Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi

Book Title: Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 347
________________

३३२
उपासक दशाङ्गसूत्रे
पूर्व = प्रथमम् अनालापकैः = मया सह भाषणमकुर्वद्भिः, 'सहार्थे तृतीया. ' आलपितुं सकृद्भाषितुं संलपितुं पुनः पुनर्भाषितम्, 'अणालत्तेणं इत्यत्र प्रत्ययैकवचने स्वार्थत्वात् । 'तेषां' मिति तच्छन्दोऽत्राव्यवहितपूर्वनिर्दिष्टत्वावच्छेदकत्वोपलक्षितधर्मावच्छिन्नार्थवाचकः, सम्बन्धसामान्ये च षष्ठी, ततश्च तेषामित्यस्य अन्ययू थिक परिगृहीतेभ्योऽवसनपार्श्व स्थादिभ्यश्च साधुभ्य इत्यर्थः । अशनं वा पानं वा खाद्यं वा स्वायं वा दातुं = सकृद्वितरीतुम्, अनुमदातुम् = असकृद्वितरीतुं 'मेन कल्पते' इति पूर्वोक्तनैव सम्बन्धः, "तैर्थिकान्तरपरिगृहीतत्वादिकारणेन जिनसाधुभ्यो दातुं कल्पत इत्यस्य तु कथैव केत्यर्थापच्याऽन्यूथिकानां व्यावृत्तिः । गुरुबुद्धया दानस्यैवैष निषेधस्तेन करुणाभावेन तु यथेष्टं तेभ्योपि दद्यादेव, करुणादानस्य पात्रापात्रसाधारणमाणिविषयकत्वात्, यदुक्तम् -
" परउत्थियाइदाणं, गुरुबुद्धीए णिसेहियं होई । अणुकम्पादाणं पुण जिणेहि कस्थवि णो णिसिद्धं ॥ १ ॥ छाया - परयधिकादिदानं, गुरुबुद्धया निषेधितं भवति । अनुकम्पादानं पुनर्जिनैः कुत्रापि नो निषिद्धम् ॥ १ ॥ किं सर्वत्र न कल्पते ? नेत्याह- 'नान्यत्रेति राजकृतोऽभियोगः=अभिभवः = (पारवश्यं ) राजाभियोगस्तस्मादन्यत्र न कल्पते इत्यर्थ: । गणाभियोगात् = सङ्घाभिभवात् बलाभियोगात् = बलवदभिभवात् देवताभियोगात् = देवताभिभवात्, 'गुर्वि '-ति-गुरबो= मातापितृप्रभृतयस्तेषां निग्रहः = पारवश्यं गुरुनिग्रहस्वस्मात् 'वृत्ती 'ति वृत्तिः आजीविका तस्याः कान्तारं = दुर्गमार्गः - जीवन - निर्वाeाभावस्तस्मात् ।
9
असंगत हो जायगा । बस अब अधिक विस्तार नहीं करते । यहां मूल पाठ में अन्ययृथिकोको अन्न-पानका दान निषिद्ध कहा है, इसका कारण यह है कि यहाँ लोकोत्तर धर्मका व्याख्यान है, अतः गुरुबुद्धिके अभिप्रायसे ही यहां निषेध हैं, करुणा भावसे दानका निषेध नहीं है । करुणा-दान में पात्र-अपात्रका विचार नहीं होता, वह सब प्राणियों को देने योग्य है । कहा भी है
નહિં માના તેઃ એ ભાષ્ય અસંગ થઇ જશે. ખસ, હવે વધુ વિસ્તાર કરતા નથી. અહીં મૂળ પાઠમાં અન્યયૂથકાને અન્ન-પાનના દાનને નિષિદ્ધ બતાવેલું છે, તેનું કારણુ એ છે કે અહીં લેાકેાત્તર ધર્મનું વ્યાખ્યાન છે. એટલે ગુરૂબુદ્ધિના અભિપ્રાયે કરીને જ અહી નિષેધ છે. કરૂણાભાવથી દાનના નિષેધ નથી. કરૂણાદાનમાં પાત્રઅપાત્રના વિચાર નથી થતા, તે બધાં પ્રાણીઓને આપવા યોગ્ય છે. કહ્યુ છે કે
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર


Page Navigation
1 ... 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587