________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
कामठ
www.kobatirth.org
[ कमठ - अण् ] Peculiar or belonging to the कामठ a. tortoise. इति श्रुत्वा हृषीकेशः कामठं रूपमास्थितः Ram. 1.45.29. ...... कामठीं तनुमाददे Siva. B. 18. 17.
कामठक 1 N. of धृतराष्ट्र -2 N. of one of the serpents burnt in the सर्पसत्र.
कामण्डलुक . ( A pearl) shaped like a कमण्डलु; Kau. A. 2. 11.
कामन्दकि N. of the author of नीतिसार,
a
कामातुः N. of plant (रतन ).
a
कामालिका Spirituous liquor. कामिनीशः The शोभाञ्जन tree.
कामीलः A kind of betel-nut tree.
कामुकायनः N. of an old authority quoted in the MS. by Jaimini ( MS. 11.1.56,61 ).
कामोदा A musical note.
,
काम्पिल काम्पिल काम्पिलकः 1 N. of a trees काम्पिलकपाटयगण्डपालि Mal. 9. 81. -2 A perfume ( शुण्डारोचनी ).
काम्बलः [ कम्बल -अण् ] A carriage covered with a woollen cloth or blanket.
560
काम्बलिक: Gruel barley-water.
काम्बविकः [ कम्बु ठक् ] 1 A vendor of shell ornaments, dealer in shells. गान्धिकाश्च तथा कान्दविकाः काम्बविकाः पुनः Siva. B. 31. 20.
काम्योजः [अ] 1 A native of the Kambojaas Ms. 10. 41. -2 A king of the Kambojas. -3 The Punnaga tree. 4 A species of horse from the Kamboja country. शतं वै यस्तु काम्बोजान्त्राह्मणेभ्यः प्रयच्छति Mb. 12. 35. 14. –5 A conch. -6A kind of plant (सोमवल्क ); काम्बोजो हस्तिभेदे च शब्खदेशविशेषयोः । अश्वे पुंनागवृक्षे च सोमवल्के तदिष्यते ॥ Nm. -Comp. -आस्तरणम् a blanket : Mb. 11. 25. 1.
काम्बोजी / A kind of plant ( माषपणी, हिंगुपर्णी ). काम्ल [ ईषदम्लम् ] slightly acid, aciduous.
कायः, -यम् [चीयतेऽस्मिन् अस्थ्यादिकमिति काय; चि घञ् आदेः ककारः P. III. 3. 41. Sk. ] 1 The body; विभाति कायः करुणापराणां परोपकारैर्न तु चन्दनेन Bh. 2. 71; कायेन मनसा बुद्धया Bg. 5. 11; so कायेन, वाचा, मनसा &c. -2 The trunk of a tree. -3 The body of a lute ( the whole lute except the wires ). -4 A multitude, assemblage, collection. -5 Principal, capital. -6 Home, residence, habitation. - 7 A butt, a mark. -8 Natural temperament. -यम् (with or without affef) The part of the hand just below the fingers, especially the litle finger, or the last two fingers (this part being considered sacred to Prajāpati is called प्रजापतितर्थि; cf. Ms. 2.58-59 ) - यः One of the eight forms of marriage, generally known 88 श्राजापत्य q. v. ; स कायः पावयेत्तज्जः Y. 1.60; Ms. 3.38.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
कारक
-Comp. -आझ the digestive faculty मनः कायामिमाहन्ति Maitri. Up. 7.11. -क्लेश: bodily suffering or pain; कायशभयात्यजत् Bg.18.8. - उत्सर्गः a kind of religious austerity in Jainas. - चिकित्सा the third of the eight departments of medical science, treatment of diseases affecting the whole body. -दण्डः a complete command over one's body; वाग्दण्डोऽथ मनोदण्डः कायदण्डस्तथैव च । यस्यैते निहिता बुद्धौ त्रिदण्डीति स उच्यते | Ms. 12. 10. -मानम् measurement of the body. -बन्धनम् 1 girdle. -2 the union of semen virile and blood. -चलनम् an armour. -स्थ: 1 the Supreme Being. -2 the writer-caste (born from 3 क्षत्रिय father and a शूद्र mother ). कायस्थेनोदरस्थेन मातुमांसं न भक्षितम् । दयावृत्तिर्न चैवात्र दन्ताभावो हि कारणम् ॥ Subhas. - 3 a man of that caste; कायस्थ इति लध्वी मात्रा Mu. 1; Y. 1.336; Mk. 9. ( -स्था ) 1 a woman of that caste. -2 the Myrobalan tree (Mar. हिरडा ). ( -स्थी ) the wife of a कायस्थ - स्थित a. corporeal, bodily.
कायक (बिका /-), कायिक ( की . ) . [ काय ठक् ] कायिकतपः Belating to the body bodily corpuronl Ms. 12. 8. -का Interest ( whatever is given for the use of money ); Ms. 8. 153. -Comp. -वृद्धि: / 1 interest consisting in the use of any animal or capital stock pawned. -2 interest of which the payment does not affect the principal, or the use of the body of an animal pledged by the person to whom it is pledged.
कायवत् a. Having a body, embodied ; त्रातुं लोकानिव परिणतः कायवानस्त्रवेदः . 6. 9.
कायिन् a large bodied समृक्षाखान्पश्यामि निहतान्का विनो द्रुमान् Mb. 12. 113. 4.
कायमानम् A hut made of thatch.
कायाधवः N. of Prahlad (son of कयाधु ); बहवो मत्पदं प्राप्तास्त्वाष्ट्रकायाधवादयः Bhag 11. 12.5.
कार .
( -री / ) [ कृ घञ् ] ( At the end of comp.) Making, doing, performing, working, maker, doer, author ; ग्रन्थकारः author कुम्भकारः, सुवर्णकारः &c. &c. - 1 Act, action; as in पुरुषकार. -2 A term denoting a sound or a word which is not inflected; as अकार Ms. 2.76, 125; ककार, फूत्कार &c. -3 Effort, exertion; 'कारौ वधे निश्चये च बले यत्ने रतावपि इति विश्वः Si. 19. 27. -4 Religious austerity. 5 A husband, lord; master. -6 Determination. -7 Power, strength. -8 A tax or toll. - 9A heap of snow. - 10 The Himālaya mountain. -11 Water produced by hail. -12 Killing, slaughter. -Comp. -अवरः a man of a mixed and low caste, born from a Nisāda father and Vaidehi mother; a shoemaker; कारांवरो निषाद्यां तु चर्मकारः प्रसूयते Mb. 13. 48. 26; cf. Ms. 10.36. -कर a working, acting as agent. -भूः a toll-station.
कारक . (रिका [] Uually at the end of comp.) 1 Making, acting, doing, performing, creating, doer &c. स्वप्नस्य कारकः V. 3. 150; 2. 156; वर्णसंकर
For Private and Personal Use Only
