________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
580
कुण्डलिन्
% 3D
.
is: The body; cf. Un. 4. 143. कुडिका An oarthen or wooden water-pot. कुडी A hut.; ef. कुटी. कुडप: The clasp of a necklace or bracelet. कुडुबः (See कुडव). कुड्डाल A spade (Mar. कुदळ ).
कद् (ोमल a.[Un. 1. 106] Opening, full-blown, ex. panding, (as the blossom of a flower); R. 18. 37; विस्तारिस्तनकुम्भकुड्मलभरोत्सगेन संभाविता Mal. 8.6. -ल: An ! opening bud; विजृम्भणोद्गन्धिषु कुड्मलेषु R. 16. 47; U. 6. 17; द्योतितायः समैः कुन्दकुड्मलाग्रदतः स्मितैः Si. 2.7. -म् 1 A particular hell; Ms. 4. 89; Y. 3. 222.-2 The arrowhead (point); कुड्मलश्चाभवद्विष्णुस्तस्मिन्निषुवरे तदा Mb. 8. 34. 19.
कुद्मलित a. 1 Budded, blossomed. -2 Cheerful, smiling. -3 lalf-closed; कण्डूकुड्मलितेक्षणां सहचरी दन्तस्य कोट्या लिखन् Mil.9. 32.
कुड्यम् 1A wall; भेदे कुध्यावपातने 7.2. 223; Si. 3.45 बिनमितपटलान्तं दृश्यते जीर्णकुच्यम् Mu.3.15. -2 Plastering (a wall). -3 Eagerness, curiosity. -ड्या A wall; कोटः । पेशस्कृतारुद्धः कुख्यायां तमनुस्मरन् Bhāg.7.1.28. -Comp. -oeferat m. a house-breaker, a thief. -589T: a digger. (-द्यम्) a ditch, pit, breach or opening (in a wall). -मत्सी The house-lizard.
कुण L.OP. (कुणति, कुणित) 1 To support, aid. -2 To sound. -II. 10 P. (कुणयति)1 To counsel, advise. -2 To converse or speak with. -3 To invite. -4 To salute.
FUT A young animal just born; Bhāg. 5. 8.7.
कुणप (-पी/.) [ef. Un. 3. 148] Smelling like a dead body, stinking. -9:, -94 A dead body, corpse; शासनीयः कुणपभोजन: V... (a rulture); अमेध्यकुणपाशी च Ms. 12. 71; often used as a term of contempt with living beings ; व्युक्षत्रय एतत्कुणपं त्वदगजम् Bhāg. 4.4.23; Mb. 12.211. 5. -4:1A spoar; Mb. 7. 148. 46. -2 A toul smell, stench. -पी A small bird (Maina). -Comp. -अशन .enting dead bodies.
कुणार.. Ved. Crying out, (कणनशील); अहस्तमिन्द्र सं पिणक् कुणारुम् Rv. 3. 30.8. कुणाल: 1 A kind of bird. -2 N. of a son of Asoka.
#for: A cripple with a withered or crooked arm. -2 A whitlow.
कुण्टक . (-की/.) Fat, corpulent.
कण्ठ 1 P. ( कुण्ठति, कुण्ठित)1 To be blunted or dulled. -2 To be lame or mutilated. -3 To be dull or stupid,
or stupid, be idle. -4 To loosen. -Caus. or 10 P. To hide.
कुण्ठ 1. 1 Blunt, dulled; वज्रं तपोवीर्यमहत्सु कण्ठम Ku. 3. 12, has no effect on &e.; कुण्ठत्वमायाति गुण: कवीनां साहित्यविद्याश्रमवर्जिनेषु Vikr. 1. 14; Si. 12, 123 कुण्ठीभवन्त्यु-
पलादिषु क्षुराःS. B. -2 Dull, foolish, stupid. -3 Indo lent, laxy. -4 Weak. -Comp. -धी,-मनस् .. foolish' weak-minded ; Bhag.3.32. 17.
