________________
યોગદષ્ટિસમુચ્ચય/સંકલના છે; માટે સર્વજ્ઞ જુદા છે, તેમ માનીને આગમને જુદાં માનવાં તે યુક્ત નથી. તે બતાવવાનો પ્રારંભ શ્લોક૧૦૨થી કરે છે.
વ્યક્તિના ભેદથી સર્વજ્ઞ ભિન્ન હોવા છતાં બધા સર્વજ્ઞો એક જ અભિપ્રાયવાળા છે, તે શ્લોક-૧૦૨૧૦૩માં બતાવેલ છે.
સર્વ દર્શનકારો સર્વજ્ઞને સામાન્યથી સ્વીકારે છે. તેથી સર્વ દર્શનકારો એક સર્વજ્ઞના ઉપાસક છે, તે શ્લોક-૧૦૪ થી ૧૦૮ સુધી સ્પષ્ટ કરેલ છે.
વળી, કોઈ પોતાના ઉપાસ્ય એવા સર્વજ્ઞને બુદ્ધ કહે છે, તો કોઈ મહાવીર કહે છે, તો વળી કોઈ અન્ય નામથી કહે છે. તેથી પોતાના ઇષ્ટ એવા ઉપાસ્યનો નામભેદ હોવા છતાં તે સર્વ એક સર્વજ્ઞના ઉપાસક છે, તે શ્લોક-૧૦૯માં બતાવેલ છે.
શાસ્ત્રગર્ભ એવી ઉપપત્તિથી ભિન્ન ભિન્ન દર્શનમાં રહેલા ઉપાસકો એક સર્વજ્ઞના ઉપાસક છે, તે શ્લોક૧૧૦ થી ૧૧૪ સુધી બતાવેલ છે.
વળી, સદ્યોગશાસ્ત્રમાં દેવવિષયક ચિત્રભક્તિ અને અચિત્રભક્તિ બતાવેલ છે. તેથી ચિત્રભક્તિ કરનારા સંસારી જીવો છે અને અચિત્રભક્તિ કરનારા સંસારથી અતીત અવસ્થામાં જનારા છે. તેથી અચિત્રભક્તિ કરનારા કોઈ પણ દર્શનમાં રહેલા હોય તોપણ પરમાર્થથી તેઓ સંસારથી અતીત અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરાવનાર માર્ગને સેવનારા છે. તેથી તેઓ સંસારથી અતીત અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરવાનો ઉપાય બતાવનારા એક સર્વજ્ઞની ઉપાસના કરનારા છે, તે શ્લોક-૧૧૦ થી ૧૧૪ સુધી બતાવેલ છે.
સંસારના કારણભૂત એવાં ઇચ્છાપૂર્તિ કર્મોમાં પણ અધ્યવસાયના ભેદથી ફળભેદ થાય છે, તે શ્લોક૧૧પમાં બતાવેલ છે.
ઇષ્ટકર્મ અને પૂર્તકર્મનું સ્વરૂપ શ્લોકે-૧૧૬-૧૧૭માં બતાવેલ છે. સમાન પણ અનુષ્ઠાનમાં અભિસંધિના ભેદથી ફળભેદ થાય છે. આથી ધર્માનુષ્ઠાનની પ્રવૃત્તિમાં પણ અભિસંધિ મુખ્ય છે, તે શ્લોક-૧૧૮માં બતાવેલ છે.
ધર્માનુષ્ઠાનની કોઈ પણ પ્રવૃત્તિમાં ભિન્ન ભિન્ન અભિસંધિ થવાનું કારણ શું છે ? તે શ્લોક-૧૧૯માં બતાવેલ છે.
બુદ્ધિથી, જ્ઞાનથી કે અસંમોહથી અનુષ્ઠાન થાય છે, માટે એક અનુષ્ઠાનમાં ભિન્ન ભિન્ન અભિસંધિ પ્રાપ્ત થાય છે. તેથી બુદ્ધિ, જ્ઞાન અને અસંમોહનું સ્વરૂપ શ્લોક-૧૨૦-૧૨૧માં બતાવેલ છે.
રત્નનો ઉપલંભ, રત્નનું જ્ઞાન અને રત્નની પ્રાપ્તિના દૃષ્ટાંતથી બુદ્ધિ આદિ ત્રણ જ્ઞાનોનું સ્વરૂપ શ્લોક૧૨૨માં બતાવેલ છે.
