Sanskrit English Dictionary Part 01

Author(s): P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan

Page 78

अधस्
अधि
यम्मात्तम्मादधोक्षजः; (2) द्यौरक्षं पृथिवी चाधस्तयोर्यस्मादजायत । मध्ये वराजरूपेण ततोऽधोक्षज इष्यते ॥ -अधसू See above. -उपासनम् exual intercourse. -अङ्गम,-द्वारम्, मर्म thesnus Pudendum Muliebre. T: the lower part of the hand (करभ). -करणम् excelling, defeating, degradation : K. 202: 80°क्रिया; सहते न जनोप्यधःक्रियाम् Ki.2.47. lograulation, dishomour.-खननम् undermining.-गातः/., गमनम् -पातः 1n downward fall or motion, desirent: going downwards. -2 degradation, downfall, going to perdition or hell: मूलानामधागति: K.41 (where नि has hoth senses ): "तिम् आयाति Pt.1.150 sinks, comes down (feels lishonoured); Ms. B. 17: अरक्षितारमत्तारं नृपं विद्यादधोगतिम् 8. 300 destined to go to hell. -गन्तृ n. one who liya downwards, a mouse. -ग-घ-ण्टा [ अधरात् अधस्तादारभ्य घण्टेव तदाकारफलत्वात् ] a plant Achyranthes Aspera. ( अपामार्ग. M. आघाडा). -चरः [अधः खनित्वा चरति-अच् ] 1thiof. -2 one who goes downwards. -जानु.. the lower part of the knee. . below the lanee. -जिहिका[अल्पा जिह्वा जिहिका, अधरा जिहिका ] the vule (Mar. पडजीभ). -तलम् the lower part or surface: शम्या , खट्वा . -दि /.the lower region, the nadirthe southern direction. -दृष्टि . castinga downward look: a posture in Yoga; करणान्यबहिष्कृत्य स्थाणुवन्निथलात्मकः । आत्मानं हृदये ध्यायेत् नासाग्रन्यस्तलोचनः ॥ इति योगसारे, of. also Ku.B. 47. (-ष्टिः ) : downward look. -पदं [अधोनि पर्द, पादस्याधःस्थानं वा ] the paree under the Foot, a lower plater. -पातः = गति .. above. -पुष्पी [अधोमुखानि पृष्पाणि यस्याः ] Names of two plants अवाक्पुष्पी (Pimpinellit Anisum) and गोजिला Elephantopus Seaber). - 7: a seat of grass for persons in mourning to sit upon. -भक्तम् [अधरं भक्त यम्मान ] lost of water, medicine e. to be taken after meals &c. ( भोजनान्ते पीयमानं जलादिकम्). -भाग: 11ho lower part (of . the bods): पूर्वभागो गुरुः पुंसामधोभागम्तु योषितां Sur. -2 the lower part of anything, the region below, down low : "व्यवस्थितं किंचि-परमालाकितं M. I. situated down below, see पाताल. -भू:/. lower ground, and at the foot of: hill. -मुख,-वदन .. having the face downwards; खी तिष्ठतिः "ः पत्रिभिः ।.3.7. -2 heal-long, previpitate, flying downwards. -3 upside down, topsyturvy. (-a) N. of Visnu. (-खा, -खी) N. of a plant गोजिह्वा. (-खम्) (नक्षत्रम्) 1 flying downwards, having :downward motion: these nuksutras are : मूलाश्लेषा कृत्तिका च विशाखा भरणी तथा । मघा पूर्वात्रयं चैव अधोमुखगणः स्मृतः॥ Jyotistt. -2N. of a hell. -यन्त्रम् | still. -रक्तपित्तम् । discharge of blood from the anus and urethue. -राम.. [अधोभाग रामः , दृष्टितर्पकत्वान् नस्य रामत्वम्] having a white colour or white marks on the lower part of the body said of a goat ); -3 : 1 a plummet. -2 a perpendicular. -3 the lower world.-ae . strong in the lower regions: whose lustre penetrates downwards. -वशः Pudendum Muliebre. -वायुः [अधोगामी वायुः शाक. H.] brealing wind, flatulency. -a: to marry a second wife when the first is alive. -शय,-य्य .sleeping
