________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
230
अर्वाच्
अर्गिसः
33 painted; दूरापवर्जितच्छत्रैस्तस्याज्ञां शासनार्पिताम् R. 17.79: चित्रार्पितारम्भमिवाचतस्थे Ku. 3.42. -5 Offered, delivered, entrusted; यथार्पितान्पशून्गोपः सायंप्रत्यर्पयेत्तथा 1.2.161. -6 Given hek; अर्पितप्रकृतिकान्तिभिर्मुखः R. 19.10.-7Censed, gome: स तेन राजा दुःखेनभृशमर्पितचेतनः Rim. 2.50.27. -8 Pierced : स शरैरर्पितः क्रुद्धः सर्वगात्रेषु राघवः Ram. 3. 28. 1).. See ऋ.
अर्पिसः [फ-णिच्-इसुन् Uy. 4. 2] The heart : Hesh in the heart.
अर्ब 1 P. (अर्बति, आनर्ब, अर्षितुम् ) 1 To go towards. -2 To kill, hurt.
अर्बुकाः N. of :: people ; Mb.
अर्बु (ब) दः, -दम् 1 A swelling, tumour, (of various kind); मांस', नासा", शोणित"&e. -2 One hun- dred millions. बहूनीह सहस्त्राणि प्रयुतान्यर्बुदानि च । अशक्यान्येव । संख्यातुं पन्नगानां तपोधन || Mb. 1.35. 19. -3N. of a mountain in the Wost of India (Abu).-4 A serpent-like demon killed by Indra; Rv. 1. 51. 6. -5 A serpent. -6 A cloud. -7 A place of pilgrimage of the Jainas). -8A long round mass, lump of Meshयदि पिण्डः पुमान स्त्री चेत् पेशी नपुंसकं चेदर्बुदम् Susr: Y. 3.76.80 (मांसपिण्ड ). -9 N. of a people. -10 N. ofan hell. -आकार: N. of the plant Cordis myxa (Mar. गोंदणी, भोंकर).
glą: 1 A serpent-like demon conquered by Indra; Av. 11. 9. and 10 (in almost every verse).
। '-2 All-pervading lord.
अर्बुदिन् a. Afflicted with swelling or tumour,
अर्भ. [ऋ-भन् Un. 3. 152] Ved. Little, small, unimportant ; Av.7.56. 3: दैत्यायित्वा जहारान्यामेका कृष्णार्भभावनाम् Bhag. 10. 30. 16. -र्भः A child, pupil; पञ्चषड्ढायनार्भाभाः पूर्वेषामपि पूर्वजाः Bhay. 7. 1. 37. [ ef. L.orbus.]
अर्भक . [ According to Nir, अवहृतं भवति हवं तस्मादर्भ:] 1 Small, minute, short; नमो महद्भ्यो नमो अर्भकेभ्यः Rv. 1.27. 13. -2 Weak, emaciated, lean. परिच्छिन्ना भरता अर्भकासः Rv.7.33.6. -3 Foolish. -4 Young, childish; न हि वो अस्त्यर्भको देवासो न कुमारकः Rv.8.30.1. -5 Like, similar.-क: 1A boy, child; श्रुतस्य यायादयमन्तमर्भकः ।.3.21.25.7.67. -2 The young of an animal. -3 A fool, idiot.
अर्भग 1. Ved. Youthful, young; यावर्भगाय विमदाय जायाम् Rv. 1.116. 1.
अर्मः, -मम् [ऋ-मन् Un. 1. 187] 1A disease of the eye. -2 A country to which one should go (गन्तव्यदेशः or चिरन्तनग्रामनिवासः). -3 A cemetery. -4 (pl.) Ruins, rubbish; Vaj. 30. 11.
अर्मक . Narrow, thin. -कम् 1 Narrowmess. -2 Rubbish, ruins ; महावैलस्थे अर्मके Rv. 1. 183. 3.
