza pAme che. paraMtu AtmA anaMta kALathI janma maraNanA duHkho vedato saMsAramAM phare che chatAM tenA asaMkhyAta pradezamAMthI eka pradeza paNa chUTo paDato nathI, te TaMkotkIrNa saMpUrNapaNe potAnA svarUpe akhaMDita rahyo che, rahe che ane raheze. traNe kALa tenuM tema ja hovApaNuM che tethI nitya che. anutpanna evo A jIva tene putrapaNe gaNavo, ke gaNAvavAnuM citta rahevuM e sI jIvanI mUDhatA che." (510) "jenI utpatti koI paNa anya dravyathI thatI nathI tevA AtmAno nAza paNa kyAMthI hoya ? ajJAnathI ane svasvarUpa pratyenA pramAdathI AtmAne mAtra mRtyunI bhrAMti che, te ja bhrAMti nivRtta karI zuddha caitanya nijaanubhava pramANa svarUpamAM parama jAgrata thaI jJAnI sadAya nirbhaya che." (833) AtmA nitya che teno draDha lakSa thAya to "aba hama amara bhaye, na mareMge" ema AnaMdaghanajI mahArAje gAyuM che evo anubhava thAya. trIjuM pada : AtmA kartA che. sarva padArtha arthakriyAsaMpanna che. kaMI ne kaMI pariNAmakriyA sahita ja sarva padArtha jovAmAM Ave che. AtmA paNa kriyAsaMpanna che. kriyAsaMpanna che, mATe kartA che. te kartApaNuM trivigha zrI jine vivecyuM che; paramArthathI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha padano patra 49 svabhAvapariNatie nijasvarUpano kartA che. anupacarita (anubhavamAM AvavA yogya, vizeSa saMbaMgha sahita) vyavahArathI te AtmA dravyakarmano kartA che. upacArathI ghara, nagara Adino kartA che. - trIjuM pada AtmA kartA che - sarva padArthane potAnuM kArya eTale arthakriyA che. kriyA be prakAre 1. mAtra potArUpe pariNamanarUpa 2. parispandana eTale halanacalanarUpa. chaye dravya samaye samaye pariNamavArUpa kriyA karI rahyAM che. pudgala ne jIvane bannene kriyA che. cetananuM kriyArUpe pravartana thAya che te zrI jine traNa prakAre batAvyuM che. (1) zuddhanizcayanaya vibhAva pariNamanane lakSamAM leto nathI, zuddha dravyanI pariNatine ja lakSamAM le che, tethI svabhAva pariNamanathI potAnA cetana guNopaNe ja AtmA pariName che ane cetana svabhAvano ja kartA thAya che. (2) cetananuM ja vibhAvapaNe pariNamana thAya che tyAre anupacarita eTale anubhavamAM AvavA yogya atyaMta nikaTa saMbaMdhavALAM karmanA saMbaMgharUpa vyavahAranayathI ATha karmano AtmA kartA kahevAya che. kharI rIte vibhAva pariNAmane nimitte karmapudgala grahaNa thaI puNyapApa baMghAya che; te dravya karmano kartA AtmA (asabhUta anupacarita vyavahAranayathI) saMbaMghane laIne kahevAya che; te dravyakarma jo ke sUkSma che tethI jovAmAM AvatA nathI paraMtu AtmAne janmamaraNa, sukha-duHkhanAM kAraNa hovAthI mahatvanAM che. (3) pudgala padArthomAM pheraphAra karavArUpa, ghara, nagara ityAdi aneka kArya jIva kare che, te AtmAthI vizeSa dUra ane spaSTa Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 nityaniyamAdi pATha bhinna che tethI pudgala kriyAono AtmAmAM Aropa karavArUpa upacArathI pudgala padArthono te kartA che. cothuM pada H-- 'AtmA bhoktA che.' je je kaMI kriyA che te te sarva saphaLa che, nirarthaka nathI. je kaMI paNa karavAmAM Ave tenuM phaLa bhogavavAmAM Ave evo pratyakSa anubhava che. viSa khAghAthI viSanuM phaLa; sAkara khAvAthI sAkaranuM phaLa; agnisparzathI te agnisparzanuM phaLa; himane sparza karavAthI himasparzanuM jema phaLa thayA vinA rahetuM nathI, tema kaSAyAdi ke akaSAyAdi je kaMI paNa pariNAme AtmA pravarte tenuM phaLa paNa thavA yogya ja che, ane te thAya che. te kriyAno AtmA kartA hovAthI bhoktA che. cothuM pada AtmA bhoktA che - badhA padArthane arthakriyA hoya che, tenuM phaLa paNa Ave che paraMtu te phaLathI sukhaduHkha anubhavavAnI zakti eka AtmAmAM ja che tethI te bhoktA che. viSa, amRta, agni, hima vageremAM je viziSTa guNo che teno saMbaMdha thatAM, AtmA te guNone anubhavavArUpa phaLa pAme che. lohacuMbakathI jema soya AkarSAI Ave che; tema tIvra ke maMda kaSAya sahita AtmA pariName to tevo karmabaMdha thAya che ane kaSAyarahitapaNe pariName to karma baMdhAtAM nathI. jIva jo karma bAMdhe to saMsAranAM sukhaduHkharUpa phaLa pAme che ane karma na bAMdhe to baMdharahita AtmAnuM sahaja sukha bhogavavArUpa mokSaphaLa pAme che. 5ramArthathI svabhAvapariNatie AtmA nija svarUpano bhoktA che; ane anupacarita vyavahArathI te dravyakarmanA phaLano bhoktA che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 cha padano patra pAMcamuM pada - mokSapada che." je anupacarita vyavahArathI jIvane karmanuM kartApaNuM nirUpaNa karyuM, kartApaNuM hovAthI bhoktApaNuM nirUpaNa karyuM, te karmanuM TaLavApaNuM paNa che; kema ke pratyakSa kaSAyAdinuM tIvrapaNuM hoya paNa tenA anabhyAsathI, tenA aparicayathI, tene upazama karavAthI, tenuM maMdapaNuM dekhAya che, te kSINa thavA yogya dekhAya che, kSINa thaI zake che. te te baMghabhAva kSINa thaI zakavA yogya hovAthI tethI rahita evo je zuddha AtmasvabhAva te rUpa mokSapada che. pAMcamuM pada mokSapada che - cha padamAM je kartApaNuM kahyuM che te sAmAnyapaNe karmanA kartApaNAnI apekSAthI kahyuM che. potAnA svarUpe pariNamavuM tyAM kartApaNuM kahevA mAtra che. AtmAnA vibhAva pariNamanathI-mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ne yogathI athavA rAgadveSarUpa kaSAyathI-jIva karma bAMdhe che ane bAMdhelA karma kALa pAye rasa Ape tyAre sukhaduHkha vedAya tethI jIvane karmano kartA ane bhoktA kahyo che. e rIte anAdi kALathI te karmano vyavasAyI che. sadguru kahe che ke te karma TALI zakAya che. eno vicAra karIe to spaSTa khAtarI thAya. kaSAyane laIne baMgha paDe che. nimitta maLatAM krogha, kAma, lobha Adi karavAno khUba abhyAsa che, te abhyAsa choDI de eTale ke tevA nimittamAM AtmAnuM baLa vAparI kSamAdi ghAraNa kare, kroghAdi bhAvone bhUlavA svAdhyAyAdimAM manane roke. pUrve kaSAya karyA hoya tenI vismRti kare ane vartamAna kaSAya rahita varte. koI duSTa mANasano paricaya thaI gayA pachI aparicaya karavo hoya to sAmo maLe chatAM oLakhatA nathI ema varte, vismRti kare tevI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 nityaniyamAdi pATha rIte. ema abhyAsa karatAM buddhipUrvaka kaSAyarahitapaNe AtmasvarUpamAM rahevAya to upazama thAya. eTale amuka vakhata kaSAyanA udayamAM taNAya nahIM. ema apramatta dazAthI AtmAnuM baLa vaghatuM jAya tyAre eka vakhata pUratuM baLa karI zreNI mAMDe ne te kaSAyone mULamAMthI ukheDI nAMkhe-sattAmAMthI ja kSaya karI nAkhe tyAre te hiMmezane mATe chUTI jAya. ema prathama anaMtAnubaMdhI, pachI apratyAkhyAnAvaraNa, pratyAkhyAnAvaraNa ane chevaTe saMjvalana kaSAyone kSaya kare tyAre mokSa thAya. AtmAnuM karma-kartAbhoktApaNuM TaLe, ane tenI zaktio vaghatI vaghatI pUrNatAne pAme. krodhAdi ghaTADI zakAya che, e to pratyakSa anubhavanI vAta che, to pachI teno sarvathA kSaya paNa thaI zake eTale ke mokSapadanI, kaSAya rahita athavA karmabaMgharahita dazAnI khAtarI thAya che. chaThTha pada - te "mokSano upAya che." jo kadI karmabaMgha mAtra thayA kare ema ja hoya, to tenI nivRtti koI kALe saMbhave nahIM; paNa karmabaMghathI viparIta svabhAvavALAM evAM zAna, darzana, samAdhi, vairAgya, bhajyAdi sAghana pratyakSa che; je sAghananA baLe karmabaMgha zithila thAya che, upazama pAme che, kSINa thAya che. mATe te jJAna, darzana, saMyamAdi mokSapadanA upAya che. chaThTha pada te mokSano upAya che Asrava eTale karma AvavAnAM kAraNa, kaSAya vagere batAvyAM, tethI viruddha svabhAvavALAM saMvaranAM kAraNo batAve che. jethI karma AvatAM aTake ane jUnAM karma kharI jAya te saMvara ane nirjarArUpa mokSano upAya che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha padano patra 53 jJAna - AtmajJAna. parane jANI rahyo che tethI pAcho vaLIne AtmasvarUpane jema che tema jANe to karma baMdhAtA aTake. darzana - samyakdarzana. jIvAjIvAdi padArthonuM svarUpa jema bhagavAne kahyuM che tema zraddhe ane AtmasvarUpano sAkSAtkAra kare tethI karma AvatAM rokAya. : samAdhi :- samyakcAritra. AtmasvarUpamAM sthiratA karavA yoganI kriyAne roke tethI karma nirjare ne navAM na baMdhAya. "AtmapariNAmanI svasthatAne zrI tIrthaMkara 'samAghi' kahe che.'' vairAgya H- rAga nahIM te. saMsAramAM dehAdimAM Asakti che tethI karma Ave che. te dehAdi, AtmAno anubhava thatAM tene nIrasa lAge, te jJAnagarbhita vairAgya che. tethI karma nirjare ane navA bhava UbhA na thAya. bhakti :- zuddhAtmA pratye bhAva, prazasta rAga. zuddha svarUpano lakSa ane te prApta karavA AtmasvarUpamAM tanmayatA, prema. ethI paravastuno moha TaLe ne satpuruSanI AzAe vartatAM potAnA svarUpane prApta kare. bhaktithI potAnA doSo, UNapa jANI dUra kare. paramAtmasvarUpane bhajatAM paramAtmAnA guNo pragaTe. ema A badhAM sAdhano laukika arthamAM nahIM, paraMtu kharekhara zuddhAtmasvarUpanI prApti mATe kare to mokSanA upAya che. mokSanAM A sAdhanomAM prathama jJAna eTale samyakzAna kahyuM che. samyajJAna te AtmA che. te zAthI prApta thAya ? dhyAna ane svAdhyAyathI. svAghyAya eTale AtmAno lakSa thavA arthe je Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 nityaniyamAdi pATha zIkhavuM bhaNavuM vicAravuM te, jJAna ArAghanA. te svAdhyAya pAMca prakAre che : (1) vAcanA eTale guru pAse kaMI zIkhavAnI AjJA maLavI athavA guru ziSyane vidhipUrvaka vAcanA eTale pATha Ape te. (2) pRcchanA eTale potAnI ke paranI zaMkA dUra karavA vinayapUrvaka pUchavuM ne kahe te avaghAravuM te. (3) parAvartanA eTale pheravavuM, eka vakhata vAMceluM, moDhe kareluM pharI pharI vAMcavuM, pheravavuM, dhUna lagAvavI. ethI citta rokAya che ane ekAgratA thatAM AtmAmAM joDAya. mukhapATha pheravavAmAM e ja lakSa joIe. prabhuzrIjI kahetA ke "pAnuM phare ne sonuM jhare." kRpALudeva eka ja gAthA kalAka be kalAka sudhI bolatA. (4) anuprekSA eTale artha vicAravo, bhAvanA karavI. (5) gharmakathA eTale kaMI vicAra Avyo hoya te vyavasthita rIte kahI batAvavo te, vyAkhyAna, carcA. ema gharmakathA karavAthI vizeSa vicAra karavo paDe che ane kadI bhulAya nahIM evI sajjaDa chApa bese che. vyAkhyAna karanArane gharmakathA AtmAnA lakSe kare to svahitArthe che. sAMbhaLanArane te vAcanArUpe thAya che. A svAdhyAyanA bhedo kahyA. jJAnanA bhedo mati, zrata, avadhi, mana:paryaya ne kevaLa ema mukhya pAMca che te AtmajJAna sahita che. temAM upayoga joDavo. abhISNajJAnopayoga eTale niraMtara svAdhyAya ane jJAnadhyAnamAM vartavuM te saMvaranuM mukhya sAghana che. darzana eTale zraddhA; devagurudharmanI zraddhA. guru para zraddhA hovAthI temanI AjJA mAnya thAya. AtmAnI zraddhA draDha karI levI. cha pada vicArI dRDha zraddhA karavI, navatattva samajavAM. jeTalA pramANamAM zraddhA draDha teTalA pramANamAM vIrya phure che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha padano patra 55 'ruci anuyAyI vIrya caraNa dhArA sathe.'' ruci hoya teTaluM vIrya sphure ane teTalA pramANamAM cAritra athavA AtmAmAM sthiratA karI zake. samAdhi--AtmapariNAmanI svasthatAne zrI tIrthaMkara 'samAdhi' kahe che.'' (568) 'sarva para dravyathI vRtti vyAvRtta karI AtmA akleza samAdhine pAme che. parama sukhasvarUpa, paramotkRSTa zAMta, zuddha caitanya svarUpa samAdhine sarva kALane mATe pAmyA te bhagavaMtane namaskAra, te padamAM niraMtara lakSarUpa pravAha che jeno te satpuruSone namaskAra. sarvathI sarva prakAre huM bhinna chuM, eka kevaLa zuddha caitanya svarUpa...parama zAMta caitanya chuM. huM mAtra nirvikalpa chuM. huM nijasvarUpamaya upayoga karuM chuM. tanmaya thAuM chuM.' (833) upazama vairAgya--jyAM kaSAya kleza nathI te upazama ane gRhakuTuMba AdimAM Asakti na kare te vairAgya. anyatva bhAvanA bhAvavAthI vairAgya dRDha thAya che. bhakti--mokSa mATe jJAnamArga ne bhaktimArga ema be mArga che. jJAnamArgamAM je jJAna pragaTa che temAM ekAgra thatAM samakita pragaTAve pachI samyakttAnanI ArAdhanA karatAM karatAM, temAM ja sthira thatAM karma kSaya karI kevalajJAna pragaTa kare che. A mArga bahu vikaTa che. koIka tIrthaMkara jevA baLavAna puruSa e dvArA karmakSaya karI zake. moha bahu baLavAna che. te udaya AvIne AtmAne rAgadveSa karAvI viSayabhogamAM Asakta karI samitathI pADI de che. vaLI samita thavAmAM to prathama satpuruSanA avalaMbane ja baLa Ave che. je baLavAna puruSo vartamAna janmamAM nirAlaMbapaNe Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 nityaniyamAdi pATha samakita pragaTa kare che teoe paNa pUrvajanmamAM satpuruSanI ArAdhanA karI hoya che. tethI samita thavAmAM satpuruSa jJAnIgurunuM avalaMbana baLa ApanAruM che ane TheTha kevalajJAna pragaTe tyAM sudhI jJAnInuM avalaMbana sAmAnya baLavALA jIvone jarUranuM che. jJAnInI ArAdhanA karatAM, temanI AjJAe cAlatAM, temanA vacano vicAratAM sugamapaNe AtmabhAvanA karI zakAya che, mAnAdi zatruono nAza karI zakAya che. "bhakti Adi" sAghana kahyAM, temAM vinaya, dAna, tapa vagere aneka sAdhano AtmAne karmakSaya karavA, jJAna pamADavA khapanAM che. zarUAtamAM samakita thavAmAM jIvone bhinna bhinna sAdhana vizeSa hitakArI thAya che, paraMtu AgaLa vadhatAM karmakSayano mArga badhA jIvo mATe vadhAre sarakho thato jAya che. te samyajJAna darzana ane cAritra athavA saMyama e upAyo vaDe karmano saMvara ne nirjarA thaI saMpUrNa karmakSaya thatAM mokSanI prApti thAya che. zrI jJAnIpuruSoe samyakdarzananA mukhya nivAsabhUta kahyAM evAM A cha pada atre saMkSepamAM jaNAvyAM che. samIpamuktigAmI jIvane sahaja vicAramAM te sapramANa thavA yogya che, paramanizcayarUpa jaNAvA yogya che, teno sarva vibhAge vistAra thaI tenA AtmAmAM viveka thavA yogya che. A cha pada atyaMta saMdeharahita che, ema paramapuruSe nirUpaNa karyuM che. e cha padano viveka jIvane svasvarUpa samajavAne arthe kahyo che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha padano patra samyakdarzananA hetu A cha pada saMkSepamAM kahyAM, te je pUrvanA ArAghaka, samIpamuktigAma-karmathI alpa kALamAM chUTanArA che, evA haLukarmI jIvone svAbhAvikapaNe ja sAcAM manAya che. sAMbhaLe ne vicAre tema te badhI rIte nyAyayukta lAge athavA samIpamuktigAmIne tenA vicAramAM UMDA UtaratAM AtmAno sAkSAtkAra thaI te anubhavasiddha sapramANa thAya. TUMkAmAM cha pada sAMbhaLatAM te para vistArathI vicAra kare, tene AtmA ne anAtmAno bheda samajAya evo viveka thAya che. A cha padanI satyatA viSe jarA paNa zaMkAne sthAna nathI ema bhagavAne kahyuM che. A cha padanuM vivecana saMsAramAM bhUlA paDelA ajJAnI jIvane potAnA svarUpanuM bhAna thAya, AtmasvarUpa samajAya te arthe che. anAdi svapradazAne lIdhe utpanna thayelo evo jIvano ahaMbhAva, mamatvabhAva, te nivRtta thavAne arthe A cha padanI jJAnI puruSoe dezanA prakAzI che. te svapradazAthI rahita mAtra potAnuM svarUpa che, ema jo jIva pariNAma kare, to sahaja mAtramAM te jAgRta thaI samyakdarzanane prApta thAya; samyakdarzanane prApta thaI svasvabhAvarUpa mokSane pAme. koI vinAzI, azuddha ane anya evA bhAvane viSe tene harSa, zoka, saMyoga utpanna na thAya. te vicAre svasvarUpane viSe ja zuddhapaNuM, saMpUrNapaNuM, avinAzIpaNuM, atyaMta AnaMdapaNuM, aMtararahita tenA anubhavamAM Ave che. sarva vibhAva paryAyamAM mAtra potAne adhyAsathI aikyatA thaI che, tethI kevaLa potAnuM bhinnapaNuM ja che, ema spaSTapratyakSaatyaMta pratyakSa-aparokSa tene anubhava thAya che. vinAzI Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 nityaniyamAdi pATha athavA anya padArthanA saMyogane viSe tene iSTa-aniSTapaNuM prApta thatuM nathI. janma, jarA, maraNa, rogAdi bAghA rahita saMpUrNa mAhAbhyanuM ThekANuM evuM nijasvarUpa jANI, vedI te kRtArtha thAya che. zAthI samajAyuM nathI ? anAdi kALathI mithyAtvarUpa svapradazAthI jIvana parane pote mAnavArUpa ahaMbhAva thayo che. huM deha, kAko, mAmo, vANiyo, brAhmaNa, puruSastrI vagere aneka rUpe mAne che; paNa pote to e dehanA gharmathI bhinna jJAnadarzana sukhasvarUpa ajara amara avinAzI che. vaLI potAne deharUpa mAnIne badhI paravastumAM mAruM tAruM mAnI rahyo che. AvuM je ajJAna te dUra karavA jJAnI puruSoe A cha padano upadeza prakAzyo che. AkhuM jagata juo to parane pote mAnavArUpa ahaMbhAva ane para vastumAM mArApaNuM karavArUpa mamatvabhAvamAM paDyuM che. Avo je anAdikALano moha, mithyAtva, te dUra karavA jJAnI puruSe cha pada samajAvyAM che. have paramAM pote mAnavArUpa svapradazA che temAMthI jIva pAcho vaLIne potAnuM svarUpa vicAre, paramAM pariNamI rahyo che tene badale parathI juduM evuM potAnuM AtmasvarUpa che emAM pariName to to tarata ja AtmabhAnamAM AvI samyakdarzanane prApta thAya. samyaktva thavAthI karmano kSaya karatAM karatAM potAnuM zuddha AtmasvarUpa evo je mokSa tene meLave. potAnuM svarUpa parathI juduM jANyuM, pachI parapadArthane nimitte tene harSa, zoka, saMyoga, ekatA, para te huM ema na thAya. dehAdi parapadArtho vinAzI, azuddha ane AtmAthI judA anya che, te rU5 potAne na mAne. potAnuM svarUpa to tethI UlaTuM zuddha potAthI ja saMpUrNa che. tene koInI jarUra Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te avikati nI bhUla mAsa (bAM cha padano patra 59 nathI. vaLI te avinAzI che ane te parama AnaMdarUpa che, te tene mithyAtvadazAnI sAta prakRtirUpa aMtarapaTa chedAvAthI pratyakSa anubhavamAM Ave che. pachI tene potAnI bhUla samajAya che ke AtmA sivAya bIje badhe je ekatA karI hatI te adhyAsa (bhrAMti) thI bhUla thaI hatI. madha+AnuM je sthaLe bese te potAnI jagyA athavA te rUpa huM chuM ema thaI jAya che, tevI rIte anAdi kALathI dehamAM vasavAthI dehane ja AtmA mAnyo athavA rAgAdi vibhAvone AtmA mAnyo che. abhyAsa karatAM adhyAsa vadhAre draDhatA batAve che. abhyAsa to kvacit bhUlI paNa javAya, paNa adhyAsa to UMghamAM paNa na bhUle. te jyAre AtmAno sAkSAtkAra thAya ne AnaMda anubhave tyAre AtmAne sarva vibhAva paryAyothI sarvathA bhinna jANe, bemAM ekatA karavAnI bhUla na kare. jANe be vacce vajanI bhIMta hoya tema cetanane jaDathI bhinna ja mAne. spaSTa, pratyakSa, atyaMta pratyakSa, aparokSa e eka-ekathI vizeSa zuddhatA sUcave che. aparokSamAM to nirvikalpa samAdhi che. tyAM kaMI vikalpa nathI raheto, samakita upayoganI saMpUrNa sthiratArUpe hoya che. jyAre upayoga AtmAmAM na rahe ane labdhirUpa samyakatva hoya tyAre paNa vinAzI ane AtmAthI para evA padArthomAM tene iSTaaniSTapaNAthI ekAkArapaNuM thAya nahIM. kAraNake janma jarA maraNa roga vagere duHkhathI rahita evuM AtmAnuM zuddha svarUpa ke jenA sukha AgaLa sarva vastuo tuccha lAge che te prApta thayuM che. jenA vinA anAdi kALathI bhamyo ane je maLavAthI have anaMtakALa sukhI rahevAze evI AtmAnI anaMta samRddhi prApta karI tethI kRtArthatA lAge che, ke mAre karavAnuM hatuM te karI zakyo. manuSyajanmamAM meLavavA yogya eka samyaktva che te karI lIdhuM. A tuccha lIje maLa karI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 60 nityaniyamAdi pATha je je puruSone e cha pada sapramANa evAM parama puruSanAM vacane AtmAno nizcaya thayo che, te te puruSo sarva svarUpane pAmyA che; Adhi, vyAdhi, upAdhi, sarva saMgathI rahita thayA che, thAya che; ane bhAvikALamAM paNa tema ja thaze. A cha pada jemane anubhavathI siddha thayAM che evA parama puruSanAM vacana sAMbhaLI jemaNe AtmAno nizcaya karyo ne puruSArtha karI potAnA AtmAno sAkSAtkAra karyo te puruSo pariNAme saMsAranA saMga je Adhi vyAdhi upAdhi rUpa che tethI mukta thayA che, thAya che ane thaze. jJAnInAM vacana sAMbhaLyAM, zradhdhAM ne anubhavarUpa nizcayasamakita paNa thayuM to mokSa avazya thaze. je satparuSoe janma, jarA, maraNano nAza karavAvALo, svasvarUpamAM sahaja avasthAna thavAno upadeza kilo che, te satyaruSone atyaMta bhaktithI namaskAra che. tenI niSkAraNa karuNAne nitya pratye niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che, evA sarva sabhuruSo, tenA caraNAraviMda sadAya hRdayane viSe sthApana raho ! have satparaSano upakAra kahe che ke temaNe AtmasvarUpamAM sahaja sthiti karavAno upadeza karyo. je pramANe vartavAthI phaLa zuM? to ke janma jarA maraNAdi nAza thAya. A anaMta duHkharUpa saMsAramAMthI anaMtasukharUpa mokSa prApta karAvavArUpa mahAna upakAra satyaruSe boghathI karyo che. temAM temaNe ApaNI pAse kaMI badalAnI spRhA rAkhI nathI. teonuM to sarva kArya pUrNa thayuM che tethI temano badalo vALI zakAya evuM ApaNe kaMI karI zakIe nahIM. temano sarva jIva pratye niSkAraNa karuNArUpa guNa che. temano Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 cha padano patra ApaNA para keTalo upakAra che e vicAratAM paNa satparuSa para paramaprIti pragaTe ane temanA upakArane niraMtara saMbhAratAM, temanAM guNagrAma karavAthI karma dUra thatAM AtmasvabhAva-samakita pragaTe che. AvA je satparuSo temanAM caraNAraviMda eTale 1 paga, 2 AcaraNa, 3 vacano (kavitAnA bhAga caraNa athavA pada kahevAya che), sadAya hRdayamAM bahumAnapaNe pUjyabhAve sthira raho. te pada kRpALudeve varNavyuM che - "sukhaghAma anaMta susaMta cahI, dina rAtraraheta6 dhyAna mahIM; para zAMti anaMta sughAmaya je, praNamuM pada te vara te jayate." anaMta sukhanuM dhAma evuM je AtmasvarUpa tene saMta niraMtara icche che ane rAtadivasa tenA ja dhyAnamAM varte che. teo parama zAMta anaMta sukhamaya dazAne anubhave che evuM je satparuSanuM pada, dazA tene huM namaskAra karuM chuM. AvI rIte kRpALudeve namaskAra karavAmAM sarvatra marma batAvyo che. "parama sukhasvarUpa, paramotkRSTa zAMta, zuddhacaitanyasvarUpa samAghine sarvakALane mATe pAmyA te bhagavaMtane namaskAra, te padamAM niraMtara lakSarUpa pravAha che jeno te satparuSone namaskAra." (833) je cha padathI siddha che evuM AtmasvarUpa te jenAM vacanane aMgIkAra karyo sahajamAM pragaTe che, je AtmasvarUpa pragaTavAthI sarva kALa jIva saMpUrNa AnaMdane prApta thaI nirbhaya thAya che, te vacananA kahenAra evA satpaSanA guNanI vyAkhyA karavAne azakti che, kema ke jeno pratyupakAra na thaI zake evo paramAtmabhAva te jANe kaMI paNa Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 nityaniyamAdi pATha icchayA vinA mAtra niSkAraNa karuNAzIlatAthI Apyo, ema chatAM paNa jeNe anya jIvane viSe A mAro ziSya che, athavA bhaktino kartA che, mATe mAro che, ema kadI joyuM nathI, evA je satparuSa tene atyaMta bhaktie pharI pharI namaskAra ho ! AtmasvarUpa A cha padathI siddha thayuM. te zAthI pragaTe ? satparuSanA vacanane aMgIkAra karavAthI. satparuSanuM yogabaLa, mana vacana kAyAnuM baLa saMpUrNa jagatane ane vizeSe karIne bhavya jIvone parama hitakArI che. AtmasvarUpanI prApti thatAM pachI A lokabhaya, paralokabhaya, maraNabhaya vagere zAstramAM kahelA sAta bhaya ane bIjA badhA bhaya dehAzrita hovAthI nAza pAme che. tethI AtmA nirbhaya thAya che, ane sarvakALa anaMta Atmasukhane prApta karanAro thAya che. jenAM vacanabaLathI sarva bhaya nAza pAme ane haMmezane mATe saMpUrNa AnaMda prApta thAya te vacananA kahenAra evA satparuSano upakAra vANIthI kahI na zakAya evo che. satparuSanuM vacana aMgIkAra thAya, draDhapaNe pariName tyAM che padathI siddha evuM AtmasvarUpa pragaTe che. samati thayuM, potAne paramAtmArUpe ja oLakhyo tethI have tene bAhya saMyogo vyAdhi Adi duHkhI karI zake nahIM, kAraNa ke te to dehamAM thAya che. AtmA to sadA dehathI bhinna AnaMdasvarUpa che, evo anubhava thatAM bhaviSyano koI bhaya raheto nathI. jIva sadA nirbhaya, AnaMdasvarUpane pAmyo. A zAthI thayuM ? mAtra satparuSanA vacanathI. te satyaruSanuM svarUpa vacanathI varNavI zakAya tevuM nathI. teo upadeza kare che te mAtra karuNA svabhAvathI kaMI paNa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha padano patra 63 badalAnI icchA vinA kare che. temanA vacanathI samakita thayuM tethI temaNe sAkSAt jIva Apyo. prathama deha eTale maDadArUpa potAne mAnato hato, dehane AdhIna bhogomAM rakta thaI saMsAra vaghArato hato. evI ajJAna dazAmAMthI karuNALu satparuSe vacana dvArA jAgRta karyo ane "AtmA chuM' evuM bhAna karAvyuM eTale maDadAmAMthI jIvato karyo. teno badalo koI rIte vaLI zake evo che ja nahIM. vaLI satparuSa paNa sarvathA niHspRhI che. temane upadeza ApavAmAM koI pratye ziSyabuddhi ke mArApaNAnI buddhi nathI; evo vicAra paNa temane hoto nathI, ke te mane upayogI che, mArI sevA karaze. kaMI paNa badalAnI icchA vinA mAtra niSkAraNa karuNAthI upadeza kare che, evA satparuSane atyaMta bhaktie namaskAra che. je satparuSoe sadgurunI bhakti nirUpaNa karI che te bhakti mAtra ziSyanA kalyANane arthe kahI che. je vyaktine prApta thavAthI sagurunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa dRSTigocara thaI anya svacchaMda maTe, ane saheje Atmabogha thAya ema jANIne je bhaktinuM nirUpaNa karyuM che, te bhaktine ane te satparuSone pharI pharI trikALa namaskAra ho! je puruSoe sadgurunI bhakti nirUpaNa karI che te bhakti mAtra ziSyanA kalyANane arthe kahI che. prabhuzrIjI kahetA ke ame guru batAvI ApIe chIe paNa guru thatA nathI, chatAM mAne nahIM ane "poMkhanArIne paraNI bese" ema na karavuM. guru thavuM emAM moTuM jokhama che. batAvanArane paNa jokhama javAbadArI che. kAraNa ke sAcuM batAve to sanmArge vALe ane khoTuM batAve to Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 nityaniyamAdi pATha ziSya kadAca chUTe paNa guru to na ja chUTe. jemake kUtarAnA mAthAmAM kIDA paDyA hatA, te teNe kumArge vALelA ziSyo hatA, te gaMgAnA pANImAM ghovAthI pAparahita thayA, paNa kUtaro pAparahita na thayo. sapuruSe sadgurunI bhakti batAvI te bhakti AtmAnA parama hitanuM kAraNa che mATe tene jarA vAra na choDe. Akho divasa ne rAta bhakti kare. te bhaktimAM vartavAthI kaMI paNa karatAM saskuruSa kema varte che teno lakSa rahe. kaMI paNa karatAM satparuSanuM lakSa AtmA pratye ja hoya che. "nirAbAghapaNe jenI manovRtti vahyA kare che; saMkalpa-vikalpanI maMdatA jene thaI che; paMca viSayathI viraktabuddhinA aMkuro jene phUTyA che; klezanAM kAraNa jeNe nirmULa karyA che (game tevA prasaMgamAM khoTuM na lAge evI samaja draDha karI che); anekAMtavRSTiyukta ekAMtavRSTine je sevyA kare che (sarva vakhate e e ne e ja); jenI mAtra eka zuddha vRtti ja che; te pratApI puruSa jayavAna varte. ApaNe tevA thavAno prayatna karavo joIe."(80) sanduruSa potAno upayoga AtmA pratye ja rAkhe che. "dehathI bhinna AtmA chuM' e bhUlatA nathI. ApaNe dehAdimAM ekAkAra thaIe chIe tema teo nathI thatA. niraMtara bhedajJAna che, AvI temanA AtmAnI ceSTA para premabhakti jAgatAM tene ja smare, tene ja icche; tenuM ja dhyAna kare to potAmAM paNa apUrva guNa eTale samakita-AtmAno anubhava draSTigocara thAya, ane teno abhuta AnaMda samajAtAM pachI bIjuM bIjuM svacchede karato hato te sarvathI pAcho vaLe. Atmasukha meLavavA prayatna kare. paramAM vRtti jatI rokIne AtmAmAM lIna thAya. AtmAmAM AtmAnA anubhavanI laya lAgI jAya to pachI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha padano patra svacchaMde avicArIpaNe je vartana thatuM hatuM te ApoApa chUTI jAya. satpuruSanI bhaktithI satpuruSanI AzAe vartAya. dareka kAryamAM satpuruSa kema varte ? temane huM kema varte to ruce ? ema vicArI AtmAnI pariNati te mujaba kare tethI svacchaMda rokAya. ane satpuruSane to AtmAmAM rahevuM priya che, e samajAtAM saheje Atmabogha thAya. bhaktithI AtmAnubhavamAM saheje sthiti thAya che. mATe satpuruSanI bhakti e ziSyane parama upakArI che. emAM satpuruSane svArtha nathI, paNa sAcA puruSanI bhakti che te bhaktane kalyANa, mokSa ApanArI che. 1353 65 satpuruSane namaskAra prathama temano upakAra vicArIne karyo. pachI te apUrva upakAra kaMI paNa badalAnI icchA vinA karyo te vicArI namaskAra kahyA. pachI satpuruSoe mokSane ApanArI sadgurunI bhakti ApI tethI upakAra mAnyo ane chevaTe AtmAnuM adbhuta kevalajJAnasvarUpa jenA yoge prApta thavAnuM che tenA ati ullAsabhAve satpuruSane namaskAra karyA che te uttama kaLazarUpa che. jo kadI pragaTapaNe vartamAnamAM kevaLajJAnanI utpatti thaI nathI, paNa jenA vacananA vicArayoge zaktipaNe kevaLajJAna che ema spaSTa jANyuM che, zradghApaNe kevaLajJAna thayuM che, vicAra dazAe kevaLajJAna thayuM che, icchAdazAe kevaLajJAna thayuM che, mukhya nayanA hetuthI kevaLajJAna varte che, te kevaLajJAna sarva avyAbAdha sukhanuM pragaTa karanAra, jenA yoge sahaja mAtramAM jIva pAmavA yogya thayo, te satpuruSanA upakArane sarvotkRSTa bhaktie namaskAra ho ! namaskAra ho ! 5 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha jo ke atyAre AtmAmAM kevaLajJAna vyaktirUpe pragaTa thayuM nathI topaNa zrutakevalI jema RtadvArA kevaLIne jaNAya te sarva jANI zake che, tevI rIte puruSanA vacanarUpa zrutanA vicArathI mArA AtmAmAM kevaLajJAna zaktipaNe rahyuM che', ema spaSTapaNe jaNAya che. samakita thatAM zraddhA zuddhasvarUpanI ja che tyAM kevaLajJAna aMze pragaTa thayuM che. "sarva guNAMza te samyakatva. AtmAno samakita guNa pragaTa thayo te guNa AtmAnA anaMta guNone ekasarakho prakAzanAro che tethI te dvArA aMze baghA guNa pragaTa thayA tethI zraddhApaNe kevalajJAna paNa thayuM che. zuddha svarUpano anubhava thayo pachI tenA ja vicAra AvyA kare. koI vastunI tIvra icchA hoya te maLe to jIvane tenA ja vicAra AvyA kare. tene lakSIne badhuM pravartana kare, tema ahIM kevaLajJAnanI prApti zraddhApaNe thaI tethI have te ja svarUpano vicAra kare. icchA paNa tenI ja satata rahyA kare. samyatvane saMsAranI kaMI icchA na hoya; eka zuddhAtmAno vicAra ane tenI ja icchA hoya. zuddha nizcayanayathI to sarva AtmAmAM kevaLajJAna che. Ama judI judI rIte kevaLajJAnanI bhAvanA thatAM pariNAme badhA duHkhano aMta thaI AtmAne anaMta avinAzI zAzvata sukha prApta thAya che, te je satparuSanA vacanathI jIva kSaNa vAramAM pAmavA yogya thayo, je satparuSanA vacanabaLathI samakita thaI kevaLajJAnane pAmavA yogya jIva thayo evA parama pUjya satparuSanA anupama upakArane sarvotkRSTa bhaktie vAraMvAra namaskAra ho ! namaskAra ho ! Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a apUrva avasara (paramapada prAptinI bhAvanA) 67 apUrva avasara evo kyAre Avaze ? kyAre thaIzuM bAhyAMtara nigraMtha jo ? sarva saMbaMdhanuM baMdhana tIkSNa cheUne, vicarazuM kava mahattpuruSane paMtha jo ? apUrva 1 apUrva--samakita thatAM pahelAM, prathama koI kALe nahIM thayelo evo bhAva Ave te. bAhya ane atyaMtara graMthi, bAhya sagA saMbaMdhI dhanadhAnya Adi; atyaMtara eTale aMtaranI mithyA mAnyatA, vAsanA, kaSAya vagere. te badhAne tapAsI mithyAtvajanita mULa sahita sUkSma vAsanA kyAre kaDhAze ? mahApuruSono mArga samyak jJAna darzana cAritrarUpa mokSapaMtha; vastunuM svarUpa jema che tema mAne, jANe ane potAnA svabhAvamAM sthira thAya, e mArge kyAre calAze ? sarva bhAvathI audAsInyavRtti karI, mAtra deha te saMyamahetu hoya jo; anya kAraNe anya kazuM kalpe nahIM, dehe paNa kiMcit mUrchA nava joya jo. apUrva 2 jagatanA sarva padArtho tarapha heyabuddhi thAya. sArA ne khoTA banne sarakhI rIte AtmAne baMdhanakartA che mATe na icche. maLe tyAre harSazoka na kare. je je dehane anukULa pratikULa lAge che temAM rAgadveSa thAya che. deha to nokara che tenI pAse mokSanuM kAma Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 nityaniyamAdi pATha karAvI levuM. saMyama sivAya bIjA koI kAraNa mATe kaMI na kahyuM, na icche. dehamAM mArApaNuM jarA paNa na rahe. AtmAmAM mArApaNuM samajAya tyAre samakita thAya, darzanamoha jAya. darzanamoha vyatIta thaI Epajyo boghaje, deha bhinna kevala caitanyanuM jJAna jo; tethI prakSaNa cAritramoha vilokiye, varte evuM zuddhasvarRpanuM dhyAna jo. apUrva 3 satparuSanI bhakti dvArA pariNAme Atmabogha thAya, dehathI bhinna AtmAno je rIte satparuSe bogha karyo che, te pramANe Atmadarzana thAya. AtmAnuM svarUpa yathArtha oLakhatAM darzanamoha jaI samakita pragaTe tyAre cAritramohanuM baLa ApoApa ghaTe che. deha mATe je khAvuM, pIvuM, haravuM, pharavuM thatuM hatuM temAM rasa na rahe, cAritramohanI keDa bhAMgI gayA jevuM thAya. zuddha AtmAnuM ja dhyAna rahyA kare. AtmasthiratA traNa saMkSipta yoganI, mukhyapaNe to varte dehapayata jo; ghora pariSaha ke upasarga bhaye karI, A zake nahIM te sthiratAno aMta jo. apUrva-4 mana vacana kAyAnI pravRtti ghaTatAM ghaTatAM AtmasthiratA thAya tema mukhyapaNe dehapardhata varte. bhakti-gharmadhyAnamAMthI upasarga thatAM paNa caLe nahIM, atyaMta vikSepa karanArA nimitto ke bhayaMkara pariSaha paDatAM paNa te AtmasthiratA TakI rahe, para pratye harSazoka vagara svakAryamAM lAgI rahe. saMkalpavikalpa rahita nirvikalpa dazA rahe. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrva avasara yogapravartanA, saMyamanA hetuthI svarUpalakSe jinaAzA AthIna jo; te paNa kSaNakSaNa ghaTatI jAtI sthitimAM, aMte thAye nija svarUpamAM lIna jo. apUrva 5 cothI kaDImAM guptinuM svarUpa samajAvyuM che. have AmAM samitinuM svarUpa batAve che. je kaMI mana vacana kAyAnI pravRtti kare te upayoga sahita eTale AtmAno lakSa cUkyA vinA AjJA anusAra hoya. 'svacchaMda TaLe to ja mokSa thAya. sadgurunI AjJA vinA AtmArthI jIvanAM zvAsocchavAsa sivAya bIjuM na cAle evI jinanI AzA che.'' (upadezachAyA) satpuruSanI AjJA AtmAno lakSa na cUkavo te che. mATe anya pravRtti nachUTake kare tyAM paNa upayoga AtmA pratye hoya, puruSArtha AtmAnA svarUpamAM sthira thavAno hoya. samitimAM vartavuM paDe teTaluM rahIne guptimAM eTale pharI AtmasvarUpamAM lIna thAya. paMcaviSayamAM rAgadveSa virahitatA, paMca pramAde na maLe manano kSobha jo; dravya kSetra ne kALa bhAva pratibaMgha vaNa, vicaravuM udayArthIna paNa vauMtalobha jo. apUrva 6 pAMca indriyonA viSayomAM sArAkhoTApaNuM na thAya. pAMca pramAda(pa) indriya, (4) vikathA, (4) kaSAya, sneha ne nidrA-- temAM jIva khaLI na rahe eTale te badhAM AtmAmAM sthira rahevAnA puruSArthane vidma karanArAM jANI tene taje. temAM mana AnaMda na pAme, iSTa mAnI temAM khoTI na thAya. pachI zAmAM baMdhana na kare te kahe che. cetana ke jaDa padArthomAM rAgadveSathI baMdhana na kare. 69 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 nityaniyamAdi pATha amuka kSetra sAruM khoTuM ema na kare. unALo ziyALo comAsuM sAruM kharAba; juvAnI sArI vRddhAvasthA kharAba ema kALamAM pratibaMdha na kare. bhAva-mokSa sivAyanA Adarzo-bhAvo sevyA hoya teno vicAra AvatAM temAM iSTapaNuM mAnI baMdhAI na jAya. bhaviSyanI ke bhUtakALanI kaMI icchA na kare, mAtra vartamAnamAM je udaya hoya tene samatAthI vede. bhaviSya mATe Ama thAo ke Ama ema kaMI paNa lobhavRtti na hoya, chatAM mokSa mATe puruSArtha to hoya ja. te puruSArtha te saMvara ne nirjarA. tene samatA bhAvathI ArAdhe. krodha pratye to varte kroghasvabhAvatA, mAna pratye to dInapaNAnuM mAna jo; mAyA pratye mAyA sAkSI bhAvanI, lobha pratye nahIM lobha samAna jo. apUrva 7 krodhanI vRttine kSaya kare. jo krodha thAya to te pratye atyaMta krodha Ave. jemake eka bAI bahu krodhI hatI tene coro laI gayA tyAM tenuM lohI kADhe ne ghA para kiMmatI tela reDe tethI rUjhAI jAya; pharI lohI kADhe ema bahu duHkha paDyuM. pachI ghera AvI tyAre kadI krodha na karavo evI dRDhatA karI. tenA bhAvanI indre prazaMsA karatAM eka deva parIkSA karavA Avyo ne kiMmatI telanI sAta zIzI dAsI pAse pADI naMkhAvI chatAM te bAIe krodha na ja karyo. ema baLa karI krodhane jIte. mAna pratye dInapaNAnuM mAna, eTale mAnane jItavA mane sarvathI cheDe besavAnuM maLe, chello naMbara Ave ! temAM mAna samaje. badhAthI huM halako gaNAuM evI bhAvanA kare. namra hoya Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 apUrva avasara tenA pratye paNa ati namrapaNuM batAve. sarva prakAranA garvane TALe, bAhya draSTi mUke ane AtmAmAM vinaya guNa pragaTAve. nirabhimAnI thavuM tene ja uttama sAdhya mAne. mAyA pratye mAyA sAkSI bhAvanI. sarva prasaMgamAM na lepAtAM sAkSIrUpe rahe. sAkSIbhAva che te AtmAnuM jJAnasvarUpa che tene vaghAravA prayatna kare. temAM ja mAyA prIti kare. lobhane to sarvathA dUra karavA prayatna kare. bahu upasargakartA pratye paNa krogha nahIM, vaMde cakrI tathApi na maLe mAna che; deha jAya paNa mAyA thAya ne romamAM, lobha nahIM cho prabaLa siddhi nidAna jo. apUrva 8 vAraMvAra upasarga karanAra pratye paNa krogha na thAya; cakravartI jevA namaskAra kare to paNa mAna na thAya. sarvathI vaghAre rAga dehamAM che, to dehatyAga jevA prasaMge paNa koI prakAre mAyA na kare. game teTalI siddhi ke koI icchita vastu maLatI hoya topaNa te mATe mArgathI paDe nahIM, eTale lobhane jIte. nagnabhAva, muMDabhAva saha asnAnatA, adaMtadhAvana Adi parama prasiddha che; keza roma nakha ke aMge zRMgAra nahIM, dravyabhAva saMyamamaya nigraMtha siddha che. apUrva9 nagnatA, kezaloca, snAnatyAga tathA daMtazoghanano tyAga Adi tathA keza, roma, nakha ke zarIranI zobhA na karavI ityAdi munionA prasiddha AcArarUpa dravyasaMyama ane bhAvasaMyamamaya Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 nityaniyamAdi pATha nigraMtha dazA kyAre thaze ? A gAthAmAM saMyamanuM varNana che tene bhAvapUrvaka icche. tene ja potAnuM sahaja jIvana mAne. dravyasaMyama ane bhAvasaMyama sahita ane moharUpa gAMTha rahita evA nigraMtha eTale muninI dazA tenI siddhi kyAre thaze ? bhAvasaMyama te rAgadveSarahitapaNuM. rAgadveSa che, tyAM potAnA AtmAnI hiMsA thAya che, tene mahApApa kahyuM che. "AtmaghAtI mahApApI." zatru mitra pratye varte samadarzitA, mAna amAne varte te ja svabhAva jo; jIvita ke maraNe nahIM cUnAdhikatA, bhava mokSe paNa zuddha varte samabhAva je.apUrva 10 zrI pArzvanAtha bhagavAnane jema pUjA ane upasarga pratye samabhAva rahyo hato, tema zatru vA mitra sarva jIvo pratye sarva prasaMgamAM samabhAva sarakhI draSTithI jue. paryAya dRSTi thAya tyAM rAgadveSa thAya che. samAdhizatakamAM kahyuM che ke jyAre mohane laIne rAgadveSa thAya tyAre AtmA je sva eTale potAmAM ja rahyo che tene vicAre to rAgadveSa na rahe. sarvamAM AtmA jue to samabhAva rahe. A gAthAmAM rAgadveSa thavAnAM baLavAna nimitto batAvyAM che. mAna ane apamAnanA prasaMgomAM paNa samabhAva rahe; jIvana maraNanA prasaMgomAM paNa harSazoka na thAya, paNa samabhAva rahe. bhava ane mokSa be pratye paNa sarakho aviSama bhAva rahe. A bhave mokSa thaze ke ghaNA bhava karavA paDaze? te mATe kaMI kheda nathI. mAtra mokSanuM je kAraNa samabhAva tene seve, tene na choDe. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrva avasara 73 pachI mokSa thavAno hoya tyAre thAya. mokSa kaMI bIje nathI. te AtmAmAM ja che ne samabhAva--samatA--samakita che tyAM ja mokSabhAva che. mATe temAM puruSArtha kare. kheda na kare, rAgadveSa na kare. ekAkI vicarato vaLI smazAnamAM, vaLI parvatamAM vAgha siMha saMyoga jo; aDola Asana, ne manamAM nahIM kSobhatA, 52ma mitrano jANe pAmyA yoga jo.apUrva11 prathama to anukULa sthAne AtmabhAva dRDha kare; pachI tenI kasoTI karavA pratikULa evAM smazAna Adi ekAMta sthAnone paNa seve. dehAdhyAsa gayo hoya ne AtmabhAva thayo hoya teTalA pramANamAM nirjana sthAnano ne vAgha siMha ityAdino bhaya na thAya. sarva prANIne AtmasvarUpa ja jue. karmanA udaye kadAca deha jAya topaNa AtmAne kaMI thatuM nathI, ema jANI svastha ja rahe. hiMsaka pazu vagerene dravyadRSTithI AtmasvarUpa joI maitrIbhAva ja rAkhe. sAmAnya mANasane smazAna ane vAgha siMha jevA prasaMgamAM atyaMta bhaya thAya che. paNa jJAnIne dehAdhyAsa maTyo che te manane sthira karavA teve sthaLe jAya tyAre pUrva karma ane anAdi adhyAsane laIne bhayano udaya thAya, tene dhyAnamAM rahIne jIte che. puruSArtha karI AtmAmAM aDola rahe che. bIjA koI vicArane avakAza ApatA ja nathI. ghora tapazcaryAmAM paNa manane tApa nahIM, sarasa anne nahIM manane prasannabhAva jo; rajakaNa ke riddhi vaimAnika devanI, sarve mAnyAM pudgala eka svabhAva jo. apUrva12 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 nityaniyamAdi pATha aneka divasanA upavAsa thAya, zarIra sukAI jAya chatAM manamAM leza paNa ciMtA na thAya. tema sAruM bhojana Adi anukULa saMyogo maLatAM paNa mana rAjI na thAya. jemake guru ziSya hatA temAM ziSya tapa zAstrAdhyayana karato tene "guru hovAthI mane koI mAna nathI ApatuM, gurune ja baghA pUje che" evI IrSA thavAthI parvata parathI guru UtaratA hatA tyAre uparathI zilA gabaDAvI. guru samajIne khasI gayA ane kahyuM ke-"tAro strIthI parAbhava thaze." pachI ziSya vicAryuM ke jaMgalamAM ekalo rahI tapa karuM tyAM strI kyAM AvavAnI che ? pachI vizAlA nagarIne koI duSTa rAjAe ghaNA kALathI gherI hatI, paNa phAvato na hato. tene nimittiyAe kahyuM ke tyAM munisuvrata svAmIno sUpa che te jaMgalamAM sAghu rahe che te AvIne ukheDAve to nagarI jitAya. tethI vezyAne mokalI. te zrAvikAne veze gaI ane sAdhune vidhipUrvaka vAMdyA, pachI pAraNAM mATe bolAvyA ane maganA pANI AdimAM nepALo ApI dIdho. tethI sAdhune jhADA thayA te te bAIe bahu bhaktithI sApha karI sevA karI. AthI sAdhu prasanna thaI gayA ke oho, ANe kevI sevA karI ! pachI bAIe mAgyuM te ApavA hA kahI ne vizAlAmAM jaI sUpa ukheDI naMkhAvyo, tethI lazkara nagarImAM dAkhala thayuM ne jIta meLavI, paNa sAghunuM patana thayuM. tema jyAre koI sevA kare, bhakti kare, tyAre rAgabhAva na thavA devo e atyaMta muzkela che. dhULa hoya, viSTA hoya ke devanuM ratna hoya te badhA pudgalanA ja paryAya che. dhULa che te viSTA thAya, ratnanI paNa Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrva avasara 75 kALe karIne dhULa thAya, mATe jJAnI to sarva pudgalane samAna ja gaNe che, tethI temAM iSTaaniSTa karatA nathI. ema parAjaya karane cAritramohano, AvuM tyAM jyAM karaNa apUrva bhAva che; zreNI kSapakataNI karIne ArUDhatA, ananyaciMtana atizaya zuddha svabhAva jo. apUrva 13 lAMbA kALa sughI saMyama ArAze. pramatta ane apramatta ema chaothI sAtame ne sAmethI chaTTe guNasthAnake jatAM ghaNo kALa gALIne cAritramohanIyano jaya kare che. RSabhadeva bhagavAne 1000 varSa e pramANe saMyama ArAdhyo hato. e rIte prayatna karatAM karatAM chevaTe evo samaya Ave ke jyAre zreNI mAMDavA samartha hoya--apUrvakaraNano bhAva pragaTe.. ahIM upazamazreNI ke jemAMthI paDAya che te nahIM, paraMtu kSepaka zreNI mAMDavAnI che temAM dareka prakRtiono kSaya kare eTale pachI te karmano udaya thAya ja nahIM. zrata eTale je jJAnInI AjJA athavA bogha maLyo hoya tenuM avalaMbana laIne zreNI mAMDe. temAM mAtra AtmAnuM dhyAna karatAM prayatnapUrvaka karmaprakRtione khapAvIne zuddhasvabhAva pragaTAve. moha svayaMbhUramaNa samudra tarI karI, sthiti tyAM jyAM kSaNamohaguNasthAna jo; aMta samaya tyAM pUrNa svaraeNpa vItarAga thaI, pragaTAvuM nija kevaLajJAna nizAna jo. apUrva 14 AThamA guNasthAnakathI dazamA sudhImAM, mohanIya karma je Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 nityaniyamAdi pATha anAdithI pAra thayuM nathI tethI svayaMbhUramaNa samudra jevuM stara che, tene pAra karI jAya che. (svayaMbhUramaNa samudra chello samudra hovAthI te pachI jamInano kinAro nathI. mAtra ghanavAta tanavAta rahyA che.) cAritramohanIyano kSaya dazame guNasthAnake thAya che pachI kSaNamoha nAmanA bArame guNasthAnake Ave che, kAraNake kSapaka zreNImAM agiyAramuM sparze nahIM. bAramAnA aMta samaye jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ne aMtarAya karmano paNa kSaya thAya che ane saMpUrNa vItarAgatA sahita kevalajJAna, kevaladarzana, anaMtavIrya ane anaMtasukha, je AtmAnA ja svabhAva che te, suvarNa parathI raja UDI jatAM caLakI UThe tema ApoApa pragaTa thAya che. cAra karma ghanaghAtI te vyavaccheda jyAM, bhavanAM bIjataNo AtyaMtika nAza jo; sarva bhAva jJAtA draSTA saha zuddhatA, kRtakRtya prabhu vIrya anaMta prakAza jo. apUrva015 upara kahyA mujaba cAra ghanaghAtI karmano nAza thatAM sayogI kevalI nAmanuM teramuM guNasthAna pragaTa thayuM. have tene bIjo bhava karavAno nathI kAraNake bhavavelanuM je moharUpa bIja hatuM te baLI gayuM. tenI rAkha paNa rahI nahIM. traNe kALanA sarva bhAvone jANatAM jotAM chatAM moharahita hovAthI lepAtA nathI, zuddhasvarUpamAM pariName che. moha nathI, rAgadveSa nathI tethI traNa lokane ne tenA sarva vyApArane jotAM jANatAM chatAM svAbhAvikapaNe zuddha rahe che. evA te moha rahita vItarAga bhagavAna che. have temane kaMI karavAnuM rahyuM nathI chatAM vIrya eTale AtmAnI anaMta zakti pragaTa che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrva avasara vedanIyAdi cAra karma varte jahAM, baLI sIMdarIvat AkRti mAtra jo; te dehAyuSa Arthona jenI sthiti che, AyuSa pUrve, maTiye daihika pAtra jo.apUrva 16 temanAM cAra karmo gayAM paNa cAra to haju bAkI che eTale ardhA to che ema koI kahe. paraMtu tema nathI. je cAra bAkI rahyAM te to mAtra jovA pUratAM che. jemake doraDI baLI gaI, pachI te paDI hoya to dekhAya paNa rAkharUpa hovAthI bAMdhI na zake, tema A karmo kaMI hAni karI zaktA nathI. temane anaMtasukha ne anaMtavIrya che tenI AgaLa A karmo sattva vinAnAM che. koI rIte pIDA na kare. AyuSya karma che tyAM sudhI dehamAM rahevAnuM che. te pUrNa thaye, deha rahita siddha dazA thAya che. deha chatAM paNa temanI dazA to saMpUrNapaNe dehAtIta che; deha chUTyA pachI pharI deha temane kadI gharavAno nathI. mana vacana kAyA ne karmanI vargaNA, chUTe jahAM sakaLa mugala saMbaMgha ; evuM ayogI guNasthAnaka tyAM vartatuM, mahAbhAgya sukhadAyaka pUrNa abaMgha jo apUrva 17 mana vacana kAyAnA yogathI eka samaya mATe mAtra zAtAvedanIya karmanuM grahaNa thatuM hatuM te paNa AyuSya pUrNa thatAM chellI ghaDIe ayogI guNasthAnakamAM chUTI jAya che ane abaMgha dazA sahita mahAbhAgya, anaMtasukhadAyI dazA pragaTe che; tyAM pudgalono chello saMbaMgha chUTe che. eka paramANuM mAtranI maLe na sparzatA, pUrNa kalaMka rahita aDola svarUpa che; Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 nityaniyamAdi pATha * zuddha niraMjana caitanyamUrti ananyamaya, agurulaghu, amUrta sahajapadarUpa che.apUrva 18 eka paramANu paNa temane sparza karatuM nathI. yathArtha asaMgatA varte che. sarva karmarUpI kalaMka-melathI sarvathA zuddha thayA che, ne yoganuM kiMcit caMcaLapaNuM paNa sarvathA baMgha paDavAthI aDola, nizcaLa, atyaMta sthira AtmasvarUpa hoya che. te atyaMta zuddha, sarva karmathI mukta, deha hovA chatAM tenAthI taddana nyArA, mAtra cetanyanI mUrti jevA che. pAMjarAmAM siMha jema pAMjarAthI judo hoya tema svasvarUpamAM sthita rahe che. te bhagavAna agurulaghu, amUrta ane sahajasvarUpa che. AvI chellA guNasthAnane chelle samaye dazA hoya che. pUrvaprayogAdi kAraNanA yogathI, Urdhvagamana siddhAlaya prApta susthita jo; sAdi anaMta anaMta samAdhisukhamAM, anaMta darzana, jJAna anaMta sahita jo.apUrva 19 ghaNA kALathI mokSanI bhAvanA bhAvI che tethI jema kuMbhArano cAka ghaNI vAra sudhI pheravIne mUkI de topaNa potAnI meLe thoDI vAra pharyA ja kare tema pUrvaprayoga Adi kAraNe te zuddha AtmA Urdhva gati kare. AtmAno svabhAva paNa UrdhvagamanarUpa che paNa jyAM sudhI gharmAstikAya che, tyAM sudhI + 1 pUrvaprayoga, 2 asaMgatva, 3 baMgha cheda, 4 tathAgati (svAbhAvika) pariNAma te aMtima UrdhvagatinAM cAra kAraNonAM anukrame 1 kuMbhArano cAka, 2 leparahita tuMbaDI, 3 eraMDabIja ne 4 agnizikhA e cAra draSTAMto che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apUrva avasara upara jaI zake, sahakArI kAraNonA abhAve AgaLa na jaI zakavAthI lokane aMte sthira thAya che. mokSamAM je samAghi sukha che te sukhanI Adi che paNa aMta nathI arthAt koI kALe teno nAza thavAno nathI. 20 je pada zrI sarvajJe dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahIM paNa te zrI bhagavAna jo; teha svarUpane anya vANI te zuM kahe ? anubhavagocara mAtra rahyuM te jJAna jo.apUrva020 e siddhapada ne tenuM sukha, sarvajJa arihaMta bhagavAna kevalajJAna pragaTa hovAthI dehamAM rahyA chatAM jANe che ne anubhave che, chatAM temanI 35 atizayavALI vANIthI paNa tene yathArtha varNavI zakatA nathI, to alpajJanI vANIthI to tenuM varNana zuM thaI zake ? te to mAtra anubhave ja samajAya evuM che. eha paramapada prAptinuM karyuM ghyAna meM, gajA vagara ne hAla manoratharUpa jo; to paNa nizcaya rAjacaMdra manane rahyo, prabhu-AzAe thAzuM te ja svarUpa jo. apUrva021 te parama siddhapadanuM meM A padamAM bhAvanArUpa ghyAna karyuM che. ''apUrva avasara'' dharmadhyAnarUpe ja che. hAla turata te padamAM pahoMcAya eTalI zakti nathI, chatAM e ja dhyAna che; e ja bhAvanA che. ane zrImad rAjacaMdra kahe che ke mArA manamAM dRDha nizcaya varte che ke bhagavAnanI AjJAe vartatAM te siddha svarUpa avazya prApta karIzuM. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8O mULa mAraga mULa mAraga sAMbhaLo jinano re, karI vRtti akhaMDa sanmukha; mULa0 noya pUjAdinI jo kAmanA re, noye vhAluM aMtara bhavaduHkha. mULa0 1 mULa mAraga-mokSe laI jAya te mArga mokSano mArga je eka ja che te ahIM kahyo che. te mULa eTale prathama jina bhagavAne upadezyo te ja pramANe ahIM kahevAmAM Avyo che. mananI vRttine bAhyamAMthI rokIne A samajavA mATe ekAgra karo. jJAnInI vRtti aMtarmukha hoya che. teo bogha kare tyAre temanA pratye, temanA vacana pratye sanmukha thAya to prahaNa thAya. satparuSa pratye sanmukhatA Avaze to ja temano Azaya samajAze. te sanmukhatAekAgratA akhaMDa ekaghArI joIe. vRtti temAM sthira thAya, anya pratyethI sarvathA rokAya ema vRttine pherave. laukika vAtomAMthI rokIne AtmAnI vAta jANavA ekAgra thAya. sarva zAstrono sAra ahIM TUMkAmAM kahevAno che te sthira citte eka ja dhyAne vicAre to pariName tevuM che. jo-juo. A mAna pUjA meLavavA arthe kahevAtuM nathI ke judo paMtha calAvavAno ke evo koI svArtha nathI. vaLI utsutra Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa mAraga * 81 prarUpaNA karIne bhava vaghAravA e rUpa duHkhanI aMtaramAM icchA nathI. karI jojo vacananI tulanA re, jojo zodhIne jinasiddhAMta; mULa0 mAtra kahevuM paramAratha hetuthI re, koI pAme mumukSu vAta. mULa0 2 A vacanone tame nyAyane kAMTe toLI jojo, tema ja jaina siddhAMto sAthe sarakhAvI jojo, to kevaLa satya jaNAze. AmAM zAstrane anusarIne satya vAta kahI che. temAM badhAM zAstrono sAra-AtmA mukta zI rIte thAya ? e spaSTa TUMkAmAM kahyuM hovAthI zraddhAnI dRDhatA thavAmAM hitakArI che, tema ja koI saMsArathI vairAgya pAmI mukta thavAnI bhAvanAvALo haze tene zAstro zoghatAM maLavuM muzkela te saheje spaSTa samajAze. paraMtu je chUTavAno kAmI nathI tene temAM mahattva na paNa lAge. zAna, darzana, cAritranI zuddhatA re, ekapaNe ane aviruddhanuM mULa jinamAraga te paramArthathI re, ema kahyuM siddhAMte bugha. mULa0 3 AtmAnA guNa jJAna, darzana ne cAritra che te viparItapaNe saMsAramAM pravarte che, tene AtmAmAM ekatApUrvaka AtmAnA hitapaNe vartAvavA-viroghapaNe nahIM. anya vastuonuM jJAna pAMca indriya ane manathI thAya che te prakAre nahIM, paraMtu AtmA dvArA, AtmasvarUpanuM ja jJAna, tenI ja zraddhA ane temAM ja sthiti, e Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 nityaniyamAdi pATha rUpa samyapha jJAna darzana cAritra thayA pachI temAM pratidina ujvaLatA thatI jAya, jJAna-darzanacAritrarUpa AtmA karmane dUra karI zuddhatA pAmato jAya, te zrI jina bhagavAne kahelo mokSamArga AtmAmAM ja rahyo che. ema jemaNe te AtmA yathArtha jAmyo che ane jAgRta thayA che evA jJAnIe zAstramAM kahyuM che. liMga ane bhedo je vratanA re, dravya deza kALAdi bheda; mULa, paNa jJAnAdinI je zuddhatA re, te to traNe kALe abheda. mULa0 4 muninA AcArarUpa vrata ane veSa saMbaMdhI dravya, kSetra, kALa vagere lakSamAM laIne jJAnIoe bhedo jaNAvyA che paNa te sarvamAM aMtaryAga para lakSa rAkhI mukta thavAno mukhya bogha che. deza kALane anusarIne veSa, vrata, bAhya AcaraNa vageremAM bheda paDe paraMtu je rIte AtmAnA jJAnAdi guNonI nirmaLatA thavAthI mokSa thAya che e vAtamAM to matabheda thaI zake nahIM. je mokSe gayA che te sarva mohanIya karmano kSaya karI kevalajJAna pAmIne ja gayA che. jJAna-darzanacAritranI zuddhatA e ja mokSamArga che, emAM kaMI bheda nathI. traNe kALamAM te mArga eka sarakho che. eka hoya traNa kALamAM paramArathano paMtha"(Atmasiddhi). jeo vastra vagereno Agraha kare che temane dehamAM mamatva hoya che tethI samatithI-mULamArgathI ghaNuM karIne vimukha rahe che. have jJAna darzanAdi zabdano re, saMkSepe suNo paramArtha; mULa0 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa mAraga tene jotAM vicArIrI vizeSathI re, samajAze uttama AtmArtha. mULa 5 83 have jJAna, darzana ne cAritra e traNano utkRSTa bhAvArtha TUMkAmAM kahevAya che te sAMbhaLo. te saMkSepa arthane UMDA UtarI vistArapUrvaka vicAravAthI AtmAnuM hita zuM te samajAze. "kara vicAra to pAma' ema AtmasiddhimAM paNa kahyuM che. che dehAdithI bhinna AtamA re, upayogI sadA avinAza; mULa ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM zAna tenuM nAma khAsa. mULa0 6 dehAdithI nyAro, arUpI, jJAnasvarUpa AtmA che. tene oLakhavAnuM lakSaNa upayoga che. cetana svarUpa hoI jANavAnA kAryamAM niraMtara pravartI rahelo te anubhavamAM Ave che. vaLI te sadA vidyamAna rahe che. ema je AtmAnuM lakSaNa ane nityatA sahita astitva jaNAvyuM te potAnI meLe svacchaMde samajAtuM nathI. paraMtu sadguru ke jemaNe teno yathArtha anubhava karyo che teo sAcuM ja kahe che evI puruSapratItipUrvaka potAnA AtmAnI oLakhANa kare to ja te jJAna khAsamokSamArgamAM upayogI thAya tevuM yathArtha jJAna che. agni saLage to jema sarva kaMI bhasma karI zake tema A bhedajJAna AtmAne AvaraNa karanAra ane duHkhI karanAra karmonA samUhane bALIne bhasma karI zake. paraMtu jJAnInI sAkSIe, jJAnInI zraddhAe mAnyatA thavI joIe to te tejAbarUpa bane eTale ke samyajJAna thAya. samyaktva sahita jJAna Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 nityaniyamAdi pATha eTale sAcI zraddhA-sAcA puruSanI zraddhA-sahita yathArtha jJAna, sapuruSe sAcuM AtmAnuM svarUpa joyuM che, teo kahe che ke AtmA dehathI bhinna che, te pramANe AtmAnuM jJAna thAya te ja sAcuM che, khAsa che. anya pugala che te potAnuM svarUpa nathI. jJAnI dravyadraSTino lakSa karAve che. jyAre jJAnInA kahevA para kharI zraddhA Ave ke teoe kahyuM che te kharuM che, mAruM jANeluM sarva ajJAna; temaNe paryAyaSTi mUkIne dravyadraSTithI jovA ane rAgadveSa na karavA kahyuM te ja mAnuM jJAnInI draSTie dehathI bhinna AtmAne jANe to rAgadveSa jAya, te ja kharuM jJAna che. rAgadveSapUrvaka game te jANe te ajJAna che. je zAne karIne jANiyuM re, tenI varte che zuddha pratIta; mULa kahyuM bhagavate darzana tehane re, jenuM bIjuM nAma samakita. mULa0 7 je jJAnathI jANyuM tenI dRDhatA kare. dehAdi jaDa kahyA tene jaDa mAnavA. deha che te saMyogI, jaDa, rUpI ane drazya che. tethI bhinna AtmA asaMyogI, cetana, arUpI, svAbhAvika draSTA dravya che. bAhya padArtho drazya ane zeya che; AtmA draSTA ane jJAtA che. deha saMyogI hovAthI vinAzI che, AtmA avinAzI che. AvI zuddha pratIti-zraddhA varte tene bhagavAne samyakdarzana karyuM che. A vAta vakhatovakhata yAda rAkhavI ne vicAravuM ke huM nAzavaMtanI kALajI rAkhuM chuM ke nitya evA AtmAnI ? samaktithI zraddhAthI paDavAnAM nimitta hoya chatAM koI kALe te zraddhAthI caLe nahIM, roma roma e ja vAta pasarI jAya. maraNa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa mAraga 85 vakhate paNa potAne dehathI bhinna, ajara, amara, avinAzI AtmA mAne tethI parabhavamAM paNa te zraddhA sAthe jAya. e rIte jJAnInAM vacana para draDha zraddhA te ja samakita athavA samyakdarzana kahyuM che. jema AvI pratIti jIvanI re, jANyo sarvethI bhinna asaMga; mULa0 tevo sthira svabhAva te Upaje re, nAma cAritra te aNaliMga. mULa0 8 AtmA jJAnasvarUpa cetana che ane te AtmA saMyogI padArtha nathI eTale anya dravya maLavAthI banato nathI, paraMtu sarvathI bhinna asaMga che. ema dRDha zraddhA-pratItipUrvaka AtmAmAM sthira thavuM. AtmAnuM svarUpa jevuM che tevuM oLakhavuM, tene sarvathI bhinna jANI te ja eka hitakArI che ema zraddhA, ruci thaI pachI te rUpa pariNamavA vIrya phare che. e rIte AtmAnA sukhamAM sthira thavuM, AtmArUpa thaIne vartavuM tene cAritra kahe che. AtmAno sthiratA guNa te cAritra che, veSa e cAritra nathI. samakita thatAM anaMtAnubaMdhI kaSAya jAya che tethI svarUpAcaraNa cAritra pragaTe che. vratanI apekSA na hoya tyAM te aNaliMga cAritra kahevAya. AtmAmAM sthiti thavI te rUpa nizcaya cAritra hoya che. te traNe abheda pariNAmathI re, - jyAre varte te AtmArUpa; mULa0 teha mAraga jinano pAmiyo re, kiMvA pAmyo te nijasvarUpa. mULa0 9 bhatra jANI te vArya kuMvara tene cAritra nathI. