________________
માનંદ–સુધાસિંધુ.
(૨૨૩)
સુધાબિંદુ ૧ હું. કે અમુક અમુક જાતના કસ હોય તેવી સઘળી વસ્તુએ સેતુ છે. અર્થાત્ એકનું જ્ઞાન થાય છે એટલે સતુ જ્ઞાન થાય છે અને સનું જ્ઞાન થાય છે એટલે એકનું પણ જ્ઞાન થાય છે એ સ્પષ્ટ છે. એજ રીતે તમે એક પદાને ઉત્પાદાદરૂપે નકકી કરી છે એટલે આખા જગતના તમામ પદાર્થો ઉત્પાદાદરૂપે છે એ નકકી થાય છે. આ વસ્તુ જ્યારે તમારા ખરાબર ધ્યાનમાં આવશે ત્યારે તમારે જરૂ૨ કબુલ સખવુંજ પડશે કે જે મનુષ્ય એક વસ્તુને જાણે છે તે મનુષ્ય ઋષી વસ્તુને જાણે છે! આ દષ્ટિએ સમ્યક્ત્વ એ સર્વવ્યાપક છે. જેનામાં એક પણ પદાર્થ ની, એક પણ અક્ષરની અથવાએક પણ પદની શ્રદ્ધા નથી તેનામાં સમ્યક્ત્વ પણ નથીજ એ હવે આ રીતે સ્પષ્ટપણે કહી શકાય છે.
રતિમાં પણ શ્રÇા ન હોય તે બધુ મિથ્યા !
તમે સોનાના ઢગલાના ઢગલા કરેલા હોય તે બધા સેાનાને સાનુ` કહેા. સેાનાની પાટની
પાટ મૂકેલી હાય તેને સાનુ કહેા, સેાનાની લગડી ઢાય તેને સાતુ' કહેા અને છગનભાઈની આંગળીએ સાનાની વીંટી હોય તેને સેતુ ન કહેા તા તમારૂં ચાકસીપણું એ ધૂળ બરાબર છે. તમે જો સાનાના આવા પરીક્ષક હા તા તમાને કોઇ ચેકસી કહેવાને તૈયાર થવાનું નથી ! જે ચેાકસી છે તેણે તે બધાજ સાનાના સુધર્યાં અને તેની પરખ જાણવીજ જોઇએ. કાઇ ચાકી લાખ તેાલા સેાનાને સેતુ' કહે પણ એ રિતે સેાનાને લેખડ કહે તેા તેને કાઇ ચાકસી કહેવાને તૈયાર થવાનું નથી ! જે પ્રમાણે એધા સેનાને સેાના તરીકે કબુલ રાખનારા તેજ સેાનામાંથી એ તિ સાનું લઇને તેને લેખડ કહે છે તેનું ચેકસીપણું મિથ્યા છે, તેજ પ્રમાણે અખિતશાસ્ત્રમાં શ્રદ્ધા રાખનાર આત્મા, જે એકપણ પદાર્થ, એકપણુ પદ કે એકપણ સૂત્રને તેના સાચા સ્વરૂપથી અવળું માનવાને પ્રેરાય, તે તેનું સમ્યક્ત્વ પણ મિથ્યાજ છે અર્થાત્ તેને આપણે સમકીતિ આત્મા શકતા કહી નથી. કાઈ ઝવેરી મેાતીની ભરેલી ગુડ઼ેાની ગુણ્ણા તપાસે, બધા મેાતીને ખરામર સાચા તરીકે પારખે પરંતુ તે છતાં જો તેમાંથી એકને પણ તે કલચર કહી દે અર્થાત્ સાચા માનીના ઢગલામાંના એક પણ મેતીને ઉંચડીને તે મેાતીને તે બનાવટી મેતી કહે તે તેજ ક્ષણે તેના ઝવેરીપણા ઉપર પાણી ફ્રી વળે છે! ચાકસી કે ઝવેરી બધા ઝવેરાતની, બધા અલકારાની, બધા દાગીનાની ખરાખર કિંમત કરે પરંતુ એકજ હીરાના કંઠો સાચા છે એમ ધારીને દસ લાખની અવળી કિંમતે ખરીદી લે, તે તેને રાતનાજ ઝેર ખાવું પડે, તેજ પ્રમાણે એક પણ પદ, એક પશુ અક્ષર અથવા એકપણ સૂત્ર અવળું લેવાયું એટલે કે તેના અવળા અર્થ થયા તા તે અથ કરનારાના સમ્યક્ત્વમાં શૂન્ય છે !
पयम खरंच इक्कंपि जो न रोएर 'मुनिरिहं' सेसं शेयंतोऽविहु मिच्छद्दिट्ठी जमालिन् ||१|| મિથ્યાદ્રષ્ટિ કોણ છે ? શાસ્ત્રકાર મહારાજાઓએ તા સ્પષ્ટ રીતે કહ્યું છે કે જે એક પશુ પદ, અક્ષર અને સૂત્રની રૂચિ નથી રાખતેા અને બાકીનાની ચિ રાખે છે તે “નિષ્પાદ”િ છે. કોઈ ઝવેરીની પેઢીમાં પારેખ-રત્નપારખી–પગારથી રાખ્યા હાય, હજારો રત્નાને તે રાજના પારખતા હાય અને તેની કિંમત કરતા હોય તે છતાં જો કઇ વિ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
