Book Title: Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
अगारधर्मसञ्जीवनी टीका अ. १ मू. ५८ अरिहंतचेइय-शब्दार्थः
किश्च चैत्यशब्देन प्रतिमार्थस्य कचिदपि शास्त्रा-ऽभिधान-कोष काव्यादिष्वनुपलम्भ एव, तथाहि प्रमाणानि
'चैत्योद्देशिकस्य साधूनुदिश्य कृतस्य' इति प्रागुक्तबृहत्कल्पभाष्यव्याख्यायां क्षेमकीर्तिरभिधानराजेन्द्रश्च, 'चैत्यं' व्यन्तरायतन'मिति मूत्रकृताङ्ग-स्थानाङ्ग-समवायाङ्ग-भगवती-ज्ञाताधर्मकथो-पाशकदशा-ऽन्तकृदशा-ऽनुत्तरोपपातिकदशा प्रश्नव्याकरण-विपाकेषु, 'चैत्यमुद्यान' मिति, 'पुण्णभद्दे चेहए' 'गुणसिलए चेइए' 'छत्तपलासए चेइए' 'पुप्फचेइए' 'दुइपलासए चेइए' 'बहुसालए चेइए' 'कोहए चेइए' इत्यादिनौपपातिकादिशास्त्रेषु, 'चैत्यं साक्षाजिनं सुप्रशस्तमनोहेतुत्वा'दिति राजप्रश्नीयव्याख्यायां मलयगिरिः । __इसके अतिरिक्त 'चैत्य' शब्दका प्रतिमा अर्थ किसीभी शास्त्र, व्याकरण, कोश, काव्य आदिमें नहीं पाया जाता। प्रमाण इस प्रकार हैं
पूर्वोक्त बृहत्कल्प भाष्यकी टीकामें क्षेमकीर्तिने कहा है-"चैत्योद्देशिकस्य" अर्थात् साधुके लिए किये हुए अशन आदिका । यही अभिधान राजेन्द्र कोषमें भी कहा है । सूत्रकृतांग, स्थानांग, समवायांग, भगवती, ज्ञाताधर्मकथा, उपासकदशा, अन्तकृदशा, अनुत्तरोपपातिकदशा, प्रश्नव्याकरण और विपाकसूत्र में चैत्यका अर्थ व्यन्तरायतन किया है । 'पुण्णभदे चेइए, गुणसिलए चेइए, छत्तपलासए चेहए, पुप्फचेइए, दूइपलासए चेइए, बहुसालए चेइए, कोट्ठए चेइए' इत्यादि पदोंमें चैत्यका अर्थ उद्यान किया हैं। राजप्रश्नीय सूत्रकी व्याख्यामें આપે નથી, તેમજ સમ્યકત્વ યા વ્રતના અતિચાની પેઠે પ્રતિમા પૂજનના અતિચારે પણ બતાવ્યા નથી.
मे उपरांत "थैत्य" शण्टन अर्थ "प्रतिमा" पशु शास. व्या४२६, अश, अव्य माहिमा वाम भावतो नथी. प्रभाय मा २:- .
__ पूर्वाधत sc४८५ मायनी Ni मतिमे ४ छ । चैत्योद्देशिकस्य' અર્થાત્ સાધુને માટે તૈયાર કરેલા અશનાદિને. એમજ અભિધાન રાજેન્દ્ર કેષમાં પણ ४. छ. सूत्रनin, स्थानांत, समवायil, भापती, शाम ४५ उपास४-४, અંતકૂદશા, અનુત્તરે પાસિક દશા, પ્રશ્ન-વ્યાકરણ, અને વિપાક–સૂત્રમાં ચિત્યને અર્થ व्यन्तरायतन रेशो छ. "पुण्यमद्दे चेइए, गुणसिलए चेइए, छत्तपलासए चेइए, पुप्फचेइए, दुइपलासए चेइए, बहुसालए चेइए, कोट्ठए चेइए" ઇત્યાદિ પદાર્થોમાં ચૈત્યનો અર્થ ઉદ્યાન કર્યો છે, રાજપક્ષીય સૂત્રની વ્યાખ્યામાં મલયર્ગિરિએ ચત્યનો અર્થ સાક્ષાત જિન ભગવાન કહ્યો છે, અને કારણ એવું
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