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha A traNe AtmAthI bhinna nathI. jJAna AtmA che, darzana AtmA che, cAritra paNa AtmA che. vyavahAranayathI jANanAra, zraddhanAra, vartanAra ema bheda paDe che. nizcayanayathI traNe eka AtmAmAM ja che. ema traNe guNa abhedarUpe varte tyAre te AtmArUpa che ane te ja jinano mArga pAmyo athavA potAnA svarUpane pAmyo gaNAya. 86 evAM mULa zAnAdi pAmavA re, ane javA anAdi baMgha; mULa upadeza sadguruno pAmavo re, TALI svacchaMda ne pratibaMdha. mULa 10 A mULa jJAna darzana cAritrarUpa mokSamArga pAmavA prathama svacchaMda ne pratibaMdha mUkIne sadguruno upadeza ghAraNa karavo joIe. yogyatA hoya to upadeza pariName. "svacchaMda TALI apratibaddha thA.'' kalyANanA kAraNamAM vighra kare te pratibaMdha che. te cAra prakAre--dravya, kSetra, kALa ane bhAvapaNe--jIvane baMdhanarUpa thAya. jemake koI padArtha para moha hoya to te ghaDI ghaDI sAMbhare. koI kSetra para rAga thAya jemake mAruM ghara, ghera ja UMgha Ave, devagati viSe sAMbhaLyuM hoya to dharma karatAM te yAda Ave ke devaloke jaIza te kSetra pratibaMdha. kALamAM pratibaMdha jemake comAsuM, ziyALo, yuvAnI game, amuka na game. bhAvamAM pratibaMdha--je prakAre bhAvo pharI pharI karyA hoya tevo pachI svabhAva banI jAya. svacchaMda che tethI pratibaMdha thAya che, svacchaMda mUke, AzAe varte to pratibaMdhathI mukAya. saMsAramAM jyAM jyAM prema verI nAkhyo che tyAM tyAM pratibaMdha che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa mAraga 87 A jJAna darzana cAritrarUpa mokSamArga varNavyo. tene svacchaMda ne pratibaMgha mUkIne sadgurunA upadezarUpe dhAraNa kare. tethI anAdi kALanAM baMdhana tUTe ne AtmA mukta thAya athavA mokSanuM kAraNa je samakita-Atmadarzana che tene prApta kare. ema deva jinaMde bhANiyuM re, mokSamAraganuM zuddha svarUpa; mULa bhavya janonA hitane kAraNe re, saMkSepe kahyuM svarUpa. mULa0 11 mokSamArga pAmavA manuSyabhava, saruno yoga, boghanI prApti, karmanI sthiti ghaTavI, puNyano udaya vagere paraMparAnAM kAraNo ghaNAM che; paraMtu mokSamArganuM zuddhasvarUpa je samyaka jJAnadarzanacAritrarUpa bhagavAne kahyuM che te ahIM varNavyuM che, te dvArA bhavya eTale nikaTa mokSagAmI jIvo samakita pAmI anukrame mokSanI prApti karI zake che. svarUpa eTale AtmAnI ja vAta ahIM saMkSepamAM varNavI che, jethI bhavya jIvonuM kalyANa thAya. IIIIL IIIIII Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinavara kahe che jJAna tene... - - - - - - - (harigIta) jivara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. jo hoya pUrva bhaNela nava paNa, jIvane jANyo nahIM, to sarvate ajJAna bhAkhyuM, sAkSa che Agama ahIM, e pUrva sarva kahyAM vizeSa, jIva karavA nirmaLo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 1 jinezvara samyakajJAna kone kahe che te he sarva bhavya jano ! tame sAMbhaLo. nava pUrva bhaNyo hoya paNa potAnA AtmAnuM darzana na thayuM, AtmAne oLakhyo, jANyo nahIM, to samyakdarzana vagara jJAna te kuzAna che tethI tene ajJAna gaNavAnuM zAstramAM kahyuM che. e pUrva eTale zAstro jIvane adhikArI thavA mATe-jIva potAnA doSo jANI tethI rahita thAya te mATe-kahyAM che. e ja teno vizeSa hetu che ke zAstrajJAna dvArA jJAnInAM vacana aMtaramAM utArIne zuddha thavuM. doSo varNavyA hoya te potAmAMthI kADhavA ne guNa batAvyA hoya te pragaTAvavA. A mAre mATe ja kahyuM che ema mAnya karavuM. tene badale zAstra bhaNIne abhimAna kare, pote Acare nahIM ane bIjAne kahI batAvavA, zikhAmaNa ApavA jAya to zAstra UlaTAM viparIta pariName ne nukasAna kare. AtmajJAna thavAmAM ADAM Ave. mATe potAne mATe pariNAvI guNa pragaTAvavA joIe. re nahIM ane jale zAstra bhaNasAra mATe ja kahyuM che Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 jinavara kahe che jJAna tene... "bhaNyo paNa gaNyo nahIM" e kahevata jevuM na bane mATe bhavya janone cetAvyA che. nahi graMthamAMhIM jJAna bhAkhyuM, jJAna nahi kavicAturI, nahi maMtra taMtro jJAna dAkhyAM, jJAna nahi bhASA TharI; nahi anya sthAne zAna bhAkhyuM, jJAna jJAnImAM kaLo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 2 jJAna che te cetanasvarUpa AtmAno guNa che tethI tenuM astitva koI graMthamAM ke kavitAmAM, koI rahasyabhUta maMtramAM ke vistAravALA taMtra-racanAmAM nathI; tema bhASAnA zabdomAM ke bIjI rIte AtmAthI bhinna sthaLe kyAMya jJAna nathI. mAtra jJAnIe potAnuM svarUpa jANyuM che ne AtmAno anubhava kare che, te AtmAno anubhava e ja jJAna che. mATe jJAna jJAnImAM ja che. te kevI rIte che? A jIva ne A deha evo, bheda jo bhAsyo nahIM, pacakhANa kIghAM tyAM sudhI, mokSArtha te bhAkhyAM nahIM; e pAMcame aMge kahyo, upadeza kevaLa nirmaLo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 3 jyAre AtmAne dehathI bhinna pratyakSa judo anubhave che, tyAM ja jJAna rahyuM che. jyAre te bhedajJAna thAya tyAra pachI ja mokSa sAru karelo puruSArtha saphaLa che. te pahelAM je vrata pacakhANa kare che te saMsAra mATe thAya che. tene mokSArthe na gaNI zakAya ema bhagavatIsUtramAM kahyuM che te taddana satya che. jene dehamAM Atmabuddhi che te suMdara zarIra ne divya viSayabhogo ja ajANapaNe Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0. nityaniyamAdi pATha paNa icche. tethI tenAM vrata pacakhANa tene saMsArI sukho prApta karAvI temAM Asakta karI pApa baMghAvI cAra gatimAM rakhaDAve che. samakti vagara sarva vRthA che ! mithyAtvInuM badhuM saMsArArthe che, mokSArthe nathI. mATe prathama bhedajJAna joIe. samakitIne viSayabhogo agni jevA lAge, mATe na icche. kevaLa nahIM brahmacaryathI,........... kevaLa nahIM saMyama thakI, paNa jJAna kevaLathI kaLo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 4 sarvathI utkRSTa vrata brahmacarya tathA sAdhupaNuM, tethI paNa jJAna thatuM nathI. paraMtu "jJAna kevaLathI kaLo." kevaLa eTale AtmAnuM zuddha svarUpa sarva vibhAvathI rahita-dehAdi para padArthomAM AtmAno AbhAsa thaI rahyo che tethI rahita-zAzvata caitanya svarUpa evo kevaLa mAtra AtmA ja, zuddhAtmA. AtmasiddhimAM kahyuM che- "AtmA satu caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita; jethI kevaLa pAmIe, mokSa paMtha te rIta." dehAdithI bhinna zuddha AtmAnuM jJAna che te ja kharuM jJAna jANavuM. zAstro vizeSa sahita paNa jo, jANiyuM nijarUpane, kAM tehavo Azraya karajo, bhAvathI sAcA mane; to jJAna tene bhAkhiyuM, jo sammati Adi sthaLo; jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 5 zAstronA vizeSa jJAna sahita jeNe AtmAne jANyo che Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 jinavara kahe che jJAna tene.... eTale je rIte aneka bhede zAstramAM jJAnanuM varNana che, te ja rIte jeNe te sAkSAt anubhava karyo che, te jJAnI che. te anubhava jyAM sudhI na thAya tyAM sudhI sarvArpaNapaNe tevA jJAnIne Azraye tenI AjJAmAM varte to pariNAme jJAna thaze. te bhaviSyanI apekSAe jJAna kahevAya. jJAnI ane jJAnInA Azrita banne mokSamArgamAM che tethI Azraye vrata pacakhANa karyA hoya te paNa mokSe laI jAya. kharo AzrayabhAva ane arpaNatA joIe. sammatitarka Adi zAstromAM A vAta jaNAvI che. ATha samiti jANae jo, jJAnInA paramArthathI, to jJAna bhAkhyuM tehane, anusAra te mokSArthathI; nija kalpanAthI koTi zAstra, mAtra manano AmaLo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 6 traNa gupti ane pAMca samiti e samyapaNe kema vartavuM te batAve che. teno paramArtha jo jJAnI dvArA jANyo hoya to sarva kriyA jJAnInI AjJA vicArIne kare. AtmasvabhAvamAM rahevArUpa gupti ane jJAnInI AjJAe prayojana pUratuM pravartavArUpa samitimAM vartavAnI jJAnInI AjJA che e rIte vartatAM tenuM cAritra-saMyama Adi mokSane arthe thAya. tyAM AtmAmAM sthiti karavArUpa jJAnInuM aMjana-meLavaNa Ave to saMvara thAya tyAre mokSArthane anusarIne badhuM lekhe lAge. potAnI kalpanAe AjJArahitapaNe varte to koTi zAstro paNa tene mananA AmaLArUpa eTale magajamArI athavA abhimAnanuM ja kAraNa thAya ane te jJAna tene mokSamArgamAM vighakartA paNa thAya. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha cAra veda purANa Adi, zAstra sau mithyAtvanAM, zrInaMdasUtre bhAkhiyAM che, bheda jyAM siddhAMtanA; paNa jJAnIne te jJAna bhAsyAM, e ja ThekANe Tharo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 7 jo AtmadraSTi hoya to pachI te game te zAstra vAMce, bhaNe to tene judA judA nayathI AtmAne arthe ja grahaNa karI zake, lAgu pADI zake. zrI gautamasvAmIne cAra veda jANavA bhagavAne samyak netra ApyAM hatAM. e samyakranetra-samyadraSTisamyakajJAna ke AtmajJAna; tyAM ja karavAnuM che. badhuM karIne AvavAnuM tyAM ja che. tene arthe ja baghAM sAghana che. vrata nahIM pacakhANa nahi, nahi tyAga vastu koIno, mahApA tIrthaMkara thaze, zreNika ThANaMga joI lo. chedyo anaMtA.................. ******************* eka samakti hoya pachI vrata pacakhANa kaMI na karavA chatAM tIrthakara thaI mokSe jaze te zreNika caritrathI AtmajJAnanuM atyaMta mahattva samajAya che. te viSe ThANAMgasUtramAM ullekha che. - te kyAre bane? anaMtAnubaMghI chedAya tyAre. te mATe jJAnI pratye pUrNa prema jAgavo joIe. to ja anaMtAnubaMdhI kaSAya jaIne samakita pragaTe che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 loka puruSasaMsthAne kahyo [copAI 1 loka puruSasaMsthAne kahyo, eno bheda tame kaMI kahyo? enuM kAraNa samajyA kAMI, ke samajAvyAnI caturAI? 1 zarIra parathI e upadeza, jJAna darzane ke udeza; jema jaNAvo suNIe tema, kAM to laIe daIe kSema. 2 . saMsthAna eTale AkAra. loka puruSAkAre rahyo che. arthAt be hAtha kammare rAkhI paga pahoLA karI koI puruSa Ubho hoya e AkAre loka che, ema zAstramAM kathana che. teno marma tamane kaMI samajAyo che ? ema kahevAno hetu zo che te samajyA cho ? ke mAtra upamA ApIne samajAvavAnI caturAIrUpa e kathana che? koI darzana manuSyadehamAM ja AkhA vizvanuM svarUpa ghaTAve che--e rIte che ? ke adhyAtmavRSTithI AtmAnA jJAna darzana guNa AtmAkAre che, temAM lokanuM pratibiMba paDe che tethI lokane puruSAkAre kahyo che-ema che? puruSa zabda deha ane AtmA e banne mATe vaparAya che tethI banne rIte pUchyuM che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 nityaniyamAdi pATha tame e viSe kaMI vicAryuM hoya te amane kaho to ame khuzIthI sAMbhaLIzuM athavA amane je samajAyuM haze te kahIzuM ema paraspara hitakArI thAya e rIte vicAronI Apale karIzuM. 2 zuM karavAthI pote sukhI? zuM karavAthI pote duHkhI? pote zuM ? kyAMthI che Apa? eno mAgo zIghra javApa. 1 ema lokasvarUpa samajavAnI agatya che tethI paNa pahelAM potAnA aMgata sukhaduHkhanI vAta vicAravI agatyanI che. zuM karavAthI AtmA sukhI thAya? zuM karavAthI AtmA duHkhI thAya? pote koNa che ? vagere zaMkAonA jJAnI pAse prazna pUchI vinA vilaMbe samAdhAna karI lo. 3 jyAM zaMkA tyAM gaNa saMtApa, jJAna tahAM zaMkA nahi sthApa; prabhubhakti tyAM uttama jJAna, prabhu meLavavA guru bhagavAna. 1 guru oLakhavA ghaTa vairAgya; te UpajavA pUrtita bhAgya; tema nahIM to kaMI satsaMga, tema nahIM to kaMI duHkharaMga. 2 upara kahI te sarva zaMkAonuM samAdhAna karI levuM jarUranuM che kAraNa ke zaMkA manane saMtApa karanArI che. zaMkAnuM samAdhAna koNa karI zake? jyAM ajJAna hoya tyAM to aneka mithyA mAnyatA hoya Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loka puruSasaMsthAne kahyo 95 che ane te bIjI aneka zaMkAone utpanna karanArI saMtApayukta ja hoya che, tethI ajJAnI pAsethI to zaMkAonuM vAstavika samAghAna thaI zake nahIM. jJAnI koNa ? jenAmAM jJAna hoya te jJAnI che. jJAna hoya tyAM pachI viparIta mAnyatA ke zaMkA hoya nahIM. evA sAcA jJAnI hoya to pachI te je kahe temAM zaMkA na karo. arthAtu te je kahe te pramANa karo. jJAna che e zAthI jaNAya? jyAM prabhubhakti athavA zuddha svarUpanI sAghanA hoya tyAM jJAna hoya ane evA zuddha svarUpanI prApti mATe sAcA guru ane temanI bhagavAnarUpe ArAdhanA karavI joIe. guru zAthI oLakhAya? sAco vairAgya hoya to ja guru sAcA che ke nahIM e vAstavika samajAya che. evo vairAgya zI rIte jAge ? pUrve AtmAnI ArAghanA karI hoya to tenA phaLarUpe evo vairAgya jAge che. athavA kaMIka satsaMga saMtasamAgama maLI AvatAM vairAgya pragaTe che. athavA to saMsAramAM duHkhanA prasaMgane kAraNe paNa vairAgya Upaje che. 4 je gAyo te saghaLe eka, sakaLa darzane e ja viveka; samajAvyAnI zailI karI, syAdvAda samajaNa paNa kharI. 1 mULa sthiti che pUcho mane, to soMpI dauM yogI kane; prathama aMta ne maLe eka, lokarUpa aloke dekha. 2 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 nityaniyamAdi pATha jIvAjIva sthitine joI, TaLyo oto zaMkA khoI; ema ja sthiti tyAM nahIM upAya, 'upAya kAM nahIM ?' zaMkA jAya. 3 e Azcarya jANe te jANa, jANe jyAre pragaTe samaje baMghamuktiyuta jIva, noMrakhI TALe zoka sadIva. 4 bhANa; judA judA darzanomAM judI judI zailIthI eka AtmAnuM ja mahattva gAyuM che ane saMsAra duHkharUpa che evo viveka paNa dareka darzanamAM jaNAya che, tema chatAM paNa te badhAmAM je syAdvAda zailI che te kharI che yathArtha che. lokanI mULa sthitisvarUpa athavA AtmAnuM zuddha svarUpa kevuM che e jo tame mane pUcho to huM kahuM ke jevuM yogI-kevalajJAnI sarvajJa bhagavAne joyuM ane upadezyuM tevuM che. sarvajJa bhagavAne kahyuM che ke anaMta evA alokAkAzanI vacce A loka rahyo che ane te traNe kALe--Adi madhya ne aMtamAM--e rUpe rahevAno che. arthAt alokAkAzamAM ekaluM AkAza dravya che. tenI vacce puruSAkAre loka Avelo che te cha dravyathI yukta che. lokano madhya bhAga asaMkhyAtA dvIpasamudrathI yukta eka rAju pramANa che. te madhyaloka kahevAya che. temAM manuSya, tiryaMca ane vyaMtaronA AvAsa che. vacamAM meruparvata che tyAMthI aDhI dvIpa sudhI ja manuSyano nivAsa che. A madhyalokanI upara nIce sAta rAju pramANa vistAra che. temAM UrdhvalokanI pahoLAI eka rAjuthI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loka puruSasaMsthAne kahyo vaghIne vacamAM pAMca rAju pramANa thAya che ane pachI ghaTIne chevaTe eka rAju pramANa rahe che. tyAM siddhazilA AvelI che. tenI upara mukta jIvo sAdi anaMta kALa sudhI sthiratA kare che. agholokanI pahoLAI eka rAjuthI vaghIne chevaTe sAta rAju pramANa thAya che. UrdhvalokamAM vaimAnika devonAM vimAnonI racanA che. madhyalokamAM jyotiSka devonAM vimAnonI racanA che ane agholokamAM narakanI bhUmionI racanA AvelI che. AvuM lokanuM virATa svarUpa je sarvajJa bhagavAne joyuM ne varNavyuM te saMkSepathI puruSAkAra hovAnuM zAstramAM kahyuM che. eka rAju asaMkhyAtA dvIpasamudra pramANa che. lokanA asaMkhyAtA pradeza che tyAM sarvatra AkAza, gharma (gati-sahakArI) ane agharma (sthiti-sahakArI) e traNa dravyo ekakSetrAvagAhIpaNe rahelAM che ane kAla dravya lokAkAzanA pratyeka pradeze ratnarAzinI jema chUTaka aNurUpe rahelA che. e cAre arUpI ane nizcaLa che. lokamAM jIvadravyanI saMkhyA anaMta che ane jIvathI anaMtagaNA pudgala paramANu che. jIva paNa svabhAve arUpI ane nizcaLa rahevAvALo che paraMtu pudgala sAthenA saMyoga saMbaMghathI te dehadhArI bane che tethI rUpI paNa kahevAya che ane gati kare che. paNa vAstavikapaNe to eka pudgala dravya ja rUpI che. jIvadravya cetana che ne jJAnaguNe karIne yukta che; bAkInA pAMca dravyo acetana che. saMsAra avasthAmAM jIva vibhAvabhAve pariName che tyAre pugalo karma-nokarmarUpe grahaNa karAya che tethI pudgala paNa jIvadravyanA nimitte aneka AkAre pariName che. chatAM jIva ane Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 nityaniyamAdi pATha pudgala paramANuonI mULa saMkhyAmAM kaMI paNa vaghaghaTa ke pheraphAra thato nathI. lokamAM jeTalA jIva ane pudgala paramANu che teTalA ja trikALa rahe che. eka paNa jIva ke paramANu navo banIne vaghato nathI ke nAza pAmIne ghaTato nathI. lokamAM chaye dravya eka ja sthAne ekakSetra-avagAhanA karIne rahe che. tyAM pudgala pudgalano ane jIva pudgalano saMyoga saMbaMdha thAya che, chatAM eka dravya bIjA dravyarUpe thaIne kyAreya maLI jatuM nathI. pratyeka jIva bIjA sarva dravyathI sadAya bhinna astitvapaNe sadAya kAyama rahe che. tethI dravyadraSTithI jotAM lokanuM svarUpa traNe kALa ekasarakhuM ja jaNAya che. ema sarvajJanA kathana anusAra lokamAM rahelA jIvAjIva cha dravyanI sthiti joI tyAre jijJAsA tRpta thaI_jANavAnI icchArUpa AkuLatA hatI te maTI gaI ane zaMkA hatI te jaIne zraddhA AvI. loka traNe kALa e rUpe ja rahevAno che. tene anyarUpe karavAne koI samartha nathI. zA mATe anyarUpe banI zake nahIM? vagere mithyA zaMkAo ApoApa vilaya thAya che. je A sarva Azcarya yathArtha samaje te jJAnI che. te che dravyAtmaka lokanuM saMpUrNa jJAna to kyAre pamAya ? ke jyAre kevalajJAnarUpI sUrya udaya thAya tyAre. jJAna thAya tyAre samajAya ke lokamAM baMghayukta saMsArI jIvo temaja baMgharahita mukta jIvo rahelA che. jeNe jevAM karma bAMdhyAM che tevAM phaLa saMsArI jIvo bhogavI rahyA che, te koI bIjAnAM TALyAM TaLatAM nathI. AvI vastusthiti joIne arthAt deva, nArakI AdinAM sukhaduHkha vagere joIne jJAnI manamAM thatA harSazokane sadAne mATe TALe che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 loka puruSasaMsthAne kahyo baMghayukta oNva karma sahita, pudgala racanA karma khacIta; pudgalajJAna prathama le jANa, nara dehe pacha pAme dhyAna. 5 jo ke pudgalano e deha, topaNa ora sthiti tyAM che; samajaNa bIjI pachI kahIza, jyAre citte sthira thaIza. 6 baMdhayukta jIvo karmasahita che ane te karma nakkI pudgalanI racanArUpe che. paramANu ati sUkSma che. cokkasa prakAranA sarakhA pariNAme pariNamelA paramANuonA samUhathI varga thAya che. varganA samUhathI vargaNA thAya che. vargaNAnA 22 prakAra mukhyapaNe kahyA che. temAMnI AhAravargaNA, taijasavargaNA, bhASAvargaNA, manovargaNA ane kArmaNavargaNA e pAMca ja vargaNA jIvane grAhya che ane te uttarottara vizeSavizeSa sUkSma che. bAkInI vargaNA jIvane agrAhya che tema ja sUkSma che. AhAravargaNAthI audArika, vaikriyika ne AhAraka zarIra bane che. saMsAramAM jIvakarmano saMyoga anAdithI che. pUrve bAMdhelAM karma sattAmAM hoya che, te kALa pAkIne udayamAM AvatAM jAya che. e pramANe saMsArI jIvone karmano udaya niraMtara hoya che, te sUkSmarUpe hovAthI jaNAto nathI. vaLI te yogya nimitta pAmIne rasa Ape che tethI jIvamAM AkuLatA thAya che ane tadanusAra jevA bhAva jIva samaye samaye kare che tevAM navAM karma baMghAtAM jAya che. te karmanAM prakAra, sthiti, anubhAga, pradeza, baMdha, sattA, udaya, udIraNA ane Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 nityaniyamAdi pATha bucchitinA krama vagerenuM varNana jIvasthAna guNasthAna rUpe sarvajJa bhagavAnanA upadeza anusAra karmagraMtha vageremAM kareluM che; vaLI karmathI mukta thavAnI vicAraNArUpe navatattva, SasthAnaka AdinuM kathana kareluM che. jIva jo karmanA udayamAM na lepAtAM potAnA zuddha svarUpamAM pariName to chUTI zake che; paraMtu karma viSenuM jJAna na hoya to temAM bhUlathApa khAvAno saMbhava che. e mATe pugala karmacanA vagerenuM jJAna prathama meLavavuM joIe. tethI samajAya ke A cauda raju pramANa lokamAM anaMta anaMta saMsArI jIvo cAra gati ne corAzI lAkha yonimAM citravicitra deha ghAraNa karatA karmathI baMghAIne duHkhI thaI rahyA che. temAMthI chUTavAno avasara eka manuSya dehamAM ja che. paraMtu te manuSyadehanI prApti ati durlabha che. tenI prApti ghaNA puNyanA joge thaI che ane sadgurujoge sadgharmanI paNa prApti thaI che ema samajAtAM e amUlya manuSyadeha pAmIne AtmasvarUpamAM pariNamavArUpa gharma AdarI pariNAme zukladhyAna dvArA karmathI mukta thavAno puruSArtha jIva kare che. joke manuSyadeha paNa anya dehonI jema pudgalano ja banelo che topaNa pazu AdinA deha karatAM temAM judI dazA-deha chatAM dehAtIta dazA-prApta karI zakAya che. tethI manuSyadehanuM sArthakapaNuM pazu jevAM kAryothI nahIM paraMtu uttama AtmArtha sAghavAthI thAya che. e manuSyadehamAM zuddhAtmAnuM svarUpa kevI rIte pamAya che ? e vagere upadeza jyAre zaMkAo TaLIne citta kaMIka sthira thAya tyAre samajAya evuM che. tethI have asthiratArUpa duHkha ane te TALavAno upAya kahe che - Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 loka puruSasaMsthAne kahyo 5 jahAM rAga ane vaLa dveSa, tahAM sarvadA mAno kleza; udAsInatAno jyAM vAsa, sakaLa duHkhano che tyAM nAza. 1 sarva kAlanuM che tyAM jJAna, deha chatAM tyAM che nivaNa; bhava chevaTanI che e dazA, rAma ghAma AvIne vasyA. 2 cittanI asthiratA rAgadveSane kAraNe che. rAga ke dveSa hoya tyAM cittamAM kleza hoya che. tethI AtmAne AvaraNa Ave che. jyAre rAgadveSa rahita udAsInatA niraMtara raheze tyAre sarva duHkhano aMta Avaze, arthAt duHkhakArI ghAtiyAM karma TaLI jaIne traNe kALanuM jJAna pragaTa thaze. e jJAnadazAmAM pachI deha rahe chatAM nirvANa jevuM ja sukha anubhavAya che. te kyAre bane ? ke anaMta bhava thatAM thatAM chevaTano bhAva AvI lAgyo hoya, tyAre e vItarAgadazA Ave che ane potAnA zuddhasvarUparUpI gharamAM sthiratA thAya che. e rIte lokanuM svarUpa, dehAdinA nimittarUpa karmanuM svarUpa, zuM karavAthI pote duHkhI che ane zuM karavAthI sukhI thavAya ? vagere zaMkAo upasthita karI, te sarvanu samAghAna ahIM saMkSepamAM karyuM che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 bhaktino upadeza (toTaka chaMda) zubha zItaLatAmaya chAMya rahI, manavAMchita jyAM phaLapaMkti kahI; jina bhakti graho taru kalpa aho, bhajIne bhagavaMta bhavaMta laho. 1 jinezvaranI bhakti kalpavRkSa jevI che. jema kalpavRkSanI zItaLa chAyA paDe tema bhaktithI zAMta pariNAma thAya, krogha mAna mAyA lobha samAI jAya. jema kalpavRkSa icchita phaLo Ape tema bhaktithI vagara iye paNa puNya ghaNuM baMdhAya. tenA phaLarUpe bhaviSyamAM je icche te maLe. puNyAnubaMdhI puNyathI pharI bhakti thAya evo manuSyabhava maLe ane mokSa thAya. mATe he bhavyo ! jinabhakti karIne tame bhavaMta (bhava+aMta) eTale saMsArano aMta pAmo arthAtu mokSa pAmo. nija AtmasvarUpa mudA pragaTe, mana tApa utApa tamAma maTe; ati nirbharatA vaNa dAma graho, bharjIne bhagavaMta bhavaMta vaho. 2 mudA=AnaMda. bhagavAnanI bhakti karavAthI AtmasvarUpano AnaMda pragaTe che ane manamAM saMtApa, utApa thatA hoya te badhA maTe. ghaNuM khoTuM lAgyuM hoya ke jANe marI jAuM, te badhuM bhaktimAM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 bhaktino upadeza citta jAya to maTI jAya che. mananA roga che te bhaktithI maTe. utApa eTale vizeSa tApa, duHkha. ghaNA karmanI nirjarA vagara paisA kharce (vaNadAma-dAma vagara) thAya che. dAna vagerethI thAya tethI paNa ghaNI vaghAre nirjarA bhaktithI thaI zake che. mATe he bhavyo ! tame bhagavAnane bhajIne mokSa prApta karo. samabhA sadA pariNAma thaze, jaDa maMda aghogati janma jaze; zubha maMgaLa A paripUrNa caho, bharjIne bhagavaMta bhavaMta lo. 3 bhagavAnane bhajatAM bhagavAnanA guNo sAMbhare, tethI potAnA bhAva paNa tevA rAgadveSa rahita, sadA samabhAvavALA thaze. tyAre pApa TaLavAthI jaDa eTale sthAvara ekendriyanA bhava, maMda eTale vilendriya (be indriya, te indriya ane caurendriya) tathA pazupakSIne bhava ane adhogati eTale narakagati TaLI jaze. devamanuSyabhavamAM paNa uttama sabuddhivALA thAya. tethI bhakti e paramArthathI zubha maMgaLarUpa che tene atizaya cAhoiccho. he bhavyo ! bhagavAnane bhajIne tame mokSa prApta karo. zubha bhAva vaDe mana zuddha karo, navakAra mahApadane samaro; nahi eha samAna sumaMtra kaho, bhajIne bhagavaMta bhavaMta laho. 4 bhaktithI zubha bhAva thAya che, tethI mana zuddha thAya che. mana zuddha karavA mATe, maMtrasmaraNa e zreSTha bhakti che. navakAra Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 nityaniyamAdi pATha maMtra eTale paMcaparameSThIne namaskAra karavAno maMtra. e navakArarUpa mahApadanuM niraMtara smaraNa karo. e navakAramaMtra zreSTha che. bIjA saMsAranA maMtro laukika che. mokSanA kAmamAM Ave te sumaMtra che. paMcaparameSThImaMtrano sAra "sahajAtmasvarUpa che. prabhuzrIjI "sahajAtmasvarUpa sadA samaro" ema paNa kahetA. he bhavyo! tame maMtrasmaraNa niraMtara karavArUpa bhakti karIne mokSa pAmo. karazo kSaya kevaLa rAmakathA, gharazo zubha tattva svarUpa yathA; nRpacaMdra prapaMca anaMta ho, bhajIne bhagavaMta bhavaMta laho. 5 bhakti karavAthI rAgakathAno sarvathA kSaya thAya. tattvasvarUpa ghAraNa thAya tyAre parAbhakti Ave. jema jema bhagavAnanuM zuddha svarUpa samajAya, te svarUpamAM vRtti lIna thAya, tema tema rAgadveSano kSaya thAya ane anaMta prapaMca chUTI jAya. anAdithI pAMca indriyanA viSayomAM rAgadveSa karavAno abhyAsa che, te bhaktimAM vadhAre rahevAthI dUra thAya che. jyAM sudhI viSayomAM citta hoya tyAM sudhI bhaktimAM citta coMTe nahIM. viSayothI virakta thAya tene bhaktimAM zuddha tattvano AnaMda Ave. tethI kahe che ke he rAjacaMdra ! evA anaMta kALanA prapaMcono kSaya karo. athavA rAjacaMdra kahe che ke bhavyo ! bhaktithI saMsAranA prapaMcone bALI nAkho ane mokSa pAmo. vizeSArtha :- bhaja eTale javuM. bhagavAnanA svarUpa tarapha javuM te. te tarapha janArAne bhakta kahyo. jagatathI judo thAya tyAre Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktino upadeza 105 bhakta thAya. navaghAbhaktimAM chellI bhaktinuM nAma parAbhakti che, jemAM bhagavAna ane potAmAM bheda na rahe. "jina thaI jinane je ArAdhe, te sahI jinavara hove re." (1) pahelI kaDImAM bhakti viSe sAmAnya kahyuM ke te zAMti Ape, pariNAme puNya phaLa Ape ane chevaTe mokSa Ape. (2) bIjI kaDImAM sAkSAt tatkALa phaLa batAvyuM ke bhaktimAM ullAsa AnaMda Ave to dehabhAva bhUle, pote aMtarAtmA thaIne paramAtmAnI bhakti kare to AtmasvarUpa pragaTe ane mananA tApa utApa maTe tathA ati nirjarA thAya. (3) bhagavAnane bhajatAM potAnA bhAva paNa tevA thAya. sadA samabhAvI pariNAma rahe. bhagavAnane bhajatAM bhagavAnanAM guNo sadA sAMbhare tethI potAnA bhAva paNa tevA thAya. (4) zubha bhAva vaDe mana zuddha thAya. e zubhabhAva niraMtara rahe te mATe maMtra e satsAghana che. tethI mananA vikAro baghA dUra thAya. (5) e svarUpa jema jema AtmAmAM prakAza pAmaze tema tema rAgadveSa kSaya thaze ane jema jema rAgadveSa kSaya thaze tema tema vaLI AtmasvarUpa vizeSa prakAza pAmaze. AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya. e rIte prapaMcarUpa viSaya-kaSAyane bALI nAkho. che, " k * Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 10 binA nayana pAve nahIM binA nayana pAve nahIM, binA nayanakI bAta; seve sa ke carana, so pAve sAkSAt. 1 A kaDInA judA judA artha karI zakAya che. 1. binA nayana-aMtarcakSu vinA AtmA, je bAhya cakSuthI dekhAto nathI tenI vAta samajAya nahIM. 2. bIjo artha, na naya, uparathI nayana eTale laI javuM, doravuM. AtmA pAmavA mATe sadguru joIe. teo AtmA tarapha laI jAya che paraMtu cheka sudhI pahoMcavA to pote ja baLa karavuM paDe. tyAM bIjAthI laI javAtuM nathI. amuka hada sudhI pahoMcADe paNa AgaLa to jIve pote ja prayatna karI UMDA UtaravuM joIe. zrI tIrthakara jevA paNa AtmA hAthamAM Ape tema ApI zakatA nahIM. upadeza kare paNa te raste cAlI prApta karavuM te jIvane AghAre che. tema thavuM sadguru vinA banatuM nathI. saguru maLe ne temanI AjJA ArAghe te ja kharekhara meLavI zake che. 3. nayana=nayo. jyAM nayono praveza nathI, vANIthI para che, tevuM svarUpa sadgurunA bogha vinA prApta thatuM nathI. bUjhI cahata jo pyAsako, hai bUjhanakI rIta; pAve nahi gurugama binA, ehI anAdi sthita. 2 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 binA nayana pAve nahIM te prApta karavAnI icchA thaI hoya ke mAre koI paNa rIte mAruM svarUpa jANavuM che, saMsArathI chUTavuM che; ema kharI tRSA lAgI hoya to te tRSA chipAvavAno rasto che. anAdi kALathI te mATe eka ja upAya che ke sadgurune AdhIna tenI AjJA samajIne ArAghavI. potAnI meLe huM samajyo ema mAnIne varte to kaMI na vaLe. ehi nahIM hai kalpanA, ehI nahIM vibhaMga; kaI nara paMcamakAlameM, dekhI vastu abhaMga. 3 A rasto batAvyo te kalpita nathI paNa kharo che. vilaMgamithyA bhUlabharelo nathI, sAcesAco che. ane kaI eTale aneka puruSo A paMcama kALamAM paNa te zAzvata vastu-AtmajJAnane pAmyA che. nahi de tuM upadezakuM, prathama lehi upadeza; sabarse nyArA agama hai, vo jJAnIkA deza 4 thoDuM jANIne te bIjAne upadezavA na jA. jemake kUkaDIne nAnuM DhekuM Ape to tenuM moM bharAI jAya tethI tene bahAra kADhI nAkhe, tema tuM pote bodha grahaNa karavAne badale kADhIne bIjAne ApavA na jA. jeTalo bane teTalo bogha tArAmAM samAvI potA mATe vicAra. bIjAne bogha ApavAnuM kAma to jJAnInuM che ne te mATe ghaNI UMcI dazAnI jarUra che. mATe tuM khoTo jJAnI thaI na besa. "samajyA te samAI gayA." upadeza denAre svAdhyAya arthe bolavuM joIe, sAMbhaLanAra Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 nityaniyamAdi pATha jo dhyAna Ape to hita thAya. paraMtu upadeza karanAranuM lakSa to potA mATe grahaNa karavAnuM hovAthI tene to lAbha thavo ja joIe. vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, AmnAya, ne gharmakathA eTale upadeza e baghA svAdhyAyanA bheda che. svaadhyAyaH potAne arthe vicAra karavo. potAnA doSo vicArI dUra karavA. pArakAnA doSo jovA nahIM. jJAnIne to upadeza karavA chatAM kartApaNuM nathI. teo nyArA rahIne udayAghIna bole che ke kaMI kare che, tethI lapAtA nathI. temano puruSArtha to mauna rahevA mATe che. jJAnInI sarva kriyA udayAdhIna eTale chUTavA mATe che. ajJAnInI sarva kriyA karmabaMgha karanArI che. jJAnI udayamAM nirlepa rahIne varte che, te dazA agamya, ghaNI gahana che. jJAnIno deza to AtmasvarUpamAM ja che, "hama paradezI paMkhI sAdhu, A re dezake nAhi re !" temaNe AtmA anubhavyo che tethI AtmArthe ja vANI nIkaLe che. zuSkajJAnI tattvanI vAta karatAM paNa baMghAya che kAraNa ke te ahaMkAra sahita varte che. tene AtmAno lakSa, nirlepapaNuM-rAgadveSarahitapaNuM nathI tethI karmabaMgha thAya ja. kharuM kartavya to upadeza levA mATe che. mokSa thatAM sughI pahelo puruSArtha potAne tAravA mATe hovo joIe. japa, tapa, aura vratAdi saba, tahAM lagI bhramarUpa; jahAM lagI nahi saMtakI, pAI kRpA anupa. 5 vaLI je kriyAjaDa che te japatapAdi svacchede karI, chuTAze ema mAne. paraMtu jyAM sudhI saMtakRpA eTale AjJA-ArAghanathI yogyatA lAvI sanduruSane saMmata thAya tevuM vartana karyuM nathI tyAM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ binA nayana pAve nahIM 109 sudhI te kriyA mithyAtva draDha karanArI thAya che, khoTAne kharuM manAvanAra bhramarUpa che. "mokSamUrNa gurukRpaI" gurunI kRpA e ja mokSanuM mULa eTale samakita che. guru AjJAe ja japa tapa saphaLa che. pAyAkI e bAta hai, nija chaMdanano choDa; piche lAga satpa5ke, to saba baMghana toDa. 6 te gurukRpA pAmavA A kahyuM che ke svacchede eTale potAnI ajJAna buddhine Azare varte che, sAcA khoTAno nirNaya kare che, te mUka ne saMtane Azare satparuSanI AjJA vicArIne kSaNe kSaNe temanA avalaMbane AcaraNa kara. e ja karmakSayano upAya che. tethI avazya mokSa thaze. saMsArathI chUTavA svaccheda mUkI jJAnIne chaMde (mate) cAlavuM joIe. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 11 amUlya tattvavicAra pahelA A pATha kRpALudeve gadyarUpe lakhyo hato. paNa te para zAhI DhoLAI javAthI A "amUlya tattvavicAra' nAmanuM kAvya lakhyuM che. te AtmAno vicAra karavA mATe lakhyuM che. hari eTale bhagavAna, zuddhAtmA. harigIta eTale zuddhAtmAnuM gIta athavA AtmagIta. ahIM to e chaMdanuM nAma che. amUlya tattvavicAra' eTale jenuM mUlya na thaI zake evo atyaMta mUlyavAna, atyaMta kiMmatI tattvavicAra; AtmA saMbaMghI atyaMta hitakArI tattvavicAra. te manuSya bhavamAM thaI zake. (harigIta) bahu puNyakerA puMjathI zubha deha mAnavano maLyo, toye are ! bhavacakrano AMTo nahi ekke TaLyo; sukha prApta karatAM sukha TaLe che, leza e lakSa lo, kSaNa kSaNa bhayaMkara bhAvamaraNe kAM aho rAcI raho? 1 thoDuM thoDuM puNya saMcaya karatAM jyAre ghaNuM puNya ekaThuM thAya tyAre manuSyabhava-mokSa thAya tevo joga maLe che. zubha deha eTale mokSa sAdhI zake tevo uttama manuSyadeha, ghaNA kALe maMda kaSAya thatAM maLe che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 amUlya tattvavicAra uttarAdhyayanasUtramAM manuSyapaNuM daza draSTAMte durlabha kahyuM che. te sAthe satparuSanA vacananuM zravaNa, tenI zraddhA thavI ane saMyamamAM vIryanuM spharavuM e cAre parama durlabha che. jIvane ghareNA, kapaDA kiMmatI lAge che tema manuSyapaNuM kiMmatI lAge, to kSaNa paNa nakAmI na gumAve. koI kSaNe samati thAya, saMvara thAya, nirjarA thAya, kevaLajJAna thAya, evI manuSyabhavanI uttama kSaNo che. Avo manuSyabhava maLyo che topaNa khedanI vAta che ke cAragatimAM pharavArUpa bhavacakrano AMTo ekke TaLyo nathI. jJAnI puruSone dayA Ave che ke ATale badhe UMce AvyA chatAM bhavanA AMTA ochA thAya tevuM kazuM ja karyuM nahIM. AMTo kyAre TaLe? samakita thAya pachI bhava gaNAvA mAMDe, gaNatarInA bhAva rahe; samakita tame nahIM to utkRSTa 15 bhava thAya. samakita na thAya tyAM sudhI jIva cAragatimAM pharavArUpa AMTA mAra mAra kare che. samakita thayA pachI AMTA ukelavA mAMDe. manuSyanAM sukha bhogavatAM puNya ghaTatuM jAya che. pANInA relAnI mAphaka puNya ochuM thatuM jAya che, teno jarA to vicAra karo ! jo puNya bAMghato nathI to pUrvanuM to bhogavAIne jatuM rahe che. kSaNe kSaNe karma baMghAya che, janmamaraNa UbhAM thAya che te bhAvamaraNa che. AtmAne bhUlavo te bhayaMkara vastu che. kAraNa ethI janmamaraNa UbhA thAya che, temAM vaLI zuM rAco cho-rAjI thAo cho ? temAM rAjI thavA jevuM zuM che ? manuSyabhava mokSa mATe che, te bhUlIne sukhazAtA bhogave paNa te rahetI nathI. sukha bhogavatAM te cAlyAM jAya che, TakatAM nathI, nAzavaMta che. temAM moha pAmavA jevuM nathI. kayuM sukha niraMtara rahe evuM che? te vicAryuM Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 nityaniyamAdi pATha nathI. potAnA svarUpanuM sukha niraMtara rahe evuM che, tenI vismRti thAya e bhayaMkara che. zAne laIne bhUlI javAya che tenA kAraNo kahe che. lakSmI ane adhikAra vaghatAM, zuM vadhyuM te to kaho, zuM kuTuMba ke parivArathI vaghavApaNuM, e naya graho; vaghavApaNuM saMsAranuM nara dehane hArI javo, eno vicAra nahIM ahoho! eka paLa tamane havo /2 lakSmI Akho janma paisA kamAvAmAM kADhe tethI zuM vadhe? karma vadhe. adhikArathI nokaro vadhe. rAjA thAya to paNa zuM? A bhava pharI jAya pachI zuM kAmanuM ? emAM mahattA zI che? tyAre zuM kuTuMba-parivAra eTale putrAdithI mahattA che, e naya graho cho-evo abhiprAya gharAvo cho ? ethI mAtra saMsAra vadhe che. lakSmI vagere mATe AkhI jiMdagI gALe tethI naradeha hArI javAya che, eno eka paLa paNa tamane vicAra na thayo ? havo thayo. eka paLa evo vicAra Ave topaNa jiMdagI pharI jAya. 60 vipaLa = 1 paLa = 24 sekaMDa 60 paLa = 1 ghaDI = 24 miniTa 60 ghaDI = 1 divasa = 24 kalAka AkhI jiMdagImAM eka paLa paNa AtmAno vicAra karavA thobhatA nathI e ghaNuM Azcarya che. "kharI mahattA" (mokSamALA16) mAM kahyuM che tema mahattA zAmAM che? te vicAravAnuM che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amUlya tattvavicAra nirdoSa sukha nirdoSa AnaMda, lyo game tyAMthI bhale, e divya zaktimAna jethI jaMjIrethI nIkaLe; paravastumAM nahi mUMjhavo, enI dayA mujane rahI, e tyAgavA siddhAMta ke pazcAt duHkha te sukha nahIM. 3 113 jJAnIpuruSa kahe che ke tamane amAre duHkhI karavA nathI. jethI nirdoSa sukha eTale AtmA bhaNI vaLAya, AtmAne karma na baMdhAya, AtmA nirmaLa thAya, AtmA jethI chUTe evuM sukha satsaMga bhaktimAM maLe che. te lyo game tyAMthI eTale zAstra, bhakti vagere game te dvArA te nirdoSa sukha ane nirdoSa AnaMda meLavo ke jethI e divyazaktimAna AtmA saMsArathI chUTe. tArI mAnyatAe sukha levA jaIza to duHkha Avaze. mATe pahelAM puruSapratIti joIe ke A kRpALudeva kahe che te sAcuM che. ahIM AtmAnI vAta che. prabhuzrIjI kRpALudevanI zraddhA karavA kahetA ke emAM nukasAna thAya to ame vImo utArIe chIe. bAhya vastunuM sukha levA jAya che te nirdoSa nathI. paravastumAM vRtti javAthI potAnuM svarUpa-sukha pAmI zakAtuM nathI, tethI jIva mujhAya che. mohane laIne paravastune sArI mAne che pachI tene icche che ne duHkhI thAya che--mujhAya che. kRpALudeva kahe che ke tenI mane dayA Ave che. pudgalasukhanI pAchaLa jAya che paNa tenA phaLarUpe narakAdi duHkha AvavAnuM che tethI jJAnIpuruSane dayA Ave che. '"saghaLuM paravaza te duHkha lakSaNa, nijavaza te sukha lahiye. '' paravastu karma, deha, indriya vagerene AdhIna hovAthI je paravaza che te du:kha che. nijavaza--je AtmAne AdhIna che te 8 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 nityaniyamAdi pATha sukha che. "bIjA padArthamAM jIva jo nijabuddhi kare to paribhramaNadazA pAme che; ane nijane viSe nijabuddhi thAya to paribhramaNadazA TaLe che." (pa39) "paravastu tyAgavA yogya ja che." e vAta siddhAMtarUpa che ke jenI pAchaLa duHkha Ave te sukha nathI. huM koNa chuM?kyAMthI thayo? zuM svarRpa che mAruMkharuM? konA saMbaMdhe vaLagaNA che? rAkhuM ke e paraharuM? enA vicAra vivekapUrvaka zAMta bhAve jo karyA, to sarva Atmika jJAnanAM siddhAMtatattva anubhavyAM. 4 ATalI vAta prastAvanAnI kahI have amUlya tattvavicAra kahe che. pahelAM je choDavAnuM che te kahIne have grahaNa zuM karavuM te kahe che. huM koNa chuM? -badhuM bAda karatAM karatAM je bAkI rahe te anubhava-svarUpa huM AtmA chuM. kyAMthI thayo ? huM anAdi anaMta hovAthI nitya chuM. zuM svarUpa che mAruM kharuM? "tuM cho mokSasvarUpa." huM mokSasvarUpa . konA saMbaMdhe vaLagaNA che ? tyAM kartAbhoktApaNuM vicAre. rAkhuM ke e pariharuM? tyAM mokSano upAya vicAre ke karma-vargaNA zAthI che ane te kema chUTe ? athavA (1) huM koNa chuM ? e pahelA praznano uttara vacanAmRtamAM che : atyAre, huM koNa chuM enuM mane pUrNa bhAna nathI. tuM sanduruSano ziSya che." (21-117/118) (2) kyAMthI thayo?--sapuruSano ziSya kyAMthI thayo? darekane potAno itihAsa to hoya. koInI pAse sAMbhaLyuM hoya, pachI satparuSano yoga thayo hoya tevuM puNya prApta thavA satparuSanI AjJA jANe ajANe paNa uThAvI hoya. alpa paNa zAtAnuM mULa puruSa che. sAcI vastunI bhAvanA, Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amUlya tattvavicAra 115 sadAcaraNa paraMparAe sapuruSa pAsethI maLyA hoya. (3) zuM svarUpa che mAruM kharuM?-mAruM svarUpa kevuM che? jJAnIe jevuM pragaTa karyuM che-"sarva jIva che siddha sama' tevuM. (4) konA saMbaMdhe vaLagaNA che? vaLagaNA-karmavargaNA vagere je vaLagyuM che te. kone laIne karma vaLagyAM? vibhAvane laIne. jIvanI potAnI bhUlathI ja karmavargaNA che. anAthImuninA upadezamAM che tema. (5) rAkhuM ke e paraharuM? pariharuM. A pAMca praznonA vicAra, vivekapUrvaka zAMtabhAve jo karavAmAM Ave to AtmikajJAnanA siddhAMtatattvano anubhava thAya. te prApta karavA vacana konuM satya kevaLa mAnavuM ? nirdoSa naranuM kathana mAno "ha" jeNe anubhavyuM; re!AtmatAro!Atma tAro!zIgha ene oLakho, sarvAtmamAM samadraSTi dyo A vacanane hRdaye lakho. 5 e pAMca praznonA uttara vicArI nakkI karavA. ema ne ema e praznonA ukela Ave ema nathI. tethI AgaLa batAve che ke te anubhava prApta karavA mATe konuM vacana mAnavuM ? sadguru sapuruSanuM kathana mAno. "prathama Atmasiddhi thavA, karae jJAna vicAra; anubhavI gurune sevIe, bughajanano nirdhAra. kSaNa kSaNa je asthiratA, ane vibhAvika moha; te jenAmAMthI gayA, te anubhava guru joya."(79) jene kazo svArtha nathI, jeNe AtmAne anubhavyo che evA puruSanuM jo kathana mAne te AtmA bhaNI vaLavAnuM thAya. sadguru Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 nityaniyamAdi pATha zuM kahe che ? re Atma tAro ! Atma tAro ! AtmAne zIghra oLakho ane sarva AtmAmAM samadraSTi do. sarva AtmAne dravyadraSTithI samAna jue to rAgadveSa na thAya. prabhuzrIjI kahetA ke koI para rAgadveSa na karo, koIne dUbhavo nahIM. nirdoSa hoya te Avo bodha kare. potAnA AtmAne oLakho eTale sarvamAM AtmA dekhAze. tyAra pachI rAgadveSa maTI jaze. A vacanane hRdaye lakho eTale e vacanane hRdayamAMthI bhulAya nahIM tevuM karo. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 12 brahmacarya viSe subhASita sarvathI zreSTha manuSyabhava pAmIne baghAe avazya mULa paga bharavo. parastrIno tyAga karavo. temAM vaLI cothuM mahAvrata moTuM kIdhuM, te mATe taiyAra thaI javuM. A jagatane viSe bIjA viSayabhoga, hasavA bolavAnA kare te dukhadAyI ane jhera che. bhAI hoya to teNe strI tarapha najara rAkhavI na joIe. A jIvane je mUkavAnuM che te juduM che. atyAre dekhAya ke A bhogave che paNa nathI bhogavatA. ane nathI bhogavatA to paNa bhogave che. mATe viSayano tyAga karavo. vItarAge-paramakRpALu deve anaMtI dayA lAvIne batAvyuM che ke ATaluM to samajajo - (doharA) nIrakhIne navayauvanA, leza na viSayanidAna; gaNe kASThanI pUtaLI, te bhagavAna samAna. 1 nArI kASThanI pUtaLI samAna gaNavI. baghAM pUtaLAM ja che. AtmA judo che. A jIva kaMIne kaMI samajI beTho che, tema na karatAM barAbara vicAravuM. A dehamAM paru, pAca, lohI, hADakAM, viSTA vagere che. - + parama pUjya prabhuzrIjInA tA. 25-1-1976 nA pravacananI eka mumukSubhAIe yathAsmRti rAkhelI noMghamAMthI A lIghela che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 nityaniyamAdi pATha emAM AtmA mAnI lIdho e ja ajJAna. "A bhAI che, A bAI che," e ajJAna. e badhuM mUkavAnuM che. tArA bhAra nathI ke tuM jANe, e to jJAnI ja jANe. mAtra tyAga, tyAga ane tyAga ja. deha paDe to bhale paDe. A (ajJAna) mUkavAthI ajara amara thazo. sat ane zIla mukhya che. sat eTale AtmA, AtmAnI vAta, vicAra, ciMtana, bhAvanA. ane zIla eTale brahmacarya. A saghaLA saMsAranI, ramaNI nAyakarUpa; e tyAgI, tyAguM baghuM, kevaLa zokasvarUpa. 2 AnI mokANa, hoLI pahelI karavI che! eka viSayane jItatAM, jIyo sI saMsAra; nRpati jItatAM jItiye, daLa, pura ne adhikAra. 3 eka viSayane jItatAM bagho saMsAra jItyo. maraNiyA thaI javAnuM che. eka maraNiyo sone bhAre. e viSayane ja jItavo. bIjuM kAma nathI. atyAre kahe che ke meM khAdhuM, meM pIdhuM; e AtmAne sukha nathI. e pudgala che, ene mArAM mAnyAM e ja janmamaraNa che. viSayarUpa aMkurathI, TaLe jJAna ne dhyAna; leza madirApAnathI, chAke yama ajJAna. 4 madirApAnathI jema chAka ne jhera caDhe, bIjuM gAMDuM bolAya ane tethI jJAna ane dhyAna vastu che tenI khabara paDe nahIM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacarya viSe subhASita 119 jJAna e AtmA che, dhyAna e AtmA che. viSayathI jJAna ane dhyAnano nAza thAya che. zAne maMDyo rahyo chuM ? jJAna ane dhyAna koI gurugamathI, bhedI mANasa pAsethI samajI le ane ceta. je nava vADa vizuddhathI, ghare ziyaLa sukhadAI; bhava teno lava pachI rahe, tattvavacana e bhAI. 5 khetaramAM vADathI Dhora, jAnavara, mANasa sacavAya che; tema A nava vADa karI che. eka vADathI khetaranuM rakSaNa thAya che, tema A brahmacaryarUpI kalpavRkSanuM nava mahAvADathI rakSaNa thAya che. badhI vADa sAcavavI. jabaruM kAma che. A saMsAranI mAyA che, te tuM nahIM. tAro AtmA che. A badhuM mUka. lakSa levA jevuM che. te (brahmacarya) moTAmAM moTuM vrata che. dRSTi, vAtacIta, bolavA-hasavAthI pAcho vaLa, e tuM nahIM. tuM ema karavA jAya te marI jAya che. tane khabara nathI. jANe ke AmAM zuM ? boluM chuM, eTale kaMI nahIM. paNa jJAnIe AtmA jANyo che tevo bheda bIjAe jANyo nathI. mAtra bheda jANavAnI jarUra che. jyAM sudhI AtmA nathI jANyo tyAM sudhI bIjAne ja AtmA mAnI beTho che; ane tethI naraka, tiryaMca vageremAM rajhaLe che, mATe tyAga ja karavo. cothuM vrata moTAmAM moTuM che. suMdara ziyaLa surataruM, mana vANI ne deha; je naranArI sevaze, anupama phaLa le teha. 6 A uttama zIvrata surataru kalpavRkSanI jema phaLa Ape tevuM che. mana, vANI, deha e jhera che. mana vacana kAyAthI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 nityaniyamAdi pATha brahmacaryarUpI kalpavRkSane seve che teno saMsAra zIghra nAza pAme che. je nara nArI te vratanI bhAvanA karaze te anupama phaLa (mokSa) leze. pAtra vinA vastu na rahe, pAtre Atmika jJAna; pAtra thavA sevo sadA, brahmacarya matimAna. 7 pAtra vinA vastu nahIM rahe. kAraNa ke vastu mATe bhAjana joIze. pANI Adi mATe pAtra joIe tema pAtratA mATe brahmacarya che. e moTo thaMbha che. jo mana viSayavikAramAM jAya to kaTAra laIne marI jaje, jhera khAje. jIvane AtmAnuM bhAna nathI, khabara nathI. eka sAra vastu moTAmAM moTI brahmacarya che--potAnI ke pArakI strI sevana na karavI. Akho loka thI baMdhANo che ane tethI janmamaraNa thaze. mATe e mUka. mUkyA vagara chUTako nathI. e camatkArI vAta che ! mATe e leze tenuM kAma thaI jaze. vItarAga mArga apUrva che ! jeTaluM kare eTaluM ochuM che ! mATe pAtra thavA brahmacaryane buddhimAno niraMtara seve che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 13 AtmasiddhizAstra je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta; samajAvyuM te pada namuM, zrI sadguru bhagavaMta. 1 artha :- je AtmasvarUpa samajyA vinA bhUtakALe huM anaMta duHkha pAmyo, te pada jeNe samajAvyuM eTale bhaviSyakALe utpanna thavA yogya evAM anaMta duHkha pAmata te mULa jeNe chevuM evA zrI sadguru bhagavAnane namaskAra karuM chuM. (1) bhAvArtha - je svarUpa, je svarUpa; kayuM svarUpa ? zuddha AtmasvarUpa. samajyA ? koNa ? saguru bhagavAna. samajyA vinA zI dazA thaI ? huM anaMta duHkha anaMta kALathI pAmato Avyo chuM. samajAvyuM ? koNe ? zrI sadguru bhagavaMte. tethI zuM thayuM? sadgurubhakti pragaTI, te parama puruSanA caraNa kamaLamAM namaskAra karuM chuM. "pAmyo duHkha anaMta" e dukhapUrNa svarUpa saMsAranuM ziSyane pratIta thayuM che, tethI chUTavAnI AzA, pratIti, rIti, sadguru dvArA svarUpanI samajUtIthI che. tathA AtmA anaMta kALathI che ema sUcave che. koNa anaMta duHkha pAmyo ? AtmA. tethI prathama pada AtmA che" e sUcavyuM. keTalA kALathI duHkhI che? anaMta kALathI; te "AtmA nitya che" evuM bIjuM pada sUcave che. "samajyA vinA pAmyo duHkha anaMta' tathA te pada namuM' e vacano, trIjuM pada "AtmA kartA che" tathA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 nityaniyamAdi pATha cothuM pada "AtmA bhoktA che" ema sUcave che. "je svarUpa" e pAMcamuM pada "mokSa che" ema sUcave che. "samajAvyuM' e zabdathI "te mokSanA upAya che" evA chaThThA padanI sUcanA karI che. "je svarUpa" ane "samajAvyuM" e banne dvArA A zAstranuM nAma "Atmasiddhi" athavA svarUpanI samajUtI ke AtmAnI cha pada dvArA sAbitI siddhi karI che ema sUcavyuM che. (1). vartamAna A kALamAM, mokSamArga bahu lopa; vicAravA AtmArthone, bhAkhyo atra agokha. 2 artha - A vartamAnakALamAM mokSamArga ghaNo lopa thaI gayo che; je mokSamArga AtmArthIne vicAravA mATe (guruziSyanA saMvAdarUpe) atre pragaTa kahIe chIe. (2) bhAvArtha - Adya maMgaLa karyA pachI, A zAstranuM prayojanA pragaTa kare che - A duSama ke kaLikALa varte che, tenA pratApe mokSamArga spaSTa samajAya tevo rahyo nathI; mULa mArga taddana bhulAI gayA jevo thaI rahyo che, to paNa vicAravAna, mumukSu jIvo, AtmArthI jIvo AvA kALamAM paNa koI koI hoya che, te mokSamArganI zoghamAM hoya che. temane A kALa mUMjhave che, mokSamArga sUjhavA deto nathI. te mUMjhavaNa TALI, tevA jIvone upakAra thavA arthe, vicAravAnane vicAravA, AtmArthIne AtmArthano vicAra dvArA lAbha thavA A zAstramAM mokSamArga khullekhullo, vagara gopaLe pragaTa karyo che; siddhidAyaka mokSazAstra A racyuM che. (2) Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra koI kriyAjaDa thaI rahyA, zuSkajJAnamAM koI; mAne mAraga mokSano, karuNA U~paje joI. 3 123 :-- artha : koI kriyAne ja vaLagI rahyA che; ane koI zuSkajJAnane ja vaLagI rahyA che; ema mokSamArga mAne che; je joIne dayA Ave che. (3) bhAvArtha :- upara jaNAvelA AzayavALo mokSamArga jaNAvatA pahelAM jemane te mokSamArga jaNAvelo che te zAne mokSamArga mAnI rahyA che tenI samajUtI ApavA tathA tevA bhUla bharelA mArgane mokSamArga mAnanAra pratye jJAnI gurune dayA Upaje che, te jaNAvatAM kahe che :-- jagatamAM ghaNA jIvone to mokSamArganI kaMI paDI nathI; koIne tenI garaja jAge che to yama niyama Adi kriyAnI doDamAM paDI A kriyAthI ja mokSa thaze, jJAna AdinI jarUra nathI ema mAne che; chatAM tethI temane mokSa maLe tema nathI eTale temane kriyAjaDa kahyA; dayApAtra gaNAvyA. koI adhyAtma zAstro potAne svacchaMde vAMcI laI jJAnanI zuSka vAto dvArA mokSamArga kalpI rahyA che, temane paNa sugati ke mokSa prApta thanAra nathI ema jANI jJAnIpuruSane dayA Upaje che. (3) bAhya kriyAmAM rAcatA, aMtarbheda na kAMI; jJAnamArga niSetA, teha yiAjaDa AMI. 4 artha :-- bAhya kriyAmAM ja mAtra rAcI rahyA che, aMtara kaMI bhedAyuM nathI, ane jJAnamArgane niSedhyA kare che, te ahIM kriyAjaDa kahyA che. (4) Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 nityaniyamAdi pATha bhAvArtha - kriyAjaDa jIvonuM svarUpa varNave che : AtmAne asara kaMI na kare tevI dehAdikanI kriyAmAM je rAcI rahyA che, magna che paNa aMtara bhedAyuM nathI; kriyAno marma samajAyo nathI. je kriyA bAhya bhAve kare che tethI amAro mokSa thaze, amAre jJAnamArganI jarUra nathI; jJAnamArga ApaNe kAmano nathI, doSo utpanna karAvanAra, muzkela mArga che vagere kahI te grahaNa karavA yogya nathI ema mAne che, tevA jIvo kriyAjaDa jANavA. AtmajJAna vinAnI kriyA mokSanuM kAraNa thatI nathI, paNa kriyAno Agraha jene che tevA kriyAjaDa jIvo bAhya kriyAthI ja mokSa thAya che ema ekAMte mAne che. "vaha sAghana bAra anaMta kiyo tadapi kachu hAtha haju na paryo" te vAta kriyAjaDane samajAtI nathI. (4) baMgha mokSa che kalpanA, bhAkhe vANI mAMhI; varte mohAvezamAM, zuSkazAnI te AMhI. 5 artha - baMgha, mokSa mAtra kalpanA che, evAM nizcayavAkya mAtra vANImAM bole che, ane tathArUpa dazA thaI nathI, mohanA prabhAvamAM varte che, e ahIM zuSkajJAnI kahyA che. (5) bhAvArtha - bIjA prakAranA jagatamAM evA jIvo hoya che ke jemane sadguruno yathArtha yoga ke tenA caraNakamaLanI upAsanAno lAbha maLyo nathI. mAtra adhyAtmazAstro potAnI kalpanAe vAMcI laI, sAMbhaLI ke asadguru dvArA avaghArI ekAMta nizcayanayanA AgrahavALA thaI jAya che. te kahe che ke baMdha jIvane thavo saMbhave nahIM; AkAza jema kazAthI baMdhAya nahIM tema Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 125 arUpI jIvane baMgha thAya nahIM chatAM ema kahe che te mithyAti che; baMgha jene thaI ja na zake tene mokSa thavAnuM kahevuM te kalpanArUpa ja che. baMdhAyo nathI tene chUTavA mATe kaMI karavAnuM hoya ja nahIM; AvI kalpanAo karI game tevA anAcAramAM mohane vaza banI pravartatAM AMcako te khAtA nathI. paNa karma temanI kalpanAthI na baMdhAya tema to nathI. tethI kumArge pravartI aghogati jAya tevAM karma bAMghanArA zuSkajJAnI che, ema jANI jJAnIpuruSane banne prakAranA ajJAnI jIvonI karuNA Upaje che. (5) vairAgyAdi saphaLa to, jo saha AtamajJAna; tema ja AtamajJAnanI, prAhitaNAM nidAna. 