Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi

Book Title: Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 343
________________

३२८
उपासकदशाङ्गसूत्रे 'कल्याणं कल्याणकारित्वात्, मङ्गलं दुरितोपशमकारित्वात, दैवतं देवं त्रैलोक्या. धिपतित्वात, चैत्यं सुप्रशस्तमनोहेतुत्वा,-दित्युक्त्या 'चैत्यः साक्षाजिनभगवान तु तत्पतिते'-ति स्पष्टमभिहितमाचार्यमलयगिरिणापि ।
ननु चैत्यो जिनः स इव प्रतिकृतिश्चैत्यो मूर्तिः ' इवे प्रतिकृतौ' (५।३।९६) इति विहितस्य कनः 'जीविकार्थे चापण्ये' (५।३।९९) इत्यनेन लुप्तत्वात् , यथा वासुदेवस्य प्रतिकृतिर्वासुदेवः' इत्यादीति चेद्धन्त प्रस्खलितो भवानभिमायात, जीविकार्थे चापण्ये' इत्यस्य हि' जीविकाथै यदविक्रीयमाणं तस्मिन् वाच्ये कनों हुए कहा है-" कल्याणकारी होनेसे कल्याण, पापोंके नाशक होनेसे मंगल, तीन लोकके स्वामी होनेसे देव और सुप्रशस्त मनके कारण होनेसे भगवान चैत्य हैं।" इस कथनसे स्पष्ट सिद्ध होता है कि-मलयगिरि आचार्यने भी साक्षात् भगवान्को ही चैत्य कहा है-उनकी प्रति माको नहीं कहा। __ शंका-बस, चैत्यका अर्थ हुआ जिनेन्द्र, और जिनेन्द्रके समान उनकी प्रतिकृतिको भी चैत्य कह सकते हैं। क्योंकि व्याकरणके नियमसे 'इवे प्रतिकृती' (५।३।९६), इस सूत्रसे विधान किये हुए 'कन्' प्रत्ययका 'जीविकार्थे चापण्ये' (५। ३ । ९९) सूत्रसे लोप होकर 'चैत्य' बन जायगा । जैसे-वासुदेवकी प्रतिकृतिको वासुदेव कहते हैं।
समाधान-आप असली अभिप्रायको भूल गये हैं । 'जीविकाथै चापण्ये ' इस सूत्रसे जो प्रतिमा जीविकाके लिए हों, परन्तु बेचनेकी વ્યાખ્યા કરતાં કહ્યું છે કે “કલ્યાણકારી હોવાથી કલ્યાણ, પાપોનો નાશક હોવાથી મંગલ. ત્રણ લેકના સ્વામી હોવાથી દેવ અને સુપ્રશસ્ત મનના કારણ હોવાથી ભગવાન ચૈત્ય છે” આ કથનથી સ્પષ્ટ સિદ્ધ થાય છે કે–મલયગિરિ આચાર્યું પણ સાક્ષાત ભગવાનને જ ચિત્ય કહૃાા છે, એમની પ્રતિમાને નથી કહ્યા.
શંકા-બસ, ચૈત્યને અર્થ થયે જિનેન્દ્ર, અને જિનેન્દ્રની સમાન તેમની પ્રતિકૃતિને પણ ચૈત્ય કહી શકાય છે, કારણ કે વ્યાકરણના નિયમાનુસાર 'इवे प्रतिकृतौ' ( ५-3-६६), मे सूत्रथा विधान ४२ 'कन्' प्रत्ययने। 'जीविकार्थे चापण्ये' (५-3-4), सूत्रथी सोय थ ने चैत्य मनी से. भ3વાસુદેવની પ્રતિકૃતિને વાસુદેવ કહે છે.
समाधान-मा५ ५२! मनिप्रायन भूली मया छ. 'जीविकार्थे चापण्ये' એ સૂત્રથી જે પ્રતિમાં જીવિકાને માટે હોય, પરંતુ વેચવાની ન હોય, એ અર્થમાં
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર


Page Navigation
1 ... 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587