Book Title: Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२६२
-
उपासनाने छाया-इह खलु हे आनन्द ! श्रमणो भगवान महावीर आनन्दं श्रमणोपासकमेवमवादी-एवं खलु आनन्द ! श्रमणोपासकेनाभिगतजीवाजीवेन यावदनतिक्रमणीयेन सम्यक्त्वस्य पश्चातीचाराः प्रधाना ज्ञातव्या न समाचरितव्याः तद्यथाशङ्का, काङ्क्षा, विचिकित्सा, परपाषण्डप्रशंसा, परपाषण्डसंस्तवः ॥ ४४ ॥
टीका-सम्यक्त्वस्य मानिर्दिष्टस्वरूपस्य । 'पेयाल' इति प्रधानवाचको देशी शब्दः। तद्यथा-तानेव पञ्चातीचारान् दर्शयति-शङ्का अहंदुपदिष्टेषु तत्त्वेषु सर्वतोऽशतो वा असत्यतया संशयकरणम् । काडूक्षा सर्वतो देशतश्च मिथ्यादर्शनस्याभिलाषः । विचिकित्सा एतस्य महनस्तपोदानादिप्रयासस्य फलं भविष्यति न टीकार्थ-'इह खलु' इत्यादि श्रमण भगवान महावीर, आनन्द श्रावकसे इस प्रकार बोले-" हे आनन्द ! जीव अजीवके स्वरूपको जाननेवाले यावत् अनतिक्रमणीय श्रावकको पूर्वोक्त सम्यक्त्वके पाँच प्रधान अतिचार जानने चाहिए, किन्तु उनका आचरण न करना चाहिए। वे अतिचार इस प्रकार हैं- (१) शङ्का, [२] काङ्क्षा, [३] विचिकित्सा, [४] परपाषण्डप्रशंसा, [प] परपाषण्डसंस्तव । सर्वज्ञ भगवान द्वारा कथित तत्वोंमें थोड़ी या पूरी असत्यताकी शंका करना शंका-अतिचार है १ । एक देशसे या सर्व-देशसे मिथ्यादर्शनकी अभिलाषा करना कांक्षाअतिचार है २ । ' इस महान् दान या तपका फल मिलेगा या नहीं' इत्यादि संशयं करना विचिकित्सा-अतिचार है ३ । सर्वज्ञ द्वारा न कहे हुए धर्मकी प्रशंसा करना परपाषण्डप्रशंसा'अतिचार है ४ । सर्वज्ञद्वारा न कहे हुए धर्मका परिचय करना परपाषण्ड-संस्तव अतिचार है ५। टीकाथै-"इह खलु" त्यll श्रमण भगवान महावीरे मान श्रा५४ने मा प्रभारी કહ્યું: “હે આનંદ જીવ–અજીવનાં સ્વરૂપને જાણનારા યાવતુ અનતિક્રમણીય શ્રાવકે પૂત સમ્યક્ત્વના પાંચ પ્રધાન અતિચારે જાણવા જોઈએ, પણ આચરવા ન જોઈએ ते मतिया२ मा प्रभारी छ:- (१) At, (२) iक्षा, (3) वियित्सिा , (४) પરપાખંડપ્રશંસા, (૫) પરપાખંડસ સ્તવ. સર્વજ્ઞ ભગવાને કહેલાં તત્ત્વમાં છેડી કે વધુ અસત્યતાની શંકા કરવી એ શંકા – અતિચાર છે. (૧) એક દેશે કરીને અથવા સર્વ દેશે કરીને મિથ્યાદર્શનની અભિલાષા કરવી એ કાંક્ષા અતિચાર છે. (૨). “આ મહાનું દાન અથવા તપનું ફળ મળશે કે નહિ” એ પ્રમાણે સંશય કરે એ વિચિકિત્સા અતિચાર છે. (૩). સર્વ ન કરેલા ધર્મની પ્રશંસા કરવી એ પરપાખંડપ્રશંસા-અતિચાર છે. (૪). સર્વ ન કરેલા ધર્મને પરિચય કરે એ ५२५॥ सस्तव-मतियार छ. (५).
ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