6 artha - vairAgya tyAgAdi jo sAthe AtmajJAna hoya to saphaLa che, arthAt mokSanI prAptinA hetu che, ane jyAM AtmajJAna na hoya tyAM paNa jo te AtmajJAnane arthe karavAmAM AvatA hoya to te AtmajJAnanI prAptinA hetu che. (6) bhAvArtha - A banne prakAranA gharmane nAme pravRtti karatA jIvone potAnA doSono lakSa karAvI syAdvAda je satya mArga che, "jJAnaziyAmyAM mokSa:" "jJAna ane kriyA bannethI ja mokSa" mAnavArUpa che, te samajAvavA kahe che :- "guru oLakhavA ghaTa vairAgya, te UpajavA pUrvita bhAgya." evA pUrvanA saMskAre jene vairAgyAdi susaMpatti prApta thaI che ane kriyAmArgamAM pravarte che, teNe AtmajJAnarUpa phaLa vairAgyAdi kAraNo sevI meLavavuM ghaTe che. je ema mAne che ke amane AtmajJAna prApta thayuM che, amAre koI prakAranAM vrata, niyamAdi baMghanamAM have pravartavAnI jarUra Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 nityaniyamAdi pATha nathI; tevA zuSka jJAnIne zikhAmaNa de che ke tamAruM aMtara tapAsIne juo ke vairAgyAdithI je cittazuddhi AtmajJAna thavA mATe jarUranI che, te saMpatti tamane pragaTI che ke kAraNa paNa hajI nathI prApta thayuM te pahelAM AtmajJAnarUpa kArya mAtra kalpanAthI ja mAnI lIdhuM che ? vairAgyAdi AtmajJAnanI prAptinAM kAraNa che te jyAM na hoya to AtmajJAnarUpa kArya ghaTatuM nathI. mATe kAraNa prathama prApta karo. (6) tyAga virAga na cittamAM, thAya na tene jJAna; aTake tyAga virAgamAM, to bhUle nijabhAna. 7 artha :-- jenA cittamAM tyAga ane vairAgyAdi sAdhano utpanna thayAM na hoya tene jJAna na thAya; ane je tyAga virAgamAM ja aTakI rahI, AtmajJAnanI AkAMkSA na rAkhe te potAnuM bhAna bhUle; arthAt ajJAnapUrvaka tyAgavairAgyAdi hovAthI te pUjAsatkArAdithI parAbhava pAme, ane AtmArtha cUkI jAya. (7) na bhAvArtha :-- jenA hRdayamAM tyAga vairAgyano vAsa nathI tene AtmajJAna thatuM nathI, mATe jeNe AtmajJAna prApta karavuM hoya teNe tenA kAraNo khUTatAM hoya te meLavI levAM ghaTe che. tyAgavairAgyarUpa AtmajJAnanI prAptinAM kAraNo je sevatA hoya teNe te sAdhanone sAghya mAnavAnI bhUla TALavI ghaTe che; kAraNa ke AtmajJAnane arthe tyAga, vairAgya upAsavAnAM che, paNa tyAgavairAgyano Agraha ke abhimAna je seve tene te kAraNovaDe AtmajJAnarUpa kArya karavuM rahI jaze; tenI badhI kriyAo lakSa vagaranA bANa jevI nirarthaka nIvaDaze. (7) Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAsra jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM teha; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha. 8 127 artha : jyAM jyAM je je yogya che, tyAM tyAM te te samaje, ane tyAM tyAM te te Acare e AtmArthI puruSanAM lakSaNo che.(8) bhAvArtha :-- mATe AtmArthI jIve to je je avasthAmAM je je khUTatuM sAdhana hoya te pUrNa karI levA yogya che ema prathama samajI levuM ghaTe che; pachI te te avasthAne anukuLa te te sAdhana prApta karavA puruSArtha karavo ghaTe che. kriyAjaDa hoya teNe AtmajJAnanI prAptino lakSa cUkyA vinA, Agraha rahita puruSArtha karavo ghaTe che; ane zuSka jJAnIne mohAthIna vartana ghaTADI, tyAga vairAgya vadhArI yathArtha AtmajJAna prApta karavAno puruSArtha kartavya che. (8) seve sadgurucaraNane, tyAgI daI nijapakSa; pAme te paramArthane, nijapadano le lakSa. 9 artha :-- potAnA pakSane choDI daI, je sadgurunA caraNane seve te paramArthane pAme, ane AtmasvarUpano lakSa tene thAya. (9) bhAvArtha :-- sadgurunI prApti thayA pahelAM paramArthane nAme ke pote kartavyarUpa samajIne je je pravRtti karI hoya teno Agraha ke pakSapAta mUkI daI, je ziSyabhAve sadgurucaraNanI upAsanA kare che te paramArtha mArgane pAme che, sadgurunA yathArtha svarUpane oLakhe che ane te dvArA potAnA svarUpano tene lakSa thAya che. satsaMga, 52ma satsaMga, sogha, sadgurunI AjJA ane Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 nityaniyamAdi pATha tenI upAsanA e uttarottara durlabha yoga-sAmagrI che; te prAsa thavAmAM vidya karanAra huM jANuM chuM, huM karuM chuM te uttama che, huM sukhI chuM, amArA jevA saMskArI, bhAgyazALI koI nathI, pAMca mANasa (paMca) amArI salAha lIdhA vinA navuM pagaluM bhare nahIM, amAro bola koI uthApe nahIM, ame paNa lokaviruddha vartI zakIe nahIM vagere pratibaMdho tathA parigrahAdinI mahattA che; A prakAre nijapakSanI kalpanAo tajI sadgurune sarvArpaNabhAve upAse, tenI sevA, bhakti, AjJAmAM mana sthira thAya to paramArtha prApta thAya, svasvarUpano lakSa varte. "je (sadgurunI) bhaktine prApta thavAthI sadgurunA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa dRSTigocara thaI anya svacchaMda maTe ane saheje Atmabodha thAya ema jANIne je bhakti(sadgurunI bhakti)nuM nirUpaNa karyuM che, te bhaktine ane te satpuruSone pharI pharI trikALa namaskAra ho !" (9) AtmajJAna samadarzitA, vicare udayaprayoga; apUrva vANI paramazruta, sadguru lakSaNa yogya. 10 artha :- AtmajJAnane viSe jemanI sthiti che, eTale parabhAvanI icchAthI je rahita thayA che; tathA zatru, mitra, harSa, zoka, namaskAra, tiraskArAdi bhAva pratye jene samatA varte che; mAtra pUrve utpanna thayelAM evAM karmonA udayane lIghe jemanI vicaravA Adi kriyA che; ajJAnI karatAM jenI vANI pratyakSa judI paDe che, ane SaTkarzananA tAtparyane jANe che, te sadgurunAM uttama lakSaNo che. (10) Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 129 bhAvArtha - je sadgurunI bhakti, upAsanAthI apUrva lAbha thAya che, temanAM lakSaNo have jaNAve che - jJAnI pAsethI jJAna prApta thaI zake mATe prathama, sadgurunuM lakSaNa AtmajJAna che; bIjuM lakSaNa "sarvAtmamAM samadraSTi gho, A vacanane hRdaye lakho" e samabhAvapUrvaka jenuM vartana (aMtarcaryA) che; lobha Adi kAraNe jenuM vicaravuM nathI, paNa pUrve bAMdhelA karmanI mAtra preraNA pramANe ja te varte che, e trIjuM lakSaNa che; kaSAya rahita tathA AtmajJAna sahita anubhavane AghAre jemanI vANI nIkaLe che, "zAstramAM nathI, ane sAMbhaLyAmAM nathI, chatAM anubhavamAM Ave tevuM jenuM kathana che, aMtaraMga spRhA nathI evI jenI guNa AcaraNA che" e cothuM lakSaNa kahyuM sarvamAnya, sarvagharmasaMmata, chaye darzananA sArarUpa jenuM zAstrajJAna che, e pAMcamuM lakSaNa che. Atmagharmano upadeza ApavA mATe mukhyapaNe AvI koTinA mahApuruSa yogya gaNAya. (10) pratyakSa sazuru sama nahIM, parokSajina upakAra; evo lakSa thayA vinA, Uge na AtmavicAra. 11 artha - jyAM sudhI jIvane pUrvakALe thaI gayelA evA jinanI vAta para ja lakSa rahyA kare, ane teno upakAra kahyA kare, ane jethI pratyakSa AtmabhrAMtinuM samAghAna thAya evA sadguruno samAgama prApta thayo hoya temAM parokSa jinonAM vacana karatAM moTo upakAra samAyo che, tema je na jANe tene AtmavicAra utpanna na thAya. (11) bhAvArtha - sadgurunA yoga vinA satadeva ane sagharmanuM Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 nityaniyamAdi pATha svarUpa samajAvuM muzkela hovAthI pratyakSa sadgurunA avalaMbananI jarUra sarvee svIkArI che, ane ananya zraddhA pragaTyA vinA sadguruno upadeza pariName nahIM ema hovAthI ane dharmaprAptinuM kAraNa evo sadvicAra ke AtmavicAra paNa yathArtha udbhavato nahIM hovAthI, pratyakSa sadguruno sarvoparI upakAra samajavA samajAve che -- bhUtakALamAM thaI gayelA jinatIrthaMkarono upakAra gAyA kare ane vartamAnamAM samyaktvanA kAraNabhUta sadgurunA tarapha durlakSa rAkhe tevA jIvone zAstra-abhinivezAdi kAraNe AtmavicAra ke kalyANanuM kAraNa prApta thavuM azakya che. sarvazane paNa samyakdraSTipaNe oLakhAya to saphaLa che. 'jina-pravacana durgamyatA, thAke ati matimAna; avalaMbana zrI sadguru, sugama ane sukhakhANa.' "zAstramAM kahelI AjJAo parokSa che, ane te jIvane aghikArI thavA mATe kahI che; mokSa thavA mATe jJAnInI pratyakSa AjJA ArAghavI joIe.'' A vAta samajavA ane tethI thato apUrva lAbha darzAvavA kahe che :(11) sadgurunA upadeza vaNa, samajAya na jinarUpa; samajyA vaNa upakAra zo ? samajyuM jinasvarUpa. 12 artha :-- sadgurunA upadeza vinA jinanuM svarUpa samajAya :~ nahIM, ane svarUpa samajAyA vinA upakAra zo thAya ? jo sadguru upadeze jinanuM svarUpa samaje to samajanArano AtmA pariNAme jinanI dazAne pAme. (12) bhAvArtha :-- AtmahitakArI sadguruno upadeza sAMbhaLyA vinA, samajyA vinA jina bhagavaMtanuM bhakti karavA yogya Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 131 sahajAtmasvarUpa samajAtuM nathI; samajyA vagara teono karelo upakAra hure nahIM tyAM sudhI bhakti jAge nahIM. tethI sadgurunI vANI dvArA sarvajJa bhagavaMtanI apUrvatA bhAse che ane potAno AtmA jAgRti pAmI, jinasvarUpa ja potAnuM svarUpa che ema mAnI tenI upAsanA karato karato pote te rUpa banI jAya che. A baghAnuM kAraNa sadguru pratye kRtajJa buddhi che. "aho ! aho ! zrI sadgare, karuNAsiMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, aho ! aho ! upakAra." AtmAdi astitvanAM, jeha nirUpaka zAsa; pratyakSa sadguruyoga nahi, tyAM AghAra supAtra. 13 artha :- je jinAgamAdi AtmAnA hovApaNAno tathA paralokAdinA hovApaNAno upadeza karavAvALAM zAstro che, te paNa jyAM pratyakSa sadguruno joga na hoya tyAM supAtra jIvane AdhArarUpa che; paNa sadgaru samAna te bhrAMtinA chedaka kahI na zakAya. (13) bhAvArtha - sadguruno yoga na maLe tyAM sudhI zuM karavuM? te jaNAvavA tathA keTale aMze salphAstra upakArI che te jaNAvavA kahe che AtmA Adi tattvo viSe jemAM vivecana kareluM che evAM zAstro supAtra, adhikArI, pUrvanA saMskArI jIvone pratyakSa sadguruno yoga na maLe tyAM sudhI AdhArabhUta che; vairAgya, upazamanAM kAraNa che. koI pUrvanA ArAdhakane to svarUpa prAptinAM paNa kAraNa che, ane svarUpasthiratA thavAmAM paNa mahad upakArI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 nityaniyamAdi pATha che. sadguruno yoga niraMtara rahevo durlabha che. tethI tevo yoga na hoya tyAre satthAo sudRSTivaMtane to parama mitra tulya che. (13) athavA sadgurue kahyAM, je avagAhana kAja; te te nitya vicAravAM, karI matAMtara tyAja. 14 artha :-- athavA jo sadgurue te zAstrao vicAravAnI AzA dIdhI hoya, to te zAstrao matAMtara eTale kuLadharmane sArthaka karavAno hetu Adi bhrAMti choDIne mAtra AtmArthe nitya vicAravAM. (14) bhAvArtha : AdhyAtmika zAo jJAnI gurunI samIpe abhyAsa karavA yogya che, athavA tenI AjJAe ArAdhavA yogya che, nahIM to svacchaMda poSAya ke viparIta buddhi gADha thAya, ajJAna dazAmAM jJAna dazA manAI jAya, zAsrAbhiniveza deSa utpanna thAya. te na thavA devA have kahe che : ,, jene sadguruno yoga maLI Avyo che, teNe tenI AjJAe vartavuM e ja kalyANakArI che. "bALA! dharmo, bALAC tavo" "AjJAnuM ArAdhana e ja dharma ane AjJAnuM ArAdhana e ja tapa." sadgurue UMDA UtarI vicAravA je je zAstronI AzA karI hoya te dvArA mane mArA AtmAnuM bhAna thaze evo dRDha vizvAsa rAkhI dararoja teno nityaniyamarUpe abhyAsa, vicAra karatA rahevAnI jarUra che; matamatAMtara ke kuLa saMpradAyanA AgrahArtha nivRtta karavA arthe te zAstro vAMcavA ghaTe che; vairAgya upazama vadhe ane sadguru yoge kalyANanI prApti alpakALamAM thAya tathA satpuruSanI vANI samajAya te arthe te zAstronI AzA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 133 jJAnI gurue kahelI che, te lakSa cukAya to zAstro, zastra banI AtmaghAtanAM kAraNo paNa thaI paDe; mATe matAMtara tajIne vicAravA sUcavyuM che. (14) roke jIva svacchaMda to, pAme avazya mokSa; pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa. 15 artha :-- jIva anAdi kALathI potAnA DahApaNe ane potAnI icchAe cAlyo che, enuM nAma 'svacchaMda' che. jo te svacchaMdane roke to jarUra te mokSane pAme; ane e rIte bhUtakALe anaMta jIva mokSa pAmyA che. ema rAga, dveSa ane ajJAna emAMno ekke doSa jene viSe nathI evA doSarahita vItarAge kahyuM che. (15) bhAvArtha :- paribhramaNanuM kAraNa svacchaMda che te rokavA have upadeze che H-- svacchaMde kriyAo karavI ke svacchaMde zAstro zIkhI zuSkajJAnI banI besavuM e saMsAranuM kAraNa che, tethI heya che, mATe svacchaMda jIva roke to jarUra mokSa pAme, ema anaMta jIvo mukta thayA che. mATe sadguruAjJA e ja mokSano rAjamArga che ema tIrthaMkarAdi mahAtmAoe niHsvArthapaNe upadezyuM che. (15) pratyakSa sadguru yogathI, svacchaMda te rokAya; anya upAya karyA thakI, prAye bamaNo thAya. 16 artha :-- pratyakSa sadgurunA yogathI te svacchaMda rokAya che, bAkI potAnI icchAe bIjA ghaNA upAya karyA chatAM ghaNuM karIne te bamaNo thAya che. (16) Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 nityaniyamAdi pATha bhAvArtha - svacchaMda rokavAno acUka upAya darzAve che: pratyakSa sadgurunA yoge tenI AjJAe vartavAthI svaccheda rokAya che. niSkAraNa karuNAvaMta jJAnI tenA doSo dUra thAya tevo upadeza ApI, te te doSothI bacAvI le che. je pratyakSa sat gurunA yoga vinA kriyA ke jJAna mArga ArAghe che teno svaccheda nAmano doSa kvacita TaLavAne badale bamaNo vadhe che, ane paribhramaNa UbhuM rahe che. (16) svaccheda mata Agraha tajI, varte sadguru lakSa; samakita tene bhAkhiyuM, kAraNa gaNI pratyakSa. 17 artha - svacchaMdane tathA potAnA matanA Agrahane tajIne je sadgurunA lakSe cAle tene pratyakSa kAraNa gaNIne vItarAge "samakita' kahyuM che. (17) bhAvArtha - mokSamArganI nizAnI samyakdarzana che tenI prAti zAthI thAya te have kahe che : bAhya kriyA ke zuSkajJAna rUpa potAnA mata ke pakSano Agraha tajI je svaccheda roke ane sadgurue karAvelA lakSe varte tene samyagdarzananuM pratyakSa kAraNa gaNIne, zAstramAM samakitI jIvo gaNAvyA che. bhagavat tIrthaMkaranA nigraMtha, nigraMthinIo, zrAvaka tathA zrAvikAo kaMI sarvane jIvAjIvanuM jJAna hatuM tethI tene samakita kahyuM che evo siddhAMtano abhiprAya nathI. temAMthI kaMIka jIvone tIrthakara sAcA puruSa che, sAcA mokSamArganA upadeSTA che, jema te kahe che tema ja mokSamArga che evI pratItithI, evI rucithI, zrI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra, 135 tIrthakaranA AzrayathI, ane nizcayathI samati kahyuM che. evI pratIti, evI ruci ane evA Azrayano tathA AjJAno nizcaya che te paNa eka prakAre jIvAjIvanA jJAnasvarUpa che... te pratItithI, te rucithI ane te AzrayathI pachI spaSTa vistArasahita jIvAjIvanuM jJAna anukrame thAya che. tathArUpa puruSanI AjJA upAsavAthI rAgadveSano kSaya thaI vItarAgadazA thAya che. tathArUpa satparuSanA pratyakSa yoga vinA e samakita AvavuM kaThaNa che." (AMka 771) (17) mAnAdika zatru mahA, nija chaMde na marAya; jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya. 18 artha - mAna ane pUjAsatkArAdino lobha e Adi mahAzatru che, te potAnA DahApaNe cAlatAM nAza pAme nahIM, ane sadgurunA zaraNamAM jatAM sahaja prayatnamAM jAya. (18) - bhAvArtha - anaMtAnubaMdhI mAna Adi kAraNo samyakatvane rokanArAM che, te dUra thavAno upAya darzAve che - huM jANuM chuM te sAcuM che, huM karuM chuM te kharuM che, evuM mAna tathA potAnI buddhie gharma saMbaMdhI paramArthalAbhanI kalpanA, uparathI sArA dekhAvArUpa mAyA tathA bIjA pratye dveSa Adi doSo saruyoge jAya che; evA yoge te oghadraSTi tajI yogadRSTivALo jIva bane che. sarunuM zaraNa svIkAre tenA tevA doSo saheje, thoDA puruSArthathI TaLI jAya che. yoganAM bIja ihAM rahe, jinavara zuddha praNAmo re, bhAvAcAraja sevanA bhava-udvega suThAmo re." Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 nityaniyamAdi pATha bhAva-AcAryanI upAsanA e ja sAcA vinaya Adi guNonuM kAraNa bane che. (18) je sadguru upadezathI, pAmyo kevaLajJAna; guru rahyA chaghastha paNa, vinaya kare bhagavAna. 19 artha - je sadgurunA upadezathI koI kevaLajJAnane pAmyA, te sadguru haju chadmastha rahyA hoya, topaNa je kevaLajJAnane pAmyA che evA te kevaLI bhagavAna chavstha evA potAnA sadgurunI vaiyAvacca kare. (19) bhAvArtha - vinayanuM mAhAsya varNave che - "huM pAmyo saMzaya nahIMcha, mUrakha kare e vicAra." jJAnathI to abhimAna TaLe che, paNa jo jJAnanuM abhimAna thatuM hoya to te ajJAna samajavuM ghaTe che. je sadgurunA upadezathI ziSyane kevaLajJAna thAya te ziSya kevaLajJAna pAmyAnuM abhimAna kadI kare nahIM, kAraNa ke mohano kSaya thayA vinA kevaLajJAna thAya nahIM, pachI to tenI pravRtti udayAdhIna hovAthI te guru sevA ke vinayamAM pravartatA hoya te cAlu paNa rahe. paNa je sadguruno te kevaLI bhagavAna vinaya karatA hoya temane khabara paDe ke turta te kevaLI bhagavaMtanI dazAne pUjya gaNI, (jemane hajI kevaLajJAna nathI thayuM evA sadguru) pote temanA vinayathI lAbha uThAve che. Ama vinayathI svaparane lAbhanuM kAraNa jANI, vinayamArgano tyAga bhagavAna paNa karatA nathI. (19) evo mArga vinaya taNo, bhAkhyo zrI vatarAga; mULa hetu e mArgano, samaje koI subhAgya. 20 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 137 artha - evo vinayano mArga zrI jine upadezyo che. e mArgano mULa hetu eTale tethI AtmAne zo upakAra thAya che, te koIka subhAgya eTale sulabhaboghI athavA ArAghaka jIva hoya te samaje. (20) bhAvArtha :- vItarAga bhagavaMte vinayamULa gharma kahyo che. te yathArtha samajAya to mokSa prApta karAve tevo che. zrI uttarAdhyayanamAM prathama adhyayana vinaya nAmanuM rAkhyuM che. vinayavaMtane puruSonI sevAno lAbha thAya che, sadgoghanI prApti thAya che, tethI AtmajJAna, sadbhuta, sadAcAra, AtmadhyAna, kevaLajJAna ane aMte mokSa maLe che. jenuM bhaluM thavAnuM hoya tevA bhAgyazALIne A vinayamArga AtmaupakAraka che ema samajAya che. laghutAthI prabhutA pamAya che; paraMtu bIjAne laghu gaNI pote mahaMta thavA icchatA asadaguru e vinayamArgano lAbha levA jatAM kevI dazA pAme che te have jaNAve che. (20) asaddaguru e vinayano, lAbha lahe jo kAMI; mahAmohanIya karmathI, bUDe bhavajaLa mAMhI. 21 artha - A vinayamArga kahyo teno lAbha eTale te ziSyAdinI pAse karAvavAnI icchA karIne jo koI paNa asadgaru potAne viSe sadgarupaNuM sthApe to te mahAmohanIya karma upArjana karIne bhavasamudramAM bUDe. (21) bhAvArtha - sadgane mAna-pUjAnI icchA hotI nathI, koI vinaya na kare to tene potAne mATe kaMI lAgatuM nathI. kAraNake sarunI bhakti satparuSoe mAtra ziSyanA kalyANane Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 nityaniyamAdi pATha arthe kahI che. jyAM pUjAvAno bhAva che tyAM ja ajJAna, mahAmoha che. sAMsArika padArthothI mahattA mAnanArA paNa mane AtmAnuM bhAna nathI ema mAne che, tethI AtmAnI mahattA ajANapaNe rahelI hovAthI tene AtmaprAtine avakAza che; paraMtu gharma-prApti thayA pahelAM gharmAtmA potAne mAnI besanArane AtmajJAna thavuM durlabha che; ane ghaNA mANasone avaLe mArge caDhAvavAthI durlabhaboghI banI saMsAramAM apAra janma-maraNa UbhA thAya tevAM karma bAMdhe che. (21) hoya mumukSu jIva te, samaje eha vicAra; hoya matArthI jIva te, avaLo le nirdhAra. 22 artha - je mokSArthI jIva hoya te A vinayamArgAdino vicAra samaje, ane je matArthI hoya te teno avaLo nirdhAra che, eTale kAM pote tevo vinaya ziSyAdi pAse karAve, athavA asarune viSe pote sadgurunI bhrAMti rAkhI A vinayamArgano upayoga kare. (22) | bhAvArtha - mumukSu ke vicAravAno jIva hoya te janma-maraNa UbhAM thAya tevAM kAraNathI bhaya pAmI vinaya, bhakti satyaruSonI pote kare, paNa bIjA potAnI bhakti kare evI icchA na rAkhe; ane asaru pratye vinaya karavo te nirarthaka ke miththAmArgane uttejana ApavA tulya jANI tajI de che. paraMtu matArthI jIvanI samajaNa UlaTI hovAthI jemAM potAne lAbha nahIM, tevI vinayAdinI icchA rAkhI mAnAdi zatruone poSe che. vinaya koI na kare to zveSa rAkhe, mAnanI bhUkhathI pIDAyA kare che; ane bIjAnuM kalyANa amAro vinaya Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 AtmasiddhizAstra karavAthI thAya che ema kahyA kare; Ama te vinayamArgano durupayoga kare che; athavA asadguru mAraphate potAnuM mAna poSAtuM jANI, tenA vinayamAM pravarte ane potAno kuLadharma Adino Agraha vaghAryA kare che, e Adi matArthonA abhiprAya AgaLa vistArathI jaNAvyA che. (22) hoya matArthI tehane, thAya na AtamalakSa; teha matArthI lakSaNo, ahIM kahyAM nirpakSa. 23 artha - je matArthI jIva hoya tene AtmajJAnano lakSa thAya nahIM; evA matArthI jIvanAM ahIM niSpakSapAte lakSaNo kahyAM che. (23) bhAvArtha :- matArthIpaNAnuM phaLa jaNAvatAM kahe che - jenAmAM matArthInAM lakSaNo hoya tevA jIvane AtmAno lakSa thato nathI. kAraNa ke AtmArtha ane matArthane prakAza ane aMghakAranI peThe virodha che. te matArthInAM lakSaNo heyarUpe jANI pakSapAta ke niMdAdinA udeza vinA mAtra AtmArthIne upakAra thavA arthe kahyAM che. (23) matArthI-lakSaNa bAhyatyAga paNa zAna nahi, te mAne guru satya; athavA nijakuLagharmanA, te gurumAM ja mamatva. 24 artha - jene mAtra bAhyathI tyAga dekhAya che paNa AtmajJAna nathI, ane upalakSaNathI aMtaraMga tyAga nathI, tevA gurune sAcA guru mAne, athavA to potAnA kuLagharmanA game tevA guru hoya to paNa temAM ja mamatva rAkhe. (24) Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha bhAvArtha :- keTalA prakAranA matArthI kahyA ? 1. jJAna rahita bAhya tyAgIne guru mAne. 2. potAnA kuLaguru manAtA hoya te tyAgI hoya ke na hoya paNa tene ja potAnA guru mAne. (24) 140 je jinadeha pramANa ne, samavasaraNAdi siddhi; varNana samaje jinanuM, rokI rahe nija buddhi. 25 artha :-- je jinanA dehAdinuM varNana che tene jinanuM varNana samaje che, ane mAtra potAnA kuLadharmanA deva che mATe mArApaNAnA kalpita rAge samavasaraNAdi mAhAtmya kahyA kare che, ane temAM potAnI buddhine rokI rahe che; eTale paramArthahetusvarUpa evuM jinanuM je aMtaraMga svarUpa jANavA yogya che te jANatA nathI, tathA te jANavAnuM prayatna karatA nathI, ane mAtra samavasaraNAdimAM ja jinanuM svarUpa kahIne matArthamAM rahe che. (25) bhAvArtha :- 3. bhagavAnanI bAhya vibhUti, AkAra, mUrti vagerene ja bhagavAnanuM varNana samaje. mUrti parathI AtmaguNono vicAra na kare. (25) pratyakSa sadguruyogamAM, varte dRSTi vimukha; asadgurune dRDha kare, nija mAnArthe mukhya. 26 artha :-- pratyakSa sadguruno kyAreka yoga maLe to durAgrahAdichedaka tenI vANI sAMbhaLIne tenAthI avaLI rIte cAle, arthAt te hitakArI vANIne grahaNa kare nahIM, ane pote kharekharo dRDha mumukSu che evuM mAna mukhyapaNe meLavavAne arthe asadguru samIpe jaIne pote tenA pratye potAnuM vizeSa dRDhapaNe jaNAve. (26) Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 141 bhAvArtha :-- 4. sAcA ra.dguru maLyA hoya chatAM temanA pratye lakSa na Ape ane bIjA asadguru je tene vizeSa mAna ApatA hoya athavA jyAM javAthI lokomAM mAna poSAtuM hoya tyAM jAya ane temanAmAM zraddhA vadhAre. (26) devAdi gati bhaMgamAM, je samaje zrutajJAna; mAne nija mata veSano, Agraha muktinidAna. 27 artha :- devanArakAdi gatinAM 'bhAMgA' AdinAM svarUpa koIka vizeSa paramArtha hetuthI kahyAM che, te hetune jANyo nathI, ane te bhaMgajALane zrutajJAna je samaje che, tathA potAnA matano, veSano Agraha rAkhavAmAM ja muktino hetu mAne che. (27) bhAvArtha :-- 5. jemAM devAdi gatinuM varNana karyuM hoya tene zrutajJAna eTale dharmanuM kathana mAne ane pote mAnyuM hoya, mata pakaDyo hoya ke koI veSa grahyo hoya teno Agraha karavAmAM ja mukti thaze ema mAne. (27) lahyuM svarUpa na vRttinuM, grahyuM vrata abhimAna; grahe nahIM paramArthane, levA laukika mAna. 28 artha :-- vRttinuM svarUpa zuM ? te paNa te jANato nathI, ane 'huM vratadhArI chuM' evuM abhimAna dhAraNa karyuM che. kvacit 5ramArthanA upadezano yoga bane to paNa lokomAM potAnuM mAna ane pUjAsatkArAdi jatAM raheze, athavA te mAnAdi pachI prAsa nahIM thAya ema jANIne te paramArthane grahaNa kare nahIM. (28) bhAvArtha :- 6. pote vrata tapa vagere lokone batAvavA kare athavA karIne tenuM abhimAna rAkhe paNa vRtti rokAtI nathI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 nityaniyamAdi pATha te tapAse nahIM. AtmArthe karavAno lakSa na hoya tethI tapAdi karIne lokamAM sAruM kahevaDAvavAno, dharmiSTha ke jJAnI kahevaDAvavAno jANatAM ajANatAM lakSa rahe. ATale sudhI kriyAjaDanuM varNana karyuM. (28) athavA nizcayanaya grahe, mAtra zabdanI mAMya; lope sadvyavahArane, sAghana rahita thAya. 29 artha :-- athavA 'samayasAra' ke 'yogavAsiSTha' jevA graMtho vAMcI te mAtra nizcayanayane grahaNa kare. kevI rIte grahaNa kare ? mAtra kahevArUpe; aMtaraMgamAM tathArUpa guNanI kazI sparzanA nahIM, ane sadguru, sAstra tathA vairAgya, vivekAdi sAcA vyavahArane lope, temaja potAne jJAnI mAnI laIne sAdhanarahita varte. (29) bhAvArtha :-- 7. have zuSkajJAnI viSe kahe che ke nizcayanayanA kathanane, varNanane sAMbhaLIne AtmA ajara amara che, zuddha che vagere bolI jANe ane satkriyArUpa sarvyavahAra ne nIti vagere che tethI puNya baMdhAya ne bhavamAM rakhaDavuM paDe ema kahI te badhuM choDI de. mokSanAM sAghana kaMI na kare ane svacchaMde pApayukta varte. (29) jJAnadazA pAme nahIM, sAdhanadazA na kAMI; pAme teno saMga je, te bUDe bhava mAMhI. 30 artha :-- te jJAnadazA pAme nahIM, tema vairAgyAdi sAdhanadazA paNa tene nathI, jethI tevA jIvano saMga bIjA je jIvane thAya te paNa bhavasAgaramAM DUbe. (30) Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 143 bhAvArtha - 8. jene jJAnadazA thaI nathI ane je sat kriyA=AtmArthe satsAghana paNa karatA nathI evA guru ke kahevAtA sAdhakano saMga thavAthI saMsAramAM rakhaDI maravAnuM thAya che. (30) e paNa jIva matArthamAM, nijamAnAdi kAja; pAme nahi paramArthane, anu-aghikArImAM ja. 31 artha :- e jIva paNa matArthamAM ja varte che, kemake upara kahyA jIva, tene jema kuLagharmAdithI matArthatA che, tema Ane jJAnI gaNAvavAnA mAnanI icchAthI potAnA zuSkamatano Agraha che, mATe te paNa paramArthane pAme nahIM, ane an-adhikArI eTale jene viSe jJAna pariNAma pAmavA yogya nahIM evA jIvomAM te paNa gaNAya. (31) bhAvArtha - A baghA matArthInA prakAra kahyA temanuM vartana laukika mAna arthe che; te paramArtha pAmavAnA adhikArI nathI. (31). nahi kaSAya upazAMtatA, nahi aMtara vairAgya; saraLapaNuM na madhyasthatA, e matAtha durbhAgya. 32 artha - jene krogha, mAna, mAyA, lobharUpa kaSAya pAtaLA paDyA nathI, tema jene aMtara vairAgya utpanna thayo nathI, AtmAmAM guNa grahaNa karavArUpa saraLapaNuM jene rahyuM nathI, tema satyAsatya tulanA karavAne jene apakSapAtavRSTi nathI, te matAtha jIva durbhAgya eTale janma, jarA, maraNane chedavAvALA mokSamArgane pAmavA yogya evuM tenuM bhAgya na samajavuM. (32) Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 nityaniyamAdi pATha bhAvArtha - vaLI koI ghArmika kriyA karato hoya paNa potAnI prakRti = kaSAyane ochA na kare, potAnA doSo ghaTADe nahIM, svacchede varte to gADha karma bAMghavAthI rajhaLe. vaLI jo tene saMsAranA bhogo pratye Asakti che to tethI paNa mokSArthI thaI zake nahIM. saMsAra duHkharUpa lAge nahIM tyAM sudhI matArthI ja che. vaLI uparathI gharmakriyA kare, jJAnanI vAto kare, vairAgyano bogha Ape, paNa aMtaramAM gupta icchA rAkhI Asaktine poSe evA asaraLa jIva paNa matArthamAM rahe. vaLI jyAM sudhI satya maLyuM nathI tyAM sudhI mana khulluM joIe. nyAyathI satyAsatyano nirNaya karavAnI ke sAcAne sAcA kahevAnI buddhi na hoya, mana malina hoya, tyAM paNa AtmArthIpaNuM Ave nahIM. AvA lakSaNavALo je matArthI te kharekhara durbhAgI che, AtmArtha sAghavAne asamartha che. (32) lakSaNa kahyAM hatArthonAM, matArtha jAvA kAja; have kahyuM AtmAthanAM, Atma-artha sukhasAja. 33 artha - ema matArthI jIvanAM lakSaNa kahyAM. te kahevAno hetu e che ke koI paNa jIvano te jANIne matArtha jAya. have AtmArthI jIvanAM lakSaNa kahIe chIe - te lakSaNa kevAM che? to ke AtmAne avyAbAgha sukhanI sAmagrInA hetu che. (33) bhAvArtha - matArthIpaNuM dUra karavA mATe upara mujaba matArthIlakSaNa batAvyAM. have sukhakArI AtmArthIpaNuM prApta thAya te arthe AtmArthInAM lakSaNa kahe che. (33) , Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra AtmArthI lakSaNa nahi joya. 34 AtmajJAna tyAM munipaNuM, te sAcA guru hoya; bAkI kuLaguru kalpanA, AtmA artha H-- jyAM AtmajJAna hoya tyAM munipaNuM hoya, arthAt AtmajJAna na hoya tyAM munipaNuM na ja saMbhave.'naM saMmaMti pAlada tuM moLaMti pAsada'jyAM samakita eTale AtmajJAna che tyAM munipaNuM jANo ema 'AcArAMgasUtramAM kahyuM che, eTale jemAM AtmajJAna hoya te sAcA guru che ema jANe che, ane AtmajJAnarahita hoya topaNa potAnA kuLanA gurune sadguru mAnavA e mAtra kalpanA che; tethI kaMI bhavaccheda na thAya ema AtmArthI jue che. (34) 145 bhAvArtha :- nuM saMmati pAsada taM moLaMti pAsaha / jene AtmAnuM kalyANa karavuM che tene sAcA AtmajJAnI guru maLyA to pachI laukika mAnyatAo pramANe vartatA nathI; kuLaguru nathI, veSa bIjo che vagere zaMkA na kare, sAcAne sAcA mAnya kare. (34) pratyakSa sadguru prAptino, gaNe parama upakAra; traNe yoga ekatvathI, varte AjJAdhAra. 35 artha :-- pratyakSa sadgurunI prAptino moTo upakAra jANe, arthAt zAstrAdithI je samAdhAna thaI zakavAyogya nathI, ane je doSo sadgurunI AjJA ghAraNa karyA vinA jatA nathI te sadguru yogathI samAghAna thAya, ane te doSo TaLe, mATe pratyakSa sadguruno moTo upakAra jANe, ane te sadguru pratye mana, vacana, kAyAnI ekatAthI AjJAMkitapaNe varte. (35) 10 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha bhAvArtha :-- anAdi kALathI jIva rakhaDyo te sadguru yoganA abhAve. te yoga A bhave prApta thayo che. e koI kALe na maLyo hoya evo lAbha che, AtmAne parama upakAra karanAra che, tethI tene saphaLa karavA mana, vacana ne kAyA e traNe yogathI te satpuruSanI ja AjJAmAM varte. jema eka zeThane traNa dukAna- kApaDa, sonA-cAMdI ne jhaverAtanI che. tyAM kApaDanI dukAnamAM khoTa Ave te sonAcAMdInI dukAnamAM napho hoya to pUrI paDe ne sonAcAMdInI dukAnanI khoTa jhaverAtanI dukAnanA naphAthI pUrI paDe. paNa jhaverAtamAM khoTa jAya to sonAcAMdInI dukAnamAMthI pUrI na zakAya ne sonAcAMdInI dukAnamAM nukasAna Ave te kApaDanA vepArathI pUrI na zakAya. tevI rIte zarIrathI koIne hAni karI hoya tenI asara sArAM vacanathI TALI zakAya ne vacana kharAba bolAI gayuM to pazcAttApa vagerenA bhAva karavAthI tenI asara na rahe; paraMtu mananA bhAva khoTA thatA hoya tenI asara vacanathI--moDhe sAruM bolavAthI TaLe nahIM; tema vacana khoTuM bolAyuM hoya pachI zarIrathI kAma karI Ape vagere mahenata kare paNa tethI kaMI vaLe nahIM. A rIte prathama mana eTale bhAva sudhAravAnI jarUra che. tethI mananI vRttio satpuruSanI AjJAmAM joDelI rAkhe. samakitIneM vRttirUpI dorI tenA hAthamAM hoya che. bIjAmAM mana jatuM rokIne smaraNamAM, ghyAnamAM, svAdhyAyamAM pravartAve. vacanane paNa svAghyAyamAM, smaraNamAM, vinayayukta bolavAmAM AzApUrvaka pravartAve. dehane paNa sadgurunI bhakti, sevA, AsananI sthiratA vageremAM AtmArthe 146 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 147 ja pravartAve. traNa yoga svacchaMde vartatA karmabaMdha karAve che tene sadgurunI AjJAmAM joDIne AtmArthamAM vApare to A amUlya joga sArthaka thAya. (35) eka hoya traNa kALamAM, paramArathano paMtha; prere te paramArthane, te vyavahAra samaMta. 36 artha :-- traNe kALane viSe paramArthano paMtha eTale mokSano mArga eka hovo joIe, ane jethI te paramArtha siddha thAya te vyavahAra jIve mAnya rAkhavo joIe; bIjo nahIM. (36) bhAvArtha :- mokSano mArga eka ja che. nizcayanayathI mokSano mArga AtmArUpa jJAnadarzanacAritranI ekatArUpa samAdhimArga che. AtmAnI zuddhatA karavA zuddha AtmAnA lakSe AtmAmAM ja sthira thavuM. A ja yathArtha mokSamArga che. vyavahAramAM aneka sAdhano kriyAo A nizcaya mArga sAdhavA ka2vAmAM Ave che te dvArA nizcaya eTale zuddhAtmAnI siddhi thAya teTalA pramANamAM te vyavahAra mArga paNa saphaLa che. A gAthAmAM nizcaya ane vyavahAra bannenI agatya batAvI che. nizcaya mokSamArga to nirvikalpa dazAmAM sthiratArUpa che, ne te mATe karavAmAM Avato mana vacana ne kAyAno puruSArtha te vyavahAra mokSamArga che. (36) ema vicArI aMtare, zodhe sadguru yoga; kAma eka AtmArthanuM, bIjo nahi manaroga. 37 artha :- ema aMtaramAM vicArIne je sadgurunA yogano zodha kare, mAtra eka AtmArthanI icchA rAkhe paNa mAnapUjAdika, Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 nityaniyamAdi pATha siddhiriddhinI kazI icchA rAkhe nahIM -e roga jenA manamAM nathI. (37) bhAvArtha - ema aMtaramAM vicAra karIne sadguruno yoga-meLApa zodhe prApta kare, athavA zodhensazruno yoga. thayo hoya tene zuddha kare. zI rIte zuddha kare ? sarva sAMsArika icchAono tyAga kare. icchArUpa roga che te mAtra eka mokSanI icchA sivAya anya koI icchA deha kuTuMba ghana yaza AdinI hoya te choDe tyAre sadaguruno yoga zuddha thAya. jJAnI pAse cokhkho thaIne Ave, mokSa mATe ja icchA rahe to teno ne jJAnIno meLa maLe. saMkalpa vikalpa je parapadArthanI icchA, mamatAthI thAya che tema ja icchA=lobhane kAraNe kaSAyo thAya che te tyAge ne potAnA AtmasvarUpanI prAptinI jhaMkhanA tIvra hoya te prApta karavA mATe sadguruno samAgama kare. (37) kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhAve kheda, prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa. 38 artha :- jyAM kaSAya pAtaLA paDyA che, mAtra eka mokSapada sivAya bIjA koI padanI abhilASA nathI, saMsAra para jene vairAgya varte che, ane prANImAtra para jene dayA che, evA jIvane viSe AtmArthano nivAsa thAya. (38) bhAvArtha - have satsaMgamAM Ave, bogha sAMbhaLe chatAM tene pUrva karmane laIne kaSAya udaya Ave che. kaMI nimitta maLatAM gharmanAM sAghana, sAgharmI vagere pratye paNa kaSAya thAya te anaMtAnubaMghI che. prakRtio udaya AvyA kare tyAre tene Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 149 upazamAvavA zuM kare ? kaSAya vedAya tene AtmAnA zatru jANe ne dUra karavA kSamA Adi dhAraNa kare. huM kaSAya karIza to mane ja karma baMdhAze. vaLI koI niMdA vagere kare ke duHkha Ape to temAM potAno doSa hoya to vicArI kADhI nAkhe. doSa na hoya to te pUrva karmanuM phaLa jANI samatA rAkhe, karma nirjarI jAya che ema jANI saMtoSa rAkhe, ane vRttine dharmadhyAnamAM vizeSapaNe roke. e rIte abhyAsa karatAM kaSAya maMda paDe eTale ke upazAMta thAya tyAre AtmArtha vicAravAno avakAza maLe. maitrI pramoda Adi cAra bhAvanA bhAve. ema kaSAyane duHkhanA hetu jANI choDe. upazamAve--ghaTADe, kSaya kare. A lokanI alpa paNa sukhecchA mokSanA puruSArthamAM zithila kare che tethI sarva saMsArane ekAMta duHkharUpa jANI karmabaMdha rahita mokSasukha pAmavA icchA, prayatna kare. tema ja sAthe prANImAtra para dayA hoya. potA samAna sarva jIvane gaNI aMtaHkaraNa komaLa kare. abhimAna tyAge. A lakSaNo hoya tyAM AtmArtha eTale mumukSu dazA pragaTe che. (38) dazA na evI jyAM sudhI, jIva lahe nahi joga; mokSamArga pAme nahIM, maTe na aMtara roga. 39 artha :-- jyAM sudhI evI jogadazA jIva pAme nahIM, tyAM sudhI tene mokSamArganI prApti na thAya, ane AtmabhAMtirUpa anaMta duHkhano hetu evo aMta2oga na maTe. (39) bhAvArtha :-- AvI dazA na Ave eTale ke upara darzAvelI yogyatA--kaSAyanI maMdatA, mokSa sivAyanA saMsArasukhanI abhilASAno tyAga, saMsAranA sukho duHkharUpa ahitakArI lAge, Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 nityaniyamAdi pATha ne saMsArI jIvo je parAdhIna janmamaraNa karI rahyA che ne saMsAramAM sukha mAnI rahyA che temanI dayA Ave-evo viveka nA pragaTe tyAM sudhI te yogya jIva thayo na kahevAya ane sadguruno joga tene thAya nahIM. yogyatA hoya to sadguruno bogha pariName. yogyatA na hoya to pariName nahIM. tethI mokSamArga hAtha na lAge ane aMtararoga eTale AtmAnA kaSAyanA udayathI thatA vibhAvabhAva che jethI karma bAMdhe che ne saMsAra vadhAre che te vibhAva maTe nahIM. athavA aMtararoga eTale AtmabhrAMti mithyAtva, te jyAM sudhI yogyatAvALI dazA na prApta kare tyAM sudhI tene sadguruno yathArtha joga na bAjhe tethI mokSamArgamAM praveza na thAya ane mithyAtvarUpI roga TaLe nahIM. (39) Ave jyAM evI dazA, sarubogha suhAya; te boghe suvicAraNA, tyAM pragaTe sukhadAya. 40 artha - evI dazA jyAM Ave tyAM sadguruno bogha zobhe arthAt pariNAma pAme, ane te boghanA pariNAmathI sukhadAyaka evI suvicAradazA pragaTe. (40) bhAvArtha - paNa jyAre jIvamAM yogyatA Ave eTale ke tene saMsAra ekAMta duHkharUpa lAge, tethI chUTavA, mokSasukha meLavavA sAcI kAmanA jAge ne potAnA kaSAyo je saMsAra vaghAranArA che tene doSarUpa duHkhanA kAraNo jANI upazamAve tyAre sadguruno bogha je te kAryamAM tene sahAya karanAro che te tene atizaya priya lAge che. sarunA boghathI ja tene AtmAno mokSa kevI rIte thAya tenA kharA vicAro thAya. mana Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 151 saMsAranA vicAromAM pharatuM hatuM tyAMthI pAchuM vaLIne potAnA AtmahitanA vicAramAM Ave, zAMta sthira thaI sUkSmapaNe vicAre. sadgurue je bogha karyo hoya te zAMtapaNe sthira thaI potAnA AtmArthe sUkSmapaNe vicAre. ema suvicAraNAmAM sthira thatAM tene AtmasukhanI jhAMkhI thAya che. (40) jyAM pragaTe suvicAraNA, tyAM pragaTe nija jJAna; je zAne kSaya moha thaI, pAme pada nirvANa. 41 artha - jyAM suvicAradazA pragaTe tyAM AtmajJAna utpanna thAya, ane te jJAnathI mohano kSaya karI nirvANapadane pAme. (41) bhAvArtha :- saruboghe AtmasvarUpanI vicAraNA karavAthI jJAnarUpI dIvo pragaTe. tenAthI ajJAna ne moharUpI aMghakAra vilaya thAya ne pariNAme saMsArathI mukta thaI AtmAnA anaMta svAdhIna sukharUpa mokSapadamAM sthiti thAya. (41) Upaje te suvicAraNA, mokSamArga samajAya; gu--ziSya saMvAdathI, bhAkhuM Sapada AMhI. 42 artha - jethI te suvicAra dazA utpanna thAya, ane mokSamArga samajavAmAM Ave te cha padarUpe guru-ziSyanA saMvAdathI karIne ahIM kahuM chuM. (42). bhAvArtha - Atmasiddhi lakhavAnuM prayojana have kahe che ke jIvone evI suvicAraNA Upaje ane mokSamArga zuM te yathArtha samajAya e hetuthI guru-ziSyanA saMvAda rUpe cha pada ahIM kahuM chuM. suvicAraNA jAge tyAre boghamAM kahyuM hoya tethI ghaNuM vadhAre vicArI zake. jemake "AtmA che" eno vicAra karatAM te Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 nityaniyamAdi pATha indriyathI jaNAto nathI paraMtu aMdara anubhava karanAra ane jANanAra evo '"huM" anubhavamAM Ave che, te darekane anubhavathI jaNAya che, te rIte vicAre. "sarI e bogha pravAhanIjI, e viNa zruta thalakUpa''... e rIte je sAMbhaLyuM tene AdhAre potA para ghaTAvIne anubhavapUrvaka vicAre. ema vizeSapaNe vicAre nahIM ane mAtra yAda rAkhe to baMdhiyAra pANI khADAmAM kharAba thaI jAya tema maLeluM jJAna bojArUpa-duHkharUpa thAya. (42) SapadanAmakathana 'AtmA che,' 'te nitya che' 'che kartA nijakarma'; 'che bhoktA', varSAM 'mokSa che', 'mokSa upAya sudharma'. 43 artha :-- 'AtmA che,' 'te AtmA nitya che,' 'te AtmA potAnA karmano kartA che,' 'te karmano bhoktA che,' 'tethI mokSa thAya che,' ane 'te mokSano upAya evo sadgharma che.' (43) bhAvArtha :- AtmA che... ... mokSano upAya sudharma che. je dharma AtmAne saMsAra paribhramaNathI mukta kare te yathArtha hitakArI dharma kahevAya. (43) SasthAnaka saMkSepamAM, Sadarzana paNa teha; samajAvA paramArthane, kahyAM jJAnIe eha. 44 artha :-- e cha sthAnaka athavA cha pada ahIM saMkSepamAM kahyAM che, ane vicAra karavAthI SaTdarzana paNa te ja che. 52mArtha samajavAne mATe jJAnIpuruSe e cha pado kahyAM che. (44) bhAvArtha :-- A SaT sthAnaka eTale samitane rahevAnAM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 153 sthAna che. eno vicAra karatAM samakita thAya. AmAM cha darzananI vAta paNa sAthe sAthe AvI jaze. te cha darzanamAM matabheda karIne judA judA gharmavALA jhaghaDo kare che tema na thavA ahIM to mAtra paramArtha zuddhAtmA samajAya te arthe ja jJAnI puruSe bogha karyo che. matabhedamAM na paDatAM eka AtmA tarapha vAMcanAranuM lakSa joDAya e hetuthI AtmasiddhinI racanA che. koI AtmA nathI ema mAne che. tenuM nirAkaraNa prathama padathI karyuM che. koI AtmAne kSaNika mAne che tenuM nirAkaraNa bIjA padathI karyuM che. keTalAka "kartA nathI, bhoktA che" ema mAne che tenuM nirAkaraNa trIjA padathI, tathA koI to kartA bhoktA nathI, karma ja nathI ema mAne che tenuM nirAkaraNa cothA padathI karyuM che. vaLI koI mokSa nathI ema mAne che tenuM nirAkaraNa pAMcamA padathI karyuM che. jeo AtmA, karma ke mokSane mAnato nathI teo mokSano upAya paNa mAnatA nathI. ahIM chaye darzananI zaMkAonuM nirAkaraNa karIne zuddhAtmAnI prAptino mArga batAvyo che. (44) (1) zaMkA-ziSya uvAca nathI draSTimAM Avato, nathI jaNAtuM rUpa; bIjo paNa anubhava nahIM, tethI na jIvasvarUpa. 45 artha :- dRSTimAM Avato nathI, tema jenuM kaMI rUpa jaNAtuM nathI, tema sparzAdi bIjA anubhavathI paNa jaNAvApaNuM nathI, mATe jIvanuM svarUpa nathI; arthAt jIva nathI. (45) Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 nityaniyamAdi pATha | bhAvArtha :- prathama pada mATe ziSya zaMkA kare che. AtmA dekhAto nathI mATe darzanarUpa nathI, tenuM kaMI rUpa jANavAmAM AvatuM nathI mATe jJAnarUpa nathI ane bIjI rIte teno anubhava thato nathI tethI cAritrarUpa nathI. ziSya bhaNelo che tethI jaina siddhAMtamAM je AtmAno svabhAva darzanajJAnacAritrarUpa kahyo che teno ja niSegha karI, jIva nathI ema zaMkA karI che. (45) athavA deha ja AtamA, athavA indriya prANa; mithyA judo mAnavo, nahI juduM eMghANa. 46 artha :- athavA deha che te ja AtmA che, athavA iMdriyo che te AtmA che, athavA zvAsocchavAsa che te AtmA che, arthAt e sau ekanA eka deharUpe che, mATe AtmAne judo mAnavo te mithyA che, kemake tenuM kazuM juduM eMghANa eTale cihno nathI. (46) bhAvArtha :- pachI te kahe che ke deha te ja AtmA che; deha jaDa che ne jANato nathI ema koI kahe to iMdriyo jANe che te AtmA che; iMdriyo kAma karatI aTake chatAM zvAsocchavAsa hoya tyAM sudhI jIva che ema manAya che te uparathI prANa-zvAsa te ja AtmA che. A traNa sivAya bIjuM cetananuM lakSaNa iMdriyagocara nathI chatAM tame juduM cetana mAno to te tamAruM mithyAtva che ! kAraNa ke te cetananI koI nizAnI che ja nahIM. (46) vaLI jo AtmA hoya to, jaNAya te nahi kema? jaNAya jo te hoya to, ghaTa paTa Adi jema. 47 artha - ane jo AtmA hoya to te jaNAya zA mATe Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAsra 155 nahIM ? jo ghaTa, paTa Adi padArtho che to jema jaNAya che, tema AtmA hoya to zA mATe na jaNAya ? (47) bhAvArtha :-- jo AtmA koI padArtha hoya to jema deha vagere jaNAya che tema jaNAvo joIe. paraMtu evo AtmA nAmano koI padArtha jovA jANavAmAM ke anubhavavAmAM Avato nathI. (47) mATe che nahi AtamA, mithyA mokSa upAya; e aMtara zaMkA taNo, samajAvo sadupAya. 48 artha :-- mATe AtmA che nahIM, ane AtmA nathI eTale tenA mokSanA arthe upAya karavA te phokaTa che, e mArA aMtaranI zaMkAno kaMI paNa sadupAya samajAvo eTale samAdhAna hoya to kaho. (48) bhAvArtha :-- mATe AtmA nathI ane tethI mokSano upAya=gharma karavo nirarthaka lAge che. A mujaba potAnI mAnyatA darzAvI te dUra karavAno satya upAya hoya to samajAvavA ziSye vinaMtI karI che. (48) (1) samAdhAna-sadguru uvAca bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; paNa te banne bhinna che, pragaTa lakSaNe bhAna. 49 bhAsyo dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; paNa te banne bhinna che, jema asi ne myAna. 50 artha :-- dehAdhyAsathI eTale anAdikALathI ajJAnane lIdhe dehano paricaya che, tethI AtmA deha jevo arthAt tane deha Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 nityaniyamAdi pATha bhAsyo che; paNa AtmA ane deha banne judAM che, kemake beya judAM judAM lakSaNathI pragaTa bhAnamAM Ave che. anAdikALathI ajJAnane lIdhe dehanA paricayathI deha ja AtmA bhAsyo che; athavA deha jevo AtmA bhAsyo che; paNa jema taravAra ne myAna, myAnarUpa lAgatAM chatAM banne judAM judAM che, tema AtmA ane deha banne judAM judAM che. (49-50) bhAvArtha :- AtmA che e pada samajAvavAmAM ahIM deha ane AtmA e be padArtha tarapha dhyAna kheMcyuM che. anAdikALathI jIva AtmAne bhUlI gayo che tenuM kAraNa ke te jeTalI iMdriya maLI hoya te dvArA bahAra ne bahAra ja joyA kare che. mattazcyutvendriyadvAraiH patito viSayeSvaham / tAnprapadyAhamiti mAM purA - veda na tattvataH // 16 // (samAdhizatara) indriyone prApta karIne ekendriyathI paMcendriya sudhInA bhavamAM viSayorUpa kUvAmAM paDyo tethI AtmAne jANI zakyo nahIM. satsaMgamAM paNa mithyAgraha, svacchaMda, pramAda ane iMdriyaviSayathI AtmA pratye upekSA thAya to satsaMga saphaLa na thAya ema kahyuM che. paraMtu sAcI bhaktithI A doSo jAya. kAraNa ke satpuruSa pratye ruci thatAM temane ghaDI paNa na vIsare tyAre indriyonA viSayo pratye udAsInatA Ave ane AtmAno lakSa thAya. AtmA zAthI jaNAya ? vicArapUrvaka bheda pADavAthI. agni hoya te cIpiyAthI pakaDAya tema AtmA oLakhavA tenAM lakSaNo vicAre; jJAna darzana rUpa te ja AtmA. tene bIjA vibhAvo, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 157 icchAo, saMkalpa-vikalpa AdethI judo pADe. buddhirUpI chINIthI jaDa cetananAM lakSaNa judAM judAM vicAre. badhAmAM jANanAra jonAra judo che, te AtmA che. "samatA, ramatA, UraghatA, jJAyatA, sukhabhAsa; vedakatA, cetanyatA, e saba jIva vilAsa." jhADa lIluM suMdara dekhAya che tyAM jaDa na jue paraMtu tenI ramaNIyatA AtmAne laIne che mATe tyAM AtmA che ema jue. vaLI mAro AtmA che to jANI rahyo che ema AtmA arUpI che paraMtu te tenA lakSaNothI pakaDI zakAya che. tene lakSaNothI bhinna pADI satata anubhava karI myAna ne taravAranI jema dehathI bhinna AtmA che e zraddhA draDha karI levI. indriyathI dekhAtA jaDa padArtho kSaNe kSaNe palaTAtA nAzavaMta che temAM AtmAnI bhrAMti na karavI, moha na karavo. eka AtmAno ja lakSa karavo. (49-50) je draSTA che draSTino, je jANe che rUpa; abAdhya anubhava je rahe, te che jIvasvarUpa. 51 artha - te AtmA draSTi eTale AMkhathI kyAMthI dekhAya? kemake UlaTo teno te jonAra che. sthULasUkSmAdi rUpane je jANe che, ane sarvane bAda karatAM karatAM koI paNa prakAre jeno bAgha karI zakAto nathI evo bAkI je anubhava rahe che te jIvanuM svarUpa che. (51). bhAvArtha :- "nathI draSTimAM Avato... ..." tenA javAbamAM "je draSTA che draSTino....." bIjuM dekhAya che paNa AtmA dekhAto nathI, tenuM rUpa dekhAtuM nathI, tenA javAbamAM sadguru kahe che ke je draSTithI anya rUpane jue che, jANe che, tene Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 | nityaniyamAdi pATha ja jo ne jANa. te pote ja AtmA che. "bIjo paNa anubhava nahIM" ema kahyuM to ke badhuM choDI daIe paNa chevaTe je haMmezA sAthe ja rahe te AtmA pote ja anubhavarUpa che. "tethI nA jIvasvarUpa," tenA uttaramAM kahe che ke te pote ja pratyakSa javasvarUpa che. jeno anubhava niraMtara akhkhalitapaNe thayA kare che te pote ja AtmA che. pratyeka avasthAmAM "huM chuM" evuM jaNAya che te ja abAdhya anubhava svarUpa AtmA che. (51). che indriya pratyekane, nija nija viSayanuM jJAna; pAMca indInA viSayanuM, paNa AtmAne bhAna para artha :- karmendriyathI sAMbhaLyuM che te karmendriya jANe che, paNa cakSu-indriya tene jANatI nathI, ane cakSu-indriye dITheluM te karmendriya jANatI nathI. arthAt sau sI indriyane potapotAnA viSayanuM jJAna che, paNa bIjI indriyonA viSayanuM jJAna nathI; ane AtmAne to pAMce indriyanA viSayanuM jJAna che. arthAt je te pAMca indriyonA grahaNa karelA viSayane jANe che te "AtmA che, ane AtmA vinA ekeka indriya ekeka viSayane grahaNa kare ema kahyuM te paNa upacArathI kahyuM che. (para) | bhAvArtha - dareka iMdriya potAnuM kArya bhinna bhinna kare che paNa te darekamAM jANavAnuM kAma karanAra AtmAno upayoga to ekano eka ja che. pAMceya iMdriyanA viSayone jANanAro, smRtimAM rAkhanAro indriyothI bhinna AtmA che. (12) deha na jANe tehane, jANe na indI, prANa; AtmAnI sattA vaDe, teha pravarte jANa. pa3 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 159 artha :-- deha tene jANato nathI, indriyo tene jANatI nathI ane zvAsocchavAsarUpa prANa paNa tene jANato nathI; te sau eka AtmAnI sattA pAmIne pravarte che, nahIM to jaDapaNe paDyAM rahe che, ema jANa. (53) bhAvArtha :-- athavA deha ja AtamA athavA indriya prANa...'' tenA javAbamAM kahe che ke AtmA dehathI judo cetana che. deha ne indriyo jaDa che, tenAthI AtmA jaNAto nathI. jyAM sudhI deha ne iMdriyo sAthe AtmAno saMyoga che, tyAM sudhI te potapotAnuM kArya karI zake. AtmAnI sattA cAlI jAya to te jaDa acetana jevAM paDI rahe che. jenI zaktithI deha indriyo vagere potAnuM kArya kare che ane jenA javAthI te acetana niSkriya banI jAya che te cetana vastu avazya che. tene judo na mAnavo e ja mithyAtva kahevAya ! AtmAnI sattA che to zarIranA judA judA avayavorUpI yaMtro potAnAM bhinna bhinna kAryo kare che. AtmA na hoya to zabavat zarIra koI kAryamAM pravartI zake nahIM. (53) sarva avasthAne viSe, nyAro sadA jaNAya; pragaTarUpa caitanyamaya, e eMghANa sadAya. 54 artha :-- jAgrata, svapna ane nidrA e avasthAmAM vartato chatAM te te avasthAothI judo je rahyA kare che, ane te te avasthA vyatIta thaye paNa jenuM hovApaNuM che, ane te te avasthAne je jANe che, evo pragaTasvarUpa caitanyamaya che, arthAt jANyA ja kare che evo jeno svabhAva pragaTa che, ane e tenI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 nityaniyamAdi pATha nizAnI sadAya varte che; koI divasa te nizAnIno bhaMga thato nathI. (54) bhAvArtha :- "... nahIM juduM eMghANa." enA uttaramAM kahe che ke bALa, yuvA, vRddha, deva, nAraka, manuSya, bhaNelA, abhaNa ema karmAdhIna aneka avasthAo palaTAya che paraMtu te sarvemAM AtmA to teno te ja rahe che, palaTAto nathI. karmane AdhIna jaDa dehanI avasthAo che. tethI bhinna caitanya (jJAnadarzana) guNanI vizeSatAthI anubhavAto AtmA haMmezA judo tarI Ave che. (54) ghaTa, paTa Adi jANa tuM, tethI tene mAna; jANanAra te mAna nahi, kahIMe kevuM jJAna ? 55 artha - ghaTa, paTa Adine tuM pote jANe che, "te che ema tuM mAne che, ane je te ghaTa, paTa Adino jANanAra che tene mAnato nathI; e jJAna te kevuM kahevuM? (55) | bhAvArtha - "vaLI jo AtmA hoya to ...... ghaTapaTa Adi jema." (47) ziSya pUchyuM ke AtmA hoya to jema ghaTa, paTa vagere dekhAya che tema te kema na jaNAya? tenA uttaramAM kahe che ke tuM ghaTa, paTa Adi jue che to jonAra vagara zI rIte jue che? je jJAnarUpa AtmAmAM ghaTa, paTa jaNAya che te jANanAra AtmAne ja tuM na mAne e tAruM jJAna kevuM che? (55) parama buddhi kRza dehamAM, sthULa dehamati alpa; deha hoya jo AtamA, ghaTe na Ama vikalpa. 56 artha - durbaLa dehane viSe parama buddhi jovAmAM Ave che, Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAsra 161 ane sthULa dehane viSe thoDI buddhi paNa jovAmAM Ave che; jo deha ja AtmA hoya to evo vikalpa eTale virodha thavAno vakhata na Ave. (56) 19 bhAvArtha :-- "athavA deha ja AtamA.... A zaMkA dUra karavA tarkathI kahe che ke deha ja AtmA eTale jJAnadarzanarUpa caitanya hoya to deha jADo thAya tema jJAna vadhavuM joIe ane pAtaLo thAya tema ghaTavuM joIe paraMtu tema banatuM nathI. UlaTuM ghaNI vAra puSTa zarIradhArI malla vageremAM jJAna alpa hoya che ane koI kRza thayA hoya chatAM mahA buddhivALA hoya che. tapathI zarIra kRza thavA chatAM yogIone avadhi vagere vizeSa jJAna pragaTe che. deha te ja AtmA hoya to A pramANe bane nahIM. vikalpabanAva. (56) jaDa cetanano bhinna che, kevaLa pragaTa svabhAva; ekapaNuM pAme nahIM, traNe kALa yabhAva. 