on the ground. (-य्या) sleeping on the ground : अमीन्धनं भैक्षचर्यामधःशय्यां गुरोहितमा आममावर्तनान् कर्याकृतोपनयनो द्विजः।। Ms.2.100. -शिरस् । -मुख (..). ofa hell. -स्थ, -स्थित ..Nituntent below, स्वस्तिकम the nadir.
अधिरोप: Accuestion : पक्षपानाधिरोपभ्य कारणानि च पान व Sukra. 4.528.
अधिवेत्तव्या (-वेद्या)AWOMEntit to marrivine second wife.
अधिश्रित a. llentell : Bhag. 10.9...
अधोपहासः[अधः अधोभागस्य योन्याः उपहासः छान्दमः सन्धिः, स्त्रीणामधोभागस्य उपहसनम् Tv.] Ved. Sexual intercourse.
अधस्तन ..(-नी..)[अधोभवः अधस्-टप तट च] 1 Lower, situated beneath. -2 Prior', previous.
अधस्तरा (मा) भ ind. [ अनिशयेनाथः] Vers loy.
अधस्तात् dr. or reyn. | अधर-अम्नाति, अधू आदेशः P. V. 3. 39-40. DOW, below, under, beneth, under neath &c. with yen. ), See 399:, 319412197912 Ms. 1.51 धर्मेण गमनमूचे गमनमधस्ताद्भवत्यधर्मण Sankhya K: तादागतः Pt.3: तम्याधस्ताद्वयमपि रताम्तेषु पोटजेषु U.2.25% यस्य मर्वमेवाधस्ताद गनं K.); gome to hell.
अधामार्गवः [न धीयते अधाः, तादृशं मार्गम् : वानि वा-क. Ty] = अपामार्ग q.v. ___ अधारणक ... न. न.] 1M profitable: "कं ममैतत्स्थानं Pt. .
अधिः [आधीयते दुःखमनेग आधा कि वा. पृ. हवः| 1Mertal pain or agony, See 31114: -2 A woman in her courses. (= अवि.)
Tra ind. 1 (As a prefix to verbs) over, above: (अधिकार ); °स्था 10 stand over : "कृ 10 place over orat the head of; °रुह् to grow over or above; over and above, besides, in addition to (311474): fully, completely (अतिशय, विशेष), toget something in illition to unother :
अधिगत्य जगन्यधीश्वरान् having obtaimerl fully, अधि intensifying the meaning of the r001: इनो वा सानिमीमहे दिवो वा पार्थिवादधि Rv. 1.6.10; (अधीमहे आधिक्येन या चामहे). -2 As a separable adverb ) Oher, above, from a bove (morts Velic): षष्टिवारासो अधि पटू Rs. 7.18.14. -3 (Asa preposition) with act. (1) Abore, over, upon, in (उपरि): यं दन्तधिजायते नाडी तं दन्तमुद्धरेन Nusr. अध्यधि Just above: लोकानुपर्यपर्यास्तेऽधोऽधोऽप्यधि च माधवः Bopdevs; with gem.RIN): ये नाकस्याधि रोचने दिवि Rv. 1. 19.6 above the sun: विटपि Si..36: त्वत् 7.41%3 "रजनि at night. अधिरजनि जगाम धाम तस्याः2. () with reference to, concerning, in the case of, on the subject of (अधिकृत्य) (mostly in adverbial compounds in this sense): हरी इति अधिहरि अधित्रि कृष्णमधिकृत्य प्रवृत्ता कथा अधिकृष्णम्; 80°ज्योतिषम्, लोकम् , दैवम, दैवतम् tresting of stars &e.3 °पुरन्ध्रि Si 6.32 in the case of women.(c) (With abl.) Just over, more than (अधिक); सत्त्वादधि महानात्मा Kath.; अविदितादधि (a)(With loc.) Over, on or upon,