________________
અધ્યયન ૧ લું -ઉદેશે ૩ જે.
(૨૩)
એક કહે છે કે, એ લેક સ્વયંભુ એટલે વિસ્તુ તેણે નીપજાવ્યો, અથવા તે વિસ્તુ પહેલો એકજ હતો તેણે જગત નીપજાવવાની ચિંતા કરી ત્યારે બીજી શકિત નીપની, ત્યાર પછી જગતની સૃષ્ટી નિષ્પન્ન થઈ. એવું મહએ કહ્યું છે. ત્યારે પછે. સ્વયંભુએ લેક નીપજાવીને એવું ચિંતવ્યું છે એટલે, જગત સૃષ્ટીને સમાસ ક્યાં થશે ? તે વારે ચાર એટલે યમ નીપજાછે, પછી તેણે મારે માયા નીપજાવી તે થકી એ લેક મરે છે. તે કારણ માટે એ લેક અશાશ્વત છે. જે ૭ .
વલી તેહિજ કહે છે એક બ્રાહ્મણ તથા એક શ્રમણ જે ત્રિદડી પ્રમુખ તે એમ કહે છે કે, એ સચરાચર જગત તે અંડકી નિપનું છે; તે એમ કહે છે કે જે વારે જગતમાં કાંઈ વસ્તુ ન હતી સર્વ પદાર્થ સૂન્ય સંસાર હતું તે વારે બ્રહ્માયે પાણીમાંહે ઇંડું સરક્યું, પછી તે ઈંડું વધ્યું તે વારે તે ભાંગીને બે ખંડ થયા; તે માંહે થકી અધોલેક અને ઊર્ધલેક નીપજ્યા તેમાં સમસ્ત પ્રજા ઉત્પન્ન થઈ. એવા અનુક્રમે પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ, આકાશ, સમુદ્ર, નદી, પર્વત, ગામ આગર, નગર, ઇત્યાદિક સર્વ સ્થિતિ ઉત્પન્ન થઈ; એ કારણે એ બ્રહ્માએ એ સર્વ તત્વ એટલે પદાર્થ તે કીધા. એ રીતે તે બ્રાહ્મણાદિક પરમાર્થને અને જાણતા થકા મૃષા બોલે છે. જે ૮ - હવે ગ્રંથકાર એનો ઉત્તર કહે છે. એ રીતે પૂર્વે જે દર્શની કહ્યા તેના પિતા પિતાના પર્યાયે કરી એટલે પોત પોતાની કલ્પનાએ એમ કહેજે, એ લેક અમુક અમુક પ્રકારે કીધો છે. પરંતુ તે તત્વ કાંઈ જાણતા નથી. એ તો કદાપિ કાલે વિનાશ પામે નહીં, એની આદિપણ નથી અને અંત પણ નથી, તેથી એને કર્તા કઈ નથી, એ પરમાર્થ તે જાણતા નથપણ અજાણ થકા ફાવે તેમ બેલે છે. ૯ |