57 artha :-- koI kALe jemAM jANavAno svabhAva nathI te jaDa, ane sadAya je jANavAnA svabhAvavAna che te cetana, evo beyano kevaLa judo svabhAva che, ane te koI paNa prakAre ekapaNuM pAmavA yogya nathI. traNe kALa jaDa jaDabhAve, ane cetana cetanabhAve rahe evo beyano judo judo dvaitabhAva prasiddha ja anubhavAya che. (57) bhAvArtha :-- jaDa ne cetana be taddana bhinna che chatAM eka manAyAM che te pahelI be gAthAomAM kahyuM chatAM te barAbara dRDha karI nAkhavAnI jarUra hovAthI pharI spaSTapaNe kahe che ke jaDano svabhAva ane cetanano svabhAva e be taddana jude judA che. 11 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 nityaniyamAdi pATha jaDamAM jANavAno svabhAva jarA paNa nathI ne cetanamAM rUpa rasa Adi nathI. cetana haMmezAM jANavAnuM ja kArya kare che ne ka2ze ane jaDa jANI zakatuM nathI. jaDa koI kALe cetana na thAya ne cetana koI kALe jaDa na thAya. be taddana judA svabhAvavALA padArtha che ne traNe kALa judA ja rahe che. paraspara guNonuM saMkramaNa karIne sarakhA kadI paNa na thAya. (57) AtmAnI zaMkA kare, AtmA pote Apa; zaMkAno karanAra te, acaraja eha amApa. 58 artha :-- AtmAnI zaMkA AtmA Ape pote kare che. je zaMkAno ka2nA2 che, te ja AtmA che. te jaNAto nathI, e mApa na thaI zake evuM Azcarya che. (58) bhAvArtha :-- "mATe che nahi AtamA...'' ziSye chevaTe kahyuM hatuM ke AtmA nathI tenA uttaramAM kahe che ke AtmA nathI ema kahenAro koI na hoya to e vAkya ja na nIkaLe. ArasAmAM pratibiMba dekhAya tene mAnIe ane ArasAne na mAnIe tenI mAphaka AtmA dvArA bAhya padArtho ghaTapaTa jaNAya che tene mAne che ane jene laIne jaNAya che, te cetana jANanAra jonAra pote hAjara che tene ja mAnato nathI. paravastuo AtmAnA jJAnadarzanamAM jaNAya che tene jANe che, mAne che; paNa jemAM jaNAya che te AtmAne jANato mAnato nathI e mahAna Azcarya che. AtmAno jJAnaguNa parane prakAzavAmAM rokAI gayo che tethI svaprakAzaAtmAne jANavA-jovAno avakAza raheto nathI; AthI potAne potAnA astitvanI vicitra zaMkA upasthita thaI che. (58) Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 163 (2) zaMkA-ziSya uvAca AtmAnA astitvanA, Ape kahyA prakAra; saMbhava teno thAya che, aMtara karyo vicAra. 59 artha - AtmAnA hovApaNA viSe Ape je je prakAra kahyA teno aMtaramAM vicAra karavAthI saMbhava thAya che. (59) bhAvArtha - sarue AtmAnA hovApaNA mATe je vicAro darzAvyA tene UMDA UtarI vicAravAthI ziSyane te satya lAgyA. dareka padanI zaMkA ne tenuM samAdhAna aMtaraMgamAM jhINavaTathI vicArI "AtmA che' enI khAtarI karI levI. anubhavapUrvaka dRDha zraddhA thAya to bIjA janmamAM paNa, koI kALe paNa phare nahIM. (59) bIjI zaMkA thAya tyAM, AtmA nahi avinAza; dehayogathI Upaje, dehaviyoge nAza. 60 artha - paNa bIjI ema zaMkA thAya che, ke AtmA che topaNa te avinAza eTale nitya nathI; traNe kALa hoya evo padArtha nathI, mAtra dehanA saMyogathI utpanna thAya, ane viyoge vinAza pAme. (60) | bhAvArtha - have AtmA nitya nathI, kSaNika che e zaMkA RjusUtra nayanA be bhede karI che. eka sthaLa bhava paryAyanI apekSAe ane bIjI sUkSma samaye samaye palaTAtA paryAyanI apekSAe. prathama evo mata kahyo ke AtmA paMcabhUta rUpa dehanA saMyogathI Upaje che ane paMcabhUta viparAtAM nAza pAme che. (60) Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 nityaniyamAdi pATha athavA vastu kSaNika che, kSaNe kSaNe palaTAya; e anubhavathI paNa nahIM, AtmAnitya jaNAya. 61 artha - athavA vastu kSaNe kSaNe badalAtI jovAmAM Ave che, tethI sarva vastu kSaNika che, ane anubhavathI jotAM paNa AtmA nitya jaNAto nathI. (61) bhAvArtha :- bIjo mata evo kahyo ke dravya kSaNe kSaNe nAza pAme che paraMtu vAsanA rahe che tethI kSaNe kSaNe pharI Upaje che. vastuno svabhAva to kSaNika nAzarUpa ja che ane jyAre vAsanAno nAza thAya che tyAre AtmAno sarvathA nAza athavA nirvANa-mokSa thAya che. AtmA kSaNe kSaNe palaTAto anubhavAya che tethI te kSaNika che ema ziSya zaMkA kare che. (61) " (2) samAdhAna-sadguru uvAca deha mAtra saMyoga che, vaLI jaDa rUpI dRzya; cetananAM utpatti laya, konA anubhava vazya? 62 artha - deha mAtra paramANuno saMyoga che, athavA saMyoge karI AtmAnA saMbaMdhamAM che. vaLI te deha jaDa che. rUpI che, ane dRzya eTale bIjA koI draSTAno te jANavAno viSaya che; eTale te pote potAne jANato nathI, to cetananAM utpatti ane nAza te kyAMthI jANe ? te dehanA paramANue paramANuno vicAra karatAM paNa te jaDa ja che, ema samajAya che. tethI temAMthI cetananI utpatti thavA yogya nathI, ane utpatti thavA yogya nathI tethI cetana temAM nAza paNa pAmavA yogya nathI. vaLI te deha rUpI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 165 eTale chULAdi pariNAmavALo che; ane cetana draSTA che, tyAre tenA saMyogathI cetananI utpatti zI rIte thAya? ane temAM laya paNa kema thAya? dehamAMthI cetana utpanna thAya che, ane temAM ja nAza pAme che, e vAta konA anubhavane vaza rahI ? arthAt ema keNe jANyuM? kemake jANanAra evA cetananI utpatti dehathI prathama che nahIM, ane nAza to tethI pahelAM che, tyAre e anubhava thayo kone ? (62) bhAvArtha - dehathI AtmA utpanna thAya ema kahyuM to deha pote cetana rahita che, bIjA vaDe jaNAya jovAya evo che, te AtmAnA utpattilayane jANI joI zake nahIM. to pachI AtmAnA utpattilaya kahyA tene koNa jANe ? AtmA pote utpanna thayo ema na jANI zake kAraNake utpanna thayA pahelAM potAno abhAva hato tethI te abhAva avasthAno anubhava tene na hoya ane maraNa pachI teno nAza thAya to te nAza avasthA jANanAra pote na rahyo. cetananAM utpatti ne nAza cetana pote jANI na zake. koI bIjo je AgaLa pAchaLa hayAta hoya te jANe. temAM jaDa to jANatuM nathI. to atyAre je ema mAne che ke janma pahelAM AtmA na hato ne maraNa pachI nahIM haze te anubhavapUrvaka nathI, paNa ajJAnayukta kalpanAthI manAya che. AtmA arUpI jJAnasvarUpa akhaMDa che. janmamaraNa dehanA saMyoga viyogathI che. (62) jenA anubhava vazya e, utpanna layanuM jJAna; te tethI judA vinA, thAya na keme bhAna. 63 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 nityaniyamAdi pATha artha :- jenA anubhavamAM e utpatti ane nAzanuM jJAna varte te bhAna tethI judA vinA koI prakAre paNa saMbhavatuM nathI, arthAt cetananAM utpatti, laya thAya che, evo koIne paNa anubhava thavA yogya che nahIM. (63) bhAvArtha :- jo tuM ema kahe ke AtmAnI utpatti ne nAzano anubhava potAne thAya che to te banavuM azakya che, kAraNa ke nAza thayo ema jANanAro judo hoya to ja kahI zake ane AtmAno nAza thayo te jANanAra AtmA rahyo to teno nAza thayo ema kahevAya ja nahIM. (63) je saMyogo dekhiye, te te anubhava drazya; Upaje nahi saMyogathI, AtmA nitya pratyakSa. 64 artha :- je je saMyogo dekhIe chIe te te anubhava svarUpa evA AtmAnA drazya eTale tene AtmA jANe che, ane te saMyoganuM svarUpa vicAratAM evo koI paNa saMyoga samajAto nathI ke jethI AtmA utpanna thAya che, mATe AtmA saMyogathI nahIM utpanna thayelo evo che; arthAt asaMyogI che, svAbhAvika padArtha che, mATe te pratyakSa "nitya samajAya che. (64) bhAvArtha - AtmA potAthI bhinna deha ghaTa paTa vagere saMyogika jaDa padArthone saMyogathI UpajatA ne vikharAI jatA anubhave che paraMtu e rIte koI vastuo meLavavAthI pragaTa thanAro padArtha AtmA nathI. tyAre kevo che ? nitya che ane pratyakSa AtmajJAnathI ja anubhavAya che. pAThAMtara-"aspRzya"= dehamAM rahyA chatAM te pudgalanI sAthe ekameka kyAreya thato nathI, Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAsra 167 haMmezAM jalakamalavat asparya che. tene jaDanI sAthe maLavApaNuM, eka thavApaNuM che ja nahIM. (64) jaDathI cetana Upaje, cetanathI jaDa thAya; evo anubhava koIne, kyAre kadI na thAya. 65 artha :-- jaDathI cetana Upaje, ane cetanathI jaDa utpanna thAya evo koIne kyAre kadI paNa anubhava thAya nahIM. (65) bhAvArtha :-- "dehayogathI Upaje, deha viyoge nAza"- tenA uttaramAM kahe che ke jaDathI cetana Upaje ne cetanamAMthI jaDa bane evo anubhava koI kALe koIne paNa thAya nahIM. (65) koI saMyogothI nahi, jenI utpatti thAya; nAza na teno koImAM, tethI nitya sadAya. 66 artha :-- jenI utpatti koI paNa saMyogothI thAya nahIM, teno nAza paNa koIne viSe thAya nahIM, mATe AtmA trikALa ''nitya'' che. (66) bhAvArtha :-- janmyuM te mare, je utpanna thAya te ja nAza thAya evo niyama che tene AdhAre kahe che ke AtmA saMyogathI utpanna thayo nathI tethI teno nAza thaI anya dravyarUpe vIkharAI jAya ema paNa banatuM nathI. A ja vAta pharIthI 70 mI gAthAmAM kahI che. (66) krodhAdi taratamyatA, sarpAdikanI mAMya; pUrvajanma saMskAra te, jIvanityatA tyAMya. 67 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 nityaniyamAdi pATha artha - kroghAdi prakRtionuM vizeSapaNuM sarpa vagere prANImAM janmathI ja jovAmAM Ave che, vartamAna dehe to te abhyAsa karyo nathI; janmanI sAthe ja te che; eTale e pUrvajanmano ja saMskAra che, je pUrvajanma jIvanI nityatA siddha kare che. (67) - bhAvArtha - have anumAnathI nityatA puravAra kare che ke sarpamAM je kroghaprakRti che te janmathI ja hoya che, tethI te saMskAra te jIvanA AgalA janmathI cAlyo Avyo hovo joIe. ema jIva mAtrane pUrvajanmane AghAre prakRti hoya che tethI pUrvajanma hovAnuM siddha thAya che. jo bIjethI karIne jIva ahIM janmyo che to ahIMthI marIne bIje janma)vAno e cokkasa thAya che. tethI janma-maraNa dehanA che ane AtmA nitya che ema siddha thAya che. anumAnajJAna mULamAM pratyakSane AghAre ja hoya che. jema ke ghumADo jovAthI agni hovAnuM anumAna thayuM te agni ne dhumADo sAthe hovAno anubhava che tenA AghAre thayuM. tema punarjanma paNa jAtismaraNazAnathI anubhavAya che ane AtmA nitya hovAnuM te sabaLa pramANa che. zrImade punarjanma saMbaMdhI vicAro darzAvatA lakhelA patromAM "AtmA che" "AtmA nitya che" e samajAvavA vistArathI lakhyuM che. temAM kahe che ke akSaNathI pAchaLa pAchaLa tapAsatAM pratyeka kSaNa bhinna bhinna prakAre vyatIta thaI mAlUma paDaze. tenuM kAraNa ? pUrvakarma. vaLI amuka vicAra mAre nathI ja karavo evuM draDha karavA chatAM bIjI ja paLe te vicAra thayo. jemake strI saMbaMghI draSTAMta ApyuM che. Ama banavuM te mAtra A janmanA saMskArathI nathI kAraNa ke A janmamAM jeno Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 169 paricaya na karyo hoya tevA saMskAra paNa svAbhAvika udbhave che tethI te agAunA janmanA saMskAra hovA joIe, e para vicArI jotAM pUrvajanma manAya che ane tethI AtmAnuM nitya hovApaNuM pramANabhUta che. traNe kALa rahe evo AtmA nitya che te paNa anumAnathI ja mAnavuM paDe che, kAraNa ke matizrutadvArA traNe kALa jaNAya nahIM. te to sarvajJanA jJAnamAM pratyakSa jaNAya che. AtmA nitya mAnavAmAM najara bahu lAMbI pahoMcADavAnI che te alpajJAnathI banatuM nathI, paNa sarvajJa bhagavAne traNe kALa jANyA che te para zraddhA rAkhe to manAya tevuM che. AtmA che ema mAnavAmAM to anubhavathI paNa jANI levAya, paNa nitya che ema mAnavAmAM traNe kALanuM astitva chadmasthane anubhavamAM AvI zake evuM na hovAthI anumAna ne zraddhAthI manAya che. AtmAno anubhava thAya tyAM AtmAnI anaMta zakti ane sarvajJapaNuM paNa mAnavAmAM Ave che. (67) AtmA dravye nitya che, paryAye palaTAya; bALAdi vaya traNyanuM, jJAna ekane thAya. 68 artha : AtmA vastupaNe nitya che. samaye samaye jJAnAdi pariNAmanA palaTavAthI tenA paryAyanuM palaTavApaNuM che. (kaMI samudra palaTAto nathI, mAtra mojAM palaTAya che, tenI peThe.) jema bALa, yuvAna ane vRddha e traNa avasthA che, te AtmAne vibhAvathI paryAya che ane bALa avasthA vartatAM AtmA bALaka jaNAto, te bALa avasthA choDI jyAre yuvAvasthA grahaNa karI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 nityaniyamAdi pATha tyAre yuvAna jaNAyo, ane yuvAvasthA tajI vRddhAvasthA grahaNa karI tyAre vRddha jaNAyo. e traNe avasthAno bheda thayo te paryAyabheda che, paNa te traNe avasthAmAM Atmadravyano bheda thayo nahIM, arthAt avasthAo badalAI paNa AtmA badalAyo nathI. AtmA e traNe avasthAne jANe che, ane te traNe avasthAnI tene ja smRti che. traNe avasthAmAM AtmA eka hoya to ema bane, paNa jo AtmA kSaNe kSaNe badalAto hoya to tevo anubhava bane ja nahIM. (68) bhAvArtha - anaMta guNaparyAyavALuM te dravya mULa padArtha te traNe kALa rahenAra vastu che. AtmA dravyapaNe nitya che. paraMtu AtmAnA guNonuM samaye samaye pariNamana thAya che tethI paryAya palaTAya che. eka ja dravyanA bhinna bhinna paryAya=avasthA thAya che. jema ke eka ja dehaghArIne bALa, yuvA, vRddha ema avasthA palaTAya che paraMtu dehadArI teno te ja che ema oLakhAya che. dareka dravya paryAyavALuM che tema AtmAne paNa jJAnAdi guNonuM pariNamana thavAthI guNonI vRddhihAni thAya che chatAM te dravyano ke tenA koI guNano kadApi nAza thato nathI. (68) athavA jJAna kSaNikanuM, je jANI vadanAra; vadanAro te kSaNika nahi, kara anubhava nirdhAra. 69 artha - vaLI amuka padArtha kSaNika che ema je jANe che, ane kSaNikapaNuM kahe che te kahenAra arthAt jANanAra kSaNika hoya nahIM, kemake prathama kSaNe anubhava thayo tene bIje kSaNe te anubhava kahI zakAya, te bIje kSaNe pote na hoya to kyAMthI kahe? mATe e Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 171 anubhavathI paNa AtmAnA akSaNikapaNAno nizcaya kara. (69) bhAvArtha- sarva padArtha kSaNika che. samaye samaye nAza pAmatA che. ema mAnanAra pote kSaNika che, to te jANIne kahenAro rahe nahIM. jANyuM te sAthe pote nAza pAmyo pachI kahe koNa ? jo kahenAro bAkI rahyo to te kSaNika=kSaNa rahenAro hoI zake nahIM. A vAtano AtmAmAM vicAra karI jozo to spaSTa nirNaya thaze ke AtmA kSaNika to nathI. (69). kyAre koI vastuno, kevaLa hoya na nAza; cetana pAme nAza to, kemAM bhaLe tapAsa. 70. artha - vaLI koI paNa vastuno koI paNa kALe kevaLa to nAza thAya ja nahIM, mAtra avasthAMtara thAya, mATe cetanano paNa kevaLa nAza thAya nahIM. ane avasthAMtararUpa nAza thato hoya to te kemAM bhaLe, athavA kevA prakAranuM avasthAMtara pAme te tapAsa. arthAt ghaTAdi padArtha phUTI jAya che, eTale loko ema kahe che ke ghaDo nAza pAmyo che, kaMI mATIpaNuM nAza pAmyuM nathI. te chinna bhinna thaI jaI sUkSmamAM sUkSma bhUko thAya, topaNa paramANu samUharUpe rahe, paNa kevaLa nAza na thAya; ane temAMnuM eka paramANu paNa ghaTe nahIM, kemake anubhavathI jotAM avasthAMtara thaI zake, paNa padArthano samULago nAza thAya ema bhAsI ja zakavA yogya nathI; eTale jo tuM cetanano nAza kahe, topaNa kevaLa nAza to kahI ja zakAya nahIM; avasthAMtararUpa nAza kahevAya. jema ghaTa phUTI jaI krame karI paramANusamUharUpe sthitimAM rahe, tema cetanano avasthAMtararUpa nAza tAre kahevo hoya to te zI sthitimAM rahe, Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 nityaniyamAdi pATha athavA ghaTanA paramANuo jema paramANusamUhamAM bhaLyA tema cetana kaI vastumAM bhaLavA yogya che te tapAsa; arthAt e prakAre tuM anubhava karI joIza to koImAM nahIM bhaLI zakavA yogya, athavA parasvarUpe avasthAMtara nahIM pAmavA yogya evuM cetana eTale AtmA tane bhAsyamAna thaze. (70) bhAvArtha :-- jagatamAM jeTalA mULa padArtha che temAMnA koIno kyAreya nAza thato nathI. hAlanA vijJAne paNa puravAra karyuM che ke jaDa padArtho vIkharAI jAya che paNa temAMnA paramANuono nAza nathI. tevI rIte AtmA cetana padArtha che te bIjA kazAyamAM maLI jaIne nAza pAme evo nathI. jo koI bIje bhaLe evo hoya to vicArI jo. (70) (3) zaMkA-ziSya uvAca kartA jIva na karmano, karma ja kartA karma; athavA sahaja svabhAva kAM, karma jIvano dharma. 71 artha :-- jIva karmano kartA nathI, karmanA kartA karma che. athavA anAyAse te thayAM kare che. ema nahIM, ne jIva ja teno kartA che ema kaho to pachI te jIvano dharma ja che, arthAt dharma hovAthI kyAreya nivRtta na thAya. (71) bhAvArtha :-- AtmA nitya che e samajAyuM. have dareka dehadhArI jIvo judA judA prakAranA dekhAya che ane judI judI rIte sukha duHkha pAme che tethI karma hovAM joIe. paraMtu te karmane AtmA kare che e mAnI zakAtuM nathI; tethI ziSya zaMkA kare che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 173 jema doraDAthI gAyane bAMghI hoya tyAM doraDAnI gAMTha doraDA sAthe ja hoya che, gAya sAthe gAMTha paDatI nathI, tema karma vaDe karma baMghAya che ? karmano kartA karma ja che ? athavA karma karavAM te AtmAno sahaja svabhAva che? eTale ke haMmeza karma thayA ja kare evo teno svabhAva che ? jemake koI kaMI karyA vagara niSkriya rahI na zake, kaMI na kare to chevaTe zvAsocchavAsa to cAlaze. athavA karma karavAM e AtmAno gharma haMmeza rahenAro guNa che ? tethI yajJa Adi kare, devaloke jAya, vaLI manuSya thAya ane karma kare ema thayA kare ane mokSa thAya nahIM. (71) AtmA sadA asaMga ne, kare prakRti baMgha; athavA Izvara preraNA, tethI jIva abaMgha. 72 artha - athavA ema nahIM, to AtmA sadA asaMga che, ane sattvAdi guNavALI prakRti karmano baMgha kare che; tema nahIM, to jIvane karma karavAnI preraNA Izvara kare che, tethI IzvarecchArUpa hovAthI jIva te karmathI "abaMgha che. (72) bhAvArtha - eka mata AtmA-puruSane asaMga mAne che ane jaDa=prakRti karma bAMdhe che te AtmA bhogave che ema mAne che. bIjA ema mAne che ke Izvara eka che teNe carAcara jagata racyuM che. jagatanAM kAryo te IzvaranI icchA mujaba, tenI preraNAthI thAya che. jo ema hoya to paNa AtmA karmano kartA kahevAya nahIM. (72) mATe mokSa upAyano, koI na hetu jaNAya; karmataNuM kartApaNuM, kAM nahi, kAM nahi jAya. 73 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha artha :-- mATe jIva koI rIte karmano kartA thaI zakato nathI, ane mokSano upAya ka2vAno koI hetu jaNAto nathI; kAM jIvane karmanuM kartApaNuM nathI, ane jo kartApaNuM hoya to koI rIte te teno svabhAva maTavA yogya nathI. (73) 174 bhAvArtha :- A pramANe AtmA karma karato nathI ema mAnIe to pachI tene karmathI choDAvavAnA upAyo karavAnuM kaMI prayojana nathI; ane karma karavAnA svabhAvavALo mAnIe to te svabhAva kadI TaLe nahIM tethI paNa mokSa mATe upAya karelA saphaLa thAya nahIM evI ziSyane zaMkA che. (73) (3) samAdhAna-sadguru uvAca hoya na cetana preraNA, koNa grahe to karma ? jaDasvabhAva nahi preraNA, juo vicArI dharma. 74 artha :- cetana eTale AtmAnI preraNArUpa pravRtti na hoya, to karmane koNa grahaNa kare ? jaDano svabhAva preraNA nathI. jaDa ane cetana beyanA dharma vicArI juo. (74) bhAvArtha :- koI paNa kAma karavAmAM AtmAnI preraNA che to thaI zake che. jaDa ekaluM dehanA kArya na kare. jaDa ne cetananA dharma=svabhAva vicArI juo to te spaSTa jaNAze. pAThAntara- "juo vicArI marma'=rahasya. A vAtanuM rahasya vicArI juo. AtmA zI rIte karma bAMdhavAmAM preraNA kare che te 82 mI gAthA 'bhAva karma nijalpanA' mAM vizeSa spaSTa karyuM che. (74) Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra - 175 jo cetana karatuM nathI, nathI thatAM to karma; tethI sahaja svabhAva nahi, tema ja nahi jIMvagharma. 75 artha - AtmA jo karma karato nathI, to te thatAM nathI; tethI sahaja svabhAve eTale anAyAse te thAya ema kahevuM ghaTatuM nathI; tema ja te jIvano gharma paNa nahIM, kemake svabhAvano nAza thAya nahIM, ane AtmA na kare to karma thAya nahIM, eTale e bhAva TaLI zake che, mATe te AtmAno svAbhAvika gharma nahIM. (75) bhAvArtha :- karma bAMghavA e jIvano svabhAva nathI kAraNa ke rAgadveSathI karma baMdhAya che te jIva jo ghAre to rAgadveSane rokI zake ane sarvathA paNa choDI zake. karmanuM jeTaluM baLa hoya tethI AtmA vaghu baLiyo thAya to, ghAre to, karmabaMdha nathI karato evI enI zakti che; tethI karma jIvano svabhAva nathI. vaLI karma karavAM e jIvana gharma=guNa nathI. jo te jJAnadarzana jevo guNa hoya to AtmA haMmezAM karmano kartA Thare. mokSamAM paNa karma bAMdhe. paraMtu tema nathI. paramAM pariNamavAthI karma Ave che ne svamAM pariName to na Ave. karma Ave che ne jAya che paNa kharAM. AtmAno te mULa gharma nathI. (75) kevaLa hota asaMga jo, bhAsata tane na kema ? asaMga che paramArthathI, paNa nijabhAne tema. 76 artha - kevaLa jo asaMga hota, arthAt kyAre paNa tene karmanuM karavApaNuM na hota to tane potAne te AtmA prathamathI kema na bhAsata? paramArthathI te AtmA asaMga che. paNa te to jyAre svarUpanuM bhAna thAya tyAre thAya. (76) Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176, nityaniyamAdi pATha bhAvArtha - jo haMmezAM karma rahita AtmA sadA judo ja hota to kaSAya rahita ane jJAnAvaraNAdi AvaraNa rahita anubhavamAM Avata. nizcayanayathI asaMga karma rahita kahyo che paNa te asaMgadazAno anubhava to samyakatva thayA pachI ja thAya che. (76) kartA Izvara koI nahi, Izvara zuddha svabhAva; athavA preraka te gaye, Izvara doSaprabhAva. 77 artha - jagatano athavA jIvonAM karmano Izvara kartA koI che nahIM, zuddha AtmasvabhAva jeno thayo che te Izvara che, ane tene jo preraka eTale karmakartA gaNIe to tene doSano prabhAva thayo gaNAvo joIe; mATe IzvaranI preraNA jIvanA karma karavAmAM paNa kahevAya nahIM. (77). bhAvArtha- sarva karmathI mukta zuddha AtmA thayA te Izvara, te karmanA kartA hoI zake nahIM, jo Izvarane sarva jIvonA karmanA preraka mAnIe to pachI tenA doSono pAra rahe nahIM. (77) cetana jo nija bhAnamAM, kartA Apa svabhAva; varte nahi nija bhAnamAM, kartA karma-prabhAva. 78 artha - AtmA jo potAnA zuddha cetanyAdi svabhAvamAM varte to te potAnA te ja svabhAvano kartA che, arthAt te ja svarUpamAM pariNamita che, ane te zuddha cetanyAdi svabhAvanA bhAnamAM vartato na hoya tyAre karmabhAvano kartA che. (78) bhAvArtha - tethI spaSTa thAya che ke AtmA ja prerakapaNe kartA che. jo te potAnA zuddha svarUpamAM sthira thAya to Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 177 cetanabhAvano kartA thAya, cetanyanuM baLa vadhAranAro thAya ane potAnA svarUpamAM na rahetAM rAgadveSarUpe pariName, parabhAvamAM varte to karmano kartA thAya che. (78) (4) zaMkA-ziSya uvAca jIva karma kartA kaho, paNa bhoktA nahi soya; zuM samaje jaDa karma ke, phaLa pariNAmI hoya? 79 artha - jIvane karmano kartA kahIe topaNa te karmano bhoktA jIva nahIM Thare, kemake jaDa evAM karma zuM samaje ke te phaLa devAmAM pariNAmI thAya? arthAt phaLadAtA thAya? (79) bhAvArtha :- karmano kartA jIva che e siddha thayuM, paNa karmano bhoktA jIva hoI zake nahIM ema ziSya zaMkA kare che; kemake jaDa=nirjIva evAM karma jIvane puNya pApanAM phaLa zI rIte pamADI zake ? (79). phaLadAtA Izvara gaye, bhoktApaNuM saghAya; ema kahe IzvarataNuM, IzvarapaNuM ja jAya. 80 artha - phaLadAtA Izvara gaNIe to bhoktApaNuM sAthI zakIe, arthAt jIvane Izvara karma bhogavA tethI jIva karmano bhoktA siddha thAya, paNa parane phaLa devA Adi pravRttivALo Izvara gaNIe to tenuM IzvarapaNuM ja rahetuM nathI, ema paNa pAcho virogha Ave che. (80) bhAvArtha - karma pramANe phaLa pamADavAM e kArya to koI nyAyAghIza jevo Izvara karI zake. paraMtu tema karavA jatAM Izvarane 12 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 nityaniyamAdi pATha kAryano pAra rahe nahIM ane upara batAvyuM tema Izvara ghaNA doSayukta Thare. evA doSayuktane Izvara kahevAya nahIM. (80) Izvarasiddha thayA vinA, jagataniyama nahi hoya; pachI zubhAzubha karmanAM, bhogya sthAna nahi koya.81 artha :- tevo phaLadAtA Izvara siddha thato nathI eTale jagatano niyama paNa koI rahe nahIM, ane zubhAzubha karma bhogavavAnAM koI sthAnaka paNa Thare nahI, eTale jIvane karmanuM bhostRtva kyAM rahyuM? (81) bhAvArtha :- tema chatAM jagataniyaMtA Izvarane na mAnIe to A mahAna jagatanI vyavasthA kevI rIte cAle ? sUrya, caMdra Adi jyotiSko, nAraka deva AdinI bhUmio vagere karma bhogavavAnAM khAsa sthaLo paNa koNa banAve ? (81) (4) samAdhAna-sadgara uvAca bhAvakarma nija kalpanA, mATe cetanarUpa; jIvavIryanI skuraNA, grahaNa kare jaDadhUpa. 82 artha - bhAvakarma jIvane potAnI bhrAMti che, mATe cetanarUpa che, ane te bhrAMtine anuyAyI thaI jIvavIrya skurAyamAna thAya che, tethI jaDa evA dravyakarmanI vargaNA te grahaNa kare che. (82) | bhAvArtha - "zuM samaje jaDa karma ? kahyuM hatuM tenA javAbamAM kahe che ke karma cetana paNa che. AtmAnA zubhAzubha upayogarUpa bhAva karma che. tethI jIvanuM vIrya skurAyamAna thaIne Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 179 yoga caMcaLa thAya che, tyAre jaDa karmaraja AtmAmAM grahaNa thAya che te bIjarUpa hoI kALa pALe vicitra phaLa Ape che. yoga ne upayogathI AtmA badhuM kare che. karma kevI rIte baMghAya che te A gAthAmAM kahyuM che. rAgadveSa sahita paramAM pariNamavuM te bhAvakarma che te AtmAnI savikalpa dazA hovAthI cetananA vibhAva pariNAma che, tethI jIvanuM vIrya skure che. tethI mana, vacana, kAyAnA yoga caMcaLa thatAM jIvanA pradezo paNa kaMpe che ane tethI kArmaNa vargaNA karmarUpe pariNamIne AtmAnA pradezomAM joDAya che. (82) jhera sughA samaje nahIM, jIva khAya phaLa thAya; ema zubhAzubha karmanuM, bhoktApaNuM jaNAya. 83 artha :- jhera ane amRta pote jANatA nathI ke amAre A jIvane phaLa ApavuM che, topaNa je jIva khAya che, tene te phaLa thAya che; ema zubhAzubha karma, A jIvane A phaLa ApavuM che ema jANatAM nathI, topaNa grahaNa karanAra jIva, jhera amRtanA pariNAmanI rIte phaLa pAme che. (83). bhAvArtha - bAMdhelAM karma phaLa zI rIte Ape che? "zuM samaje jaDakarma ke, phaLa pariNAmI hoya ?" te kahe che. jIvanA zubhAzubha bhAvathI kArmaNa vargaNAmAM aneka prakAranI zakti utpanna thAya che ane maMtrelI dhULanI samAna temAM zAtA, azAtA, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, darzanamohanIya, cAritramohanIya vagere rUpe pariNamavAnI yaMtra jevI cokkasa zakti hoya che. kAzmaNa vargaNAmAM evuM camatkArika baLa jIvanA bhAvanA saMyogathI Upaje che ne yogya kALe phaLa Ape che. draSTAMta Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 nityaniyamAdi pATha tarIke jhera ane amRta banne pudgala che temAM jherano guNa mRtyu pamADavAno ane amRtano guNa jIvana ApavAno che. te banne jaDa hovAthI potAnA guNane ke tenuM phaLa ApavAno saMkalpane jANatAM nathI. jIva jhera ke amRta khAya to thoDA kALe te padArtha tenI prakRti pramANe phaLa Ape che. temAM kaMI phera paDato nathI. tevI rIte jIva zubha ke azubha jevA bhAva kare tevA zubha ke azubha karma bAMdhe che ne vakhata jatAM te karmo puNya ke pApanA udayarUpe jIvane phaLa Ape che. e rIte zubha ke azubha karmanA phaLane AtmA bhoktA thAya che. (83) eka rAMka ne eka nRpa, e Adi je bheda; kAraNa vinA na kArya te, te ja zubhAzubha vedya. 84 artha - eka rAMka che ane eka rAjA che, "e Adi zabdathI nIcapaNuM, UMcapaNuM, kurUpapaNuM, surUpapaNuM ema ghaNuM vicitrapaNuM che, ane evo je bheda rahe che te, sarvane samAnatA nathI, te ja zubhAzubha karmanuM bhoktApaNuM che, ema siddha kare che; kemake kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI. (84) | bhAvArtha - e rIte karma je kArya kare che te sarvatra anubhavAya che jemake "mokSamALAmAM karmanA camatkAra'nA pAThamAM batAvyuM che. ahIM TUMkAmAM kahyuM ke eka rAjAne tyAM janma ne rAjA thAya, bIjo ghaNI mahenata karavA chatAM dIna garIba hoya che. ema jIva mAtra aneka prakAranAM phaLa bhogave che tenAM kAraNa pUrvakarma che. tethI puravAra thAya che ke zubhAzubha karma vedya bhogavavA yogya che. (84) Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 181 phaLadAtA IzvarataNI, emAM nathI jarUra; . karma svabhAve pariName, thAya bhogathI dUra. 85 artha - phaLadAtA IzvaranI emAM kaMI jarUra nathI. jhera ane amRtanI rIte zubhAzubha karma svabhAve pariName che; ane nisattva thayethI jhera ane amRta phaLa detAM jema nivRtta thAya che, tema zubhAzubha karmane bhogavavAthI te nisattva thaye nivRtta thAya che. (85). bhAvArtha - phaLa ApavAnI adbhuta zakti te baMghAyelA karmapudgalamAM svabhAvathI ja rahI che. bhAvakarma thatAM jaDakarmamAM te zakti pragaTIne dravyakarmarUpe baMghAya che, te kALa pALe phaLa ApIne nijare che. karmanuM phaLa jIvane maLe te mATe koI IzvaranI jarUra nathI. eka nAnA bIjamAMthI vaDa jevuM moTuM vRkSa thAya che. te parathI pudgalanI aciMtya zakti samajI zakAya che. vaLI vacanavargaNA cetana sAthe sparza pAmIne utpanna thAya che te jaDa chatAM anya jIvanA bhAva para keTalI asara kare che! tevI ja rIte yaMtrarUpe goThavAyelA pudgalo AgagADI vagere keTalI zakti vyakta kare che ! e baghAM karatAM kArmaNavargaNA bahu sUkSmapaNe ane sacoTa barAbara vakhate phaLa Ape che. (85) te te bhogya vizeSanAM, sthAnaka dravya svabhAva; gahana vAta che ziSya A, kahI saMkSepe sAva. 86 artha :- utkRSTa zubha adhyavasAya te utkRSTa zubhagati che, ane utkRSTa azubha adhyavasAya te utkRSTa azubhagati che, zubhAzubha adhyavasAya mizragati che, ane te jIvapariNAma te ja Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 - nityaniyamAdi pATha mukhyapaNe to gati che; tathApi utkRSTa zubha dravyanuM Urdhvagamana, utkRSTa azubha dravyanuM aghogamana, zubhAzubhanI madhyasthiti, ema dravyano vizeSa svabhAva che. ane te Adi hetuthI te te bhogyasthAnaka hovA yogya che. he ziSya ! jaDa-cetananA svabhAva saMyogAdi sUkSma svarUpano atre ghaNo vicAra samAya che, mATe A vAta gahana che, to paNa tene sAva saMkSepamAM kahI che. (86) bhAvArtha - vizeSa puNya pApa bhogavavAnAM sthAna svarga narakAdi che, te paNa svabhAvathI ja sukhaduHkha utpanna karanArAM banI rahyAM che. tene koI Izvare khAsa banAvyAM che ema nathI. karma ane te bhogavavAnAM sthAno vagere samajavuM bahu muzkela che. teno vistAra karmagraMthomAM ghaNo karelo che. paNa ahIM avakAzane abhAve atisaMkSepe kahyuM che. koI jJAnIne labdhithI devaloka vagere dekhAya che jemake AnaMda zrAvakane thayuM hatuM. zrutanI nirmaLatAthI paNa amuka jIva kyAMthI Avyo che athavA marIne kaI gatimAM gayo che vagere jaNAya che. e jJAna ghaNuM gahana che ne ziSyanI samajazakti uparAMtanuM hovAthI ahIM mAtra TUMkAmAM nirdeza karyo che. (86) () zaMkA-ziSya uvAca kartA bhoktA jIva ho, paNa teno nahi mokSa; vItyo kALa anaMta paNa, vartamAna che doSa. 87 artha - kartA bhoktA jIva ho, paNa tethI teno mokSa thavA yogya nathI, kemake anaMta kALa thayo to paNa karma karavArUpI doSa haju tene viSe vartamAna ja che. (87). Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 AtmasiddhizAstra bhAvArtha :- jIva karmano kartA ne bhoktA che e samajAyuM paNa teno mokSa thaI zake e mAnyAmAM AvatuM nathI, kAraNa ke jo mokSa thato hota to anaMtakALa gayo chatAM thayo kema nahIM ? vartamAnamAM paNa jIva sarvathA doSathI bharelo ja che tethI mokSa thAya e manAtuM nathI. (87) zubha kare phaLa bhogave, devAdi gatimAMya; azubha kare narakAdi phaLa, karmarahita na kyAMya. 88 artha :- zubha karma kare to tethI devAdi gatimAM tenuM zubha phaLa bhogave, ane azubha karma kare to narakAdi gatine viSe tenuM azubha phaLa bhogave; paNa jIva karmarahita koI sthaLe hoya nahIM. (88) bhAvArtha - zubha karma karIne devAdi gatimAM phaLa bhogave che ne azubha karmonuM phaLa narakAdi gatimAM bhogave che. cAre gatimAM kyAMya paNa karma rahita jIva najare paDato nathI. jIva mAtra karmasahita hovAthI zubhAzubha phaLa bhogavatA jaNAya che. (88) (5) samAdhAna-saguru uvAca jema zubhAzubha karmapada, jANyAM saphaLa pramANa; tema nivRtti saphaLatA, mATe mokSa sujANa. 89 artha - jema zubhAzubha karmapada te jIvanA karavAthI teM thatAM jANyAM, ane tethI tenuM bhoktApaNuM jANyuM, tema nahIM karavAthI athavA te karmanivRtti karavAthI te nivRtti paNa thavA yogya che; mATe te nivRttinuM paNa saphaLapaNuM che; arthAt jema te Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 nityaniyamAdi pATha zubhAzubha karma aphaLa jatAM nathI, tema tenI nivRtti paNa aphaLa javA yogya nathI; mATe te nivRttirUpa mokSa che ema he vicakSaNa ! tuM vicAra. (89) bhAvArtha :- zubha azubha karma phaLa sahita che ema teM jANyuM to he buddhimAna ! zubhAzubha karmathI nivartavuM tenuM phaLa mokSa paNa che. zubha azubha bhAvo rokIne AtmAmAM upayoga sthira karavAthI karmano saMvara ane nirjarA thatAM mokSa thAya che. (89) - vItyo kALa anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatAM, Upaje mokSa svabhAva. 90 artha : karmasahita anaMtakALa vItyo, te te zubhAzubha karma pratyenI jIvanI Asaktine lIdhe vItyo, paNa tenA para udAsIna thavAthI te karmaphaLa chedAya, ane tethI mokSasvabhAva pragaTa thAya. (90) bhAvArtha :-- 'vItyo kALa anaMta paNa, vartamAna che doSa' ema kahyuM hatuM te ziSyanI chUTavAnI sAcI jijJAsA batAve che. 'anaMta kALathI jIvanuM paribhramaNa thayA chatAM tenI nivRtti kAM thatI nathI ? ane te zuM karavAthI thAya ? A vAkyamAM anaMta artha samAyelo che; ane e vAkyamAM kahelI ciMtanA karyA vinA, tene mATe dRDha thaI jhUryA vinA mArganI dizAnuM paNa alpa bhAna thatuM nathI.'' (195) sUraNA, azAMti thAya to zAMtino mArga maLe. zubha ane azubhane chedIne potAnA svarUpamAM sthira thavuM te samakita vinA banatuM nathI. te mATe prathama huM baMdhAyo chuM, Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 185 du:khamAM chuM tenuM tIvra bhAna thAya, janmamaraNathI trAsa chUTe ne tethI bacavA sadgurune zaraNe jAya, temanA bodhane anusarI ApelI AjJA ArAghe, emAM pramAda mUkIne niraMtara puruSArtha karatAM darzanamohanIyanI maMdatA thAya tyAre Atmadarzana thAya che. tyAra pachI mokSa (karma rahita dazA), mokSamArga (ratnatrayarUpa) jema che tema samajAya. satpuruSanI AjJAe zubhAzubhanI icchArahitapaNe eka AtmA (samakita) prApta karavA mATe puruSArtha kare to mokSasvabhAva eTale samakita prApta thAya. te mATe saMsArathI bhaya ane tethI chUTavAnI eka mAtra tIvra icchA thavI joIe; ane jJAnInI AjJAmAM sarvathA vartavuM joIe. paraMtu jyAM sudhI jIvane saMsAranA padArtho mATe jhUraNA che, iMdriyanA padArthomAM prIti che, dehanI vedanIthI bhaya che tyAM te arthe ja puruSArtha paNa kare che. paraMtu viSayabhoga, zAtA, azAtA to karmane AdhIna che. vinA puruSArtha paNa bAMdhyAM che te mujaba bhogavavAnAM che, temAM khAlI ciMtA karavAthI AtmArtha ke je puruSArthathI ja thavAno che te cUkI javAya che. mATe saMsAranI icchAorUpa zubhAzubhamAM jatI vRttine rokIne AtmArthe puruSArtha karavA lAgI javuM joIe. anaMtakALe na maLe evo joga AvI maLyo che to AtmAne mukta karavA mATe ja jhUraNA, icchA, puruSArtha karI zubhAzubhathI rahita AtmasvarUpamAM sthiratA karavAmAM saphaLatA karI levI. mokSamArga dvArA mokSanI prApti karavI. te mATe satpuruSa je te mArge varcyA che temanuM avalaMbana paLa paLa AdaravuM. manuSyadehamAM satpuruSano joga, tattvaprApti vagere anaMtakALe maLe nahIM evo durlabha yoga maLI Avyo che . Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 nityaniyamAdi pATha to have emAM virya phoravavuM ane AtmAne anAdi baMdhanathI choDAvavo. (90). dAdika saMyogana, AtyaMtika viyoga; siddha mokSa zAzvatapade, nija anaMta sukhabhoga. 91 artha - dehAdi saMyogano anukrame viyoga to thayA kare che, paNa te pAcho grahaNa na thAya te rIte viyoga karavAmAM Ave to siddhasvarUpa mokSasvabhAva pragaTe, ane zAzvatapade anaMta AtmAnaMda bhogavAya. (91) bhAvArtha - karma rahita mukta AtmA mokSamAM vase che. zubhAzubha karmane laIne dehanI prApti che, dehane AghAre aneka bAhya padArthono saMyoga thAya che. te nimitte rAgadveSa thaI karma baMghAya che ema anAdi kALathI saMsAramAM rahyo che. have dehAdi sarva para dravyathI AtmA mukta thAya, pharI pAcho kadI paNa dehAdino saMyoga na thAya evI rIte sarva kALa mATe AtyaMtika viyoga thAya eTale ke sarva karmano sarvathA kSaya kare tyAre te siddha thAya ane mokSarUpI zAzvatapadamAM potAnA anaMta sahajAtmasukhano anubhava kare. tyAM dehAdi saMyoga ane saMsAranAM duHkhono sadAne mATe nAza ane AtmAnA anaMtasukhano sadAne mATe anubhava prApta thAya che. evuM te mokSarUpI zAzvatapada che tene karma rahita thayelo siddha jIva pAme che. (91) (6) zaMkA-ziSya uvAca hoya kadApi mokSapada, nahi avirogha upAya; kama kALa anaMtanAM, zAthI chedyAM jAya ? 92 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 187 artha :- mokSapada kadApi hoya to paNa te prApta thavAno koI avirogha eTale yathAtathya pratIta thAya evo upAya jaNAto nathI, kemake anaMta kALanAM karmo che, te AvA alpAyuSyavALA manuSyadehathI kema chedyAM jAya ? (92) bhAvArtha :- ahIM ziSyane zaMkA thAya che ke anAdi kALathI je karmo bAMdhyAM che te baghAne have ekAeka dUra karI zake evo acUka upAya maLe ema lAgatuM nathI. avirogha=mAnya thAya evo, bhUla vagarano, acUka kArya kare evo upAya mane jaNAto nathI, mATe anAdi kALanAM karmo zI rIte chedAya te kaho. (92) athavA mata darzana ghaNAM, kahe upAya aneka; temAM mata sAco kayo, bane na eha viveka. 93 artha - athavA kadApi manuSya dehanAM alpAyuSya vagerenI zaMkA choDI daIe, topaNa mata ane darzana ghaNAM che, ane te mokSanA aneka upAyo kahe che, arthAt koI kaMI kahe che ane koI kaMI kahe che, temAM kayo mata sAco e viveka banI zake evo nathI. (93) | bhAvArtha - vaLI jagatamAM aneka gharmonA mata ne darzana te mokSa thavA bhinna bhinna upAyo batAve che temAMthI kayo sAco ne kAryakArI che te samajAtuM nathI. viveka sAcA-khoTAno bheda mArAthI pADI zakAto nathI. (93). kaI jatimAM mokSa che, kayA veSamAM mokSa; eno nizcaya nA bane, ghaNA bheda e doSa. 94 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 nityaniyamAdi pATha artha - brAhmaNAdi kaI jAtimAM mokSa che, athavA kayA veSamAM mokSa che, eno nizcaya paNa na banI zake evo che, kemake tevA ghaNA bhedo che, ane e doSe paNa mokSano upAya prApta thavA yogya dekhAto nathI. (94) bhAvArtha - jagatamAM jAti veSanA paNa jhaghaDA bahu cAle che. koI brAhmaNane ja mokSa kahe, koI strIno mokSa nathI ema kahe. digaMbara, zvetAMbara, sthAnakavAsI ema sAghunA aneka veSa tema gRhasthaveSa vagere che temAM kaye veSe ane kaI jAtimAM mokSa thAya te nakkI samajAtuM nathI. AvI rIte mokSanA upAya bhinna bhinna gharmamAM bhinna bhinna kahyA che. jo mokSano mArga hoya to baghA gharmo te eka ja rUpe batAve paraMtu tethI UlaTuM paraspara viroghI upAyo batAve che tethI e baghA ja khoTA che ema lAge che. gharmamAM ghaNA bhedo paDI gayA che e doSa che. (94) tethI ema jaNAya che, maLe na mokSa upAya; jIvAdi jANyA taNo, zo upakAra ja thAya ? 95 artha - tethI ema jaNAya che ke mokSano upAya prApta thaI zake evuM nathI, mATe jIvAdinuM svarUpa jANavAthI paNa zuM upakAra thAya ? arthAt je padane arthe jANavAM joIe te padano upAya prApta thavo azakya dekhAya che. (5) bhAvArtha - tethI mane to mokSano upAya hoya e manAtuM nathI. ane jo mokSa meLavI zakAya nahIM to AtmA che vagere jAyuM tethI zo lAbha? mokSa na thAya to AtmAnuM jJAna niSphaLa che. (95) Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 189 pAMce uttarathI thayuM, samAghAna savaMga; samajuM mokSa upAya to, udaya udaya sadbhAgya. 96 artha - Ape pAMce uttara kahyA tethI sarvAga eTale badhI rIte mArI zaMkAnuM samAghAna thayuM che, paNa jo mokSano upAya samajuM to sadbhAgyano udaya udaya thAya. atre "udaya" "udaya be vAra zabda che, te pAMca uttaranA samAghAnathI thayelI mokSapadanI jijJAsAnuM tIvrapaNuM darzAve che. (96) | bhAvArtha - Ape kRpA karIne AtmA che, AtmA nitya che, AtmA kartA che, bhoktA che, mokSa che-e pAMca praznanA uttara ApIne samajAvyuM, te mane pUrepUruM samajAyuM che. temAM kaMI zaMkA rahI nathI. have eka mokSano upAya jo samajAya to mAruM ahobhAgya thAya. pAMca uttarathI ziSya mokSa sudhInI zraddhA draDha karI che. have tene mokSa karavAnI parama jijJAsA thaI che. te evI ke jo mokSano upAya maLe to tenA puruSArthamAM maMDI paDe. tene choDe nahIM ane mokSarUpa AtmakalyANa jarUra karI le. jagatanA matothI mokSano upAya jaDe tevo nathI paraMtu tene sadgamAM zraddhA che ke teo jarUra mokSano upAya paNa batAvaze ja ane te ArAghatAM pote mokSa paNa meLavaze ja. evI potAnI tatparatA thaI che tethI ullAsamAM AvI jaI kahyuM che ke huM mokSano upAya sAMbhaLuM eTalI ja vAra che. upAya samajAya eTale mAro mokSa athavA to sadbhAgyano udaya thayo ja samajavo. ahIM jIvanI pAtratA eTale guru batAve te karavAnI tatparatA batAvI che. evI taiyArI potAnI hoya to ja pachI sadguru upadeza Ape te pariName. be vAra udaya udaya kahyuM te ziSyane ullAsapUrvaka Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 nityaniyamAdi pATha AnaMda thayo che te sUcave che. zarUAtamAM jagatanA matono vicAra karatAM to mokSaprApti nathI ema lAgyuM paraMtu pachI sagurune zaMkA kahetAM tenA bhAvo pharyA ane avazya mokSaupAya paNa sadguru batAvaze ne mAruM parama kalyANa thaze ja evo zraddhAyukta bhAva thayo che. (96) (6) samAdhAna-sathuru uvAca pAMce uttaranI thaI, AtmA viSe pratIta; thAze mokSopAyanI, sahaja pratIta e rIta. 97 artha - pAMce uttaranI tArA AtmAne viSe pratIti thaI che, to mokSanA upAyanI paNa e ja rIte tane sahajamAM pratIti thaze. atre "thaze ane 'sahajae be zabda sadgurue kahyA che te jene pAMce padanI zaMkA nivRtta thaI che tene mokSopAya samajAvo kaMI kaThaNa ja nathI ema darzAvavA, tathA ziSyanuM vizeSa jijJAsupaNuM jANI avazya tene mokSopAya pariNamaze ema bhAsavAthI (te vacana) kahyAM che; ema sadgurunAM vacanano Azaya che. (97) bhAvArtha - ziSyane mokSa-upAya jANI levAnI khUba utAvaLa thaI che tene zAMta pADatAM sadguru kahe che ke tuM utAvaLo thaIne A zaMkAo na kara. AtmA viSenA pAMca uttaro tane samajAyA che, AtmA che.. mokSa che tyAM sudhI pAMce bAbatanI tane dRDha zraddhA thaI che, to have mokSa upAya paNa tane sahelAIthI samajAze. prathama pAMca pada samajAyAM, dRDha zraddhA thaI, to mokSano Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 191 upAya batAvatAM te jarUra samajAya ane te pramANe svAbhAvika rIte varte ja evo niyama che. (97) karmabhAva ajJAna che, mokSabhAva nijavAsa; aMghakAra ajJAna sama, nAze jJAnaprakAza. 98 artha :- karmabhAva che te jIvanuM ajJAna che ane mokSabhAva che te jIvanA potAnA svarUpane viSe sthiti thavI te che. ajJAnano svabhAva aMdhakAra jevo che. tethI jema prakAza thatAM ghaNA kALano aMdhakAra chatAM nAza pAme che, tema jJAnaprakAza thatAM ajJAna paNa nAza pAme che. (98). bhAvArtha - A gAthAmAM sadgurue saMpUrNa mokSano mArga batAvI dIdho che. pachInI gAthAomAM mAtra teno vistAra che. karmanA udayamAM ekatA karIne AtmAnA je bhAva thAya che tyAM AtmAnuM ajJAna che athavA te ja mithyAtva che.... "tema ajJAna dazArUpa svapnarUpa yoge A jIva potAne, potAnAM nahIM evA bIjAM dravyane viSe svapaNe mAne che; ane e ja mAnyatA te saMsAra che, te ja ajJAna che, narakAdi gatino hetu te ja che, te ja janma che, maraNa che ane te ja deha che, dehanA vikAra che, te ja putra, te ja pitA, te ja zatru, te ja mitrAdi bhAva kalpanAnA hetu che, ane tenI nivRtti thaI tyAM sahaja mokSa che"...(patra pa37) AtmAnuM mokSasvarUpa, zuddha siddha svarUpa te rUpa huM chuM. sarva padravyathI bhinna chuM, ema nizcayanayathI zraddhApUrvaka udaya AvatAM karma ane saMjogothI potAne sarvathA bhinna ja anubhave evo je Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 nityaniyamAdi pATha zuddha AtmabhAva te ja potAnuM ghara che. tyAM ja sthiti karavAnI che. te jJAnasvarUpa che. karma sAthe ekatA karAvanAro ajJAnabhAva che. ene aMdhakAra sAthe sarakhAvyo che ke jema aMdhakAramAM ekanuM bIjuM dekhAya che, bhUla thAya che, bhaya lAge che, tema AtmAne paramAM ekatA karI vartavAthI padArtho che tethI viparIta jaNAya che, rAgadveSa thAya che, ane saMsArabhramaNano bhaya upasthita thAya che. jema prakAza Ave to aMghakAra nAza pAme ane padArtho che tema jaNAya ane sarva bhaya TaLI jAya tevI rIte samakita eTale 'huM zuddhAtmasvarUpa chuM' evo anubhava thatAM deha ane rAgAdi sAthenI ekatA TaLI jAya che. potAnA zuddhasvarUpamAM sthira thatAM karma baMdhAtA nathI, tethI saMsArano bhaya TaLI jAya che. (98) je je kAraNa baMdhanAM, teha baMdhano paMtha; te kAraNa chedaka dazA, mokSapaMtha bhavaaMta. 99 artha :-- je je kAraNo karmabaMdhanAM che, te te karmabaMdhano mArga che; ane te te kAraNone chede evI je dazA che te mokSano mArga che, bhavano aMta che. (99) bhAvArtha :- karma baMdhAya e rIte vartavuM te baMdha eTale saMsAra paribhramaNano mArga che. AsravanAM 57 dvAra kahyAM che te badhAM karmabaMdhanAM kAraNa che, temAM 5 mithyAtva, 12 avirati, 25 kaSAya, 15 yoga Ave che. A 57 kAraNone rokIne pramAdarahitapaNe AtmasvarUpamAM varte evI je dazA te ja saMvara athavA mokSano mArga che. ane mokSamArgamAM varte tyAM saMsArano kSaya thAya che. (99) Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 AtmasiddhizAstra rAga, dveSa, ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, te ja mokSano paMtha. 100 artha - rAga, dveSa ane ajJAna enuM ekatva e karmanI mukhya gAMTha che; arthAt e vinA karmano baMgha na thAya; tenI jethI nivRtti thAya te ja mokSano mArga che. (100) bhAvArtha - karmabaMghanAM upara kahyAM te baghAM kAraNo TUMkAmAM rAgadveSarUpa cAritramohanIya ane AtmAnA ajJAnarUpa darzanamohanIya eTale rAgadveSa ane ajJAnamAM samAI jAya che. mohanIya karmanA udayamAM AtmAnA je tanmaya bhAva thAya te ja baMghanuM mukhya kAraNa che. karma to pUrve bAMghelAM udaya Ave paraMtu AtmA jo temAM tanmayapaNe na pariName, potAnA svarUpamAM sthira rahe, judo rahe, rAgadveSa na karatAM samabhAvamAM varte to jUnAM karmanI gAMTha chUTI jAya ne navA baMgha na paDe. karmabaMghana karAvanAramAM mukhya paravastu pratyeno rAgabhAva che. jo rAga na karatAM udAsInatA rAkhe to te vastu nimitte dveSa paNa na thAya. rAga ane dveSa banne AtmAne bhulAvI paravastumAM tanmaya karAvanArAM hovAthI AtmAne karmanI sAthe gAMTha baMdhAvanArA che. ajJAna eTale mithyAtva che te paramAM potApaNAnI bhrAMti karAve che. rAgadveSa ane ajJAna javA karmanA udayamAM na taNAtAM sarva paravastuthI bhinna evuM potAnuM svarUpa oLakhavuM ane temAM sthira thavuM to AtmA karmathI chUTe. e ja mokSano mArga che. (100) AtmA sata caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita; jethI kevaLa pAmiye, mokSapaMtha te rIta. 101 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha artha :--'sat' eTale 'avinAzI' ane 'caitanyamaya' eTale 'sarvabhAvane prakAzavArUpa svabhAvamaya' 'anya sarva vibhAva ane dehAdi saMyoganA AbhAsathI rahita evo', 'kevaLa' eTale 'zuddha AtmA' pAmIe, tema pravartAya te mokSamArga che. (101) 194 bhAvArtha :-- AtmA satovArUpa dravya che ane tenuM lakSaNa caitanya--jJAnadarzana che. te jema che tevuM ja svarUpa jethI pamAya te mokSano mArga che. AtmAne nahIM jANanArA ghaNA tene bhAsapaNe kalpe che, mane AtmAnAM darzana thayAM ema mAnI le che. koI zvAsa rokavAne AtmA mAne, koI prakAza vagere dekhAya tene AtmA mAne. vaLI zarIramAM jIva che ke nahIM te zvAsa halanacalana vagerethI jaNAya che, te parathI zvAsa, kriyA vagerene AtmAnAM lakSaNa kalpe che. evA khoTA AbhAsa vagara, vizeSa nahIM, tema ochuM nahIM, jema che tema kevaLa=zuddhAtmAnuM svarUpa anubhavavuM te nizcaya mokSamArga che. A gAthAmAM zuddhAtmAnA anubhavarUpa sAkSAt mokSamArga batAvI Apyo che. (101) karma anaMta prakAranAM, temAM mukhya ATha; temAM mukhya mohanIya, haNAya te kahuM pATha. 102 artha :- karma anaMta prakAranAM che, paNa tenA mukhya jJAnAvaraNAdi ATha prakAra thAya che. temAM paNa mukhya mohanIya karma che. te mohanIyakarma haNAya teno pATha kahuM chuM. (102) bhAvArtha :- have ziSye zaMkAo karI hatI tenuM samAdhAna kare che. 'karmo kALa anaMtanAM, zAthI chedyAM jAya ?'' ema pUchyuM hatuM tenA uttaramAM kahe che ke AtmAnA anaMta guNo che te badhAne Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 195 karma AvaraNa kare che tethI karmanA prakAra paNa anaMta che. athavA to bhAva pramANe karmabaMdha thAya che, te bhAvanA bheda anaMta che tethI karmanA prakAra paNa anaMta che. paraMtu tenA vibhAga pADIe to mukhya ATha vibhAga thAya che jemake AtmAnA anaMta guNomAMthI ATha mukhya guNanI gaNatarI karAya che. e ATha karmamAMthI paNa mukhyatve badhAM karma baMdhAvAnuM kAraNa evuM mohanIyakarma che. tene dArUnI upamA apAya che. jema dArU pIdhelo mANasa kephathI bhAna bhUlIne ghaNAM ayogya kAryo kare che tevI rIte darzanamohanIya AtmAne aneka viparIta mAnyatAo karAve che. jema ke "deha te huM chuM,' "viSaya bhogamAM sAcuM sukha che,' "deha pavitra che," 'AtmA nathI" vagere. A viparIta mAnyatAothI te kaSAya sahita varte che tethI karmaraja grahaNa kare che, te AThe karmamAM vaheMcAI jAya che. A rIte mohanIya karma AThe karmanuM mULa che. tene nAza kare to badhAM karma nAza pAme, tethI mohanIyane haNavAno pATha kahe che. zikSake pATha Apyo hoya te pAko zIkhavo joIe. tema A mohanIyane haNavAno pATha have pachInI gAthAmAM kaheze te pAko zIkhI le to kAma thaI jAya. (102) ,, karma moharnIya bheda be, darzana cAritra nAma; haNe bodha vItarAgatA, acUka upAya Ama. 103 artha :-- te mohanIyakarma be bheda che :- eka darzanamohanIya' eTale 'paramArthane viSe aparamArthabuddhi ane aparamArthane viSe paramArthabuddhirUpa'; bIjI 'cAritramohanIya'; 'tathArUpa paramArthane paramArtha jANIne AtmasvabhAvamAM je Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 nityaniyamAdi pATha sthiratA thAya, te sthiratAne roghaka evA pUrvasaMskArarUpa kaSAya ane nokaSAya" te cAritramohanIya. | darzanamohanIyane Atmabogha, ane cAritramohanIyane vItarAgapaNe nAza kare che. Ama tenA acUka upAya che, kemake miththAbogha te darzanamohanIya che; teno pratipakSa satyAtmabodha che. ane cAritramohanIya rAgAdika pariNAmarUpa che, teno pratipakSa vItarAgabhAva che. eTale aMghakAra jema prakAza thavAthI nAza pAme che,-te teno acUka upAya che,-tema bogha ane vItarAgatA darzanamohanIya ane cAritramohanIyarUpa aMghakAra TALavAmAM prakAza svarUpa che; mATe te teno acUka upAya che. (103). bhAvArtha :- mohanIyakarmanA be prakAra che; darzanamohanIya ane cAritramohanIya. | darzanamohane haNavA mATe zAstrajJAna ekaluM pUratuM nathI te batAvavA "bogha" zabda vAparyo che. eTale ke jemaNe darzanamohane haNI baghI viparIta mAnyatAo TALI che ane pote mokSamArgamAM ja varte che evA sadguru maLe, teo anubhavane AghAre upadeza ApI sAcI mAnyatAo samajAve, te sAMbhaLatAM, vicAratAM, pariNamAvatAM jIvane potAnI bhUlo samajAya ane satparuSa pratye apUrva premabhakti jAge tyAre potAnA svarUpanI jhAMkhI thAya che. mAruM svarUpa jJAnI kahe che tevuM ja che ema mAnya thAya, te prApta karavA jJAnInA kahevA mujaba rAgadveSa ochA thAya tema vartavA mAMDe tyAre cAritramoha eTale saMsAranI Asakti, kaSAyo vagere moLA paDe ane karmanI sthiti Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 197 ghaTatAM AtmA prApta karavA puruSArtha vizeSa vizeSa thAya. ema karatAM samakita thavAno vakhata Ave tyAre laukika mAnyatAone dUra karIne yathApravRttikaraNamAM Ave. pachI bhAvanI atyaMta zuddhi karIne apUrva bhAvane prApta thAya tyAM pariNAma samaye samaye zuddha thatAM jAya. ghaNAM karma udayamAM Ave tene dUra kare temAM mujhAIne pAcho phare nahIM te anivRttikaraNa ema (zreNImAM) ghaNAM karma (khapAvI nAMkhe) halakAM karI nAMkhe tethI darzanamoha Adi be ghaDI sudhI upazamI jAya tyAre samakita thAya. AvI rIte satparuSanA boghane anusarIne kaSAyarahitapaNe AtmAnuM pariNamana karavuM e ja karmakSaya athavA mokSa thavAno acUka upAya che. eTale ke sadguruno bogha pariName ane vitarAgatA Ave to mokSa avazya thAya ja. (103) karmabaMgha krodhAdithI, haNe kSamAdika teha; pratyakSa anubhava sarvane, emAM zo saMdeha ? 104 artha - krodhAdi bhAvathI karmabaMgha thAya che, ane kSamAdika bhAvathI te haNAya che; arthAt kSamA rAkhavAthI krogha rokI zakAya che, saraLatAthI mAyA rokI zakAya che, saMtoSathI lobha rokI zakAya che; ema rati, arati AdinA pratipakSathI te te doSo rokI zakAya che, te ja karmabaMghano nirodha che; ane te ja tenI nivRtti che. vaLI sarvane A vAtano pratyakSa anubhava che, athavA sarvane pratyakSa anubhava thaI zake evuM che. krodhAdi rokyAM rokAya che, ane je karmabaMghane roke che, te akarma dazAno mArga che. e mArga paraloke nahIM, paNa atre anubhavamAM Ave che, to emAM saMdeha zo karavo ? (104). Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 nityaniyamAdi pATha bhAvArtha - cAritramohanIya dUra karavA, rAgadveSa athavA krodha, mAna, mAyA, lobha na karavA. kroghane jItavA kSamA mAna gALavA vinaya, dInatA, laghutA; mAyA javA potAnA doSa khullA karavA ne kADhI nAkhavA, kapaTathI DhAMkavA nahIM, bALaka jevI saraLatA rAkhavI; lobhane jItavA saMtoSa rAkhavo. TUMkAmAM kaSAya rahita vItarAga bhAvamAM rahevuM to kroghAdi cAritramoha nAza pAme che teno anubhava thoDo ghaNo darekane hoya che. sAco mArga samajAyo, sAcI pakaDa thaI, pachI zaMkAo karavAnI hoya nahIM. pachI to te pramANe vartavA mAMDavuM. (104). choDI mata darzana taNo, Agraha tema vikalpa; kahyo mArga A sAghaze, janma tehanA alpa. 105 artha - A mAro mata che, mATe mAre vaLagI ja rahevuM, athavA A mAruM darzana che, mATe game tema mAre te siddha karavuM evo Agraha athavA evA vikalpane choDIne A je mArga kahyo che, te sAghaze, tenA alpa janma jANavA. ahIM "janma' zabda bahuvacanamAM vAparyo che, te eTaluM ja darzAvavAne ke kvacit te sAdhana adhUrAM rahyAM tethI, athavA jaghanya ke madhyama pariNAmanI ghArAthI ArAghana thayAM hoya, tethI sarva karma kSaya thaI na zakavAthI bIjo janma thavAno saMbhava che; paNa te bahu nahIM; bahu ja alpa. "samakita AvyA pachI jo vame nahIM, to ghaNAmAM ghaNA paMdara bhava thAya,' ema jine kahyuM che, ane "je utkRSTapaNe ArAghe teno te bhave paNa mokSa thAya, atre te vAtano virogha nathI. (105) Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 199 bhAvArtha - sadguru maLatA pahelAM potAnI pratikalpanAe koI mata ke darzanano Agraha thaI gayo hoya ke AthI ja mokSa che, A ja gharma che, jJAnI to Ama ja varte vagere, to te Agraha choDI devA. vaLI Agrahane draDha karanArA aneka vikalpo hoya che jemake A ghaNA mAne che tethI te sAcuM ja hovuM joIe, lokomAM Ama ja sAruM kahevAya vagere badhA Agraha tema ja vikalpo choDI devA ane mokSa meLavavA sarUe kahyuM hoya te ja pramANe vartavuM. jeo potAnA sarva Agraho choDIne jJAnI sadgurunA bogha anusAra, saru AjJAe vartaze, upara kahyo tevo mokSamArga ArAghaze, teo be cAra ema alpa thoDA bhava karIne bhavabaMghanathI mukta thaze. sadguruno bogha mAnya kare ane te ja pramANe varte to jIva thoDA prayAsa ne thoDA kALamAM mokSa pAme che. "anaMtakALa sudhI jIva nija chaMde cAlI parizrama kare topaNa pote potAthI jJAna pAme nahIM, paraMtu jJAnInI AjJAno ArAghaka aMtarmuhUrtamAM paNa kevalajJAna pAme." (patra 200) (105) SapadanAM Saprazna teM, pUkyAM karI vicAra; te padanI savAMgatA, mokSamArga nirdhAra. 106 artha - he ziSya ! teM cha padanAM cha prazno vicAra karIne pUkyAM che, ane te padanI sarvAgatAmAM mokSamArga che, ema nizcaya kara. arthAt emAMnuM koI paNa pada ekAMte ke avicArathI utthApatAM mokSamArga siddha thato nathI. (106) bhAvArtha - ziSya kahyuM hatuM ke pAMca zaMkAonuM to pUrepUruM Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 nityaniyamAdi pATha samAdhAna thayuM paNa chaThThA mokSaupAyanI zaMkA rahI hatI tenuM samAdhAna thaI jAya to to sadbhAgyano udaya eTale samati thaI jAya ! tenA uttaramAM kahe che ke teM chaye padanA cha prazno bahu uttama vicArapUrvaka pUchyA che. jagatanA ghaNA vicArakone AtmAsaMbaMdhI zaMkA thAya che te ziSye pUchelA A cha padamAM samAveza pAme che. e cha padamAM kyAMya zaMkA na rahe ema sarvAMge sadgurue samAdhAna karyuM che te samaje, vicAre ane chaye pada sarvAMga mAnya thAya to samati thAya eTale e ja mokSamArga nirdhAra, nakkI mAna. (106) jAti, veSano bheda nahi, kahyo mArga jo hoya; sAthe te mukti lahe, emAM bheda na koya. 107 artha :-- je mokSano mArga kahyo te hoya to game te jAti ke veSathI mokSa thAya, emAM kaMI bheda nathI. je sAthe te muktipada pAme; ane te mokSamAM paNa bIjA kazA prakArano UMcanIcatvAdi bheda nathI, athavA A vacana kahyAM temAM bIjo kaMI bheda eTale phera nathI. (107) bhAvArtha :--sadguruno bodha sAMbhaLavo, mAnya thavo, cha padamAM kahyA pramANe zraddhA thavI; kSamA, namratA, saraLatA, saMtoSa vagerethI krodhAdi kaSAyone jItavA e rUpa je mokSamArga che te koI strI ke puruSa ke brAhmaNa Adi jAti hoya to ja bane evuM nathI; athavA to amuka veSa paheravAthI ja bane ema nathI. game te jAtimAM ke veSamAM paNa je koI jIva sadguruno bodha samaje, te anusAra AtmAnI sAcI zraddhA kare, ane potAnA kaSAyo Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 AtmasiddhizAstra ghaTADI-kSaya karI vItarAga thAya te avazya mukti meLave. eTale ke mokSamArga to sarva jIvo mATe ekasarakho che. te AtmAmAM ja rahyo che ane game te jAtimAM ke veSe puruSArtha karIne potAno bhAva pherave to sAdhI zakAya che. sAco mArga maLyo hoya, mAnya karyo hoya, paraMtu te pramANe varte nahIM, puruSArthanI kacAza rAkhe to teTalo vilaMba thAya. A bhave sAcA sadguru maLyA che to keTalI AtmAnI zakti hoya teTalo karma khapAvavA mATe puruSArtha avazya karavo joIe, to ja Atmasiddhi karI kahevAya. (107) kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSaabhilASa; bhave kheda aMtara dayA, te kahIMe jijJAsa. 108 artha - krodhAdi kaSAya jenA pAtaLA paDyA che, mAtra AtmAne viSe mokSa thavA sivAya bIjI koI icchA nathI, ane saMsAranA bhoga pratye udAsInatA varte che; tema ja prANI para aMtarathI dayA varte che, te jIvane mokSamArgano jijJAsu kahIe, arthAt te mArga pAmavA yogya kahIe. (108) bhAvArtha - AtmajJAnano sAco icchaka-jijJAsu kyAre kahevAya ke jo kaSAyo ghaTADato hoya to. vaLI te jIvane saMsAramAM kiMcit sAcuM sukha nathI ja ema samajAya tethI sarva zubhAzubha karmane chedIne mokSa meLavavAnI tatparatA hoya. saMsArArthe kaMI ja karavuM nathI, mAtra mokSa arthe ja bagho puruSArtha karavo che evI kRDhatApUrvaka varte, saMsArane ekAMta klezarUpa mAne, saMsAranA trividha tApathI AtmA duHkhI thaI rahyo che tethI have tene Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 nityaniyamAdi pATha karmabaMdhanathI mukta kema karavo? evI sAcI aMtaradayA pragaTe. mokSa mATe tatpara thayelAne sarva prANI pratye paNa dayA hoya che. te paNa aMtaradayA hoya ke teo saMsAranAM sukha pAme te karatAM paNa temanA AtmAnuM kalyANa kema thAya ane saMsArathI chUTI mokSa kema prApta kare ! evI potAnI ne paranI sAcI dayA AtmArthI jijJAsune hoya che. (108) te jijJAsuM jIvane, thAya sagubogha; to pAme samakitane, varte aMtarazogha. 109 artha - te jijJAsu jIvane jo sadguruno upadeza prApta thAya to te samakitane pAme, ane aMtaranI zoghamAM varte. (109) bhAvArtha - Avo jijJAsu yogya jIva hoya tene sAcA jJAnI sadguru maLe ne temano bogha pariName to tene sAcI zraddhArUpa vyavahAra samakti thAya. tethI pachI te jIva potAnA doSo zoghIne aMtara zuddha karavAmAM pravarte. aMtarAtmA thayo to pachI kaSAyo ghaTADavA puruSArtha kare. (109). mata darzana Agraha tajI, varte sadgurulakSa; lahe zuddha samakita che, jemAM bheda na pakSa. 110 artha - mata ane darzanano Agraha choDI daI je sadgurune lakSe varte, te zuddha samakitane pAme ke jemAM bheda tathA pakSa nathI. (110). bhAvArtha - satparuSa maLyA pahelAM potAnI mAnyatAmAM koI mata darzananA Agraha thaI gayA hoya te choDI de ane Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 203 potAnI sarva samajaNa sarunA boghane lakSe pheravI nAkhe. ghArmika vicAro, arihaMta-siddhanuM svarUpa vagere prathama oghasaMjJAe samajato hato te sarvamAM sadguru maLyA pachI parivartana thaI jAya. sadgurunA lakSe vartatAM arihaMta-siddhanA AtmAnI dazA A prakAranI hoya e samajAya. e pramANe sadgurunA lakSe lakSa karavo, temanI AjJAne anusaravI ane temanI bhakti, guNasmaraNa karavAM te vyavahArasamakita che. A vyavahArasamakita nizcayasamati thavAnuM kAraNa che. eTaluM ja nahIM paraMtu TheTha bAramA guNasthAnanA aMta sudhI jJAnIpuruSanuM ane temanA vacananA AzayanuM avalaMbana avazyanuM che. jyAre samakitane AvaraNa karanArI sAta prakRtiono upazama, kSayopazama ke kSaya thAya tyAre nizcayasamakita thayuM kahevAya. tyAre AtmAno pratyakSa anubhava thAya che. traNe samakita zuddha AtmAno ja anubhava karAve che paraMtu karma sattAmAM vadhu ochAM hoya te apekSAe bheda kahevAya che. game te avasthAmAM ke pakSamAM jo nizcaya samati thAya to tyAM AtmAno anubhava to eka ja prakArano hoya che. anubhavamAM koI bheda ke pakSa nathI. vyavahAra samakitamAM bheda hoya che kemake judA judA jJAnInuM avalaMbana hoya, temanAM vacano paNa bhinna bhinna hoya, temaNe karelI AjJA paNa vyaktigata bhinna hoya, bhaktinA bheda paNa judA judA hoya ema apekSAe bheda hoya che. paraMtu nizcaya samakitamAM to AtmAno anubhava karavAno hoya che eTale temAM 1. mithyAtvamohanIya, mizramohanIya, samakitamohanIya, anaMtAnubaMdhI krogha-mAna-mAyA-lobha Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 nityaniyamAdi pATha bheda paDato nathI. zvetAMbara, digaMbara game te tIrthamAM ke kALamAM jo AtmAno yathArtha anubhava thAya to te sarakho ja che. tethI nizcaya samakitamAM bheda nathI. AtmAno anubhava thavArUpa je dharma che tyAM kaMI bheda nathI. jema ke mULa mAragamAM kahyuM che : "paNa jJAnAdinI je zuddhatA re, te to traNe kALe abheda. ' (110) varte nijasvabhAvano, anubhava lakSa pratIta; vRtti vahe nijabhAvamAM, paramArthe samakita. 111 artha :- AtmasvabhAvano jyAM anubhava, lakSa, ane pratIta varte che, tathA vRtti AtmAnA svabhAvamAM vahe che, tyAM paramArthe samakita che. (111) bhAvArtha :-- ahIM mukhyatve paramArtha samakita eTale sAcA samakitanI vAta che. keTalAka samita na thayuM hoya chatAM thayuM che ema mAnI le che; evA kahevAtA samakitanI vAta nathI. eka vAra samakita thayuM pachI sAdhakanI bhAvanA to anubhavamAM sthira rahevAnI ja hoya paraMtu tene cAritramohano udaya AvyA kare che, tethI anubhavamAM sthira rahI zakAtuM nathI. vaLI dehanAM ane saMsAranAM kAryomAM paNa pravartavuM paDe che tyAre huM AtmA chuM, dehathI bhinna chuM, mAre mArA AtmasvarUpamAM ja sthira thavuM che evo lakSa, kheMcANa, ruci rahe. anya kAryo karatAM lakSa AtmA tarapha rAkhe. AtmA sivAyanAM kAryo nachUTake kare. samitipUrvaka varte. kvacit anya kAryamAM tanmayatA thatAM AtmAno lakSa smRti vIsarI javAya topaNa huM AtmA chuM evo je anubhava thayo che tenI zraddhA pratIti na jAya. UMghamAM ke eve vakhate kadAca Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 205 buddhipUrvaka AtmAno lakSa ke .vacAra na rahe paraMtu e vAtanI zraddhA pharatI nathI. tethI pharI smRti thatAM AtmAno lakSa thAya ane avakAza hoya to anubhava karI zake. AvI rIte samakitIne potAnA svarUpano anubhava, lakSa ane pratIta rahe che ane tenI vRttino pravAha eTale AtmAnI pariNati athavA ruci AtmAmAM sthira thavAnA valaNavALI hoya che. (111) vardhamAna samarpita thaI, TALe mithyAbhAsa; udaya thAya cAritrano, vItarAgapada vAsa. 112 artha H-- te samita vadhatI jatI dhArAthI hAsyazokAdithI je kaMI AtmAne viSe mithyAbhAsa bhAsyA che tene TALe, ane svabhAva samAdhirUpa cAritrano udaya thAya, jethI sarva rAgadveSanA kSayarUpa vItarAgapadamAM sthiti thAya. (112) bhAvArtha :-- jema jema AtmAno anubhava vadhe tema tema karma nirjare che ane samyaktva ujjvaLa thatuM jAya che. deha ane AtmA sarvathA bhinna jaNAya tethI dehanA sukhathI sukha mAnavAnI mithyA mAnyatAo hatI te badhI pharI jAya. saMsAranAM pAMca indriyanAM sukha ahitakArI lAge. AtmAnuM sukha AtmAne karmathI choDAvavAmAM che ema jANI kaSAya TALavA puruSArtha kare tyAre pratyAkhyAnAvaraNa, apratyAkhyAnAvaraNa karmano kSayopazama thAya, tethI vAstavika rIte dezacAritra ke sakalacAritra Ave tyAre sAco zrAvaka ke sAco sAdhu thAya. A pramANe pragaTelA cAritraguNane vizeSa zuddha karatAM karatAM vItarAga svarUpa prAsa kare. AtmAno anubhava thAya pachI bAhya pravRttio ochI kare ane bane teTalo vakhata AtmAmAM sthira thavAno puruSArtha kare. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 nityaniyamAdi pATha dhyAnamAM na rahevAya tyAre svAdhyAyamAM rahe, pAchA dhyAnamAM Ave. ema AtmAnI sthiratA thatAM thatAM karma khapAve. pachI AtmAnuM baLa vaghatAM eka sAthe be ghaDI sudhI AtmAmAM sthira rahI zake ane zreNI mAMDe temAM sattAmAM rahelAM ghAtiyAM karma khapI jAya. cAritramAM sthiratA karatAM karatAM, vibhAvamAMthI svabhAvamAM AvatAM AvatAM pharI vibhAvamAM javAnuM na rahe. sadAne mATe AtmAmAM sthiratA thAya te yathAkhyAta cAritra athavA vItarAga dazA che. (112) kevaLa nijasvabhAvanuM, akhaMDa varte jJAna; kahIMe kevaLajJAna te, deha chatAM nirvANa. 113 artha :- sarva AbhArahita AtmasvabhAvanuM jyAM akhaMDa eTale kyAre paNa khaMDita na thAya, maMda na thAya, nAza na pAme evuM jJAna varte tene kevaLajJAna kahIe chIe. je kevaLajJAna pAmyAthI utkRSTa jIvanmuktadazArUpa nirvANa, deha chatAM ja atre anubhavAya che. (113) bhAvArtha - te vItarAga dazAnuM phaLa kevaLajJAna che. temAM AtmasvabhAvano saMpUrNa anubhava akhaMDa rahe che. upayoga AtmAmAM sthira thayo che. pachI cAra aghAtiyAM karma (nAma, gotra, vedanI, AyuSya) rahyAM hovAthI dehadArIpaNuM che. chatAM AtmAnuM jJAna, darzana, samakita ne virya to siddha bhagavAna jevuM ja che. tethI teo dehaghArI bhagavAna che. (113) koTi varSanuM svapna paNa, jAgrata thatAM samAya; tema vibhAva anAdino, jJAna thatAM dUra thAya. 114 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 207 artha - karoDo varSanuM svapna hoya to paNa jAgrata thatAM tarata zamAya che, tema anAdino vibhAva che te AtmajJAna thatAM dUra thAya che. (114) bhAvArtha - anAdikALathI jIva vibhAvamAM=parane jANI te rUpa potAne mAnavAmAM varte che. have upara mujaba svabhAvamAM sthiratA karatAM karatAM kevalajJAna pragaTa kare tyAre vibhAvano sadAne mATe aMta Ave. jemake ghaNuM lAMbuM svapna AvyuM hoya paraMtu temAMthI jAgatAM lAMbo vakhata lAge nahIM, jarA vAramAM jAgRta thaI javAya. ghAtiyAM karma AtmAnI zaktione rokI rahyAM hatAM, mUrzita karI rahyAM hatAM tethI ajJAna nidrAmAM rahelo te vibhAvarUpa svapnAM joto hato; te cAre karmono nAza thatAM kevaLajJAna sUrya pragaTa thayo tethI sadAne mATe jAgRta thayo. ajJAna anAdikALanuM hatuM paraMtu jJAna thatAM te jatuM rahyuM. (114) chUTe dehAdhyAsa to, nahi ta tuM karma, nahi bhoktA tuM tehano, e ja gharmano marma. 115 artha - he ziSya ! dehamAM je AtmatA manAI che, ane tene lIdhe strI putrAdi sarvamAM ahaMmamatvapaNuM varte che, te AtmatA jo AtmAmAM ja manAya, ane te dehAdhyAsa eTale dehamAM Atmabuddhi tathA AtmAmAM dehabuddhi che te chUTe, to tuM karmano kartA paNa nathI, ane bhoktA paNa nathI; ane e ja gharmano marma che. (115) bhAvArtha -baghA duHkhanuM, ajJAnanuM mULa kAraNa dehAdhyAsa che te viSe "bhAsyo dehAdhyAsathI" e gAthAomAM kahyuM che te Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 nityaniyamAdi pATha ahIM pharI kahe che. AtmAne bhUlIne, deha te huM ema mAnIne badhI pravRtti kare che tethI gADha karmo bAMdhe che. have bhedajJAna kare, AtmA ne dehanAM lakSaNo judAM che tema vicAre, jemake "jANe che te AtmA, ne nathI jANato te deha" - ema lakSaNo vicArIne ektA dUra kare. AtmAne sarvathI judo jema che tema anubhave to ajJAnathI rAgadveSa thAya che te thAya nahIM tethI karmano kartA thAya nahIM. karma udayamAM Ave tethI AtmAne bhinna mAne tethI bhoktA paNa thAya nahIM. ema karma ne karmanA phaLathI bhinna AtmAne mAne, anubhave to karma nirjarI jAya ane navAM na baMghAya e ja gharmanuM rahasya che. ahIM gharmano marma gupta rahasya batAvyuM che te samajI laI te mujaba vartavuM joIe. atyAre gharmane nAme aneka mAnyatAo, kriyAo cAle che temAM gharma zuM? e ja bhulAI jAya che. anAdi kALathI jIvane deha te ja huM ema thaI gayuM che ane dehane thAya te mane thAya che, dehanAM sagAM te mArAM sagAM, mana, vacana, kAyAnI kriyA te huM karuM chuM, viSaya kaSAyane bhogavuM chuM ema badhI avaLI mAnyatA thavAthI Akho saMsAra Ubho thayo che. "zrI sadgurue kahyo che evA nigraMtha mArgano sadAya Azraya raho. huM dehAdi svarUpa nathI. ane deha, strI, putrAdi koI paNa mArAM nathI, zuddha caitanya svarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM." (692) ema bhedajJAna karavuM. mAruM svarUpa kevuM che? zuddhAtmasvarUpa che, te meM jANyuM nathI paraMtu sarue jANyuM che tevuM ja mAruM svarUpa che evI bhAvanA karatAM mithyAtva karmanuM baLa ghaTe che. tyAre potAnA svarUpanuM darzana thAya Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 209 che. ema AtmabhAvanA karatAM rAgadveSano kSaya thAya." (692) rAgadveSano kSaya thAya eTale kevalajJAna pragaTe tethI kahyuM che ke "Atama bhAvanA bhAvatAM, jIva lahe kevalajJAna re." A gAthAmAM gharmanuM rahasya batAvyuM che ke gharma te zuM ? gharmanA baghAM sAghano dehAdhyAsa dUra karavA mATe che. jeTalo dehAdhyAsa ghaTyo teTalo gharma pariNamyo kahevAya. temAM prathama to avaLI mAnyatA thaI che te pheravIne sadgurue jevuM AtmAnuM svarUpa jANyuM che tevuM ja mAruM svarUpa che ema zraddhA thavI joIe. deha sAthenI ektA jeTalI ghaTe teTalA viSaya kaSAya moLA paDe. tethI karmanuM kartA-bhoktApaNuM TaLe ane anukrame sarva karmabaMghathI rahita thavAya. (115) e ja gharmathI mokSa che, tuM cho mokSasvarUpa; anaMta darzana jJAna tuM, avyAbAdha svarUpa. 116 artha - e ja gharmathI mokSa che, ane tuM ja mokSasvarUpa cho; arthAt zuddha Atmapada e ja mokSa che. tuM anaMta jJAna darzana tathA avyAbAdha sukhasvarUpa cho. (116). bhAvArtha - jIvane anAdi kALano dehAdhyAsa thaI gayo che tene dUra karavo, AtmAne dehathI bhinna potAnA svarUpe oLakhavo e ja kahevA mATe AtmasiddhinuM prayojana che. vibhAvamAM pariName che tene badale svabhAvamAM pariNamavuM e gharma che ane te pramANe vartavAthI karmanI nirjarA thaI mukta avasthA prApta thAya che. AtmA potAnA svarUpamAM Ave, parane pote mAnavAnuM mUkI de e ja gharma che; ane potAnA svarUpamAM sthira 14 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 nityaniyamAdi pATha rahevuM e ja mokSa che. mokSa kaMI bahArathI lAvavAno nathI. AtmAnuM potAnuM zuddha svarUpa e ja mokSa che. anaMtajJAna, anaMtadarzana, avyAbAdha sukha e dareka AtmAnA potAnA guNa che paraMtu viparIta mAnyatAne lIdhe tathA kaSAya pariNatithI te mAnavAmAM AvatuM nathI. vaLI karmanA AvaraNane laIne teno anubhava thato nathI. paraMtu sadguru jJAnIe jema che tema jANyuM che ane anubhava karIne kahyuM che te draDha rIte mAnavuM joIe. teo kahe che ke AtmAnuM kharuM svarUpa siddhamAM che tevuM anaMtadarzana, anaMtajJAnavALuM ane sarva prakAranI bAghA pIDAthI rahita che, to tema mAnI levuM. (116) zuddha, buddha, caitanyaghana, svayaMjyoti sukhaghAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma. 117 artha :- tuM dehAdika sarva padArthathI judo che. koImAM Atmadravya bhaLatuM nathI, koI temAM bhaLatuM nathI, dravya dravya paramArthathI sadAya bhinna che, mATe tuM zuddha cho, boghasvarUpa cho, caitanyapradezAtmaka cho; svayaM jyoti eTale koI paNa tane prakAzanuM nathI, svabhAve ja tuM prakAzasvarUpa cho; ane avyAbAgha sukhanuM ghAma cho. bIjuM keTaluM kahIe? athavA ghaNuM zuM kahevuM? TUMkAmAM eTaluM ja kahIe chIe, jo vicAra kara to te padane pAmIza. (117) bhAvArtha - vaLI te svarUpa kevuM che ? zuddha kaSAya rAgadveSarUpa karmamalathI rahita atyaMta nirmaLa pavitra che. saMpUrNa jJAnasvarUpa sarvane jANavA samartha che, jaDanA saMbaMghathI rahita kevaLa caitanyanI mUrti che. aneka yonimAM saMtAkUkaDI ramatAM eka Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 211 dehamAMthI nIkaLI bIjA dehamAM gayo paraMtu koI dehamAM ekAkAra thayo nathI. tenA asaMkhyAta pradezamAMthI eka pradeza paNa chUTo paDato nathI. tethI TaMkotkIrNa caitanyaghana che. tenI jJAnajyoti koI pragaTAve tyAre pragaTe tevI nathI paraMtu te svayaMpragaTa ja che. anAdi anaMta akhaMDapaNe pote prakAze che. jJAna vaDe anya padArtho jANe che tevI rIte potAnA svarUpane paNa jANI zake che. sukha e AtmAno svabhAva ja che. je sukha jJAnI anubhave che te koI bAhya nimittane AghIna nathI. AtmA pote ja sukharUpa che, sukhanuM dhAma che. AtmA sivAya bIje kyAMya sukha rahetuM nathI. te svAdhIna sukha che teno koI kALe aMta thato nathI. potAthI ja pote sukhI saMtoSI rahI zake che, tethI mokSamAM koI bAhya padArthano saMbaMdha nahIM chatAM te saMpUrNa sukhI che. AvuM AtmAnuM abhuta svarUpa che. AtmAnI vibhUtio anaMta che tenuM varNana karyuM pAra Ave nahIM. paraMtu atyAre ajJAnane laIne dehAdimAM ahaMbhAva thaI gayo che te tenAM lakSaNo vicArI bhedajJAna kare, to AtmAnuM zuddha svarUpa anubhavamAM Ave. te zuddha svarUpano vicAra, tenI ja icchA, bhAvanA, ruci kare to te avazya prApta thAya. sadgurue je kahevAnuM hatuM te badhuM kahI dIdhuM. have e vicAravuM, potAnI samajaNa pheravavI, zuddhAtmasvarUpanI prApti karavI e ziSyanuM kAma che tethI kahyuM ke "kara vicAra to pAma." samAdhizatakamAM kahyuM che - zRNvannapyanyataH kAmaM vadannapi kalevarAt / nAtmAnaM bhAvayed bhinnaM yAvat tAvanna mokSabhAk / / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 nityaniyamAdi pATha AtmA dehathI bhinna che e viSe sadguru pAsethI sArI rIte sAMbhaLyuM hoya, bIjAne kahI paNa batAvato hoya, chatAM jyAM sudhI dehathI AtmA bhinna che tenI bhAvanA kare nahIM tyAM sudhI zuddha AtmAno anubhava eTale samati thAya nahIM ane mokSane yogya te jIva thAya nahIM. jevI rIte potAnA zuddhAtmAnI bhAvanA karavAnI che tevI rIte badhA dehadArI AtmAo dekhAya che temanuM svarUpa paNa nizcayathI siddha samAna che ema samajavuM joIe. varasAdanuM pANI nirmaLa hoya che; kUvA, khAbociyA, khAInuM pANI vizeSa vizeSa malina hoya che. paraMtu te sarvamAM pANI to te ja che. melanA bhaLavAthI bheda dekhAya che. khAInuM meluM pANI paNa jo ukALIne tenI varALa ThAravAmAM Ave to nirmaLa pANI prApta thAya, tema saMsAranA jIvo karma sahita hovAthI bhinna bhinna dekhAva Ape che, chatAM jo karma pratye draSTi na ApIe to dareka jIvamAM siddhanI zaktio avyaktapaNe rahI che. ema potAnuM tathA paranuM zuddha svarUpa vicArI teno sAkSAtkAra karavA puruSArtha kare to rAgadveSa ajJAna jAya ane karmano kSaya thaI mokSa prApta thAya. (117) nizcaya sarve jJAnano, AvI atra samAya; gharI maunatA ema kahIM, sahaja samAdhimAMya. 118 artha - sarve jJAnIono nizcaya atre AvIne samAya che; ema kahIne sadguru mInatA gharIne sahaja samAdhimAM sthita thayA, arthAt vANIyoganI apravRtti karI. (118) | bhAvArtha - anaMta jJAnI puruSo thaI gayA. temaNe pote zuddhAtma svarUpa prApta karyuM che ane te zuddha AtmasvarUpa prApta Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 213 karavA je upadeza karyo che te ja ahIM kahyo che. baghAM zAstrono sAra A gAthAomAM samAvI dIdho che. upadeza karatI vakhate sadgarune paramAM, vacanayogamAM vartana karavuM paDyuM tethI have mauna thaIne teo potAne AvaraNa dUra thayAM hovAthI je saheje AtmAno anubhava varte che temAM lIna thayA. (118) ziSyabodhabIjaprAmakathana sadgurunA upadezathI, AvyuM apUrva bhAna; nijapada nijamAMhI kahyuM, dUra thayuM ajJAna. 119 artha - ziSyane sadgurunA upadezathI apUrva eTale pUrve koI divasa nahIM AveluM evuM bhAna AvyuM, ane tene potAnuM svarUpa potAne viSe yathAtathya bhAsyuM, ane dehAtmabuddhirUpa ajJAna dUra thayuM. (119) bhAvArtha - sadgarue apUrva upakAra karI AtmArthe upadeza Apyo te samajAvAthI ziSyane AtmAnuM bhAna thayuM, bodha-bIjanI prApti thaI. tethI ziSya guruno upakAra mAne che. vaLI guruno prabhAva jotAM ziSyane guru pratye apUrva bhakti utpanna thaI che. jJAna thayA pachI jJAnadAtA guru pratye apUrva bhakti pragaTe che. aMtarAtmA thayA pachI jIva paramAtmAnI bhakti ArAghanA karavAmAM tanmaya thAya che. prathama to sarUe je cha padano upadeza karyo tenuM svarUpa potAne samajAyuM che te ullAsapUrvaka guru pratye kahI batAve che ke jethI temAM kaMI bhUla hoya to guru batAve. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 nityaniyamAdi pATha "AtmA che" e pada viSe ziSya kahe che ke sadgurunA upadezathI mane AtmAnuM apUrva bhAna thayuM che. samakita= AtmAno anubhava thayo che. prathama to AtmA nathI, deha te ja AtmA ema mAnato hato tene badale jevuM sadgurue kahyuM tema ja "nijapada nijamAMhI lahyuM" eTale AtmAne ja AtmA mAnyo. deha indriyo prANa vagerene AtmA mAnato hato te ajJAna dUra thayuM che, mane dehAdhyAsa chUTI gayo che ema ziSya kahe che. (119) bhAsya nijasvarUpa te, zuddha cetanArUpa; ajara, amara, avinAzI ne, dehAtIta svarUpa. 120 artha :- potAnuM svarUpa zuddha caitanyasvarUpa, ajara, amara, avinAzI ane dehathI spaSTa juduM bhAsyuM. (12) bhAvArtha :- bIjA nitya padanI pratIti kahe che ke te apUrva bhAna thavAthI potAnuM svarUpa zuddha cetanArUpa jaNAyuM che; vRddhAvasthA, maraNa ane nAza e dehanA gharma che ane AtmA ajara, amara, avinAzI, caitanyasvarUpa nitya padArtha che evI zraddhA thaI che. deha ne AtmAnA gharma bhinna samajAyA tethI jema nAriyeLamAM goLo judo khakhaDe tema dehathI AtmA para che, taddana bhinna che ema anubhava thayo che. (12) kartA bhoktA karmano, vibhAva varte jyAMya; vRtti vahI nijabhAvamAM, thayo akartA tyAMya. 121 artha - jyAM vibhAva eTale mithyAtva varte che, tyAM mukhya nayathI karmanuM kartApaNuM ane bhoktApaNuM che; AtmasvabhAvamAM vRtti vahI tethI akartA thayo. (121) Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 15 AtmasiddhizAstra bhAvArtha - have kartA bhoktA pada viSe kahe che ke jyAre AtmA vibhAvamAM pariName che tyAre karmano kartA ane bhoktA thAya che. "cetana jo nijabhAnamAM, kartA Apa svabhAva," tene anusarIne kahe che ke jo potAnA svarUpamAM vRtti pariName to karmano kartA ke bhoktA thAya nahIM. (121) athavA nijapariNAma che, zuddha cetanArUpa; kartA bhoktA tehano, nirvikalpa svarUpa. 122 artha :- athavA AtmapariNAma je zuddha caitanyasvarUpa che, teno nirvikalpasvarUpe kartAbhoktA thayo. (122) - bhAvArtha - karmano kartAbhoktA thato nathI tyAre AtmAmAM to pariName che tethI svabhAvano kartA kahevAya che ane AtmAnA sukhano ja bhoktA paNa kahevAya che. siddhabhagavAna potAnA svarUpanI apekSAe kartA kahevAya che ane karma vagere paranI apekSAe akartA che. AtmajJAna thatAM vRtti AtmAmAM sthira thavAthI e siddhadazAno anubhava aMze thayo. AtmAnA anubhavamAM "mAre karavuM che," "meM karyuM", "meM bhogavyuM" evA vikalpo thatA nathI. saheje AtmAmAM pariNamana thAya che. AtmA zuddha thayA pachI tenAM pariNAma paNa zuddha cetanArUpa thAya che. te zuddha cetanAno kartA ane bhoktA kahevAya che. potAnA zuddha cetanane bhogave che tyAM "huM karuM chuM", "bhogavuM chuM, evA vikalpa nathI. saheje pariNamana thayA kare che. mokSamAM paNa kALadravyane AghAre AtmA AtmAmAM samaye samaye pariName che te pariNamana nirvikalpapaNe thAya che. bIjAM dravyo potapotAmAM Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 nityaniyamAdi pATha pariName che tema zuddha cetanA zuddha cetanArUpe pariName che tyAre nirvikalpa dazA hoya che. (122) mokSa kahyo nijazuddhatA, te pAme te paMtha; samajAvyo saMkSepamAM, sakaLa mArga nigraMtha. 123 artha :-- AtmAnuM zuddhapada che te mokSa che, ane jethI te pamAya te teno mArga che; zrI sadgurue kRpA karIne nigraMthano sarva mArga samajAvyo. (123) bhAvArtha :- mokSa ane mokSano upAya samajAyo te viSe TUMkAmAM kahe che H-- AtmA karmathI malina dekhAya che. te malinatA dUra thAya te ja mokSa che. AtmAnI zuddhatA je rIte thAya te mokSano upAya athavA mokSamArga che. AtmAnA jJAnadarzanacAritranI nirmaLatA thAya te ja mokSamArga bhagavAne kahyo che, te mokSamArga Ape samajAvyo che. nigraMtha mArga=nigraMtha bhagavAne kahelo mArga, zuddhAtmaprAptino mArga athavA mokSamArga jema che tema sadgurue samajAvyo. sadguruno upakAra mAnatAM ziSya chaye padano sAra kahI batAvyo.(123) aho ! aho ! zrI sadguru, karuNAsiMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyAM, aho ! aho ! upakAra. 124 artha :- aho ! aho ! karuNAnA apAra samudrasvarUpa AtmalakSmIe yukta sadguru, Apa prabhue A pAmara jIva para AzcaryakAraka evo upakAra karyo. (124) bhAvArtha :- have AtmAnuM parama hita karanAra sadguru pratye apUrva bhakti darzAve che :-- Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 217 sarunAM vacano sAMbhaLatAM AtmAnI nirmaLatA thaI samakitano apUrva lAbha thayo te sarunuM svarUpa kevuM adbhuta haze e vicAratAM ziSyane aho ! aho ! evA udgAro nIkaLyA che. jema koI sarovara parathI ThaMDo pavana AvIne sparza che tethI anupama zAMti thAya che te parathI sarovara kevuM uttama haze teno khyAla karAya che, tevI rIte ziSyane sarunA vacanathI apUrva zAMti AvI AtmA jAgRta thayo te parathI sadgurunI dazA kevI zAMta, gaMbhIra, jJAnayukta haze te vicAre che. te dazA zabdamAM varNavI na zakAya tevI adbhuta hovAthI aho ! aho ! ema Azcarya ne pUjyabhAvanA udgAro vyakta karyA che. vaLI sadgurue karelo upakAra paNa AzcaryakArI che. jagatanA loko kaMI ne kaMI svArthathI levaDadevaDa kare che. paraMtu satyaruSa to saMpUrNa svarUpane pAmyA che ane Atmasukhane pAmyA che tethI temane jagatamAM kaMI svArtha nathI. mAtra koI jIva AtmasvarUpa pAmo e ja hetuthI temaNe upadeza Apyo che. vaLI temaNe AkhA jagatanA ziSya thavAnI bhAvanA karI che tethI mAna rahita che, mAnapUjAthe bolatA nathI. karuNAsAgara che. jJAnI puruSanuM jIvana be arthe che : 1. prArabdha bhogavavA, 2. jagatanA kalyANane arthe; tethI sAkSAt karuNAnI mUrti che. temano thoDo paricaya thayo hoya to temanuM A karuNAsvarUpa lakSamAM Ave ke sarva jIva pratye kevI agAgha karuNA hoya che ! sadgurunuM adbhuta svarUpa, karuNA, udAratA vicArI potA tarapha jotAM lAge che ke huM kevo pAmara chuM! sadguru karuNAthI mane bogha Ape che paraMtu huM to atyaMta pAmara chuM, yogyatA rahita sAmAnya manuSya chuM, chatAM Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 nityaniyamAdi pATha bodhadAna karI mane AtmajJAna pamADI ucca dazAe ANyo tethI Ape mArA para, na mapAya evo upakAra karyo che. te upakAranuM mahattva mApavA ke samajavA jeTalI paNa mArI zakti nathI. sadgurunuM eka vacana paNa jo yathArtha rIte grahaNa thAya to TheTha mokSe laI jAya. tethI sadgurunI karuNA ane upakAra anaMta che. satpuruSe ApaNA para karelo upakAra vicAravAmAM paNa ghaNo lAbha che. "tenI niSkAraNa karuNAne nitya pratye niraMtara stavavAmAM paNa AtmasvabhAva pragaTe che.'' tethI sadgurunuM svarUpa paNa adbhuta ane temaNe karelo upakAra paNa adbhuta che. saMsAramAM koI dhaMdhe lagADI Ape to teno upakAra jiMdagI sudhI yAda kare che ke mane ANe AjIvikAnuM sAdhana karI ApyuM; to anaMta kALathI saMsAramAM paribhramaNa karato Avyo che te bhramaNa karato aTakAvyo, sadgurunA yogathI dizA pharI gaI, karmabaMdha karato hato tethI aTakyo, bahirmukha hato tethI pharIne aMtarmukha thayo, te upakAra, buddhithI mApI na zakAya tevo che. A kyAre manAya ? potAnI pAmaratAnuM bhAna thAya tyAre te puruSano upakAra samajAya. vIsa dohAmAM paNa 'huM pAmara zuM karI zakuM ?' e vicAratAM pachI "aciMtya tuja mAhAtmyano" e khyAla Ave che. prabhutA pAmavAno mArga laghutA che. vAsaNa UbhuM hoya eTaluM pANI bharAya. prabhuzrIjI kahetA ke ame badhA mumukSunI cheDe jaIne beThA chIe. amAruM laghu nAma sAruM che. tethI ame game tema bolIe topaNa kaMI nahIM. mAna jAya to vinaya Ave. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 219 vinaya guNa Ave to badhuM prApta thAya che. mAnathI phulI gayo che. huM ja moTo ne bAkI badhA nAnA ema mAne che. vinaya Ave to bIjAnA guNo dekhAya. moTAmAM moTo doSa mAna. huM jANuM chuM, huM DAhyo chuM ema mAne tethI aTakI paDe che. huM DAhyo chuM ema karI koI mokSe gayA nathI. je laghu eTale nAno thAya te ja mokSanI bArImAM pesI zake. potAnI pAmaratA samaje to sadgurunA guNonuM mAhAtmya samajAya ane temanA pratye ullAsabhAva bhakti pragaTe tyAre jJAna thAya. (124) zuM prabhucaraNa kane gharuM ? AtmAthI sau hIna; te to prabhue Apiyo, vartu caraNAthIna. 125 artha H-- huM prabhunA caraNa AgaLa zuM thayuM ? (sadguru to parama niSkAma che; eka niSkAma karuNAthI mAtra upadezanA dAtA che, paNa ziSyadharme ziSye A vacana kahyuM che.) je je jagatamAM padArtha che, te sau AtmAnI apekSAe nirmUlya jevA che, te AtmA to jeNe Apyo tenA caraNasamIpe huM bIjuM zuM thayuM ? eka prabhunA caraNane AdhIna va eTaluM mAtra upacArathI karavAne huM samartha chuM.(125) bhAvArtha :- duniyAmAM koI ApaNA para upakAra kare to sAmo tevo upakAra karIne badalo vALavAmAM Ave che. koI ApaNane mAna Ape ke hAtha joDe to ApaNe paNa mAna ApIe chIe athavA hAtha joDIe chIe, ema pratyupakAra karAya che. tethI ziSya vicAre che ke sadguru prabhue mArA para mahAna upakAra karyo che temane huM badalAmAM zuM ApuM ? athavA sadgurue jJAnadAna ApI kRtArtha karyo to temanI AgaLa huM zI bheTa gharuM ? Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 nityaniyamAdi pATha paraMtu AtmA jANyo, pachI jagatanI badhI vastuo tuccha lAge. baghI vastu para vairAgya Avyo. eka AtmabhAve ja darzana karavA ane AtmAnI zuddhi karavI e ja sadgurune prasanna karavAno upAya che. tethI ziSya vicAre che ke jagatanA badhA padArtho jotAM AtmAthI caDhiyAtuM kaMI nathI. te AtmA to prabhue ja mane prApta karAvyo, huM AtmA chuM evuM bhAna karAvyuM tethI AtmA Apyo. tenA samAna badalAmAM ApI zakAya evo koI padArtha vizvamAM nathI. tethI zuM ApuM? kaMI ApI zakAya ema nathI ane teo koI bAhya vastu icchatA nathI. tyAre zuM karavuM? eka upAya che ke teone prasanna karavA temanI AjJAmAM vartavuM. caraNAthIna-1. temaNe karyuM tevuM AcaraNa karavuM, AtmacAritramAM vartavuM ema koI artha kare che. 2. sarunI AjJAe vartavuM e artha ahIM baMgha bese che. jIvonuM kalyANa sadgurunI AjJAe vartavAthI ja thAya che. "ANAe ghamo ANAe tavo." AjJAnuM mAhAsya samajAya to vicAre ke mArAthI potAnI meLe saMsArano pAra pamAya ema nathI. AjJA upAsIza tyAre ja mAruM kalyANa thaze. potAnI meLe game teTaluM karuM, bhale AkhuM jagata vakhANatuM hoya paNa tethI kalyANa nathI. jyAre badhethI. vRtti uThADI eka AjJAe vartAze tyAre ja kalyANa thaze. lokasaMjJAe to meru parvata jeTalA oghAmuhapattI karyA paNa zA. kAmanuM ? have sarunI AjJAe samati sahita thAya tenI gaNatarI che. svacchede ke ajJAnI gurunI AjJAe kareluM Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 221 mokSamArgamAM kAma lAgatuM nathI. jJAnInI AjJAmAM vartavuM e ja kalyANa che. prabhunA caraNa pAse zuM gharuM ? badhuM zoghatAM jaDI AvyuM ke "vatuM caraNAdhIna." (125) A dehAdi AjathI, vartA prabhu AghIna; dAsa, dAsa, huM dAsa chuM, teha prabhuno dIna. 126 artha :- A deha, "Adi' zabdathI je kaMI mAruM gaNAya che te, AjathI karIne sadguru prabhune AdhIna varto, huM teha prabhuno dAsa chuM, dAsa chuM, dIna dAsa chuM. (126) bhAvArtha :- kyArathI ane kevI rIte caraNAthIna vartavuM ? to ke AjathI zarU karIne haMmezane mATe. samajyA tyAMthI savAra. mana, vacana, kAyA, indriyo, ghana vagere je kaMI mAruM manAya che te sarva sadgurune arpaNa karyA tethI have sarvathA temanI AjJA icchA vicArI dAsabhAve vartavuM. vaLI sadguru pratye atyaMta dInabhAve kahe che ke ApanA to aneka dAsa haze te baghAthI huM nIco dIna chuM. dAsanA dAsano dAsa chuM. mAne bhUMDuM karyuM che; namratA dInatA Ave to kalyANa che. ziSyanuM mana namra banyuM che tethI AvA zabdo nIkaLyA che. narama vastu hoya tyAM meLa maLe, kaThaNa vastu banI tyAM taDa paDe. huM jJAnI chuM, mane jJAna thayuM che ema vicAre tyAM abhimAna Ave. paraMtu huM kaMI jANato nathI, jJAnI jANe che, temaNe kahyuM ke mAre karavuM che, huM temano dAsa chuM. ema vicAre tyAre ja AtmaguNa pragaTe che. ahaMkAra che te AtmAne kacaDI nAkhanAro che. sadgurunA boghathI ATalI samajaNa paDI apUrva bhAna AvyuM tethI have sadgurunI bhakti e Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 nityaniyamAdi pATha ja potAnuM kartavya che e ziSyane samajAyuM che. yathArtha bhakti thavA vinaya namratA guNa pragaTavo joIe. mana, vacana, kAyA sadguru AjJAe pravartAvavAM eTale ke temane ruce tevA bhAva karavAM, temanI AjJA vicArI vacana bolavAM ane AjJAe kAyAne paNa pravartAvavI. nokara hoya tene zeTha kahe tema ja karavuM paDe. dAsanI pharaja to nokarathI paNa vaghAre che. nokara to pagAra maLe tyAM sudhI AjJAmAM rahe. dAsa to jIvana paryata AjJAmAM varte. sadgarane nAnA moTAno bheda nathI. je temane AdhIna thayo tene teo jarUra tAre che. jemake eMjinane bhArakhAnuM joDo ke salUna joDo, bannene sarakhI rIte kheMcI jAya che, tevI rIte puruSane sarva jIva pratye samAna draSTi hoya che. temane AdhIna varte to jarUra tAre. potAnuM svarUpa zuddha AtmasvarUpa che te sadgae jema che tema jAyuM che. mATe te prApta karavA sadgurune AdhIna vartavuM. "citta prasanna re pUjana phala kahyuM re, pUjA akhaMDita eha; kapaTa rahita thaI Atama arapaNA re, AnaMdaghana pada reha." mana bhagavAnanA caraNamAM lIna rahyuM to badhuM arpaNa thayuM ane e ja akhaMDa bhakti che. (16) Sa sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa, myAna thakI taravAravatu, e upakAra amApa. 127 artha - chaye sthAnaka samajAvIne he sadguru deva ! Ape dehAdithI AtmAne, jema myAnathI taravAra judI kADhIne batAvIe tema, spaSTa judo batAvyo; Ape mapAI zake nahIM evo upakAra karyo. (127) Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 223 bhAvArtha :-- AtmA che, AtmA nitya che, AtmA karmano kartA che, AtmA karmano bhoktA che, mokSa che ane mokSano upAya che, e cha sthAnaka samajAvIne ziSyanI badhI zaMkAo dUra karI ane AtmA jema che tema spaSTa dehAdithI bhinna batAvyo. myAnamAMthI taravAra bahAra kADhIne batAve tema dehathI bhinna AtmAno anubhava karAvyo. saMsAramAM badhe svArthanI vAta che. kharI AtmahitanI vAta maLavI bahu durlabha che. sadgurue niHspRhabhAve AtmA jema che tema kahI batAvyo ane janma jarA maraNanAM duHkhono nAza karanAro, AtmAmAM sthira thavAno mArga paNa kahI batAvyo, e rIte AtmAno nizcaya karAvyo e temano keTalo mahAna upakAra che ? AtmAno anubhava thatAM deha ne AtmA judAM jaNAya. jema myAnathI taravAra bhinna che tema huM AtmA chuM ema jaNAtAM deha bhinna lAge. sadgurue cha sthAnaka samajAvIne dehathI bhinna AtmAno anubhava karAvyo e temano upakAra mApI na zakAya tevo mahAna che. (127) upasaMhAra darzana SaTe samAya che, A SaT sthAnaka mAMhI; vicAratAM vistArathI, saMzaya rahe na kAMI. 128 - artha :-- chaye darzana A cha sthAnakamAM samAya che. vizeSa karIne vicAravAthI koI paNa prakArano saMzaya rahe nahIM. (128) bhAvArtha :-- jagatamAM je mukhya cha darzana kahevAya che te A Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 nityaniyamAdi pATha cha sthAnakamAM AvI jAya che. bIjA darzanakAra ekAnta pakSa pakaDI jyAM aTakI paDyA che tyAM ziSyane zaMkA karAvI temAM thatI bhUla batAvI AgaLa vaghAryo che, ane apekSAe samaje to te darzano kharAM che ema paNa nirdeza karyo che. chaye padanI zaMkA ane tenA samAghAna vistArathI vicAravAthI jarUra che jethI cha darzana apekSAe jema che tema samajAya ane cha padamAM kyAMya zaMkA na rahe. cha padanI niHzaMkatA thAya te ja samakita che. vastunuM satya svarUpa jema che tema samajavuM ane zraddhavuM te ja samakita che; vicAra kare to niHzaMkapaNe samajAya. (128) AtmabhrAMti sama roga nahi, sazuvaidya sujANa; guru AjJA sama pathya nahi, auSagha vicAra dhyAna. 129 artha - AtmAne potAnA svarUpanuM bhAna nahIM evo bIjo koI roga nathI, sadguru jevA tenA koI sAcA athavA nipuNa vaidya nathI, sadguru AjJAe cAlavA samAna bIjuM koI pathya nathI, ane vicAra tathA nididhyAsana jevuM koI tenuM auSagha nathI. (129) bhAvArtha - AtmabhrAMti-citta AtmAmAM na rahI zake, bIje bhaTake. bhrAMti eTale vikSepa, caMcaLatA, asthiratA. "vikSipta manatattva vikSipta dhrAMtirAtmanaH " (samAdhizataka) jyAM vikSepa eTale rAgadveSa ne ajJAnathI thatAM caLavicaLa pariNAma che tyAM AtmAmAM bhrAMti che. rAgadveSa te cAritramoha ane ajJAna eTale mithyAtva sahita jJAna te darzanamoha e benA udayathI manamAM vikSepa thAya che. tethI parane potApaNe mAne che te Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 225 AtmabhrAMti che. enA jevo roga bIjo koI nathI. e ja baghA duHkhanuM mULa che. kAraNa ke anAdikALathI AtmAnI bhrAMti hovAthI ja saMsAramAM janmamaraNa karavAM paDe che. A roga evo che ke tenI khabara paDatI nathI. mAtra satsaMgamAM khabara paDe. e roga kevA vaidya maTADe ? saru kharA sujANa=anubhavI vaidya che. teo AtmAno A bhrAMtirUpa roga pArakhe che. teo batAve te upAyo karavAthI AtmAno anAdi kALano roga maTe che. jema roganI davA karatA hoIe tyAre carI pALavI paDe che, nahIM to davA avaLI pariName che ane nukasAna kare che, tevI rIte sadguruno bogha sAMbhaLyo hoya te vicAravo e rUpa davA che. paraMtu te guNa kyAre kare ke jo sAthe sadgurunI AjJAe varte to. vicAraNA e AtmaroganI davA che ane AjJAe vartavuM e paththa=carI che. vicAraNA to baghA kare che paraMtu sadgurunA boghane anusarIne vicAre te AtmAnI davA thAya. temAM sAthe carI pALe eTale AjJAe badhuM vartana kare to roga maTe. vicAra ane AjJA banne hoya to ja Atmahita thAya. vicAra e jJAna che ane AjJAe vartavuM e kriyA che. jJAna ane kriyA banne maLe tyAre kArya thAya. samati thavAmAM ane samakita thayA pachI paNa A banne jarUranAM che. jJAna ane kriyA banne hoya to ja samakita thAya. suvicAraNA che te ja gharmadhyAna che. svAdhyAya vicAra hoya tyAM gharmadhyAna thAya che. AtmabhrAMti athavA ajJAna e ja moTuM duHkha che. tethI kahyuM che ke "mumukSu jIvana eTale vicAravAna jIvane A 15 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 nityaniyamAdi pATha saMsArane viSe ajJAna sivAya bIjo koI bhaya hoya nahIM.'' (537) ajJAna jAya to niHzaMka ane nirbhaya thavAya. bIjA koI rogathI DaravA jevuM nathI kAraNa ke tethI bahu to deha paDe. paraMtu A to AtmAno roga che, te to anaMta kALa sudhI duHkhI kare. samakita-AtmajJAna vagara dAna, zIla game te dharmasAdhana kare te sarva vRthA jAya che, Avo je AtmabhrAMtirUpa roga te jJAnI gurunI AjJAe varte to maTe che. paraMtu gharanI, kuTuMbanI ciMtAdhyAna kare to roga vadhe. koIne jIvaleNa roga thayo hoya ne sAco vaidya maLe te batAve ke himAlaya para jaIne rahe to maTaze. te mAne to ghara ghaMgho badhuM choDIne tyAM jaIne rahe che, athavA havAphera karavA jAya che. te zarIranI ciMtA jarUranI lAgI che to kare che. paraMtu AtmAnI ciMtA lAgI nathI. AtmAnI ciMtA lAgI hoya to zAnInI AzAe dharmadhyAna kare, ema jyAre dehanI ciMtA choDIne AtmAnI ciMtA thAya tyAre jANavuM ke AtmA jAgyo che. (129) jo iccho paramArtha to, karo satya puruSArtha; bhavasthiti Adi nAma laI, chedo nahi AtmArtha. 130 artha :- jo paramArthane icchatA ho, to sAco puruSArtha karo, ane bhavasthiti AdinuM nAma laIne AtmArthane chaMdo nahIM. (130) bhAvArtha :-- sadguru maLyA, AzA maLI chatAM kArya kema nathI thatuM ? puruSArtha nathI thato. paramArtha eTale parama padArtha athavA zuddhAtmA. tene pAmavAnI icchA hoya to sat puruSArtha Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 227 karo. "jo mokSane icche che to saMkalpavikalpa rAgadveSane mUka.'' (37) e ja satpuruSArtha che. jo kharekhara mokSa joIto ja hoya to A puruSArtha kara, emAM kaMI tane hAni thavAnI che ? vicAre to jaNAya ke e ja karavA jevuM che. A puruSArtha thato nathI, kAraNa ke kharI icchA nathI thaI. A ja karavuM che ema nakkI thAya to kAma karavA taiyAra thAya. icchA baLavAna hoya to upAya jarUra kare. sAcI icchA hoya to eno ja vicAra Ave, emAM ja tallInatA rahe, enI ja ciMtA hoya. jagatamAM ghaNAne mokSanI icchA hoya che ane te mATe dharma kare che ema mAne che paraMtu temane kharo mokSa samajAyo hoto nathI. mokSanI sAcI icchA thavA jJAnInA samAgamanI jarUra che. jJAnI na maLe tyAM sudhI saMsAranAM sukha maLe evI mokSanI kalpanA hoya che. DozImA roja mokSa mAgatAM hatAM paraMtu pADI marI gaI tyAre koI kahe ke mokSa mAgatAM hatAM te bhagavAne mokSa ApavAnI zarUAta karI che to DozImA kahe, mAre evo mokSa nathI joIto. satpuruSano yoga thAya tyAre ja mokSanI sAcI jijJAsA jAge. mokSa eTale AtmAnI zuddhatA. karmanA trAsathI chUTavuM te samajAya ane tyAra pachI mokSa meLavavAnI sAcI icchA pragaTe. jJAnIe kahI che evI vasturUpa paramArthanI icchA hoya to kharI dAjha rAkhIne puruSArtha kare. te bIjAne batAvavA nahIM paraMtu potAne mATe. nizcaya thayo tyAM ardhuM kAma thaI gayuM. samakita e nizcaya che. samakita thayuM pachI karma khapAvavAnAM bAkI rahyAM. te khapAvavA have maMDI paDe. samita thayA pachI je puruSArtha thAya che te mokSamArgamAM jIvane AgaLa vadhAre che. thoDuM AyuSya che temAM Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 nityaniyamAdi pATha ghaNuM kAma karavAnuM che mATe pramAda thAya evA vicAra na karavA ke tevI vAta na sAMbhaLavI. lAga Avyo che. A bhavamAM kAma thAya evuM che. vigha Ave temAM khaLI javuM nahIM. maMDI paDavuM. cAre bAju dava lAgyo che mATe Ubhe mArge doDavA jevuM che. prathama samakita karI levuM jarUranuM che. keTalAka mAne che ke bhavasthiti pAkaze, karma mArga Apaze tyAre enI meLe samakita thaze. atyAre puruSArtha karavAnI kaMI jarUra nathI. paraMtu e rIte puruSArtha vagara koI kALe karma khape nahIM. samakti vagara bhavasthiti pAke nahIM eTale ke saMsAra maryAdAvALo thAya nahI. puruSArtha karI karma khapAve tyAre samakita thAya ane samakita thAya to ja have amuka bhava bAkI rahyA ema kahevAya. jJAnI to kahe che ke prArabdha nathI ema gaNIne puruSArtha ja karavo. temAM prArabdha naDe to kheda karavo nahIM. bAMghelAM karma to baghAne udaya AvavAnAM ja paraMtu te bhogavatAM navAM karma na baMghAya e puruSArtha karavAnI jarUra che. pahelo puruSArtha to ruci pheravavAno karavAno che. prathama samakita pragaTe to ruci palaTAya, janmamaraNa nathI karavAM ema thAya. samakita nathI tyAM badho puruSArtha hastisnAna jevo niSphaLa thAya che. saMsAramAMthI ruci UThI nathI tyAM rAgadveSa karavAthI saMsAramAM bhamavuM paDaze teno trAsa nathI. samakitIne rAga, dveSa, icchA thAya tyAre trAsa chUTe. kharo puruSArtha icchAne rokavI te che. e ja tapa che. dehane anukULa Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 229 pratikULa hoya te vicAre che, AtmAnuM hita vicArato nathI. AtmArtha vicArIne vartavuM joIe. jo potAnA zuddha svarUpane icchatA ho to savaLo puruSArtha karo. samakita thayA pachI aMtarAtmA zo puruSArtha kare che ? kaSAya nivAravAno. kaSAya che te ja duzmana che. anaMtAnubaMdhI jAtanA hoya to karmanI sthiti lAMbI baMdhAya; saMjvalana jAtanA hoya to thoDI sthiti bAMdhe. samakitI te badhAne oLakhe che. icchA thAya che te lobha kaSAyano prakAra che. icchA, tRSNA, vAsanA, lobha e badhAM saMsAranAM kAraNa che. mokSanI icchA kahI te vAstavika icchA nathI, tene saMvega, abhilASA, bhAvanA kahevA yogya che. AtmArtha zuM ? "kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa, bhave kheda prANIdayA, tyAM AtmArtha nivAsa." A badho AtmArtha athavA AtmA arthe karavAno puruSArtha che. tene chedavA yogya nathI. manuSyabhava pAmIne AtmArtha cUkI javA yogya nathI. (130) nizcayavANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAM noya; nizcaya rAkhI lakSamAM, sAghana karavAM soya. 131 artha :-- AtmA abaMdha che, asaMga che, siddha che evI nizcayamukhya vANI sAMbhaLIne sAdhana tajavAM yogya nathI. paNa tathArUpa nizcaya lakSamAM rAkhI sAdhana karIne te nizcaya svarUpa prApta karavuM. (131) bhAvArtha : zuSkajJAnInA vicAro AraMbhamAM kahyA che. AtmA jANyo pachI kaMI karavAnuM nathI ema kahe. karma udaya Ave Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 nityaniyamAdi pATha. te bhogavI laIe chIe. AtmA to asaMga che. tene baMghAyelo kahevo e bhUla che. AtmA dehathI sarvathA bhinna che, siddha samAna che, mATe kaMI karavAnI jarUra nathI ema mAne. nizcayanayathI karma rahita dazAnuM varNana sAcI bhAvanA jagADavA karyuM hoya che, te sAMbhaLIne sAghana choDI devA yogya nathI. sAghana karyA vagara zuddha dazA prApta na thAya. paraMtu tene badale kahe ke AtmAne zuM lAge che ? sArA khoTA bhAva AtmAne zuM kare ? jema AkAza nilepa che tema AtmA nirlepa che. tene karma lAgatAM nathI. ema vicArI gharmanAM sAghana choDI de eTaluM ja nahIM paraMtu khoTAM kArya karI pApa bAMdhe. jJAna ane kriyA banne hoya to mokSa che. sAghana karatI vakhate AtmArtha na bhUlavo. mAnapUjAthe tapa karatAM Ubho ne Ubho sukAI jAya topaNa kAma na Ave. enAM e ja sAghana AtmArtha lakSamAM rAkhIne kare to mokSanAM kAraNa thAya. yamaniyamamAM sAghana jaNAvyAM che te lakSa vagara karyA tethI niSphaLa gayAM. sadgurune Azraye e ja sAghana kare to lakSapUrvaka thAya. jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM teha, tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha." - AtmA jAmyo che evA sadguru ja AtmArtha karAvI zake. saru maLe to jyAM jyAM je je yogya che tyAM tyAM te rIte samajAya ane vartAya. mATe sadgurunI jarUra che. AjJAe vartavAthI AtmArtha thAya. potAnI meLe to bhUla thavAno bhaya che. hoya moha ane mAne ke huM niraMtara AtmAmAM ja rahuM chuM. paraMtu be Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 231 ghaDI AtmAmAM rahe to to kevalajJAna pragaTe. e banavuM keTaluM vikaTa che tenI khabara nathI. karmano udaya niraMtara che te samajAtuM nathI. vaLI nizcayane paNa choDI devAno nathI. nizcayane lakSamAM rAkhIne sAghana karavAM. upayoga vagaranI ekalI kriyA karmabaMghanuM kAraNa che. (131) naya nizcaya ekAMtathI, AmAM nathI kahela; ekAMte vyavahAra nahi, banne sAthe rahela. 132 artha - atre ekAMte nizcayanaya kahyo nathI, athavA ekAMte vyavahAranaya kahyo nathI; beya jyAM jyAM jema ghaTe tema sAthe rahyAM che. (132) | bhAvArtha - "e ja gharmathI mokSa che, tuM cho mokSasvarUpa".... vagere nizcayanayathI kahyuM hatuM te ekAMte samajavAnuM nathI. "chUTe dehAdhyAsa to...emAM "to" mUkyo che te vyavahAranI apekSA sUcave che. AtmA kartA che, bhoktA che ema kahyuM te vyavahAranayathI kahyuM che. te paNa ekAMte kahyuM nathI, nizcayanA lakSapUrvaka kahyuM che. syAdvAda paddhati anusAra nizcaya ane vyavahAra bannene sAthe rAkhIne AtmasiddhimAM upadeza karyo che. nizcayanayanI vAta kahetI vakhate vyavahAra gauNapaNe lakSamAM hoya ane vyavahAranayanI vAta karatI vakhate nizcaya gauNapaNe lakSamAM hoya ema syAdvAdathI kahyuM che. jyAM jema ghaTe tema kahyuM che tethI vAMcanAre paNa te sabhyaprakAre samajIne lakSamAM levuM. (132) Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 nityaniyamAdi pATha gacchamatanI je kalpanA, te nahi savyavahAra; bhAna nahIM nijarUpanuM, te nizcaya nahi sAra. 133 artha - gacchamatanI kalpanA che te vyavahAra nathI, paNa AtmArthInA lakSaNamAM kahI te dazA ane mokSopAyamAM jijJAsunAM lakSaNa Adi kahyAM te savyavahAra che, je atre to saMkSepamAM kahela che. potAnA svarUpanuM bhAna nathI, arthAt jema deha anubhavamAM Ave che, tevo AtmAno anubhava thayo nathI, dehAdhyAsa varte che, ane je vairAgyAdi sAghana pAmyA vinA nizcaya pokAryA kare che, te nizcaya sArabhUta nathI. (133) bhAvArtha - gharmamAM gaccha ne matanA aneka bhedo che. muhapattI, veSa, upakaraNa ke bAhyakriyAne AghAre bheda paDyA che te gacchabheda kahevAya che temAM khaLI rahevA jevuM nathI. jyAM siddhAMtamAM bheda paDyA tyAM judA judA mata, darzano UbhAM thayAM che temAM paNa kaMI kalpanAnusAra pakaDI besavA jevuM nathI. A gAthAmAM agAgha artha samAyo che. AtmasiddhinI eka eka gAthA bahu gahana che-labdhivAkya jevI che. moTA gacchamatanA sthApanArA mahApuruSo hatA teo kyAM aTakyA che, temanI kyAM bhUla thaI che te to koI jJAnI ja batAvI zake. jijJAsue to gacchamatamAM kyAMya jovA jevuM nathI. keTalAka nizcayanayavAdI svasvarUpanA ke tenA mArganA lakSa vagara badhI kriyAne utthApe che. pariNAme jIvonuM zuM thaze teno vicAra karatA nathI. jJAnIne to anaMtI dayA che. temane to AtmAmAM draSTi karAvavI che. tethI nizcayano lakSa rAkhIne kriyA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 233 karavI ema samajAve. ema marma batAvIne pachI jo te icche to sankriyA paNa batAve. dharmane nAme je ahaMbhAva mamatvabhAva thaI jAya che te gacchamatanI kalpanA AtmAnuM hita karatI nathI tethI te sadvyavahAra nathI. muhapattI vagereno Agraha, cotha-pAMcamanA jhaghaDA vagere kalpanAo gharma nathI. kRpALudeve to eTale sudhI cetAvyA che ke koI gacchamatanuM pustaka hAthamAM na levuM, nahIM to jIvane Agraha jema tema chUTyA che te pAchA vaLagI jAya. anAdikALathI jIvane gacchamatano abhyAsa che te vicArIne choDI devo. vyavahAra dharmamAM tyAga vairAgya bane teTalo vadhAravo ane siddhAMta vAta to koI jJAnI pAsethI jANavI. jene AtmAnI oLakhANa hoya te ja nizcayanI vAta karI zake. potAnI meLe siddhAMta vAta na samajAya. jene teno anubhava hoya tenA kahevAthI samajAya che, pachI potAne anubhava thatAM yathArtha samajAya che. tyAM sudhI bhAvanA e ja rAkhavI ke mAre AtmasvarUpa jANavuM che. jJAnIne yoge sRSTi nirmaLa thatI jAya tema tema samajAya che. (133) AgaLa zAnI thaI gayA, vartamAnamAM hoya; thAze kALa bhaviSyamAM, mArgabheda nahi koya. 134 artha :- bhUtakALamAM je jJAnIpuruSo thaI gayA che, vartamAnakALamAM je che, ane bhaviSyakALamAM thaze, tene koIne mArgano bheda nathI, arthAt paramArthe te sauno eka mArga che; ane tene prApta karavA yogya vyavahAra paNa te ja paramArthasAdhakarUpe deza Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 nityaniyamAdi pATha kALAdine lIdhe bheda kahyo hoya chatAM eka phaLa utpanna karanAra hovAthI temAM paNa paramArthe bheda nathI. (134) bhAvArtha - vartamAnamAM gacchamatanA bheda paDI gayA che, nizcaya ke vyavahArane mAnanAranA bheda paDI gayA che to ApaNe zuM karavuM? koNa niveDo lAvI zake ? te A gAthAmAM kahe che. jJAnI ja satya batAvavA samartha che. evA jJAnI pUrve thaI gayA che, vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM thaze, teo ja bagho niveDo lAvI zake. tethI sauthI prathama jJAnIne zoghavA. traNe kALamAM jJAnIe anubhaveluM AtmAnuM svarUpa to sarakhuM ja che. AtmAnI oLakhANa karavAno je mArga che, te mArgamAM bheda nathI. yogadraSTimAM kahyuM che - "cita yoganAM re je para graMthamAM, yogAcAraya diThuM; paMcama draSTi thakI te joDIe, ehavA teha gario." ema bIjA matanA yogIne paNa AtmajJAna thatAM pAMcamI draSTimAM samakitInI samAna gaNyA che. e rIte baghA jJAnIno eka ja mArga che. (134) sarva jIva che siddha sama, je samaje te thAya; sadgaAjJA jinadazA, nimitta kAraNa mAMya. 