अर्मणम् A measure of one drona.
अर्मन् ॥. [ऋ-मनिन् ] A disease of the eye (said to be of kinds).
अर्य क्र -यन्] 1 Excellent, best. -2 Respectable. -3 Attached, true, devoted. - 4 Dear, kind; Rv. 1. 123. 1. -ये: 1A master, lord; अर्यः प्रेम्णा नो तथा वहभस्य Si. 18.52; Sinti. 1. 183; तेन वोन हन्तासि त्वमयं पुरुषाशिनम् Bk.6.51.-2 A man of the third tribe, Vaisya. ef. अर्यः स्वामिवैश्ययोः P. III. 1. 103.cf. also...अर्यस्तु बाहुजे, and स्यादर्यः स्वामिवणिजोः Nm. -- 1 A mistress. -2 A woman of the Vaisya tribe. -यी The wife of a Vaisya. -Comp. -जारा the mistress of an Arya. शद्रा यदर्यजारा न पोषाय धनायति Vaj.23.30. -पत्नी the wife of a true or legitimate husband; अर्थपत्नीरुषसश्चकार Rv. 7.6.5%; 10. 43. 8. -वर्यः a Vility of rank.
अर्याणी [ अर्य-आनक-गप च] A woman of the Vaisya tribe.
अर्यमन [अयं श्रेष्ठं मिमीते; मा-कनिन् निपातोयम् Un. 1. 156] 1 The Sun; अहं हि पृष्टोऽर्यमणो भवद्भिः Bhāg. 1. 18. 233 प्रोषितार्यमणं मेरोरन्धकारस्तटीमिव Si.2.39; तिमिरमिवार्यमरश्मिभिः समग्रम् Siva. B. 30.50. -2 The heall of the Pitris or Manes; पितॄणामर्यमा चास्मि B. 10.20. -3 The constellation उत्तराफल्गुनी. - N. of the area plent. -5 One of the Adityas; शं नो भवत्वर्यमा T. Up. 1. 1. 1. -6 A bosom-friend, play-fellow. -Comp. --देवा N. of the 12th lunar mansion.
अर्यमिक (अर्यमिय and अर्थमिल also) .Compassionate; (diminutive of अर्यमदत्त P. V. 3.84).
अर्यम्यः 1 The sun. -2 A bosom-friend; अर्यम्यं वरुण मित्र्यं वा Rv.5.85.7.
अ 1 P. To kill. अर्वटम् Ashes.
अर्वन् ।. [-वनिप्] 1 (ioing, moving, running. -2 Mean, unworthy, censurable (गा Un. 4. 1123 कुत्सित .54). m. (अर्वा, अर्वन्तौ, अवन्तः &c.) 1A horse 3 चित्रध्वजपताकाग्रेरभेन्द्रस्यन्दनार्वभिः Bhagy. 10.75.113 अर्वासुरान् Bri. Up. 1.1.2. श्लथीकृतप्रग्रहमर्वतां व्रजा: Si. 12.31. -2 An epithet of a horse or its driver. -3 One of the ten horses of the moon. -4 Indra. -5A short span (गोकर्णपरिमाण). -ती 1A mare. -2 A ba.wd, procuress. -3 A nymph. -Comp. -वसुः one of the principal seven rays of the Sun. -वाह: A horseman; आगच्छन् गुरुतरगर्वमर्ववाहै: Siva. B.24.64. and 25.9.
अर्वशa. Possessed of coursers, quick. इन्द्रो देवेभिरर्वशेभिरर्वशः Rv. 10. 22.6. __ अर्वाच् a. [अवरे काले देशे वा अञ्चति पृषो° अर्वादशः] 1Coming hitherward (opp. पराञ्च).-2 Turned towards, coming to meet anyone. -3 Being om this side (as the bank of a river); (opp. पर). -4 Being below or behind (in time or place). -5 Following, subsequent.
For Private and Personal Use Only
