Book Title: Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
अगारधर्मसञ्जीवनी टीका अ.१ मू.११ धर्म० प्राणातिपातादिस्वरूपवर्णनम् १२३
[धर्मकथामूलम् ] मुसावाए, अदिणादाणे, मेहुणे, परिग्गहे। अत्थि कोहे, माणे, माया,
[धर्मकथाछाया ] पातः, मृषावादः, अदत्तदानं, मैथुनं, परिग्रहः। अस्ति-क्रोधः, मानं, माया, क्याऽगच्छन् लोकाग्रमिति, तथा चरमशरीरतस्तृतीयभागन्यूना जघन्यतोऽष्टाङ्गलाधिकरत्निप्रमाणाः,मध्यमतश्चतुर्हस्ताधिकषोडपरत्निप्रमाणाः, उत्कृष्टतो द्वात्रिंशदङ्गलसमधिकत्रयस्त्रिंशदुत्तरशतत्रयधनुः-परिमिताः । परिनिर्वाणं-निःशेषतः सकलकर्मक्षयजन्यमात्यन्तिकं सुखम् । परिनिर्वृताः अपुनरावृत्त्या सकलसन्तापकलापपरिवर्जिताः।
प्राणातिपातमाणाः उच्छवास-निःश्वासादयस्तेषामतिपात: माणिभ्योः वियोजनंः प्राणिहिंसनमिति यावत् , तदुक्तम्
"पञ्चेन्द्रियाणि त्रिविधं बलं च,
उच्छ्वासनिःश्वासमथान्यदायुः। प्राणा दशैतेभगवद्भिरुक्ता-,
स्तेषां वियोजीकरणं तु हिंसा ॥१॥" इति रहित होकर जो लोकके अग्र भागमें प्राप्त हो चुके हैं उन्हें सिद्ध कहते हैं। वे सिद्ध चरम शरीरसे तृतीयभाग-हीन, जघन्य एकहाथआठ अंगुल अधिक एक रत्नि अवगाहनावाले, तथा उत्कृष्ट बत्तीस अंगुल अधिक तीनसौ तेतीस धनुष अवगाहनावाले होते है । समस्त कर्मोंके सर्वथा क्षयसे उत्पन्न होनेवाले आत्यान्तिक सुखको परिनिर्वाण कहते हैं । पुनरागमनसे तथा संसार सम्बन्धी समस्त संतापके समूहसे रहित जो हों उन्हें परिनिवृत कहते है ॥ ___ उच्छ्वास निःश्वास आदि :प्राणोंका अतिपात-प्राणीसे वियोग करना-प्राणातिपात या हिंसा है। कहा भी हैભાગને પ્રાપ્ત થઈ ચૂકયા છે તેને સિદ્ધ કહે છે. એ સિદ્ધ ચરમ શરીરથી તૃતીય ભાગહીન, જઘન્ય આઠ આંગળ અધિક એક પત્નિ અવગાહનાવાળા, તથા ઉત્કૃષ્ટ બત્રીસ આગળ અધિક ત્રણસે તેત્રીસ ધનુષ અવગાહનાવાળા હોય છે. બધાં કર્મોના સર્વથા ક્ષયથી ઉત્પન્ન આત્યંતિક સુખને પરિનિર્વાણ કહે છે. પુનરાગમનથી તથા સંસારસંબંધી બધા સંતાપના સમૂહથી રહિત જે હોય તેને પરિનિવૃત કહે છે.
ઉચ્છવાસ નિ:શ્વાસ આદિ પ્રણેને અતિપાત–પ્રાણીથી વિયોગ કરવો એ પ્રાણાતિપાત અથવા હિંસા છે. કહ્યું છે કે
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