135 artha :- sarva jIvane viSe siddha samAna sattA che, paNa te to je samaje tene pragaTa thAya. te pragaTa thavAmAM sadgurunI AjJAthI pravartavuM, tathA sadgarue upadezelI evI jinadazAno vicAra karavo, te beya nimitta kAraNa che. (135) Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 235 bhAvArtha :- nizcayanayathI vicAratAM pratyeka jIva siddha jevo che. tenAmAM e zakti rahelI che. paNa te pragaTa zAthI thAya ? te kahe che ke sadgurunI AjJA ArAdhatAM ane jeo te dazAne pAmyA che evA jinezvaronuM svarUpa vicAratAM potAnA zuddha svarUpanuM bhAna pragaTe che. jinezvaranuM darzana karatAM vicAre ke teo kevI rIte pUrNa vItarAga thayA ? cothA guNasthAnathI bAramA sughI krame krame vItarAgatA vadhIne pUrNa thAya che. ema bhagavAnanuM svarUpa vicAratAM pote paNa te dazAmAM prayatna karI zake. jinanI dazA vicAratAM pote zuM karavuM teno lakSa baMdhAya. pAMca samitinA patramAM kRpALudeve badhI Avazyaka kriyA jJAnInI AjJAe karavI te samajAvyuM che. ema AzAe varte te sadguruAjJA che; ane jinezvaranuM smaraNa karI emanI mAphaka sthira thAya, jinadazA vicArI AtmAmAM sthira rahe te traNa gupti che. caitanya jinapratimA thA." ema kahyuM che. ema sadguruAjJA ane jinadazAnA avalaMbanathI athavA pAMca samiti ane traNa gupti dvArA AtmAnuM zuddha svarUpa prApta karAya che. nizcayanaya kahe che ke sarva jIva che siddhasama. nizcayanaya zudgha dravyane ja lakSamAM le che. vyavahAranaya to karmane paNa gaNatarImAM le che tethI kahe che ke je samaje te thAya. sadgurunI AjJAmAM varte ane jinadazAnuM lakSa rAkhe to AtmAne samyaktva thAya athavA samaje ane pachI krame krame sidgha dazAne prApta thAya. (135) Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 nityaniyamAdi pATha upAdAnanuM nAma laI, e je taje nimitta; pAme nahi siddhatvane, rahe bhrAMtimAM sthita. 136 artha :-- sadguruAjJA Adi te AtmasAghananAM nimitta kAraNa che, ane AtmAnAM jJAna darzanAdi upAdAna kAraNa che, ema zAstramAM kahyuM che; tethI upAdAnanuM nAma laI je koI te nimittane tajaze te siddhapaNAne nahIM pAme, ane bhrAMtimAM vartyA karaze, kema ke sAcA nimittanA niSedhArthe te upAdAnanI vyAkhyA zAstramAM kahI nathI, paNa upAdAna ajAgrata rAkhavAthI tAruM sAcAM nimitta maLyA chatAM kAma nahIM thAya, mATe sAcAM nimitta maLye, te nimittane avalaMbIne upAdAna sanmukha karavuM, ane puruSArtharahita na thavuM; evo zAsrakAre kahelI te vyAkhyAno paramArtha che. (136) bhAvArtha :-- upAdAna=AtmA te to huM pote ja chuM. vaLI huM asaMga chuM. mAre gurunI kaMI jarUra nathI. potAnI meLe AtmA prApta karI zakIza ema mAne. vaLI kevaLajJAna paNa AtmAmAM che temAMthI badhuM pragaTa thaze, ema mAnIne sadgurunuM avalaMbana choDI de, AjJAe varte nahIM to tene AtmAnuM bhAna thAya nahIM. samakita na thAya tethI bhrAMti eTale mithyAtvamAM ja varte. pustako vAMcIne AtmA AtmA kare paNa sadguru-AjJA maLI na hoya tethI bhAva to saMsAramAM ja koI ne koI rIte khaLI rahe, AtmAmAM ruci na thAya. tevA loko pAchA bIjAne upadeza Ape ke nimitta nimitta zuM karo cho ? bahu varasa bhakti karI, have potAnI meLe maMDI paDo ! ema kahIne jJAnInuM avalaMbana choDAve. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 237 nizcayanayanI vAto karavAthI AtmA pamAya ema mAne. paraMtu jema bIja vagara jhADa Uge nahIM tema sadguruAjJA ArAdhyA vagara AtmAnuM svarUpa pragaTa na thAya. mATImAMthI ghaDo thA thAema kahevAthI ghaDo na thAya paraMtu kuMbhAra badhI sAmagrI meLavIne banAve to ghaDo thAya. tema upAdAna eTale AtmA AtmA kahetAM zIkhyo paNa nimitta joDyAM nahIM, siddhAMtika jJAna thavA prathama upadezabodhanI jarUra che te lIdho nahIM; ema nimittane choDI de to mokSanA adhikArI na thavAya, siddhatvane na pAme ane samyaktva paNa na thAya tethI bhrAMtimAM ja pote vartato hoya evA jIvane potAne hAni thAya ane teno saMga kare tene paNa nukasAna thAya. matArthI lakSaNamAM kahyuM che tema - jJAnadazA pAme nahIM, sAghanadazA na kAMI; pAme teno saMga je, te bUDe bhavamAMhI. 30 AtmasiddhimAM ThekANe ThekANe bhUla thavAnAM sthAno batAvI cetAvyA che. potAne jJAnI manAve pachI koIne pUchatAM paNa zarama Ave. tethI bhUla nIkaLe ja nahIM. Ama UMghe raste caDI gayA pachI sIdhe raste AvavuM bahu vikaTa che. (136) mukhathI jJAna kathe ane, aMtar chUTyo na moha; te pAmara prANI kare, mAtra zArnono droha. 137 artha : mukhathI nizcayamukhya vacano kahe che, paNa aMtarathI potAne ja moha chUTyo nathI, evA pAmara prANI mAtra jJAnI kahevarAvavAnI kAmanAe sAcA jJAnI puruSano droha kare che. (137) Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha bhAvArtha :-- moDhe AtmAnI vAto bole, cokhkhuM sonuM hoya tene kATa lAge ? ema bole. paraMtu aMdarathI kaSAyane jItyA nathI. manamAM to mohanI ja vAto ramatI hoya. saMsAranI mIThAza gaI na hoya te aMdara melo che, mohayukta varte che. bahAra to moTo jJAnI chuM, ema manAve ane aMta2mAM mAyA ane pApayukta hoya tene pAmara kahyo. tene jJAnI pratye droha hoya. potAne jJAnanI vAto moDhe bolavI ghaNI game, te jJAnInI samIpamAM chUTathI na bolI zake tethI vicAre ke jJAnI na Ave to sAruM. jJAnI bole te paNa tene sAMbhaLavuM na game, potAne ja bolatAM AvaDe che te badhAM sAMbhaLe ema icche. koI jJAnI hoya to vicAre ke A che tyAM sudhI mAro bhAva koI nathI pUchatuM mATe e jAya ke marI jAya to sAruM ! jemake kulavALaka munie guru pratye vicAryuM hatuM ane paththara gabaDAvyo hato. tema jJAnI pratye droha thAya eTale temanI IrSA Ave, temanuM bhUMDuM icche ke niMdA kare. jJAnIne to tenA pratye dayA ja hoya. bhagavAna mahAvIrane saMgamane upasarga karato joIne AMkhamAM AMsu AvyAM ke jene nimitte tarAya tene nimitte A jIva karma bAMdhe che ! ema jJAnIne sarva jIva pratye karuNA hoya che. TUMkAmAM jene jJAnanI vAto mAtra moDhe bolavI game che ane te pramANe AcaraNa karato nathI, potAnA ahaMbhAva mamatvabhAvarUpa mohane poSe che ane nimittane choDI devAno upadeza kare che, te jIva vyavahArano lopa kare che. (137) 238 dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga, vairAgya; hoya mumukSu ghaTa viSe, eha sadAya sujAgya. 138 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 AtmasiddhizAstra artha - dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, tyAga ane vairAgya e guNo mumukSunA ghaTamAM sadAya sujAgya eTale jAgratA hoya, arthAt e guNo vinA mumukSupaNuM paNa na hoya. (138). bhAvArtha - aMtaramAM mohane rAkhIne moDhe jJAnanI vAto kare te mumukSu nathI ema kahyuM, tyAre kharekharo mumukSu kevo hoya ? te have kahe che. jene AtmAnI jhAMkhI thaI ane mokSe javAnI bhAvanA jAgI hoya tenAmAM nIcenA guNo avazya vikAsa pAme- 1. dayA-AtmA chuM ema jANyuM pachI AtmAne kema bacAvavo teno vicAra hoya. anaMtakALathI janmamaraNa karI AtmAne duHkha dIdhuM che. have tenI dayA khAya ke janmamaraNa kema TaLe? anya jIvone paNa janmamaraNa TaLe emAM ja temanuM hita che ema samaje. potAne je chUTavAnAM sAdhano satsaMga vagere hitakara lAgyAM che te bIjAne paNa ruce evI bhAvanA rahe. zama, saMvega, nirveda ane AsthA e cAremAM anukaMpA rahelI che. kroghAdi zamAve te AtmAnI anukaMpA arthe hoya che. mokSanI bhAvanA thAya tyAM AtmAnI anukaMpA che, saMsAranAM duHkhathI trAsa lAge ane tethI pAcho vaLe temAM AtmAnI anukaMpA kAraNa che, AsthA eTale satparuSanA vacanamAM tallInatA paNa AtmAnI anukaMpApUrvaka thAya che. tethI AtmAnI dayA vicAre tyAM zama, saMvega, nirveda ane AsthA Ave. anya jIvonI rakSA karavI te paNa potAnI ja dayAthI thAya che. bIjA jIvone duHkha de teTaluM potAne bhogavavuM paDaze e jANe Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 nityaniyamAdi pATha to dayA rAkhe. anya jIvonI jeTalI rakSA kare teTalI potAnA AtmAnI rakSA thAya che tmivat sarvabhUteSu yaH pazyati sa paMDita: I potAne duHkha thAya tema bIjAne paNa thAya che e jANe, potAnA samAna sarva jIvone jue enuM ja nAma "joIne cAlavuM." sarvAtmamAM samadraSTi dyo, A vacanane hRdaye lakho." hiMsA paramo dharma | hA gharma mUka hai cha kAya jIvanI rakSA karavI. e sarva potAnA AtmAne ja duHkhamAMthI bacAvanAra che. potAno AtmA saMsAramAM na baMdhAya e hetue bhogavilAsa mATe jIvone na haNe, yatnA rAkhe. saMsAra pratye vairAgya hoya to kaMIka dayAnuM svarUpa samajAya. "tamArAM kahelAM dayA, zAMti, kSamA ane pavitratA meM oLakhyAM nahIM." bhagavAne je dayA kahI che te potAnA AtmAnI dayA haju oLakhI nathI. paribhramaNanAM duHkhono khyAla nathI Avato. anaMtakALathI trividha tApe AtmA duHkhI thaI rahyo che te vicAre to dayA Ave ke mane potAne meM ATalo duHkhI karyo ! 2. zAMti-AtmAnI dayA AvI, saMsArathI pAcho vaLyo to jJAnInI AjJAe vartAya teTalI zAMti vedAya. saMsAramAM trividha tApa che. te jeTalA zakAya teTalI zAMti thAya. moTo upAya satparuSano bogha che enA jevI zAMti bIje na maLe. zAMtine sarva gharmano AghAra kahyo che. zAMti eTale badhA vibhAva pariNAmathI thAkavuM-nivRtta thavuM-te. "jema bhUtamAtrane Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAsra 241 pRthvI AdhArabhUta che...tema sarva prakAranAM kalyANano AdhAra, pRthvInI peThe 'zAMti'ne jJAnIpuruSoe kahyo che.'" (486) badhA zAstrano sAra vibhAvathI mukAvuM ane svabhAvamAM rahevuM. enuM nAma zAMti che. yadA mohAtprajAyete rAgadveSau tapasvinaH / tadaiva bhAvayetsvasthamAtmAnaM zAmyataH kSaNAt ||36|| (samAdhizatA) mohanIyanA udayathI rAgadveSa thAya te ja vakhate jo AtmAno vicAra kare to tarata AtmazAMti thAya. rAgadveSathI AtmAne anAdi kALathI du:khI karyo che tethI have to AtmAmAM rahuM evI samajaNa hoya to AtmAmAM rahe. samajyA te zamAyA. kaSAyamAMthI khasIne svabhAvamAM AvavuM te zAMti che, AtmAnI dayA AvI to te zAMtino rasto le. satpuruSanAM vacanothI cittane zAMta kare. satpuruSanAM vacano kalpadrumanI chAyA jevAM che. athavA satpuruSe batAvelAM sAdhana dvArA cittane zAMta kare. satpuruSanAM vacanomAM citta joDe to vikSepa, khaLabhaLATa maTatAM maTatAM mana sthira thaI jAya te zAMti che. 3. samatA--dayA AvI tyAM AtmAnI dAjha AvI tethI pachI zAMtino mArga le. ane zAMti Ave eTale samatAbhAva thAya. zAMti vadhe tema tema samatA Ave. dUdhano Ubharo besI jAya te rUpa zAMti che ane pachI dUdha ThaMDuM paDe te rUpa samatA che. svarUpamAM TharI rahevuM te samatA che. samatA e AtmAno sahaja svabhAva che. 16 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 nityaniyamAdi pATha 4. kSamA-samatA ghAraNa kare chatAM nimitta maLatAM AtmAmAM khaLabhaLATa thAya. kroghAdi udaya Ave tene kSamA dvArA zamAve. karmanA udayamAM kSamA rAkhe. kAraNa hoya topaNa krogha na kare. koI kaMI kahe to sAmo tapI na jAya. sukha to zAMti ne kSamAmAM che e barAbara jANyuM hoya to pachI hAthe karIne baLatAmAM koNa paDe? smaraNa vageremAM sukha vedAya che to temAM ja rahevuM. bIjAne khoTuM lAge evA vicAro zuM kAma karavA? ke evuM zuM kAma bolavuM? kSamA samatApUrvaka jJAnInA vacanamAM citta rAkhe ke smaraNamAM rahe te uttama che. krogha karavo e potAne ja ahitakArI che. ema samaje to kSamA Ave. jJAnI puruSanuM kahevuM che ke krogha thavAno prasaMga hoya te vakhate jo gama khAI jAya to cha mahinAnA upavAsa jeTaluM phaLa thAya. upavAsanuM phaLa to bhAva pramANe sAruM ke khoTuM game tema Ave paNa A samatA ke kSamA to TheTha AtmAmAM laI jaI pariNAme mokSa pamADanArI che. bIjo karmathI gherAIne paravaza bole che to mAre evuM zA mATe bolavuM? avicArane laIne ja krogha thAya che. jo vicAre to lAge ke sa6 vastu AtmA che tene mAre sAcavavo che. AvezamAM AvyA vagara sAcI vAta hoya te kahe te krogha na kahevAya. satyathI kSamA sacavAya che. mane Ama lAge che mATe kahyuM chuM pachI tamAre mAnavuM hoya tema mAno, ema sAcI vAta jaNAve, krogha vagara zAMtithI bole to takarAra samAI jAya. paraMtu ApaNAmAM kroghanA saMskAra paDelA che te koI sAmuM kroghathI bole tyAre jAgrata thaI jAya che. tyAre bane to mauna rahevuM ane aMdara Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 243 potAne krodha Avyo hoya teno pachI pazcAttApa karavo, aDhAra pApasthAnaka roja vicAravA tethI kahyuM che. roja pA ardho kalAka AkhA divasamAM je khoTA bhAva thayA hoya te yAda kare ane pharI na thAya ema vicAre. ema kaSAya ghaTADavAno abhyAsa roja kare to mana para kAbU Ave. manane nokaranI jema TokavuM thAya to bIjI vAra kALajI rAkhe che. jema nokarane zeThanI bIka hoya tema manane paNa bIka rahe che ke pAcho pazcAttApa karavo paDaze tethI krodhAdithI pAchuM haThe che. darekamAM AtmA jue to kSamA rahe. ghI, dUdha dajhADe chatAM tene DhoLI nathI mUkatA tema krodhathI koI kaMI kahetuM hoya paNa te AtmA che ema jue to khamI khUMde. 5. satya--sAcAmAM sAcI vastu AtmA che. huM AtmA chuM e lakSa vagara bolyuM na bolyuM badhuM jUThuM. mithyAtvInuM badhuM asatya. vyavahArathI satya kahevAya paraMtu paramArtha satya che te to AtmAnA upayoga sahita bole te. vyavahAra satya pALe te paNa AtmAne sukhanuM kAraNa che. asatya bolavAmAM ghaNA vikalpo karavA paDe ane AtmA azAMta thAya. dehadRSTino tyAga kare ane AtmadRSTi thAya tyAre ja paramArtha satya samajAya che, bolAya che. "" 6. tyAga, 7. vairAgya--AtmAne oLakhavA bIjI khoTI vastu pratyethI vairAgya Avavo joIe. tyAga thavo joIe. "AtmapariNAmathI jeTalo anya padArthano tAdAtmya adhyAsa nivartavo tene zrI jina tyAga kahe che.'' evo tyAga na Ave tyAM sudhI niraMtara udAsInatAno krama sevavo. jyAM sudhI AtmadRSTi Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 - nityaniyamAdi pATha nathI tyAM sudhI niraMtara baMgha thAya che tethI udAsInatA Ave ke huM niraMtara baMghAyA karuM chuM. A baMgha kyAre aTakaze? satparuSanI AjJA maLI pachI badhethI mana pAchuM haThe. tyAga na thAya tyAM vairAgya rahe. temAM satya para draSTi rAkhavAnI jarUra che. satyane arthe tyAga vairAgya karavA yogya che. upara kahyA te sAta bhAvo jIvane jAgrata rAkhanArA che. prathama AtmAnI dayA vicAre, anaMta kALathI saMsArasAgaramAM DUbakAM khAya che, duHkhI che ema lAge, duHkha javAnA upAya kare to zAMti maLe. jyAre bhUmikA zAMta thaI jAya tyAre samatA kahevAya. svarUpano nirNaya thaI gayo to samatA, samabhAva thAya ke moDuM vaheluM e ja karavAnuM che. svabhAvamAM na rahevA denArA kroghAdi bhAvo para pachI jAso rAkhe. kSamA-khamI khUMdavuM. samakitI jIva kaSAyane TALavAno puruSArtha kare che. kaSAya dUra karavAnuM sAghana zuM? satya -potAnA svarUpanuM avalaMbana. temAM vigha karanAra paravastuno jema bane tema tyAga kare, tyAga na thaI zake tyAM vairAgya rAkhe. potAnuM svarUpa oLakhyuM pachI jAgRta rahI saMbhALa rAkhe. A sAta guNa mumukSamAM hovA joIe. to ja te jAgRta kahevAya. nahIM to UMghato kahevAya. A guNo jatA na rahe te mATe mohathI mujhAya. mohanAM kAraNo choDI sakAraNamAM joDAya. saMsAranI kriyA khAvuM pIvuM vageremAM tanmaya na thAya. kyAre chUTuM ema thAya. "muni to AtmavicAre karI jAgRta rahe." tevI rIte mumukSu jAgRta rahevA A bhAvone seve che. (138) tyAM A sakato kahe Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 AtmasiddhizAstra mohabhAva kSaya hoya jyAM, athavA hoya prazAMta; te kahIe zAnI dazA, bAkI kahIe bhrAMta. 139 artha - mohabhAvano jyAM kSaya thayo hoya, athavA jyAM mohadazA bahu kSINa thaI hoya, tyAM jJAnInI dazA kahIe, ane bAkI to jeNe potAmAM jJAna mAnI lIdhuM che, tene bhrAMti kahIe. (139) bhAvArtha - mohabhAva be prakAre : darzanamoha ne cAritramoha. te jeno upazama ke kSaya thayo hoya te jJAnI kahevAya. "baMghavRttione upazamAvavAno tathA nivartAvavAno jIvane abhyAsa, saMtata abhyAsa kartavya che." (pa10) mohabhAva che te ja baMghavRttio che. mohanIya karmanA udayathI thatA AtmAnA bhAvo che te baMgha karanArA che. bhrAMti paNa be prakAre che darzanamohane laIne ane cAritramohane laIne. AtmAnuM ajJAna che te darzanamohathI thatI bhrAMti che ane rAgadveSathI manamAM vikSepa thAya che te cAritramohathI thatI bhrAMti che. vikSita mana che tyAM AtmAnI bhrAMti che. AtmAmAM draSTi rahe to bhrAMti TaLe. darzanamoha ane cAritramohanA upazama ke kSayathI AtmAmAM upayoga sthira thAya che e ja jJAnInI dazA che. AtmAno upayoga nathI tyAM brAMta dazA che. (139) sakaLa jagata te eThavatu, athavA svapra samAna; te kahIe jJAnI dazA, bAkI lAcAjJAna. 140 artha :- samasta jagata jeNe eTha jevuM jANyuM che, athavA Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 nityaniyamAdi pATha svapra jevuM jagata jene jJAnamAM varte che te jJAnInI dazA che, bAkI mAtra vAcajJAna eTale kahevA mAtra jJAna che. (140) bhAvArtha - have abhrAMta dazAmAM kevuM lAge te kahe che. eTha paDI hoya te khAvAnuM mana thAya? zarIra to eTha karatAMya kharAba che. eka to bhikhArI paNa khAya che. paraMtu zarIranAM hADakAM cAmaDAM lohI vagere to atyaMta azuci che. temAM mohathI, Asakti thAya che. ratto baMdhadi kammaM muMcadi jIvo virAgasaMpaNNo / eso jiNovadeso tahmA kammesu mA rajja // 150 // (samayasara) rAgathI jIva baMghAya, vairAgyathI mukAya, mATe karmanA phaLamAM rAgadveSa na karavo. rAga karavA yogya to siddha dazA che. athavA satparuSa para rAga karavo kahyo che. jagata eThavat lAgaze tyAre saMsArathI trAsa chUTaze. eThavADAmAM game tevuM jamavAnuM maLe to na game. tema kevI jagyAmAM jIvane rahevuM paDyuM che te vicAre to saMsAramAM rahevuM na game. paraMtu deha te huM ema thaI gayuM che tethI aruci thatI nathI. jJAnIe AtmAne bhinna jAmyo che tethI tene jagata eThavADa jevuM lAge che. vaLI temane jagatanA banAvo svapramAM banatA hoya tevA lAge che. game tevuM sAruM svapna AvyuM hoya paNa Akhare to svapra ne? tenuM mahattva nathI. ghaDImAM nAza thayuM, tevuM jagatamAM badhuM nAza thatuM lAge tyAre kharuM jJAna kahevAya. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 247 jema svaprAnI vAtamAM khoTI na thAya tema A jagatamAM kyAMya khoTI thavA jevuM nathI. badhe lUMTAvAnuM che tethI AtmArthAe kyAMya tanmaya na thavuM. manuSyabhava maLyo che. sadguruthI kRpA che paNa te yoga kSaNe kSaNe lUMTAI rahyo che, eka divasa badhuM lUMTAI jaze. svapra jevuM kyAre lAge ke bIjI sAcI vastu samajAI hoya to. koI game te kahe, vedanI Ave topaNa jJAnIne ciMtA na thAya. te vicAre ke badhuM nAza thaze. dehane eka divasa bALI mUkavAno che. tethI jJAnIne saMsArI kAryomAMthI citta UThI jAya. AtmAnuM hita vicAre ke pharI janmavuM nathI to zuM karavuM ? jagatanA bhAvo eTha jevA ke jhera jevA lAge. game te thayuM hoya te bhUlI javuM. svaprAmAM koI kaMI bolyuM hoya tenI sAthe pachI laDavA nathI jatA. svapra khoTuM jANyuM che tethI tene bhUlI jAya che, tema jagata svapra jevuM che tenuM vismaraNa karavuM. manamAMthI saMsAranA vicAro khase to AtmAnA vicArane avakAza maLe. "tyAga virAga na cittamAM thAya na tene jJAna.'' AtmajJAna thayuM hoya to pachI badhuM eThuM jevuM ke svapra jevuM lAge. prazna :- UMghamAM svapra kema Ave che ? u - svamAM Ave che te ahaMbhAva mamatvabhAva gADha karI mUkyo che tene laIne che. UMghamAM karmane AdhIna paravaza che. paraMtu jAgrata avasthAmAM bhAva sudhAre to karmanuM jora narama paDe ane anAdinA saMskAro moLA paDe. jAgratamAM jema jema upayoganuM zuddhapaNuM thAya, tema tema svapradazAnuM parikSINapaNuM saMbhave" (622) "upayoga zuddha karavA A jagatanA saMkalpavikalpane bhUlI jajo. '' (37) 66 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 nityaniyamAdi pATha jagatamAM sArI vastu AtmA, te samajI lIgho, bAkI badho eThavADo. jagata AkhuM svaprAmAM vartatuM lAge. AtmAne hitakArI kazuM nathI. Ama hoya to ThIka, Ama na hoya to ThIka; evu na thAya. svapna sAruM ke khoTuM kaMI kAmanuM nathI tema rAjA, iMdra ke devalokanAM sukha sAhyabI badhuM javAnuM, jUThuM; AvI samaja hoya te jJAnI. bIjA kahevAnA jJAnI hoya te kaMI tAre nahIM. (140) sthAnaka pAMca vicArane, chaThuM varte che; pAme sthAnaka pAMcamuM, emAM nahi saMdeha. 141 artha :- pAMce sthAnakane vicArIne je chaThuM sthAnake varte, eTale te mokSanA je upAya kahyA che temAM pravarte te pAMcamuM sthAnaka eTale mokSapada, tene pAme. (141). bhAvArtha - have AtmasiddhizAstra bhaNIne zuM karavuM? te A gAthAmAM kahe che ke prathamanAM pAMca sthAnaka vicArIne samajI levAM, tenI draDha zraddhA karavI ane chaThThuM sthAnake mokSanA upAya batAvyA che te mujaba vartavuM to avazya mokSa maLe. prathamanAM pAMca pada vicArIne zraddhA dRDha karavI ane mokSanA upAyamAM maMDI paDavuM. ATaluM kare to mokSa thAya ja. emAM kaMI saMdeha nathI. ghaNA jIvo aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna pAmI mokSe gayA che. sAco upAya che temAM pravarte to TheTha mokSe laI jAya. paraMtu teTaluM baLa na kare to vacce bhava karavA paDe. satparuSArtha kare to mokSa avazya thAya. (141) deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, ho vaMdana agaNita. 142 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 249 artha - pUrvaprArabdhayogathI jene deha varte che, paNa te dehathI atIta eTale dehAdinI kalpanArahita, AtmAmaya jenI dazA varta che, te jJAnI puruSanA caraNakamaLamAM agaNita vAra vaMdana ho ! (142) bhAvArtha :- ahIM skurAyamAna thayelI jIvanI aciMtya anaMta sahaja zuddha svAbhAvika zaktinuM aMtaralakSe mauna yazogAna karI, tenI siddhi arthe, satasvarUpa sukhAbhilASI mumukSu jIva, vartamAna dehe jIvanmukta dazA-chAza upara tarI AvelA mAkhaNanA piMDa samAna-nALiyeramAM kAcalIthI chUTA paDI gayela koparAnA goLA samAna sahajasvarUpa etva anubhavatA evA adUbhuta zivakoTinA zivasukhane varelA sahajAtmasvarUpa jinendra prabhune ati vinamrabhAve namaskAra kare che. te sahajasvarUpa jinendra paramAtmA uparokta saMkSepamAM kahelAM sthAnakane sagapaNe ati vistRtapaNe samyaka nirdhArI, avagAhI, ArAghI, jIvakoTinA zarIrAdi mithyA parabhAvane choDI, zuddhasvarUpa ekatvano anubhava karI uttarottara jitendriya, jitamohI, kSINamohI thaI sadA sarvathA svarUpa pratiSThita thaI, anaMta, atIndriya Atmika AnaMdamAM niraMtara magna thaI rahyA che. jema kuMbhAranA cAkane pUrve maLelI gati kArya pUruM thayela hovAthI mAtra sarvathA virAma pAmavA arthe ja thaI rahelI che tema bAhyAkAra dehanuM pravartana jemanuM thaI rahyuM che. paraMtu aMtara AkAre to Apa sadA AparUpe ja rahe che, te anupama dehAtIta saccidAnaMdamaya sahajAtmasvarUpa (dazA) Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 nityaniyamAdi pATha dehagamya nathI, indriyagamya nathI, manoramya nathI, buddhigamya nathI, draSTAMtagrAhya paNa nathI; mAtra mahAbhAgya ati virala evA koI zuddha samaSTivaMtanA vacanAtIta pratyakSa anubhava aMzamAM Ave che. evA e adbhuta paramayogIndra paramajJAnI paramapuruSanA sajIvana pratyakSa jogane ane tenA sajIvana saboghane dhanya ho ! ghanya ho ! tene ja punaH punaH vaMdana ho ! arthAt durlabha durlabha evA e dvighA yogamAM huM ane mArArUpa sarva samarpaNa ho! anaMta sukhasvarUpanA icchaka sAcA mumukSune, A dazA teno aMtima Adarza hovAthI, te sarvotkRSTa yathArtha AtmadazAne pAmela evA jIvanmukta, AtmArAma pariNAmI, eka mAtra vitarAga jJAnI puruSa ja mokSArthe vaMdana yogya che, vizvasanIya che, kIrtana yogya che, namana yogya che, anusaraNa yogya che tethI te puSTa nimittane vaMdana kare che arthAt pramANabhUtaAdhArabhUta-avalaMbana yogya evA e sadguruno Azraya laI, teno nizcaya mAnya kare che, mana vacana kAya yogonA ekIkaraNe tene anusare che; te yogone tenA boghamAM, tenI AjJAmAM pravartAve che, tenA viyogamAM AjJAsvarUpa tenA sadgoghane ArAdhe che; ane tevA pratyakSa joganI aMtaramAM premapUrvaka bhAvanA rAkhI bhAvavaMdana kare che, jethI jIva potAnA nizcaya sukhasvarUpane uttarottara nirmaLa karI pragaTa kare che-svayaM skurAyamAna thaI Ave che, pragaTa karI bIjAMkura vRkSa nyAye sadA sarvathA svasvarUpe pratiSThita thAya che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmasiddhizAstra 251 agaNita evA parabhAvathI virAma pAmavArUpa AtmasaMyamamAM viryanI phuraNA arthe emane agaNita vaMdana ho ! arthAtu emanA pasAye tathArUpa yogathI suratA svarUpa upayoganI jAgRti ho ! mane jAgRti ho ! iti mumukSu jIvanI pUrNa maMgala prArthanA ! OM zAMtiH zAMtiH zAMtiH zrI sazurucaraNArpaNamastu S i[ Li ? Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 14 jinendra paMcakalyANaka (svargIya kavivara rUpacaMdrajI pAMDe kRta) maMgalagIta yA paMcamaMgala pavivi paMca paramaguru guru jinazAsano, sakalasiddhidAtAra, su vighana vinAsano, sArada aru guru gautama, sumati prakAsano, maMgalakara cau saMghahi, pApa paNAsano. pApa hi paNAsana guNahi garuvA, doSa aSTAdaza rahiu, pari dhyAna karama vinAsi kevalajJAna avicala jina lahiu: prabhu paMca kalyANaka virAjita sakala suranara dhyAvahIM; trailokanAtha" sudeva jinavara, jagata maMgala gAvahIM. 1 jina zAsanane viSe guru, sarvotkRSTa, prasiddha, parama pUjya evA arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu bhagavaMta e pAMca parama guru ke je samasta vijJone nAza karanArA ane samasta siddhione ApanArA che, temane namaskAra karuM chuM. bhagavAnanI vANIrUpa zAradA-sarasvatI ane zrImAn gautama gaNadhara ke je sajJAnano prakAza karanAra, sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikArUpa caturvidha saMghane kalyANa karanAra tathA pApane nAza karanAra che temane paNa namaskAra karuM chuM. 1. praNamAmi=namaskAra karuM chuM. 2. mahAna-mATA 3. rahita Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 jinendra paMcakalyANaka je jinendra bhagavAne pApano nAza karyo che, AtmAnA anaMta jJAna darzana Adi guNonI pragaTatAthI je guru eTale sarvotkRSTa che, (A paMcakalyANakanI ra1mI gAthAmAM jaNAvyA che te) aDhAra doSathI rahita che, dhyAnanI ekAgratAnA baLe karI jeNe (jJAnane DhAMkanAra) jJAnAvaraNIya, (darzana guNane DhAMkanAra) darzanAvaraNIya, (AtmAnA samyakatva ane cAritrane viparIta karanAra) mohanIya, ane (vAMchita kAryamAM vigha pahoMcADanAra) aMtarAya e cAra ghAtiyAM karmano nAza karI jeNe avicaLa kevalajJAna prApta karyuM che, te prabhu garbha kalyANaka, janma kalyANaka, dIkSA (tapa) kalyANaka, kevaLajJAna kalyANaka ane nirvANa lyANaka e pAMca lyANakothI A saMsAramAM sarvottama zobhAyukta virAje che, te prabhunuM sarva devo ane manuSyo dhyAna kare che te traNa lokanA nAtha sadeva jinendra bhagavAnanAM yazogAna vailokyanA svAmI surendra asurendra ane cakravartI Adi narendra jagatabharamAM pragaTa kare che. 1. garbhakalyANaka - e jAke garama kalyANaka, ghanapati AIyo, avadhigyAna-paravAna, su indra paThAIyo; raci nava bAraha jojana, unayari suhAvanI, *kanakarayaNamaNimaMDita, maMdira ati banI. ati banI pIripagAra parikhA suvana upavana sohae, nara nAri suMdara caturabhekha su, dekha janamana mohae; 1. kubera. 2. avadhijJAnathI jANIne 3. nagarI. 4. raNa= ratna, 5. nagaranA moTA daravAjA 6. koTa 7. khAI Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 nityaniyamAdi pATha taheM janaka gRha chaha mAsa prathamahi, ratanadhArA barasiyo, puni cikavAsini jananisevA, karahisabavidhi harasiyo.2 bhagavAnanA garbhamAM AvavA pahelA (cha mAsa agAuthI) avadhijJAnathI jANIne iMdra ghanada-kuberane mokalyo. ghanapatie AvIne suvarNa, ratna ane maNiothI vibhUSita aneka mahela maMdirothI zobhAyamAna bAra yojana lAMbI, nava yojana pahoLI, atyaMta suMdara nagarInI racanA karI, ke je nagarI daravAjA, koTa, khAI, bAgabagIcA AdithI suzobhita banI. e nagarImAM vasanArA suMdara catura naranArIonA veSane dekhIne manuSyonAM mana mohita thatAM hatAM. te nagarImAM tIrthaMkaranA pitAnA mahela para garbhamAM bhagavAnanA AvatAM pahelAM cha mAsathI (paMdara mAsa sudhI) ratnonI varSA kubera karato rahyo. bhagavAna garbhamAM AvyA tyArathI rucika parvata para rahenArI devIoe sarva prakAre harSita thaIne jinamAtAnI sevA karI. 'surakuMjarasama kuMjara ghavala dhuraMgharo, kesari "kesara zobhita nakhazikha suMdaro; kamalA kalasa-havana, duI dAma suhAvanI, ravi sasimaMDala maghura, mInajuga pAvanI. pAvanI kanakaghaTa jugamapUrana, kamalakalita sarovaro, kallolamAlAkulita sAgara, siMhapITha manoharo; ramaNika amaravimAna phaNipati bhavana bhuvi chavi chAjae; ruci ratanarAsi dipaMta dahana su, tejapuMja virAjae. 3 1.rucika parvata para rahenArI devae ra.airAvata hAthI jevo hAthI 3 sapheda 4baLada pa.kezavALIthI zobhita siMha 6.be mALA 7.be mAchalI 8.kamalo sahita 9.laherothI UchaLato 10 siMhAsana 11.pAThAMtara "ravi.' Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinendra paMcakalyANaka jina bhagavAnanI mAtAne A soLa svapra AvyAM - 1. airAvata hAthI jevo hAthI, 2. zveta baLada, 3. kezavALIthI zobhita, nakhathI zikha (zIrSa) paryaMta sarvAMga suMdara siMha, 4. kalazothI snAna karatI lakSmIdevI, 5. puSpanI be suMdara mALA, 6. suMdara sUryamaMDaLa, 7. manohara caMdramaMDaLa, 8. be pavitra mAchalI, 9. pavitra jalathI bharelA be suvarNa kalaza, 10. kamalothI zobhita sarovara, 11. taraMgonA samUhathI UchaLato samudra, 12. manohara siMhAsana, 13. suMdara devavimAna, 14. UgatA sUrya samAna jamInamAMthI nIkaLatuM dharaNendranuM bhavana (mahela), 15. suMdara ratnonI rAzi (Dhagalo), 16. prakAzamaya baLatI agnizikhA. 255 ye sakhi soraha supane, sUtI sayanahIM, dekhe mAya manohara, pacchima rayanahIM; UThi prabhAta piya pUchiyo, avadhi prakAsiyo, tribhuvanapati suta hosI, phala tihu~ bhAsiyo. bhAsiyo phala tihi ciMti daMpati, parama AnaMdita bhaye, chaha mAsara nava mAsa puni tahu~ rayana dina sukhasauM gaye; garbhAvatAra mahaMta mahimA, sunata saba sukha pAvahIM; bhaNi 'rUpacaMda' sudeva jinavara, jagata maMgala gAvahIM. 4 A prakAre bhagavAnanI mAtAe rAtrinA pAchalA pahoramAM upara lakhelAM suMdara soLa svapra joyAM ane prabhAta samaye patinI pAse jaIne te svapranuM phaLa pUchyuM. patie avadhijJAnathI jANIne sarva svaprano judo judo artha samajAvIne sarvano sArAMza kahyo ke, "tamAre traNa lokanA svAmI tIrthaMkara putra thaze.'' Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 nityaniyamAdi pATha A pramANe svapronuM phaLa sAMbhaLIne tathA vicArIne bhagavAnanAM mAtApitA banne parama AnaMdita thayAM tathA garbhamAM AvavA pahelAMnA cha mAsanI mAphaka (ratnavarSAdi utsavothI) nava mahinA paNa rAtri divasa ghaNA AnaMdathI vyatIta thaI gayA. A garbhakalyANaka mahotsavano mahAna mahimA sAMbhaLIne sau koI sukha pAme che. rUpacaMdra kavi kahe che ke AkhuM jagata sadeva evA jinezvara bhagavAnanA garbhakalyANakanAM gAna kare che. 2 janmakalyANaka - mati-suta'-avadhivirAjita jina jaba janamiyo tihU~ loka bhayo chobhita, suragana bharamiyo; kalpavAsIghara ghaMTa, raianAhada bajjiyA, jotisi-ghara harinAda, sahaja galagayiA. gajjiyA sahaja hi saMkha bhAvana-bhuvanaTM sabada suhAvane, viMtaranilaya paTu paTaha banjahiM, kahata mahimA karyoM bane; kaMpita surAsana avadhibala jina-janama nihathai jAniyo, dhanarAja taba gajarAja mAyAmayI niramayo Aniyo. 5 mati, zruta ane avaghi e traNa jJAna sahita bhagavAnano jyAre janma thayo tyAre traNe lokamAM AnaMda kolAhala thavA lAgyo; kalpavAsI (Urdhva vimAnomAM rahenArA) devonA ghara para to ApoApa ghaMTa vAgavA lAgyA; sUrya, caMdra, Adi jyotiSI devonA ghara para ApoApa siMhanAda thavA lAgyA, bhavanavAsI 1. zrutajJAna, 2. anAhata-vagADyA vagara ApoApa, 3. siMhanAda. 4. bhavanavAsI devonA ghara 52, 5. kubera, 6. banAvIne Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinendra paMcakalyANaka 2pa7 devonA ghara para zaMkha vAgavA lAgyA, vyaMtara devonA ghara para sArAM Dhola vAgavA mAMDyAM. sarva devonAM Asana kaMpavA lAgyAM. deva samUha Azcaryacakita thayo. A zuM mahimA banyo ? ema paraspara kahevA lAgyA, athavA tIrthakaranA janma prasaMge thato mahimA kevI rIte varNavI zakuM ? thoDIvAramAM avadhijJAnathI sarvee jANyuM ke jina bhagavAnano janma thayo che. eTale ghanapati kubera iMdranI AjJAthI mAyAmayI airAvata hAthI banAvIne lAvyo. jojana lAkha gayaMda, vadana-sI nirama, vadana vadana vasu daMta, daMta sara saMe; sara sara sau-panavIsa, kamalinI chAjahIM, kamalinI kamalinI kamala pacIsa virAjahIM. rAjahi kamalinI kamala "Thotara-sau manohara dala bane, dala-dahiM apachara naTaI navarasa,hAvabhAva suhAvane; maNi kanakakiMkaNI vara vicitra, su amara maMDapa sohae, gara ghaMTa caeNvara ghujA patAkA, dekhi tribhuvana mohae. 6 A airAvata hAthIno vistAra eka lAkha yojanAno hato. tene so mukha banAvyAM hatAM. dareka mukhe ATha ATha dAMta, dareka dAMta upara eka eka taLAva, pratyeka taLAvamAM ekaso pacIsa kamalonI velo, dareka vela upara pacIsa pacIsa kamala, dareka kamalamAM ekaso ATha ekaso ATha (dala) pAna hatAM. te dareka pAna upara eka eka apsarA suMdara hAvabhAvo sahita navarasayukta 1. ekaso mukha. 2. banAvyuM. 3. ekaso pacIsa. 4. kamaLanI velo. 5. ekaso ne ATha. 6. pAna pAna upara. 7. zRMgAra, vara, karuNa, hAsya, raudra, bIbhatsa, bhayAnaka, abhuta, zAMta e navarasa. 17 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 nityaniyamAdi pATha nRtya karatI hatI. te hAthI upara eka suMdara devamaMDapa arthAtuM hodo (aMbADI) hato. temAM vivigha prakAranI uttama ratnajaDita suvarNanI ghaMTaDIo laTakatI hatI. te hAthInA gaLAmAM ghaMTa bAMdhyo hato. tathA camara dhvajA patAkA Adi dekhIne traNa loka mohita thatA hatA. tihiM kari hari caDhi Ayau,suraparivAriyo, purahi pradacchana de traya, jina jayakAriyo; gupta jAya jina-jananihiM sukhanidrA racI; mAyAmaI sisu rAkhI tau, jina Anya sacI. Anyo sacI jinarUpa nirakhata, nayana tripati na hUjiye, taba parama haraSita hRdaya harine sahasa locana kInIye; puni kari praNAma ju prathama indra uchaMga ghari prabhu lInau, IsAna Indra su caMdrakavi sira, chatra prabhuke dInau. 7 prathama svarga (sughamaMdivaloka) no iMdra airAvata hAthI upara caDhIne samasta devonA parivAra sahita Avyo, ane teNe jina bhagavAnano jaya jayakAra karatAM karatAM nagarInI traNa pradakSiNA karI. tyAra pachI prathama svarganI iMdrANI cUpacApa prasUtigRhamAM jaIne jinamAtAne sukhanI nidrAmAM suvADIne pAse eka mAyAmayI bALaka rAkhIne bhagavAnane uThAvI lAvI. te samaye iMdra, iMdrANIe lAvelA bhagavAnanuM rUpa nIrakhavA lAgyo. bhagavAnanuM anupama rUpa jotAM iMdranAM nayana tRpta na thayAM tyAre hRdayamAM parama harSita thaIne teNe potAnAM hajAra netra banAvyAM ane bhagavAnanAM rUpAmRtanuM gharAIne pAna karyuM. tyAra pachI teNe praNAma karIne bhagavAnane potAnA khoLAmAM laI lIghA ane 1. hAthI. 2. iMdra. 3. deva parivAra sahita. 4. bhagavAnanI mAtAne. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinendra paMcakalyANaka 259 bIjA devalokanA svAmI IzAna che te prabhunA upara caMdranI kAMti jevuM zveta chatra gharI dIdhuM. sanatakumAra mahendra camara duI tArahIM, sesa zakra jayakAra, sabada uccArahIM; ucchavasahita caturavigha, sura harakhita bhaye, jojana sahasa ninyAnacai, gagana ulaiMghi gaye. laiMghi gaye "suragiri jahAM pAMDuvana vicitra virAjahIM, pAMDuka zilA taheM ardhacaMdrasamAna maNi chavi chAjahIM; jojana pacAsa visAla duguNAyAma vasu UMcI ganI, vara aSTa maMgala kanaka kalasanI, siMhapITha suhAvanI. 8 te samaye trIjA svarganA indra sanakumAra tathA cothA svarganA indra mahendra e be indro prabhunA upara cAmara DhALatA hatA tathA bAkInA indra "jaya jaya" zabda karatA sAthe cAlatA hatA. cAre prakAranA (bhavanavAsI, vyattara, jyotiSI ne kalpavAsI) devomAM (occhava) utsavapUrvaka atyaMta AnaMda prasarI rahyo hato. A sarva devonA samUha AkAzamAM cAlatAM navvANuM hajAra yojana UMce caDhI gayA, ane meru parvata upara jyAM pAMDuka nAme manohara vana che tathA te pAMDukavanamAM ardhacaMdra samAna maNimaya kAMtine ghAraNa karanAra pAMDukazilA che tyAM AvyA. A pAMDukazilA pacAsa yojana pahoLI, so yojana lAMbI ane ATha 1. suragiri=meru parvata. eka lAkha yojana UMco che temAMthI eka hajAra yojanA jamInanI aMdara che ane navANuM hajAra yojana UMco jamInanI bahAra che. tenA upara pAMDuka vana che. A pAMDuka vanamAM pAMDukazilA che, jenA upara bhagavAnano abhiSeka thAya che. 2. be gaNI lAMbI. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 nityaniyamAdi pATha yojana UMcI che, tathA suMdara siMhAsana sonAnA kaLaza ane jhArI, paMkhA, kaLaza, dhvajA, camara, svastika, chatra, darpaNa e ATha maMgala dravyothI zobhAyamAna che. raci maNimaMDapa sobhita maghya siMhAsano, thApyo pUrava mukha tahauM, prabhu kamalAsano; bAjahi tAla mRdaMga veNu vINA ghane, 'duMdubhi pramukha maghura dhuni, aura ju bAjane. ju bAjane bAjahi sacI saba mili, dhavala maMgala gAvahIM, puni karahi nRtya surAMganA saba, deva kautuka dhAvahIM; bhari chIrasAgara jala ju hAhiM, hAtha suragiri sthAvartI saudharma aru IsAna IMdra su, kalasa le prabhu nhAvahIM. 9 te pAMDukazilA upara suMdara maNimaya maMDapa banAvIne tenI barAbara madhyamAM siMhAsana rAkhIne tenA uparanA kamalAsana upara pUrva dizA tarapha mukha rAkhIne bhagavAnane birAjamAna karyA. te vakhate tAla (karatAla, kAMsI joDa), mRdaMga, veNu (vAMsaLI), vINA, nobata vagere bIjAM paNa aneka mIThA avAjavALAM vAjiMtra (vA) vAgavA lAgyAM. sarva iMdrANIo sAthe maLIne pavitra maMgalagIta gAvA lAgI. sarva apsarAo nRtya karavA lAgI. devo vividha prakAranAM kautuka, tamAsA karavA lAgyA, tathA bhagavAnanA abhiSeka (snAna) mATe kSIrasamudramAMthI (eka hAramAM UbhA rahI) jalakalaza bharI bharIne hAthohAtha sumeru parvata sudhI lAvavA lAgyA. saudharma ane IzAna iMdra te kalazone laI laIne bhagavAnane abhiSeka karavA lAgyA. 1. nagAruM, nobata, bherI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinendra paMcakalyANaka vadana udara avagAha, kalasagata jAnie, eka cAra vasu jojana, mAna pramAnie; sahasa-aThotara kalasA, prabhuke sira Dhare, puni siMgAra pramukha AcAra sau kare. kari pragaTa prabhu mahimA mahocchava, Ani puni mAtahi dae, dhanapatihi sevA rAkhi surapati, Apa suralokahi gae; janamAbhiSeka mahaMta mahimA sunata saba sukha pAvartI, jana 'rUpacaMda' sudeva jinavara, jagata maMgala gAvahIM.10 te kalazonA mukhanI goLAI eka yojana, peTa arthAt madhyamAM pahoLAI cAra yojana ane (gaharAI) UMcAI (UMDAI) ATha yojananI hatI. AvaDA moTA eka hajAra ne ATha kalaza bhagavAnanA zira upara DhoLyA, arthAt snAna karAvyuM. tyAra bAda zRMgArAdi kriyA karI arthAt vastrAbhUSaNa vage2e paherAvyA. A pramANe indre bhagavAnano mahimA pragaTa karIne ane mahAna utsava karIne bhagavAnane lAvIne temanI mAtAne soMpyA. tathA kuberane temanI sevA mATe rAkhIne pote svargalokamAM gayo. AvA A janmAbhiSekano mahAna mahimA sAMbhaLIne sarva sukha pAme che. kavi rUpacaMdrajI kahe che ke AkhuM jagata jinadevanAM maMgaLa gAna kare che 3. tapakalyANaka : 1zrama-jalarahita zarIra, sadA saba malarahiu, chIra varana vara rudhira, prathama AkRti lahiu; prathama sArasaMhanana, sarUpa virAjahIM, sahaja sugaMdha sulacchana-maMDita chAjahIM. 1. parasevo. 2. sarva prakAranA malathI rahita. 261 ra Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 nityaniyamAdi pATha chAjahi atula bala parama priya hita, madhura vacana suhAvane, dasa sahaja atizaya subhaga mUrati, bAlalIla kahAvane; AbAla kAla trilokapati mana, rucita ucita ju nita nae, amaropanIta punIta anupama, sakala bhoga vibhogae.11 bhagavAnanuM zarIra 1. parasevA rahita hatuM, 2. maLamUtra rahita hatuM, 3. lohI dUdha jevuM sapheda hatuM, 4. samacaturasa saMsthAna hatuM, 5. vajravRSabhanArAca saMhanana hatuM, 6. suMdara rUpa hatuM, 7. sugaMdhamaya zarIra hatuM, 8. eka hajAra ne ATha sulakSaNo sahita hatuM, 9. temanuM atula bala hatuM, 10. te hitakArI priya ane madhura vacana bolatA hatA. subhaga (suMdara) mUrtivALA bhagavAnanI bALalIlAnA vakhatanA A daza sahaja atizaya kahevAyA arthAt bhagavAnamAM janmathI A daza acarajakArI vAto temanA pUrva puNyathI utpanna thaI gaI hatI. trilokapati bhagavAna bALapaNathI manane pyArA lAge tevA, yogya, nitya, navA navA, devo dvArA prApta thayelA, pavitra ane upamA rahita sarva bhoga bhogavavA lAgyA. bhava-tana-bhogaviratta, kadAcita ciMtae, ghana jobana piya putta, kalatta anitta e; kou na sa2na marana dina duHkha cA~ gati bharyo, sukhaduHkha eka hi bhogata, jiya 'vidhivasa paryo. paryo vidhivasa Ana cetana, Ana jaDa ju kalevaro, tana asuci parad hoya Asrava, pariharerte saMvaro; nirajarAtapa bala hoya, samakita vina sadA tribhuvana bhamyo, durlabha viveka vinA na kabahU parama gharamaviSe ramyo.12 1. karmane vaza. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinendra paMcakalyANaka 263 tyAra pachI koI samaye bhagavAna saMsAra, zarIra ane bhogathI virakta (vairAgyayukta) thaI (bAra bhAvanAno) vicAra karavA lAgyA ke, 1. anitya bhAvanA :- ghana, yauvana, priya putra, ane patnI e sau anitya nAzavaMta che. 2. azaraNa bhAvanA - saMsAramAM maraNa Adi duHkhanA prasaMgomAM jIvane koI zaraNa rAkhanAra nathI. 3. saMsAra bhAvanA - saMsAranI naraka, tiryaMca, manuSya ane deva cAreya gatimAM duHkha, duHkha ane duHkha ja bharyuM che. 4. ekatva bhAvanA - karmane AdhIna potAnAM karelAM karmanuM phaLa sukha ke duHkha A jIva ekalo ja bhogave che. pa. anyatvabhAvanA - karmane AdhIna, caitanyamaya mAro AtmA jaDamaya zarIrathI anya judo che. 6. azuci bhAvanA - A zarIra mala mUtra lohI paru Adi azuci padArthothI bhareluM mahA apavitra che. 7. Asrava bhAvanA - para arthAt pudgalAdi para padArtho upara rAgadveSa Adi karavAthI karmonuM AvavuM (te Asrava) thAya che. 8. saMvara bhAvanA - para padArtho uparanA rAgadveSa tyAgavAthI saMvara thAya che. 9. nirjarA bhAvanA - tapanA baLathI karmonuM aMze kharI javuM thAya te nirjarA che. 10. loka bhAvanA :- samyaktva (AtmajJAna) vinA A jIva traNa lokamAM bhramaNa karI rahyo che te lokabhAvanA. 11. bodhidurlabha bhAvanA :grahaNa karavA yogya (upAdeya), jANavA yogya (jJaya), ane tyAgavA yogya (haya) e sarvane yathArtha jANI grahaNa karavA yogya eka nija zuddha AtmasvarUpane grahaNa kare ane parabhAva, para dravyarUpa sakala karma maLane tajavA yogya jANI tajI de te atyaMta durlabha vivekajJAna. te vivekajJAna vinA ratnatrayanI prApti durlabha Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 nityaniyamAdi pATha che, evI ciMtavanA te bodhidurlabha bhAvanA. 12. gharmadurlabha bhAvanA :- A jIve Atmika tattvarUpa parama gharmamAM kadI ramaNatA karI nathI evI ciMtavanA te gharmadurlabha bhAvanA. ye prabhu bAraha pAvana bhAvana bhAIyA, "laukAMtika vara deva niyogI AIyA; kusumAMjali de carana-kamala sira nAIyo, svayaMbuddha prabhu yuti karI, tina samujhAIyo; samujhAya prabhuko gaye nijapada, puni mahocchava hari kiyo, ruciruciracitravicitrasibikA, karasunaMdana banaliyo; taheM paMca mUThI loca kIno, prathama siddhanI nuti karI, maMDiya mahAvrata paMca dudhara, sakala parigraha pariharI.13 A prakAre jyAre bhagavAne pavitra bAra bhAvanAonuM ciMtavana karyuM tyAre pAMcamA svarganA uttama lokAMtika devo vairAgyanI puSTi mATe AvyA ane bhagavAnanAM caraNakamaLamAM puSpAMjali mUkIne temaNe potAnuM mastaka namAvyuM. jo ke bhagavAna pote svayaMbuddha eTale jJAnI hatA to paNa anAdikALanA niyama pramANe te devoe bhagavAnanI stuti karIne vairAgyanuM anumodana karyuM. tyAra pachI te lokAMtika devo to samajAvIne potAnA sthAne cAlyA gayA, ane iMdra tapa kalyANakano mahAna bhArI mahotsava karyo. ati citra vicitra manohara pAlakhI banAvIne bhagavAnane temAM birAjamAna karIne te manohara vanamAM laI gayA. tyAM bhagavAne prathama siddhone namaskAra karIne pAMca muSThio vaDe 1. pAMcamA svarganA Ajanma brahmacArI devo ke je eka bhavAvatArI hoya che. 2. potAnI rucine priya. 3. ati AnaMdadAyaka vana. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinendra paMcakalyANaka 265 potAnA mastaka, dADhI ane mUchanA kezano loca karyo tathA samasta parigrahane choDIne mahApuruSoe ghAraNa karavA yogya durghara kaThina pAMca mahAvratane dhAraNa karyAM. ', maNimaya bhAjana keza, pariTTiya surapati, chIra-samudra jala khipaka2I, gayo amarAvatI; tapa saMjamabala prabhuko, manaparajaya bhayo, maunasahita tapa karata, kAla kachu tahu~ gayo. gayo kachu tadkAla tapabala, riddhi vasu vidhi siddhiyA, jasu gharmadhyAna balena khayagaya, sapta prakRti prasiddhiyA, khipisAtameM guNa jatanavina tahu~, tIna prakRti ju budhdhi baDhiu, kari karaNa tIna prathama sukala bala, khipakasenI prabhu caDhiu.14 indre ratnamaya peTImAM bhagavAnanA keza mUkIne, tene pAMcamA kSIrasamudramAM padharAvIne pote potAnI svargapurImAM cAlyo gayo. pachI bhagavAnane tapa ane saMyamanA prabhAvathI (bIjAnA manamAM sthita padArthane jANavA te rUpa) manaHparyayajJAna pragaTa thayuM. tyAM mauna sahita tapa karatAM kaMIka samaya vyatIta thayo tyAre tapanA prabhAvathI ATha prakAranI riddhio siddha thaI, ane dharmadhyAnanA 1. ATha riddhio : (1) buddhi Rddhi (jJAna Rddhi), (2) cAraNakriyA Rddhi (jyAM cAhe tyAM gamana karavAnI zakti), (3) vikriyA Rddhi (zarIranAM nAnA prakAranAM rUpa banAvI levAM te), (4) tapa Rddhi (jethI kaThina tapa karI zakAya te), (5) bala Rddhi (jenA vaDe mana vacana kAyAnuM baLa manamAnyuM karI zakAya), (6) auSadhi Rddhi (jeno parasevo athavA zarIranI havA sparzavAthI lokonA roga dUra thaI jAya te), (7) 2sa Rddhi (jenA baLathI lUkhuM sUkuM bhojana paNa rasamaya ane pauSTika thaI jAya), (8) akSINa mahAna Rddhi (jenA prabhAvathI bhojana sAmagrI athavA sthAna vadhI jAya.) Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 nityaniyamAdi pATha baLathI sAta prakRtio naSTa thaI gaI. tyAra pachI apramattavirata nAmanA sAtamA guNasthAnake vinA prayatne caitraNa prakRtio naSTa thaIne ratnatrayanI vRddhi thaI. tyAra pachI bhagavAne adhaHkaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa e traNa karaNa (pariNAma) karIne pRthavitarka vicAra nAmanA zukla ghyAnanA baLathI karmane kSaya karanAra pariNAmanI paraMparArUpa kSapakazreNI mAMDI. prakRti chatIsa nanheM guNa, thAna vinAsiyA, dasarve sUcchama lobha, prakRti tA~ nAsiyA; sukala dhyAna pada dUjo, puni prabhu pUriyo, bArahateM guNa soraha, prakRti ju sUriyo. sUriyo tresaTha prakRti ivizva-ghAtiyA karamanitanI; tapa kiyo ghyAna praryaMta bAravigha triloka siromanI; niHkramaNa kalyANaka sumahimA, sunata saba sukha pAvahIM, bhaNi'rUpacaMda' sudeva jinavara jagata maMgala gAvahIM.15 bhagavAne navame anivRttikaraNa guNasthAnake chatrIsaI prakRtiono nAza karyo ane dazame guNasthAnake sUkSma lobha prakRtino nAza karyo, tyAra pachI zukla dhyAnano bIjo pAyo 1. sAta prakRti H- anaMtAnubaMdhI, jenA kAraNathI anaMta saMsArano baMdha thAya te, (1) krodha, (2) mAna, (3) mAyA, (4) lobha, (5) mithyAtva mohanIya (viparIta tattvazraddhA), (6) mizra mohanIya, (7) samakita mohanIya. 2. naraka Ayu, tiryaMca Ayu ane deva Ayu. 3. chatrIsa prakRtio (1) nidrA nidrA (2) pracalA pracalA (3) syAnagRddhi, (4) narakagati, (5) tiryaMcagati (6) ekendriya (7) dvIndriya (8) trIndriya (9) caturindriya (10) narakagatyAnupUrvI, (11) tiryaMcagatyAnupUrvI, (12) Atapa, (13) udyota (14) sthAvara (15) sUkSma Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinendra paMcakalyANaka 267 ekatvavitarka vicAra dhyAnano prAraMbha karyo. ane bAramA kSINamoha guNasthAnakanA aMte `soLa prakRtiono nAza karyo; A pramANe jinendra bhagavAne ghAtiyA karmonI 63 prakRtiono nAza karyo ane bAra prakAre tapazcaryA karI. A tapa kalyANakano mahimA sAMbhaLIne sarva koI sukha pAme che. rUpacaMda kavi kahe che ke AkhuM jagata bhagavAnanA tapakalyANakanAM yazogAna kare che. 4. jJAnakalyANaka teneM guNa thAna, sayogI jinesuro, ananta catuSTaya maMDita bhayo paramesuro; samavasarana taba ghanapati bahuvidha niramayo, Agama jugati pramANa gaganatala pariThayo. pariThayo citravicitra maNimaya sabhAmaMDapa sohae, tihi madhya bAraha bane koThe, banaka suranara mohae; (16) sAdhAraNa, (17) apratyAkhyAna krodha, (18) a mAna, (19) a0 mAyA, (20) a lobha, (21) pratyAkhyAna krodha, (22) pra0 mAna, (23) pra mAyA (24) pra lobha, (25) napuMsaka veda, (26) zrI veda, (27) hAsya, (28) rati, (29) ati, (30) zoka, (31) bhaya, (32) jugupsA, (33) puruSaveda (34) saMjvalana krodha, (35) saM mAna (36) saM. mAyA. 1. soLa prakRti :-- [1] nidrA [2] pracalA [3] matijJAnAvaraNa [4] zrutajJAnAvaraNa [5] avadhijJAnAvaraNa [6] manaHparyayajJAnAvaraNa [7] kevalajJAnAvaraNa [8] cakSudarzanAvaraNa [9] acakSudarzanAvaraNa [10] avadhi darzanAvaraNa [11] kevala darzanAvaraNa [12] dAnAntarAya [13] lAbhAMtarAya [14] bhogAMtarAya [15] upabhogAMtarAya [16] vIryaMtarAya 2. ghAtiyA karmonI 47 tathA aghAtiyA karmonI 16 maLI tresaTha. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 nityaniyamAdi pATha muni kalpavAsini arajikA puni, jyoti bhauma bhuvana tiyA, puni bhavana vyaMtara nabhaga sura nara, pasuni koThe aiThiyA.16 jinendra bhagavAna jyAre teramA sayogI guNasthAnake caDhyA tyAre temane anaMta darzana, anaMta jJAna, anaMta sukha ane anaMta vIryarUpa anaMta catuSTayanI prApti thaI. te avasare ghanapatie zAstromAM varNana karyA mujaba ane anumAnane anusarIne bahu prakAranI racanA sahita AkAzamAM suMdara samavasaraNa banAvyuM. temAM citravicitra maNi ratnothI banAvelo sabhAmaMDapa zobhI rahyo hato. samavasaraNanI vacamAM AMtarA pADI (koThA racI) bAra sabhAo banAvI hatI, jenI racanA dekhIne deva manuSya mohita thatA hatA. e bAra sabhAomAMthI pahelImAM munio ane gaNadhara, bIjImAM kalpavAsI devonI devAMganAo, trIjImAM AryA(sAdhvI)o, cothImAM jyotiSI devonI devIo, pAMcamImAM vyaMtara devonI devIo, chaThThImAM bhavanavAsI devIo, sAtamImAM bhavanavAsI deva, AThamImAM vyaMtaradeva, navamImAM jyotiSI deva, dazamImAM kalpavAsI deva, agiyAramImAM manuSya ane bAramImAM pazu beThAM hatA. madhya pradeza tIna, maNipITha tA~ bane, gaMghakuTI siMhAsana kamala suhAvane; tIna chatra sira sohata, tribhuvana mohae, aMtarIccha kamalAsana, prabhutana sohae. sohae causaTha camara Dharata, asoka taru tala chAjae, puni divya dhuni pratisabada juta tahu~, deva duMdubhi bAjae; surapuhapavRSTi suprabhAmaMDala, koTi ravi chavi chAjae, imi aSTa anupama prAtihAraja, va2 vibhUti virAjae.17 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 jinendra paMcakalyANaka e bAra sabhAonI barobara vacamAM traNa cophera pharatA pagathiyAMvALA maNimaya vyAsapITha (vedikA) upara gaMdhakuTI hatI. te gaMdhakuTI upara (1) siMhAsana, siMhAsana upara suMdara kamala ane te kamala upara addhara bhagavAnanuM zarIra zobhI rahyuM hatuM. (2) bhagavAnanA mastaka upara traNa chatra zobhI rahyAM hatAM ane evA bhagavAnane joIne traNa jagatanA jIva mohita thatA hatA. (3) bhagavAnanA mastaka upara yakSa jAtinA deva cosaTha camara DhoLI rahyA hatA. (4) bhagavAnanI pAchaLa azokavRkSa AvI rahyuM hatuM ke jenI nIce bhagavAnanI gaMdakuTI hatI. (5) bhagavAnanI divya dhvani kharatI hatI. (6) deva duMdubhinA nAda tenA pratidhvani (paDaghA) sahita thaI rahyA hatA. (7) devatAo puSpanI vRSTi karatA hatA. (8) karoDo sUryanI prabhA (kAMti, teja) samAna kAMtimAna bhAmaMDala bhagavAnanA mukhathI AsapAsa zobhI rahyuM hatuM. A prakAranA upamA rahita ATha prAtihAryonI zreSTha saMpatti sahita bhagavAna virAjatA hatA. duimeM jojana mAna, subhiccha cahuM disI, gaganagamana aru prANI-vagha nahIM ahanisI; nirupasarga nirahAra, sadA jagadIsa e, Anana cAra cahuM disi sobhita dIsae. dIsaya asesa visesa vidyA, vibhava vara Isura5no, chAyAvivarjita zuddha phaTika samAna tana prabhuko bano; nahi nayana palaka patana kadAcita kesanakha sama chAjahIM, ye ghAtiyA chaya janita atizaya, dasa vicitra virAjahIM.18 1. subhikSatrasukALa 2. rAtadina, 3. mukha. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra70 nityaniyamAdi pATha (1) samavasaraNanI cAre dizAomAM baso yojana sudhImAM (samavasaraNa sthAnathI cAre tarapha so so yojana paryata) sukALa thato. (2) bhagavAna AkAzamAM gamana karatA hatA. (3) baso yojana sughI prANIhiMsA thatI nahIM ane niraMtara prakAza hovAthI rAtridivasano bheda hato nahIM. (4) koI upasarga thatA nahIM. (5) bhagavAna AhAra karatA nahIM. (6) bhagavAnanAM cAra dizAmAM cAra mukha dekhAtAM hatAM. (7) teo sarva vidyAonA svAmI hatA. (8) zarIra chAyA rahita sphaTikamaNi samAna atyaMta nirmala hatuM. (9) netra palakArA (nimeSa) rahita hatAM. (10) nakha ane vALa vadhatA na hatA. A daza vicitra atizaya bhagavAnane ghAtiyA karmanA nAzathI utpanna thayA hatA. sakala arathamaya mAgavI, bhASA jAniye, sakala jIvagata maitrI bhAva bakhAniye; sakala rituja phalaphUla, vanaspati mana hare, darapana sama mani avani, pavana gati anusare. anusare paramAnaMda sabako, nAri nara je sevatA, jojana pramANa gharA sumArjahiM, jahAM mAruta devatA; puni karahiM meghakumAra gaMghodaka suvRSTi suhAvanI, padakamalatara surakhipahiM kamalasu, gharaNi sasisobhA banI.19 amala gaganatala aru disi, taheM anuhArahI, caturanikAya devagaNa, jaya jaya kArahIM; gharmacakra cale Age, ravi jahAM lAjahIM, puni bhaMgAra-pramukha vasu, maMgala rAjahIM. 1. jhArI Adi ATha maMgala dravya. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinendra paMcakalyANaka 271 rAjahIM caudaha cAru atizaya, devaracita suhAvane, jinarAja kevalajJAna mahimA, avara kahata kahA bane; taba indra Ana kiyo mahocchava, sabhA sobhita ati banI, gharmopadesa diyo tahAM, ucchariya vAnI jinatanI.20 (1) bhagavAnano upadeza saMpUrNa arthayukta evI ardhamAgadhI bhASAmAM thato hato ke jene sau koI samajatA hatA. (2) sarva jIvomAM paraspara maitrIbhAva vartato, jAtivirodhI jIvo paNa paraspara mitratAno vartAva karatA. (3) vanaspatio, sarva RtuonA phaLaphulathI khIlI UThatAM, manane haraNa karanAra thatI, arthAt sarva tunAM sarva prakAranAM phaLa phula eka samaye ja phaLatAM. (4) pRthvI darpaNanA jevI nirmaLa, svaccha thaI jatI. (5) sugaMdhI pavana sarva jIvone AnaMda ApanAra maMda gatithI vahana karato hato. (6) je strIpuruSa bhagavAnanI sevA karatAM hatAM temane parama AnaMda thato hato. (7) pavanakumAra devo eka yojana jeTalI pRthvIne vALIne sApha rAkhatA hatA. (8) meghakumAra devo sugaMdhita jalanI varSA karatA hatA. (9) bhagavAna jyAre addhara cAlatA hatA tyAre devagaNa bhagavAnanA caraNonI nIce suvarNa kamala racatA jatA hatA. (10) pRthvInI zobhA caMdramA jevI thaI rahetI. AkAza nirmaLa thaI jatuM. (11) dizA nirmaLa thaI jatI hatI. (12) cAre prakAranA devo jaya jayakAra karatA hatA. (13) gharmacakra AgaLa cAlatuM hatuM. (14) chatra, camara, dhvajA, ghaMTa Adi ATha maMgaLa padArtha sAthe rahetA hatA. A prakAre devakRta suMdara cauda atizaya thatA hatA. kavi kahe che ke jina bhagavAnanA kevalajJAnano mahimA bIjA keTalo kahI Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 nityaniyamAdi pATha zakAya tema che? ke jyAM indra AvIne mahotsava karyo atizaya zobhAyamAna sabhA banAvI ane bhagavAne gharma upadeza dIgho, bhagavAnanI vANI kharavA lAgI. sughA, tRSA aru rAga, dveSa asuhAvane, janama jarA aru maraNa, tridoSa bhayAvane; roga soga bhaya vismaya aru nidrA ghanI, kheda sveda mada moha, arati ciMtA ganI. ganiye aThAraha doSa tinakari, rahita deva niraMjano, nava parama kevala labdhi maMDita, viramani manaraMjano; zrI jJAna kalyANaka sumahimA, sunata saba sukha pAvahIM, bhaNi "rUpacaMda sudeva jinavara, jagata maMgala gAvahIM.21 1) bhUkha, (2) tarasa, (3) rAga, (4) dveSa, (5) janma, (6) vRddhAvasthA, (7) maraNa, (8) roga, (9) zoka, (10) bhaya, (11) Azcarya, (12) nidrA, (13) kheda, thAka, (14) parasevo, (15) mada, garva, (16) moha, (17) arati, aruci, (18) ciMtA, e aDhAra doSa che. aMjana eTale doSa, malinatA. niraMjana eTale doSa rahita, nirdoSa. arthAt cAra ghAtiyAM karmane nAza thaI javAthI kevalI bhagavAnane uparokta aDhAra doSamAMno ekreya doSa rahyo nathI tethI te nirdoSa niraMjana deva che. te bhagavAna (1) kSAyika samyakatva, (2) kSAyika cAritra, (3) kevalajJAna, (4) kevala darzana, (5) anaMta dAna, (6) anaMta lAbha, (7) anaMta bhoga, (8) anaMta upabhoga ane (9) anaMta vIrya, e nava kevalajJAnanI labdhiothI vibhUSita thaIne zivaramaNI eTale mokSalakSmInA manane raMjana karanAra pati thayA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 jinendra paMcakalyANaka che A jJAnakalyANakanA mahimAne sAMbhaLIne sau koI sukha pAme che. rUpacaMdajI kahe che ke sat deva evA jinezvara bhagavAnanAM AkhuM jagata yazogAna kare che. 5. nirvANakalyANaka - kevaladraSTi 'carAcara, dekhyo jAriso, bhavyani prati upadezyo, jinavara tAriso; bhavabhayabhIta mahAjana, saraNe AIyA, ratnatraya lacchana, kesiva paMthani lAIyA. lAIyA paMtha ju bhavya puni prabhu, tRtIya sukala ju pUriyo, tajI terae guNathAna joga, "ajoga patha paga ghAriyo; puni caudaa cautha sukalabala bahatara teraha hatI, imi ghAti vasu vidhi karma pahuMcyo, samayameM paMcamagati.22 jina bhagavAne kevaladarzanathI cara-acara, jaDa-cetana sarva padArthone jevA, je rUpamAM dekhyAM te sarvane tevA, te rUpamAM bhavya jIvone upadezadvArA darzAvyA. tathA je bhavya (mokSane pAtra) jIvo saMsArathI bhayabhIta thaIne bhagavAnane zaraNe AvyA te sarvane samyagdarzana, jJAna, cAritrarUpa mokSamArgamAM joDyA. tyAra pachI bhagavAne sUkSmakriyApratipAti nAmanA trIjA zuklAnane ghAraNa karIne teramA guNasthAnanA aMte mana vacana kAyAnA vyApArarUpa yogono tyAga karIne caudamA ayogIkevalI nAmanA guNasthAnane prApta karyuM; A caudamA guNasthAnamAM cuparata kriyAnivarti nAmanA 1. jaDa cetana. 2. yAtRza, jevuM. 3. tAdraza, tevuM. 4. mokSamArgamAM 5. caudamuM ayogI guNasthAnaka. 6. mokSa. 18 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 nityaniyamAdi pATha cothA zukladhyAnanA prabhAvathI chellA be samayamAM bAkI rahelI 72 ane 13 arthAt 85 karma prakRtiono nAza karI dIdho. A prakAre bhagavAna ATheya karmano nAza karIne eka samayamAM mokSe jaI pahoMcyA. lokasikhara tanuvAta,-valayamA~ 'saMThiyo, gharma dravya vina gamana na, jihi Arge kiyo; mayana rahita mUSodara, keMaMbara jAriso, kimapi hIna nija tanud, bhayo prabhu tAriso. tAriso parjaya` nitya avicala, artha-parijaya chanachayI, nizcayanayena anaMta guNa, vivahAranaya. vasu guNamayI; vastu svabhAva vibhAva virahita, zuddha pariNati pariNayo; cidrupa paramAnaMdamaMdira, sidgha paramAtama bhayo.23 e bhagavAna lokazikhara upara (lokane aMte) tanuvAta valayamAM jaIne sthita thaI gayA. tenAthI AgaLa dharmadravyanuM 1. saMsthita thayA, virAjamAna thayA. 2. mINa 3. mUSa-dhAtu gALavAnI kulaDI, bIbuM. mUSodarIbAnI aMdarano bhAga 4. aMbara= AkAza, polANa. 5. avasthA, vyaMjana. 6. kSaNakSayI guNa paryAya. 7. vastunA aMzane jaNAvanAra jJAnane naya kahevAya che. 8. caitanyarUpa. 9. vAtavalaya :- eka prakArano pavanapuMja ke je samasta lokane gherIne rahyo che, tathA jenA AdhArathI loka AkAzamAM sthita che. sarva loka pahelAM ghanodadhi vAtavalayathI vIMTAyelo che. A vAtavalayamAM pANImizrita havA che. A vAtavalayane bIjA ghanavAtavalaye gherI rAkhyo che. emAM saghana vAyu che ane tene trIjA tanuvAtavalaye gherI rAkhyo che, ke je halakA vAyuno puMja che. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 jinendra paMcakalyANaka astitva nahIM hovAthI tenAthI AgaLa gamana thaI zakatuM nathI, kAraNake jIva ane pudgalane gamana karavAmAM sahakArI kAraNa gharma dravya che ane lokathI AgaLa e gharma dravya che nahIM. mINanA pUtaLA upara mATIno lepa karI tene agnimAM pakAve che tyAre mINa baLI jatAM aMdara rahelA polANarUpa AkAza jevo siddhaavagAhanAno AkAra hoya che. bhagavAnanuM je zarIra hatuM tenAthI kaMIka nyUna temanA siddha svarUpanI avagAhanA thaI. temano e (pUrva zarIrathI kaMIka nyUna) vyaMjana paryAya nitya avicala che arthAt dravya draSTithI te haMmezA evo ja raheze paraMtu arthaparyAya pratikSaNe palaTAtA rahe che arthAt badalAya che. te siddha bhagavAna nizcayanayathI anaMta guNa svarUpa che ane vyavahAranayathI samyakatva, anaMta darzana, anaMta jJAna, agurulaghutva, sUkSmatva, anaMta vIrya ane avyAbAdhatva e ATha guNarUpa che. rAga dveSa Adika para nimittathI je artha paryAya thAya che tene vibhAva artha paryAya kahe che. te vibhAva paryAyathI rahita nija svarUpa zuddha pariNatimAM pariNamyA che. te 1. pradezatva guNa sivAya anya sarva guNonA vikArane guNa paryAya athavA artha paryAya kahe che. pradezatva guNanA vikArone vyaMjana vA dravya paryAya kahe che. 2. je zaktinA nimittathI dravyanI dravyatA kAyama rahe arthAt eka dravya bIjA svarUpe na pariName tathA eka guNa bIjA guNarUpe na pariName tathA eka eka dravyanA aneka yA anaMta guNa chUTA paDI jaI judA judA na thaI jAya tene agurulaghu guNa kahe che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 nityaniyamAdi pATha siddha bhagavAna caitanyarUpa parama AnaMdanuM ghAma, zarIra rahita paramAtmA thayA. A pramANe vastu svabhAva eTale zuddha AtmasvabhAva-anaMta jJAna, darzana Adi zuddha caitanya svabhAvane pragaTAvI, rAga dveSa Adi sarva vibhAvothI rahita sarva vikArothI rahita thaIne zuddha pariNatine pAmIne te citUpa, caitanyamaya paramAnaMdamaya siddha paramAtmasvarUpane pAmyA. tanu paramANu dAminipara, saba mira gaye, rahe sesa nakha kesa-rUpa je pariNaye; taba hari pramukha caturavigha, suragaNa subha sacyo, mAyAmaI nakhakesa rahita jinatanu racyo. raci agara caMdana pramukha parimala, dravya jina jayakAriyo, padapatita aganikumAra mukuTAnala suvidhi saMskAriyo; nirvANa kalyANaka sumahimA, sunata saba sukha pAvahIM, jana rUpacaMda sudeva jinavara jagata maMgala gAvahIM.24 bhagavAna mokSe gayA eTale temanA paulika zarIranA sarva paramANu vIjaLInI mAphaka tatkALa kharI (vIkharAI gayA. nakha ane kezarUpa je paramANu pariNamyA hatA te mAtra bAkI rahyA. tethI indrAdika cAre prakAranA devoe bhagavAnanuM eka mAyAmathI zarIra banAvyuM ane temAM nakha ane keza na banAvyA paraMtu tenI jagAe bhagavAnanA mULa zarIranA nakha ane keza goThavyA; pachI agarU caMdana Adi sugaMdhI padArthothI citA khaDakIne temAM te (mAyAmayI) zarIrane jaya jaya dhvani sAthe 1. "dAmanivata" evo pATha paNa che. 2. saMcaya karyo. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinendra paMcakalyANaka 277 sthApana karIne agnithI vidhipUrvaka agnisaMskAra karyo. te agni sAmAnya agni nahotI. paraMtu agnikumAra devoe jyAre bhagavAnanA (zarIranA) caraNomAM paDIne mastaka namAvyuM, tyAre temanA mukuTa ghasAvAthI te agni utpanna thaI hatI. A mokSa kalyANakanA mahimAne sAMbhaLIne sau koI sukha pAme che. kavi rUpacaMdajI kahe che ke AkhuM jagata bhagavAnanA maMgalagAna kare che. kavinI laghutA ane AzIrvAda : meM matihIna bhagativasa, bhAvana bhAIyA, maMgala gIta prabaMdha su, jina guNa gAIyA; jo nara sunahi bakhAnahiM, sura ghari gAvahI, manavAMchita phala so nara, nihacai pAvahIM. pAvahIM AThoM siddhi navanidhi mana pratIta julAnahIM, bhramabhAva chUTai sakala manake, nija svarUpa so jAnahIM, puni harahi pAtaka TarahiM vighana, su hohiM maMgala nita naye; bhaNi rUpacaMda trilokapati jina-deva cau saMghahi ja.25 - kavi kahe che ke huM matihIna chuM, vizeSa prajJAvaMta nathI, ke jethI bhagavAnanAM kalyANakano yathArtha mahimA gAI zakuM. paraMtu meM to kevala bhaktivaza thaIne tathA zubha bhAvanA bhAvIne A maMgalagIta' nAmanA prabaMghanI racanA karI che. ane e dvArA bhagavAnanA guNa gAyA che. je naranArI A maMgalagItane sAMbhaLe che, vyAkhyAna kare che, sArA svara sahita gAya che, te 1.pAThAMtara-lAvahI. 2. pAThAMtara-jina svarUpa lakhAvahI. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 nityaniyamAdi pATha nizcayathI manavAMchita phalane pAme che. tene `ATha siddhio ane nava nidhio prApta thAya che. tathA je manamAM zraddhA, pratIti kare che tenA mananI samasta bhrAntirUpa mithyAtva ajJAna bhAva chUTI jAya che ane potAnA nija svarUpa zuddha AtmasvarUpanI oLakhANa, bhAna, jJAna, sAkSAtkAra thAya che, sarva pApano nAza thaI jAya che, vighra dUra thaI jAya che, nitya navAM maMgala prApta thAya che. aMtamAM kavi rUpacaMdajI kahe che ke traNa lokanA svAmI jina bhagavAna cAreya saMgha sahita jayavanta varto. zuddha AtmasvarUpane prApta bhagavAnanI jaya ho. 1. ATha siddhio H 1. sUkSma zarIra banAvI levAnI zaktine aNimA kahe che. 2. zarIrane moTuM sthUla karavAthI zakti tene mahimA kahe che. 3. bhAre zarIra karavAnI zakti te garimA. 4. zarIra halakuM karI levAnI zakti te laghimA 5. pRthvI upara rahIne AMgaLI vaDe sUrya, caMdra Adine sparza karavAnI zaktine prApti kahe che. 6. jalamAM jamIna samAna ane jamInamAM jala samAna cAlavAnI zakti tene prAkAmya kahe che. 7. traNeya lokanI prabhutA ghAraNa karavAnI zaktine Izatva kahe che. 8. sarva jIvone vaza karavAnI zaktine vazitva kahe che. 2. navanidhi : 1. pAMDu, 2. kAla, 3. mahAkAla, 4. padma, 5. naisarpa, 6. manuSya, 7. zaMkha 8. piMgala, 9. ratna e nava nidhio kramathI dhAnya, dareka Rtu saMbaMdhI padArtha, vAsaNa, kapaDAM, makAna, hathiyAra, vAjiMtra, ghareNAM ane ratna Ape che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 AlocanA pATha 279 (dohA) vaMdo pAMco pa2ma guru, cauvIso jinarAja; kahuM zuddha AlocanA, zuddha karanake kAja. 1 he arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu bhagavaMta ! Apa pAMceya zuddha, sahaja AtmasvarUpa cho. samyakdarzana, samyak jJAna, samyak cAritrarUpa ratnatraya pramukha AtmAnA svAbhAvika sadguNo Apane viSe pragaTelA hovAthI ApanAmAM sAcI gurutA, mahattA, Atmaaizvarya pragaTa che tethI ame ke jene tevA Atmika sadguNo nahIM pragaTelA hovAthI janma maraNAdi bhayaMkara duHkhamaya saMsAramAM paribhramaNa karI rahyA chIe evA saMsArI ajJAnI jIvonA Apa paramaguru cho. AtmonnatimAM ananya upakAraka nimittarUpa cho evA Apa pAMceya parameSThI tathA covIzeya jinezvaronA parama punita padAraviMdane parama bhaktipUrNa bhAve namaskAra karIne mArA AtmAne lAgelI 1. RSabhadeva, 2. ajitanAtha, 3. saMbhavanAtha, 4. abhinaMdana svAmI, 5. sumatinAtha, 6. padmaprabhasvAmI, 7. supArzvanAtha, 8. caMdraprabha svAmI, 9. suvidhinAtha, 10. zItaLanAtha, 11. zreyAMsanAtha, 12. vAsupUjya svAmI, 13. vimaLanAtha, 14. anaMtanAtha, 15. dharmanAtha, 16. zAMtinAtha, 17. kuMthunAtha, 18. aranAtha, 19. mallinAtha, 20. munisuvrata svAmI, 21. naminAtha, 22. neminAtha, 23. pArzvanAtha, 24. mahAvIra svAmI. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 nityaniyamAdi pATha doSarUpa azuddhi TALavA ane AtmajJAna pramukha anaMta Atmika saguNonI pragaTatArUpa zuddha svAbhAvika dazA prApta karavA zrImad sadguru samakSa potAnA doSa pragaTa karavArUpa A AlocanA kahuM chuM. sakhI chaMda (14 mAtrA) suniye jina araja hamArI, hama doSa kiye ati bhArI; tinakI aba nivRtti kAjA, tuma saraNa lahI jinarAjA. 2 rAga, dveSa, ajJAna ityAdi saMsArazatrune jeNe jItyA evA he jina ! Apa kRpA karI amArI araja sAMbhaLo. meM mahA atizaya bhAre doSa karyA che. te sarva doSa dUra karavAne mATe che jinarAja ! huM ApanuM zaraNa, Azraya grahaNa karuM chuM. ika be te cau iMdrI vA, manarahita sahita je jIvA; tinakI nahIM karunA ghArI, niradaI hai ghAta vicArI. 3 ekandriya, be indriya, traNa indriya, cAra indriya ane manarahita (asaMjJI) paMcendriya tathA manasahita (saMjJI) paMcendriya evA jIvonI meM dayA karI nathI, nirdaya thaIne kaThora citte meM ghAta karavAnA hiMsAnA bhAva karyA che. samAraMbha samAraMbha AraMbha, mana vaca tana kIne prAraMbha; kRta kArita modana karike, kroghAdi catuSTaya gharike. 4 zata ATha ju ima bhedanaA, agha kIne parachedanalaiM, tinakI kahuM kola kahAnI, tuma jAnata kevalajJAnI. 5 pramAdavaze jIvone mAravAno je saMkalpa te samAraMbha hiMsAdi pAponI pravRttinAM sAghanone ekaThAM karavAM te samAraMbha; Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlocanA pATha 281 hiMsAdi kAryo karavAM te AraMbha; ema samaraMbha, samAraMbha, ane AraMbha e traNa mana, vacana, ane kAyA e traNa vaDe pote karavAM, bIjA pAse karAvavAM, ke anya karanArane bhaluM mAnIne anumodavA ema (3x3x3=27) sattAvIza prakAre, pratyeka krogha, mAna, mAyA ane lobha ema cArane vaza thaIne karatAM (274) 108 prakAre, bIjA jIvone haNavAthI meM pApa karyA che. he kevaLajJAnI bhagavAna ! Apa to sarvajJa hovAthI te sarva jANI rahyA cho to huM ApanI pAse mArI kathA kyAM sudhI kahuM? arthAt vagara kahyuM paNa Apa sarva jANo ja cho. viparIta ekAMta vinayake, saMzaya ajJAna kuna ke; vaza hoya ghora agha kIne, vacauM nahi jAta kahIne. 6 (1) jIvAdi tattvonuM ke padArthonuM viparIta svarUpa nirdhArI levuM te viparIta mithyAtva, (2) anekAMta svarUpa vastune ekAMtarUpe, eka gharmAtmakarUpe mAnavI te ekAMta mithyAtva, (3) sat devAdi ke asat devAdino, sanzAstra ke kuzAstra ityAdino sarvano ekasarakho vinaya karavo, te vinaya mithyAtva; (4) jIvAdi padArthonuM svarUpa A haze ke A nahIM ? ema saMdeha sahita mAnyatA te saMzaya mithyAtva, (5) jIvAdi padArthanA svarUpanI oLakhANa nahIM, potAnA hitAhitanuM bhAna nahIM, jJAna nahIM tethI ajJAnamAM ja hitabuddhi te ajJAna mithyAtva, athavA ajJAnadazA ja sukharUpa che ema mAne te ajJAna mithyAtva, ema pAMca prakAranA mithyAtva(mithyA, jUThI, khoTI mAnyatA)ne vaza thaIne meM ghora pApa karyA che, je vacanathI kahI zakAya tema paNa nathI. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha kugurunakI seva ju kInI, kevala adayAkara bhInI; yA vidhi mithyAta baDhAyo, cahuM gatimadhi doSa upAyo. 7 282 mAro AtmA anAdi kALathI janma maraNAdi du:khamaya saMsAramAM DUbI rahyo che. teno uddhAra karanAra koI sAcA AtmajJAnI sadgurunI meM kadI sevA karI nahIM, paNa mArA AtmAnI ke parAtmAnI jarA paNa dayA ciMtavyA vagara meM phuguru (ajJAnI guru)nI vAraMvAra sevA karI. paraMtu tethI to mAro mithyAtva (ajJAna) roga UlaTo vadhato gayo ane tethI naraka, tiryaMca, manuSya ane deva e cAre gatimAM bahu bahu bhamyo ane tyAM anaMtAnaMta doSa, pApa karyAM. 3 hiMsA puni jUTha ju corI, paravanitA soM dRga jorI, AraMbha parigraha bhIno, jaeNpana pApa ju yA vidhi kIno. 8 A pramANe hiMsA, asatya, corI, (parastrIne nIrakhavA nayanane joDyAM ityAdirUpa) abrahmacarya, ane AraMbha parigrahamAM atyaMta Asakti e pAMca pApa karyAM. saparasa rasanA ghrAnanako, cakha kAna viSaya sevanako; bahu karama kiye mana mAne, kachu nyAya anyAya na jAne. 9 sparzana, rasanA (jihvA), ghrANa (nAsikA), cakSu, ane kAna e pAMcaindriyonA viSayone madhura mAnI meM sevyA, tema karatAM manamAnyAM eTale atyaMta anaMta karmo meM bAMdhyAM ne nyAya ke anyAya, kharuM ke khoTuM kaMI meM jANyuM nahIM, kazAyanI meM paravA karI nahIM. phala paMca uduMbara khAye, madhu mAMsa madya citta cAhe; nahi aSTa mUla guNa ghArI, visana ju seye duHkhakArI.10 1. puni=punaH 2. hRganetra; dRSTi. 3. jorI=joDI. 4. pana=pAMca Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlocanA pATha 283 (1) vaDanA TeTA, (2) pIMpaLanA TeTA, (3) pIMpaLAnA TeTA, (4) umaraDAM, (5) aMjIra e pAMca uduMbara phaLa che te ghaNA jIvothI bharapUra hovAthI abhakSya che. chatAM bhakSyAbhakSyano viveka na hovAthI e pAMca uduMbara meM khAdhAM. vaLI madha, mAMsa ane madirAnI manamAM icchA karI. paraMtu e ATheyanA tyAgarUpa ATha mUla guNane meM dhAraNa karyA nahIM ! tathA jugAra, mAMsa, dArU, corI, vezyAsaMga, zikAra ne 52dArAgamana e sAta duHkhadAyI adhogatinAM kAraNarUpa vyasanone meM sevyAM. duIbIsa abhakha jina OMgAye, so bhI nizadina rbhuMjAe; kachu bhedAbheda na pAyo, jyoM tyauM kara udara bharAyo.11 jinezvara bhagavAne bAvIza prakAranA abhakSya kahyA che. (1) karA, (2) kAcAM dahIMvaDAM, (3) rAtribhojana, (4) bahu bIjavALuM phaLa, (5) rIMgaNa, (6) athANuM (7) pIMpaLanA TeTA, (8) vaDanA TeTA, (9) umaraDAM, (10) kaThUMbara phaLa, (11) pIMpaLAnA TeTA, (12) ajANyuM phaLa, (13) kaMdamULa, (14) mATI, (15) viSAdi padArtha, (16) mAMsa, (17) magha, (18) mAkhaNa, (19) madirA, (20) tuccha caNI bora Adi (kAcAM, saDelAM, bagaDI gayelAM) phaLa (21) barapha (22) jenA rUpa rasa gaMdha sparza bagaDI gayA hoya tevAM dUdha dahIM Adi padArtho--A bAvIza abhakSya padArtho paNa meM rAtridivasa khAdhA. e khAvA yogya che ke nahIM, hitarUpa che ke ahitarUpa ityAdi kaMI vicAra vagara jema tema karI peTa bhara bhara karyuM. 1. bAvIsa, 2. abhakSya 3. jinezvara bhagavAne kahyA che. 4. khAdhA. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha anaMtAna ju baMdhI jAno, pratyAkhyAna apratyAkhyAno; saMjvalana caukari guniye, saba bheda ju SoDaza 'muniye.12 (1) je kaSAya anaMta saMsAranuM kAraNa thAya che te anaMtAnubaMdhI kaSAya che. e samyaktvano tathA svarUpAcaraNa cAritrano ghAta kare che. (2) je kaSAyanA udayathI jIva deza saMyama grahaNa karI zakato nathI te apratyAkhyAnAvaraNa kaSAya che. (3) sarva saMyamane AvaraNa karanAra kaSAyane pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya kahevAya che. (4) je kaSAya yathAkhyAta cAritra na pragaTavA de te saMjvalana kaSAya che. 284 ema anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnAvaraNIya, pratyAkhyAnAvaraNIya ane saMjvalana e pratyeka cArane krodha mAna mAyA lobha e cAra vaDe guNatAM 16 kaSAya thAya ema jANIe. parihAsa ati rati zoga, bhaya glAni tiveda saMjoga; panavIsa ju bheda bhaye ima, inake vaza pApa kiye hama.13 uparanI gAthAmAM kahelA 16 kaSAya tathA hAsya, rati, arita, zoka, bhaya, jugupsA, strI veda, puruSa veda, napuMsaka veda, e nava nokaSAya maLI 25 kaSAyanA bheda thayA, tene vaza thaI meM bahu pApa karyAM. nidrAvaza zayana karAI, supane madhi doSa lagAI; phira jAgi viSayavana thAyo, nAnAvidha viSaphala khAyo.14 nidrAne vaza thaI sUtAM svaprAmAM meM aneka doSa karyA. pharI jAgIne paNa viSayarUpa vanamAM Amatema doDyo, aneka prakAranAM kaSTakArI viSa samAna viSayonA kaTuka phaLane meM bhogavyAM. 1. jANIe. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlocanA pATha kiye AhAra nihAra vihArA, inameM nahi jagata vicArA; bina dekhI gharI uThAI, bina zothI bhojana khAI.15 AhAra (bhojana) karatAM, vihAra karatAM, ane nihAra (maLamUtrAdino tyAga) karatAM, jIvonI rakSA karavA yatnA upayoga rAkhyo nahIM. avicArapaNe te kriyAmAM pravarto. joyA tapAsyA vagara vastuo uThAvI ke mUkI. zudgha sApha karyA vagara bhojana khAdhAM. 285 taba hI paramAda satAyo, bahuvidha vikalapa upajAyo; kachu sudhi buddhi nAhi rahI hai, mithyAmati chAya gaI hai. 16 temAM pramAdathI pIDAyelA meM bahu prakAranI vikalpajALa vistArI mUkI. tethI kaMI bhAna ke sAna, zuddhi ke buddhi kAMI rahyuM nahIM. mAtra mithyA ajJAnamaya buddhinAM AvaraNa mArA upara pharI vaLyAM che. marajAdA tuma Dhiga lInI, tAmeM doSa ju kInI; bhina bhina aba kaiseM kahiye, tuma jJAnavijjai saba paiye. 17 he prabhu ! tamArI pAse je je maryAdA (AjJA, vrata, niyama Adi) lIghAM temAM aneka doSa aticArAdi karyA. te badhA judA judA ApanI pAse kevI rIte kahuM ? Apa to jJAnamAM mArA te sarva doSa jANI rahyA cho ! hA ! hA ! meM duTha aparAdhI, trasa jIvana rAzi virAdhI; thAvarakI jatana na kInI, umeM karuNA nahi lInI.18 hA ! hA ! meM duSTa aparAdhIe trasa (hAlI cAlI zake tevA beindriyathI paMcendriya paryaMta) jIvonA samUhane nirdayapaNe bahu duHkhI karyA che. pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati, e Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 nityaniyamAdi pATha pAMca ekendriya sthAvara jIvonI rakSA karavA kaMI yatnA, upayoga, kALajI rAkhI nahIM. jarUra paDye pANI mATI Adi vAparatAM jIva ghAta thAya che. paraMtu evo arerATa manamAM na Avyo. pRthivI bahu khoda karAI, mahalAdika jagA cinAI; bina gAlyo puni jala Dholyo, paMkhAteM pavana vilolyo.19 pRthvI (mATI) ghaNI ghaNI khodAvI ane mahela makAna Adi caNAvyAM. vaLI gALyA vagara pANI DhoLyAM. paMkhA vaDe pavana nAMkhyo ityAdi ghaNI hiMsA karI. hA ! hA ! meM adayAcArI, bahu harita jukAya vidArI; yA madhi jIvanake baMdA, hama khAye gharI AnaMdA.20 hA! hA ! nirdaya kaThora dUra AcAravALA mane dhikkAra che ! meM bahu haritakAya (vanaspati, lIlotarI Adi) jIvone haNyA. sAdhAraNa vanaspati (baTAkA Adi) ke jemAM anaMta jIvonA samUha hoya che, tene meM harSapUrvaka rAjI thatAM thatAM khAdhI. hA ! meM paramAda basAI, bina dekhe agani jalAI; tA madhya jIva je Aye, te hU paraloka sighA.21 hA ! pramAdane vaza thaI joyA vagara meM agni saLagAvyo temAM je jIvo vacamAM AvyA te paNa marI gayA. viMgho anna rAti pisAyo, iMghana binasodhi jalAyo, jhADu le jAgAM buhArI, ciTI Adika jIva vidArI.22 kheluM (saDeluM) anAja rAtre aMghAre daLAvyuM, joyA vagara lAkaDAM bALyAM. sAvaraNI laI jagyA vALI jhUDI, temAM kIDI vagere keTalAya jIvo haNyA. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlocanA pATha 287 jala chAni jIvAnI kInI, sohU puni DAri ju dInI; nahi jala thAnaka pahuMcAI, kiriyA bina pApa upAI.23 pANI gALIne saMkhAro rahyo te paNa game tyAM nAkhI dIdho paraMtu pANInI jagyAe pahoMcADyo nahIM, evI rIte kriyA yatnA vagara pApa upArjana karyA. jala mala morinameM girAyo, kRmikula bahu ghAta karAyo; nadiyani bica cIra yuvAye, kosanake jIva marAye.24 gaTaramAM malamUtra Adi pANI DhoLyAM tethI tyAM (kRmikala) keTalAya jIvonA samudAyanI ghAta karI. nadI AdimAM vastro ghoyAM, ghovarAvyAM temAM aneka (koza) gAu sudhInA jIvonI hiMsA thaI. annAdika zogha karAI, tAmeM ju jIva visarAI; tinakA nahi jatana karAyA, gariyAre dhUpa karAyA.25 anAja Adi viNI sApha karAvyAM. temAM IyaLa Adi jIvo nIkaLyA tene na marI jAya tevI sArI jagAe na mUkatAM rastAmAM ke taDakAmAM nAkhyA. puni dravya kamAvana kAje, bahu AraMbha hiMsA sAje; kiye tisanAvaza bhArI, karunA nahi paMca vicArI.26 vaLI ghana kamAvA mATe bahu hiMsaka vyApAra karyA. tyAM tRSNAne vaza thaI alpa paNa jIvadayA aMtaramAM vicArI nahIM. ityAdika pApa anaMtA, hama kIne zrI bhagavaMtA; saMtati cirakAla upAI, vAnIauM kahiya na jAI.27 1. rastAmAM 2. taDakAmAM 3. nAkhyA. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 nityaniyamAdi pATha - ityAdi pAra vinAnAM pApa meM karyA. he prabhu! e pApanI paraMparA dIrgha kALa mATe evI upArjana karI ke je vANIthI kahI jAya tema nathI. tAko ju udaya jaba Ayo, nAnAvigha mohi satAyo, phala bhuMjata jiya duHkha pAvai, vacauM kaise kari gAve.28 te pApa jyAre udayamAM AvyAM tyAre teNe aneka prakAre mane duHkhI karyo. te pApanAM phaLa bhogavatAM huM je duHkha pAmI rahyo chuM te vacanathI kema karIne kahevAya ? tuma jAnata kevalajJAnI, duHkha dUra karo zivathAnI; hama to tuma zarana lahI hai, jina tArana biruda sahI hai.29 Apa kevalajJAnI cho eTale sarva jANo cho; mATe he zivathAnI (muktimaMdiramAM vasanArA) prabhu ! mArAM duHkha dUra karo. have to tamAruM zaraNa Azraya grahaNa karuM chuM. he jina ! tame kharA tArakanuM biruda (padavI, pada) ghAraNa karyuM che. mATe ApanA AzrayathI ja avazya huM saMsAra tarI jaIza. jo gAMvapati ika hovai, so bhI duHkhiyA duHkha khovai; tuma tIna bhuvanake svAmI, duHkha meTo aMtarajAmI.30 jo eka gAmano rAjA hoya che te paNa dukhiyAnuM duHkha maTADe che to pachI Apa to traNa lokanA svAmI cho. mATe he aMtarajAmI, sarvajJa prabhu, mArAM janmamaraNAdi duHkha Apa maTADo. dropadIko cIra baDhAyo, sItA prati kamala racAyo; aMjanase kiye akAmI, duHkha meTo aMtarajAmI.71 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AlocanA pATha 289 he prabhu, Apa to vItarAga cho. paraMtu ApanA bhakta evA devoe zAsana ane zIla pratyenA anurAgathI dropadInAM cIra pUryA. sItAjIne mATe agnikuMDane sthAne kamaLavALuM jalAzaya banAvyuM. zIlanuM mAhAbhya traNa jagatamAM pragaTa karyuM. aMjana cora jevA pApIne paNa pavitra niSkAmI banAvI tAryo. e bagho Apano ja prabhAva che. to he aMtarajAmI ! mArAM janma maraNAdi duHkho dUra karo. mere avaguNa na citAro, prabhu apano biruda nihAro; saba doSa rahita karI svAmI, duHkha meTaTuM aMtarajAmI.32 he prabhu ! mArA anaMta doSa che te tarapha na jozo. paraMtu te svAmI, ApanuM tAraka biruda (padavI) che te joIne mane sarva doSa rahita zuddha paramAtmadazAnI prApti thAya tema karo ke jethI he sarvajJa prabhu, mArAM sarva saMsAraparibhramaNanAM duHkha dUra thAya. iMdrAdika padavI na cAhuM, viSayanimeM nAhi lubhA; rAgAdika doSa harIje, paramAtama nija pada dIje.33 A lokanI alpa paNa sukhecchA jyAM sudhI che tyAM sudhI Atmika sukhano aMza paNa pragaTe tema nathI. mATe devalokamAM iMdrAdikanAM je sukha che te paNa rAga-aMgArAthI bALanArAM duHkhada ane vinAzI hovAthI icchavA yogya nathI. tethI laukika sukha, indrAdika padanI mane svapna paNa icchA na ho. pAMca indriyanA viSayomAM lobha na raho. tenI icchA saMpUrNa nivRtta thaI jAo. rAga-dveSa ane ajJAna Adi mArA anaMta doSa dUra karI daI, he paramAtmA, mane mAruM pada, mAruM svAbhAvika nirmaLa anaMta jJAna, 19 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 nityaniyamAdi pATha darzana, vIrya ane sukhamaya zuddhasahajAtmasvarUpa, paramAtmasvarUpa pragaTa karI Apo. (dohA) doSa rahita jinadevajI, nija pada dIkyo moya; saba jIvanake sukha baDha, AnaMda maMgala hoya.34 he nirdoSa jinadeva ! Apane pragaTa che tevuM mAruM nirdoSa pada mane Apo. paramAtmasvarUpano anubhava karAvo. sarva jIvonuM sukha vagho. sarva jIvone AnaMda ane kalyANa prApta thAo. anubhava mANika pArakhI, hari Apa jinaMda; yehI vara mohi dIjiye, carana zarana AnaMda.35 he jinendra, Apa AtmAnubhava (AtmasAkSAtkAra) rUpa amUlya ratnanA parIkSaka jhaverI cho. Ape anubhavarUpa amUlya ratna parakhIne grahaNa karyuM che. mane paNa e vara, sarvotkRSTa AtmAnubhava Apo, ke jethI ApanA caraNanA avalaMbanathI cidAnaMdamaya svarUpasukhanI mane prApti thAya. mANekacaMda lakhanAre potAnuM nAma paNa chevaTe ApyuM che. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 16 sAmAyika pATha 9. pratikramaNa karma kAla anaMta bhrAmyo jagameM sahiye duHkha bhArI, janma maraNa nita kiye pApako hai adhikArI; koDi bhavAMtaramAMhi milana durlabha sAmAyika, ghanya Aja meM bhayo joga miliyo sukhadAyaka. 1 anaMta kALathI A jIva saMsAramAM paribhramaNa karI rahyo che. tyAM mahA bhayaMkara duHkhone bhogavI rahyo che. janma, jarA, maraNa, Adhi, vyAdhi, upAdhi Adi anaMta duHkha anaMtakALathI anaMtathI anaMta vAra bhogavyA kare che. te sarva duHkha bhogavavAnA kAraNarUpa ajJAna Adi aneka doSa-pApanuM pote bhAjana thayelA che. (arthAt anaMta doSa-pApathI ja A paribhramaNanAM duHkha cAlu rahyAM che.) te doSane dUra karanAra ane zuddha AtmasvabhAvane pragaTAvanAra sAmAyika karoDo bhavomAM paNa maLavuM durlabha che. te sAmAyika karavAno sukhadAyaka joga, avasara mane Aje maLyo che tethI aho ! Aje huM atyaMta ghanyarUpa chuM, kRtArtha chuM. mAro A kALa lekhAno che, saphaLa che. 1. pUrve lAgelA doSathI pAchA haThavuM te. 2. rAgadveSa rahita samabhAvarUpa AtmasvabhAvamAM rahevuM te. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha he sarvaza jineza ! kriye je pApa ju maiM aba, te saba mana vaca kAya yogakI gupti binA labha; Apa samIpa hAra mAMhI meM khaDo khaDo saba, doSa kahuM so suno karo naTha duHkha dehiM jaba. 2 he sarvajJa jineza ! mana, vacana, ane kAyA e traNe yoganI gupti, saMyama vagara meM je je pApa karyAM te sarva pApa Apa prabhunI samIpa Ubho rahIne kahuM chuM. Apa te sAMbhaLo ane te sarva doSa ke je mane duHkhanA denAra che teno nAza karo. 292 krogha mAna mada lobha moha mAyAvaza prAnI, duHkha sahita je kriye dayA tinakI nahi AnI; binA prayojana eka iMdri bi ti cau paMcendriya, Apa prasAdahiM miTai doSa jo lagyo mohi jiya. 3 krodha, mAna, mada, lobha, moha, ane mAyAne vaza thaI meM je je prANIne duHkhI karyAM, dayA karI nahIM, vagara kAraNe eka be traNa cAra ane pAMca indriyavALA je je jIvonI virAdhanA karI, tethI je je doSa mane lAgyA te sarva doSa he prabhu ! ApanI kRpAthI mithyA thAo. ApasameM ika Thaura thApi kari je duHkha dIne, peli diye pagataleM, dAbikari prANa harIne; Apa jagatake jIva jite tina sabake nAyaka, araja karUM maiM suno, doSa meTo duHkhadAyaka. 4 ekabIjA jIvone paraspara eka ThekANe uparAuparI mUkIne du:kha dIdhuM, paga taLe dAbIne, pIlIne, kacarI nAkhIne prANa rahita karyA; he prabhu, jagatamAM jeTalAM jIva che te sarvanA Apa Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 293 nAyaka svAmI cho tethI huM Apane A araja karuM chuM te Apa kRpA karIne suNo, svIkAro ane mane te duHkhadAyaka doSothI mukta karo. aMjana Adika cora mahA ghanaghora pApamaya, tinake je aparAdha bhaye te kSamA kSamA kiya; mere je aba doSa bhaye te kSamahu dayAnidhi, yaha paDikoMNo kiyo Adi SaT karmamAMhi vidhi. 5 aMjana cora Adi ghaNA ghaNA ghora pApanA karanArAonA sau aparAdha Ape kSamA karIne temane doSa rahita nirdoSa karyA che. to hAla mArA je je doSa thayA hoya te sarve he dayAnidhi, Apa kSamA karo. pratikramaNa, pratyAkhyAna, sAmAyika, stavana, vaMdanA ane kAyotsargarUpa cha (SaT) karma Avazyaka nitya avazya karavA yogya karmamAMthI A paheluM pratikramaNa ahIM karyuM. 2. pratyAkhyAna karma jo pramAdavaza hoya virAdhe jIva ghanere, tinako jo aparAdha bhayo mere agha Dhere; so saba jUTho hohu jagatapatike parasAde, jA prasAdad mile sarva sukha, du:kha na lAvai. 6 kaSAya, indriya, vikathA, sneha ane nidrA ema pramAda pAMca prakAre che. athavA dharmanI anAdaratA, unmAda, ALasa, kaSAya e saghaLAM pramAdanAM lakSaNa che.'' e pramAdane vaza thaI meM je ghaNA jIvone virAdhyA ane tethI pApanA je samUha meM upArjya Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 nityaniyamAdi pATha te sarva mArAM pApa he jagatapati, ApanI kRpAthI mithyA thAo. ApanA prasAda (kRpA)thI sarva sukha mane prApta thAya ane duHkhanA bhAra dUra thAya. meM pApI nirlajja dayAkari hIna mahAzaTha, kiye pApa ati ghora pApamati hoya citta duTha; nid hUM meM bArabAra nija jiyako garahuM, sabavidhi gharma upAya pAya phiri pApahi karahuM. 7 huM pApI, nirlaja, nirdaya, mahAzaTha (ajJAnI) chuM. duSTa cittathI pApamaya mativALA meM ati ghora pApa karyA che. te sarva mArAM pApanI huM niMdA karuM chuM. mArA pApI jIvanI vAraMvAra gartA (sadgurunI sAkSIe niMdA) karuM chuM. sarva prakAre gharmanA upAyo pAmIne paNa huM pharI pApane ja karuM chuM. tethI mane dhikkAra che. durlabha hai narajanma tathA zrAvaka kula bhArI, satsaMgati saMyoga gharma jina zraddhA ghArI; jina vacanAmRta ghAra samAvartI jinavAnI, to huM jIva saMhAre dhik dhik dhik hama jAnI. 8 sarva dehamAM manuSyadeha sarvottama che. kAraNake sarva doSanI nivRtti karI mokSanI prApti karavI te eka manuSyadehathI ja thaI zake che. te manuSyadehanI prApti ghaNA puNyodaye thAya che. tethI manuSyabhava maLavo ghaNo durlabha kahyo che. tevo durlabha manuSyadeha maLyA chatAMya saddharma rahita kuLamAM janma thayo hoya to te kuLanA mithyA gharmasaMskAra mUkIne saddharmane grahaNa karatAM ghaNI muzkelI paDe che. mATe saddharmayukta kuLamAM janma e bIjuM mokSaprApti mATe 1. bhaNI cUkyo. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 295 durlabha sAghana kahyuM che. tevA kuLamAM janma thayA chatAM saddharmanA upadezaka AtmajJAnI satparuSanI prApti, temano samAgama, temano bogha, tethI vItarAga bhagavAnanA gharmanI zraddhA e Adi uttarottara durlabha prAti gaNAya che. koI mahApuNyanA udaye uparokta sarva durlabha sAmagrI to huM pAmyo che. manuSyadehathI mAMDI vItarAga prabhunAM vacanAmRtanI varSArUpa jinavANInA abhyAsa sudhI sarvanI mane prApti thaI, topaNa huM jIvahiMsA Adi doSamAM haju pravarte chuM. tethI mane dhika dhik dhikkAra che. iMdriya laMpaTa hoya khoya nija jJAna jamA saba, ajJAnI jima kare tisI vidhi hiMsaka hai aba; gamanAgamana karato jIva virAghe bhole, te saba doSa kiye niMdu aba mana vaca tole. 9 pAMca indriyanA viSayomAM atyaMta Asakta (iliMpaTa) thaIne, meM jJAnano, boghano je kaMI saMcaya hato te gumAvI daIne, ajJAnI jema hiMsA Adi pApamAM niHzaMka nirbhayapaNe pravarte tema pravartatAM, meM jatAM AvatAM je je bicArA nirdoSa jIvone haNyA hoya, virAdhyA hoya te sarva doSane have mArAM mana vacanane samatola niSkapaTa rAkhIne niMduM chuM. Alocana vidhi thakI doSa lAge ju ghanere, te saba doSa vinAza hou tumauM jina mere; bArabAra isa bhAMti moha mada doSa kuTilatA, IrSAdikarte bhaye nidiye je bhayabhItA. 10 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 nityaniyamAdi pATha he jina vItarAga ! AlocanA karatAM je bIjA ghaNA doSa lAgyA hoya te sarva mArA doSa ApanI kRpAthI nAza pAmI jAo. vAraMvAra A prakAre moha, mada, dveSa, kuTilatA (mAyA), IrSA AdithI je je meM doSa karyA hoya te sarva doSane bhayabhIta evo huM niduM chuM. mArA te sarva doSa mithyA thAo. 3. sAmAyika karma saba jIvanameM mere samatAbhAva jagyA hai, sabajiyamo sama samatA rAkho bhAva lagyo hai. Arta raudra kaya dhyAna chAMDa kariTuM sAmAyika saMyama mo kaba zuddha hoya yaha bhAva baghAyi'. 11 sarva jIvo pratye mane samabhAva utpanna thayo che. sarva jIvo mArA jevI samatA ghAraNa karo evI mArI icchA ' , ArtadhyAna :- duHkhita ke klezayukta bhAvAnI ekAgratA te ArtadhyAna prAye tiryaMcagatinuM kAraNa thAya che mATe te tyAjya che. tenA cAra bheda che - (1) iSTa viyogaja ArtadhyAna - priya putra, mitra, kalatra, AdinA viyogathI thatA duHkhamaya bhAvonI ekAgratA. (2) aniSTa saMyogaja ArtadhyAna :- apriya durguNI putra, kalatra, zatru AdinA saMyogamAM e saMbaMgha kyAre chUTe evI ciMtA. (3) pIDA vA vyAdhipratikAra ciMtavana ArtadhyAna - zarIramAM roga thAya tyAre pIDAthI klezita bhAvo thavA, roga kyAre maTe tene mATe upAyomAM ciMtita pariNAma rahyA kare che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 297 (4) nidAna ArtadhyAna - gharmakriyAnA phaLarUpa AgAmI kALamAM bhoga maLe te ciMtAthI AkuLavyAkuLa bhAva rAkhavA te. raudradhyAna - duSTa paraghAtaka svArthasAghaka hiMsaka pariNAmonI ekAgratA te raudradhyAna prAyaH naraka gatinuM kAraNa thAya che, mATe tajavA yogya che. tenA cAra bheda che. (1) hiMsAnaMdI - bIjA prANIonI hiMsA karavAmAM, karAvavAmAM, anumodavAmAM AnaMda mAnanArane tevAM duSTa pariNAmomAM ekAgratA che te. (2) mRSAnaMdI-asatya bolavAmAM, bolAvavAmAM, bolanArane sAruM kahevAmAM, jUThane sAcuM sAbita karI AnaMda mAnanArane tevAM duSTa pariNAmomAM ekAgratA thavI te. (3) cauryAnaMdI - paradravya AdinI corI karavI, karAvavI, karanArane bhaluM mAnavuM; ityAdi corImAM AnaMdita pariNAmonI ekAgratA. (4) parigrahAnaMdI - parigraha ekaTho karavo, karAvavo, anumodavo; parigraharakSAmAM bAhozI mAnI emAM AnaMdita pariNAmonI ekAgratA. upara pramANe ArtadhyAna ane raudradhyAna adhogatinAM kAraNa hovAthI tene choDIne have huM gharmadhyAnano Azraya grahaNa karI (samatA bhAva) sAmAyika karuM chuM. ane bhAvanI vRddhi karanAra mAro saMyama kyAre zuddha thaze ema bhAvuM chuM. pRthvI jala aru agni vAyu cau kAya vanaspati, paMcahi thAvaramAMhi tathA trasa jIva barse jita; be iMdriya tiya cau paMceMdriyamAMhi jIva saba, tinarse kSamA karAUM mujhapara kSamA karo aba. 12 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 nityaniyamAdi pATha pRthvI, prANI, agni, vAyu, vanaspati e pAMca sthAvara ekendriya jIvo, tathA be, traNa, cAra, ane pAMca indriyavALA saMjJI, asaMjJI e sarva jIvone huM mAnuM chuM, saunI kSamA yAcuM chuM. sau mane kSamA karazo. isa avasarameM mere saba sama kaMcana aru tRNa, mahala masAna samAna zatru arumitraha sama gaNa; janmana marana samAna jAna hama samatA kInI, samAyikakA kAla jilai yaha bhAva navInI. 13 A sAmAyikanA avasaramAM mAre tRNa ke kaMcana, mahela ke smazAna, zatru ke mitra, janma ke maraNa sarva samAna che. jeTalo kALa sAmAyikamAM rahuM teTalo vakhata A ja sarvotkRSTa samabhAva mane raho, bIjo bhAva na raho. mero hai ika Atama tAmeM mamata ju kIno, aura sabai mama bhinna jAni samatArasa bhIno; mAta pitA suta baMdhu mitratiya Adi sabai yaha, morne nyAre jAni yathAratha rUpa karyo gaha. 14 mAro eka AtmA che. te mArA AtmasvarUpamAM have huM mArApaNuM karuM chuM. mArA AtmasvarUpathI bIjuM badhuM para che, juduM che, mAruM nathI, ema jANI huM sarva para dravya, para bhAva pratye rAgadveSa rahita thaI samabhAvarUpa zAMta rasamAM magna thAuM chuM. mAtA, pitA, putra, bhAI, mitra, patnI Adi sarva mArAthI judAM ja che ema jANI, mAruM yathArtha AtmasvarUpa che tene ja have huM grahaNa karuM chuM. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha maiM anAdi jagajAlamAMhi, phaeNsi rUpa na jANyo, ekeMdriya de Adi jaMtuko prANa harANyo; te aba jIvasamUha suno merI yaha arajI, bhava bhavako aparAtha kSamA kIjyo kari marajI. 15 anAdi kALathI saMsArarUpa jALamAM phasAIne meM mAruM AtmasvarUpa jANyuM nahIM, tethI ekeMdriya, beiMdriya Adi jIvonA prANa haraNa karyA. te sarva jIvasamUha A mArI araja suNajo, sAMbhaLajo, ane aneka bhavamAM tamArA prati mArA je je aparAdha thayA hoya te kRpA karIne kSamA karajo. 4. stavana karma 299 nauM riSabha jinadeva ajita jina jIti karmako, saMbhava bhavaduHkha harana karana abhinaMda zarmako; sumati sumatidAtAra tAra bhavasiMdhu pAra kara, padmaprabha padmAbha bhAni bhavabhIti prIti ghara.16 zrI RSabhadeva jinendrane tathA karmazatrune jitanAra ajita jinane namaskAra karuM chuM. bhavaduHkha eTale janmamaraNAdi saMsAraduHkha, tene haranArA saMbhavanAtha prabhune tathA mokSasukhanA ApanAra abhinaMdanajinane namuM chuM. sanmatinA ApanAra he sumatinAtha ! amane saMsArasamudrathI pAra tArajo. he kamala samAna kAMtivALA padmaprabha prabhu ! amArA upara (prIti) kRpA karIne amArI bhavabhIti (saMsArabhaya) TALajo. zrI supArzva kRtapAza nAza bhava jAsa zuddha kara, zrI caMdraprabha caMdrakAMti sama dehakAMti thara; Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 nityaniyamAdi pATha puSpadaMta dami doSakoSa bhavi poSa roSa hara, zItala zItala karana harana bhavatApa doSa hara.17 he supArzvanAtha, Ape karmanA pAzAbaMghana)no nAza karyo che, ane ApanuM jIvana amane zuddha nirdoSa karI saMsArathI tAranAra che. he caMdraprabha prabhu, Apa caMdranI kAMti jevI manohara dehanI kAMtinA gharanArA cho. he puSpadaMta (suvidhi) prabhu ! Apa doSanA samUhane TALanArA, bhavya janone mokSamArgamAM poSa, puSTi, sahAya ApanArA ane roSa eTale dveSAdine haranArA cho. saMsAranA tApane haranArA, parama AtmazAMtirUpa zItalatAnA karanArA he zItalanAtha prabhu, amArA sarva doSane haro, dUra karo. zreyarUpa jina zreya gheya nita seya bhavyajana, vAsupUjya zata pUjya vAsavAdika bhava bhaya hana; vimala vimalamati dena aMtagata hai anaMta jina, gharma zarma ziva karana zAMtijina zAMtivighAyina.18 he zreyAMsa jina ! Apa zreya, kalyANarUpa cho, bhavyajanonA Apa nitya sevavA yogya dhyeya cho. he vAsupUjya prabhu ! Apa so iMdroe pUjya cho ane saMsAranA bhayane haNanArA cho. he vimalanAtha prabhu! Apa vimala, zuddha matinA ApanArA cho. he anaMtajina ! Apa saMsAra (janmamaraNAdi) nA aMtane (muktine) pAmyA cho. he gharmanAtha ! Apa (zarma) sukha, AnaMdaprada (ziva) kilyANa(mokSa)nA karanArA cho. he zAMtinAtha prabhu ! Apa zAMtinA karanArA cho. kuMtha kuMthumukha jIvapAla aranAtha jAlahara, malli mallarAma mohamalla mArA pracAraghara; Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 sAmAyika pATha munisuvrata vratakarana namata surasaMghahi nami jina, neminAtha jina nemi gharmarathamAMhi jJAnaghana.19 he kuMthunAtha ! Apa (kuMtha) kaMthavA jevA nAnA jIvathI mAMDI sarva jIvonA rakSaka cho; he aranAtha ! Apa saMsArajAlane dUra karanArA cho, he mallinAtha ! Apa moharUpa mallane mAravAne samartha malla samAna cho, Apa satya gharmopadezAdika utkRSTa AcArane gharanArA cho. he munisuvrata prabhu! Apa vratane karanArA cho, he namijina ! Apane sura asuranA samUha name che. he neminAtha ! Apa gharmarUpa rathanI nemi (cakranI vATa) samAna cho, jJAnasamUha cho, athavA jJAnarUpa ghanavALA cho. (jJAnaghana pAThAMtara) pArzvanAtha jina pArtha upala sama mokSaramApati, vartamAna jina namoM vama bhavaduHkha karmakata; yA vidhi maiM jinasaMgharUpa cauvIsa saMkhyaghara, sta namuM huM bArabAra vaMduM ziva sukhakara.20 he pArzvanAtha prabhu ! Apa pArasamaNi samAna, loharUpa ajJAnI janone kaMcanarUpa, AtmajJAnadazAmaya banAvanArA cho, Apa mokSalakSmInA pati cho. he vardhamAna jina ! Apane namuM chuM ane karmajanita saMsAraduHkhane dUra karI dauM chuM. arthAtu Apane namana karatAM mArAM saMsAraduHkha dUra thaI jAya che. A prakAre mokSasukhanA ApanAra covIsa saMkhAyuta jinezvaronA samUhane vAraMvAra stavuM chuM ane namana karuM chuM. 1. paththara, ratna, pArasamaNi. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 nityaniyamAdi pATha 5. vandanA karma vaMdU meM jinavIra dhIra mahAvIra susanmati, vartamAna ativIra vaMdihIM mana vaca tanakRta; trizalA tanuja maheza ghIza vidyApati vaMduM, vaMduM nita prati kanaka rUpa tanu pApa nikaMdU.21 vIra, mahAvIra, sanmati, vardhamAna, ane ativIra evA (pAMca nAme suvikhyAta) he jinendra, Apane mana, vacana, kAyAe karI vaMduM chuM. he trizalA mAtAnA putra, Apa anaMta Atmaaizvarye yukta hovAthI maheza cho, Apa kevalajJAnI hovAthI ghIza cho, vidyApati cho, Apane huM nitya pratye vaMduM chuM. kaMcanavarNa kAyAnA ghAraka he prabhu, Apane vaMdatA mArAM pApa (nikaM) dUra karuM chuM. siddhAratha nRpa naMda laMda duHkha doSa miTAvana, durita davAnala javalita javAla jaga jIva utArana; kuMDalapura kari janma jagata jiya AnaMda kArana, varSa bahAri Ayu pAya sabahI duHkha TArana.22 he siddhArtharAjAnA putra ! janmamaraNa, rAgadveSa, harSazoka Adi vaMdra janita duHkha ane vibhAvika bhAvarUpa) sarva doSane maTADanAra, tathA duHkharUpa dAvAnalanI saLagatI (prajavalita) jvAlAmAM saLagI rahelA jagatanA jIvone uddhAranAra, Apa kuMDalapuramAM janmyA cho, ane jagatanA jIvone parama AnaMdanuM kAraNa banyA cho. Apa botera varSanuM AyuSya pAmIne sarvanAM du:khano nAza karanAra banyA cho. sasa hasta tanu tuMga bhaMga kRta janma marana bhaya, bAla brahmamaya joya heya Adeya jJAnamaya; Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pATha 303 de upadeza uddhAra tAri bhavasiMdu jIvaghana, Apa base ziva mAMhi tAhi baMdI manavacatana.23 sAta hAtha UMcI kAyAvALA, janmamaraNanA bhayane bhAMgI nAkhanAra, bALa brahmacArI, zeya (jANavA yogya), heya (tyAgavA yogya), upAdeya (grahaNa karavA yogya) e traNenuM jJAna thAya teno upadeza ApI, ghaNA jIvonA samUhane saMsArasamudrathI uddhAranAra, tAranAra banI hAla mokSanA atadriya Atmika anaMta sukhamAM birAjamAna thayelA he mahAvIra prabhu, Apane mana, vacana, kAyAthI huM praNAma karuM chuM. jAke vaMdana thakI doSa duHkha dUrahi jAve, jAke vaMdana thakI mukti tiya sanmukha Ave; jAke vaMdana thakI vanya hovai suraganake, aise vIra jineza vaMdihIM krama yuga tinake.24 jene vaMdana karavAthI AtmAnI azuddhatArUpa sarva doSo ane saMsAraparibhramaNarUpa sarva duHkho dUra thaI jAya che, muktirUpI strI sanmukha (sAmI) Ave che, ne surAsuronA samudAyathI pUjita evuM parama iMdra ke ardhapada prApta thAya che, evA vIra prabhunA caraNayugalane namaskAra karuM chuM. sAmAyika par karmamAMhi vaMdana yaha paMcama, vide vIra jinendra indra zata vanya vanya mama; janma maraNa bhaya haro karo aghazAMti zAMtimaya, meM adakoza supoSa doSako doSa vinAzaya.25 sAmAyikanAM je SaTuM Avazyaka karma te madhye A pAMcamuM Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 nityaniyamAdi pATha vaMdana nAmanuM Avazyaka karuM chuM. so indroe vanya hovAthI mAre paNa vanya che evA vIra jinendrane namaskAra karuM chuM. he prabhu! mArA janmamaraNanA bhayane TALo. he zAMtimaya prabhu ! mArAM pApanI nivRttirUpa zAMti mane Apo, huM pApano bhaMDAra chuM. doSane poSanAra, vaghAranAra, mArA doSano nAza karo. 6. kAyotsarga karma kAyotsarga vighAna karUM aMtima sukhadAI, kAya tyajanamaya hoya kAya sabako duHkhadAI; pUrava dakSiNa namuM dizA pazcima uttara meM, jinagRha vaMdana karUM ha3 bhava pApa timira meM. 2 have chelle kAyotsarga nAmanuM Avazyaka karma ke je sukhadAyaka che te karuM chuM. kAyA rogAdi aneka prakAra vaDe duHkhane ja ApanArI che, chevaTe to A kAyA sarvane choDavAnI ja che, tathA azarIrI bhAva, mokSabhAva thavA kAyotsarga che. mATe dehabhAva, zarIramAM AtmapaNAnI buddhi, dehamamatva tyAgIne huM kAyotsargamAM, manane AtmasvarUpamAM tallIna karavA, AtmabhAvanAmAM ekAgra karuM chuM. pUrva, dakSiNa, pazcima ane uttara dizA tarapha pharIne te te dizAmAM rahelAM sarva jinamaMdirone namaskAra karuM chuM ane saMsArakRta pApamaya aMdhakArano nAza karuM chuM. zironati meM karuM namuM mastaka kara ghari meM, AvartAdika kriyA karuM mana vaca mada hari OM; tInaloka jinabhavanamAMhi jina hai ju akRtrima, kutrima hai ya artha dIpa mAMhi vaMda jima.27 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 sAmAyika pATha ATha koDi pari chappana lAkha ju sahasa satyAguM, thyAri zataka pari asI eka jinamaMdira jANuM vyaMtara jyotiSI mAMhi saMkhya rahita jinamaMdira, jinagRha vaMdana karUM harahu mama pApa saMghakara.28 mana, vacana ane kAyAnA madane mUkIne, atyaMta namrabhAva lAvIne traNa Avarta Adi kriyA karIne, mastaka upara beu hAtha joDIne, sarva zAzvata jinapratimAone huM mastaka namAvIne namaskAra karuM chuM. traNe lokamAM je kRtrima tathA akRtrima cetyAlaya (jinamaMdira) che temAM tathA aDhI tapamAM je kRtrima tathA ATha karoDa chappana lAkha sattANuM hajAra cAraso ne ekAzI (8,56,97,481) akRtrima cetyAlaya che te sarvamAM virAjamAna jinapratimAone tathA vyaMtara ane jyotiSI devonA nivAsomAM je asaMkhyAta jinamaMdiro che temAM virAjamAna sarva jinapratimAone huM bhaktibhAve vaMdana karuM chuM ane mArAM sarva pApanA samudAyano nAza karuM chuM. sAmAyika sama nAhi aura kou vaira miTAyaka, sAmAyika sama nAhi aura kou maitrI dAyaka; zrAvaka aNuvrata Adi aMta saptama guNasthAnaka, yaha Avazyaka kiye hoya nizcaya duHkhahAnaka. 29 muktAtmA, siddhAtmA, paramAtmAnuM anaMta jJAna darzana sukha ane vIryAdithI paripUrNa jevuM zuddha sahaja AtmasvarUpa che tevuM ja mAruM ane jagatanA sarva jIvonuM mULa zuddha svarUpa che ema parama kRpALu zrImad sadgurunI kRpAthI jo jANyuM che to dravya draSTie "sarva jIva che siddha sama," sarva jIva paramAtmA samAna che, 20 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 nityaniyamAdi pATha sarakhA che. mArA sAkSAt AtmasvarUpa che ema saumAM AtmA jovAnI draSTi gurugame sAdhya thAya, tyAM sAco sAmAyika (sama) bhAva Ave che. samyatva sivAya sAro samabhAva Ave nahIM. A samyadraSTinuM sAmAyika jagatanA sarva jIvo pratye vera, virogha, dveSa ityAdi viSama bhAva maTADI, maitrIbhAva vaghArI, potAnAM zuddha AtmabhAvanI vRddhi karI prAnta pUrNa vitarAga bhAvane pragaTAve che. zrAvaka eTale samyagdarzana prApta karyuM che jeNe evo (aNuvrata) gRhasthavratane pALanAra gRhasthasAghaka, A sAmAyikathI AtmabhAvanI vizuddhatA vaghArI sAtamA apramatta guNasthAnaka sudhI pahoMcI zake che. A sAmAyika Avazyaka karanAra nizcaye potAnAM duHkhano nAza karI Atmika sukhane pAme che. je bhavi AtamakAjakaraNa udyamake ghArI, te saba kA vihAya karo sAmAyika sArI; rAga doSa mada moha krogha lobhAdika je saba, bugha "mahAcaMdra vilAya jAya tAteM kIyo aba.30 je bhavya jIvo potAnA AtmAnI siddhirUpa nijakArya karavAmAM prayatnavAna hoya temaNe bIjAM sarva kAmakAja choDIne A sAmAyika saMpUrNa rIte zuddha bhAvanA lakSe sArA bhAvapUrvaka karavI. paMDita mahAcaMdra (A sAmAyikapAThanA rtA) kahe che ke A sAmAyikathI rAga, dveSa, mada, moha, krodha, lobha ityAdi sarva doSa vilaya (nAza) thaI jAya che. mATe sarva AtmArthIoe A Avazyaka avazya AdarapUrvaka karavuM. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 17 merI bhAvanA jisane rAgadveSa kAmAdika jIte saba jaga jAna liyA, saba jIvoMko mokSamArgakA niHspRha ho upadeza diyA; buddha vIra jina hari hara brahmA yA usako svAdhIna kaho, bhaktibhAvase prerita ho yaha citta usImeM lIna raho. 1 rAga dveSa kAma Adi sarva ghAtakarmarUpa aMtara zatruone jeNe jItyA che, ane tethI sarva lokAlokane hastAmalakavatu jaNAvanAra nirmaLa jJAna bhAskara jene pragaTyo che, te pratApI mahAjJAnI puruSe kevaLa niSkAraNa, niHsvArtha karuNAthI, sarva jIvonA parama kalyANane arthe satya sanAtana vItarAga mokSamArgano upadeza karyo che, tene buddha, vira, jina, hari, hara ke brahmA game te nAmathI kaho paNa temaNe potAno AtmA parAdhIna (karmAdhIna) hato tene svAdhIna, svataMtra, muktisukhamAM mahAlanAra, paramAtmarUpa banAvyo mATe parama bhaktibhAvathI prerita thaIne A mAruM citta te vItarAga paramAtmAmAM tallIna raho. viSayoMkI AzA nahi jinake, sAmyabhAva ghana rakhate hai, nija parake hita sAghanameM jo nizadina tatpara rahate haiM; svArtha tyAgakI kaThina tapasyA, binA kheda jo karate hai, aise jJAnI sAdhu jagatake, duHkha samUhako harate haiM. 2 jeNe pAMca indriyonA viSayasukhanI icchA choDI dIdhI che, ane sAmyabhAva, samatAbhAva, zuddha upayoga, e ja Atmika dhana jeNe saMgrahyuM che, potAnA tathA paranA AtmakalyANanAM Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 nityaniyamAdi pATha sAghanomAM je nizadina tatpara rahe che, iMdriya viSaya Adi sAMsArika sukharUpa svArthano tyAga karavAthI, sAMsArika bhoganI icchA mAtrano tyAga karavAthI ane Atmika AnaMdanA AsvAdathI AhAdatA hovAthI kheda rahita, kharI duSkara tapasyA je karI rahyA che evA AtmajJAnI, AtmAnubhavI tattvadarzI tyAgI mahAtmA jagatane satya mArgadarzaka thaI mokSArthIjanonAM sarva duHkhasamUhane hare che. rahe sadA satsaMga unhIkA, dhyAna unhIkA nitya rahe, una hI jaisI caryAmeM yaha, citta sadA anurakta rahe; nahIM satAUM kisI jIvako, jUTha kabhI nahi kahA karuM, paraghana vanitA para na ubhAUM, saMtoSAmRta piyA karUM. 3 evA jJAnI mahAtmA puruSano mane nitya satsaMga rahejo. temanuM niraMtara dhyAna rahejo. ane temanA jevI caryAmAM, temanA AtmAnI ceSTA viSe cittavRtti sadAya prema, prIti, anurAgapUrvaka tallIna rahejo. huM koI jIvane haNuM nahIM, jarAya trAsa ApuM nahI, asatya kadI boluM nahIM, paraghana ane parastrIne kadApi icchuM nahIM ane saMtoSarUpa amRtanuM pAna karyA karuM ke jethI paravastune grahaNa karavA mane kadApi lobha thAya nahIM. svadravyathI ja sadAya saMtoSasukhane AsvAduM. ahaMkArakA bhAva na raphakhuM, nahIM kisI para krogha karuM, dekha dUsaroMkI baDhatIko, kabhI na IrSA bhAva ghaNuM; rahe bhAvanA aisI merI, sarala satya vyavahAra karuM, bane jahAM taka isa jIvanameM, auroMkA upakAra karUM. 4 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA 309 deha, geha ityAdi sarva paravastumAM huM ane mAruM ema ahaMkAra karIne pharuM chuM, tathA kula, rUpa, vidyA, baLa, ghana, ityAdino garva karI bIjAthI huM moTo chuM evA abhimAnathI matta thaI pharuM chuM. te, anaMtajJAna-darzana-sukha Adi anupama Atmaaizvarya yukta mAro zuddha AtmA, je paramajJAnI evA saguru bhagavAne jANyo che, joyo che, anubhavyo che, kahyo che tevo ja che, evI zraddhA karuM, tyAM ja te zuddha AtmasvarUpamAM ja mamatA karuM, ane prathamano ajJAnajanita ahaMkArabhAva kadI AtmAne viSe utpanna thavA dauM nahIM. koI prANI upara krogha karuM nahIM. bIjAnI caDhatI dekhI kadI IrSAbhAva, adekhAI karuM nahIM. vyavahAramAM mAyAcAra ane asatyano tyAga karyuM ane saraLa ane satya vyavahAra karuM, evI mArI bhAvanA raho. tathA A jIvanamAM bane teTalo paropakAra karuM. bhUMDuM karyuM hoya tenuM paNa bhaluM thAya ema apakArI pratye paNa upakArano bhAva rAkhuM. maitrI bhAva jagatameM merA, saba jIse nitya rahe, dIna-duHkhI jIvo para mere, urase karuNA strota bahe; durjana krUra kumArgaratoM para, kSobha nahIM mujhako Ave, sAmyabhAva rakhuM meM unapara aisI pariNati ho jAve. 5 jagatamAM sarva jIvo pratye mane maitrIbhAva ho, vairabhAva na ho. dIna, garIba ane duHkhI jIvonAM duHkha joI temanA pratye aMtaHkaraNathI dayAno pravAha niraMtara vahyA karo. dIna duHkhI ke rogI janone jotAM, te to temanAM karmanAM phaLa bhogave che temAM mAre zuM ? ema upekSArUpa kaThora pariNAma nahIM rAkhatAM temanAM duHkha dUra karavAmAM mArAthI banatI madada karavA athavA Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 nityaniyamAdi pATha temane ghIraja zAMti prApta thAya evI potAthI banatI sahAya karavArUpa komaLa pariNAma, dayArdu pariNAmathI hRdaya sadAya karuNAyukta raho. | durjana, mAyAvI, prapaMcI, krUra, hiMsakapariNAmI, ane kumArgamAM Asakta evA mithyAtvI ajJAnI paragharmI jIvone jotAM temanA pratye krUra, krogha pariNAmathI mArA aMtaramAM kSobha, vikSepa, khaLabhaLATa, azAMti na thAo, tevA jIvo pratye temanA doSane joI tiraskAra na thAo, paraMtu teo bicArA karmane AdhIna che temAM temano zuM doSa che ? ema vicArI temanA pratye sAmyabhAva, madhyastha bhAvanA rahe evI AtmapariNati thaI jAo. guNI janoM ko dekha hRdayameM, mere prema umaDa Ave, bane jahAM taka unakI sevA, karake yaha mana sukha pAve; hoUM nahIM kRtagha kabhI meM, droha na mere ura Ave, guNa grahaNakA bhAva rahe nita, dRSTi na doSoM para jAve. 6 je jIvomAM Atmika saguNo pragaTelA jaNAya tevA sadguNI AtmArthI saddharmaparAyaNa satparuSArthayukta jIvone jotAM mArA hRdayamAM pramodabhAvanI vRddhi thaI temanA pratye prema ane ullAsa bhAva sadAya raho. tevA sadguNI jIvonI mArAthI jeTalI bane teTalI sevA karuM. ane evI sevA karavAnI maLe to mahAbhAgya jANI manamAM sukhI AnaMdita thAuM.. koI paNa jIvano karelo upakAra kadApi oLavuM nahIM. e kRtajJatA guNa vibhUSaNarUpa jANuM. ane upakArane oLavavArUpa Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA 311 kRtaghatA e mahAna doSa hovAthI kadApi AcaruM nahIM. koI pratye droha eTale dago athavA IrSA, vera, dveSa, mArA aMtaramAM na raho. game tevA pApI doSayukta jIvane jotAM paNa tenAmAM je kaMI guNa hoya te ja mAre to grahaNa karavA che, doSanI sAthe mAre kaMI saMbaMgha nathI ema vicArI guNane grahaNa karavA ane doSane na jovArUpa draSTi ja keLavuM. koI burA kaho yA acchA, lakSmI Ave yA jAve, lAkhoM vaSa taka jIUM yA, mRtyu Aja thI A jAve; athavA koI kaisA hI bhaya, yA lAlaca dene Ave, to bhI nyAya mArgase merA kabhI na pada Digane pAve. 7 koI stuti karo, prazaMsA karI ke koI niMdA karI, apayaza bolo; prArabdhavazAt ghana prApta thAo ke ghana cAlyuM jAo; AyuSya vaze lAkho varSa sudhI jIvavAnuM ho ke Aje ja maraNa AvI jAo, athavA koI game tevo bhaya ke lAlaca darzAve, (pratikULa ke anukULa upasarga Adi AvI paDo), topaNa nyAyamArgamAM, mahApuruSoe darzAvelA satya mArgamAM ja aDola niSkapa sthiratAne ghAraNa karuM, leza mAtra paNa asthira ke calAyamAna na thAuM evI apUrva ghIraja mane sadAya prApta ho. hokara sukhameM magna na phale, duHkhameM kabhI na ghabarAve, parvata nadI smazAna bhayAnaka aTavIse nahi bhaya khAve; rahe aDola akaMpa niraMtara, yaha mana draDhatara bana jAve, iSTa viyoga aniSTa yogameM, sahanazIlatA dikhalAve. 8 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha ''sukha samayamAM chakI na jAvuM, duHkhamAM na hiMmata hAravI; sukha duHkha sadA TakatAM nathI, e nIti ura utAravI.' evA vicArathI sukhamAM phulAI javuM nahIM ane duHkhamAM dhIraja mUkIne gabharAI javuM nahIM. 312 "zuddha caitanyasvarUpa avinAzI evo huM AtmA chuM." roga maraNa ityAdi sarva dehamAM che. AtmA to 'ajara, amara, avinAzI ne dehAtIta svarUpa'' che ityAdi jJAnInAM vacananA AzrayathI jo potAnA AtmAnA avinAzI svarUpanI zradghA thaI che, jo sadgurunuM vacana mArA hRdayamAM vidyamAna che to pachI traNa lokamAM koI roga, Apatti, duHkha ke maraNAMta upasarga paNa evo nathI ke je mArA AtmAno nAza karI zake; to pachI mAre ciMtA ke bhaya zA mATe rAkhavo ? dehano nAza thaze, paryAya chUTaze. huM to akhaMDa avinAzI sadAya rahenAro ja chuM. ema jJAnInAM vacananA avalaMbane vAgha, siMha Adi hiMsaka prANIothI bharapUra bhayaMkara parvata, nadI, smazAna ke araNya Adi ekAMta sthaLomAM vicaratAM paNa mane bhaya thAya nahI. nirbhaya thaIne AtmabhAvanAmAM udyukta thaIne vicaruM. mana evuM baLavAna thaI jAya ke tevA prasaMgomAM niraMtara aDola, akaMpa, susthira, dhIra, svastha, ane samAghistha rahe. deha, geha, svajana Adi iSTa priyajananA viyogamAM ke zatru, roga, maraNa Adi aniSTanI prAptimAM apUrva sahanazIlatAne, ghIrajane ghAraNa karuM. sukhI rahe saba jIva jagatake, koI kabhI na ghabarAve, vaira pApa abhimAna choDa jaga, nitya naye maMgala gAve; ', Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ merI bhAvanA ghara ghara carcA rahe gharmakI duSkRta duSkara ho jAve, jJAna carita unnata kara apanA, manuja janmaphala saba pAve. 9 313 jagatanA sarva jIvo sukhI raho, sarvanAM duHkha dUra thaI jAo, sau koI kadApi bhaya nahIM rAkhatAM, pratikULa prasaMgomAM nAhiMmata thaI gabharAI na jatAM dhIrajane, sahanazIlatA guNane keLavo. sarva jIvo paraspara verabhAva doSa ke pApa bhAva ane abhimAna choDI, nitya AtmakalyANa sanmukha thAo. pratyeka ghera saddharmanI carcA, saddharmanI vRddhi thAya evI bhAvanA vardhamAna thAo ane hiMsAdi nahIM karavA yogya duSkRta, pApakarma duSkara thaI jAo arthAt koI evAM pApa karo nahIM. sabhyajJAna ane sucAritrarUpa AtmadharmanI unnati, vRddhi karI sarva potAnAM durlabha manuSyabhavane mokSaprAptinA prayAsamAM gALIne saphaLa kRtakRtya karo. samyagdarzanarUpa AtmaanubhavathI mokSamArga pAmI manuSyajanmanI saphaLatA sarva sAdhya karo. ItibhIti vyApe nahi jagameM, vRSTi samaya para huA kare, dharmaniSTha hokara rAjA bhI, nyAya prajAkA kiyA kare; roga marI durbhikSa na phaile, prajA zAntise jiyA kare, 52ma ahiMsA dharma jagatameM phaila sarva hita kriyA kare.10 jagatamAM dhAnya vagerene nukasAna pahoMcADanAra sAta upadrava, ativRSTi, anAvRSTi, zalabha (tIDa) no upadrava, (muSaka) uMdarono upadrava, (popaTa) pakSIono upadrava, svacakrano upadrava ane paracakrano upadrava jene Iti kahevAya che teno bhaya vyApo nahIM, arthAt Iti Adi upadravo thAo nahIM. varasAda Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 nityaniyamAdi pATha vakhatasara varasyA karo ke jethI sau jIvo annapAnAdithI sadAya sukhI rahe. rAjAo paNa saddharmaparAyaNa thaIne nyAyanItithI prajAnuM pAlana karo, ke jethI prajA sukhI rahe. marakI Adi bhayaMkara roga athavA durbhikSa dukALa phelAya nahIM, ke jethI prajA zAMtithI jIvana vyatIta kare. AtmA parAtmAnI hiMsA ke ghAta na thAya te ahiMsA. potAno AtmA kSaNe kSaNe rAga dveSa ane ajJAna Adi vibhAvo vaDe potAnA svabhAvano ghAta karI, bhayaMkara bhAvamaraNathI haNAI rahyo che, bhAvi janmamaraNanAM bhayaMkara duHkha upArjana karI rahyo che. tenI te hiMsA aTakAvavA, tenI potAnA AtmAnI dayA ciMtavIne tene te duHkhothI mukta karavA, vibhAvika sAMsArika dazArUpa parataMtratA ke kArAgRhamAMthI tene choDAvavA ane AtmajJAna Adi Atmika aizvarya yukta svataMtra svAdhIna sukhamaya dazA prApta karavA puruSArtha karavo, tema karatAM potAnI hiMsA thatI je aTakAve che, potAne je saMsArabhayathI nirbhaya svataMtra sukhI banAve che te ja sarva jagatanA jIvo pratye ahiMsaka banI zake che, te ja bIjA jIvone nirbhaya svataMtra sukhI banAvI zake che, tene ja tattvavRSTithI parama ahiMsAbhAva pragaTe che. Atmavat sarvabhUteSu : pati sa paMDitaH | ema sarva prANImAM potAnA samAna AtmA jovAnI draSTi sAdhya thatAM tene ja parama ahiMsAbhAva varte che. Avo parama ahiMsAbhAva ke je sarva jIvono mULa svabhAva che, je adhogatimAM paDatAM gharI rAkhanAra ane uttamagatimAM sthApanAra svagharma che te gharma jagatamAM sarvatra prasaro, phelAo, ke jethI sarva jIvo svaparanA hitamAM tatpara rahe. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 merI bhAvanA phale prema paraspara jagameM, moha dUra para rahyA kare, apriya-kaTuka-kaThora zabda nahi, koI mukhase kahA kare; banakara saba "yuga-vIra' hRdayase dezonnatirata rahyA kare, vastu svarUpa vicAra khuzIse, saba duHkha saMkaTa sahA kare.11 sarva prANI mAtra potAnA AtmA samAna che e vizALa tattvaSTi thatAM jagatamAM sarva jIvo pratye paraspara prema prIti pramoda bhAva phelAo; paraMtu te prema moharUpa na ho. moha e ajJAnajanya bhAva che, rAgadveSane vadhAranAra che, svArthI saMkucita vRttine poSanAra che, paramArthane AvaraNa karanAra che. mATe te moha (saMsArI jIvono parama zatru hovAthI) sarvathI dUra ja rahejo. - koI jIva apriya, kaTuka, karkaza, nirdaya zabda mukhathI koIne kaho nahIM. "yuga vIra' eTale paM. jugalakizora (A "merI bhAvanAnA kartA) kahe che ke sarva jIvo hadayanA utsAhathI (yugavIra) A kALamAM vIra banIne dezonnatimAM tatpara raho. ane vastu svarUpanA vicArathI, jIva ajIva Adi tattvasvarUpanI savicAraNAthI AtmajJAnajanita sadAnaMdanI prApti karI sarva duHkhone, saMkaTone, dhIrajathI sahana karI A saMsAra duHkhodadhine tarI jAo. Iti zivam. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 18 sAyaMkAlIna devavaMdana mahAdevyAH kukSiratna zabdajItaravAtmajam rAjacaMdramahaM vaMde tattvalocana dAyakam 1 bhAvArtha :-- mahAdevI evAM devAmAtAnI kUkhe janmelA ratnarUpa tathA bhASA upara jeno kAbU che evA sAkSAt sarasvatIrUpa ane ravajIbhAInA putra zrImad rAjacaMdradevane namaskAra karuM chuM. kAraNa ke, mane tattvalocana eTale AtmAne oLakhavAnI AMkha denAra (samajaNa ApanAra) teo che. jaya gurudeva ! sahajAtma svarUpa parama guru zuddha caitanya svAmI. bhAvArtha :-- saMsAramAM mohanIya sAthe satpuruSo laDAI kare che. tenI sAthe laDAI karI jaya meLavavAno che. gurudeve teno jaya karyo che, tethI jayavaMta varte che. koInA paNa saMga vagara kevala AtmA ja, te sahajAtmasvarUpa che. karma rahita zuddha caitanyanuM svarUpa parama guruoe pragaTa karyuM che te zuddha caitanya svarUpanA svAmI che. ene koI paNa jAtanuM rUpa eTale AkRti nathI. te zabdothI paNa kahI zakAtuM nathI. evA sahajAtmasvarUpa zuddha caitanyanA svAmI zrImad rAjacaMdra che. OMOMkAra bindusaMyukta nityaM dhyAyanti yoginaH kAnaMda mokSadaM caiva OMkArAya namonamaH 2 - bhAvArtha :- bindusaMyukta eTale sadgurunI AjJA sahita, OMkAra maMtranuM yogIo nitya dhyAna ghare che, mATe kArane Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyaMkAlIna devavaMdana 317 vAraMvAra namaskAra ho ! OM eTale arihaMta, azarIrI (siddha), AcArya, upAdhyAya ane muni (sAdhu) e pAMcenA pahelA akSara letAM - aaA+uma=OM zabda thAya che. tethI OM e parama gurunuM TUMkuM rUpa che. maMgalamaya maMgalakaraNa vItarAga vijJAna; namo tAhi jAte bhaye arihaMtAdi mahAna. 3 bhAvArtha - vItarAga (rAga rahita), vijJAna vizeSa jJAna ke samyajJAna) je mokSarUpa che ane mokSa ApanArA che, tene (vItarAga vijJAnane) ArAghavAthI arihaMtAdi mahApuruSo thayA che. tethI te banne guNane namaskAra karuM chuM. vizvabhAva vyApi tadapi eka vimala ci85; jJAnAnaMda mahezvarA jayavaMtA jinabhupa. 4 bhAvArtha - jJAna apekSAe vizvamAM (lokAlokamAM) vyApelA chatAM je zuddha cetanyasvarUpa che, jJAna ane AnaMdathI bharapUra che evA jina bhagavAna (jinarAja) jayavaMta ho ! mahattattva mahanIyamahaH mahAghAma guNAdhAma; cidAnaMda paramAtamA, vaMdo ramatA rAma. 5 bhAvArtha :- mahatuM tattva eTale paramAtmArUpa, mahanIya eTale pUjavA yogya jenuM mahaH eTale teja-prabhAva che, je atyaMta tejasvI jJAnavaMta che, AtmAnA sarva guNanA ghAma che, caitanyasvarUpa ane AnaMdarUpa che tathA AtmasvarUpamAM ramanArA che evA paramAtmAne namaskAra karuM chuM. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 nityaniyamAdi pATha tIna bhuvana cUDA ratana, sama zrI jinake pAya; namata pAIe Apa pada, sabavidhi baMgha nazAya. 6 bhAvArtha-traNe lokanA, mukuTamAM ratna jevAM zrI jinezvaranAM caraNa che temane namaskAra karatAM potAnuM svarUpa pragaTe che ane sarva prakAre baMghanono nAza thAya che. "samano artha evo paNa thAya che ke jina bhagavAnanAM caraNa samatArUpa che. darzana devadevasya, darzana pApanAzana; darzana svargasopAna, darzana mokSasAghanaM. 7 bhAvArtha - devonA paNa deva, aDhAra doSathI rahita evA arihaMtanI mAnyatArUpa darzana pApano nAza kare che. darzana karavAthI devagatinuM kAraNa thAya che ane mokSanuM paNa sAghana che. darzanAduritabaMsI, vaMdanAtuM vAMchitapradaH pujanAtu pUrakaH zrINAM jinaH sAkSAt suradyumaH 8 bhAvArtha :- samyagdarzanathI saMkaTano nAza thAya che, bhagavAnane vaMdana karavAthI icchita vastu maLe che, bhagavAnanuM pUjana karavAthI AtmalakSmI AtmAnA guNo prApta thAya che, mATe jina bhagavAna sAkSAt kalpavRkSa che. prabhudarzana sukha saMpadA, prabhu darzana navanidhi; prabhudarzanarse pAmiya, sakala manoratha siddhi. 9 bhAvArtha - bhagavAnanAM darzanathI sukha saMpatti prApta thAya che, bhagavAnanAM darzana e ja navanighAna che, bhagavAnanAM darzanathI sarva manoratha pUrNa thAya che. brahmAnaMda parama sukhada kevalaM jAnamUrtim jAtIta gaganasadgaza tattvamasyAdi lakSyam Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyaMkAlIna devavaMdana 319 eka nityaM vimalamAcala sarvadA sAkSIbhUtam bhAvAtIta triguNa rahita saguru taM namAmi 10 bhAvArtha :- AtmAnA AnaMdathI bharapUra, parama sukha ApanAra, kevalajJAnanI mUrti, mAna-apamAna, harSa-zoka, janmamRtyu Adi dvandra (joDakAM) thI rahita, AkAza jevA arUpI ane asaMga, tattvamasi (javuM che tevuM) Adi sadgurunAM vacanarUpa mahAvAkyothI samajavA yogya, eka, nitya, nirmaLa, sthira ane haMmezA sAkSIrUpe rahelA, nirvikalpa, mithyA darzana, jJAna, cAritryathI rahita athavA sattva, rajas ne taman e triguNathI rahita evA sadgurune huM namaskAra karuM chuM. sattva eTale sArA guNa, rajas eTale bhoganI icchA ane tamasu eTale bIjAne nukasAna karIne rAjI thavuM, e traNathI rahita- vibhAvathI rahita. AnandamAnajakara prasanna, jJAnasvarUpa nijabogharUpamu; yogIjamIcaM bhavarogavaidya zrImad guru nityamAM namAmi.11 bhAvArtha - je AnaMdasvarUpa che ane AnaMdane ApanArA che, rAgadveSa rahita hovAthI prasanna che, jJAnasvarUpa zAnanI mUrti che, AtmajJAnasvarUpa anubhavasvarUpa che, mahA yogIothI ISya eTale vakhANavA yogya che, saMsArarUpI rogane maTADanAra vaidya che te zrImad sadgurune huM nitya namaskAra karuM chuM. zrImad parabrahAguru vadAmi, zrImad parabrahAguruM namAmi; zrImad parabrahAguruM bhAmi, zrImad parabrahmaguruM smarAmi. 12 bhAvArtha :- zrImad paramAtmA guru sAthe huM boluM chuM, Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 nityaniyamAdi pATha temanAM svarUpane huM namaskAra karuM chuM, temanI ja huM bhakti tathA temanuM smaraNa karuM chuM. gururjahmA gururviSNu guruEvo gurudevo mahezvaraH guruH sAkSAt parabrahma tasmai zrI gurave namaH 13 bhAvArtha :-- guru (jagatanA pUjya) brahmA jevA utpAda svarUpa che, viSNu jevA dhruvasvarUpa che ane mahAdeva jevA vyayarUpa che. guru sAkSAt paramAtmA che tethI te sadgurudevane namaskAra karuM chuM. dhyAnamUlaM gurumUrti, pujAmUlaM gurupadam; maMtramUlaM guruvArUM, mokSamUlaM gurukRpA. 14 bhAvArtha : gurunI mUrti ghyAnanuM kAraNa che, temanAM caraNakamaLa pUjAnuM kAraNa che, temanAM vAkya maMtrarUpa che ane temanI kRpA mokSanuM kAraNa che. :- akhaMDa maMDalAkAra vyAsaM yena carAcaram tatpadaM darzitaM yena tasmai zrI gurave namaH 15 bhAvArtha :-- trasa ane sthAvara jIvothI bharapUra AkhA lokamAM je vyApelA che evA bhagavAnanuM svarUpa jeNe upadezyuM te sadgurune namaskAra karuM chuM. kevalI samuddAta vakhate bhagavAna AkhA lokamAM vyApelA hoya che. kevalajJAna apekSAe paNa vyApelA kahevAya che. ajJAnatimirAndhAnAM jJAnAMjanazalAkayA cakSurunmIlitaM yena tasmai zrI gurave namaH 16 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyaMkAlIna devavaMdana 321 bhAvArtha :-- ajJAnarUpI aMdhakArathI AMdhaLA banelA amane jJAnarUpI aMjana AMjavAnI saLIthI jeNe dekhatA karyA che athavA jeNe jJAnarUpI AMkha ughADI che te sadgurune namaskAra ho ! ghyAna chUpuM manaH puSpa paMcendriya hutAzanam kSamAjApa saMtoSapUjA pUjyo devo niraMjanaH 17 bhAvArtha :-- pAMca indriyo rUpI agnino dhyAnarUpI grUpa sAthe samAgama karavo, manarUpI puSpa prabhune caDhAvavuM (manane prabhunA guNamAM rokavuM), kSamA rAkhavAno jApa karavo ane saMtoSathI prasanna citta rAkhavA rUpe pUjA karavI--e rIte karmarUpI aMjanathI rahita niraMjana deva che te pUjavA lAyaka che. deveSu devoDastu niraMjano me, gururgurudhvastu damI zamI me gharyeSu tharmostu dayA paro me, trIjyeva tattvAni bhave bhave me 18 bhAvArtha :- sarva devomAM je niraMjana, karmarahita hoya te mArA deva ho, guruomAM indriyone damana (vaza) karanArA ane kaSAyane zamAvanArA hoya te mArA guru ho, tema ja sarve dharmomAM je dayAmayI gharma te mAro dharma ho. A traNe tattvo mane dareka bhavamAM maLo. parAtpara gurave namaH, paraMparAcArya gurave namaH parama gurave namaH, sAkSAt pratyakSa sadgurave namonamaH19 bhAvArtha :- sarvemAM utkRSTa gurune namaskAra ho, gautama svAmI ane sudharmAsvAmInI paraMparAmAM thayelA gurune namaskAra ho, parama gurune namaskAra ho ane vartamAna pragaTa sadgurune namaskAra ho. 21 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nityaniyamAdi pATha aho ! aho ! zrI sadguru, karuNAsiMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyAM, aho ! aho ! upakA2.20 bhAvArtha :-- atyaMta AzcaryakArI ane dayAnA mahAsAgara evA sadguru cho. tame azakta evA mArA para parama upakAra karyo che te paNa AzcaryakAraka che. 322 zuM prabhu caraNa kane gharuM, AtmAthI sau hIna; te to prabhue Apiyo, vartu caraNAdhIna.21 bhAvArtha :-- evA sadgurunA caraNakamaLamAM zI bheTa dharuM ? jagatanA badhA padArtho tuccha che. eka AtmA uttama che. te AtmA to prabhue ja mane Apyo che. evI bIjI koI arpaNa karI zakAya tevI vastu nathI. mATe temanI AjJAne vaza thaIne huM vartu e ja yogya che. A dehArdi AjathI, varto prabhu AdhIna; :-- dAsa dAsa huM dAsa chuM, Apa prabhuno dIna. 22 bhAvArtha : mane maLelAM mana, vacana, kAyA, ghana Adi AjathI prabhunI AjJA pramANe varto. huM to prabhuno dIna dAsa chuM, dAsano dAsa ane teno paNa dAsa chuM. SaT sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa; myAna thakI taravAravatu, e upakAra amApa.23 bhAvArtha :-- AtmA che, te nitya che, kartA che, bhoktA che, mokSa che ane mokSano upAya che. e cha sthAnaka AtmAnAM nivAsabhUta che. tenuM varNana karIne Ape mane AtmAno upadeza karyo ane myAnathI taravAra jema spaSTa bhinna dekhAya che tema Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyaMkAlIna devavaMdana 323 dehathI bhinna AtmA batAvyo e Apano apAra upakAra che. je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta; samajAvyuM te pada namuM, zrI sadguru bhagavaMta.24 bhAvArtha :-- AtmAnuM zuddha svarUpa samajyA vinA huM anaMta kALathI duHkha pAmyA karuM chuM. te duHkha TaLe e prakAre Ape mane AtmasvarUpa samajAvyuM te badala Apa zrI sadguru bhagavAnanA caraNakamaLamAM huM namaskAra karuM chuM. namaskAra jaya jaya guru deva ! sahajAtmasvarUpa paramaguru zuddha caitanya svAmI aMtarajAmI bhagavAna icchAmi khamAsamaNo vaMdiu jAvaNijjAe nisIhiAe martyaeNa vaMdAmi. bhAvArtha :- te sadguruno jaya thAo. karma rahita sahajAtmasvarUpa jeNe pragaTAvyuM che evA 52ma guru zuddha AtmasvarUpanA svAmI, amArA aMtaranI sarva vAto jANanArA, he bhagavAna ! mokSanA daravAjArUpa je kSamA che tene ghAraNa karanArA ane mokSane arthe puruSArtha karanArA he kSamAzramaNa ! huM Apane vaMdana karavAne icchuM chuM. mArI zakti pramANe zuddha bhAvathI mastaka namAvIne vaMdana karuM chuM. parama puruSa prabhu sadguru, parama jJAna sukhadhAma; jeNe ApyuM bhAna nija, tene sadA praNAma.25 bhAvArtha : sadguru puruSottamarUpa prabhu che, kevaLajJAna ane anaMta sukhanA dhAma che. te sadgurue mArA AtmAnuM bhAna pragaTAvyuM tethI temane sadA namaskAra karuM chuM. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 nityaniyamAdi pATha namaskAra jaya jaya gurudeva ! sahajAtmasvarUpa...martyaeNa vaMdAmi. deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, ho vaMdana agaNita.26 bhAvArtha :-- dehadhArI bhagavAna chatAM jenI dazA videhI che te bhagavAnanA caraNakamaLamAM vAraMvAra namaskAra ho ! jaya jaya gurudeva ! sahajAtmasvarUpa..... matyaeNa vaMdAmi. namoDastu, namoDastu, namoDastu, zaraNaM zaraNuM zaraNuM, trikALa zaraNe, bhavobhava zaraNaM, sadguru zaraNaM, sadA sarvadA trividha trividha bhAvavaMdana ho, vinaya vaMdana ho, samayAtmaka vaMdana ho. OM namoDastu jaya guru deva zAntiH, parama tAru, parama sajjana, parama hetu, parama dayALa, parama mayALa, parama kRpALa, vANI surasALa, ati sukumAla, jIvadayA pratipALa, karma zatrunA kALa, 'mA haNo, mA haNo' zabdanA karanAra ! Apake caraNakamaLaneM merA mastaka, Apake caraNakamaLa mere hRdayakamaLameM, akhaMDapaNe saMsthApita rahe, saMsthApita rahe; satpuruSoMkA satsvarUpa mere cittasmRtike paTapara TUMkotkIrNavatu sadodita jayavaMta rahe, jayavaMta rahe. bhAvArtha :-- he bhagavAna ! tamane namaskAra ho ! namaskAra ho ! namaskAra ho ! tamAruM zaraNuM, mane prApta ho, prAsa ho, prAsa ho. traNe kALa mane zaraNe TakI rahyo. dareka bhavamAM mane ApanuM zaraNuM ho. sadgurunuM zaraNuM sadA ho. manathI, vacanathI, kAyAthI Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyaMkAlIna devavaMdana 325 tathA karavuM, karAvavuM, ane anumodavuM e prakAre trividha trividyA bhAvavaMdana ho, sarvakALa mATe vaMdana ho, vinaya sahita vaMdana ho, samaye samaye vaMdana ho, paMca parameSThIne namaskAra ho, gurudevano jaya ho, zAMti ho. saMsArasAgara tAravAmAM uttama, sajjanomAM uttama, hita karanArAomAM uttama, parama dayA karanAra, parama gharmasneha rAkhanAra, parama kRpA karanAra, jemanI vANI atyaMta mIThIrasavALI che, ati sukumAla eTale Atmika sukhane yogya, sarva jIvonI dayA pALanAra, karmarUpI zatrune haNanAra ane AtmAnI hiMsA na karo, anya jIvone na haNo ema kahenAra; ApanAM caraNakamaLamAM mAruM mastaka namAvuM chuM-mUkuM chuM. ApanA caraNakamaLa mArA hRdayakamaLamAM niraMtara acaLa raho, acaLa raho. sapuruSonuM sasvarUpa mArAM cittanI smRtirUpI paDadA upara kotarAyeluM sadA pragaTa jayavaMta raho, jayavaMta raho. AnaMdamAnaMdakara prasanna, jJAnasvarUpe nijabogharUpa, yogIjamIDyuM bhavarogavaidya, zrImad guruM nityamahaM namAmi. ka Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 19 prAta:kALanI stuti mahAdevyAH kuSiratna zabdajitaravAtmajamu; rAjacaMdramahaM vaMde tattvalocanadAyaka.... 1 jaya gurudeva! sahajAtmasvarUpa paramaguru zuddhacaitanyasvAmI. OMkAra bindu saMyukta nityaM dhyAtti yoginaH kAmadaM mokSada caiva OMkArAya namo namaH 2 maMgalamaya maMgalakaraNa vItarAga vijJAna, namo tAhi jAte bhaye arihaMtAdi mahAna. 3 vizvabhAva vyApi tadapi eka vimala ci85, jJAnAnaMda mahezvarA jayavaMtA jina bhUpa. 4 mahattattva mahanIya mahaH mahAghAma guNaghAma, cidAnaMda paramAtamA vaMdo ramatA rAma. 5 tIna bhuvana cUDA ratana sama zrI jinake pAya; namata pAie Apa pada sabavidhi baMgha nazAya. 6 A zlokono bhAvArtha "sAyaMkAlIna devavaMdana" mAM pRSTha 316-17 upara juo. namuM bhaktibhAve 2Sabha jina zAMti aghaharo, tathA nemi pArzva prabhu mama sadA maMgala karo; mahAvIra svAmI, bhuvanapati kApo kumatine, jinA zeSA je te sakala muja Apo sumatine.7 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 prAtaHkALanI stuti rAga, dveSa, ajJAna Adi vibhAvonI senAne jItanAra te jina, evA zrI RSabhadeva tathA zrI zAMtinAtha tIrthakarone huM bhaktibharyA bhAvathI namaskAra karuM chuM. he bhagavan! mArA sarva karmarUpa pApano kSaya karo. he neminAtha, pArzvanAtha bhagavAna, he prabhu, Apa sadAya mAruM maMgala karo. traNa bhuvananA nAtha evA he mahAvIra svAmI ! mArI kumati, mithyAtvabhAvano cheda karo. ane bAkInA sarva jinezvara bhagavaMto mane sumati, sArI sabhya buddhi, samyagUjJAna Apo. ahato bhagavaMta inDamahitA siddhAzca siddhisthitA AcAryA jinazAsanonnatikarA pUjyA upAdhyAyakA zrI siddhAMtasupAThakA munivarA ratnatrayArAghakAH paMca parameSThinaH pratidina kutu vo maMgalam 8 karmarUpa arine haNe te arihaMta, devo ane indrAdinA viMdana, namaskAra, pUjA-satkArane yogya bane, siddhapadane yogya bane te ahaMta. evA indrathI pUjita ahaMta bhagavaMta, tathA muktinA advitIya maMdirarUpa siddhisthAnamAM zAzvata sthiti karI anaMta sukha ane AnaMdamAM virAjI rahyA evA siddha bhagavaMta tathA jinazAsananI unnati karanArA AcArya bhagavaMto temaja zrI siddhAMtanA paThana-pAThanamAM tatpara (pote bhaNIne anya munione bhaNAvavA tatpara) evA upAdhyAya bhagavaMto tema ja samyam darzana, jJAna, cAritrarUpa ratnatrayane ArAghanArA munivaro evA he pAMceya (parame sthitA) parameSThI bhagavaMto ! tame pratidina amAruM maMgaLa karo. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 nityaniyamAdi pATha bhaktAmarapraNatamaulimaNiprabhANAmudyotakaM dalitapApatamovitAna samyak praNamya jinapAdayuge yugAdAvAlaMbanuM bhavajale patatAM janAnAM 9 yaH saMstutaH sakalavAmayatattvaboghAdubhutabuddhipaTubhiH suralokanAthaH stotragatutritayacittaharadAraH stoLe kilAhamapi te prathama jinendram 10 bhakta evA amaro, devo, tenA namelA je mukuTa temAM rahelA je maNio tenI kAMtine prakAza karanAruM, tathA dUra karyo che pAparUpa aMghakArano samUha jeNe evuM, tathA saMsAra samudramAM paDelA bhavya janone yuganI AdimAM, (trIjA ArAnA aMtamAM ane cothA ArAnI zarUAtamAM) AghArabhUta, AzrayarUpa, evuM zrI tIrthakaranuM caraNayuga tene mana vacana kAyAe karI rUDI rIte praNAma karIne, je bhagavAna, samasta zAstronA rahasyane jANavAthI utpanna thaI nipuNa buddhi te vaDe kuzaLa evA suralokanA nAtha indro teNe traNa jagatanA prANInA cittane haranAra evA arthathI ane zabdathI udAra, svargApavargane ApanAra, mahAna, nirdoSa stotro vaDe stuti karAyelA che evA covIza jinomAM prathama sAmAnya kevalImAM indra sarakhA zrI RSabha svAmI tenI huM paNa nizcaye stuti karIza. darzana devadevasya, darzana pApanAzana darzana svargasopAna, darzana mokSasAghane 11 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 prAtaHkALanI stuti darzanArdu duritadhvasi vaMdanAduM vAMcchita prada pUjanAt pUraka zrINAM, jina sAkSAt suradumaH 12 prabhu darzana sukha saMpadA,prabhu darzana nava nidhi; prabhu darzanase pAmIe, sakala manoratha siddhi. 13 A zlokonA bhAvArtha "sAyaMkAlIna devavaMdanamAM pRSTha 318 upara juo. jIvaDA jinavara pUjIe, pUjAnAM phaLa hoya; rAja name, prajA name, ANa na lope koya. 14 he jIva! jinavarane pUjo. pUjAnA phaLa svargApavarga tethI avazya prApta karazo. pUjAthI puNyanI prApti thatAM evuM pada prApta thaze ke rAjAo paNa namaze, prajA paNa namaze, ane tamArI : AjJA koI lopaze nahIM. kuMbhe bAMdhyuM jaLa rahe, jaLa viNa kuMbha na hoya; (tyama) jAne bAMdhyuM mana rahe; guru viNa jJAna na hoya. 15 jaLa jema ghaDAmAM baMghAIne rahe che paNa te ghaDo banavAmAM prathama jaLa vagara te banato nathI. tema jJAna vaDe mana baMghAya che, jitAya che, vaza thAya che, sthira thAya che. te jJAna sadguru vagara prApta thatuM nathI. guru dIvo, guru devatA, guruviNa ghora aMdhAra; je guruvANI vegaLA, raDavaDIA saMsAra. 16 sadaguru che te ajJAna aMdhakAra dUra karavA dIpaka samAna jJAnaprakAzane ApanAra che : saguru che te ja deva che. athavA te ja karma maLane bALanAra devatA che. sadguru vagara ajJAnarUpa Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 nityaniyamAdi pATha ghora aMdhakAra haThAvanAra koI nathI. je e sadgurunI vANIthI dUra che arthAt sadgurunI AjJAthI parAbhukha che te saMsAravanamAM paribhramaNanAM duHkhane pharI pharI bhogavatA rakhaDyA kare che. tanakara, manakara, vacanakara, deta na kAThu duHkha; karma roga pAtika jhare, nirakhata sadguru mukha. 17 evA jJAnI sadguru tana mana vacanathI koIne duHkha thAya tema karatA nathI. tevA pavitrAtmAnA darzana karavAthI paNa karmaroga, pApa jharI jAya che, kSaya thaI jAya che. darakhataseM phaLa gira paDyA, bujhI na manakI pyAsa; guru melI goviMda bhaje, miTe na garbhAvAsa. 18 koI taLAvane kinAre eka vRkSa hatuM. tenA para lAgelA phaLane tarasa lAgI. tene chipAvavA te vRkSathI chUTuM paDIne taLAvamAM jaI paDyuM. tenAthI tenI tarasa to na chipI paNa kohavAIne nAza pAmI gayuM. phaLane pANI to vRkSanA mULa dvArA maLe che. tevI ja rIte sadguru dvArA paramAtmasvarUpanI prApti thAya che. paNa je jIva sadgurunuM avalaMbana choDI daI sIdhA ja paramAtmAne prApta karavA jAya che tene paramAtmasvarUpanI prApti thatI nathI. ane garbhAvAsa upalakSaNathI janmamaraNAdi duHkha maTatAM nathI. bhAve jinavara pUjIe, bhAve dIje dAna; bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve kevaLajJAna. 19 yasmAt kriyAH pratiphalanti na bhAvazUnyAH / bhAva vagaranI dharma kriyA, lUNa vagaranI rasavatI jevI Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyaMkAlIna devavaMdana 331 nirarthaka che. te abhISTa phaLa mokSane Ape nahIM, mATe sadgurunI ke jinavaranI pUjA ke bhakti bhAvathI karIe, dAna Adi bhAvapUrvaka daIe, Atama bhAvanA paNa bhAvathI bhAvIe to te bhAva vadhatAM vadhatAM AtmabhAvanAnA baLe jIva kevaLajJAna pAmI parama kRtArtha thaI jAya. ema bhAva ja baLavAna che mATe dharma cAra prakAre kahyo temAM bhAvane chello mUkyo-dAna, zIla, tapa ane bhAva. tva mAtA dvaM pitA caiva svaM gururUM bAMghavaH tvamekaH zaraNaM svAmin jIvita jIvitezvaraH 20 he paramAtmA, parama kRpALu deva, tame ja mArAM mAtA cho, tame ja pitA cho, tame ja guru cho, tame ja bAMdhava cho, tamAruM ja mane eka ananya zaraNa che. he svAmin, tame ja mAruM jIvana cho, tame ja jIvananA adhIzvara cho. tvameva mAtA ca pitA tvameva, tvameva bhrAtA ca sakhA tvameva, tvameva vidyA draviNaM tvameva, tvameva sarva mama devadeva.21 he prabhu, tame ja mAtA tathA pitA cho. tame ja bhrAtA ane mitra cho. tame ja vidyA ane ghana cho. he devAdhideva ! tame ja mAruM sarvasva cho. yasvargAvatarotsave yadabhavajjanmAbhiSekotsave, yaddIkSA grahaNotsave yadakhilajJAnaprakAzotsave, yannirvANagamotsave jinapate pUjAdbhutaM taddbhavaiH saMgItastutimaMgalai: prasaratAM me suprabhAtotsavaH 22 bhagavAna jyAre svargamAMthI avatarI mAtAnA garbhamAM Ave Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 nityaniyamAdi pATha che tyAre indrAdi devo temanA garbhakalyANakano utsava kare che. te ja prakAre jyAre bhagavAna janme che, te janma samaye paNa indrAdi devo bhagavAnane meruparvata upara laI jaI tyAM pAMDuka zilA upara abhiSeka karI utsava kare che. tevI ja rIte bhagavAna jyAre dIkSA le che, tyAre jJAna kalyANaka, ane AyuSya pUrNa thaye nirvANa paghAre che tyAre nirvANa kalyANaka, ema iMdrAdi devo bhagavAnanA garbha, janma, dIkSA, jJAna ane nirvANa samaye pAMca kalyANaka karI utsava kare che te vakhate stuti maMgala vaDe je abhuta pUjA utsava thAya che te mArA prabhAtane suMdara rIte utsavarUpa banAvI ane suprabhAtarUpa utsava prasAranA kAraNarUpa bano ! Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 sAyaMkAlIna devavaMdana (rAvajIbhAI desAI kRta bhAvArtha sahita) mahAdevyAH kuSiratna zabdajitaravAtmajam rAjacaMdramAM vaMde tattvalocanadAyakam 1 devAmAtArUpa mahAdevInI kukSithI utpanna amUlya ratna jevA tathA vacanano jaya karanArA, "sAkSAt sarasvatInA nAme prasiddhi pAmelA, athavA jenI vacanarUpa bhAratIvibhUti, sarasvatI sadA jayavaMta varte che evA, agAdha zrutajJAnanA pAragAmI, mahAprajJAvaMta zrI ravajIbhAInA putra zrImad rAjacaMdra, ke je anAdinA ajJAna aMdhatvane dUra karavA ane aMtarmukha avalokanathI paramAtmatattvanAM darzana karAvavA apUrva tattvalocana, divyadraSTi, jJAnacakSunA ApanAra che, temane huM parama ullAsita bhaktibhAve namaskAra karuM chuM. jaya gurudeva ! sahajatmasvarUpa paramaguru zuddha vaitanyasvAmI. AtmajJAnadazArUpa sAcI gurutAthI vibhUSita hovAthI je sadguru che, ane dIti krIDati paramAnanda iti devaH, paramAnaMdamAM je ramaNatA kare te deva, tadanusAra AtmaramaNatAnA AnaMdamAM niraMtara nimagna hovAthI je deva che evA he parama kRpALu sadgurudeva ! tame trikALa jayavaMta varto ! mohAdi vibhAvono jaya karavA ApanI AtmamagnadazA amane paNa niraMtara avalaMbanarUpa bano, ane ApanI kRpAthI amone paNa AtmadazA sAdhavAmAM saphaLatA, vijaya saMprApta thAo ! Apa karmakalaMkarUpa azuddha asahaja dazAthI mukta, Atmazvaryayukta sahaja zuddha svAbhAvika asaMga abaMdha mukta sahajAtmasvarUpa cho. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 nityaniyamAdi pATha pAMceya parameSThIrUpa parama guru sahajAtmasvarUpa che. Apa paNa sahajAtmasvarUpa cho tethI parama guru cho. paradravya ane parabhAvamAMthI moha mamatva rahita hovAthI, temAMthI svAmIpaNuM chUTI gayuM hovAthI, Apa kevaLa zuddhacaitanyasvarUpa nija nirmaLa AtmAnA svAmI cho. evA he sahajAtmasvarUpa parama guru zuddha cetanyasvAmI ! Apa sadAya jayavaMta vartA! OMkAra bindusaMyukta nitya dhyAyatti yoginaH kAmadaM mokSadaM caiva OMkArAya namonamaH 2 yogIo biMdu sahita 3OMkAra praNava maMtranuM nitya dhyAna kare che. e sarva vAMcchita vastune ane mokSane ApanAra OMkArane vAraMvAra namaskAra ho ! arihaMta, azarIrI (siddha), AcArya, upAdhyAya ane muni (sAdhu) e pAMceya paramagurunA pratyekanA pahelA akSara letAM a+a+A+u+mUom zabda thAya che. tethI paramArthe emAM paMcaparameSThIno samAveza thAya che. sadguru AjJA anusAra enA dhyAnathI, krame karI, yAvat utkRSTa parameSThI-siddhapada parvatanI paramAtmadazAne pragaTAvI jIva zivarUpa banI parama ghanyarUpa parama kRtArtha thAya che. 2 maMgalamaya maMgalakaraNa vItarAga vijJAna; namo tAhi jAte bhaye, arihaMtAdi mahAna. 3 mala gAlayati eTale sarva karmarUpa malinatAne, pApane dUra kare athavA maMgaM lAti eTale sasukhanI prApti karAve te maMgala. evA maMgala svarUpa, parama kalyANamUrti ane maMgalakaraNa eTale kalyANanA karanAra evA vItarAga sarvajJa prabhunI rAgadveSa ajJAna rahita zAMtarasapraghAna vItarAgavANI te rUpa vijJAna, viziSTa Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 sAyaMkAlIna devavaMdana asAghAraNa sarvottama kevalajJAna A jagatamAM sarvotkRSTa varte che. te vItarAga vijJAna eTale kevaLajJAnane namaskAra ho, ke jenA ArAghanathI sAghako arihaMtAdi mahAna pada pAmyA che, pAme che ane pAmaze. 3 vizvabhAva vyApi tadapi eka vimala ciTU5; jJAnAnaMda mahezvarA jayavaMtA jinabhUpa. 4 rAgadveSa ajJAna Adi aMtaraMga zatrunI senAne jIte te jina, vItarAga sarvajJa bhagavAna. te bhagavAna sarvajJa ane sarvadarzI hovAthI temanA jJAnamAM lokAloka jhaLakI rahyA che. tethI jJAna apekSAe te bhagavAna vizvamAM sarvatra sarva padArthomAM vyApI rahyA che ema kahevAya che. chatAM paramArthe, pradeza apekSAe e prabhu svadravya, svakSetra, svakALa ane svabhAvamAM ja vyApelA hovAthI eka vimala citUpa, nija zuddha caitanyasvarUpamAM virAjI rahyA che. te bhagavAna jJAnAnaMde paripUrNa che. saMpUrNa Atmazvaryayukta hovAthI mahAna Izvara, mahezvara che. evA he jina bhagavAna ! Apa sadAya jayavaMta vartA. 4 mahattattva mahanIya mahaMta mahAghAma guNaghAma; cidAnaMda paramAtamAM, vaMdo ramatA rAma. 5 paramAtmatattva e sarva tattvomAM sarvoparI mahAna tattva che. e ja mahanIya eTale pUjavAyogya, mahaH eTale teja, jyoti, divya prakAza che. e ja mahAghAma eTale bhavyAtmAone parama avalaMbanarUpa mahAna AdhAra che. e ja guNonuM ghAma che. e ja cidAnaMda eTale anaMta jJAnAdi atadriya Atmika AnaMdasvarUpa che. e svasvarUpamAM ramatA rAma sahajAtmasvarUpa paramAtmAne parama bhaktibhAve namaskAra ho. 5 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 nityaniyamAdi pATha tIna bhuvana cUDAratana sama zrI jinake pAya; namata pAIe Apapada, sabavidhi baMgha nazAya. 6 mohAdi vibhAvonI aMtaraMga senAnA vijetA evA jina vItarAga sarvajJa prabhunA caraNAraviMda traNa lokanA mugaTamaNi samAna sarvottama zreyakArI ane zobhAspada che. te punita caraNomAM namaskAra karatAM A AtmA paNa potAnuM zuddha Atmapada pAme che ane sarva prakAranAM karmabaMdhanono nAza karI parama mukta thAya che. jevuM bhagavAnanuM zuddha sahajAtmasvarUpa che tevuM ja paramArthe A AtmAnuM paNa mULa svarUpa che. bhagavAnane te svarUpa pragaTa che, Ane apragaTa che. te pragaTa svarUpanI vaMdanA, upAsanAthI potAnA zuddha AtmAne saMbhArI, te pragaTAvavAnI bhAvanA pUrvaka pragaTa zuddha svarUpane namatAM, AtmAthI AtmAne namaskAra thAya che. tethI AtmaprApti thatAM krame karI sarva karmano nAza karI, karmabaMghanathI mukta thaI, jIva potAnA zuddha sahajAtmasvarUpa parama padane pAmI parama ghanyarUpa bane che. 6 darzana devadevasya, darzana pApanAzanam darzana svargasopAna, darzana mokSasAghanam 7 devonA deva evA zuddha sahajAtmasvarUpa paramAtmAnuM darzana e ja kharuM darzana che. tenI prApti parama durlabha che, athavA temaNe prakAzelA saddharmanI-vItarAgadarzananI satuzraddhApUrvaka upAsanA e ja ArAghavA yogya sarvoparI darzana che. bhagavAnanA darzanathI sarva pApano nAza thAya che. svargaprApti mATe e nIsaraNI samAna che ane e ja darzanathI sAkSAt mokSanI prApti thAya che. mATe mokSanuM e ja sarvottama sAghana che. 7 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyaMkAlIna devavaMdana darzanAt krutidhvaMsI vaMdanAd vAMchitapradaH pUjanAt pUrakaH zrINAM jinaH sAkSAt suradrumaH 8 bhagavAnanAM darzanathI durita eTale pApano nAza thAya che. bhagavAnane vaMdana karavAthI sarva vAMchita vastunI prApti thAya che. bhagavAnanI pUjAthI zrI eTale lakSmI, sarva saMpatti AvI maLe che, tethI jina bhagavAna sarva vAMchita vastu denAra sAkSAt kalpavRkSa ja che. 8 337 prabhudarzana sukhasaMpadA, prabhudarzana navanidhi; prabhudarzanase pAmiye, sakala manoratha siddhi. 9 prabhunAM darzanathI sarva sukha-saMpatti maLe che, prabhunAM darzanathI navanidhio prApta thAya che ane prabhunAM darzanathI sarva manoratha pUrNa thAya che. 9 brahmAnaMda paramasukhada kevala jJAnamUrtim dvaMdvAtItaM gaganasadRzaM tattvamasyAdi lakSyam eka nityaM vimalamacalaM sarvadA sAkSIbhUtam bhAvAtItaM triguNarahita sadguruM taM namAmi. 10 Atmika AnaMdathI paripUrNa, parama AtmasukhanA ApanAra, kevalajJAnanI mUrti, sukha-duHkha, lAbha-alAbha, mAnaapamAna, harSa-zoka, janma-mRtyu Adi dvaMdrathI rahita, AkAza jevA arUpI,'tattvamasi' (sadgurudarzita je 52mAtmatattva te ja tuM che) Adi jJAnInAM rahasyavAkyo vaDe lakSa karavA yogya athavA saumAM prathama jovA yogya, lakSa karavA yogya tattva te tuM ja che evA, 52nA saMgathI rahita eka, traNa kALa rahenAra nitya, karmamala rahita vimala, svarUpa sthiratAmAMthI kadApi calita nahIM thanAra acala, sadAya nirlepa jJAtA draSTA sAkSIrUpa, zubhAzubha Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 nityaniyamAdi pATha bhAvothI atIta, sattva, raja ane tame e prakRtinA triguNathI rahita athavA mithyAdarzana, mithyAjJAna, mithyAcAritrarUpa tridoSathI rahita, evA zuddha sahajAnmasvarUpa sadgurune huM namaskAra karuM chuM. 10 AnaMdamAnaMdakara prasanna jJAnasvarUpa nijabogharUpam yogIndramIyaM bhavarogavaidya zrImad guru nityamahaM namAmi 11 je AnaMdasvarUpa che ane AnaMdanA karanArA che, je pUrNakAma parama saMtuSTa hovAthI parama prasannapadamAM virAjamAna che, jJAnasvarUpa jJAnanI mUrti che, potAnA AtmAnI jAgRtirUpa AtmajJAnasvarUpa vA anubhavasvarUpa che, aMtarmukha thaI AtmasvarUpamAM jenI vRtti joDAI che evA yogIonA je indra, svAmI che, Izva eTale vakhANavA yogya vA stuti karavA yogya che, janmamaraNAdirUpa bhavarogane maTADanAra pAramArthika vaidya che, evA zrImad Atmazvaryayukta sadgurune huM nitya namaskAra karuM chuM. 11 zrImad parabrahmaguruM vadAmi, zrImad parabrahmaguruM namAmi; zrImad parabrahmaguruM bhajAmi, zrImad parabrahmaguru smarAmi.12 para eTale utkRSTa ane brahma eTale AtmA. parabrahma eTale paramAtmA. zrI eTale lakSmI, aizvarya. zrImad eTale pragaTa Atmazvaryayukta zuddha sahajAtmasvarUparUpa paramAtmA sadguru. e sadgururUpa paramAtmA sAthe ja huM boluM chuM. e sahajAtmasvarUpa parama gurune ja namaskAra karuM chuM. temanA pAramArthika svarUpane ja pratikSaNe bhajuM chuM. temanuM ja kSaNe kSaNe akhaMDa smaraNa karuM chuM. arthAt mana-vacana-kAyA ane AtmAthI temAM ja tallIna thAuM chuM. 12 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 sAyaMkAlIna devavaMdana gurubrahmA gururviSNugurdevo mahezvaraH guruH sAkSAt parabrahma tasma zrI gurave namaH 13 AtmajJAnarUpa sAcI gurutA, mahattA jene pragaTI che evAM saru e ja mokSamArganI vidhinA vidhAtA nirmAtA hovAthI brahmA che. kevalajJAna apekSAe e sarvavyApaka hovAthI viSNu che, ane AtmazvaryarUpa paramaIzvaratA prApta hovAthI mahezvara che. temaja abaMdha asaMga mukta parama padamAM virAjamAna hovAthI te ja parabrahma sarvotkRSTa AtmA, paramAtmA che. te zrI sadagurune ullAsita bhaktibhAve namaskAra ho. 13 dhyAnamUla gurumUrti pUjAmUlaM gurupadam maMtramUlaM guruvAkya, mokSamUla gurukRpA 14 sadgurunI mUrti dhyAnanuM mULa kAraNa che, temanAM caraNa e pUjAnuM kAraNa che. temanuM vAkya athavA vacana sarva maMtronuM mULa che, ane temanI kRpAdraSTi mokSanuM mULa kAraNa che. 14 akhaMDamaMDalAkAra vyAsaM yena carAcaram tatpada darzitaM yena, tamma zrI gurave namaH 15 cara ane acara eTale trasa ane sthAvara jIvothI bharapUra evo loka te kevalajJAnI bhagavAnanA jJAnamAM vyApta che, athavA kevalI samuddhAta samaye kevalI bhagavAna pradeza apekSAe AkhA lokamAM vyApe che evA bhagavAnanuM svarUpa jeNe darzAvyuM, bombe te zrI sadgurune namaskAra ho. 15 ajJAnatimirAndhAnAM jJAnAMjanazalAkayA cakSurunmIlitaM yena, tamma zrI gurave namaH 16 potAnA svarUpanI oLakhANa nahIM e ajJAnarUpa gADha aMdhakAramAM aMgha banelA jijJAsunAM netro jJAnarUpa aMjana Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 nityaniyamAdi pATha zalAkA netra AMjavAnI saLI vaDe jeNe ughADyA, tattva jovAnI draSTi ApI potAnA sahajAtmasvarUpanuM pragaTa darzana karAvI, aMghane dekhatA karyA, te zrI sadgurune namaskAra ho. 16 dhyAnadhUpaM mana:puSpa paMcendriyahutAzanam kSamAjApa saMtoSapUjA pUjyo devo niraMjanaH 17 paramAtmAmAM ekAgratAmaya dhyAnarUpa dhUpa vaDe, manarUpa puSpa vaDe, pAMca indriyane vaza karavArUpa agni vaDe, kSamArUpa jApa vaDe ane saMtoSarUpa pUjA vaDe, niraMjanadeva eTale karmarUpa aMjana malinatA azuddhi rahita zuddha sahajAtmasvarUpa bhagavAnanI pUjA karavAyogya che. 17 deveSa devoDastu niraMjano me, gurugurudhvasta damI zamI me, gharmeSa gharmostu dayA para be, trIyeva tattvAni bhave bhave me. 18 | sarva devomAM niraMjana, karmamalamukta zuddha sahajAtmasvarUpa deva e ja mArA deva ho ! sarva guruomAM damI, indriyone damanArA, jItanArA ane zamI, kaSAyAdi vibhAvone zamAvI parama zAMta dAMta sahajA--dazAghArI guru e ja mArA guru ho! temaja sarva gharmomAM dravyadayA, bhAvadayA, svadayA, paradayA, svarUpadayA, anubaMdhadayA, vyavahAradayA, nizcayadayA Adi sarvotkRSTa dayAmUla gharma e ja mAro gharma ho. e traNeya tattva mokSaprAti paryata mane bhavobhava prApta ho! 18 parAtparagurave namaH paraMparAcAryagurave namaH parama gurave namaH sAkSAt pratyakSasagurave namonamaH 19 parathI para eTale sarvathI utkRSTamAM utkRSTa gurune namaskAra ho. gautamasvAmI AdinI paraMparAmAM thayelA uttarottara AcArya Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyaMkAlIna devavaMdana 341 guruone namaskAra ho. sahajAtmasvarUpa paMca parameSThIrUpa pAMceya paramagurune namaskAra ho ane vartamAnamAM AsannopakArI sAkSAt pratyakSa sadguru sahajAtmasvarUpa parama kRpALu zrImad rAjacaMdrane vAraMvAra namaskAra ho. 19 aho ! aho ! zrI sadguru karuNAsiMdhu apAra; A pAma252 prabhu karyo, aho ! aho ! upakAra. 20 aho ! aho ! karuNAnA apAra samudrasvarUpa AtmalakSmIe yukta sadguru, Apa prabhue A pAmara jIva upara AzcaryakAraka evo upakAra karyo. 20 zuM prabhu caraNa kane gharuM, AtmAthI sau hIna; te to prabhue ApIo, vartu caraNAthIna. 21 huM prabhunAM caraNa AgaLa zuM gharuM ? (sadguru to parama niSkAma che. eka niSkAma karuNAthI mAtra upadezanA dAtA che, paNa ziSyadharme ziSya A vacana kahyuM che.) je je jagatamAM padArtha che te sau AtmAnI apekSAe nirmUlya jevA che. te AtmA to jeNe Apyo tenA caraNa samIpe huM bIjuM zuM gharuM ? eka prabhunA caraNane AdhIna varte eTaluM ja mAtra upacArathI kartavyabhAve karavAne huM samartha chuM. 21 A dehAdi AjathI, varto prabhu AdhIna; dAsa dAsa huM dAsa chuM, Apa prabhuno dIna. 22 A deha, 'Adi' zabdathI je kaMI mAruM gaNAya che te AjathI karIne sadguru prabhune AdhIna varto. huM Apa prabhuno dAsa chuM, dAsa chuM, dIna dAsa chuM. 22 SaT sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa; myAna thakI taravAravat, e upakAra amApa. 23 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342. nityaniyamAdi pATha chaye sthAnaka samajAvIne he sadgurudeva ! Ape dehAdithI AtmAne jema myAnathI taravAra judI kADhIne batAvIe tema spaSTa judo batAvyo. Ape apAI zake nahIM, tevo upakAra karyo. 23 je svarUpa samajyA vinA, pAmyo duHkha anaMta; samajAvyuM te pada namuM, zrI guru bhagavaMta. 24 je AtmasvarUpa samajyA vinA bhUtakALe huM anaMta duHkha pAmyo, te pada jeNe samajAvyuM eTale bhaviSyakALa utpanna thavA yogya evAM anaMta duHkha pAmata te mULa jeNe chevuM evA zrI sadguru bhagavAnane namaskAra karuM chuM. 24 jaya jaya gurudeva ! sahajAtmasvarUpa paramaguru zabda caitanyasvAmI aMtarajAmI bhagavAna, icchAmi khamAsamaNo vaMdiu jAvaNijjAe nisiliAe marthIeNa vaMdAmi. he sadgurudeva ! tamo sadA jayavaMta varto vibhAvajanya ajJAnamaya asahaja kRtrima dazAthI rahita zuddha svabhAvamaya sahajAtmasvarUparUpa pragaTa AtmadazAmAM ramaNa karatA he sahajAtmasvarUpa paramaguru, he zuddha caitanyasvAmin, he aMtarajAmI bhagavAna, mokSane mATe puruSArthamAM pravartatA, kSamAnI mUrti evA he kSamAzramaNa, huM Apane vaMdana karavAne icchuM chuM. mArI zakti pramANe zuddhabhAvathI mastaka namAvIne huM vaMdana karuM chuM. parama puruSa prabhu saguru, parama jJAna sukhadhAma, jeNe ApyuM bhAna nija, tene sadA praNAma. 25 gharma, artha, kAma ane mokSa e cAra puruSArthamAM gharma ane mokSarUpa sarvoparI puruSArthamAM pravarte te puruSa. evA puruSomAM zreSTha, parama puruSa zrImad sadguru bhagavAna paramajJAna, anaMtajJAna, darzana, sukha ane vIryanA ghAmarUpa che. temaNe amane Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 sAyaMkAlIna devavaMdana potAnA svarUpanuM bhAna karAvyuM, oLakhANa pratIti karAvI tethI temane sadAya namaskAra karuM chuM. 25 jaya jaya gurudeva! . . . . . . . maFNa vaMdAmi. deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInAM caraNamAM, ho vaMdana agaNita. 26 ame dehaghArI chIe ke kema ? te saMbhArIe tyAre mAMDa jANIe chIe. evI apUrva deha chatAM videhI jIvanmukta dazAmAM azarIrI bhAve vicaratA puruSa bhagavAna jJAnI zrImad sagurunAM caraNamAM agaNita vAra, vAraMvAra vaMdana ho ! jaya jaya gurudeva! . . . . maFNa vaMdAmi. namoDastu, namoDastu, namoDastu, zaraNaM zaraNaM zaraNuM, trikALa zaraNe, bhavobhava zaraNaM, saguru zaraNe, sadA sarvadA trivigha trivigha bhAvavaMdana ho, vinayavaMdana ho, samayAtmaka vaMdana ho, OM namoDastu jaya gurudeva zAMtiH parama tAru, parama sajjana, parama hetu, parama dayALa, parama mayALa, parama kRpALa, vANI surasALa, atisukumAla, jIvadayA pratipALa, karma zatrunA kALa, "mA haNo mA haNo" zabdanA karanAra, Apake caraNakamalameM merA mastaka, Apake caraNakamala mere hRdayakamalameM, akhaMDapaNe saMsthApita rahe, saMsthApita rahe. satparuSakA sasvarUpa mere cittasmRtike paTa para TaMkotkIrNavat sadodita jayavaMta rahe, jayavaMta rahe. he bhagavAna ! Apane namaskAra ho ! namaskAra ho ! namaskAra ho ! ApanuM ananya zaraNa mane akhaMDa prApta ho, prApta ho, prApta ho ! e zaraNa trikALa TakI raho, bhavobhavamAM mane e Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 nityaniyamAdi pATha zaraNa prApta ho. he sadguru ! ApanuM ekaniSTha zaraNa mane sadAya saMprApta raho ! mana vacana kAyAthI, karavuM karAvavuM ane anumodavuM e prakAre sadA sarvadA trividha trividha bhAvapUrvaka vaMdana ho, vinayayukta vaMdana ho, samaye samaye AtmAthI AtmAne vaMdana ho. paMca parameSThIne namaskAra ho. gurudevano jaya ho. zAMtiH zAMtiH zAMtiH saMsArasAgaramAMthI tAranAra parama tAru, satpuruSomAM ziromaNi parama sajjana, mokSanA parama kAraNarUpa parama hetu, bhAvadayAsAgara, dharmasneha yukta, vAtsalyamUrti, parama kRpA karanAra, atyaMta hitakArI miSTa amogha vANI varSAvanA2, ati sukumAla, sarva jIvonI dayA pALanAra, karmazatruno aMta ANanAra, rAgadveSa ane ajJAnAdi vibhAvothI potAnA AtmAnI hiMsA na karo, tema anya jIvone paNa na haNo, paNa sarva jIvonI rakSA karo, ema 'mA haNo, mA haNo' zabdanA karanAra, ApanA caraNakamaLamAM mAruM mastaka sadAya nameluM rahe, ane ApanA caraNakamaLa mArA hRdayakamaLamAM niraMtara acaLapaNe saMsthApita raho, arthAt ApanA caraNakamaLanuM dhyAna mArA hRdayamAM niraMtara akhaMDapaNe acaLa raho ! satpuruSonuM satsvarUpa mArA cittanI smRtirUpa paDadA upara kotarAyeluM sadA pragaTa jayavaMta raho ! jayavaMta rahyo ! arthAt mArA hRdayamAM satpuruSonuM satsvarUpa, zuddha sahajAtmasvarUpa smaraNapaNe, dhyAnapaNe, layapaNe, upayogapaNe sadAya niraMtara pragaTa prakAzamAna virAjita raho ! virAjita raho ! AnaMdamAnaMdakareM prasanna jJAnasvarUpe nijabogharUpa, yogIndramItryaM bhavarogavaidyaM zrImadguru nityamahaM namAmi. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- _