Book Title: Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
अगारसञ्जीवनी टीका अ० १ ० ३ आनन्दगाथापतिवर्णनम् ६९ उत्तरपौरस्त्यः, यद्वा पुरःशब्दोऽग्रवाचक एव, ततश्च पुरोऽने भवा पौरस्त्या पूर्व दिक, उत्तरस्या; पौरस्त्याया (पूर्वस्या) श्च दिशोऽन्तराल उत्तर-पौरस्त्यस्तस्मिन् दिग्भागे-दिशो भागो दिग्भागस्तस्मिन् ,दूतिपलाशकं नाम चैत्यम्-उद्यानमस्तीति शेषः। इहैव च भगवतो महावीरस्य समवसरणवृत्तान्तनिरूपणमनुपदं भविष्यतीत्यत एतदुपात्ततत्रति ध्यातव्यम् । तत्र खलु वणिजग्रामे नगरे जितशत्र राजाऽभवद् । वर्णको वर्णनं कर्त्तव्यमिति भावः । तत्र खलु वणिजग्रामे आनन्दो नाम गाथापतिः =गीयतेस्तूयते लोकैधन-धान्य-समृद्धयादियुक्ततयेति, यद्वा गाधते धन-धान्यपशुवंश-समुन्नत्यादिना 'अहो ! धन्यमिदं सकलसमृद्धिसम्पन्नं गृह' मित्येवं प्रशंसितत्वात्मतिष्ठिता भवतीति गाथा-प्रशस्ततमं गृहं, तस्याः पतिः अध्यक्षः सः तथा क्षेत्रवस्तु-हिरण्य-पशुदास-पौरुष-समलङ्कुतः सद्गृहस्थ इत्यर्थः, परिवसति-नित्यं भागमें अर्थात् ईशान-कोणमें दूतिपलाशक नाम उद्यान था। इसी उद्यानमें भगवान् महावीर स्वामी के समवसरण का वृत्तान्त इससे आगे बताया जायगा, इस कारण यहाँ इस उद्यान का उल्लेख किया गया है । उस वाणिज-ग्राम नगरमें जितशत्रू राजा था। उसका वर्णन अन्य स्थानसे समझना चाहिए। उस वाणिज-ग्राममें आनन्द नामक गाथापति रहता था। धन-धान्य और समृद्धिसे युक्त होने के कारण लोग जिसकी प्रशंसा करते हैं उसे गाथापति कहते हैं। अथवा धन-धान्य और पशु-वंश की समुन्नतिसे 'अहो ! यह घर सब प्रकारकी समृद्धिसे भरा-पूरा है' इस प्रकार प्रशंसित होनेसे जो प्रतिष्ठायुक्त हो वह गाथा (प्रतिष्ठित घर) और उसके अध्यक्षको -પૂર્વ દિશાના ભાગમાં અર્થાત ઈશાન કેણમાં દૂતિ પલાશક નામે ઉદ્યાન હતું એ ભગવાન મહાવીર સ્વામીના સમવસરણને વ્રત્તાંત આગળ આપવામાં આવશે, તેથી અહીં એ ઉદ્યાનનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યું છે. એ વણિજગ્રામ નગરમાં જિતશત્રુ રાજા હતા. તેનું વર્ણન અન્ય સ્થાનેથી જાણું લેવું એ વણિજગ્રામમાં આનંદ નામને ગાથાપતિ હતે. ધન-ધાન્ય સમૃદ્ધિથી યુકત હોવાને કારણે લેકે જેની પ્રશંસા કરે છે તેને ગાથા પતિ કહે છે. અથવા ધન-ધાન્ય અને પશુવંશની સમુન્નતિથી અહો ! આ ઘર સર્વ પ્રકારની સમૃદ્ધિથી ભરપૂર છે ” એવી રીતે પ્રશસિત થવાને લીધે જે પ્રતિષ્ઠાયુક્ત હોય, તે ગાથા (પ્રતિ.41 ઘર) અને તેને જે પતિ-અધ્યક્ષ, તેને ગાથાપતિ કહે છે. તાત્પર્ય એ છે
२- 'दक्षिणापश्चात्पुरसस्स्यक्' इति पुरःशब्दायकू । ३-अत्र 'दिनामान्यन्तराले' इत्यनेने बहुव्रीहिः ।
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