कुण्ठक: A fool.
कुण्ठित p. p. 1 Blunted, dulled; (6g. also); बिभ्रताऽ. स्लमचलेप्यकुण्ठितम् R.11.743 Bv. 2.783 Ku.2.20; शास्त्रे ध्वकाण्ठता बुद्धिः R. 1. 19 not hampered or impeded; of. also दशवदनभुजानां कुण्ठिता यत्र शक्तिः Mahin.-2 Stupid. -3 Mutilated. -4 Grasped, held. -5 Encircled.
कुण्ड् I. 1 A. 1 To burn. -2 To eat. -3 To heap. -II.1 P. To maim or mutilato. -III. 10 U. To protect.
कुण्डः -डी, -डम् [f. Un. 1. 112] 1 A bowl-shaped vessel, a basin, bowl. -2 A round hole in the ground for receiving and preserving water. बलं नागसहस्रस्य यस्मिन्कुण्डे प्रतिष्ठितम् Mb. 1. 128.68. -3 A hole in gemeral; अग्निकुण्डम्. -4A pool, well; especially one consecrated to some deity or holy purpose. -5 The bowl of a mendicant.-6 A water-jar (कमण्डलु). -ड:(-डा/.) A son born in adultery, the son of a woman by a man other than her husband while the husband is alive; पत्यौ जीवति कण्डः स्यात् Ms. 3. 1743 Y. 1.22. -ण्डा An epithet of Durga. -Comp. -आशिन् m. a pander, pimp, one who depends for his livelihood on a you i. c. a bastard, or adulterine; अमृते जारजः कुण्डो मृते भर्तरि गोलकः। यस्तयोरनमश्नाति स कुण्डाशीति कथ्यते || Deval Smriti; Ms. 3. 1583 Y.1.221. -ऊधस् (कुण्डोनी P.V.4.131) 1ऊधसोऽनन् a cow with a full udder भुवं कोष्णेन कुण्डोनी; R. 1.81.-2a woman with a full bosom. -कीट: 1 a keeper of eoneubines.-2 a follower of the Chārvāka doctrine, an atheist. -3 a Brāhmaṇa born in adultery. Foi a low or vile man.-गोलम्,-गालकम् 1gruel. -2 a group of कु-3 and गोलक (taken together); f. परदारेषु जायते द्वौ पुत्रौ कुण्डगोलको । पत्यौ जीवति कुण्डः स्यात् मृते भतरि गोलकः || Ms. 3. 174.-धारः 1N. of a cloud; Mb. 12.271.2. -2N. of Niga3B
Mb. 2.9.9.-पाय्यः (कुण्डन पीयते अत्र क्रनी) ऋतौ कुण्डपाण्यसउचाग्यौ P. III. 1.130%; sacrifice; कुण्डपाग्यवता कच्चिदग्निचित्यावतां तथा Bk. 4.67. -भेदिन् a.Clunsy.
कुण्डका,-कम् A pot; कुण्डकस्थितम् ( कज्जलम् ) Ket. 47.
कुण्डलः, -लम् [कुण्ड-मत्वर्थे ल] 1 An ear-ring; श्रोत्रं श्रुतेनैव न कुण्डलेन Bh. 2.71; Ch. P.11; Rs. 2. 20, 3. 19% R. 11. 15. -2 A bracelet; Si. 6.27. -3 The coil of a rope. -4 A fetter, tie, collar.
कुण्डलना Encircling (as a word) to denote that it is to be left out or not considered; तदोजगस्तद्यशसः स्थिताविमौ वृथेति चित्ते कुरुते यदा यदा । तनोति भानोः परिवेषकैतवात्तदा विधिः कुण्डलनां विधोरपि || N. 1. 14; et. 2.95 also.
कुण्डलिका A circle; Heh.
कुण्डलिन् (-नी/.) 1 Decorated with enr-rings. -2 Cireular, spiral. -3 Winding, coiling (as a
C.
For Private and Personal Use Only
