Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 260

244 उपासकदशाङ्गमगे छम्मासे वारसद्दे वा, कसाए गत्तमेव य / सावगो दुब्बलीकुज्जा, तप्पच्छा य समाहिओ // 2 // एतच्छाया च " सम्पाद्य द्वादशवतानि एवं प्रोक्तिरीत्या / निष्क्रमणीयं, कार्यस्तदशकौ च संस्तारः // 1 // षण्मासान् द्वादशाब्दान् वा कषायान् गात्रमेव च / भावको दुबेलीकुर्यात्, तत्पश्चाच्च समाहितः // 1 // इत्यमुक्तानि द्वादश व्रतानि यथाविधि सम्पाद्य श्रावकेण निष्क्रमितव्यं तदशक्ती मरणासत्तिवेलायां संस्तारश्रमणत्वमवलम्बितव्यं तदाह___'अपश्चिमे'-त्यादि, न विद्यते पश्चिमः (कालो) यस्याः साऽपश्चिमा, मरणमन्तः अवधिर्यस्य स मरणान्तः (कालः) तत्र भवा मारणान्तिकी, संलिख्यते कशीक्रियते शरीर-कषायादिकमनयेति संलेग्वना, अपश्चिमा चासौ मारणान्तिकी च संलेखनेत्यपश्चिममारणान्तिकसंलेखना-तपोविशेषस्वरूपा तस्या जोषणा-सेवा-अपश्चिममारणान्तिक-संले स्वनाजोषणा तस्या आराधना-निरवच्छिन्नतया सम्पादनमपश्चिममारणान्तिकसंलेखनाजोषणाऽऽराधना कर्तव्येति शेषः / अयमाशयः-श्रावको हि प्रथमतः स्वशरीरं कषायाश्च जघन्यतया षण्मासानुत्कृष्टतया च द्वादश वर्षाणि संलेखनाद्वारा दुबलीकुर्वात, तदनु पोषधशालायामुद्याने गृहे वा इस प्रकार पूर्वोक्त बारह व्रतोंको विधिपूर्वक धारण करके श्रावकको दीभित हो जाना चाहिए। यदि इतनी सामथ्र्य न हो तो मृत्य-कालमें 'संस्तार-श्रमणत्व' का अवलम्बन करना चाहिए। उसीको बताते है संलेखना-विधि. जिसका कोई नियत समय नहीं हो, जो मृत्यकालमें की जाती हो ऐसी संलेखनाको 'अपश्चिममारणान्तिकी संलेखना' कहते हैं। उसके सेवन करनेको जोषणा कहते हैं। तात्पर्य यह है कि-पहले-पहल श्रावक अपने शरीरको और कषायोको जघन्य छह मास और उत्कृष्ट बारह वर्ष એ પ્રમાણે પૂર્વોકત બાર વ્રતને વિધિપૂર્વક ધારણ કરીને શ્રાવકે દીક્ષિત થઈ જવું જોઈએ. જે એટલું સામર્થ્ય ન હોય તો મૃત્યકાળે “સંસ્તાર–શ્રવણત્વનું અવલંબન કરવું જોઈએ. એ હવે દર્શાવીએ છીએ - સંલેખના વિધિ જેને કોઈ નિયત સમય ન હોય, જે મૃત્યકાળે કરવામાં આવતી હોય એવી સ લેખનાને “અપશ્ચિમ-મરણાન્તિકી સંલેખના” કહે છે. એનું સેવન કરવું ‘ત જેષણ કહેવાય છે. તાત્પર્ય એ છે કે–સૌથી પહેલાં શ્રાવક પોતાના શરીરને અને કષાયને જન્ય છ માસ અને ઉત્કૃષ્ટ બાર વર્ષ દુર્બળ કરે, પછી ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર