Book Title: Pushtimargno Itihas
Author(s): Liladhar Hari Thakkar, Vallabhdas Ranchoddas
Publisher: Vallabhdas Ranchoddas
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032694/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSTimArgano itihAsa tathA vaidika dharmanA siddhAMtA sAthe puSTi mArganA siddhAMtAnI tulanA. racanAraH svargavAsI ThaMkara lIlAdhara hAra. saMzAdhana karI chapAvI prasiddha karanAra rA. vallabhadAsa raNachoDadAsa. muMbaI: k dhI " hiMdusthAna" presa, eka sTrITa, kATa-mubai. . prathamAvRtti sa. 1946 I. 1890, dvitIyAvRtti-sa" 1975, I. 1919, mulya rUA. 7-12-0. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyA yasya sanAtanI suvimalA, duHkhaudhavidhvaMsinI / aaror prathitArtha dharma sugamA kAmasya vijJApikA // muktAnAmupakAriNI sugatidA, nirvAdhamAnandadA | tasyaivAnudinaM vayaM sukhamayaM bhargaH paraM vimahi // 1. yasmAjjAta miMda vizvaM yasmiMzca pratilIyate / yatredaM ceSTate nityaM tamAnandamupAsmahe // 2. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana. A pustakanI mULa kRti AzareM trIzeka varSa para vistArI svarUpamAM rA. dAmeAdaradAsa su'daradAsa taraphathI pragaTa thai hatI. je kALe keLavaNIne pratApe sudhArAnI navIna bhAvanAe dezamAM udaya pAmI hatI, dha raMganI josabharI carcA thatI hatI, ane pariNAme janasamAjamAM sadasa++ viveka karavAnI zakti tathA vRtti vadhatI jatI hatI te vakhate enuM prakAzana thayuM hatu.. keTalAeka mitrAnI AgrahapUrvaka icchAnusAra pharIthI pragaTa karavuM ucita dhAyu che. mULanI kRti samayAnusAra vadhu vistArI temaja banAvAne hakIkata vALI hatI. A ladhu pustakamAM teneA sAra sa`grahI vadhu paDatA bhAga eche karavAmAM AvyA che; ema karavAmAM keTaleka sthaLe mULanA Azayane kAyama rAkhI prasa`geApAta pheraphAra karavAmAM AvyA che. dharma bhAvanA manuSya jIvanamAM kAine kAi rUpe rahelI heAya che. AryAvata mAM prAcIna vedakALanA dhama vicArA bahu moTe bhAge leAkamAnya che. A saMpradAya ane e prAcIna vicArA vacce keTaluM antara che e jaNAvavAnA mULa kRtinA hetune vaLagI rahI A pustaka punaH pragaTa karyu che. paraparAe prApta thatA AcAya padane prabhAva ane gurUnA gurUtvAkaSa NunAM teja anuyAya ane sevApara jANye ajANye paDayAM vinAM rahetAM nathI. leAkajIvananI Atmika, naitika, ne evI evI sa`skRtinA utkaSa` apaka ghaDavAmAM enI asara| baLavAna paNa nIvaDe che. jyAM jyAM AmAM e jIvanalIlAnuM rekhA darzana karavAmAM AvyuM che, tyAM taTastha vRtti ane apakSa ' dRSTithI saMpradAyAta pustakAmAMthI mATe bhAge saMgraha karAyA che. ASadhanI kaTutA guNanA pramANamAM aMkAya che. kAlanA udarapaTamAM sarva kai samAya che. ane AreAgya prApta thatAM kaTutAnu vismaraNa thAya che. kSamAnI ATalI namra prAthanA svIkArI, sunavAcaka vicAraka, ke jajJAsu sajjana vAMcaze te sArAsAranI tulanA karavA yAtra Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNuM maLI zakaze, evI AzA che. dhyAnamAM rAkhavAnuM che eTaluM ja ke satyazodhanamAM ahaMtA mamatAtmaka durAgraha ne rAga dveSAtmaka aniSTa vRtti vajaryA che te doSarahita kRti manuSyane azakayavata che. ghaNAye doSa rahyA che. ane chapAtAM thayelI ghaNIka bhulonuM zuddhipatra heta te ThIka, paNa banI zakayuM nathI. sujJa vAcakajana udAratAthI nabhAvI leze evI AzA che. ema chatAM leza paNa dveSamUlaka vRtti nathI rAkhavAmAM AvI evI vAcakane navinaMtI karavAnI che. aMtamAM mahArA dharmazIla vRttinA udAra mitra rA. raNachoDadAsa bhavAnanI A pustaka prasiddhimAM vAraMvAra upayogI sUcanAonI sahAya maLI che, temaja rA. motilAla tribhuvanadAsa dalAla hAIkorTe vakIla emanA taraphathI ghaNI kIMmatI madada maLI che e vAtanuM vismaraNa thaI zake ema nathI. nindantu nIti nipuNA yadi vA stuvastu, lakSmIH samAvizatu gacchatu vA yatheSTam ; athaiva vA * maraNamastu yugAntare vA, nyAyyAtpathaH pravicalaMti padaM na dhIrAH // 1 // Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSTImArga. ja sapradAyanA itihAsa. prakaraNa 1 luM. > 7 vallabhAcAya nA janma ane itihAsa. vallabhAcAya nA sAMpradAyika graMthI jotAM jaNAya che ke, tailaMga dezanA kAMkaravADa gAmamAM yajJanArAyaNa bhaTTa nAme yajurvedI, taittarIyu zAkhI bhAradvAja geAtrI velanADI jAtane brAhmaNa hatA. A brAhmaNuM agnihotrI hatA, ane teNe sekramayajJa karavAne prArabha karyA hatA. ukata graMthamAM eka sthaLe kevaLa azAstrIya, pramANazunya temaja kalpita evuM kathana karavAmAM AvyuM che ke, je ekasesa sAmayajJa kare tene tyAM bhagavAna avatare. have nArAyaNa bhaTTanA samayathI zarU karavAmAM AvelA sAmayajJa lakSmaNa bhaTTanA samayamAM purA thayA eTale uparane hisAbe temane tyAM valbhAcAya thayA te bhagavadavatAra thayA ema 'dha besADayA. ahIM ApaNe A lakSmaNabhaTTa saMbaMdhI kaMika jANavAjoga rasika vRtAMta AgaLapara karavAnuM rAkhI, khIcha dRSTie keTaluka vicArIzu ke, sAmayajJa e te zu kaMi bhagavAna, paramAtmA, pedA karavAnuM, 'utpanna karavAnu yaMtra che? jo ekasA somayajJa karavAthI bhagavAna avatAra dhAraNa karatA hoya te rAjA; mahArAjA, ane zrIma MtA ekase teA zu' paNa tethIye adhika yajJa karAvI pAtAne tyAM prabhu avatAra pAme evu kare, ane AvAone tyAM te' peDhI dara peDhI prabhuja avataryAM kare. A kalpanAja kevaLa hAsyajanaka lAge che eTaluMja nahIM, paNa ethIye vadhu vicItra te e lAge che ke ekathI anekajana jA sAsa| yajJa kare teA eka bhagavAna kAne kAne tyAM avatAra dhAraNa kare? zuM eka akhaMDa bhagavAna te kaTakA kaTakA avataraze ? ? Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhumAM jaNAvavAmAM Ave che ke, yajJanArAyaNa bhaTTa kRtine avatAra hato, paNa AmAMye asaMbhava doSa che. jo zruti avatAra dhAraNa kare to enuM rUpa je zabda mAtra che te pRthvI para na rahevuM joIe. zuM zrutinA avatAranuM varNana koipaNa zAstrIya graMthamAM che? khuda zrImadda bhAgavata jene saMpradAyio parama pavitra gaNe che temAM paNa A navIna avatAra saMbaMdhI kazo ullekha jovAmAM AvatuM nathI. lakSmaNa bhaTTanI jIvana lIlA. have lakSmaNa bhaTTa koNa te jozuM. yajJanArAyaNano putra gaMgAdhara bhaTTa, teno gaNapata bhaH, ane hene zreSTha e vidarbha nAmano putra thaye ane A vadadarbhanA putra te A sAMpradAyika vasudevanA avatArarUpa lakSmaNa bhaTTa. A lakSmaNa bhaTTanuM caritra bahu vilakSaNa rIte jANavAjoga che. e lakSmaNa bhaTTa nAnapaNamAM paraNelA hatA, paNa koNa jANe kema thoDA vakhatamAM emane vairAgya utpanna thaye, ane koIne paNa kahyA kahAvyA vinA emaNe kAzI tarapha prayANa karyuM. tyAM eka brahmAnaMda nAmanA saMnyAsI hatA hemanI pAse jaI lakSamaNa bhaTTa saMnyAsI thavAnI IcchA darzAvI, ane kahyuM ke "mane sanyasta dIkSA Ape." brahmAnaMde henuM nAma, ThAma, ThekANuM tathA kuTumba vagere paristhitinuM pUchayuM te A samayajJa karanAra ane sAkSAta vasudevanA avatArarUpa lakSmaNa bhaTTa henI jIvanalIlA tareha tarehanA palaTA letI ApaNe zuM te potAnI tarUNa patnI temaja mAtapitA haiyAta hovA chatAM pitAne koI nathI ema asatya belyA. brahmAnaMde lakSmaNa bhaTTanuM A kathana satya svIkArI dIkSA ApI sanyAsI banAvyA. jANe AthI adhika anya jJAnAdika adhikAranI apekSA ja na hoya tema jANe henuM koI nahi hene mATe sanyastanA dvAra ughADAMja che ne! paNa A vAta ApaNe ahIMja paDatI mUkI lakSmaNa bhaTTanA itihAsa tarapha vaLIzuM. ahIMA have henA mAbApe zodha karI paNa kAMI pattA maLe nahIM eTale bicArAM besI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 rahyAM. evAmAM enA gAmanA kA brAhmaNa kAzI yAtrA karavA gayA tyAM teNe lakSmaNa bhaTTane sanyAsInA vezamAM jAyA, tyAre heMNe pUchyuM ke lakSmaNa A zu'?" heMNe pratyuttara ApyA. have lakSmaNa kevA ? akhatA hama sanyAsI ye.' ema kahIne te pAbArA karI gA; paraMtu te mANasa yAtrA karIne pAchA jyAre kAMkaravADa gaye tyAre lakSmaNa bhaTTanA pitAne lakSmaNanA saMnyAsI thayAnI uparanI hakIkata kahI. e sAMbhaLatAM vAMtaja bicArA vRddha pitA tA ati sa`tama hRdaye kaleza ne kalpAMta karavA lAgyA. heMNe peAtAnI patnIne pUchyuM have zuM karavuM? Akhare banneye vicAra karI lakSmaNane pAA teDI lAvavA kAzI javA nizcaya karyAM. A nizcayAnusAra lakSmaNa bhaTTanA mApitA temaja patnI thoDI mudate kAzI gayAM. tyAM hemaNe upareAtra brahmAnaMdanA maTha zodhI kADhaaA, ane traNe jaNa brahmAnaMda samakSa khUba raDayAM.. brahmAnaMde pUchyuM rA che! zuM karavA ? A parathI lakSmaNa bhaTTanA pitAe saghaLuM nivedana karyu. ane vizeSamAM kahyuM ke "lakSmaNanI A nhAnI abaLA patnI che te chatAM gRhasthAzramanA tyAga karAvI hame ene saMnyAsa dIkSA ApI teA A bicArI strI enuM jIvana kema vyatIta karaze? mahArAja A nirdoSa abaLA taraph tA jarA dayALuvRtti rAkhavI hatI ?'" brahmAnaMde kahyuM "bhAi mhane hainI leza khabara nathI. ame tA hene kAi tuM nathI haeNneja dIkSA Apiye chIe, mArI AgaLa eNe dhama pUrvaka pratijJA karI jaNAvyuM ke mArU` kAi nathI tyAreja mhe' dIkSA ApI. bhale haMme ene teDI jAe. mAre enI kazI sAMbhaLIne te tyAMthI uDI lakSmaNa pAse gayAM ane henAM A hai zuM jarUra nathI." AvuM ApI kahyuM: (( mheM je karyuM te ThIkaja karyu" A kRtya mATe sakhata rUpA karyuM?" lakSmaNe uttare Apya che. hame kANa. pUchanAra?" vadarbhe na pUchIye teA khIjuM kANu pUche? re alyA kahyu "ame tamArA mAbApa mUkha A hArI tarUNa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIne raDatI mukI hane A avaLI mati kyAMthI sUjhI ? cAla thayuM te kharUM, "have pAchA ghera cAla ane tyArU saMsAra sukha bhogava." lakSmaNe kahyuM ke, have mAre kaMI tamArUM sAMbhaLavAnI jarUra nathI. tame kaMI mArA mAbApa nathI. | mArA pitA vizvezvara mahAdeva che. mArI mAtA pArvatI che. mArI mAsI eTale mAnI bahena te gaMgA che. TuDI" bhairava tathA daMDapANI e mArA jayeSTha baMdhu che. kAzI tathA maNikaNikA e mahArI bane che ane buddhi eja mArI patnI che, ane khaTakama te chokarA chokarI tathA duhitA che eTale hArUM kuTumba heme nahIM paNa kAzIjI che.' evuM sAMbhaLatAM ja pelAM traNe jaNa pAchAM brahmAnaMda pAse gayAM ane kahyuM ke lakSmaNa to A pramANe kahe che. pachI brahmAnaMde lakSmaNane pitAnI AgaLa bolAvI dhamakAvIne kahyuM: "he duSTa ! he mArI AgaLa juThI pratijJA lIdhI, pApamAM paDe ne hajI paNa A bicArAM tArA vRddha mAtapitAne dAda ApatuM nathI ! jA, nikaLa mArA AzramamAMthI. huM kAzI AkhAmAM khabara Apu chu. ke have koI Ubho na rAkhe." A parathI lakSmaNa bahu bahIdhe ane kahyuM ke -"hame jema AjJA Ape tema karUM." gurUe hene pitAnI icchAne anusaravAne jaNAvyuM. lakSmaNe pitAnA pitAne pUchatAM teNe te pAcho gRhasthAzrama svIkAravA tahene kahyuM ja hatuM. AthI Akhare lamaNe pitA sAthe svagRhe AvI potAnI patnI sAthe gahasthAzrama mAM . have bIjI tarapha zuM bane che te joIe. ene pAchA AvavAthI ane AvA vicitra AzramAtarathI gAmamAM carcA cAlavA mAMDI. jJAtijane ene patita gaNavA lAgyA. eka divasa teo saghaLA ekaThA thayA, ane ene sakuTumba bahiSkAra karavAno TharAva karyo. keTalI mudate lamaNanA " mAbApa gujarI gayAM. gharamAM mAtra lakSmaNa ane henI patnI IslamagArU rahyAM. teo bane jJAtibahAra Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAthI rUDhi pramANe hemanI vRtti paNa baMdha thai hatI. Arthi ka sa kAca, te taraMga hAlata teA muLathIja hatI haimAM vaLA Avu thayuM eTale dukALamAM adhika mAsa jevuM banyuM. A mATe temaNe udara nirvAhAthe gAma cheADI bIje kahIM javAnuM yeAgya dhAyuM. aneka sthaLe paTana karate karate kAzI nagarImAM AvI pahoMcyAM. kAzI yAtrAnuM sthAna hovAthI tyAM jhAjhA yAtrALue Ave eTale tee pAsethI maLatI bhikSA e nirvAhanu' sugama sAdhana thai paDayuM. keTaleka divase lakSmaNa bhaTTane tyAM eka putra prApti thai. tyenuM nAma rAmakRSNa pADayu. cheAkarA jema jema moTA thataeN gayA tema tema lakSmaNane kharca vadhavA mAMDayuM, ane A kAraNe ke pachI game e kAraNe teNe e rAmakRSNanegirI khAvAne tyAM ApyA aAvA te vesthe. AvAenA AcaraNa ane rItabhAta jotAM te teNe e rAmakRSNane vecyA haze ema anumAna karI zakAya ema che. game tema haze paNa thADe vakhate bIjA putranuM prAgaTaya thayuM hetu nAma vallabha pADayuM. enA janma saMbadhI hakIkata zakebharI che. e enu` caritra vAMcatA AgaLapara jaNAze. A chekA kaMika vicikSaNa haze. temaja lakSmaNa bhaTTa temaja tenI patnIne kaMika vadhu priya haze tethI hemaNe hene sArI rIte udhArI moTA karyAM, AnA pachI kezava karI eka trIjo cheAkareA thayA, paNa henA hAla pAchA aNumAnitA rAmakRSNa jevAja thayA, arthAta haiMne paNa kAi purI khAvAne ApyA. tyAra pachI keTaleka dahADe lakSmaNa peAtAnI strI illamAgArU ane mAtra eka vallabhane mukIne vaikuMThavAsI thayA. A pramANe lakSmaNa bhaTTa ke heMne sAMpradAyikA sAkSAta vasudevane avatAra mAne che, jeNe eka nahIM paNa aneka sAmayajJA karyA hatA, hene ghera nitya mahAmaMgaLa thatAM hatAM, jeNe vallabhanA janma vakhate aneka prakAranAM dAneA karyAM hatAM (rAmakRSNane, kezavane rakhaDAvI) jene mATe sAmAnya strIe, temaja bhAvakaDI sevikAo kAmaLa Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMThe gAya che ke "zrI lakSmaNa bhaTTajI gRhe e kuLa dIjI jene tyAM zrI vallabha jevA dIvA pragaTayA) jahene puSTI mArganA graMthamAM prazaMsA karI sAtame AsamAne caDhAvavAmAM AvyA che evA A zrI lakSmaNa bhaTTanI jIvanalIlAnI TuMka rUparekhA che. ukta kathananI satyatA saMbaMdhI zaMkA karavAnuM kaMI kAraNa nathI. e kevaLa takathI yojAyeluM ke pramANazanya nathI. aneka anya pustakone AdhAre A cAritra vivecana karavAmAM AvyuM che. 1 te vakhate cipa, jagajIvana, tathA dAmodara svAmi vigere keTalAka sanyAsIo tathA bIjAo thaI gayA che, AmAMnA jagajIvana tathA dAdara te emanAja anuyAyIo hatA, paNa pAchaLathI teo emanAM keTalAMka pAkhaMDa tathA anIti joI judA paDayA hatA. hemaNe pAkhaMDatpatti, purAtana kathA tathA pAkhaMDa khaMDana nATaka vagere ghaNuM pustaka lakhelAM che, hemAM emanI yathAsthita utpatti lakhelI che. 2 vaLI e leke muLa te zeva dhamAM hatA haino tyAga karI bIjAne Azraya karavo paDe, ane pitAne tailaMga deza choDI A pramANe gokuLa-mathurAmAM jaIne vasavuM paDayuM. A uparathI ema anumAna thAya che ke dUra jaI vasavAthI pitAnI sarva hakIkata tyAM chUpI rAkhavAnuM sugama paDe che, tethI tema karyuM tevuM joIe. 3 vaLI hAlanA telaMgA brAhmaNonI sthiti joIe ane hemanAM AcaraNe joIe te hemanI bahu adhamAvasthA jaNAze. vadhu zuM kAma? ekaja daSTAMta basa thaze. grahaNa samaye atyaja ane DheDanI mAphaka teo ane teonI strIo suddhAM bhIkha mAgavA nIkaLI paDe -- che eTaluM ja nahIM paNa te vakhate to sparzAsparzane sarva bheda bhulI vastradAna levA cukatAM nathI. AvA e che kharA chatAM teo paNa hajI A vallabha kuLavAsIne potAnI kanyA pANigrahaNa mATe ApatA nathI, ane tethI A vaMzajone hajAro rUpiyA khacI tailaMga dezamAMthI kanyA vecAtI laI AvavI paDe che, ane henI pitAne deza AvI lagnakriyA karavI paDe che. A chokarI sAthe pachI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAbApa koipaNa rItaneA sabandha rAkhatAM nathI e sarvatra prasiddha che. alabatta, AvA kanyAvikraya karanArane nyAta ekaThI thai pUche che, paNa tene nikAla pAMcaso, hajAra daMDanA ApavAthI thai zake che, ane bAkInA rUpiAnA bhalIbhAtathI prasAda karI zakAya che, A badhI vAtA have prasiddhaja che. (4) keTalAka varSopara puSTImArgIya saMpradAyanA dharma vayee Azare cAra pAMceka hajAra rUpiA kheMcI zakarAcAya ne arajI karI hatI. temaja be traNa zAstrI meAkalA te dvArA bhalAmaNa karAvI hatI. AmAM hemanI sAthe tailagA brAhmaNeA vyavahAra rAkhatA nathI temaja kanyA Apa le karatA nathI mATe hemane pAvana karI khIjA vyavahAra nahI te mAtra kanyA te saraLatAthI maLyA kare e prakAranI vyavasthA karAvI ApavA vinaMtI karI hatI. za`karAcAye A saMbaMdhI kAMika hilacAla karI jotAM banI zake ema nhotuM' eTale multavI rahyuM . (5) paNa AthIya vadhu agatyanI bAbata te hajI Ave che. e mAnA kAi gopIlAla nAmanA purUSe eka kAi caMdrAvalI nAmanI strI upara vArasA bAbata phariyAda karelI. AgrAnI kA mAM tA hiMdu kAyadAnA AdhAre geApIlAla tyeA, tyAre cadrAvalIe kalakattAnI upalI kADha mAM apIla karI, temAM jaNAvyuM ke hiMdu kAyadA amane lAgu paDanA nathI. ame hiMdumAMthI bahAra patita gaNAvA joie. tenA keTalAeka purAvA ApyA ane peAtAnIja krAtine kAyado lAgu paDe che ema siddha karI ApyuM. A hakIkata sabandhI teja jJAtinA anya jaNe ApIDevITa karI temAM kahyuM ke A patita vALI vAta kharI che. A navIna AdhAreAnA baLathI A kesane cukAdA prativAdInA lAbhamAM AvyA. tyAre vAdIe 'glAMDanI prIvi kAunsIlane apIla karI; paNa tyAMye vAdInA purAvAnu` adhika navIna baLa na hovAthI doDha varSe Akhare kalakattAnI kAtA cukAdo kAyama rahyA. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe A gopIlAlanA pAMca sAta lAkha para pANI pharI vaLyuM. A kesane lagatuM ja jajameMTa tA30 mI navembara 1872nuM (1) sara. je. Dabalyu. kAralAIla. (2) sara bAnasa pIkoka (3) sara. ema. smitha ane sara. Ara. pI. kAlIyaTanI hajuranuM amArI pAse che, temAM saMkSipta vigata che. . . (6) zrI vallabhane paMDharapuravALA viThebAe paraNavAnuM kahyuM. tyAre zrI vallabhe kahyuM ke, amane koI kanyA deze nahIM. A pramANene ullekha emanA graMthamAM jovAmAM Ave che. (7) teo Aja sudhI guMsAIjInA lAla ke bALaka eve nAme vikhyAta che eTale guMsAI te bAvAja hovAno vizeSa saMbhava hoI zake che. () lakSmaNa bhaTTe potAnA banne putrane giripurI bAvAne ApyA. have jo te brAhmaNanI jJAtimAM hatA te AjIvikA mATe bhikSAvRtti para vizvAsa bAMdhata, paNa tene bharaNapoSaNanI temaja kanyA nahi maLavAnI pachI khAtrI hovAne lIdhe ja putrone bAvA banAvyA haze. mukhya sababa, jJAtikhtAra hovAthI Ama karavuM paDayuM. ahIM koIne kadAca zaMkA thaze ke, rAmakRSNa tathA kezava, tathA girIpurI khAvA thayAnuM zuM pramANa? te e saMbadhamAM eTaluM jaNAvavuM gya thaze ke puSTImAgIya ghaNA graMthamAM A vAta upalabdha thAya che temaja mahArAjanA "lAibala kesa" vakhate paNa e sAbita thayuM hatuM. vizeSamAM kAzImAM bannenI samAdhe hajIe che. evA mANasanI samAdhe koI jANe evI sthitimAM rahI nahIM hoya te paNa zrI vallabha parAkramI temaja catura levAthI temanI samAdhe prakhyAtimAM AvelI che. zrI vallabhAcAryane janma. have lakSmaNa bhaTTane vallabha nAmano bIjo putra jene svasAMpradAyika zrI vallabha, zrI vallabhAcAryajI, zrI AcAryajI, zrI mahAprabhujI evA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktivAcaka nAme pUje che temane janma saMvata 1535 nA vaizAkha vada 11 ne ravivAre caMpAraNyanA araNyamAM thayo hato. potAnI jJAtithI bahiSkAra thayelI sthitimAM rahevuM zarama bhareluM hovAthI lakSmaNa bhaTTa pitAno deza tajI kAzI nivAsI banyA hatA. evAmAM kAzI tarapha musalamAnone humalo AvavAthI lokone hAsavAnI pharaja paDI. A vakhate lakSmaNa bhaTTajI temaja temanA sagabhAM patnI chella mAgArUjI paNa prayANa karI gayAM. pitAne deza jaI zakAya ema hatuM nahIM; eTale ceDA nAmanA gAma taraphano rasto lIdhe. vATamAge caMpAraNya nAmanuM jaMgala Ave che. tyAM AvI pahoMcatAM ati zramathI bhayathI, ciMtAthI, khAnapAnAdinI pIDAthI, ilsamAgArUchano gabhastrAvI gayo. gabha sAta mAsane nijIva hato tethI eka pAMdaDAMmAM vIMTALI khIjaDAnA jhADa nIce khADo karI dATI mUko ane tyAMthI cAlatAM thayAM. cauDA nagaramAM keTaloka vakhata rahyA pachI jANyuM ke kAzImAM saghaLuM zAMta thayuM che eTale tyAM javAM nIkaLyAM. vaLatAM vATamAM pAchuM caMpAraNya AvyuM. tyAM emanAM pustakamAM lakhyA pramANe pacAsa hAthanA agnikuMDamAM bALaka ramatuM dIThuM. te joI ane pati patnI doDI gayAM. mULa purUSamAM lakhe che ke "ra ra dudhA madA nA kavi tanapura pAvara" vaLI lakhe che ke "mArA vize nAni jinatA" eTale agnie chellImAgArUjIne mAtA jANI mAga Apyo. pachI teNe te bALakane Ananda sahita upADI lIdhuM ke te potAnuM jANI bahuja harSa pAmyAM. paNa A vAta mAnavA gya gaNI zakAya ema nathI. emanuM . pitAnuM bALaka akALe araNyamAM stranI gayuM hatuM. tene dATIne to ceDA nagarane vATe paDayA hatA. te have ATale badhe samaye pAchaLathI te sajIva banI zI rIte bahAra nIkaLyuM haze ? vaLI hene agnikuMDamAM ramavuM zI rIte gamyuM haze ? agninA tApamAM to bALaka rahI zakavuM e azakya. A badhI camatkArika rendrabhAlika asaMbhava Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA che. muLa purUSamAM te kahe che ke comera aminI madhyamAM bALaka ramatuM hatuM. AmAMye saMbhAvya kazuM lAgatuM nathI. chatAM koI bahu dUranI kalpanA karIneye jarA tarA taththAMza jue te te evI aTakaLa kare ke koI jANe sagarbhA vidhavA hoya, tene paNa divase putra prasava thayo hoya, ane te kumaLA kAjagarA bicArA durbhAgI bALakanI hatyA karatAM jIva na cAlyo hoya eTale ke anyane gAma bahAra araNya vAsa karAvavA ApyA haze. te samaye kadAca A mukanAranA hRdayamAM dayAbhAva sparyo hoya ane vicAryuM hoya ke emane ema mUkatAM koI janAvara eno bhakSa karI jaze athavA te DaMkha deze. AthI kaMI yukti jI heya. ke ema karatAM jo koI AvI caDhaze te prANa te ene bacaze. AvA vicAre saMbhava che ke vacamAM bALakane nirbhaya sthAnamAM mUkI AsapAsa moTuM kuMDALuM karyuM hoya, AvuM saMbhavI zake che kharUM. pachI te hiMdu heya ke game te jAtIno hoya te daiva jANe ane A mAge lakSmaNa bhaTTa ne hemanAM patnI cAlyAM jatAM haze te vakhate hemanI najare paDatAM teoe te bALakane UMcakI lIdhuM che. ane te camatkAranA jamAnAmAM A eka moTe camatkAra tarIke kahevAnuM bahAnuM hatuM ke amAre putra jIvata thaI agnimAM ramate hate. A putra teja vaiSNava dhamIonA zrI vallabhAcAryajI athavA zrI AcAryajI mahA prabhujI levA joIe. ahIM pAcho eka bIjo vicAra karavA gya gaNAze ke matAnuyAyIo zrI vallabha prabhune janma 1535 nA vaizAkha vada 11 ne mAne che. te A divase te eo mRtaka janmyA hatA, akALe avataryA hatA, hemane strAva thaye hate. ane je jIvita bALaka maLyuM te te bahu divasa pachI. arthAta prathamane prasaMga te ceDA nagara tarapha jatAM samayano ane dvitIya prasaMga te vaLatAM kAzI jatAM agnikuMDamAM ramatuM bALaka maLeluM te, te khare janmakALakIya te zraddhAnvita bhakata aitihAsika nirakSaka, ke jyAtiSIoe nirNata karavAne che. thayuM eto. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pachI tyAMthI cAlatAM cAlatAM lakSmaNa bhaTTa patnisaha kAzImAM sukharUpa AvI pahoMce che. keTaleka varSe zrI vallabhanuM upavita saMskaraNa kare che. A pachI kAzImAM paNa emanAM gAmanA mANasene avara javara adhika haze eTale emaNe paryaTana AraMbhya. ane ema karatAM saMvata 1546 mAM zrI bAlAjImAM vallabhane agiyAra varSane mukI vaikuMThavAsI thAya che. have zrI vallabhanI sthiti viSama hatI. udara nirvAhanuM sAdhana nahotuM. AthI kahe che ke te pitAnI mAne laIne vidhAnagaramAM ene mAma vidhAbhUSaNa (nAma kapIta dekhAya che) nAme hato tenI pAse gayo. mAmAe AdarasatkArathI besADyAM pitAnA pitA e paNa lakSmaNa bhaTTanA samayathI ja nyAta bahAra hovAthI mAmAne tyAM mosALamAM jamatI vakhate paMkita bheda paLAyo. zrI vallabha kaMIka tejI hatA, vicikSaNa hatA, temane svamAna DuyuM. AnA karatAM te bhikSAye sArI. A vicAra karI bhANeje mAmAne kahyuM "meM te hAthe rAMdhI jamavAno dharma dhAraNa karyo che." A parathI mAmA roSe bharAyA ne bhANejane ghara nikAla karyo. zrI vallabhe AthI taLAvane pALe rAMdhI prasAda lIdho. mA te emanA mAmAne tyAM ja hatI. zrI vallabha tyAMthI ekalA prayANa karI gayA. zrI vallabhAcAryanI prAgaTayanI vArtAmAM A pachI bIje divase kRSNadeva rAjAnI sabhAmAM bahu bahu camatkAra karyA varNavyA che te badhA nirmULa che te have pachI AgaLa jaNAvAze paNa eTaluM te kharUM ke zrI vallabha catura, vicikSaNa bhaNelA, svAthI, vyavahAra kuzaLa hatA. ahIMthI have vallabha cAlyA ne deza deza bhramaNa karavA mAMDayuM. bhikSA mAgIne khAvAnuM ne sukha svecchApUrvaka pRthvI para suvAnuM eTale javAnuM, zIkhavAnuM, temaja vividha anubhavo meLavavAnuM ene banyuM pravAsathI bahu bahu tarehanA ne vividha mANasenA samAgamamAM AvavuM paDe eTale hoziyArI ne caturAI vadhe e svAbhAvika ja che, nIti zAstramAM ThIkaja kahyuM che ke - dezATanaM paMDitamitratA ca / nItiyutaM rAlbasamA pravezaM aneka zAstrANi vilokitAni caatury| mulAni bhavaMtu paMca: Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 arthAta caturAi prApta thavAnA pAMca sAdhane che (1) dezATana (2) paMDitAnI mitrAcArI (3) nItimAnajanAnI sabhAmAM javu (4) rAjyasabhAmAM besavuM ane aneka zAstrAnu' avaleAkana karavu'. have A pAMca prakAra meLavavAne zrI vallabhane sAdhana maLyu. tethI dezATana karI peAtAneA vakhata caturAi prApta karavAmAM rAkavA lAgyA. Ama chatAMye te eka bhaTakatA brAhmaNanI avasthAmAM hatA. AvI rIte bahu varSoM teNe vItADayAM. hemanIja vArtAmAM lakhyA pramANe zrI pa`Dharapura paNa e gayA hatA. tyAM e nyAtanI hAra thayalA che e kAraNe kadAca madiramAM AvavA dIdhA na heAya eTale eNe nadIne sAmepAra mUkAma karyAM hatA. hajI tyAM tyenI beThaka che. vaLI evI vAta aDAvI dIdhI che ke viThThalanAthajI nadIpAra zrI mahAprabhujIne maLavA gayA tyAM sArI rIte maLIne beThaka sthApi che. jyAre satya vAta tA jo vismRti na thatI hoya te e che je ghaNA varSo sudhI temanA vaMzajone viThThalanAthamAM AvavA detA nahIM. paNa bhATiyA vagere vaiSNavA A dhama pAzamAM paDayA pachI tenI samRddhi vadhatAM viThThalanAthavALA lakSmInA aMjane ajAyA haze agara AkarSAya haze eTale AvavA dIdhA hatA, dhanane A prabhAva Ave prasage sAmAnya che. zrI vallabha svAminA sanyAsa, nijavArtAdi pustaka parathI jaNAya che ke te zrI jagannAthajI vagere dhaNe sthaLe gayA hatA. bAra tera varSa sudhIteA ene! A bhramaNa kALa hato. te bAda paTana karate karate eka zaheramAM evuM javu thayuM'. hetu' nAma pragaTa vArtAmAM che, tyAM viSNu svAminI meTI gAdI hatI. tyAMnA mahaMtane maLyA. sabhASA karatAM A mANasa hAMziyAra te catura lAgyA. mahatane peAtAnI pAchaLa gAdI calAve evA ziSyanI jarUra hatI. eNe vallabhate yAgya dhAryo. badhA sUtAM pachI ene jagADI maha Mte vallabhane peAtAne vicAra jaNAvyuM. vallabha bhaTakatA hatA hene sekaDeA sevakaiA maLe te gAdI maLe eTale ene AnaMda thayA. pIDA mAtra eTalI hatI ke sauMnyAsI thavAnu` hatu`. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 paNa Ama paNa kyAM enA lagna thAya evA sa'bhava hatA? AthI heNe mahaMtanI icchAne svIkAra karyAM. bIje divase peAtAnA ghaNA kharA ziSyA samakSa maha Mte zrI vallabhane dikSA ApI saMnyAsI banAvyA. nijavArtAmAM A prakAre kathana che ke maha te zrI valbhAcAya nI . vidvattA joi peAtAnA manamAM TharAva karyA ke A sa`pradAya calAve evA yAgya purUSa che. ene ziSya karIzuM; paNa rAtrinA sUtAM pachI svapna AvyuM temAM bhagavAne mahaMtane jaNAvyuM are ! mukha`! tuM mane paNa ziSya karavA mAMge che. A je mANasa tAre tyAM Avye che te mArU svarUpa che, tene tuM mANasa tarIke na samajI, tAre tArUM anya ziSyAnuM kalyANa karavuM hoya teA badhA ene zaraNe jAe. evI bhagavad AjJA thatAM mahaMta camakayA. zrI mahAprabhujI sUtA hatA tyAM doDI gayA. jue che te jevA svapnamAM dIThA hatA tevAja bhagavAnanA darzIna thayAM. pachI zrI vallabhanA caraNa cAMpavA te mahaMta kheDA eTale zrI vallabha UyA ane kahyu':aap yaha kahA karo (( "" -- mahaMte kahyuM ke be na Avo ne nAthyo nadI sau vASa kSamA ja ne. eTaluM kahI khIje dahADe savAramAM snAna karI vallabhane zaraNe gayA. ahIM zaiAcanIya e che ke vAtanI satyatAneA mATe anya kaze! AdhAra nathI. paraparAe paNa A kathA kahenAra Aje te sthaLamAM kAi rahyuM nathI. have vallabha sukha nivAsI banyA. udara nimIttanI ciMtA TaLI. ane sAMpradAyika gAdI ke evuM kaMi hoya tyAM papitA paNa hAya. AthI hemane sahavAsa abhyAsanuM sAdhana thayuM. viSNu svAmInA sAMpradAyika graMthAnA yathAsthita abhyAsa karyAM, theADe kALe mahaMta maraNa pAmyA. vallabha gAdIpati thayA. maThAdhIza thayA. pathanA netA thayA. zrI vallabha svAminuM sanyAsa pachI lagna. keTalAka kALe barAbara sthira thayA pachI paTanA mATe lAlasA thai. theDAka svamatAnu pAchI yAtrALu sAthe nIkaLyA. bAreka mahine Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 kAi kAzI jai pahoMcyA. tyAM kAi eka madhu maMgala karI brAhmaNa rahetA hatA. shete tyAM bahu kAla sudhI sa MtAneAtpatti nhAtI thai tethI Ne vAMjhiyApaNuM TALavA vizvabhara mahAdevanI mAnatA lIdhI hatI. jethI jo cheAkareA Ave te mahAdevanI sevA karavA mATe mahAdevanI sevAmAM aNu kare ane AkarI Ave te kAi paradezI brAhmaNane vizvezvara mahAdevane nAme kRSNArpaNa karI kanyAdAna deze. kALa baLe putrI avatarI. mahAdevajIne peAtAnI sevA karanAranI jarUra jANe nhotI; nahI teA putra Apata. kAraNa putrI te| mahAdevanA darzona paNa karavA rahenAra nathI. kadAca ema. paNa hAvA sa`bhava che ke A brAhmaNa paNa nyAta mhAra thayaleA hoya te zrI vallabha bhaTTa (henI sAthe sabandha thayA hatA) sAthe sabandha karavAthI sarakhe sarakhI joDa ane ema hatuM. kAraNa te kanyAne nyAtileA na svIkAre. bAka mahAdevajIe te dezane paradeza sarakhAMja hatAM. nahIM teA gAmamAM Ape te mahAdevajInu zuM jatuM hatuM? vaLI bIjuM vicAravAnuM che ke vallabhAcAya kAzImAM gayA tyAre A kanyAnI ummara paraNavA yogya Asare bAra tera varSanI hatI te tyAM sudhI madhu ma'galane paradezI brAhmaNa krama na maLyA haze? A uparathI je anumAna litA thAya che te eja ke jugate jugata bannenI maLI hovI joie. madhu ma`gala paradezIo mATe dhama zALAmAM nitya tajavIja karatA hatA. vallabha svAmI AvatAM te hene maLyA. praoAnI paraparA dvArA henA saMbadhI sa` hakIkata jANI. jAti, rItabhAta vagere sa badhI sa mAhitI meLavI, ane peAtAnI putrIne sarva rIte maLatI rAsa Avaze ema vicArI peAtAnI putrI tene ApavA vicAra karyAM. prathama tA. vallabha svAmie peAte sanyAsI hovAthI paraNavA AnAkAnI karI paNa jyAre madhuma`gaLe. bahu AvatAthI sArI rIte humajAvyA tyAre tenuM mana lAlasAvaza banI pIgaLyu. C eNe vicAyu ke gAdI AyatI maLI ne kanyA maLavAnI svapne AzA nahI. tApaNa vinA prayatne maLe che te jatI karavI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahIM. tAtkALano pitAnA ziSyonI salAha laI bIje divase uttara ApavA jaNAvyuM. rAtanA cAra pAMca mukhya ziSyane barAbara hamajAvyA ne manamAM nakkI karAvI mukyuM AvI rIte zrIvallabhanI, jIMdagImAM vArApharatI suyoga prApta thatA hatA. nItizAstrImAM satya kahyuM che ke, jyAre kaMI banavAnuM hoya che tyAre buddhi paNa tevI ja sajhe che. paNa vakhata anukULaja AvI maLe che tevI ja AvI caDe che ane sava na bane evuM hoya to paNa banI jAya che. A rIte A prasaMgamAM paNa banyuM. madhumaMgala Avyo. vallabhane lagna mATe pUchyuM vallabhe hA kahI. madhu maMgale zrIphaLa ApyuM. mUhurta jovarAvyuM. ne, A pramANe potAnI putrInuM vallabhAcArya svAmi sAthe lagna karyuM. svAmi, saMnyAsI maTI gRhasthAzramI thayA. A rIte vallabha svAmi paNa pitA lakSmaNa bhaTTa mAphaka saMnyAsImAMthI gRhasthAzramI thayA. duniyAnAM uddhAra athe je niSkAmatA, svArtha tyAga, ke virAgItA joIe te bahu durlabha che. ane garbhazrImaMtAInA sahacArI doSa, vilAsa vaibhava ne kAmukatA bahu karI A kuLa bALakomAM jANe vArasAmAM utaryA hoya tevA raMga rAganA suhAga daSTigocara thAya che. AvI rIte vallabha svAmi paraNIne potAnA gAma tarapha pAchA vaLyA. rakhene tyAM pahoMcyA pachI ziSyo kanaDagata kare A hetuthI sAthenA ziSyone barAbara hAtha karI lIdhA ane eka saMnyAsa nirNaya" nAmaka graMtha ja. ane thayuM paNa temaja svagrahe pahoMcyA pachI A daMpattine jotAM vAra ziSyomAM mAMhe mAMhya carcA thavA lAgI ane keTalAke to pUchayuM paNa kharuM ke "mahArAja A janAne tamArI sAthe zAno? uttaramAM vallabha svAmie lagna thayelAnuM jaNAvyuM, ane sAthe taiyAra karI rAkheluM "saMnyAsa nirNaya" nAmanuM pustaka batAvyuM. emAM emaNe ema darzAvyuM hatuM ke saMnyAsine se janme mokSa thAya. ane te bahu kaThaNa che. kAraNa navANuM janma dhamapUrvaka jAya ne somAM janmamAM devayoge Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jo mAtra ekaja vakhata paNa viSaya vAsanA thai. te badhA janma eLe jAya te pAchA navInasarathI saiA janma sanyAsanA pALavA paDe. uparAMta eNe jaNAvyuM ke pAte yuvAna hatA mATe viSaya vAsanA pUrNa karI vidhipUrNAMka sa MnyAsa leze. pratyeka manuSya mATe grahasthAzramanI khAsa AvazyakatA jaNAvI. badhAne A vAta gaLe na utarI. tyAre prathamathI je thADAkAte hAtha karI lIdhA hatA manI madadathI sAme thayeA. AmAMthI jhagaDA pedA thayA. te rAmyA nahI' ane mamata bharAyA. vallabhane gAdI cheADavI paDI, ne dheAtAnA aMgI cAra pAMca sahAyaka ziSyA lai nIkaLI paDayA. have vallabha svAmi zu kare che te joie. viSNu sa`pradAyi maha Mte zrI vallabhanI caturatA joi paTTa ziSya tarIke pasa`dagI karI hatI te te kA` mATe yeAgyaja hatI. vallabha svAmi peAtAnI nAta samajatA hatA te svabhAva catura hatA, manuSyanI parIkSA karavAnI zakti hainAmAM sArI hatI. eNe A pAMca ziSyA sAthe prayANa karyA pachI have zuM karavuM kyAM javuM he barAbara vicAra karavA mAMDayA. leAkanA bhALapaNa ne ajJAnatAnA kuvA ne keTaleA lAbha lai zakAya, nAmanA, kitI dravya zI rIte vadhu prApta karI zakAya, gAdI sthApana karI zI rIte sArI rIte calAvI zakAya tene vicAra karyAM. tela ganeA te hemaNe tyAga karyAM hatA, dakSiNamAM kaMika vidvattA hatI, kAzImAMtA sama padmiAnu` sthaLa hatuM. ane e zivAyanA anya pradezA saMbaMdhI emane bahu jJAna nhetuM, vigere vicAra karIne gAkuLa mathurA pasaMda karyuM. Ama karavAmAM emaNe be lAbha joyA. ekatA enuM zikSaNu viSNu soMpradAyi hatuM eTale zrRja vAsione priya evA na`danA kuMvaranA dharma calAvavA te bahu anukULa pradeza hatA temaja tyAM ajJAnatA ne mUDhatA vadhu pramANamAM hatA. A pramANe te gokuLa mathurA jaine vasyA. tyAM tajavIja karI girirAja parvatanI taLeTImAM eka anyAra nAmanu' gAma hatuM tyAM mukAma karyAM. tyAMnA kAi sadupa`DayAne maLyA. sadupayA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ girirAja para eka nAnI sarakhI jhuMpaDI bAMdhI rahyo hato. vrajavAsI omAM te kAMIka bhaNelo hato tethI tyAMnA chokarAone bhaNAvatA. vallabhasvAmie henI sAthe mitratA karI potAnI pravRttinA hetuthI vAkepha karyo. sadu paMthe lobhavaza banI bhAgIdAra thaye. AvI rIte pAMca sAte maLIne puSTImArgane prAraMbha karyo girirAja paranI sadupaMDayAnI jhuMpaDImAMnI je mUrti hatI teno jIrNoddhAra karAvI tyAMja sthApana karyuM. sadu paMDo paNa kaMIka hAzIAra mANasa jaNAya che. sevAne aMge kharaca vigerenI vyavasthA heNe karavA mAMDI. pUraNamalla karI rAjA hati hene maLe. hene caturAIthI samajAvyo. heNe maMdira baMdhAvI ApavA kabUla karyuM. paNa sAthe kahyuM ke sevA karanAra mANasa rAjA taraphano rahe. A pramANe vheNa maMdira baMdhAvI ApyuM ane hemAM govardhananAthajI evuM nAma ApI eka mUti padharAvI; paNa rAjAe sevA karanAra baMgALI brAhmaNa rAkhyA. A uparathI eka anumAna thAya che ke pUraNamalla kadAca rAdhAvallabhI paMthano haze tethI geDiyA baMgAlI goMsAIonI taraphathI baMgALI brAhmaNa rAkhyA haze. ane eka adhikArI pitA taraphano rAkhe jethI hisAbanI vyavasthA barAbara rAkhI zakAya. zrI vallabhane A vyavasthA phAve ema na hatI. A te navI upAdhi vaLagI. svataMtratA gaI ne sevAye gaI. maMdira baMdhAvavA jatAM matiye gaI. vicAryuM ke A vyavasthAmAM sAra nathI. AthI teNe parikramA karavA vicAra karyo. jaine thoDe mahine pAchA girIrAja para AvyA. sadu paMDayAne maLI cAturyA vAparyuM. baMgALI brAhmaNonA deSo zodhI kADhayA, ne adhikArI je hato hene hAtha karI lIdhuM. pUraNamalla pAse ane adhikArI dvArA kaLa vaLa vAparI brAhmaNone tilAMjalI apAvI. Agalo krama calAvavA mAMDyuM, ane lokone AkarSavA mAMDyA. paMthano prathama pAye A pramANe naMkhAye. have emaNe paMthane kevI rIte vRddhi karI phelAvo te mATe yukti che. ekaluM saMskRta upayogI na nIvaDe, tethI eNe kavi Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 rAkhyA. teo nirAMte kAvyA karatA, eTale AgaLanA pAMca sAta ziSyAne Akaviye badhA enA ziSyeA banyA ane prAcIna rIvAja mujaba e hemanA mahaMtagurU, e pramANe banyA. dhIme dhIme vRddhi thatI gai, cAryAsI vaiSNavanI vArtA parathI anumAna thAya che ke e zrI valbhAcAya nA ziSyA thayA haze. cAryAsI vaiSNavamAM ghara teA 35 ke 40 tApaNu badhA ziSyeA sAthe te vyavahAra chUTathI karatA ane bhaLI jatA. te samaye emAM kAi prakAranA daMbha ADa bara sevaka sAthe nhotA. A daMbhake moTAinA karatAM cAtu nI vizeSatA pramANamAM adhika hatI. tema sevakanA hAthanu khAvAmAM paNa pratibadha nhAtA. pharIthI sanyAsI tathA ata mAga calAvavAnA A prakAranA prAraMbha pachI vIseka varSa A sthAna para vallabha svAmi rahyA. daramyAnamAM be putro thayA. pahelA putra gopInAthajI 1568mAM janmyA. bIjA vIDDalanAthajI hete vaiSNava zrI gusAM kahe che hemanu prAgaTaya 1572 mAM thayuM. " A pachI A cheArA 14-15 varasamAM thayA te vakhate zrI vallabhAcAya patnInI saMmati vagara saMnyAsI thayA. puSTImAgI ya pustakAmAM jaNAvyuM che ke emaNe be vAra patnInI anumati mATe pUcheluM paNa heMNe na svIkAyuM. ethI emaNe yukti karI peAte beThA hatA tyAM gharamAM Aga lagADI AthI strIne khelavu ja paDe ke "gharamAMthI nikaLA" eTale Ane atha emaNe sAtha karI batAvyA. ee teA nIkaLI sanyAsI banI gayA, ane 'pUrNAnaMda sarasvataeNndra" evuM nAma dhAraNa kayu. gAleAkamAM javAnA sAdhanathI bahirmu`kha thai brahmaleAkamAM vAnuM sAdhana je sa'nyAsa te hemaNe grahaNa karyAM. peAtAnA sidhdhAntathI pAteja kema ulaTA cAlyA enu kAraNa samajAtuM nathI. A pachI sanyAsInA veSamAM bahu kAla sthira beThA hoya ema lAgatu' nathI. kAzI gayA tyAM kuTa`khImAMnA kAi AvI pahoMcyA AthI hene bahu kAMTALA thayA tethI agara game te kAraNe savata 1587mAM zrI ga`gAjImAM hemanuM jaLazayana thayuM, Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. prAgaTayanI vArtAmAM A prasa`gatu. varNana A prakAre che. zrI gApInAthajI tathA zrI gusAMijI ane anya ziSyA e divase madhyAnhe AvI pahoMcyA zrI vallabhAcAya ane saMnyAsInA vezamAM joyA eTale tee tyAM jai paheAMcyA. vAta karavA mAMDI, paNa zrI vallabhAcArye hemanA sAmuM joyuM nahI, putrAe pUchyu hamAre kema vartavuM...." vallabhAcArye izAratathI kalama kAgaLa mAgyAM, te teee ApyA. zu' lakhI Apyu` shenI vigata pustakamAM darzAvI nathI, mAtra eTalu` che ke lakhI ApyuM. pachI pRthvI para jema cAle tema gaMgAjInA pANI para cAlyA, madhya bhAge jai padmAsana vALI beThA ane dhyAna dharatAmAM eka agninI dhArA gaMgAjInA madhyamAMthI sUryamaMDaLa sudhI UMcI thai rahI. gheADIvAramAM madhAnA dekhatA jotajotAmAM teo lupta thai gayA. pachI teoe hainA vastrane agnidAha dIdhA. A nIja vArtAnA sAra che. .. C zrI vallabhAcAya nA jIvananRtAMta ane tatsaMbandhI itihAsanuM rekhAdarzana sakSiptamAM ATalu hoi ahIM pUrNa thAya che. Ama chatAM sarva sarakhA nathI hotA, keTalAka durAgrahI temaja jJAnalava dhruvidagdhA haze tene A vAta gaLe nahIM utare, asa teASakAraka lAgaze. tenA dhyAnamAM te puSTI mAnA moTA moTA gurUvaryA e je camatkAra karelA tenAM varNanane mahAtmya taravaratAM haze mATe have te sabandhamAM kaMIka samAdhAna tema spaSTIkaraNanI AvazyakatA che. kahevAtA camatkAranuM mithyAtva dhavAdo ke dharmonu. aitihAsika nirIkSaNa karIzu.. tA jaNAze ke utpatti samaye je paristhiti hoya che. te vakhate mula sthApana karanAramAM sAmAnya sAdhAraNa manuSyA karatAM kaMi'ka saheja aMze paNa viziSTatA hoya che. ka iMka cAturya, kaIka buddhiprabhAva, kaMika hoziyArI kaMika vyavahAra kuzaLatA, ka ka yuktI prayuktio, kaI ka buddhivilAsa, agara jJAna emAM game temAM viziSTatA hoya che. AmAMnA eka athavA vadhu sAdhAraNa manuSyeA karatAM kaMIka vadhu pramANa hoya che. temaja leAkAne bhukI nAkhavAnI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asAdhAraNatA hoya che. vaLI bIjuM evuM paNa hoya che ke sAmAnya janasamAja ajJAna temaja aMdha zraddhALu hoya che. A duniyAnuM ThekANuM hotuM nathI chatAM parajIvananA jJAna mATe koNa jANe kema bahu utsuka hoya che. ane AvA janAranA dRSTi pathamAM jenAranI dRSTi bahAra teTaluM badhuM jANe kaMIka parajIvananuM, kaMIka IzvarI, kaMIka daivI evI mAnyatA racAya che. eTaluMja nahiM paNa kaMIka vakhata keTalAka keLavAyelA zikSita gaNAtA manuSyo paNa AvA hoya che. teomAM vakhate mAnasika nirbalatA hoya che, vahema heya che, vakhate daMbha hoya che, moTAI hoya che, ADaMbara hoya che. vividha pramANamAM vividha aMze vividha manuSyomAM hoya che. AmAMnuM eka agara bIjuM judA judA pramANa mAM hoya che te poSAya che, ne ghaNA kharA te anya anyanA piSaka bane che. Ama thavAthI eka sAmAnya sapATI bane che. ne sarakhApaNuM eka prakAre pravarte che. prathama thoDA hoya che. pachI dhIme dhIme janmathI, sasaMgathI vyavahAramAM svArtha ane anya anya ne khapa hevAthI sAmAnya varga khuzAmada priya ke khuzAmada karanAra hevAthI saMkhyAnI vRddhi thAya che. anekonI eka samiti, eka saMsthA, eka maMDaLa, eka saMpradAya evuM bane che. dhIme dhIme sthapAya che, vRddhi pAme che, vaLI koI navIna vicAra pravartaka nIkaLatAM asta pAme che. dharma zuM, satya dharma kI, vizvamAM anAdi . cakrane anusarata, zAzvata niyamone anukUla e samajavuM sahela nathI. A vAta ahIMthI ATopI zrI vallabhAcAryanA kahevAtA camatkAro saMbaMdhI have vivecana karIzuM. vizeSa sugama thavAnA hetuthI praznotaradvArA eno vicAra karIzuM. prazna -me to emanA jIvananuM sAduM varNana karyuM paNa cheka harI nArAyaNa bhaTTanA kALathI hemaNe camatkAra karavA mAMDayA te saMbadhamAM te zabda sarakhe na kahai. uttara--amArUM varNana yathArtha che. ubhaya pakSa arthAta zrI vallabha saMpradAyi temaja hemanA virodhI banne tarapha taTastha vRtti rAkhI thAyogya lAgyuM teTaluM ja lakhyuM che. kAraNa svasaMpradAyie Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ camatkAra vigere sRSTikrama virUddha hakIkata lakhI ati atizayokita karelI che temaja virodhIe aMgata bhAvathI zrI vallabhAcAryajInA jIvanane atyaMta aniSTa aMzothI bhareluM dekhADavA prayatna karyo che. A paNa ucita nathI. A mATe A banne taraphanA vizeSa pakSapAtapaNuvALA bhAgane bAda karI yogya tulanA karI sRSTikrama anukULa siddha thaI zake evI vAto ame upara lakhI che. prazna-tyAre zuM harI nArAyaNabhadra vedane avatAra hatA te khoTuM haze ? zuM hemaNe keTalAka mAyA vAdAne pADA pAse uttara nhotA apAvyA ? yajJa karavA mAMDayA pachI " ame tamArA kuLamAM avatAra dhAraNuM karIzuM" evI bhagavad vANI zuM na thaI hatI ? emanA putra gaMgAdhara zuM zivajInA avatAra hetA ? gaNapata bhaTTa sUryano avatAra hetA vArU ? A badhuM pustakamAM che henuM samAdhAna zuM haze ? uttara-pADe vedoccAra kare che tevIja jADI buddhinA mAne temaja bIjI je vAta che e kevaLa azAstrIya temaja kalpanAmAM paNa na utare evI che. vArU jo ema hatuM ane sUryanA avatAra temaja A badhuM je kaMI lakhyuM che tema che to tene paradeza zu kAma vasavuM paDe ? vAru te nyAta bahAra zuM kAma thAya ? A badhA je sAmAnya mANasane baMdha besatA Ave tevA prasaMgo zuM kAma bane ? mATe e kevaLa asatya che. A pramANe dareka camatkAra saMbadhamAM hamajavuM. valI je avatAra hoya te keTaleka ThekANe zeSajIne avatAra lakhe che keTaleka ThekANe vasudevajI ne Ama judu judu che. vaLI lakSamaNa bhaTTa se somayajJa karyA ne kuMDamAMthI vANu thaI te pustaka lakhanAre ja sAMbhaLI hoya te keNa jANe, temaja lakSmaNa bhaTTane je vAta gavardhananAthajIe kahI te vAta lakhanArane zI rIte khabara paDe kAraNa govardhananAthajI te vakhate pragaTayA hetA. valI lAkho varSa para thaI gayelA bhAradvAja muni lakSmaNane maLe AvI vAta mAtra kevaLa dharmAdhi vRttinA manuSyanAM dhyAnamAM utare. vaLI somayajJa karAvI savA lakSa manuSyanuM brahma bhojana karAvyuM, AmAMye satyatA havA saMbhava nathI kAraNa evA samRddhivAna hota to eka putra girI zuM kAma bane, ane eka purI , Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zu kAma ane ? ne eka gusAMi zu` kAma bane ? sAkSAtta paramezvara gamAM hoya teA musalamAnanA trAsathI kAzIthI nhAsavuM na paDate mATe AvI rIte camatkAranI bAbata kevaLa asatya atizayeAktivALI che. camatkAranI kAi paNa vAta vizvasanIya nathI. jyAM ajJAna, aMdhazraddhA, vadhu pramANamAM phelAyalAM hoya tyAM je vAte izrvaranA banAvanI hoya te bhayAnaka rasathI samajAvI camatkAra rUpe manAvAya. kAlambasa amerikAmAM gayA. tyAre tyAMnA leAka sAthe jarA khaTapaTa thai pachI te divase khagrAsa caMdragrahaNa thavAnuM hatuM tyAre heMNe kahyu huM izvaranA kApa utArI rAtre aMdhakAra karIza. '' tema thayuM. AthI ajJAna leAka page paDayA ne kAlAvAlA karyAM. eTale jANe prakAzane eja dAtA hoya tema kahyuM " thADA kalAka rahI. ajavALuM thaze huM prabhunI prAnA te mATe karIza,'' kAraNake grahaNa chuTatAM prakAza thavAneAja hatA. leAkeA teA ajJAnatAthI kAlambasane devI gaNavA lAgyA. te kALanI dRSTie jAtAM zuM zuM na mAnyA hoya ? jAdugarA, bAjIgarA, netrapallavI, karapallavI karanAra Ajeye zAgI te maLatIA rAkhI evA camatkAra batAve che ke jotAMja dhaDIbhara ajAyabImAM nAMkhe che. AjanA jamAnAmAM jo ke zrI vallabhAcAya ne paramAtmAne avatAra mAnanAra keLavAyoA varga e che chatAM AjakAlanA zrI upendrane ye bhagavAna mAnanAra zikSita varga / pachI gheADuMka lakhavuM prApta thAya che. purANamAM avatAra pacIsame avatAra kayAMthI AvyA? chavIsamA kayAMthI pustakamAM zrI vallabhAcAya ne agninA avatAra gAleAkavAsI kRSNanA mhAMnA avatAra kahe che. sakhInA avatAra lakhe che, ceAthAmAM kRSNa ane rAdhAne vichaDelA jIvAnA bahu viraha thayA tethI enA netrAmAMthI virAhAgni pragaTa thayA, A agninA saMyoga thatAM agnimaya putaLuM thayuM; hene pRthvIpara mekalI dIdhu' ema lakhe che. ahIM vicitratA jovAnI e che ke jIva viDayA pachI bhagavAne hemane levA sArU sArasvata kalpamAM kRSNAvatAra dharI ulhAra karyo, ane hemAMthI bAkI rahyA hemane mATe zrI vallabha ne avatAra thayA. te have sArasvata kalpane teA kareADe! va thayA ane teA cevIsa che thayA ? eka lakhe che khIjAmAM trIjAmAM caMdrAvalI che Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 bhagavAna peAtAnA jIvatA icchAe karIne uddhAra karI zakayA nahI tethI bhagavAnane viraha thayA A kevaLa hAsyajanaka lAge che. vaLI pratyeka pustakamAM paraspara virUddha temaja judI judI vAtA che. vaLI zrI vallabhAcAya pAteja peAtAne tema mAnatA nhotA kAraNa ke tee te spaSTa zrA kRSNanI prArthanA kare che ke " huM kRSNa ? . mhArI rakSA karA, huM mleccheAthI gherAyalA dezamAM herAna chuM." vaLI hemaNe svAminIjInA caraNanI paNa stuti karI che to te pUrNa purUSotamarUpa avatAra hoi zake nahi. nIja vAtA vAMcavAthI e paya Tana karanAra, bhikSAthI AjIvikA calAvanAra eka catura manuSya hatA ema lAgaze. ziSyA avatAra ne prabhutAnI atizayAkti kare ethI kaMi te satya re nahiM. kevaLa hAsyajanaka asatya che. veda, cha zAstra, zruti, smRti, bhAgavata, rAmAyaNa kethe vallabhAcAya mATenI A vAtane keza sarakhA paNu ullekha nathI. gaMgAjI zrI vallabhAcAya nA caraNanA karavA uMcA De e paNa kevaLa vicItra kalpanA che. vaLI peAtAnI mAtAne bagAsuM khAi mhoMmA vRja batAvyuM A paNa kevu` asabhavita che ? kAzI vizvezvara, je eka pattharanI smRti te manuSyane veza dhArI Ave e kevI adha kalpanA lAge ? satyavAta e che ke je zrI vallabha svAmi bahuzruta, sAmAnya zikSita, cacaLa, catura, vyavahAra kuzaLa hatA. vidvattAnA prabhAvazALI kaMi mATA graMthA emaNe lakhyA nathI je suvikhyAti che te eja pustakA mATe. eka bhAgavatanI TIkA subeAdhinI temaja khIju` aNu bhASya. albatta hemaNe potAnI pAse paDita rAkhyA hatA hemanIye sahAya lIdhI haze paNa Aja graMthA hemanAprasidhdha graMthe che. spa C AthI adhika hemanAmAM vizeSatA hoya ema lAgatu nathI. vaLI kRSNadeva rAjAnI sabhAmAM ee jItyA e paNa zaMkAzIla lAge che. kRSNadeva rAjA emane ziSya thayA hoya te Aje vidhAnagara salAmata che tema kRSNadevanA vaMzajo rAjya kare che te vallabhAcAya te ALakhatA paNa nathI, vaiSNava paNa nathI, hemanuM eke maMdira paNa nathI, beThaka sudhdhAM paNatyAM nathI. have bIjA cama kAra khakhata joyuM te| jaNAze ke zrAvaNa mahinAnI ekAdazIne Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahADe bhagavAne zrI vallabhAcAryane darzana ApyA. te paNa yukta nathI. kAraNa ghaDika piteja bhagavAna bane ghaDikamAM bIjA bhagavAna darzana Ape A paraspara virodha Ave che. "AcAryajI mahAprabhujI adhyAmAM gayA tyAM zrI rAmacaMdra maLyA teoe vallabhA- . cAryane pUrNa purUSottamAya namaH" kahyuM, ne vallabhAcAryo hemane maryAdA purUSottamAya namaH" kahyuM, tethI hanumAnajIne zaMkA thaIne "rAmacaMdrajIe nivAraNa karI." have ahIM kazuM kahevAnuM nathI. mAtra kAlanirNaya karatAM tarata sujJa janane samajAze. AjanI prajA eTalI badhI bhUkha nathI ke rAmacaMdrajI ane zrI vallabhAcAryane samakAlina mAne. vyAsajI alakanaMdA AgaLa parvatanI guphAmAM vallabhAcAryajIne maLyA ane bIjAne sArU gupta thaI gayA A paNa kevaLa hAsyajanaka lAge che. eka hekANe lakhe che ke baMgALa tathA siMdha vageremAM smRtinI AjJA na hovAthI vallabhAcAya gayA nahI paNa tyAM keTalAka daivI jIvo hatA. hemane A dezanI hadapara ubhA rahI caraNanI rajathI pavitra karyA. eka ThekANe lakhyuM che ke eka "vana hatuM tyAM zrI AcAryajI padhAryA pachI vanamAM ghaNuka devI cha janAvaranA avatAramAM hatA hemano uddhAra karavA eka TekarI para beThA potAno caraNa se jojana lAMbe karyo eTale daivI cho te caraNanI gaMdha lai pAvana thaI gayA." eka ThekANe lakhyuM che ke "eka gAmamAM mAyA vAdIoe eka devIne kuMbhamAM purI hatI. tyAM vallabhAcArya gayA to lAja kADhI ubhI rahI." A uparAMta eTalI eTalI bAbate che je lakhatAM pAra na Ave A lokoe gapATA mAravAnuM keTaluM bahoLA pAyApara calAvyuM hatuM tene A daSTAMti jANavA joga namunA rUpa thaI paDaze. sujJa vAcakonI Ape Apa khAtarI thaze ke e loko e juThANAMnA chATAM nahIM paNa varasAdaja varSAvyo che. koNa jANe zuM haze ke dharmone camatkAra sAthe kema saMbadha batAvAtuM haze ? dharma zuM ? dharmamAM camatkAra zA. mATe hovA joIe ? camatkAra zuM ? A badhAno vicAra karyA vagara ke dharmanA svarUpane vicAra karyA vagara camatkAranA varNana haMmeza javAmAM Ave che. zaMkarAcArye jhArI pAse maMtre lAvyA ne vallabhAcAryo Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa patrAvalaMbanathI kAzI samastanA paDitAne mhAta karyAM ane digvijaya prApta karyAM AvI AvI vAtA jovAmAM Ave che. A janasamAjanI ajJAnatAne niba LatAnu ja pariNAma hovAnA saMbhava che. jANe jJAna vagara, sadAcaraNa vagara, bhaktibhAva vagara, upAsanA vagara, mAnasikate Atmika kAi paNa prakAranI unnati sAdhyA vagara alAdInanA lempa mAphaka mAtra AvA purUSonA camatkAra mAtrathI prabhunI prAptI thatI hoyane ? mAtra prajAnI janasamAjanI eza ArAmI ke Alasya temaja pramAdI avasthAne lIdhe vagara mahenate re aneka adhama AcaraNeA chatAM. henAM pApala ne saTe suddhAM suphaLa ane svarga prApta karavAnI AzA rAkhe che. A A sAmAjika avasthA Alasya, pramAda, temaja hInatAnuM. pariNAmache. adheAgata avasthAnuM sUcaka cinha che. temaja vinAzrama, vinA dhaM, vinA sadAcaraNa, vinA upAsanA, vinA jJAna, AvA camatkAra mAtra zu` sula prApta karAvI zake? A sabandhamAM ATaluM kathata basa gaNAze. prazna---te te kAlanA bhinna bhinna kavioe keTalAMka pado gAyAM che jevAM ke : -- suradAsajIe gAyu' che ke, emane viSe keTalAM pade mATA mATA kavie gAyAM che. jevAM ke -- 1. suradAsajIe gAcu' che ke, dRDha ina caranana kerA bharAsA, dRDha ina caranana karo. Teka zrI vallabha nakhacaMda chaTAbina, saba jagame, jI era nahIM yA kalime, jAsAM hAta nibere|. 2 AMdharA, binA mulakA gere|. 3. adherA. 1 sAdhana sUradAsa kahe dvividha 2.rasiMka prItamajIe gAyu` che ke, vallabhahI kA bhareAsA, meAye zrI. vallabhahI kA bhareAsA. Teka. anya devakA jAne na mAneA, inaaA AsarA kharAsA. 1. kahyuka Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bicArA samaja mana mere, vAraMvAra kahuM te. 2rasika sudha sAgarake tajaka, karyo pIvata jala o. 3. - 3, kRSNadAsajIe gAyuM che ke, tAhI ka siranAI, jape zrI vallabha pada raja rati heya. kI je kahA AnI uMce pada, tinase kahA sagAI moya, 1. sArA sAra bicArI mata kara sutAbica godhana lIye he niceya, tahAM navanIta pragaTa purUSotama, sahajahI gorasa lIyo he biloya. 2. jAke manameM ugra bharamahe zrI viThThala zrI giridharadaya, tAke saMga viSama viSa, bhUle catura kare jina keya. 3. teja pratApa dekhata apane cakSu, asmasAra jyAM bhidena teya, kRSNadAsa suta surate asura bhaye, asurate sura bhaye carananI hoya. 4. 4. vRjAdhIzajIe gAyuM che ke, ' je zrI vallabha caraNa kamala ziranAiye, parama AnaMda sAkAra sasi sarasa mukha, madhurI vANI bhakta janana saMga gAIve, 1. rAja tama chAMDi madasatva saMga hoya rAkhi vizvAsa prema paMthaka dhAryo, kahata jAdhIsa vRMdA vipina daMpatI, dhyAna dhari dhari hIye dragana sarA. 2. - pa. padmanAbhadAse gAyuM che ke, zrI vallabha e sei kare cheTeka che jo inake pada daDhakara kare mahA rasa siMdhu bhare. 1. veda, purAna sudharatA suMdara, Ina bAtana na tare che zrI vallabha zrI viThThala pada tajake, bhava sAgarameM pare 2. nAthake nAtha anAthake baMdhu, avaguna cita na dhare, padmanAbha ke apane jAnake, kubata kara pakare. 3. 6. zrIdAsajIe gAyuM che. sabanate zrI vallabha nAma bhale. Teka. lIje lIje lAje nA tara, kalayuga karata cho. 1. sama dama, tIratha sadane spAma dhana; tIratha vRthA cale, zrI viThThala giradhara zrI nidhi, ridha sidha prabalo. 2. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - e to cha namunA batAvyA che, paNa teoe pada te ghaNuM gAyo che. vaLI e sivAya bIjA purUSottamajI, dvArakezajI, viSNu dAsajI, haridAsajI, vrajabhUkhaNajI, bhagavAnadAsajI, catrabhujadAsa, chItasvAmIjI, mANekacaMdajI, raMgIladAsajI, vyAsadAsajI, padamAnaMda dAsajI, kumanadAsajI, goviMdadAsajI, ane rAmadAsajI, vagere ghaNA kavioe emane bhagavAna tarIke gAyA che, tenuM kema? . uttara-bhAI kavioe lakheluM che eTale kharUM che ema je mAnavuM te gya nathI buddhimAne to avazya parIkSA karIne mAnavuM athavA cheDavuM joIe. ema to vAmamArgamAM strInA guhya sthaLane bhagavAnavat pUjAvyuM che te kavioe ke koI bIjAe ? aneka cIjone pitAnAM udara nimitta khAtara vA ajJAnathI kavioe paramezvara banAvyA che nimitte 16 zrata vaiza:" e kahevata pramANe cAlanArA paNa kavio ghaNuM thaI gayA che. eka kALa evo hato kavirAja darabAra zobhAvanAraja hatA. vicAra karI jAzo te jaNAze ke keTalIka vakhate koI sAdhAraNa mANasa hoya, tene paNa kavio pitAne paiso maLavAnI lAlace rAjA karatAM sarasa vakhANuM nAkhe che. ane koI sAdhAraNa rAjA pAsethI paiso levo hoya, to tene Indra, kubera athavA viSNunI upamA Ape che. e viSe eka saMskRta graMthamAM lakhyuM che ke, javA daM ra zani, jiM ja mayaMti have kavio AvA prakAranI vividha kavitAo lakhe te parathI paramAtmApada eka manuSyane apI zakAya nahi. kavio nAnA prakAranA rasAlaMkAra upajAvI kADhI navI navI kathA banAvatA. vAmamArgamAM strInAM guhya sthaLane bhagavAnavat pUjavAnuM paNa evA kavionI ja cAturInuM pariNAma che. vastutaH kavio rAjadarabAra zobhAvatA gIte, kavitA karI eka sAmAnya mANasane paNa Indra, kubera ke viSNunI upamA Ape, evA paNa kavi hatA. vaLI janasamAjanI ajJAnatA ahIM naDe che. loka khuzAmadane cAhe che, temaja loka khuzAmada kare paNa che. beTI stuti, beTI mahatvatA, beTI upamAmAM racyApacyA rahe ane ajJAna ane buddhipUrvaka vicAra vagaranI aMdhazraddhA hoya tyAM Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA AvA AlaMkArika vaNane kevaLa satya manAya che. * jagatamAM bhoLAne te nathI. jyAM paravazatA hoya che, jayAM svamAna nathI, jyAM ArAmIyatanI lAlasA hoya, jyAM ApabaLa para AdhArapaNuM hotuM nathI, jyAM mAtra taiyAra, zrama vinA suphala joIe che, jyAM mAtra ArAmIyatathI atimAM ati sukhalAlasA prApta karavAnI vAsanA thAya, tyAM eka camatkAra mATenI vAta sAMbhaLI hajAro manuSya deDA deDI karavA maMDI jAya, hajAre manuSya pramAdi aMdhazraddhAthI, ati AturatAthI doDe che. AvI rIte kaMI kaMI svArthathI-kaMi kaMi vicArathI hajAro manuSya AvA sAmya dhamI bane che. kALa baLe temAM ne temAM janma paraMparAe lAkha bane che, chatAM ajJAna teTaluM ja rahe che. dharma zuM tenIye khabara nathI hotI. pitAnA sAMpradAyika siddhAMta zuM te khabara nathI hotI. mAtra vyavahArika nyAtajAtanI rUDhIne khAtara dharmAnI chApa ane hera rAkhe che, saMkSepamAM jaNAvIzuM ke zrI vallabhAcAryano ItihAsa sAmAnya rIte ATaloja che. koI paNa sujJajanane rAga dveSamAM na taNAtAM taTastha vRtti rAkhIne A dhamanI utpatti jevA ame namratAthI viMnatI karIe chIe. . prakaraNa 2 juM, AgalA prakaraNamAM ApaNe zrImad vallabhAcAryane jIvananI rUparekhA AMkI. ahIM ApaNe have jarA A dharmotpattikAronA jIvananI eka bAbata tarapha lakSya karIzuM. te eke lakSmaNa bhaTTe hAnapaNamAM pitRgahathI hArI jaI heno tyAga karI saMnyAsa lIdho hato. tatpazcAta pitAnA kauTumbIo ane dIkSA ApanAra saMnyAsInA Agraha ane AjJA ne lIdhe pAchA gRhAzramI thaI traNa putranA pitA thayA eTale vAsanA kSaya vinAne A virAga hato. grahasthAzrama tarapha tene prIti anukULa saMgamAM hevI ja joIe. A pramANe vAstavika rIte to te gRhasthAzra mIja hatA. zrI vallabhamAM kaI bIja rUpa raMga che. e to paraNavA * A pramANe sahajAnaMda, ne cheka atyAre upendra bhagavAna sudhI A kAranI mAnyatA cAlatI jenAmAM Ave che... Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atiutsAhi zarUthI ja jovAmAM Ave che, ane jyAre zrama vinA kanyA maLe che, to teo talapApaDa banI gayA hatA, ane temATe ziSyo sAthe aneka yojanA che. aneka cAturyabharyA uttaro ne samAdhAne zaMkAzIla ziSyo mATe zodhyA. aneka kaSTa sahyAM. gAdI sthApana karI ane paMtha pracalita karavA aneka prayatno karyA. A badhuM gRhasthAzramamAM rahIne ja. ane saMnyAsa mATe patnInI IcchA pUche che te to bahu kALe. pite je vicAro saMnyAsa mATenA kAryo ane ziyone kahyA hatA, ( ApaNe AgalA prakaraNamAM joI gayA che.) tethI taddana A sanyAsa sa bandhI vicAra ulaTa hatuM. A pramANe mULanA vicAronuM prAyazcita kema karyuM te hamajAtuM nathI, paNa te pachI alpa samayamAMjalazayana karyuM emanuM kelAsagamana thayuM. mAnavAne kAraNa che ke, A saMnyAsa nAma saMnyAsaja hato. A uparathI eka vAta phalita thAya che ke A puSTI mAgIya siddhAMtamAM prAcIna AryonA varNAzramanA vAnaprasthane saMnyAsa e be AzramanuM vismaraNa karavAmAM AvyuM che. vAnaprasthanI saMsAra taraphanI anAsakti athavA to udAsInatA, ke zuddha saMnyAsanA tapa jIvananI mahattA ke sakala saMsAra mATe jIvavAnuM svA5Na jJAnamaya tapaparidhAnathI sabaLa banelA jIvananI kalyANa bhAvanAne A siddhAMtamAM avakAzaja nathI dekhAte. bAkI A ati ucca bhAvanA AryajIvanamAM te che. eka pustakamAM "maryAdA mAne puSTImArgane bheda nirUpaNa karatAM lekhaka jaNAve che maryAdA mAgamAM deharakSArtha bhikSATana che. atra viprogAnala vaDe dehapAtALuM sava samudyama che, eTale deharakSArtha bhikSATana paNa na rahyuM vizeSa atra te jJAna paNa svAsthajanaka havAthI bAdhaka che" arthAta gRhasthAzramane ja pradhAnapada che. gRhasthAzramanA suMdara rasajIvananI zuddha rasakaLAne ne dharmakaLAne AzramamAM upabhoga karI tenuM zuddha satva cuzI pacAvI upamadana curNazaH karI te vaDe jIvana saMsiddha karate karate,-karIne-vAnaprastha ne sanyAsanA UMcA girIsthalo parathI saMsAra ane AtmA jovAnI dRSTi AthI khaMDita thAya che. gRhasthAzramanI khvAra A prabhunuM sthAna ja nathI. prahakuMjanI lIlAnI bahAra sakala saMsAranA virATa bhAvanI mahAlIlAnuM darzana ja ! Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. nathI. ane jJAna paNa puSTimAgIya vikalatva" mAM bAdhaka eTale jJAnahInanA hastamAM A rasalIlAno siddhAMta ati hAnI kAraka thaI paDe che rasane sthaLe rasAbhAsa taraphaja dare che, sama karatAM sthaLa tarapha ja dore che. pAchalA AcAryo paNa sAmAnya manuSya jevAja hatA, ane kaTumbika jIvanane aMge je kaleze jovAmAM Ave te puSkaLa hatA. vallabhAcAryanA jaLAzayana pachI henAM beu chokarA ane ziSyo pAchI girIrAja para potAne sthAnake gayA. paMtha vadhAravA prayatna karavA lAgyA. tema paraNavA paise ekaThA karavA lAgyA, ane paraNyA, paNa jema sAmAnya rIte jovAmAM Ave tema beu strIo vacce aNabanAva thavA mAMDyuM, ane bannene chokarAM thayA. dhIme dhIme TaMTa vadhatA gAdina svAmitva mATe laDavA lAgyA. gopInAtha moTA hatA tethI kabajo henA hAthamAM hato. viThThala nAthajI gusAMIjInA nAme oLakhAya che teNe pAdazAha AgaLa AthI phariyAda karI. dillI khAte cAra varasa sudhI laDatAMye nikAla Avyo nahIM. pachI aNacI gopInAthajI rAmazaraNa thaI gaye. AnuM kAraNa game te he paNa e lokanI lakhavAnI DhabathI zaMkA paDe che ke magamAM kAkaDuM hatuM, A saMbaMdhamAM e lokanA pustakamAM A pramANe che - gopInAthajI zrI jagannAthajI yAtrA karavA gayA tyAM zrI baLabhadrajInI lAkaDAnI mUrti hatI temAM gepInAthajI lIna thaI gayA." : enA maraNathI zrI gusAMIjIne laDavAnI pIDA TaLI ane gusAMIjI tenI uttara kriyA badhI karIne averamAM AvyA. zrIjInA maMdirane kabajo gopInAthanA hastakamAM levAthI gopInAthanI patnI tathA puraSottamarAya karIne eka putra hato tathA satyabhAmA ane lakSmI nAmanI be putrIo hatI teo tyAM rahI vahIvaTa karatAM hatAM. guMsAIjI girIrAja para AvatAM zrInAthajInA maMdiramAM javA lAgyA, paNa gopInAthajInA aNucItyA mRtyune lIdhe enA para krodha hato temaja vahIvaTa gopInAthajInA parivAranA hAthamAM levAthI henAthI maMdiramAM jaI zakAyuM nahIM. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 31. have e aneka prakAre pazcAtApa karavA lAgyA. nirAzA bharI udAsImAM te zoraMbha, gokula yamunAtaTanA keTalAka sthAnamAM bhramaNa karavA lAgyA. eka divasa evAmAM emane dAmodaradAsa maLyA. tyAM temaNe mokSagati kema thAya te saMbaMdhI siddhAMta bodha Ape. AnuM pustaka te dvAdazakuMja e nAme oLakhAya che. AthI emane purUSArtha karavA mana thayuM. khUba yukti karavA mAMDI. adhikArI, mukhiyA, bhItarIyA vagerene maLIne khUba tajavIja karI. cha mahine athAga prayatna maMdiramAM praveza karavAmAM phAvyA. dhIre dhIre cArAIthI badhAne hAtha karI lIdhA ne kabaje hAtha karatA gayAM. thoDA vakhatamAM evuM karI mukyuM ke gopInAthanA kuTuMbIone mAtra anna vastra maLe. gopInAthanI strIne ekane eka putra hovAthI AvAM kArya sthAnamAM rahevuM ucita lAgyuM nahIM tethI potAnA putra bicArA purUSotama sAthe vicAra karI tyAMthI khasI javuM teNe yogya dhAyuM. AthI bicArA purUSotamajI vidyA bhaNavAne nimIte kAzI gayA. tyAM jaI vidyAbhyAsa karyAthI e saMskArI thayA. emaNe enI bAlyA vasthAmAM ja ghaNe anubhava meLavyo hato. saMsAranI asAratA prathamathI ja joI hatI. AthI te brahmacaryAzramamAMthI ja saMnyAsI thayA. gendra nAmanA saMnyAsI pAse dIkSA lIdhI ane jagajIvana nAma rAkhyuM, che. paNa ahIM jarA emanA saMbaMdhI ghaNuM eka kathana adhurU rAkhI viThThalanAthajI saMbaMdhI keTalIka vigata vicArIzuM. have gusAMIjI taddana svataMtra jevA hatA. keI kAMTA rUpe have emanA mArgamAM nhotuM. purUSotama kAzI gayA ane hemanA gayA pachI hemanI mA paNa vadhu jIvI nahIM, ane gopInAthajInI be chokarI te gusAMIjInA svAdhinamAM rahetI thaI. gusAMIjIne potAnA vistAramAM giradharajI, goviMdarAyajI, bAlakRSNajI, gokuLanAthajI, raghunAthajI, ane yadunAthajI, e pramANe che chokarA ane zobhAvatIjI, yamunAjI, kalAvatIjI, ane devakAMjI e pramANe cAra chekarI thayAM hatAM. uparAMta satyabhAmAjI, tathA lakSmIjI nAmanI be gopInAthajI putrIo Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 hemanAM adhikAramAM hatI. A badhAne sa`sAramAM ThekANe pADavA lheNe brAhmaNeAne sakuTuMba Azraya ApavA paya tanA leAbha ApI rhamajAvyA. ALasu banelA brAhmaNeAe haitI A zIkha svIkArI. anya anya mAM kanyA Apa le karavAnA vyavahAra karyo. ane sAthe bhaLyA. adhikArI ke A bhaLyA te bhaTaDA kahevAyA, bhalyA chatAM AcAya na banI jAya e mATe tekhA rAkhavAne A nAma tene apI` peAtAne mATe "mahArAja" e nAma rAkhyu. ' " Apako nAma hama bhaTTa rakhate haiM kyoMkI Apane hamako mAla khAneke liye kisIko Dara nahI rakhakara hamase mIleseA baDI bahAdurI (madArDa) no jAma zrIyo' eTalu ja nahI... paNa ceAryAsI, asAbAvata ane nija vArtAmAM lakhyu che ke vAva no maLe dAyajo AAya te viTara khAya tAte vALo hAtako kucha khAno nahI, bhaTaDese baiSNava bole to vAko doSa lage tAteA vAhano nahi" A caturAi bhareluM lakhavAne! hetu eja ke mAtra vyavahAra sAdhavA jeTaleAja svAtha jeTaleAja A sabandha rAkhavA hemA irAdA hatA. bhaTaDA kevA svamAna vinAnA ete A anna . khAtara je paravazatA svIkArI te parathI samajAi Ave che. jyAre peAtAnI putrIone A bhaTaDAo sAthe paraNAve che ane vaiSNavAne khIjI merathI ene avyavahAya gaNavA upadeze che; tyAre te vaiSNavA mATe A bAbata khAsa lakSamAM levA yeAgya che. AvA bhaTaDA pramANamAM gheADA hatA. badhA AvI rIte na bhaLyA. Ama thayAthI eka bIjI pIDA vadhI. sAmasAmAM paraNatAM tenI vaMzavRddhi thavA mAMDI. te eka bIjAnA mAmA bhANeja thavA lAgyA. tyAra pachI A navA cAla vadhyA. bhANeja mAmAnI dIkarI paraNe te cAla hajI sudhI cAlyA Ave che. ATalethI e aTakayA e ganImata che. bAkI yadunAthajI maharAje svadhama bAdhaka nAmanA pustakamAM lakhyuM che ke " putrI che te ApaNu* nIpajAvelu' phaLa che. te phaLanA ApaNe bhAga karavAmAM kAMIDhASa dekhAtA nathI, paNa zAstramAM nA kahI che tethI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe karI zakatA nathI aphasa zatavAra aphasa! dharmane viSaya gaMdhathI kaluSita karI nAMkhanAra AcAryane AvA vacananuM prAyazcita zuM hoI zake ? gusAMIjInA cha bekarA uparAMta emanI pa6 varSanI ummare ghanazyAmajI karI eka putra thaye. have ApaNe purUSotamajI jeo have jagajIvana svAmi nAma dhAraNa karI saMnyAsI thayA hatA hemanA saMbaMdhI jarA vicAra karIe. hemane potAnA kuTuMbIo je pAkhaMDa pravartAvatA, hatA te mATe bahu du:kha thatuM hatuM. hemene pAkhaMDIono ughoga niSphaLa karavA mATe tIvra jIjJAsA uzkerAI. AthI potAnA gurU gendra pAse gayA. hemane sarva hakIkata kahI. gurUe saMsAra tarapha udAsInatA rAkhavA jaNAvyuM. jagajIvane pitAnuM kuTuMba A pAkhaMDa pravartaka che. ema jaNAvI lAgaNI atizaya batAvI ne AgrahapUrvaka vinaMtI karI. yogendra AvuM dhArI sahAya karavA ya dhAyuM. pacAseka ziSya sahAyaka tarIke ApyA. teone laI jagajIvana svAmI gayA. e zaMkarAcAryane sidhdhAMta kAzImAM bhaNyA hatA chatAM lokalAgaNI ne zAMta rAkhavA hene AdarasatkAra zrI gusAMIjIe karyo, paNa jagajIvana phajetI karavA Avyo hato. matine jyAM rAjabhoga dhare henI pAchaLa pite besavA mAMDayuM, ane bhogamAMthI ArogI javA mAMDayuM. bhItarI Ae jANyuM paNa zarama khAtara prathama na belyo. pachI bahu thavA mAMDayuM tyAre heNe gusAMIne A satya hakIkata kahI. gusAMIjIe A phajetI vadhatI aTakAvavA jagajIvana svAmIne nahIM kahetAM yukti ' che. zikhyAmAM phelAvyuM ke zrI ThAkorajI ArogI jAya che. AthI jagajIvanano hetu siddha na thayo, ne matine mahimA ulaTa vaLe. AthI heNe navo vicAra karyo. thoDIka sArI ane kImatI zaNagArelI mRtio corI mathurA tarapha te (jagajIvana svAmi) upaDI gayA. A vAta paNa phajetI aTakAvavAnA hetuthI dAbI rAkhI. ke jANe , kazuM banyuM ja nathI, paNa jagajIvane te ThekaThekANe gAmomAM doraDAM : bAMdhIne mutine ghasaDavA mAMDI. have badhuM ughADuM paDayuM. phajetI. thavA mAMDI. AthI gusAMIjI dhAyamAna thayA. mathurA tarapha gayA. hakama AgaLa cArInI phariyAda karI, jagajIvane koTambika saMbaMdha Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 batAvyo. bhAga vagara vahecAyele jaNAvyuM. mUrti pitAnA bhAganI jaNAvI. ne kahyuM ke je bhAga Ape to ati ApavA khuzI che. ane hAmane ekAMtamAM savistara hakIkata jaNAvI. Akhare bannee masalata karI amuka rakama TheravI. hAkane A vAta svIkArIne mUrti rajU karavA jaNAvyuM. pelA rakama lAvyA. temaja jagajIvana mati lAvyA. paNa jagajIvana jhaverAta vagaranI mUti lAvyo. AthI gusAMIjIe jhaverAtavALI mAgI, ne kalpAMta karavA lAgyA. A parathI jagajIvane hAkamane gusAMIjInuM A pokaLa kahI batAvyuM, ke mAtra jhaverAta ne paisA mATe A pAkhaMDa che, paramezvaranI mati to badhe sarakhI hoya. AvI rIte A patI gayA pachI tyAM vadhu durdazA aTakAvavA gujarAta . tarapha prayANa karyuM. have bIjImera jagajIvane hAkemane AvA pAkhaMDe phelAvavA na devA mATe bodha Ape. ane thoDe divase gusAMIjIne mATe khabara kADhavA anyAra tathA girIrAja tarapha mANasa mokalyAM. tajavIja karatAM mAlama paDyuM ke e gujarAta tarapha sIdhAvyA hatA. mAtra kuTuMba varga che. A pachI jagajIvana ane henuM sahAyaka maMDaLa pAchuM kAzI gayuM. uparanI sarva hakIkata purUSottama athavA jagajIvana svAmi eka pustakanA AkAramAM lakhI gayA hatA te parathI svAmI saccidAnanda brahmatIrtha nAmanA saMnyAsIe purAtana kathA nAmanuM pustaka gujarAtI bhASAnI kavitAmAM Asare 1500 paMkitaonuM banAveluM tene AdhAre TuMkamAM varNana karyuM che. AvI rItanI phajetI hatI paNa tethI e saMpradAyane ke henI vRddhine koIpaNa jAtanI khAsa harakata AvI nahi. jagajIvana svAmi mAtra phajeta karI cAlyo gayo ane tyArapachI kaI evuM AgrahI nIkaLyuM nahIM ke je e saMpradAyanI pAchaLa maMDayuM rahe. ane ApaNA loko gADariye pravAha vicItra che. Aje paNa mahArAjanA de, anIti, nibaLatA vigere joIe teTaluM ughADuM paDeluM che, jAhera kerTamAM paNa anItivAna karyA che chatAM badhuM cAlyuM jAya che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 gusAMIjIe gujarAtamAM jaI tapAsa karI. tyAM keTaleka ThekANe musalamAnI ne keTaleka ThekANe rajapUta rAjya hatuM. ane rAdhAvallabhI saMpradAya tyAM emane prasarelo bahu jaNA: A saMpradAya saMbaMdhI zedha karI keTalIka sAmagrI emaNe ekaThI karI. pAchA mathurA gayI ane cAlAkIthI pagapesAro karyo. ane rahevA mATe eka ghara bAMdhyuM. A pachI thoDo vakhata rahI rAdhAvalabhI saMpradAyanA geDIyA goMsAI hAla gujarAta tarapha kema AvatA nathI eno vicAra karyo. A saMpradAya te samaye bahu moTe hati. AryAvartAmAM ghaNe sthaLe phelAyelo hato. caitanya svAmi Asare 600 varSa para thaI gayA, teo enA mULa saMsthApaka hatA. gusAMIjInA samayamAM A caitanyanA vaMzajo Asare pAMcaseka manuSyo haze. teo mAMhomAMhe gAdIne mATe kaleza mAM paDayA. ane baMgALI badhI rIte vizeSa anukULa paDavAthI AM kalezane lIdhe gujarAta tarapha durlakSa thayuM. gusAMIjIe A sthiti nuM sUkSamatAthI nirIkSaNa karI lAbha levo gya dhAryo. prathama te emaNe te saMpradAyavALAnI sava rItabhAta zIkhIne te svIkArI. ane nAma geDIyAne ThekANe gokulIA gusAMI rAkhyuM. emanI sAthe keTalAka ziSya hatA, teo dvArA phelAvyuM ke gujarAtamAM jahene asala saMpradAya che henA kAkA thAya che. vaLI maMgaLA, zRMgAra, gvAla, rAjabhoga, utthApana, bhoga, AratI, zayana evA ATha prakAranA darzananI vidhi rAkhI. tevI ja rIte gavaiyA rAkhyA. kathA, vArtA ityAdi ghaNI bAbatanI jANe nakala karI. alabata Aje gujarAtamAM rAdhA vallabhI saMpradAya nahIM jevo che. amadAvAda, vaDodarAmAMja mAtra maMdiro che. chatAM te vakhate enuM vizeSa jora hatuM caitanyanA rAdhA vallabhI saMpradAyanuM anukaraNa karIne vallabhI saMpradAyanuM sthApana thayeluM che. rAdhAvallabhI saMpradayanA pustako che hemAM pada tathA je amuka graMtho lakhelA che teja graMtha vallabhI saMpradAyamAM bIjAnA nAmo temAM badalIne calAve che. suradAsa paNa rAdhAvallabhI hato. ane teNe kevaLa rAdhA vallabhI para savA lAkha pada joDelAM che. gujarAtamAM varasa be eka rahI pAchA mathurA tarapha gayA ane gokuLanA nAnA gAmaDAmAM nivAsa karyo. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 pachI pAchA 1623 mAM gujarAta tarapha gayA. paNa hemanA gayA pachI mathurAmAM upadrava thayA. pAdazAhane kAne dilhImAM kAie bengyu ke girIrAjapara kai pAkhaMDa nIkaLyu che. ane pAdazAhane te e vicAraja ahI. hatA ke mati bhAMgI dezamAM musalamAna ma vadhAravA. mATe A smRti ukheDavAnA emaNe hukama karyo. A vAtanI khakhara gusAMijIne maLI tevIja ee mUrtine peAtAne ghera mathurA rAtanA te rAtanA lai gayA. e phAgaNa vada 7 nI rAtri hatI. prAgaTayanI vArtAmAM A pramANe enuM varNIna che. zrIjIko gusAMIjI ke ghara padhAravekI icchA bhai seo vA dinAM padhAre aura gusAMIjeke kuTuMbasoM holI khele pIche mAsa dona aru dina bAvIsa tAM zrIjIkI icchA ihAM virAjavekI bhai tAM tAMi birAje pAche zrI girirAja paravatake upara nija maMdirame padhAre tA viriyA zrI guMsAije ke saba bAlakane aura bahu beTIone apano sarvasva zrI nAthajIko samarpaNa kara dIyo. mAM ' ', mati ne uThAvI lai gayA e prasiddha banelA vAta lakhyA vina cAle nahI eTale zrIjI khAvAnI icchA thai ema ThokI besADayuM. icchA thAya te byAsIja divasanI kema ? temaja ghaNA pramANete AdhAre A pramANe lai gayAnuM jaNAya che. pAchaLathI e leAkAe pAdazAhanA kArabhArIne samajAvI samA. dhAna kayu .. gusAMijIne paNa gujarAtamAM A vAtanI khabara paDatAM tee gokuLa gayA tyAM joyuM te samAdhAna thayuM hatu..... gokuLa mathurA taraphanA cAbA anuyAyio ekaMdare daridra hatA. hemane gujarAta bahu. anukULa paDe ema lAgyuM. AthI varSa e varSane aMtare gujarAtanA pherA rAkhyA, jethI zarUAtamAM rAdhAvallabhIvALAnI irSyA na thAya ane dhIme dhIme Arthika lAbha thAya te muLa UMDA na khAya. gheADe samaye gusAMijI gokuLamAM jai rahyA. tyAM emane parivAra sAre| vadhyA hatA. sAta cheAkarA, sAta vAvArU, te cha che!karI. AthI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ emaNe (1) moTA putra giradharajIne mathurezajI nAmanA ThAkaeNracha ApI judA karyo. mati A prakAre raLI khAvAnuM dhana hatuM. pAchaLathI eone gokuLa na pasaMda paDavAthI buMdIkAMTA jaI tyAM navuM maMdira bAMdhI rahyA hoya ema lAge che. . ' ' ': ( 2 bIjA chokarA ne vAMdarAyane zrI viThThalezarAyanI mUti ApI te zrIdvAramAM hAlamAM che. musalamAnanA bhayathI girIrAja parathI zrIjIne goviMdajI laI gayA hatA tema ene paNa tyAM laI javA paDyA haze. trIjA bAlakRSNajIne dvArakAnAthajInI mati ApI te hAla kAMkarolImAM che. * 4 cethA gokuLanAthajIne gokuLezajI nAmanI mati ApI. ' 5 pAMcamA raghunAthajIne gokuLa caMdramAjI nAmanI mati ApI tenA vaMzajo pachI kAmavana rahyA. chaThThI yadunAthajIne bAlakRSNajInI mUrti ApI teo suratamAM AvI rahyA. sAtamAM ghanazyAmajIne madanamohanajInI mati ApI te kAmavanamAM rahyA dekhAya che. A pramANe A gAdIo hajI paNa cAle gusAMIja potAnA siddhAntane anukULa keTalAka saMskRta graMtho paNa racyA che. temAM eka vinaMDana nAmano graMtha maTe che. bAkI vallabhASTaka, svAminyaSTaka, svAmini stotra, kRSNa premAmRta, sarvotama, pArtha vigere bIjA nhAnA che. gusAMIjI zarIre bharelA puSTa, jarA pahoMcelA, mijI mANasa hatA ema jaNAya che. emaNe zrI zaMkarAcAryanI bahu niMdA karI che. vinsaDanamAM lakhe che "duzarA mahi; mAtAti, ane karoti ja kurAtvA te ' arthAta tuM kALajAne ujaDa dekhAya che. tuM chAne ddha che. tyAre moDhe lagAma nathI. vaLI aSTAkSaranI TIkAmAM che zivamAgIne sparza na karo bhule cuke sparza thatAM sacela snAna karavuM. AthIye adhika adhika niMdya che. gusAMIjI sthaLa kAmaganA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phuTa rasiyA hatA ema pAkhaDadhama khaMDana nATaka parathI jaNAya che. temaja pote kSatriyANIne putrI utpanna karI ApI ema emanI vAtamAM maLI Ave che te paNa Avu ja sUcave che. chevaTa zrI gusAM ijI khasA bAvana manuSyAne peAtAnA ziSyA karI 1642 nA mAha vada cha te rAja sItera varSa` te ogaNatrIsa divasanI umare gAva na pava tapara svarga vAsI thayA. enI nIjavArtA uparathI tA vallabhAcAya nI peThe emanuM mRtyu paNa AtmahatyA ke ApadhAtathI thayaluM jaNAya che. nijavArtAmAM A pramANe kathana che. zrI geAMsAijIne svadhAma javAnI icchA thai tyAre caraNamAM pAdukA te upara zvetI ne uparA dharIne zrI girirAjanI guphAmAM padhAryA. pachI hemanI bahu zeAdha karI paNa Apa te gA leAkamAM gayA te kayAMthI maLe ?' A uparathI ekathI vadhu anumAne thai zake. vakhate mahimA vadhAravA mRtyunA samaya najIka Ave che ema jANIne paNa AvuM karyu * hoya. \ zrI vallabha zu Izvara avatAra hatA ? zrI vallabhAcAya ne enA sa`pradAyanA anuyAyioe izvaranA avatAra mAnI hemanA keTalAkaeka camatkAranuM' vaNuM na kareluM che. tevIja rIte gusAMijIne paNa mAne che. A camatkAra kevaLa asatya che ane haeNnA niSadha ApaNe AgaLa karI gayA che. have avatAra saMbaMdhI vicAra karIe. vedamAM zraddhA rAkhanAra Astika jANavu' joie ke akhila vizvavyApaka paramAtmA, je mahAnamA mahAna che te te kadI janma dharatAja nathI vedamAM spaSTa lakhyu che ke azukramanADimarasnApizuddha na pApa viddha. 2 purANamAM zraddA rAkhanAra pratyeka mANasa jANe che ke temAMye AAvIsathI vadhu avatAra nathI. te A pacIsamAM avatAra kayAMthI sa'bhave? vaLI chavIsamA kayAMthI? ityAdi paraMparA. bhagavAna kRSNa zrI gItAmAM upadeze che ke yadA yadA hi dharmasya glAnirbhavati bhArata amyutthAnamadharmasya tadAtmAnaM sRjAmyaham. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 have kharA dhamar jhAMkhA thavAthI temaja adhamanI vRddhi thavAthI zrI vIThThale ke vallabhe janma lIdhA paNa e vAta purANamAM nathI. temaja vaLI purANeA racAyA tyAre e janmelAja nahAtA joke pAchaLathI agnipurANamAM navuM prakaraNa umeravAnA prayatna karelA che paNa hemAM phAvyA nathI. vaLI tenI vArtAmAM paNa asaMbandha lakhAyaluM che keTalAkamAM leAkezvaranA avatAra gaNyA che. keTalIkamAM izvaranA avatAra gaNyA che teA keTalIkamAM svAminIjInA avatAra te vaLI khIje caMdrAvalI sakhIne avatAra kahyA che. C ,, vaLI nijavArtAmAM vAtache ke gusAMIjI aDhAra varSanA thayA tyAMsudhI cheAkaravAda hatA. bahu ramatIyALa hatA. pachI eka divasa dAmeAdaradAse kahyuM ''yaha kahA karatA ho, aise kareAge te mAga kesa calege. " vaLIlakhyu che dAmAdara dAsanu` mAna zrI gusAM bahurta raikhate." vaLI dvAdazatru ja nAmanA pustakamAM lakhyu che ke eka dahADA zrIjInA darzana baMdha hatA tevakhate gusAMijI beThakamAM atyaMta udAsImAM beThA hatA te vakhate dAmodaradAse puTiSmAga nA siddhAMta kahyA. te mRtyu pachInI sthiti sabandhI vivecana karyu tyAre. gusAMi ane sattASa thayA. A te| dAmeAdaradAsa jevA sAmAnya mANasa avatArathI paNa vadhI gayA. gusAMijIe keTalAeka svAminyAdi staMtra karelA che temAM henA caraNamAM pe|te mAthu* nAMkhe che ne evI bahu stuti karelI che. have bhagavada avatArathai pAtAnI strInI pAte stuti karI tyenA caraNamAM mAthu dhAle e bahu hAsyajanaka duSTa kalpanA che. pada khullA udhADA zRMgArathI chalakAMta ane cAMpata ratna meAhanAra" ema spaSTa che. vAMcakeja pAte ahiM viveka karavA vadhu cAgya thai paDaze. vaLI ethI paNa vadhu tarehatarehanI asavita vAtA Ave che. svAminIjIe gusAMine avatAra lIdhe. ne lalitAjIe kRSNadAsa adhikArIjInA avatAra lIdhA. paNa A badhI keTalIka vAtA evI che ke sAkSAta pazune paNa kahIe te mAne nahI tekAna phaDAvI nA kahe. chatAM ekaMdare te te jamAnAmAM upara ApaNe joi gayA temazrI gusAMijI e zrI vallabhAcAya nA sapradAyane pASaNa ApI sArI rIte vRddhi karI. ane tyAra pachI tenA va`zajoe paNa Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIyArIthI A vRddhi kevI rIte cAlu rAkhI tenI hakIkata temaja zrIjI vigerenuM girirAja parathI utthApana thayuM tenI kathA have pachInA prakaraNamAM vicArIzuM. prakaraNa 3 ju 1. musAMIjI girIrAjanI guphAmAM samAdhistha thayA pachI henA sAta chokarAo potapotAnI gAdI saMbhALI besI rahyA. ane zrI nAthajInI sevA karavA lAgyA. A sAta chokarAomAM gokaLanAthajI kAMIka vizeSa catura jaNAya che. hemaNe vraja bhASAmAM keTalAMeka pustako paNa racyAM che. temAM mukhya to coryAsI, baseM bAvana, rahasyabhAvanA, vacanAmRta tathA nijavAta che. AmAM ghaNuM te vArtArUpe che. ne temAMye khAsa vidvattA ke vizeSatA koIpaNa vAtanI nathI. dharmanuM budhdhipUrvaka vivecana nathI ke nathI kaMI tattvajJAnanuM rahasya ulaTuM sAmAnya vAcaka varganI nIti zaithilya thAya evuM ghaNuM che. to paNa eka vAta lAge che ke A vakhate eomAM Tu mbika jhagaDA badhe zamI gayo hato ane salAhasaMpanuM dhoraNa vizeSa dekhAtuM hatuM. A vakhate gokuLanAthajIe gujarAta tarapha musApharI karelI dekhAya che. vaDanagaramAM tyAMnI keI nAgara strI sAthe rAsa ramyA. e vAtanI te strInA svAmine khabara paDatAM hene vairAgya utpanna thaye, Akhare saMnyAsI thaye, ane cipa svAmi evuM nAma rAkhyuM. A cipasvAmie emanA saMpradAya virUdhdha ghaNuM lakhyuM che, gokuLanAthajIne tarataja vaDanagaramAMthI evI cAla mATe bhAgavuM paDayuM, topaNa cidrupasvAmi paNa emanI puThe paze ane heNe A saMpradAya ane AcAryonuM pakaLapaNuM ughADuM pADavAno nizcaya karyo. A vakhate dilhImAM jahAMgIra bAdazAha rAja karato hato. cipasvAmie hene A saMpradAya ane AcAryonA saMbadha AvI hakIktathI vAkepha karyo. cikupasvAminI vAta sAMbhaLI bAdazAhane baha kodha caDa. heNe kaMThI tilaka AdI je A saMpradAyanAM Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cinha te kADhI nakhAvI dhamane tyAga karAvavA hukama Apyo: bAdazAhane hukama thatAM keTalAke potAnI meLe kADhI nAMkhyA, keTalAke jabaradastIthI kADhI nAMkhyAM keTalAke mhArathI kADhI nAMkhI aMdarathI rahevA dIdhAM. uparAMta bAdazAhe gokuLa temaja girirAja upara thoDuM lazkara paNa mokalyuM. gokuLanAthajIne A vAtanI khabara paDatAM haiNe pitAne saraMjAma temaja bAyaDI chokarAM vigerene mathurAM mokalI ApyAM. ane zrIjInI mUrtine jaMgalamAM eka sAdhu rahe te hatA tenI guphAmAM besADI AvyA. mUrtine potAnI pAse rAkhavI agara to mathurA mekalI devAnuM na rUcyuM. kAraNa ke bAdazAhanA mANasanA jANavAmAM AvatAM teo nAza kare. zrIjInA prAgaTayanI vArtAmAM A sabadhamAM evo ullekha che ke e sAdhu dhaNI bhagavadI hatA tenI upara kRpA karI zrIjI tyAM padhAryA, ane darzana dIdhAM. be traNa divasa pachI tyAM bAdazAhanA mANase AvyAM. emane khUba satAvyA, kaMThI tilaka kADhI naMkhAvyAM. mathurA, giri rAja vagere sthaLoe mUrtinI tajavIja karI paNa tene pati na maLavAthI Akhare gokuLane khedAna medAna karI cAlI gayA. AthI A rIte A gokuLanAthajI vigere bicArA mathurAmAM jaI vasyA. teo je ke pAyamAla thayA hatI chatAM catura hatA. pAchuM kema maMDAvuM, kema ThekANe paDavuM te saMbaMdhamAM nitya prayatnazIla hatA ciMdupanA manane sadhaLuM pAkhaMDa paDI bhAMgaze hamajI zAMta thayo hato. bIjI mera bAdazAhanA keTalAka kArabhArIone gokuLanAthajI vigere vaza karyA hatA. evAmAM eka vakhata bAdazAha kaMI kAmasArUM mathurA tarapha AvyuM. tyAre gokuLanAthajIe A prasaMgane lAbha potAnI caturAIthI lIdhe ane bAdazAhanA keTalAMka mANasene aneka rIte samajAvI teo dvArAbAdazAhanI mulAkAte gayA. bAdazAhane bahu bahu rIte samajAvavA prayatna karyo, paNa heNe na mAnyuM. AthI paraspara keTalAka chuTachATa melavAno nizcaya jaNAvI teDa the; ane jaNAvyuM ke matio pUjA vallabha saMpradAyamAMthI kADhI nAMkhe paNa kaMThI ane masIdanA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 be TeDA sarakhAM tIlaka karavA devAnI bAdazAha paravAnagI Ape tA sArUM. bAdazAhe potAnA mANase ke jemane gAkuLanAthajI e Aga LathI sAdhI rAkhyA hatA hemane puchatAM teoe paNa A madhyama mAga gokuLanAthajInA kahyA mujabanA yogya che ema jaNAvyuM. A pramANe gokuLanAjIe kaDI tilakanA hukama meLavyA. A sabaMdhamAM kahI. tilakanA dhama nI rakSA karIne bAdazAhanI sanmukha zAstrArtha karI sanyAsIone parAjya karyuM, bAdazAhane jamanAjImAMthI hajArA meAtInI mALA kADhI dekhADI, vigere geAkuLa nAthajInA aneka mahAtmyanuM pada sAMpradAyika kavie joyu che. pada-rAga mArU dhanya vallabha suvana, pragaTa vallabha khalI, pragaTapanu kar tilaka mAla rAkhI Teka-khaDi daMDI harI vimukha durI karI haryAM kalikAma tama nigama sAkhI. 1. kapaTa zrIpAta jAgIra rahyA, dharata nija mAla gokuLa gusAMi 2. tahI kahyA zAstra zruti doSa tAhi hota hai dUra kara bhega dehuM duhAi. 3. ityA.i ityAdi. arthAta vallabha evA vallabhanA putrane dhanya che. hu henA para vArI jAuM chuM. jeNe pragaTa pratijJA karI tilaka mALa rAkhI. harithI vimukha evA da'DInu khaMDana karI dura karyA kalikAla janita aMdhakArano nAza karyAM enA sAkSI veda che. ( pachInA caraNeAmAMne itihAsa kahe che.) kaparI zrIpAte jhAMgIrane vaza karI lIdhA ane hene &majAvyu` ke gokuLiyA gosAMi mALA pahere tethI veda zAstramAM kahelA doSa hane lAge che mATe te teDAvI nAMkha ityAdi. gAkuLanAthajIe AvIne bAdazAha sAthenI samajutInI vAta enA bhAine kahI. emane e vAta gamI nahIM. AthI heMNe judA patha calAvyA. te patha hajI sudhI cAle che. temAM mUrti pUjA nathI. mAtra gokuLanAthajIne bhagavAna karI mAne che. te cAkhaDIone pUje che. te tIlaka kare che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAdazAha pote mUrtipUjA jyAM tyAM baMdha karAvI eTalAthI saMtoSa mAnI pAcho pharyo. ne gokuLanAthajIe pitAne A mata-gokuLa-mathurA-gujarAta vagere ThekANe prasarAvyo. ciya saMnyAsI pitAne keTaleka aMze phateha maLI ema hamajI kAzI vigere sthaLAmAM rahyuM. eTale ANI tarapha gokuLa mathurA tarapha A lokoe zrIjInI je mUti chUpAvelI te pAchI ThekANe besADI. gokuLane nAza thayo hato te gokuLanAthajIe bAdazAha sAthe baMdobastakarele te mujaba pAchuM vasAvyuM. bhAIoe gokuLanAthajInI zarata svIkArI nahIM tethI goku- Lane vahIvaTa gokuLanAthajIe lIdho. A pramANe badhuM thatAM keTalAMka varSo bahu zAMtibharyA gayAM. ema karatAM Asare 40-50 varSe pAchuM viddha AvyuM. auraMgajeba bAdazAhanA rAjya samaye e bhAIo bhAImAM kaMi 8Te pAcho thaze. AthI Akhare mAmale bAdazAha ne tyAM InsApha mATe gayA. tyAM badhI vAte zrIjInI mUrtinI, vaibhavanI, mahimAnI, Avaka jAvakanI vigere bahAra paDI. chevaTe evo nirNaya thaye ke gusAMIjInA oTA putra giradharajI che tethI hene TIle enA vaMzane maLavo joIe, e pramANe giradharajInA vaMzanA te TIkAyata gaNAya ane bIjAo maMdiramAM Ave jAya, ne sevA karavI hoya te teye kare. AvuM thayuM kharuM, paNa kAcha mullAM vigereye bAdazAhane mUrtipUjA virUdhdhanI ghaNuM vAta karI, temaja purvanA bAdazAhe enuM khaMDana karyuM hatuM te kahyuM eTale bAdazAhe A mahArAjane je TharAva prati pUjA. virUdhane jahAMgIranA samayamAM thayelo te pharI kahAvI meka-- A hukamathI A leka narama to thayA. paNa bAdazAhanA dUtone zuM pratyuttara Apo te sujha nahIM. Akhare bAdazAhano kharIti lAvanAra dUto pAchA gayA te bAdazAha AgaLa saghaLI hakIkata nivedana karI. bAdazAhane krodha atizaya thaye. ne mati ne khaMDita karI A mANasone zikSA karavAno hukama karyo. bAdazAhanA hukama mujaba thoDuM lazkara mokalavAmAM AvyuM. prakaraNa cAlu sthitimAM hatuM, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale mahArAjane A vAtanI khabara paDI. lazkara pAse AvavA mAMDayuM teTalAmAM te teo eka be ratha, be traNa gAine dasa bAra mANasa laI jaladIthI zrIjInI mUrti laI cAlyA gayA. mANamAM strI vargamAM gaMgAbAI temaja bIjI be traNa strI ane purUSavargamAM dikSItajInA trIjA chokarA goviMdajI tathA bIjA be traNa mahArAja hatA. savaMta 1726 Aso suda purNimAM ne divase pAchalI rAtanA A prayANa hemaNe karyuM. bAdazAhanuM lazkara bIje dahADe girirAja AgaLa AvyuM, tyAM temane khabara paDI ke A leka te hasI gayA che tyAre zuM karavuM te saMbaMdhamAM Age puchAvyuM. tyAMthI maMdira teDI pADavA pharamAna AvyuM, AthI tayAM maMdira teDI te sthaLe masIda athavA ghara banAvI ne thoDA mANase matinI zodha mATe rAkhI lazkara pAchuM gayuM. have uparokta vaiSNava leko ati guptapaNe nIkaLI paDayA hatA ane temaNe girirAjathI AgrAno rasto lIdho hato. trIje dahADe pAchalI rAtanA cha ghaDI hatI tyAre AgrAmAM aMdhArAmAM praveza karyo. tyAM koI salAmata sthAne pAMca sAta dahADA rahyA. rahevAnuM kAraNa e hatuM je zrInAthajInI godanA navanItapriyAjInI mUrti bIjAone ApelI ane haimane jAde raste laI AvavAne kahyuM hatuM, teo prathama gavardhananI taLeTImAMja maMdiranA saMskAra jovA thobhyA hatA. A leka Age pahoMcyA pachI hemane paNa A teDI lAvavA mANasa mokalyuM, tyAra pachI cAra pAMca dahADe teo paNa tyAM AvI pahoMcyA tyAM bhegAM maLI guptapaNe annakuTa utsava karyo, paNa bIje divase kAMIka carcA saMbhaLAtAM teo tarataja rAtorAta cAlI gayA. A annakUTanI bAbatamAM prAgaTayanI vArtAmAM A pramANe lakhyuM che ke "pAche gupta annakUTa , bhAtake ThikAne khIra karI dharI, ora sAmagrI samayAnusAra yatkiMcita pakavAnanI bhaye. aura gupta zrI govardhana pUjA zrI goviMdajIne kInI ora vidhi pUrvaka annakUTa zrIko bhaye. jo gaMgAbAIne tA same kIratana kIye. ora meMdagAdika kachu uddeza na bhaye." Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pachI tyAMthI daMDedhdhAra karIne koI sthaLe teo gayA, paNa hemanA gayA pachI bAdazAhane khabara thaI hatI ke girirAjavALI mUti ahIM AvI hatI. AthI bAdazAhe hemanI pAchaLa mANasa mekalyAM. A vAtanI vaiSNava lokane khabara paDatAM teo aMbalA karIne kaI nadI henI pAra utarI koI gupta jagAmAM jaI rahyA. bAdazAhanA mANase jyAre daMDadhAramAM AvI pahoMcyA ane vaiSNavalekane pa na lAge tyAre temaNe vicAryuM ke Ama pUTha pakaDavAmAM nahAsAhAsamAM hAtha na Avaze te karatAM e sthAyi thAya ne pachI tyAM javuM, A vicArathI teo pAchA gayA bAdazAhanA mANasa pAchA gayA pachI A loka daMDadhAra AgaLa kRSNapura karI gAma che tyAM AvyA. ahI AgaLa eka navI pIDA utapanna thaI. vRjarAya nAmano mahArAja je AgaLa e loka sAthe AgrAmAM lo hato te thoDA mANase rAkhI e onI pUThe pharatA hatA. A daMDadhAra AgaLanA mukAmamAM hene kAMIka lAga AvI gayA eTale jabaradastIthI A vRjarAyajIe zrInAthajInI mUti jhuMTavI lIdhI ane pote paNa thaI beThe. . A jhuMTavI to beThA paNa pacAvavI muzkela hatI. kAraNu A lake tyAMthI khasI jaI daza bAra gAu dUra rahyA hatA paNa teo paNa enA jevo ja lAga zodhyA karatA hatA. thoDo vakhata rahI ja rAyajIe badhA mANasone rajA ApI navA rAkhyA paNa jaLagariyA ne pelA loka sAdhyA ane teo dvArA khabara meLavatA rahyA. eka divasa aNadhAryA A vRjarAyajI ekalA paDatA pelA be jaLagariyA - e vaiSNava lokane khabara ApI. tethI goviMdajI ane bIjA be traNa mANase, tyAM AvyA. vRjarAyajI rAjabhoga dharavA jevA maMdiramAM gayA ke goviMdajI doDI pahoMcyA. ne vrajarAyajInuM khUna karavA sudhInI sakhata dhamakI ApI. vRjarAyajI nirUpAya thaI gayo. ane zrIjInI murti pAchI soMpavI paDI. eTaluM ja nahIM paNa vRjarAyajI . ne tyAMthI kADhI muko. A pachI goviMdajIe tyAM potAnA kuTuMbane belAvyuM te badhAM ekaThAM thayAM paNa tyAM vadhu rahevuM salAmatIreluM. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na dhAyuM. kAraNa vRjarAyajIne kADhI mukaye, te vera lIdhA vagara rahe e nathI ema mAnatA hatA. AthI mAtra thoDA ja mANasa ne pote cAra jaNa te zrI goviMdajI, vallabhajI, bALakRSNajI, ane dAujI temaja temanA vahujI vigere hatAM te sau ahiMthI gayA, - A pachI teo pharatAM pharatAM buMdI-koTa AvI pahoMcyAM. paNa tyAM Dara meTa eTale vadhu na rahI zakyA. A pachI koI kuNAvilAsa karI gAmaDuM haze tyAM rahevA gayA. tyAM verAgInA. veSamAM guptapaNe rahyA, paNa tyAMye manamAM thayA karyuM ke Ama te kyAM sudhI rahevuM ? AMthI teo jodhapura gayA ne tyAMnA rAjA jasavaMta siMhajIno baLavAna Azraya meLavavA prayatna karyo paNa hemAMye niSphaLa gayA. A pachI jAhera jagAmAM te emane rahetAM phAve ema hatuM nahIM tethI cAMpAsenI nAmanA gAmaDAmAM rahyA. paNa have vicAra thayo. ke Ama te kema chaMdagI kADhavI ? A pachI keTalAka vicAro karyA pachI evA nirNaya para AvyA ke jo sthaLAMtara karavuM paDe to tyAM badhAye najatAM mAtra ekAda be jaNe javuM, ne tyAM ja anukULa ne yogya thaI paDe te pachI badhAne bolAvavAM. AvA vicAra pachI dhAyuM ke udayapuranA rAjA viSNu mAgI temaja mirAbAInA paNa saMbadhI che te tyAM pagarava thaI zakaze. A vicArathI goviMdajI tathA gaMgAbAI gayA. kArabhArIone vaza karatA emane AvaDatuM hatuM, eTale teo dvArA rANe rAyasaMganA darabAramAM praveza karyo. bIjI mera gaMgAbAie raNavAsamAM praveza karyo, banI eTalI yukita, khuzAmada, chaLa, kaLa, badhuM karI rANAnuM mana pIgaLAvyuM. rANAjInA darabAramAM koI DozI haze henuM mana paNa pIgaLAvyuM. jodhapuravALA te rAkhavA kahe paNa zrIjInI IcachA udayapuramAMja birAjavAnI che vigere bheravyuM. rANAe bAdazAhanA Darane lIdhe keTalIka AnAkAnI kIdhI paNa Akhare rajA ApI ane tajavIjathI rahevA jaNAvyuM. A pachI mAM rahevuM te saMbadhamAM badhA maLI evA nirNaya para AvyA ke udepurathI bAra paMdareka gAupara zihADa karI DuMgaronI TekarInI vacce eka gAmaDuM AveluM che tyAM sAdhAraNa rIte rahevuM, Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 AthI govidajI tarata cAMpAsenI doDI gayA, ane jema bane tema jaladIthI zrIjI ne zihADa laI gayA. tyAM rANAjIe je sthAna batAvyuM hatuM tyAM AgaLa eka sAmAnya jagA bAMdhI rahyA: gokuLathI savaMta 1726 nA Aso suda 15 nA nIkaLyA ne saMvata 1728 nA phAgaNa suda 9 nA zihADa AvyA. arthAta A rIte be varSa, pAMca mahInA, ne sAta divasa, nahAsabhAganI pari kramA karatA hatA. - have A rIte udayapuranA rAjyamAM sthira jevA thayA pachI ! rAjyAzraya meLavavA tajavIja karavA mAMDI. eo pAse thoDuM dravya hatuM. thoDuM gokuLathI lAvyA hatA, rANAjInA pUrvajomAM mirAM , bAI ane ajaba kuMvarI thayelAM hemanA pratye rANAjIne mAna hatuM. teo viSNu mAgI hatA. eTale goviMdajInA prayatnathI rAjya taraphathI emane kharaca maLe evo baMdobasta thaye. . AvI rIte cAra pAMca varSa nIkaLI gayAM. rANAne ane A vaiSNa mahArAjane ema lAgyuM ke bAdazAha A vAta have bhUlyA lAge che. eTale maMdira baMdhAvavA vicAra karyo, hemAM sahavAsane lIdhe rANAjI paNa bhAvika banyA hatA eTale hemaNe baMdhAvI ApavA kabUla karyuM. mahArAja pAse evuM lakhAvyuM ke "zrI nAthajInI sevA rANAjI upara birAje che ke A maMdira bAbatamAM sava akhatyAra rANAjIno che ame mAtra sevA dAkhala rahyA chIe zrIjInI sevA kariye tathA annavastra laIe. amane rANAjI A jagAmAMthI kAraNasara agara kAraNa vagara kADhI mukavA mukhatyAra che" vagere bAbatane pAko lekha lakhAvI lIdho. maMdira A rIte baMdhAyuM, tema tenAM kharcanA nibhAva mATe be gAmo sevAmAM dharyA. A rIte kAMIka sArI dazAmAM AvyA. bAdazAhavALI vAtane lagabhaga dazeka varSa thaI gayAM hatAM eTale kaMIka hiMmata AvI, nirbhayatA lAgavA mAMDI. gujarAta, mAravADa, siMdha, gokuLa badhe kAgaLa lakhI badhAne jANa karyuM. yAtrALuo AvavA mAMDyA. bhAviko vadhavA mAMDayA. upaja thavA lAgI. . Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Ama jyAM jarA ThIka thatuM hatuM tyAM vaLI zrIjIvALA para tavAI AvI. dilhImAM raMgajeba rAja karato hate. te dharmAdha hato hene A vAtanI khabara paDI. teNe rANAjIne lakhI jaNAvyuM ke patra darzane A lekane meMkalI ApavA nahIMtara mANaso mokalI laI jazuM. prathama rANe gabharAya, paNa ATalA khAtara A badhuM na karaze ema dhArI ADo avaLo uttara lakhyo. bAdazAhane javAba vAMcatAM krodha thaye. ANImera DozInI mAraphate rANAjIne A lokee khUba raMga caDAvelo hato. zrIjIvALAM paNa A samaya jANI AgaLathI cetI sAvadhAnatA khAtara "vArA " karIne eka gAmaDuM henI pAse eka moTI nALa DuMgaranA TekarAomAMthI hatI ane je khUba gIca jhADImAM hatuM tyAM kaMI guphA jevuM zodhI hemAM zrInAthajI temaja asabAba vagere laIne guptapaNe rahyA. udepurathI Asare vIseka gAupara bane lazkara vacce yuddha thayuM. bAdazAha janAnA sAthe hatA. te jamAnAvALA koI sahisalAmata jagyA pAchaLa haze dhArI te tarapha gayA. eTalAmAM udepura nI madade je bIjuM lazkara AvatuM hatuM tyAM pelA janAnA mANase ne bheTo thayo. bheTe thatAMja teone keda pakaDI lIdhAM, ane hemane paNa sAthe laIne rANAnA lazkarane AvI maLyA. A jamAnAmAM bAdazAhanI raMgI caMgI nAmanI mAnItI begama paNa hatI. Ane pakaDIne rANu pAse laI jatAM te ghaNuM khuza thayA chatAM rANuMe begamane atizaya satkAra karyo. begama AthI atyanta prasanna thaI. rANAe pUchyuM. "bAI sAheba have ze hukama che?" begame kahayuM eka vakhata bAdazAha sAthe bheLI kare to pachI hame kaheze tema karIzuM," rANAe A svIkAryuM. - have bAdazAhane A janAne keda pakaDAyAnI khabara thaI hatI. tethI te ciMtAmAM hatuM, ane amIro sAthe vicAra karato hato, eTalAmAM rANAnA mANase begamane myAnamAM laIne jaI pahoMcyAM. bAdazAha ne rANA rAyasaMga bahu prasannatAthI maLyA. bAdazAha ne henI maMDaLI rANAnI A umadA vRtti joI Azcarya Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAmyA. bAdazAhe raMgI caMgI pAsethI pahelAM to badhuM vRttAMta sAMbhaLI lIdhuM. bAdazAha ne AthI rANapara prasannatA thaI ane rANAnI IcchA jANavA mAMgI. rANAe A parathI tarataja vizeSa kazuM nahIM paNa A mUrti rAjyamAM rahe eTalI yAcanA karI. eTalAmAM eka umarAva samayasUcaka haze teNe paNa kahyuM ke keda pakaDAyelAM begama sAhebane vinA upadrave je AvI ne namratApUrvaka ApI de to A nijIva pattharanI mati te zuM upadrava kare ? AthI bAdazAhe rajA ApI. rANAe paNa udepura jaI zrIjIvALAne kahAvI kahyuM. teo have nirbhaya mATe hamezane thayA hatA eTale A zubha khabara maLatAMja bahu Ananda pUrvaka AvyA. A pramANe zrIjInI utpati vigha, ane sthApana che. paNa A saMbaMdhamAM saMpradAyanA koI lAgatAvaLagatAe athavA mahArAje "zrI govardhananAthajIkI prAgaTaya vArtA" nAme eka pustaka Azare 130-35 varSa upara racyuM che hemAM evI vAta lakhI che ke jahene kazo paNa AdhAra nathI. ekane eka pustakamAM paraspara virUddha paDatI vAta lakhelI che. Ane laIne AvAM pustakonI hakIkata pratiSThita gaNavAmAM vAMdhe paDe che. zrIjInI utpatti sthiti saMbaMdhamAM ApaNe je vivecana upara karyuM te satya, ke, A "zrI govardhananAthajIkI prAgaTaya vArtA" nA pustakanI hakIkata kharI e mATe e pustakamAMnI keTalIka hakIkata dRSTAMta tarIke utArIzuM. emAM lakhe che ke "zrI kRSNAyanamaH | atha zrI govardhananAthajIke prAgaTayaka prakAra likhate jo zrI govardhananAthajI Apa pragaTa heyake bhami lekame jojo caritra kIye se zrI gokuLanAthajI ke vacanAmRta ke samUha zudhdha karIke nyAre nyAre lIkhate hai." A uparathI anumAna ema phalita thAya che ke gokuLanAthajInI hakIkata kAMti atizayokita vALI hoya, ke kAMto nahAsabhAga ityAdIne lIdhe sthitimAM phera paDayAthI varNanamAM phera karavAnuM hoya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 50 gametema hoya paNa te hakIkta apratiSTita temaja dUSita lAgavAthI A pramANe lakhavAnI jarUra paDI. e pustakamAM eka sthaLe ema lakhyuM che ke "aba nitya lIlAme zrI govardhananAthajI zrI girirAja parvatanI kaMdalAnameM aneka bhakata sahita Apa birAja mAnahe. se tahAM zrI AcAryajI mahA prabhU Apa sadA sarvadA sevA karate he." A kevaLa taraMgI kalpanA hoI zake. zrIjInuM nivAsasthAna sihADa che, temaja AcAryajIye to kayAranuMya jaLAzayana karyuM hatuM. vaLI eka sthaLe evuM lakhe che ke "saMvata 1466 meM zrIjInI urdhva bhujAke darzana bha." dUAdaza, kuMjamAM lakhe che ke geralokanA jIva pRthvI uparaja janmyA hatA, henuM smaraNa zrI ThAkorajIne thavAthI viraha utpanna thaye eTale ThAkorajI tathA svAminIjI bannenA netramAMthI virahAgni nIkaLe hene saMbandha thatAM zrI vallabhAcArya agni svarUpa thayA. ahIM ApaNane A banne hakIkatamAM je pUrva para virodha rahelo che te spaSTa joIzuM. zrIjIne jIvonI vAta te 1535 mAM yAda AvI ane pite DarUpa to 1466 mAM pragaTa thaya A eka vicItratA che. eka sthaLe e ullekha jovAmAM Ave che ke " kAhu ke vrajameM kachu vastukI kAmanA hatI taba bhujAka dugdhako snAna mAnate taba vAkI kAmanA siddha hatI" AnA saMbadhamAM amAre zuM lakhavuM te sajhatuM nathI. vAcakeja vicAravuM vaLI lakhe che ke" saMvata 1535 vaizAkha vada 11 ke dina zrI govardhananAthajIka mukhAviMda pragaTa bhaye. tAMI dinathI vallabhAcAryajIno prAdurbhAva agni kuMDate bharyo. era kRSNa avatAra ke vrajavAsI saba vrajamaMDaLameM jahAM tahAM manuSya kula pragaTa bhaye." siddhAMta evo che ke zrIkRSNa badhAne uddhAra karyo hatA, tyAre A gepa ATalA divase sudhI jIvayonimAM kema rahyA haze? vaLI kahyuM che ke kRSNAvatAra pachI bAkI rahelA jIvane uddhAra karavA zrI vallabhAcAryane avatAra thayo, tyAre A vrajavAsI kyAMthI nIkaLI AvyA? A vAtanuM samAdhAna yathAsthita thaI zake * ema nathI. eka ramujI vAta javAmAM Ave che. eka sthaLe lakhe che ke "sadu pAMDekI sahastra gAyathi tInameM eka nAma ghumarIthI se Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gharI cAra dina pichalo rahe taba girirAja parvata ke upara caDhike zrI nAthajIke mukhAviMdake upara stana karike kADhI heIke dUdha ane so dugdha Apa Aroge potAnI meLeja, dahenAra vinA, dUdha denAra pazu, ane te dUdha pInAra te A mati! vadhu TIkAnI jarUra nathI. eka sthaLe evuM lakhyuM che ke" pAche cha mahInA paryata vahI dha A5 Aroge se eka dina manI ciMtA tathA sadUpAMDe gAyo sva85 dudha dekhake gAyake pIche cAlyo gayo. taba une caha saba prakAra de; taba daDavat chanane kInI era inaku zrImukha darzana bhaye, taba zrInAthajIne zrImukha se sadhu pAse sAkSAta AjJA kIye jo meM zrI govardhana parvata meM rahatA huM, era AjJA dInI jo Aja mokuMvA gAIke dUdha dahIke deya bIrIyAM pAI jAo. " vaLI zrInAthajI bole che ke ', are ? dharamadAsa yaha gAyanuM dUpAMDeke kharikameM kariyA dUdhameM aroruM go. era kuMbhanadAsako zrIjIne AjJA karI che kuMbhanadAsa tu nitya mere pAsa khelakuM A kara " vaLI lakhe che ke eka mAdhavAnaMda karIne koI hete haine IcchA thaI je huM zrIjIne anna ArogAvuM tathA guMjAra dharAvuM. hene zrIjI e kahyuM ke meM to jaba zrI AcAryajI mahAprabhujI padhAreMge taba zrI hasto rAI karake meku anna prasanna karavA veMge taba bhojana karUM ora tAMhAM tAMI hama bujabasinemeM kheleMge." vaLI sAthe ema paNa lakhe che ke "kabahu (zrIjI) kuMbhanadAsa; saMga leke mAkhana cerIkuM bajabAsiMna ke gharameM padhArate." vaLI eka vAta evI Ave che ke "eka bhavana murAke vrajavAsI hoM se vAkI gAya ghane me khAI gaI, meM tahAM siMha rahana hune taba mAnatA karI jo merI gAya siMha nahi mArego to gAyako dudha zrIjI ko oregAu go pAche rAtre sAme vA gAya ke siMha milyA tabatA; zrIjIne bhujA pasArake kAna paka rake nikAla dIye." vaLI bIje divase kumanadAsane zrIjIe kahyuM kumanadAsa merI bAM dukhata che." Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI lakhe che "eka brajabAsI hato tAsu zrIjI AjJA kaye jo tuM moDuM dUdha raTI lAya de." pachI lakhe che eka vrajavAsaNe daza zera mAkhaNa caDhAvavAnI mAnatA karelI te sAsu sasarA nA DarathI tyAM jaI na zakI eTale teNe kahyuM "ghara vAre-ke, AgaLa mere Avo na baneMge taba vAkI AratI jAnI ke deva damana Apa padhAre arU mAkhana leke aroge." vaLI agAu caturA nAgAne pADApara haDI darzane ApI AvyA hatA. ne goviMda kuMDa para teja dhaNIne roTalIne vaDIne bhoga dharyo tyAre zrIjI rAjabhoga mukI daine tyAM doDI jaI khAI AvyA, paNa sAmagrI thoDI hivAthI mAdhakapurI pUjArI hate hene "AjJA kI je mekuM bhUkha lAgI che to te rAja bhega phera kare." AvAM te hajI keTalAM daSTAMta ApavAM te ame samajI zakatA nathI. prabhu zuM, henuM svarU5 zuM, AcArya zuM, henuM gaurava zuM, mahatvatA keTalI vigere aneka bAbatonA vicAra karIye to A sarva hakIkata kevaLa hAsya sarakhI arthahIna, grAmya, halakI lAge che. ghaNI kharI hakIkatamAM te sAmAnyamAM sAmAnya cakSune sUje evA vizvanA niyamanI avagaNanA thayelI jaNAze. zrIjInI mUrtimAM belavAnI, dUdha pIvAnI, coravAnI vigere kriyAo zI rIte saMbhavI zake ? manuSyonI A sarva ghaTita aghaTita kriyAonuM AropaNa prabhupara karavAthI prabhune prabhu padathI khaseDI manuSya banAvavA sarakhuM che. eTaluM ja nahIM paNa. jyAre jaDa evI mutimAM A sarva kriyAonuM AropaNa karavAmAM Ave tyAre te lekhakanI jaDatA cetana evA prabhune jaDaja banAve che. A jamAnAmAM A hakIkate sAdhAraNa manuSyane paNa gaLe utaravI muzkela che. Ama chatAM keTalIkavAra keTalAMka keLavAyelAM mano paNa satyAsatyane vicAra ke viveka karyA vagara athavA to hama jyA chatAM sAmAnya vargamAM pratiSThA ke mahatvatA meLavavAnA mAna bhUkhyA hovAthI kaMIka rahasya haze kahI aMdha zradhdhALu jevo bane che tema alaMkAra zedhavA prayatna kare che, paNa A hakIkato evI paraspara virUdhdha jatI buddhihIna che ke koIpaNa prakAranI kalpanAthIdara che. ekavAta vicAravAnI che. purUSonA hRdayamAM, manamAM Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53' je je bhAve satata ghoLAyA karatA hoya che, tenuM ciMtana nitya banyuM rahetuM hoya che te koI vakhata nIkaLatI aNadhArI vANI mAraphata bahAra paDe che te jIvananuM mApa karavA upayogI thAya che. AvI hakIkatono vicAra karIe to ema lAge ke zrIjI sarakhA prabhu mAtra dUdha, dahIM, mAkhaNa, ItyAdI sthULa padArthomAMja nitya ramamANa rahetA hatA. hemanI vastI mAtra eTa lAmAMja hatI. ane te mATe aneka nAnAvidha ayukta kriyAo karavI paDatI. kayAM gitopadezita bhakitamArga ane kayAM A ga5 mALa ? kyAM tatvajJAna ne vedAMtano mahAna prabhu ane A manuSyamAM paNuM pAmara gaNAya evA dUdha, dahIMmAM lubdha zrInAthajI! bahu te eTaluM banI zake ke A lekhadhArA A lokanA jIvana saMbadhInI hakIkata jANI zakIe ke eonA jIvita kALamAM eo bahudhA kheDuto haze kAraNe ghaNI vakhata gAya, Dhera pAchaLa teo jatA. temaja gAya hAsI jAya hene pakaDI lAvavI ane tenA dUdha, dahIM, mAkhaNa vigere upayogamAM levA vigerenA varNana Ave che. temaja AvA AcAryone prabhu AvA khAvA pIvAnI bAbataparaja ATaluM badhuM lakSa Ape e hemanAM garavane zobhAmada nathIja. ame A bAbata evI asAra, arthahIna samajIe chIe ke, vadhu vivecana padepade ke paMktiye paMkitaye na karatAM mAtra upekSA karIe chIe. AvA draSTAMta jayAM pachI have sRSTikrama virUdhdhanA temaja keTalAka anya prakAranI asaMbadha hakIkatanA e prAgaTayanA pustakane AdhAre dAkhalA jozuM. e sarva parathI e dharmanuM, temaja henA AcAryonA jIvana saMbaMdhI bahu ajavALuM paDaze. taTastha temaja sujJa vAcakone mATe emanAja pustakamAMnA A avataraNe e saMpradAya temaja henA dharmAcAryo saMbaMdhI tulanA karavAnuM bahu upayogI sAdhana thaI paDaze. ahIM eka vAta noMdhavA jevI che ke e saMpradAyamAM koIka keLavAyelA paNa che. ane jeo pote uMcI keLavaNI prApta karavAno dAvo kare che hemaNe A emanA saMpradAyamAMnA pustakonI A hakIkata mATe potAnA vicAro jAhera karavA joIe. zuM teo pramANika hRdayathI svIkAre che? Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM teo mAna sAcavavA khAtara, moTAI, piSAvA khAtara ke vyavahAranI saraLatA khAtara AMkha mIcAmaNAM karI zikSita havAne dA kare che ? ame dhArIe chIe AjanA jamAnAmAM e pustakonuM gujarAtI Alama mATe gujarAtI bhASAmAM bhASAMtara thAya te bhAgye ja e hakIkata purUSa varga ke A jamAnAmAM saMskAra pAmatI ramI sudhAMmAM raja sarakhuM paNa mAna pAme. - AgaLa ApaNe pUraNamalla rAjAe girirAja upara maMdira jilI zarate baMdhAvI ApeluM te joI gayA chIe. te saMbaMdhamAM A prAgaTamanA pustakamAM lakhe che ke "saMvata 1556 caitra suda 2 ke dina purNamala kSatri se zrIjI AjJA kIye e tuM mero maMdira banavAtha. to pache vaha Aha ke zrI AcAryajI mahAprabhunA sevAne vinatI kInI taba zrI govardhana nAthajIkI IcchA jAnI ke zrI AcAracha. mahAprabhune zrI girirAja se puchI jo Apake upara ke maMdira banege. era TAMkI bajegI, saMtAkI kesI hamake AjJA hai ? taba zrI gIrIrAja yaha AjJA kIye ja zrI govardhana nAthajI mere hadayake upara birAge ja moka TAMkI lagaveke parizrama na " have AnA upara zI TIkA lakhavI? atyAra sudhI mUrti vAtacita vigere karatI hatI, have te ahIM DuMgara pAse belAve che. je manuSyo have AvI vAta lakhe mAne ke svIkAre temanAM magaja DuMgaranA tattva jevAM nahIM te vizeSa zuM samajavAM? vaLI eka sthaLe lakhe che ke "mAdhadra purIke zrIjIne AjJA dInI ja mokuM asala malayAgira caMdana lAyake samara ke caMdana lagAyake prema che ?' AvuM lakhyA pachI lakhe che ke mAdhareMdrapurI ahIMthI malayAgira caMdana levA gayA te pahelAM zrI jagannAthapurImAM gaye. tyAM ene khIra khAvAnuM mana thayuM. eTale tyAM eka gopInAthajInI mUrti che hene bhoganA kaTorA dharAyA hatA, hemAMthI gopInAthajInI lAkaDAnI muktie " eka vATaka khIra curAyake apane sIMgAsanake nIce dabAya rAkhe. " bhoga dhayAra pachI paMDayA mAhamAMha laDavA mAMDayuM tyAre gopInAthajI (pathI marsi) bolyA je "he cerI rAkhe che. te ApaNuM gAmamAM Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 eka mAdhaka purI karIne eka AvyuM che hene ApI Avyo chuM." AmAM have mati bele che ne vAtacita kare che. mAdhAparIne khIra khAvAnuM te mana thavuM zuM, paMDayAonuM khIra mATe haDavuM te zuM, gopInAthajInI mUrtinuM te khIrane coravI te zu? gopInAthajInI mati cerI vinA zAhukArIthI AjJA karatA te ze vAMdho? vaLI eka vicitra asaMbadha vAta Ave che. eka nAgara brAhmaNanI strI goMsAIjInI sevakI hatI. te gokuLa taraphathI nIkaLyA haze tethI te strInA kahevAthI zrIjInA darzana girirAja upara karavAne gayA. "sa bhogake zrI darzana kIye, taba vA strIne gavardhananAthajI sai bInatI kInI ja mero vIse saMga chuDAo ore Apake nikaTa rAkhe yaha binatI vAkI sunake vAke hasta grahaNa karake vAke nitya lIlAme praveza karyo. jo vAkI saikIka deha chUTI. taba uha brAhmaNa maraku beThe taba zrI guMsAIjIne vAke nitya lIlAke darzana karavAthe. taba gepIkA maMDaLame vA bIke vA brAhmaNane dekhI taba nAgara brAhmaNakA saMdeha miTa, pherI vaha zrI guMsAIjIka sevaka bho. je nitya lIlAme prApta bha" A prArthanA paNa vicitra ne henuM phaLa ne mRtyu paNa AvAM vicItra? paNa AthIya vadhu vicItratA to A che ke nAgare nitya lIlAmAM praveza karyo hato chatAM pAchuM lakhe che ke "phera gAMslImeM vAke janma bha" A kathane paraspara virUddha jatAM kevaLa che. vaLI lakhe che ke gAMThelImAM zyAma nAme mRdaMgI thayA hanI chokarI lalitA bIna bajAvatI te bahu sAruM bajAvatI. te sAMbhaLa vAne zrIjI "eka dina cAra prahara rAtri jAge jaba prAtaH kALazaMkhanAda bhaye taba Apa nIja maMdirame padhAre taba jagAvatI biriyAM zrI gusAMIjIne A rakata netra dekhake zrIjIse pUchI ja bAbA Aja rAtre jAgarane kahAM bho" tyAre haNe badhuM vRtAMta kahyuM. mUrtinuM uMghavuM zuM, jamavuM zuM, AMkha lAla thavI zI ? mAtra vAMcakeja vicAravuM. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 vaLI lakhe che ke zrIjI divasame' gAya carAvane jAya taMJa zrIke sa`ga saba gvAla ma`DalI jAya. era eka same dAuA ghATa tale zrIjI khelata hate, tA samegApInAtha gvAlane kahI jo akhate deva damana bhaiyA tA * zrI gusAMovaSuvA are gAvata haiM se tAmesAM hama hukAM lavA lAyAkari taba zrIjIne kahyA, bhaiyA tamakuMDa kAli lAMgA pIche dusare dina .A lahuA curAya lIe sA gvAla maDalIme khAMTI dIte. ahI te zuM lakhavu? eTaluMja kre paramAtmA, prabhu tene kevI dazAmAM A sapradAyavALA mUke che. A mAnanArA bheALA ane buddhi zUnya nahIMtA kevA samajavA? "" ''jema paNa AthI vadhu halakI paMkitamAM prabhune mUkayAnI vAta te hajI Ave che. e jeTalI hAsyarasika che teTalAja kheda janaka che. lakhe che " era eka dina trIjI jIvAliyAkI eTI rUpamajarI hatI tAsuM cApaTa kheliye SadhAre, sA bAra prahara rAtravAMsu cepaTa khele. era vAkA naMdadAsa kaiA saMga hato AgaLa UjAgarAnA kAraNathI zrIjInI AMkho lAla thai AvelA lakhelI che tema AmAM pachI lakhyuM che ke tevu... joi gusAMijIe zrIjIne dhamakAvyA taba zrI guAMsajIe zrIjI te nAMhI karI jo lAkIka zarIrake lIye itanI dUra zrama kariye ! jo yahAM vrajabhakata ke saMga Apa sukhena caiApaTa khelA '' ahIM vaLI cApaTa khelavA smRti uDatI hatI. paNa AthI vadhu je halakI vAta te na'dadAsanA rUpamaMjarI sAthenA kukarmInI che. gu`sAijI vaLI jyAre zrIjIne dhamakAve e sthitimAM hatA tyAre kRSNadAse cha mahinA sudhI darzIna hemanAM adha krama aaN haze.? ' ' vaLI alIkhAM padmAnakI eTI bIbI tAja hatI se| tAkI mA rahe "mRttama Avata tAgavela pramu gAvata dezI gIta ''evI sthitimAM zrIjI paNa nRtya karatA. paNa have eka kharekharI agatyanI vAta Ave che, je satya hovA saMbhava nathI temAM lakhe che ke bAdazAhakI beTI mahatI zrI gu'sAikI sevaka hatI. tAsAM zrIjI satara ja khelave Agareku... jAta hute. vabAta zrI guMsAte jAtI 66 akabara Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 taba zrIkuM mane kIye" A vAta kevaLa vicItra hasavA sarakhI che, ke mati rAtorAta bAdazAhanI putrI sAthe zetraMja ramavA jAya ne pAchI AvI potAne Asane bese. to paNa AmAM eka vAta vicAravA jevI lAge che e sarva vaiSNavo hemane pitAnA siddhAMta tarapha mAna hoya hemaNe dhyAna ApavA yogya che te e ke te kALe musalamAnone sevaka tarIke aMgIkAra karavAmAM pApa hetuM manAtuM. ane zrIjI bAvAja jyAM bAdazAhanI putrI sAthe zetraMja ramavA beThA te pachI bAkI zuM rahyuM ? vallabha saMpradAyanA A pramANenA siddhAMte te vakhate savane upadezavAmAM AvatA hatA ane Aje je saMkucita vRtti ne sAMkaDI daSTi hemanI dareka kriyAmAM jovAmAM Ave che te hetI. bIjI vAta rAja musalamAnI levAthI rAjanA teja ane prabhAvanI asaro kayAM sudhI prajA jIvana para thAya che te AvI kharI beTI lakhelI vAto parathI mAlama paDe che. ane hiMdusthAnanA dharmavicAranI dareka zAkhAne kaMI kaMIrUpe kaMI kaMI asara AnI thayelI ApaNe joIe chIe. e kALamAM aneka dharma vicAranI zAkhA ane peTA zAkhAo utpanna thayelI jaIe chIe. ane je akabaranI rAjanIti pachI henI pAchaLanA rAjakartAonI rAjanIti tevIjakuneha bharelo ne baLavALI asarakAraka heta te AryAvartana vicAra parivatana temaja itihAsanuM svarUpa zuM hatuM te kahI zakavuM muzkela che. have ApaNu AgaLa cAlIzuM. eka sthaLe lakhe che ke "dezAdhipatine govardhanakI tarahaTImAM AyaMke DerA kIye. taba vAkI beTI tAja zrIke darzana AI. setAluM zrIjIne sAkSAta darzana dIye. ora sena dInI. taba vAkuM atyaMta AturatA beDI jo huM te zrIjI se mibuMgI. tabe vRMdAvanadAsa jhaverIkI beTIne vAka thAMbha rAkhI pIche vAka bAMha pakarake nIce utAra lAI taba tarahATIme AIke vAka saikIka zarIra chUTa gaye. aura alaikIka zarIra se zrIjIkI lIlAme prApta bhaI. ,, AvI ghaNIka vAta che. asaMbadha eTalA parathI lAgaze ke je mutinA kada, duzmana ne devaLane sthAne masIda baMdhAvanAra te kadI A bhakita Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvathI pUje e yukata lAgatuM nathI. have bane eTaluM TuMkuM karavA mAtra ekAda be dRSTAMta ApIzuM. eka sthaLe lakhe che ke " giradhArIjI lIlAmeM padhAre se lIlAmeM zrI govardhana nAthajIkI sadA sarvadA cokI karata che. tAsoM zrIjIne kahIje goviMdajI pAdazAha ke hukamakI ciMtA karata he, se unake tuma darzana dehu era saba vRtAMta kahejo zrIjI mevADa padhArakI IcchAhe" pachI gIradhArIjIe goviMdajIne darzana dIdhAM ne kahyuM je hamAre ciMtA karavI nahIM have AmAM vicArazuM te jaNAze ke eka sthaLe lIlA karI gayAnuM lakhyuM che. te pachI cekIdAra kema karI zrIjI AgaLa thayA? vaLI mRtyu pAmyA pachI goviMdajIne darzana zI rIte ApyA?" A pachI gIradhArIjI goviMdajIne kahe che, ke tenuM te bahAnuM che bAkI zrIjInI ja javAnI IcchA che. mATe hame ratha siddha karI cAlyA jAva A pachI lakhe che ke "buDhe bAbA mahA deva Apake ratha Age masAla ke caleMge " arthAta mahAdeva te zrIjI AgaLa masAla laI cAlaze pachI zrIjIno ratha hAMko paNa cAle ja nahIM tyAre " gosvAmine bInatI kInI, taba zrIjI AjJA kIye gaMgAbAiku gADIme saMgame te calo. taba ratha caleMge." A pachI gaMgAbAIne sAthe lIdhI. ane ratha cAlyo. Apara kazA vivecananI jarUra nathI. sura vAcakeja vicAravuM. vaLI eka ThekANe lakhe che ke eka dahADe bAdazAha kAMkarAnI pathArI upara sute hato, hene "zrIjIne jAyake vAkI pIThameM eka lAta mArI ora vAte AjJA karI je Aja meM Agare Aye. jo tuM hamArA kahA kari zake che ? meMhI apane IcchA uThA " pachI lakhe che kezrIjIe bAdazAhane "lAta mArI tAko cinha pIThame uparI A so jabatAI jI taba tAMdaDuM cinha rahe." have A sabaMdhamAM te zuM lakhavuM? zrIjInI mati te zuM, e bAdazAha ne lAta mAravI te zuM, ne henuM cinha chaMdagI paryata rahevuM te zuM? A zivAya musalamAna sAthe paTa khelavAnI, mohanA bhaMgI sAthe ramata ramavAnI gvAliyAone tyAM rastAmAMthI roTalA jhuMTAvI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 khAI javAnI vAta lakhI che je kevaLa vicItra mukhatAbharelI hAsyajanaka che. vaLI lakhe che ke zrIjI hAthI joDelA rathamAM besI roja rAtanA nAthadvArathI vrajamAM ramaNa karavA jAya che. henA baLada paNa taiyAraja rAkhelA che. vaLI kharA baLadanI sAthe eka paththarano hAthI paNa rAkhe che. te sajIvana thaI vrajamAM zrIjInI savArImAM jAya che. paNa sAthe lakhe che ke zrIjInA rathanI keAI mANasa rAtre parIkSA karavA jAya, athavA ramaNa retImAM zrIjInA darzana karavA * jAya te AMdhaLo thaI jAya. eTale aMdha zraddhALu koI kharA khoTA no nirNayaja na kare. A te kevI zraddhA? A te kevA prakArane Upadeza ke manuSyanI manovRttine paNa mAtra beDI baMdhane jakaDI le ne kevaLa svArtha khAtara buddhihIna banAve. A mAnasika gulAmagirI Ajano jamAno kema sAMkhe ? ame dharmAnurAgI satyAnveSI sajIne temaja je koI keLavAyelA, saMskArI, ne buddhinI sughaDatA dharAvatA heya hemane jaNAvIe chIe ke "prAgaTayanI vArtA" ItyAdi pustako jovAM, satyAsatyane sRSTikramAnusAra vicAra karavo, ne vicAravuM ke AjanA jamAnAmAM AvAM asaMbadha asatya kathano kSaNavAra paNa nabhaze vArU ? ucca keLavaNI lIdhAnuM jahemane abhimAna che teo zuM AvI hakIkata svIkAraze ? e saMpradAyamAM jeo tevA hoya teo A hakIkate saMbadhI satyAsatyano viveka karavAnI jarUra nathI? zuM AvA pustaka pratiSThita gaNAze? ame to kahIe chIe AvI hakIkatomAM dharma nathI, dharmanuM rahasya nathI, mokSa nathI. vaikuMTha nathI, sukha nathI, kalyANa nathI, jJAnanuM pracAraNa nathI paNa vahema, aMdha zraddhA, jaDatA, ajJAnatAnuM pratAraNa che, ane eTale aMze enuM prasAraNa teTale aMze saMsAranuM ahita. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 prakaraNa 4 yu. bhATIAo svadharma tyAgI puSTimArgamAM kema syA tyenA itihAsa. -13)r C have ApaNe A prakaraNamAM bhATIAee peAtAnA svadhama tyAgI A dhama kevI rIte a`gIkAra karyA te vicArIzuM. zrA nAthajI zAMtithI zihADamAM kheDA pachI dhIme dhIme mahimA vadhavA mAMDayeA, rANA taraphathI paNa sArI madada maLyA karatI eTale samRddhi vadhI. vaLI je mahArAjA gAkuLa tarapha rahyA hatA te tyAM va'zanA vadhArA thatAM anya sthaLeAe patharAtA gayA. pahelAM te te teTalAmAM te teTalAmAMja vadhyA. paNa pachI gujarAta tarapha AvI surata amadAvAda tarapha paNa paheDIo khAlavA mAMDIne gAdI sthApata karI. siMdha tarapha paNa eee draSTi doDAvI Ava jAva karavA mAMDayA hatA. paNa tyAM musalamAna mIreAnu` rAjaya hovAthI paheDI ughADavAnuM na banI zakayu.' ema karate karate te dakSiNamAM kaccha tarapha AvI pahoMcyA tyAM temane moTA lAbha thayA. te eke bhATi A ke hemane ee mAchImAra tarIke ane mAchalAMne sapaDAvanArA tarIke oLakhAve che te A jALamAM sapaDAi gayA te vakhate kaccha mAMDavImAM bhATiAonI vastI bahu hatI. te sArA paisA vALA, jatadAra tathA mhoTA vyApArI hatA. hemanA dharma purANA kata eTale mahAdeva, rAma, kRSNa, devI, gaNeza, vigere judA judA deva devIonI bhakita karatA. koipaNa sa`pradAya, paMtha, ke vADAmAM khAsa badhAyalA nhAtA paNa chUTA hatA. i. sa. 1797 nI sAlamAM dIkSitajI nAmanA kAi mahArAja kaccha mAMDavI khAte gayA ane tyAM teo bhATiA jevI sapIlA ane paisAdAra kAmanI A sarva prakAranI paristhitithI vAke thayA ane hemane peAtAnA sapradAyamAM levA mATe prayatna karavA mAMDayA. paNa temAM phAvyA nahIM. eTalAmAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka banAva bane. bhATiA lokee gAmanA pazcima daravAjA pAse eka mahAdevanuM daherUM caNAvyuM. ne haimAM mahAdevane besADavA vicAra karyo. A vAtanI dikSitajIne khabara paDatAM bhATiA kemanA becAra agresarane bolAvI hemane kahyuM ke "mahAdevajI te jagatane laya karanAra kALa svarUpa che henI daSTi gAmanI sAme hoya to gAmano nAza thAya ane ujaDa thAya, mATe viSNu je pAlanakartA che henI mUrtinuM sthApana karavuM joIe." vigere keTalAka caturAI bharelA vivecanane lIdhe mahAdevane ThekANe tyAM lakSmI nArAyaNanI mUrtinuM sthApana karavAmAM AvyuM. AvI rIte jema jema teo mAnatA gayA tema tema eo paNa caturAIthI vadhu vadhu paga pasAra karatA gayA. emaNe evI rIte upadeza ApavA mAMDayo ke jethI pite hemanA gurU tarIke svIkArAya. vaLI te lokanA puSkaraNa tathA bhaTa vigerene paNa hamajAvavA mAMDayA ne hAthamAM lIdhA eTale pachI tarataja teone brahma saMbadha karI dIdhuM ane kaMThI bAMdhI dIdhI. have A bhATiA saMbandhamAM e loke zuM vAta phelAvI che te jovA jevI che. teo ema jaNAve che. "dikSitajI tyAre mAMDavI padhAryA tyAre bhATiA loka mAchImAra hatA ne mAchalAMno vyApAra karatA. dikSitane te lokapara dayA AvI tethI hemanI buddhi nirmaLa karavA badhAne ghera prasAda mokalyo te hemaNe khAdhe ke hemanI buddhi tarata pharI gaI. bIje dahADe mAchalAM gharamAMthI nAMkhI dIdhAM ane deDatA deDatA mahArAjane jaI page lAgyA ne vinaMtI karI ke amane zaraNa lyo. pachI mahArAje gharamAMthI anAcAra kADhI nAMkhavA hukama karyo ne hemanA upara chAMTavA potAnA caraNanuM jaLa ApyuM. AthI te lokanI buddhi nirmaLa ane kemeLa thaI pachI badhAone nAma samarpaNa karAvyuM, kaMThI bAMdhI, janoI dIdhuM ne zudranA kija banAvyA. zudrone pAvana karyA." A pachI upara jaNAvI gayA te mahAdevanI mUrtinI prANapratiSThAnI vAta Ave che. ane sAthe keTalIka kevaLa asaMbandha aprastuta vAte paNa jaNAvI che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 have bhATiA bhAionI utpattinI A kathA sabandhI mhoTA matabheda che. anya pramANIka hakIkata sAthe badhakhesatI nathI. emanA sabandhamAM bhATiAenI 'kuLakathA" tathA gheADAM varSa pUrve hRdaya cakSu" nAmanA mAsikanA kahelA tathA khIjA pustakamAM bhATiA zudra nathI paNa yaduvaMzI kSatriya che ema pratipAdana karavAmAM AvyuM che. hajIye jesalameramAM emanA bhAie rAja kare che ane hemane janeAi che ke nahIM te jovuM joie. vaLI emanA uparanA lakhANa mAMthI paNa ghaNI zaMkAe uThe che jenA samAdhAna dustara che. emAM lakhe che bhADiAene jane dIdhu. te ee jo zudra hoya te| mahArAjo zudra te| zuM paNa vikAne paNa upavitanA adhikArI nathI gaNAtA tenu zu? mATe bhATiA ati zudra hovAnu ee jaNAve che te ayeAgya che. mAchImArA deva sthAne te zivAlayA badhAve e samIcIna nathI. vAstavika rIte bhATiAmanI utpatti kSatrIyamAMthI hAi teo yaduva zI hovAnu vizeSa sabhavanIya che. tenA maLa vaMzajo jesalameramAM rAjya karatA, temaja paMjAbanA mulatAna vagere zaheramAM ane pAchaLathI kaccha hAlAra vigere prAMtAmAM paNa kyApAra arthe AvI rahelA vyApArI hatA. vaLI dikSitajIe bhUti padharAvavAnI bAbatamAM kahyuM ke mahAdevanI draSTi gAmanI sAme azubha che. paNa mahAdevajIne mhAM nathI hotu. " doDha divasamAM maMdIra ughADayuM. tethI aDadhA prANa AvyA nahIM te AkhA Avata.ne sAkSAta meAlata, temaja lakSmInArAyaNanI chAtI dhabakArA mAratI hatI." AvI hakIkatA kevaLa khAliza temaja upekSa karavA yAgya che. A pramANe kaccha mAMDavInA mukhya cArAne pAtAnA sapradAyamAM zAvyA eTale henI asara ghaNI thai. hemanA patra lai anya sthaLAe gayA te paNa emane gurU tarIke svIkAravA lAgyA. paNa tyAre kaMI AvI paheDI nhAtI khAlI ke gAdInuM sthApana naheAtuM karyuM, paNa sAdhu sa`ta tarIke gaNI gurU tarIke mAna Apa te pramANe mAna ApavAmAM AvatuM. dikSitajIe A pramANe ziSya Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyA pachI A navIna anuyAyio A paMthamAM vaLagIne bheravAyelAja rahe e mATe Apa svAthI pustako lakhavA mAMDayA. ajJAna temaja aMdha zraddhALune junA siddhAMta ne mAnyatAo bhulAvavA ne eka graMthamAM lakhyuM che ke "manca mAi saMga ja nathI" vaLI eka ThekANe lakhe che "ganna mArA putra tathA sunanI nAMdI" bhAgavatAdika kathA paNa anya mArga vALAnA mukhe sAMbhaLavI nahIM, kAraNa vakhate bIjI rIte artha karI batAve. vaLI zrI gokuLanAthajI emanA vacanAmRtamAM lakhe che "ora ja zAstra hai se saba puSTi mArga se virodha karane vAle he tAte jAke puSTi bhakata hAyakI IcachA haiya, yAne puSTi mArga ke graMtha binA anya zAstra zravaNa kara nahIM." A pramANe jJAnane ekaja saMkucita pradezamAM pUrI nAkhanArane hIna banAvanAra temaja anuyAyinI draSTine saMkucita ne aMdha banAvanAra A upadezathI ajJAnIo vadhu ajJAna thayA satyAsatyane viveka karanAra koI rahyuM nahIM. ane AthI ja A anuyAyiomAM dharmazAstra jANanAra ke dharmanuM rahasya jANanArA ke jJAna, karma upAsanAnuM mama hamajanAra koI paMDita utpanna mA nahI. kyAM veda upanISadanI mahAna gajavatI ghoSaNA ne kyAM A jJAnadaSTine aMdha banAvanArI saMkucita draSTi ? bhATione AvI rIte sarva prakAre kuMThita karIne mahArAjoe bhATiAomAM majabUta pagadaDe karyo ane jyAM teo vadhu jathAmAM hoya tyAM mahArAja avazya gAdInuM sthApana kare che agara paheDI khele che. muMbaImAM pahelI paheDI I. sa. 1867 nI sAlamAM gokuLanAthajI mahArAje ughADI. ane tyAra pachI bIjA dazabAra mahArAjanA raheThANa muMbaImAM thayA che. ekaMdare gokuLa mathurAMmahAvana, kAzI, zIhADa, ajamera, kAMkaroLI, cAMpAsenI, amadAvAda, naDIyAda, surata muMbaI, kaccha mAMDavI, vigere maLI "zrIsRSTimAM 35-40 mahArAjo che ane bhATiA emanA khAsa sevake che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 prakaraNa pAsu AcArya mahA prabhujI tathA mAlA ane vaiSNavane gAlAkamAM kalpelA itihAsa, puSTi mAga vaida dhamathI sAthI bhraSTa karanArA che. henAM udAharaNA maharAjAnI tathA haimanA paMthanI utpatti sabaMdhI hakIkata ApaNe AgalAM prakaraNamAM joi gayA. have A saMpradAya mULanA veda dhama thI keTale! badhA virUddha azAstrIya temaja anIti varSIka che te sakSepamAM joizu. puSTi mAtra nuM prAgaTaya vaiSNavAnA pApakArane arthe ja thayu hAya, evuM samajAvavA sArU peAtAnAM dvAdazatru ja nAmanAM pustakamAM lakhe che ke keTalAka daivIjIva gAlAkamAM hatA, tene zrIkRSNanI sAthe sabhAga karavAnI icchA thai. te vAtanI svAmInIjIne khabara paDI (svAmInIjI te bhagavAnanI kalpelI strI) eTale svAmInIjIne atyaMta krodha caDhayA. pachI tene zApa dIdhA ke jAo, pRthvIpara jaine paDeA. ethI jIve tyAMthI nIce paDayA. brahmA eka ThekANe yajJa karatA hatA tyAM AvIne paDayA. te paDatAMja brahmAnAM zarIramAM praveza karI gayA. keTalIkavAra thai eTale brahmAMne kAma vyApyA. te kAmathI vyAkuLa thaIne AmA leAkathI nIce paDayA. kAraNa jIvA brahmAnAM zarIramAM peThA eTale kAma utpanna thavAja joie.) ema thavAthI brahmAnuM vIya skhalita thayu. te vIya brahmAe eka daDiyAmAM rAkhI mukyuM. pachI brAhmaNA AvyA tene brahmAe puchyuM ke huM kAmAtura thayA tethI vIya, skhalita thai gayuM che tenu' zuM karU? brAhmaNeAe kahyuM ke A agninA kuMDamAM nAkhI do. te pramANe brahmAe karyu, eTale temAMthI tarata 16000 cheAkarA utpanna thayA. temanuM nAma agnikumAra pADayuM. pachI tene brahmAe hukama prajA utpanna kare.. A sAMbhaLI te cAlyA. eTale rastAmAM ! [ ke jA. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 thai. e nAradajI maLyA. nAradajIe tene puchyu ke tamA kyAM jAe che, A leAkeAe badhI vAta kahI saMbhaLAvI, nAradajIe jagatanAM du:khanuM vana karI kahyu` ke nArAyaNa sarAvara AgaLa guphA che, tyAM ija tapa kare te tamArUM kalyANa thaze. bAkI jagatamAM kAMI vaLaze nahI. ahiMthI teo te guphAmAM jai tapa karavA lAgyA. ghaNAka kALasudhI tapa karyu tyAre tene brahmaleAkanI prApti vAtamAM te leAkeAne saMtASa thayeA nahIM, tethI pharI pharavA gayA. A tapathI prasanna thai bhagavAne hemane ane kahyuM ke hame vara mAge, huM prasanna thayA chuM. AthI te tA bhagavAna upara Azaka thai gayA ane kahyuM ke mahAMrAja ame strIo thaine hAla tarata tamArI sAthe krIDA karavA mAgiye ye. paNa bhagavAne kahyuM ke te hamaNAM te nahi bane, paNa thADA dahADA pachI sArasvata kalpa Avaze, temAM ame vrajamAM naMdarAyajIne ghera kRSNa nAmathI avatarazuM tyAre mArA maneratha pUrNa karazuM- te pramANe tee avataryA ane A lAkA paNa vrajanA be bhAgamAM strI rUpe avataryA. eka zrutirUpA ne bIjI agnikumArarUpA tenA nava prakAra thayA. teeAe cha mahInA sudhI rAsaramaNa karIne peAtAne maneratha pUrNa karyo. have te kRSNe pAchA gAlAkamAM gayA ne jeenI sAthe kRSNe krIDA karI hatI te paNa gAleAkamAM gayA. te pachI bAkI rahelA keTalAeka jIvAne zrIkRSNa tArI zakayA nahIM, te sArU vallabhaneA avatAra thayA. te A pramANe: C pAchA tapa darzana dIdhAM eka dahADA gAlAkamAM zrIThAkArajI tathA zrI svAmInIjI rAsakrIDA karI nIrAMte beThAM hatAM. te vakhate zrIThAkArane bAkI rahelA jIvAnI yAda AvI tethI mukha atyaMta zuSka thai gayuM. A joi zrIsvAmInIjI pUchavA lAgyAM ke mahArAja ! Ama kema ? tyAre zrIThAkeArajIe bAkI rahelA jIvAnI vAta kahI. e vAta sAMbhaLatAM zrIsvAmInIjIne paNa atyaMta viraha utpanna thayeA. annenA netramAMthI virahAgni nIkaLyA. e virahAgni tenA agni Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe maLI gayo. maLI jatAMmAM ja tenuM eka pUtaLuM thayuM te kevaLa agnimaya thayuM ! te zrIThAkurajI tathA prIyAjInI sAme hAtha joDI ubhuM rahyuM ne pUchyuM ke zI AjJA che ? teoe kahyuM ke tame pRthvI para jAo ane devI jIvo je bAkI rahyA che teone uddhAra karI ahIM teDI lAvo. tyAthI te taLuM AvIne 2 pAraNyamAM paDayuM. tene lakSmaNa bhaTTajIe tathA IslamagArUjIe upADI lIdhuM ane AgaLa jatAM teNe mArga sthApana kIdhe. pachI jIvana uddhAra karavA mAMDyo. tyAre te vakhate te bApaDA 100, 150 janmyA hatA tene vallabhe uddhAra karyo. pachI jema khabara paDatI gaI tema avataratA gayA, ane A loko paNa potAnuM svarUpa pitAnAM chokarAMomAM AvirbhAva tIrabhAva karatA gayA. eTale vallabhAcArye pitAnuM svarUpa potAnA be chokarAomAM mukyuM, temAMthI moTAne te nAnA bhAIe pATa besADI dIdhe. bAkI eka ra teNe potAnuM svarUpa pitAnA sAta chokarAmAM mukyuM. pachI teo eka bIjAmAM mukatA gayA ne cha paNa deDIdaDIne jema bane tema jaladI janmavA lAgyA. AvI mUrkhAibharelI vAto vaiSNava kharI mAne che ane teone premapUrvaka svasva arpaNa kare che. have evI rItanAM bhoLapaNamAM ThagAtA prIya vaiSNavabhAIone mATe keTalAka asaMbadha temaja azAstrIya hakIkata vicAra karavA jaNAvIye chIye. 1 ahi AgaLa AThama ane svakapala kalpita evo galoka kahe che. je maraNa pachI moja mANavAnI lAlacavALA jIvone ApasvAthI mANase khoTI lAlaca dekhADI hoya tevuM dAkhave che. 2. vaLI pitAnAM pustakomAM lakhe che ke, golokamAM je jIva jAya, te pAcho koI kALe pRthvi para paDe nahIM, tyAre A cho paDyA te kema, vArU ? have emAM kayI vAta sAcI ne kayI TI. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 3. vaLI lakhyu che ke je brahmAnA leAkamAM paDayA. te brahmAnA vIyathI agnikumAra thayA. tene brahmAe sRSTi racavA mekalyA. te nAradanA kehevAthI nArAyaNa sareAvaramAM tapa karavA gayA, vaLI temane brahmaleAkanI prApti thai. tyAre brahmA A pRthvipara hatA te brahma leAka khAjA che ? vaLI brahmAe vIya ne zu karavu? evI murkhAnI vAta brAhmaNAne puchI; te zuM brahmAmAM akakala nahotI ? vaLI te chekarAone paNa mUkha` banAvyA che kemake teee brahmAnI 'vAta na mAnI te nAradanI mAnI. ema kahevAnI matalaba e ke AgaLa paMtha calAvavAmAM bIjAnAM che|karAMne ApathI ulaTA calAvavAnA medha karavA. 4. uparAta jIvA AmA AsamAnathI ` paDayA tyAMthI te pRthvi sudhI vaikuMc, brahmaleAka, janaleAka, tapaleAka, satyaleAka, leka te geleAka e pramANe sAta che tene mukIne pRthvI sudhI kema jIvA AvI pahoMcyA haze ? 5. eka jagyAe lakhyu che ke agnikumAreAe rAmanI stuti karI te AmAM te bIjA avatAranI stuti karI lakhI che. tyAre have vAta kI haze? pustakamAM te badhI kharI, paNa banavAmAM te beu khATI jANavI. 6. vaLI e leAkeA zuM var mAMgaze te bhagavAna jANI na zakayA ema dekhADayuM che. temAM navAi jevuM e che ke eka vakhata je kAma karavAne bhagavAna azakata hatA, te kAma bIjI vakhata karavAne zakitavAna thayA ! emAM ataryAmipaNuM' te sa` zakitamAnapazu banne uDAvI dIdhAM che. te aMtaryAmi nahi ane azakitamAna evA paramezvara kIyA haze ? 7. dareka dvApara yugamAM kRSNAvatAra thAya che. gAleAkanA vAnA uddAra te sArasvata kalpavALA kRSNe karyAM ema lakhyuM che tyAre khIjA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalpanA kRSNanA avatAro zA sArU che? te te kRSNa te te jIvone uddhAra karavA azakata hatA ke, zuM ? vaLI ATalA divasa te azakata hatA mATe zrI vallabhajImahAprabhujI mahArAjano avatAra thaye! te zrI kRSNa bhagavAnathI paNa vizeSa zakitavAna thayA ke? vaLI sArasvata kalpane varAhathI 144000000000 (eka kharva ane sumAlisa abaja) varase thayAM tathA te pachI padmakalpa gaye, tyAre golokIo keTalo aMdhArIo karAvyo che. arere ! A kevI asaM' bhavita vAta che, te chatAM vaiSNava lokone kAMI zaMkA paNa thatI nathI. 8. zrI vallabhajI mahAprabhujI AThamA AsamAnathI agninuM pUtaLuM thaIne paDayA, te bhAMgIne bhUkae na thayA ane agni mArgamAM hAlanI zodha pramANe naSTa na thayA e Azcarya che. vaLI vacamAMnA sAta loka, tArA, graha, nakSatra vageremAM jarA paNa bharAyA nahIM e kevI ajAyabI kahevAya ? mahamada pigamabara sAhebane sAtamA AsamAnapara laI janAra gebriyala dUta rakhe vallabhane pRthvi upara mukI gayA hoya nahi ! vaLI vallabha mahAprabhujInA pitA lakSamaNa bhaTTajI dAvo kare che je e chokaro mAro che to te vAta zuM beTI? mULapurUSAdimAM lakheluM che ke lakSmaNaneja chokare jIvata thaIne ramate hatA te vAta kema bane? 9. vaLI e puSTImArgavALAnA ThAkorajI (bhagavAna) kevA je svaIcchAe karI, svauddhAra karI zake nahIM, te sArU pUtaLAMne nAkhavuM paDayuM te putaLuM te nAMkhyuM paNa daivI jIvone janmAvI hemane te samaye uddhAra karI na zakAya te bicArA hajI jamyA kare che. e kevaLa pitAno svArtha sAdhavA mATe khoTI tathA ayogya * kalpa eTale brahmAne divasa tathA rAtra. have brahmAnA divasamAM eka hajAra cokaDI yuga jAya tema rAtramAM paNa teTale ja vakhata jAya. cokaDI yuga eTale satyuga, tretA, davApara tathA kaliyuga; temAM satyayuganuM AyuSya 1728000 varSanuM tretAnuM 1296000 nuM, dvAparanuM 864000 tathA kaliyuganAM 432000 maLI sarve yugonuM AyuSya 4320000 varSa thAya che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yukita che ane te pitAnI ayogya yukatine sArUja Izvarane asamartha TharAvyo che. e pramANe sApha nimaeNla ane buddhi virUddha vAto vaiSNava mAne che. vaLI mAnIne upara lakhelI zaMkAo kADhI nathI zakatA te rahyuM, paNa dareka ThekANe judA judA siddhAMta lakhyA che, te vize paNa kAMI zaMkA karatA nathI e keTaluM ajAyabIbhareluM che ? have bIje ThekANe gusAMIjInI nija vArtAmAM lakhe che ke A pRthvInI nIce sAta pAtALa che ane upara chaloka chetethI UMcuM vaikuMTha ane sauthI UMce goloka che. tyAM ratnamaya ane kerI sUryanA jeTalA tejomaya mahela che tathA gaDha killA,nadI ane parvata che. tyAMnA rAjA zrI kRSNa che. tyAM prIyAjI rAdhAjI athavA svAminIjI che; tathA caMdrAvaLI vagere traNa karoDa rANIo che, te rANIone rahevA sArU judA judA kuMja (bagIcA) che. tyAM vividha prakAranAM vRkSo, gAye, mora, popaTa vagere pakSIo paNa che. eka samaye zrIkRSNane prIyAjIe bolAvavA sArU pitAnI sakhI lalitAjIne mokalI lalitAjI kRSNane laIne svAminIjInA bagIcA tarapha jatI hatI. eTalAmAM caMdrAvaLI sAmI maLI. teNe vicAryuM ke kAMI kapaTa karIne zrIkRSNane mArA bagIcAmAM laI jAuM ema vicArIne bolI ke A mArge prIyAjInA bApa vRSabhAnajIne jatAM dIThA che, mATe a; bIje raste thaIne jAo to ThIka, pachI zrIkRSNane evAM kAmamAM kAMI vRSabhAnajInI bahIka haze tethI caMdrAvaLIe kahele raste cAlyA. te raste caMdrAvaLInA bagIcA AgaLa caMdrAvaLInI sakhI caMdrAnanA ubhI hatI, teNe jANyuM ke caMdrAvaLI tadabIra karIne zrIkRSNane lAvI te kharI, paNa lalitA sAthe te jAya te ThIka. evuM vicArIne bolI ke A mArge caMdrabhAna jatA hatA. have caMdrabhAnu lalitAno kAMI sago thato hato tethI lalitA tenAthI DarIne jatI rahI. pachI caMdrAvaLI zrIkRSNane potAnA kuMjamAM lai gai. ane zrIkRSNa caMdrAvaLInAM tanano tApa nasADyo pachI lalitAjIe e vAta jaine priyAjIne kahI. emAMthI priyA ane caMdrAvaLIjI vacce laDAI thaI temAM prIyAjIe caMdrAvaLIjIne Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 zApa dI ke tArA kuMja sahita tuM pRthvI para janma dhara. tema lalitAjIe svAmInIjIne zApa dIdho ke tArA kuMja suddhAM tuM paNa pRthvi para paDa. pachI zrIkRSNa e TaMTAnuM samAdhAna karIne kahyuM ke tame banne jaNIo pRthvI upara tamArA kuMja suddhAM avatAra dharo ane huM be rUpe janma dharIza ane tamAro uddhAra karIza. pachI priyAjIne kuja caMpAraNyamAMja jabhyo ane caMdrAvaLIne caraNadimAM janme. teone uddhAra karavA sArU zrIkRSNajIe be rUpa dharyA. eka rUpe caMpAraNyamAM vallabhAcAryane avatAra thayo bIje rUpe caraNadimAM vilanAthajIno avatAra che. vaLI lakhyuM che ke caMpAraNyamAM jyAre vallabhAcAryajI jagyA, tyAre e vanamAM jhADa saghaLAM sukAI gayAM tathA gAya, vAcharaDA ane pakSIo vagere marI gayAM kAraNa ke e saghaLA golokamAMthI AvIne avataryA hatAM. mATe vallabhAye temane uddhAra karyo. temaja vIlanAtha jIe caraNadvImAM jhADa tathA janAvarono uddhAra karyo. e baMne jaNIonI dAsIo ( traNa karoDa) pRthvI para thoDe thoDe varasane aMtare janmI. temAM keTalAeka te purUSarUpe janmI ne keTalIeka strIrUpe janmI; adyApi paNa be rUpe janme che. teno uddhAra zrIkRSNajI avatAra dharIne kare che. mATe tyAMthI AvelA jIva haze teTalAja amArA paMthamAM Ave che. vaLI agAu coryAzI tathA baseM bAvana vaiSNava AcAryajI ane gusAMIjInA thayA, teo kaI kaI sakhInA avatAra che te paNa lakhyuM che temAMthI thoDA namunA sArU ahIM lakhavuM yogya vIcAyuM che. vaiSNavanA nAma. kaI sakhIne vAvatAra, 1 dAmodaradAsa harasAnI lalitAjI. 2 kRSNadAsa meghatta vizAkhAjI. 3 dAmodaradAsa saMbhalavAra ciMtAmaNIjI. 4 pAnAbhadAsajI caMpakalatAjI. 5 padmanAbhanI putrI tulasyA maNIkuMDala. 6 padmanAbhanA dIkarAnI vahu pAravatI, rUpavilAsinajI, Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha 7 padmanAbhanA dIkarA raghunAtha 8 rajobAi kSatriyANI guNaabhirAmAjI. ratikalAjI. 9 kAzInA zeTha purUSAttamadAsajI indulekhAjI. 10 paraze|tamadAsa zeThanI cheAkarI rUkamaNI meAdInI. zeThane chekarA gApALadAsa 11 gAyana kalA. prema maMjarI. kaLakI 199 12 sArasvata brAhmaNa rAmadAsa 13 gadAdhara kapIla sArasvata 14 veNIdAsa kSatrI ( khatrI ) 15 teneA bhAi mAdhavadAsa 16 harIvaMza pAka 17 gAvI dadAsa 18 aMbA khatarIANI 19 gajanadhAvana kSatrI 20 nArANadAsa brahmacArI 21 caturAdhAMmAM kSatrANI 22 jIdAsa (AMdhaLA khatrI.) 23 dayakaLura kSatrI. 24 tenI strI zIvAzILI. 25 dInakara zeTha. 26 tenA cAkara mukuMdadAsa 27 prabhudAsa khatrI. 28 zIhAnaMda bhATa. 29 parazotamadAsa khatrI. 30 tenI strI. 71 trIpuradAsa kAyasya. 32 puraNamaLa. 33 jAdave'dradAsa. 34 guzAM dAsa. 35 mAdhava bhaTTa kAzmIrI. naMdarAyajInA khela. ratnaprabhA gAMutAlIkA. naMdarAyajIne pADA. rAhINIcha. tenAM mayure ikSaNAM. bhA. sAmAvatI. pravINA. rasIlA. AturI. vAnaMda. manamatha. kuLadezI. mAdhavI. mAlatI. haraNI prazasta. citralekhA. mAnamasta. goviMdakuMDanA pApaka. ratnA, Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 gopALadAsa vAMsavADAnAM. rasa prakAza. [nAma bImalA. 37 pA rAvaLa. dvArakAnI sakhI rUkamaNIjInI 38 purUtama jozI. guNamuDA. 39 tenI strI. duravA. 40 jagannAtha jozI. sarabhI. 41 tenI mA. chabIsidhI. 42 narahara jozI. gaMdharekhA. 43 rANuM vyAsa (godharAnAM.) nAgaravela. 44 govIda be. vArakAnI sakhI. 45 rajAdube ne mAdhavadube lalitAnI sakhIo. ku jarIne 2 te rasarasAlIkA. 46 uttamakadAsa. zillA. 47 IzvaradAsa dube. menA. 48 vAsudeva chakaDe. lAla manasukhAnaMdarAejIne sa 49 kRSNadAsa. - surasenI. 50 jAdavadAsa khavAsa. tilakanI. 51 jagatAnaMda brAhmaNa - (thAnezvaranAM) mAdhurI. para AnaMdadAsa. nAgarI. - pa3 vizvabharadAsa. valabhA. 54 avanI brAhmaNI. zazIkalA. 55 kSatrANI ekabAI. lAlA. 56 guraja. naMdA. 57 saMbharAI. 58 kRSNadAsa khavAsa. trijamaMgaLA. 59 belAmizra. sumaMdArA. 60 rAmadAsa. kAyA. 61 rAmadAsa cavANa madhu. * 62 rAmAnaMda paMDIta. mAtama. 63 viSNudAsa (chIe.kamaLA. vRMdA. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 64 jIvaNadAsa kaLura taMtrI. 65 bhagavAnadAsa sArasvata. 66 bhagavAnadAsa bhItarIo. 67 azrutadAsa saneDIo. 68 acutadAsa kaDAnAM. 69 acutadAsa (gauDa brAhmaNa.) 70 nAraNadAsa (aMbAlAnAM.) 71 nArANadAsabhATa (mathurAnAM) 72 nArANadAsa luA (haThAno.) 73 zIhAnaMdanI kSatrANI. 74 dAmodaradAsanI mA, vIrabAI. 75 naMdagAmanAM strI purUSa. 76 khAtI suthAra, 77 kSatrI. 78 purUSotama kavi. 79 umA zaMkara. 80 gopALadAsa (naroDAnA) . 81 janArdanadAsa khatrI. 82 gaDu svAmI. 83 kanaiyAlAla kSatrI. ' 84 naraharidAsa vipra. 85 narahara sanyAsI.. 86 zadu pAMDe. 87 tene bhAI mANekacaMda. 88 sadunI vahu bhavAnI 89 sadunI chokarI nare. 90 gopALadAsa jaTAdhArI. 91 kRSNadAsa zAtrI. 92 saMtadAsa copaDA. IzvarI.. . vasugaMdha. suMdarI. mAdhurI. rasAtmikA. mohanI. ' , vrajavilAsinI. gokuLane vAMdaro. ketakara. sunaMdA. puladIjI (vanadevI.) raMgA, dazA. sudAmAne sakhA. mehanI. naMdarAyane bhATa. zaDela. saMgItakaLA, kRSNAvatI, vaMdI. kadInI. suMgara. gulAbI. caMdrabhAnu gopa. madhumaMgaLA. rAmade naMdarAyajInI naNazamI dIo. subhadrA. naMdA. caMdrikA. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 sudara sakhI. 94 mAdhavajI paTela. 95 gAkaLadAsa (nareADAnA)-mIjo. 96 bAdarAyaNadAsa. 97 tenI strI. 98 suradAsa. 99 pumAna'dadAsa. 74 100 kumanadAsa. 101 kRSNadAsa. 102 kRSNudAsa adhikArI. mAdhavA. su harakhA. jazavata naMdarAyanA khavAze. zratirUpA. gaMgA. caMpakalatA. caMdrabhAgA. vizAkhA. amanu mApa. rIsabhasakhA, lalItAjI sakhI AmAM jovAnu e che ke pustakamAM lakhelu che ke caMdrAvaLIte svAminIjInI laDAimAM eka khIjAne zApa ApyA. te tenI sakhIeneja ahi paDavAnuM hatuM paNa AmAM tA naMdarAyA baLada paNa paDelA che. tema na`darAyaneA pADe| paNa paDelA che. vaLI goviMda...DatA popaTa paNa paDelA che. (tyAM vrajamAnu` gAviMdakuMDa paNa che.) sAthe dvArikAnA rUkimaNIjInI sakhI khImalA paNa che. na'darAyanA lAleA manasukhA paNa che, gokulatA vAMdarA paNa che, vananI devI paNa che, sudAmAne sakhA paNa che, naMdarAyanA bhATa paNa che, caMdrabhAnu' gApa paNa che. vaLI be te na darAyanI naNaMdIe lakhI che. purUSanI naNuMdI paNa gAlAkamAM thatI haze ! kAi sakhInA sALA lakhyA nathI te paNa tyAM thavA joie ! na`darAyane khavAsa paNa che, amanu gApa paNa che. chellA kRSNadAsa adhikArI to tyAM bhUtanI peOM e rUpe rIsala sakhAte rUpe te lalitA sakhIne rUpe bhaTakatA dekhAya che. A badhI aDakhaDa bakavAda jevI vAtA che. avataravAnAM nhAnAMmAM lakhyuM che ke eka purUSanI icchA karanArI e strIonI laDAi thai. tethI tenI sakhI suddhAM pRthvIpara AvI paDI tyAre naMdarAyanA pADA, baLada, bhATa, sakhA, khavAsa vagerene zuM icchA thai haze ke jethI bicArA teo paNa AvIne paDayA ? vaiSNava bhAio, A badhI kevI vAtA che te jo buddhipUrvaka vicAraze! te kharekhara eka paLamAM vicAra AvavA joie, paNa jo muddi na hoya teA pachI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bolavAnuM kAMI rahyuM ja nathI. te paNa amAre buddhimAna, DAhyA, samaju, vicArazIla vaiSNavone kahevuM joIe ke AvI vAto jarUra tamAre vicAravA jevI che. AmAM kevaLa ThagAI zivAya bIjuM zuM haI zake te tamAre jarUra tapAsavuM joIe. kAraNa gaMdha gaMdha mAre evI vRtti ja rAkhavAmAM Ave te satya prAptinA ucca girIzaMga para kadI paNa pahoMcAtuM nathI. - e pramANe coryAzI tathA base bAvananA avatAra lakhyA che. have A vAta akkalathI ulaTI hasavA sarakhI, kevaLa svaka. ' pila kalpita ane sApha juThI tathA upara kahelI eonI pitAnI ja vAtathI atyaMta virUddha evI spaSTa jaNAya che. te chatAM beu sAcI mAnI beThA che. vaLI A trIjI kalpanA ju 3. AkhyAnamAM vaLI juduja lakhe che ke jene badhA TIkAkAra mahArAje gusAMIjInI potAnI vaNiI gaNe che, te A pramANe - AkhyAna pahelAMmAMthI keTalAMka caraNe. vaMdu zrIviThThala suMdara vara, nava ghana zyAma tamAlajI; jagato tala uddhAra karavA, pragaTayA zrI parama dayALajI. 1 vyApakarUpa advaita brahma che, temAM kahevAya; Araja paMtha adhikArI munijana, te mATe laya thAya. 4 akSara Adya akhaMDa anupama, upamA kahi nava jAyajI; astu astu sahuko maLI bole, nigama neti neti gAyajI. 5 - niraguNane nIradeza aTapaTa, rasanA thI pere kahiye; rUpa, varaNa, vapu daSTa padAratha, tyAM eke nava lahiyejI. 6. tehathakI purUSottama aLagA, lIlA acala vihArajI;' brahmajJAnIne mukatamAragI, svapane nahIM vehevArajI. 7 te prabhune mana IcchA upanI, jaza thAvA vistArajI; adhikArI pAkhe e vANI, nahi kone uccArajI. 15 bhUrbhAgethI sRSTi upanI, ati suMdara brahmAMDajI; cida loka nAnA vicitra, bhUmaMDala navakhaMDa. 16 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zrI purUSottame vaLI vicAyuM, have prakAra ze! karIejI; mArI sevA . aneka kathArasa, nIrUpavA tanu dharIejI. 22 bhakata jIvanA bhAga vistaryAM, kRpA karI hari sArajI; teNe hete Ape! pe pragaTayA, zrI vallabharAjakumArajI. 23 pUrNa brahma zrI lakSmaNa suta purUSAttama zrI viThThalanAthajI; zrI gokulamAM pragaTa padhAryAM, svajana kIdhA sanAthajI. 24 enI matalaba e ke paramezvarane peAtAnI sevA tathA kathAne pracAra vadhAravA sArU vyApaka evA pUrNa brahma je bhagavAna hatA, teNe zrI vallabhajIne avatAra dharyAM, ne te thakI je " purUSAttama aLagA teNe viThThalanAthajIneA avatAra dharyAM ne bhakatavAnA bhAga moTA thayA. upara kahelA methI A trIjI vAta sApha judI ane judAM kAraNavALI che. tyAre A traNamAMthI kayI mAnavI ? paNa jarA jANavA yogya cheH ** A ceAthI 4 kRSNadAsa adhikArInI vAratAmAM lakhe che ke kRSNadAsa adhikArI lalitA sakhInA avatAra hatA ane zrI gusAMijI zrI svAmInijInA avatAra hatA. have asala gAlAkamAM kAi vakhata lalitAne tathA svAmInichane kheAlAcAlI thai haze, tethI svAmInijIe lalitAne zrIkRSNanAM darzana adha karyAM. pachI A lAkamAM jyAre beu janmyAM tyAre lalitAe peAtAnA leAkamAMnu vera vALavA sArU zro gusAMIjI (svAmInIjI ) te cha mahInA zrI nAthajInAM phezana baMdha karyAM.... A traNa kalpanAothI ceAthI judI. A pAMcamI kalpanA juo:-- 5 pAte jANe purANamAM paNa prasiddha hAyanI tema bhALA vaiSNavAne dekhADavA * agnipurANa ane brahmAMDa purANanu' nAma ApIne eka eka adhyAya slakapAlakalpita banAvyeA che. temAM vaLI Ama lakhe cheH-- agnipurANanuM nAma jene Apyu che te adhyAyanA thADA zrlAkaH-- zRNu zaunaka siddhAMtaM / puruSottama saMjJakaH // dvijo bhaktoharezcaiva / agnibiMduH purAhyabhUt // 1 // x x x x Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 snehamArgI zate varSe / jJAnIbhavati sarvathA // punarenaM tathotpatti / bhaviSyati kalauyuge // 19 // tadAhaM dvijarUpeNa / avatIryaca bhRtale // snehamArga pravRtyarthe / hitAyaca kuletava // 20 // ghore kaliyuge prApte / prakaTastu svayaMvane // agnirUpa dvijaacaaro| bhaviSyatiha vallabhaH // 21 // vallabhAhyagnirUpaHsyA / viThThalaH puruSottamaH // puSTimArgapravaktAca / mAyAvAda niSedhakaH // 22 // eka eSa sadAkhyAtaH / zaraNaM puruSottamaH // dvAtrizaJcAsyalakSANi / yugAni tasya saMtatiH // 45 // he zAnaka eka siddhAMta kahuM chuM te sAMbhaLo. pUrve purUSottama nAmano AgrabiMdu e rIte prasiddha brAhmaNa harino bhakta hato ! 1 vaLI te so varSa sudhI mArgamAM (arthAta) bhaktimArgamAM rahI pAchA kaliyugamAM tenI utpatti thaze. . 28 che tyAre brAhmaNanA rUpathI pRthvIne viSe jagatanA hita sArU ane snehamAganI jyAre ghora kaliyuga prApta thaze tyAre potAnI meLe vanamAM prakaTa thaI, tArA kuLamAM agnirUpa dvijanA AcArayukata vallabha evA nAme thaze. je 20 21 vallabha agnirUpa che ane viThThala te purUSotama rUpa che ke je vallabha puSTimArganuM kathana karanAra ane jemaNe mAyAvAdano niSedha karyo che 22 . vaLI te purUSottama zaraNe rAkhanAra, hamezA eka rUpaja che temaja tenI cosaTha lAkha saMtati che. jene brahmAMDa purANanuM nAma ApeluM che te adhyAyanA keTalAka zleka, // brahmovAca // tvayA parama kalyANa / devadeva jagatpate // yugetavAvatArANAM / kAraNAni mama prabho // 1 // kathitAni savistAraM / caritAni ca sarvazaH // kalaukatyavatArAste / kathyatAM vimalAzayAH // 2 // zrotumicchAmi tatrAhaM / kAraNAnica sarvazaH // caritAni tu sarvajJa / bhUta bhAvana pUrvaja // 3 // N Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmA kahe che parama kalyANakArI devanA deva jagatanA pati he prabhu ! yugane viSe tamArA avatAranA kAraNe temaja sarva caritra vistArathI mane tame kahyAM. prANimAtranuM pAlana karanAra savanA pUrvaja he deva sarvajJa ! have kaliyugane viSe vimala Azaya vALA tamArA keTalA avatAre che tathA temanA sarva kAraNa ane caritrone huM sAMbhaLavA IcchuM chuM te kaho. zrI mAvAnuvAda , sAdhupRSTaM mahAprAjJa / zrayatAM kathayAmite // ctvaarohyvtaaraame| bhaviSyaMti kalAvapi // 4 // kRSNA, buddho, viThThalezaH / kalki mleMcchanikRtanaH // pUrNaH kRSNo buthazcAMza / paramAnaMda viThThalaH // 5 // tasminnavahi kAletu / paramAnaMdarUpa dhRk // ahameva bhvissyaami| pUrNAnaMda kalAnidhiH // 15 // zRNu vatsa pravakSyAmi / guhyAdgRhyataraM mama // ghore kaliyuge prApte / sarva dharma vivarjite // 16 // pApapUjyatare punnye| mleccha dharmaratejane // tAruM varcyuma kinAcArarate Dare che ?7 / viThThalezeti vikhyAtaM / gamiSyejagatItale // ydaahmhNcaikruupaa| bahurUpadharo usakRt // 22 // dvAtriMzat nanu lakSANi / jIvAnAM gaNamuttamaM // kAvyAkhyaTuM tatrA traDhapara: prabhu ! rahe che zrIbhagavAna kahe che - he moTI buddhivALA brahmA ! tame bahu sArU puchayuM have huM tamane kahuM chuM te sAMbhaLo. kaliyugane viSe paNa mArA kRSNa, buddha, viThThaleza, ane svecchane nAza karanArA kalki e rIte cAra avatAra thaze temAM kRSNa mAre pUrNAvatAra buddha aMzAvatAra, ane viThThaleza e parama AnaMdarUpe avatAra che, ane kalki aMzAvatAra che. vaLI te ja vakhate parama AnaMdamaya rUpane dhAraNa karanAra huM pUrNa evA AnaMdanA caMdrarUpa thaIza. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 he putra gumathI gupta evo mAro siddhAMta kahuM te sAMbhaLa. sarva dharma rahita, pApI lokoe vakhANavA yogya, ane je yugamAM. sava manuSyo pleccha dharmane viSe prItivALA che e ati apavitra ghora kaliyuga prApta thaze tyAre huM pRthvIne viSe dvijanA AcAramAM prItivALA ati nirmaLa evA vallabhanA gharane viSe viThThaleza evA vikhyAta nAmane prApta thaIza. hamezA ghaNAM rUpane dhAraNa karanAra huM jyAre eka rUpane dharanAra brahmarUpa dhArI arthAt brAhmaNunA rUpane dhAraNa karI prabhu thaI kharekhara teja avatAramAM batrAza lAkha jIvanA uttama gaNane uddhAra karIza. have A vAMcI jotAM to emAM vallabha viThThalane avatAra viSNuno TharAvyuM che, kAraNa ke e lokoe te akSara brahmathI paNa je upara aLage purUSottama che, te bhagavAna mAnelA che, ne Ato vaikuMThavAsI viSNu ke jeNe bIjA avatAra dharyA che tenuM nAma kahevuM che. vizeSa kAraNa batAvyuM ke ghora kaliyuga Avaze ne badhA ' dharmo nAza pAmaze tyAre huM avatarIza. jIvone chuTavAnuM bIjuM kAMI kAraNa dekhAtuM nathI. vaLI kahyuM ke te vakhate sATha lAkha mANasane uddhAra karIzuM ne nijavAratAmAM te traNa karoDa lakhe che. tyAre vaiSNava bhAio tamAre sAcuM te kayuM mAnavuM ? ke e loko game tema bakavAda kare te paNa sAcuM ? - 6 vaLI vallabhAcArya pote kRSNAzrayamAM kahe che - jovA: ' mlecchAkrAMteSu dezeSu / pApaka nilayeSuca // satpIDA vyagra lokeSu / kRSNaevagatirmama // 1 // tirthava TuvAtejida . tirehatApu parva tirmama rU . atha- svecchAe deze gherIne pApanA ThAmo jevA karI mukayA ane sapurUSo pIDAya che. AvA vakhamAM he kRSNa! mArI sahAya karo. gaMgA Adi tIrtho oNchAe vIMTI lIdhAM tethI tIrthonA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 adhipati devatA aMtardhyAna thai gayA. evA vakhatamAM he kRSNa! mArI sahAyatA kare. vaLI siddhAMta rahasyamAM lakhe che ke, zrAvaNasyAmale pakSe / ekAdazyAM mahAnizi // tadakSaraza ucyate // sAkSAt bhagavatAproktaM / eka same ciMtA cita Ai, daivI kai khIdha jAtI jAI; Asurase sakha milita sadA, bhinna hoya sA Ana upAya // chaMda !! bhinnaOMAM jamAM citta dhAryAM. taba prabhu padhAre tIhI same ! madhura rUpa AnaMga mAhItA kahala sudha Ine haMmezA kare| akhate brahmAkA, saMbaMdha daivI sRSTiA paca doSa na rahe tAkA nivedana kareA kRSisAM| ('mULa purUSa'mAM lakhyA pramANe). arthAt-eka same vallabhane ati ciMtA utpanna thai ke agaLa huM" krama kAma calAvuM ? tyAre zrAvaNa suda ekAdazIne dahADe sAkSAt bhagavAne AvIne darzana dIdhAM ane rastA batAvyA ke tuM jIvAte kAnamAM brahma sabaMdhane maMtra Apa eTale thayu. have juo vaiSNava bhAie ! A vaLI pAMcethI judAja gapATA. AmAM zrIvallabhajIne mAtra sAdhAraNa vAnI mAphaka ciMtAtura ane stuti karanArA lakhyA che. tyAre e vAtAne zuM vicAra karaze! ? vArU ene kAnamAM maMtra sabhaLAvavAnu` vicAra karatAM te na sUjhayuM te bhagavAne AvIne kahyu', paNa pelA bhaviSyanA adhyAyamAM lakhyu che ke 'voMdha dvibenUna cAyitvA prajJAyate amevanama tA. T: zaLanatavatsara: // 4 // eTale jamaNA kAnamAM mAre zaraNa matra deze tethI chavAtA uddhAra thaze. te adhyAya paNa zu` vallabhAcAye jANyA nahotA ke have evI kevaLa juThI jaNAtI vAtAne kharI mAnI beThA che. 7 vallabhAcAya jIe nibaMdha zAsrA graMthamAM kahyu` che ke "vedA zrI kRSNa vAyani'" vagere amAre pramANa che. upara lakhelI vAtA vedomAM paNa nathI. tema enA kehevA pramANe, vyAsa sUtramAM paNa nathI, tema vaLI bhAgavatamAM paNa nathI. e rIte te vaiSNavabhAie ! tamArU mAnavAnuM badhu phAkaTa thai jAya che tenu kema ? Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 vallabhAcAryo dAmodaradAsa harasAnIne kahyuM ke "dama yaha mAraga to strI zudrAdikanake uddhAra karIne ke lIye pragaTa kIyo hai." tenuM kAraNa batAvyuM che ke vedAdikamAM strI zudrone uddhAra nathI te sArU karyo che, paNa ema nathI. AgaLa kahayuM che ke "jIva chuTA paDayA te sArU karyo che." tyAre temAM kharUM karyuM ? 9 vaLI vallabhAcArye potAnA saMskRta graMthomAM siddhAMta judAja lakhyo che. "zudhadhAta" karIne pustaka che temAM ema kahe che je A jagata badhuM kRSNanA aMgamAMthI utpanna thayuM che, tethI purUSo badhA kRSNarUpa che ne strIo badhI svAminIrUpa che, paNa teo jyAre zuddha thAya eTale amArI pAsethI brahmasaMbaMdha le tyAre kuNarUpa thaI jAya. paNa emanA mArgane bedha lIdhelA te bahu jaNAya che temAM eka paNa zrIkRSNarUpa nathI. eTaluM ja nahIM paNa koI mahArAjane paNa zrIkRSNa jevA dIThA nathI. bAkI rAsadhArIo nATakamAM zrI kRSNane veza le che, temAM jovAmAM Ave che kharA. A navamAM kharo siddhAMta karyo ? A paraspara virodhI pramANe vAto besumAra che, tenA phakta namune upara ApyA che. chatAM vallabhAcArya, viThThalAcArya ane agAu thaI gayelA saghaLA mahArAjone bhoLA vaiSNo golokavAsI paramezvaranuM rUpa jANe che, paNa aphasosa! jo teo graMtha tapAse to khabara paDe ke teomAMnA keTalAekane prasAda khAvAnI lAlaca, keTalAekane strIonI sAthe sparza ane rAsAdi lIlA karavAnI lAlaca keTalAekane rAga ane kephAdikanI lAlaca, tema keTalAekane sugaMdhanI tathA navIna vastunA darzananI lAlaca heya che. tethI teo kAMI graMtha tapAsavAnI tajavIja karatA nathI. tema teone moTo bhAga abhaNa che tethI sArAsAra vastunI parIkSA karavAnI zakita teomAM hetI nathI. tethI ghaNIvAra ema bane che ke, jo koI e bAbata tapAsa karI teone temAMthI prApta thayelA amRtasama phalo khavaDAvavAnI tajavIja kare che te tene potAnA durAgrahathI viSa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra vata samajI ulaTu. tevAmane nirda che ane pAte jJatAnutie na heAza pAmacitra:" tema leAkeAnI dekhAdekhI mAtra kare che paNa temAM pAramArthika zu che te samajatA nathI. ema chatAM keTalAeka DAhyA, huzIAra, samajI, zANA, ane keTalIka rIte ghaNA caMcala hovA chatAM AvA ThagAi bharelA matalabI mAga te jANI zakatA nathI. eTaluMja nahi paNa puSkaLa paisA ApI sevakabane che e keTalu badhu... Azcaya ? e pramANe nimULa ane kapALakalpita peAtAnI utpattinAM kAraNeA batAvIne bhALA vaiSNavane dRDha vizvAsa besADelA che. te pramANe teo mAnIne pAte sAmIla thai gAleAkanAM sukhanI lAlace peAtAnA putra ane mitrane sAmIla karavA tajavIja kare che te ghaNAeka sAmIla paNa thAya che. pachI vaiSNavAne kema peAtAnA sevaka kare che te AgaLa lakhiye chIe. prakaraNa 6 huM.... sAMpradAyika "skAranI azAsrIyatA. hiMdusthAnanA dhama vAdo ane sava saMpradAyAnu nirIkSaNa karIzu tA jaNAze ke temAM ghaNAkharA hiMdu dhamI e, veda, vedAMga, darzana zAstrA ityAdi graMthAne svIkRta gaNavA sabandhI ekamata che. te vedane svataH pramANa svIkArI mUlAdhAra mAne che. jIvananA hetu dhama, atha, kAmadrArA mokSa prAptinA hoya che. ane tatsaMbandhamAM jJAna, kama` ane upAsanA ke bhaktinA vidhAne nirdezavAmAM AvelA che. pratyeka sapradAya ke dharmonI zAkhAmAM je bhinnatA jovAmAM Ave che te tattvajJAna viSayaka temaja jIva izvaranA svarUpanA sabandhane anulakSanArI hoya che. joke vyavahAramAM te peAtAnA siddhAMtAnI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 ajJAnatAne lIdhe Aye bhUlAI gayeluM che ane pAchalA kALanA AcAryoe te A tatvajJAna temaja yoga sarakhA ciMtanIya vicAro ane dhamAMgone gaNa karI nAMkhI temaja paramAtmAnI upAsanAnA zuddha jJAnamaya cetana svarUpanuM vismaraNa karI, bhaktine eTalI badhI prAdhAnyatA apI ke jJAna, ane karma mArganI bhAvanAo lupta thatI gaI. AnA aitihAsika nirIkSaNa sAthe ApaNe AthI vadhu saMbadha viSayAntaratAnA bhayane lIdhe nathI. eTaluM te kharuM ke A bhakti te zuddha jJAnamayI premabhAvanA hatI paNa eka aMdha avezamayI hatI. ane ajJAnamAMthI henI utpatti hovAthI ghaNA anartho thayA che. prAcIna Arya zAstromAM saMsAramAM jIvana zuddhi arthe soLa saMskAranI upayogItA jaNAvela che. tene hetu A lokamAM sukhaprApti ane paralokamAM mokSaprApti e mukhya karI che. Aje jo ke A sava saMskAro moTe bhAge pracarita jovAmAM nathI AvatA ane lagnane saMskAra ke evuM kaMI je jovAmAM Ave temAMye vartamAna kALamAM zuddha zAstrIyatA to nathI ja jaLavAtI, chatAM e soLa saMskAronuM vidhAna javAmAM Ave che ane te saMbaMdhamAM koIpaNa dharmanA anuyAyi ke AcArya A saMskAronI zAstrIyatA saMbadhI ekamata che. chatAM tene ThekANe A saMpradAyamAM to kevaLa navInaja prakAranA saMskArano opa caDhAvavAmAM Ave che, je kevaLa azAstrIya che. e kriyA jANavAnuM jANavAjoga thaI paDaze. prathama bALakano janma thayA pachI thoDe mahine mahArAja pAsethI nAma levaDAve che. pachI mahArAja nAma ApI te bALakanA kAnamAM "zrI : saraLa mama" e nAma saMbhaLAve che ane kaMThI bAMdhavA Ape che. te vakhate mahArAja sanmukha amuka bheTa dharavAmAM Ave che. pachI bALaka jo chokaro che te te traNa cAra pAMca athavA ATha daza varSano thAya tyAre brahmasaMbadha (samarpaNa) nI maMva dikSA Ape che. chokaro jo upavAsa karI zake ema hoya to te karavA de che ke nahIMtara emaja calAvI levAya che. mahArAja tene khAnagI sthaLamAM laI jAya che ane hAthamAM tuLasInuM pAMdaDuM ApI pote bele tema bolavA kahe che. bicArU Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 nirakSara bALaka je uccAraNa paNa bhAgyeja karI jANatu hAya che tenI AgaLa nIce pramANenA maMtrA khelavAmAM Ave che. ekamevAdvitIyaMtrahma // zrIkRSNaH zaraNamama oM sahasraparivatsaramitakAlajAtakRSNa viyogajanitatApaklezAnaMtatirAbhAveAhaM tadviyogajanitatyaraM yathAmAma bhagavate zrI kRSNAya zrI gopIjanavallabhAya deheMdriyaprANAMta: karaNAnidvAvimaupuruSaudAsau saMpUjyausakhAyau kAmapUrvaka arukSA dharmakAmAstu nityadharmAMzcadArA gAraputrApte vittaparANyAtmanAsaha samarpayAmidAseAhaM kRssnnsavA'sma // // arthAta brahma eka advitIya che zrI kRSNane huM zaraNa chuM. hajAro varSa vyatIta thayAM chatAM zrI kRSNathI mhAre viyeAga rahayA che. te vIyeAga paDavAne lIdhe upajelA vAraMvAra janma maraNAdikanA tApa ane du:khathI mhArA nArA thayeA che. te sArU mhArAM deha, sarva IMdrIyA, mana, prANa, aMta:karaNapurvaka huM dAsa thAuM chuM. mhArI saMsAramAMnI sarva vastuo dhana, putra, dArA gharabAra, sarva zrI kRSNane arpaNa karUM chuM... huM kRSNa! huM thAro dAsa chuM." paNa A maMtrane upadeza kare te divase je kriyA kare te kharekharI vicItra che. te mANasane mahArAja pAtAnuM juThaNa (eDu') khavaDAve che, ane evA samaya hoya ke becAra kalAka jANa te thavAne vAra hoya te tarata hete peAtAnA mhAMmAnA pAna sApArI athavA elacI cAvIne te prasAda tarIke ArAgAve che. ghaNAka bhakatA paNa "je cu, je cu,"karI bhikSA mAMgI peAtAnI tRSNA saMtASe che. kadAca Anu kAraNa ema paNa hoya ke pAte asala nyAtabahAra thayalA haiAvAthI je sevaka thAya haine paNa vaTalAvAya. gurU ziSya vacce Ave rasavihAra zuddha bhakita pASaka nathI paNa nItizaithilya karanAra temaja azAstrIya ane vaidaka virUddha che. A pramANe zukavat maMtra bhaNAvI rajA ApI de che. ahma sabandhane A vidhi thayAthI sarva pApe! khaLI che ane sa` dASAnuM nivAraNa thaI jAya che. hAvAthI anya dharma jJAnanI apekSA rAkhatA nathI. rahasya' vacanAmRta ane bhAvanAdikanA dhaNA graMthAmAM bhasma thai jAya AvI adhazraddhA (6 siddhAMta kahyu che ke Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte samarpaNa karyAthI navadhA bhakti siddha thAya che. bhakita zuM, jJAna zuM, enuM rahasya zuM, bhakta kayAre banI zakAya che vigere saMbadhamAM kAMIpaNa arthabharyuM vivecana jovAmAM AvatuM nathI. purANamAM keTaleka ThekANe bhaktinA varNana Ave che paNa temAM te keTalAMye varSo sudhI kaTa ane tapa sahyAM pachI bhakita siddha thayelI jaNAvavAmAM AvelI che. jevI rIte arjunane sakhA bhakti, hanumAnane dAsyabhakti, parikSItane zravaNabhakti ane balirAjAne Atmanivedana bhakti siddha thaI hatI vigere. gItAmAM trAuLe. ItyAdi lokamAM arpaNa bhAvanI A bhAvanA upadezAyelI jovAmAM Ave che paNa arpaNa ane samarpaNanI te bhAvanAnuM ahIM to kevaLa vismaraNa thayeluM che. A bhakti te zuddha jJAnamayI, cetanamayI divya bhAvanA nahi paNa AvezamayI, ajJAnamayI, prema nahIM paNa premanA AbhAsarUpa, chalarUpa, koI vakhata jaDa ane koI vakhata te pAzavatAnI pUjya evI eka prakAranI rogI pravRtti heya che. zukavata zabdoccAraNa mAtrathI brahmano saMbandha thata haiya, samarpaNa thai jatuM hoya, ne svarga prApti thaI jatI hoya te veda, upaniSadda, paDadazana ityAdi sarva zAstronI bicArAnI zI dazA thaze ? ATalA maMtroccAraNa ne brahmasaMbandhanA vidhimAtrathI sava pApA ne doSanuM nivAraNa thaI jatuM hoya to zrati smRti, vigere bicArI raDaze. hene koNa saMbhAraze ? prAyazcita vidhAnanA prakaraNo badhAM arthahIna thaI paDaze ATalI najIvI rakamanI bheTathI prabhuprApti thatI hoya, svargaprApti ATalI sahelI, seMghI hoya te zAsropadezita purUSArthonI AvazyaktAye kayAM rahI ? ame A para vadhu vivecana na karatAM sujJa vAcakone vicAra karavA jaNAvI eTaluMja kahIe chIe ke A prabhuprApti niraMtaranI udhAraja rahetI haze. ne jameja na thatI hoya. - tilakanI utpattine itihAsa. saMskAro saMbaMdhI eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che. keTalAka saMskAro Atma saMbadhI che temaja keTalAka saMskAro zarIra Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbadhI che. A sarva saMskArono hetu duHkha mukta banI sukha ke zreya prAptino che eTale sarva sai saine sthAne yogya che chatAM ekaMdare vicAra karatAM Atma saMbadhI saMskAranI kaMIka vizeSatA gaNI zakAze. kAraNuM sukha duHkhAdi vRttino saMbadha aMtaHkaraNa sAthe hevAthI eTale aMze e vizeSa che. yajJopavita vedAraMbha karavAnA kAla mATe upayogI gaNAya che. ane eka zArirIka saMskAra tarIke mAnavAmAM Ave che. paNa jema koIpaNa sthaLe "brahma saMbadhana vidhinuM varNana nathI e upara ApaNe joI gayA temaja kaMThI ke tilaka saMbadhI paNa kethe ullekha nathI. A rIte puSTimArge vedokta karma choDAvI henuM vismaraNa karAvyuM che. hene ThekANe e loko sAmAnya kudaratI kramamAMthI nivRtta thaI snAna karIne urdhvapuDa tilaka kare che. keTalAka dekhAdekhI kare che, keTalAka zobhA khAtara kare che, keTalAka dhama sahamajI kare che, keTalAka ema samaje che ke bhagavad maMdirane ApaNe kapALa upara dhAraNa karIe chIe ne hemAM zrI ThAkurajI virAje che. keTalAka mAtra kapALa upara, te keTalAka vaLI bAMdhe temaja bhujA upara paNa kare che. keTalAka purANamAM kahelA bAra sthAna upara tilaka kare che. joke tilakane vidhi purANamAM che ema bhAgyeja teo hamajatA haze. purANamAM kahyuM che ke, * lalATe kezavaM vidyAt / nArAyaNa mathodare / / mAdhavaM hRdayenyasya / goviMdaM kaMThakUbare / / dhinuSya ne ! tavAdurmapuna: || trivikramaM karNamUle / vAmakukSautu vAmanaM / / zrIdharaMca sadA nyasya / vAmabAhaunaraHsadA / / / padmanAbha pRssttdeshe| kakud dAbhodarastathA // vAsudevaMsmarenamUrdhni / dhArayadUrdhvapuMdakaM / / * artha-lalATane viSe kezava bhagavAnane dhAraNa karUM chuM, nArAyaNane peTa upara, hRdayamAM mAdhava, kaMThamAM geviMda, jamaNa mukha upara viSNu, jamaNI bAhya upara madhusUdana, trivikrama nAmanA bhagavAnane kAnano muLamAM dhAraNa karuM chuM, dAbI kukha upara vAmana, zrIdharane dAbI bAMhya upara, padmanAbhana puTha upara coTalInI nIce kAMdha upara dAdarane, tathA vAsudeva bhagavAnane mastaka upara dhAraNa karUM chuM. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have puSTimArgae veda ane purANanA mArgathI bhinna che temaja A loka zarIranA aMgone saMbandha karanArA vedanA paramAtmAvAcaka prArthanAnA lokathI kevaLa judA che eTale purANamAM mUkIne pAchaLathI judA bhAva lagADelA che. gokuLanAthajI kRta rasabhAvamAM lakhyuM che ke "eka divasa zrI svAminIjI ane ThAkorajI AnandapUrvaka virAjelAM hatAM. svAminIjIe zarIra upara caMdanAdi lepana karyuM hatuM te jamInapara nAMkhyuM. pachI hene kAdava karIne hemAM pitAne caraNa . te caraNathI zrI ThAkurajInA kapALamAM jorathI lAta mArI, tethI ThAkurajInA kapALamAM caraNanuM ciha thaI rahyuM. AthI ThAkorajIe kahyuM AjathI hamArA caraNanuM cinha mahAre dhAraNa karavuM." eTale zrI ThAkorajI kapALamAM tilaka kare che te zrI svAminIjInA caraNa cihano bhAva che! tethI vaiSNavoe paNa dhAraNa karavuM ema kahyuM che. vaLI AmAMye haDahaDatA ananya vaiSNavo kahevAya che je pita pitAmAM rasamaMDaLIo jevI anIti kare che tevA vaiSNava tilakane zrI svAminIjInAM guhya sthaLane bhAva kahe che ema gUDha bhAvanA gupta graMthamAM che. A vAta lakhatAM amane lajajA Ave che paNa satyane vaza thaIne kartavya karavuM paDe che. niMdA karavAne hetu leza paNa nathI. ahIM AgaLa A tilakanI utpattino itihAsa pUro thAya che tathApi thoDuMka lakhavuM asthAne na gaNAze. jevI rIte yajJopavitano saMskAra vedAdhyayananA prAraMbha mATe Avazyaka gaNAya che tevI rIte A saMpradAyamAM nathI. A pramANe azAstrIya nAmakaraNa saMskAra pachI kaMThI bAMdhyAthI te vaiSNava gaNAte thAya che, ane sAMpradAyokta saMdhyA kare che. tilaka karI mALA pherave che. bahu karIne zrI AcAryajI mahAprabhujI, ke gusAMIjI, ke jIvaNajI, gopakezajI, dhIzajI, evAM nAmonI mALA pherave che, athavA to tenI pAse samarpaNa lIdhuM hoya che tenA nAmanI mALA pherave che. vedokta maMtroccArane sa. yamunASTakane, madhurASTakane, gokulASTakane ke svAminyaSTakanA stotrane pATha kare che, paNa ghaNA kharA sarve tama stotrano pATha kare che, AmAM mAtra zrI vallabhAcAryajInA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 nAma che. A pATha karyAnuM atyaMta pUNya gaNavAmAM AvyuM che. je sevakomAM paraMparAthI upavitano cAla paDI gayela che hene koIka vakhata mahArAja upavita paNa Ape che, ane kaI vakhata te mahArAjanI vahu ane chokarI paNa Ape che. kaccha mAMDavImAM choTAjI mahArAjanI vidhavA strI ghaNAM kALa sudhI tema karatI hatI. mAtra rUpA nANuM ke sunAnI bheTa laI janoI gaLAmAM nAMkhI de. veda yajJavidhipUrNa saMskArane ThekANe A dhaMdhAnI dukAnadArI nahIMtara bIju zuM ? A zivAya samarpaNa maMtranI kriyAne aMge je je durAcAro A mArgamAM pravarte che te eTalA to aniSTa che ke lakhatAM paNa kampa thAya che. bhoLA, ajJAna ke svArtha sevake kalame na kahyuM jAya evA prakAranuM mahArAjanuM dUtI karma karatAM paNa acakAtA nathI. AvI satya vAta lakhatAM amane saMkoca thAya che, paNa dharmane nAme keTalo adharma A saMpradAyamAM pravarte che hene kAMika ItihAsa sabhyatAne bhoge paNa satyatAne khAtara Apavoja paDe che. pariNAmamAM bhakitamArganA AvA pracAraNathI bhaktane svargagAmI urdhvagatine sthAne naka kuMDanI prApti thatI haze. * e mArgamAM strIone apAte upadeza tathA teo kema vate che te viSe. uparanA prakaraNamAM ApaNe je vivecana karI gayA te bahudhA purUSonA saMbaMdhamAM che paNa e saMpradAyamAM strIone je upadeza ApavAmAM Ave che temAM amRtanuM pAna karAvavAmAM Ave che ke viSanuM dAna devAmAM Ave che te have joIzuM. nhAnI bALAene bALavayamAM chokarAonI mAphaka nAma ApavAmAM Ave che. * hAlanAM A kALamAM A ghaTI jaI lagabhaga naSTa thayuM che, paraMtu 50 varSapara lekhake lakhyuM tyAre hene tema lakhavAne majabUta kAraNe hatAM. saMzodhaka Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumaLAM magajapara mahArAje te bhagavAna che evA saMskAra bALavayamAM ja paDatA rahe che. ane pachI samarpaNanI maMtradikSA apI ziSyA banAvavAmAM Ave che. A kriyA paraNyA pachI tarata ja kare che. e viSe gokaLanAthajInI TIkAmAM A pramANe lakhyuM cheH .. tasmAdAdau svopabhogAtpUrvameva sarva vastu padena bhAryA putrAdinAmapi samarpaNaM karttavyaM vivAhAnaMtaraM svopabhoge sarva kArye sarva kArya nimittaM tattatkAyopayogivastu samarpaNaM kArya samarpaNaM kRtvA pazcAttAnitAni kAryANi kartavyAnItyarthaH / / artha-te kAraNa mATe pote bhogavyAnI pahelAM badhI vastu gurUrUpI bhagavAnane arpaNa karavI. A lokanI TIkAmAM spaSTa lakhyuM che ke lagna pachI potAnA upayogamAM lIdhA agAu nava vadhune arpaNa karavI. ane mULanA lokamAM deha arpaNa karavAnuM kaheluM che tethI te vakhate deha paNa arpaNa kare che. arthAta manuSya taraphathI strIo arpaNa thAya ne strIo pitAnI deha arpaNa kare. thaI rahyuM, bAkI zuM rahyuM ? pApanI parisImA. ' have emanA pitAnA bahma saMbadhanA maMtrathI ziSyA banAva. vAnI A paddhati keTalI virUddha che te jozuM. chokaro nAno hoya tathA kamAra avasthAmAM hoya che tyAre hene bahmasaMbadha ApavAmAM Ave che te vakhate "tArAnAputrAvidAM stra, putra, ghara, dhana badhuM arpaNa karavuM ema kahevAmAM Ave che. have dareka strI keIpaNa purUSane paraNe che tyAre henA svAmie te hene prathamaja arpaNa karI mUkelI hoya che. te prasAdI bIjI vAra ApaNuM thAya to te deSa gaNAya che. vaLI e maMtramAM je "hArA' zabda prayoga che te purUSane laine che. arthAta purUSa paraNe che tyAre e dArAne arpaNa kare, paNa strIo kaMI strIone paraNatI nathI je dArAne arpaNa kare ! temaja 12 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrI vallabhAcAya ne pAtAnA sapradAyamAM lakhyA pramANe paramezvare zrAvaNa suda ekAdazIne divase je AjJA karI hemAM spaSTa kahyu` che ke purUSone samapa Na maMtrane upadeza karavA. have A pU purUSAttama ane bhagavAnarUpa mahArAjA mUkhya pahelI ane mULa AjJAnu' ulladhana karI strIone bahma sabandha karAve e keTalA badhA dASita thavA joie ? vaLI evu' paNa mAnavAmAM Ave che ke dareka sevake ema mAnavu` ke ame vrajanI gopIe chaie. paNa upalA ma`tramAMthI tevA atha nIkaLatA nathI te purUSoneja spaSTa rIte udezavAmAM AvelA che. marATha vaiSNavAnA rItarivAja ane AcAravicAramAM A maryAduka nI paddhati eka ati vicitra ne hAsyajanaka AcAra che. keTalIka vakhata 50-60 varSa nI umara thAya ke strI ke purUSa marajAda le che tesa keTalIka vakhata tA strIe yuvAvasthAmAMja marajAda le che. putrI potAnI mAtAnA hAthanu khAya ke patnI pAtAnA svAminA hAthanu khAya teA abhaDAI jAya. AbhaDacheTane A prakAra eka dharamAM aneka jAtibheda pADe che. kAipaNa prakAranA vizeSa zuddha dharma ke zAstrIyatA emanA vanamAM jovAmAM AvatI nathI, vAstavika rIte marajAdane ThekANe sAph amarajAda che kAraNake pahelAM te! te pAtAnI jAtithI ahiSkRta thAya che..sava` prakAranA vyavahAra marajAda lenAraneAja baMdha thAya che. A marajAdamAM paNa bIjA cha avAMtara bhede che. A badhAnu vIvecana karavu... jarUranuM nathI paNa AnA niyame keTalAka te vicItra ane smRti hAsyajanaka che. strI pAtAnA pati ke putranA spaza kare teAthe mAthAkhALa sarcala snAna karavu' paDe che. a'taHkaraNanI malinatA mhAranA kapaDAMlatAMnA jevIja hoya che. vairAgya vicAra ke jJAnane gadha sarakhA nathI hatA chatAM mAtra nyAta jAtamAM jamavA khAvA javuM nahI. eTaluM ja nahI paNa kAi zudra hAya ! te ucA brAhmaNanA hAthanuM paNa khAya nahI' evuM emAM hoya che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNAmRta- strIo saMdhyAvaMdanAdi karmakAMDamAM mukhya karIne snAnAdi karI caraNAmRta le che. A caraNAmRta purUSe paNa le che, caraNAmRta e eka prakAranI pILI mATI thAya che. ziyALa gAmanI AsapAsa keIka sthaLethI nIkaLe che. vaiSNava jAtrA jAya tyAre e mATI laI Ave che. teo e mATI zAce jaI AvyA pachI paNa khAya che. divase ke rAtre koIpaNa vakhate khAvA tyAre paNa khAya che. te caraNAmRta laI sarvetama vigerene pATha paNa kare che. pachI gaumukhI ke lugaDAMmAM ghAlI mALA paNuM pherave che. marajAdI strI hoya te savAre uThI maMdIramAM darzana karI maMgaLA karI pitAnA gharanI bALakRSNajInI mUrtine zaMgAra dhare che. rasoI taiyAra thayA pachI bhoga dharAvI AratI utArI maMdira baMdha kare ane pachI jamavAnI tajavIja kare che. sAMjanA utthApana kare che. ne rAtanA zayana bhoga dharIne pachI ThAkorajIne eka nahAnI sarakhI sukha zayAmAM suvAMDe che. Ane ThAkora sevA kahevAmAM Ave che; bhajanamAM strIo ghaNuM kharI zrIkRSaNanI rAsalIlAnAM pade, zRMgAranA prema vadhAravAnA-mahArAjo para prIti thavAnA temaja zrI vallabhAkhyAna tathA mUla purUSanA kAvyo gAya che. vaLI bIjA keTalAeka ghoLa tathA vadhAIo jemAM mahArAjanI stuti prArthanA hoya che hene pATha kare che. keTalAMka anIti bharelAM navarAze zIkhI le che ne mahArAjanI padharAmaNImAM bahu umaLakAthI gAya che. darzana karavA te be cAra vAra phUrasada maLe tema jAya che. nahIM to ekavAre calAvI le che. je pitA pAse kAMIka paisA hoya te mahArAjane khAnagImAM ArogAvavA athavA rAsakrIDA karAvavA ne maratha karI bheTa mUkI Ave che. sarva bAbatene jyAre vicAra karIe tyAre jaNAya che ke saMsArane keTalI adhamatAe lAvanAra A saMpradAya che. strI ke jenI unnati para sakala samAjane AdhAra rahelo che henI zI Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazA karavAmAM Ave che. bicArI kumaLA bALAone bALavayamAMthIja kevuM zikSaNa ApavAmAM Ave che. e ja pramANa gaNe che evA zAstromAM paNa spaSTa kahyuM che je strIne pati teja gurU che. bhAgavatamAM zrI kRSNa vidurajIne kahe che ke: - mattA sumitta dharmatIrtha gratAnivAra tasmAtsarvaM parityajya patimekaM samarcayet / / - strIne deva paNa patija, gurU paNa patija jANa. dharma, tIrtha, ne vrata paNa patija che mATe sarvane tyAga karI svAmisevA eja karavI. . vaLI bhAgavatamAM nAradajIe kahyuM che ke smArUtivratA nArtha: zrerahAma, - - thaDanamanatimAmAnamAM te A bhakti bhAva je pitAnA svAmi pratye rAkhavAne tene ThekANe khuda dharmAcAryo pote A vacananuM ullaMghana kare ne anItinI zALA calAve temaja svAmi pite A anItinI zALAmAM A prakAranA zikSaNa mATe patnIo mATe bedarakAra bane ke jANe ajANe AMkha ADA kAna kare e keTaluM badhuM hinapastIbharyuM che ? - vedanA divya stotro ne maMtra gAnanA AlApa karanArI temaja upanISadanA tatvavicAranA rahasyanI carcA karanArI maitreyI ane gAgInI pavitra bhUmi AyavatamAM-trIone A zikSaNaadhamatAnI A avadazA ! sadabhAgye yuga badalAto jAya che. vara Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 prakaraNa 7 su, sevAnA vidhi ane prakAra ApaNe jANIe chIe tema prAcIna kALanI je zAstrApaTTezita Azrama vyavasthA hatI hemAMnA vAnaprasthAzrama tathA sarUMnyAsanA Azramane e sa'pradAyamAMthI tilAMjalIja apAyalI che. temaja jJAna, tattvajJAna, vedAMta, yoga vagerenA zAstrajJAnanI paNu AvazyakatA svIkArAyalI nathI. bALapaNathI kevuM jJAna, te kuvA saskAra ApavAmAM Ave che tyenuM vaNa na AgalA prakaraNamAM karI gayA che. vaidAkta yajJayAnAdinI paNa AvazyaktA nathI. mAtra bhaktithI svaMga prApti svIkArAyalA che. bhAMta eTale amuka prakAranI smRti enI sevA. pracarita brAhmaNadhamI nI mUrtipUjA nahI, paNa amuka mUrti enI sevA. bhakti ane A mUrti sevA e banne paryAya gaNIe te cAle. e mUrtie vividha prakAranI Ave che, ghaNA mahimAvALI ane mATAmAM moTI hete zrI gAvadhananAthajI kahevAmAM Ave che. e smRti sAmAnya manuSyanA adha` bhAga jeTalI che ane strI sayukata nathI. bhUkarA pattharanI che. joke A mUtine mahArAjA ke vaivA pAtAnA gharamAM rAkhatA nathI paNa saiAthI vizeSa mahatvatAvALI gaNAya che. hete zrIjI bAvAne nAme oLakhe che khIjI baLadevajInA nAmanI te gAkuLa tarapha che. hete vaiSNuva bhAMganA bhAga dharAve che. bhAgavatAdi keTalAka graMthA uparathI lAge che ke zrI kRSNacaMdranA bhAi baLadevajI ker3I pINAnA zAkhIna madirA sevI hatA. mATe tene prasanna karavA e bhega dharAve che. 1 navanIta priyAjInI pIttaLanI eka nAnI mUti che, hAthamA mAkhaNanA leAMdA sAtheja dhaDelI che. tenI sAthe strI mesADatA nathI. bIjI mUtinu madanamAhana nAma che, joDe eka strInI mUrti UbhI rAkhe che tene 'svAminIjI' evu" nAma Apelu hoya che. * Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI dvArikAnAthajInA nAmanI pattharanI banAvelI eka mati che, tenI joDe strI ubhI rAkhavAmAM AvelI nathI. cethI mathurezajInA nAmanI kALA pattharanI eka mUrti che. pAMcamI viThThalanAthajI athavA viThThalezarAyajI evA nAmanI pIttaLanI mAtA che. vaLI tenI joDamAM eka strInI mUti ubhI karelI che. - chaThThI gokulezajI athavA gokulanAthajInI pIttaLanI mUrti che te catubhuja mANasanA ubhA ghATanI che. tenI joDe be strIo ubhI rAkhela che. - sAtamI gokuLacaMdramAnI pattharanI eka mUrti che, tene be hAtha che, tenI joDe strI ubhI rAkhelI che. e mUtionI prANapratiSThA ke koI maMtrathI sthApana karavAmAM nathI AvatuM, paNa koI navA mahArAjane jarUra paDatAM te junA mahArAjane tyAMthI mAMgI ANe che. mAtra sevA karI dhAmadhuma cAlu karavAthI mahatvatA vadhatI jAya che. anya mati onI pUjA jema pirANika rUDhi pramANe karavAmAM Ave che tema e mUrtinI sevA karavAmAM nathI AvatI paNa anya prakAre tenI sevA karavAmAM Ave che. ahIM ati TuMkamAM sAduM varNana ApavAmAM Ave che. prathama ThAkorajI zayanamAM hoya che hene ghaMTA vagADI jagADavAmAM Ave che. pachI jarAtarA kapaDAM paherAvI ekaThA thayelA vaiSNavone darzana karAve che, siMhAsana para besADe che. henI sanmukha mRdaMga, jhAMjha, 5khavAja, taMburA ityAdi vAMjI sahita henA gAna kIrtana karI AratI utAre che hene "maMgaLa"nA darzana kahevAmAM Ave che. pachI mUrtine tela vigere lagADI ke AkAra karI zRMgAra yukta vastrathI suzobhita karI darzana karAve che. Ane zRMgAranA darzana nAmathI oLakhavAmAM Ave che. A pachI ThAra baMdha karI kaMI sAmagrI dharavAmAM Ave che ne darzana karAve che hene gvAlanA darzana kahevAmAM Ave che. A pachI vividha pakvAna, vAnI, sukhaDI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa (dALabhAta) dharAve che. te aDadhA pANA kalAka rAkhavAmAM Ave che. A sabaMdhamAM ema sahamajAvavAmAM Avyu` che ke zrI prakAra" je AreAgI jAya te lakSmIjI pAchA dharI jAya che. A pachI mANasA aMdara jAya che. pANIe vatI smRtinu mhoM AAe che. e pachI AratI utAravAmAM Ave ene rAjabhAganA darzana kahevAmAM Ave che. A pachI pAtapeAtAne ghera jAya che. Ane aneAsara kahevAmAM Ave che. A pachI sAMjare utthApananA darzana karAvavAmAM Ave che. gAna thAya paNa e vakhate AratI nathI utArAtI. A pachI lAlA agara sUkreA mevA dharAvI bhAganA da na karAvavAmAM Ave che. je pachI sadhyAnA darzana karAvavAmAM Ave che. e vakhate AratI utAravAmAM Ave che. hene sakhyA AratInAja darzana kahevAmAM Ave che. e pachI badhA zRMgAra utArI bhAga dharAve tene vALu kahevAmAM Ave che. pachI mukha mAna karI pAna seApArI AreAgAvavAmAM Ave. tyAM pachI maMdira khAlI zayananA darzana"zananA" karAvavAmAM Ave che. AratI pAchI utAravAmAM Ave che. pachI mUrtine rAtrinA vAdhA sajAvI pADhADavavAmAM Ave che. je lAlajI hoya tA ekalA peADhADavAmAM Ave; ane madanamAhanajI hAya tA sAthe strIne paNa peADhADavAmAM Ave che. mUrtimAM AvA gRhasthAzramanI kalpanA karI sahacAre peDhADavAmAM Ave--vaLIA mUti Ane lagnanI kriyA vagara sahacAre poDhADavAmAM Ave che--hajI sadbhAgya ke vAMnA sahacAra chatAM sImaMta ityAdi saskAra heMne AreApavAmAM nathI AvatA. A pramANe ATha vakhata darzIna karAvavAmAM Ave che. vaLI Rtu RtunA dana judI judI rIte karAvavAmAM Ave che. ziyALAmAM jADI gAdaDInA vastrA te sagaDI-DAya che unALAmAM vaLI jhINA vAdhA sajAve che. attara, gulAba, vigere tema phrAMganA rAgaraMganA suhAgI mAga bagIcAmAM uDatA phUvArA vigere rAkhavAmAM Ave che. cAmAsAmAM sAdhAraNa vasrA vigere a`gIkAra karAvavAmAM Ave che. . A pramANe AkhA divasa emAM kALakSepa kare che. prabhunu` smaraNa niraMtara karavu, prabhunI mAnasika pUjA nitya karavI, Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mana, vANInI pratyeka kriyAo prabhumaya karavI, prabhu sava sthaLe che evu... dhyAnamAM rAkhI haMmezAM pratyeka kriyA prabhu prItyartha karavI paNa hainA atha sava dhama, atha, purUSArtha ane jagadupakAraka jIvana tyajI, sa`sAranI samaSTi bhAvanAnI vismRti karI mAtra A prakAranI sevAmAMja divasa AkhA vyatita karavA e prabhu bhakti bhAgyeja jIva ke jIvananuM' kalyANa karI svaga prApti karAvatI haze. utsavA. jevI rIte sarakAramAM amuka divase tahevAranA gaNI rajA pALavAmAM Ave che tevI rIte A sapradAyamAM varSanA keTalAka divase khAsa utsavanA karavAmAM AvelA che ane te divaso mukhya karI vividha prakAranA khAnapAna te dhAmadhumamAM kADhavAmAM Ave che, A utsavAnA divaseAnI vadhu vigatamAM na utaratA mAtra TuMkamAM sAmAnya varSoMna ApI gaNI jaizuM. 1. janmASTamInA utsava savathI moTA che. zrAvaNa vada 8 maiM rAtrinA bAreka vAge zrI kRSNanA janma kalpelA che, tethI te vakhate kRSNanA janmanI kriyA smRti sAthe kare che. girirAjanI smRtine dUdhathI navarAve che ane janmanA dAna khAle che. nAce che, kude che ane Aja naMda rAyakA AnaMda bhayeA'' e pada badhA sAthe mAla gamata kare che. pachI maLasake zrI ThAkeArajIne pAlaNAmAM jhulAve che. vigere. 2 bhAdaravA zuda 8 ne divase rAdhASTamI Ave che, te dahADe rAdhAjInA janma thayA evu ka2e che. rAdhAjI eTale zrI kRSNanAM cArIthI thayalAM strI. janmASTamIthI Aja sudhI DhAkArajI pAlAmAM jhule che. kAi ThekANe ema paNa lakhavAmAM AveluM che ke kRSNa karatAM rAdhA sADAagIAra mahine meTI hatI, te mATI na kahevAya mATe teNe bAra mAsa sudhI AMkha nhotI udhADI. 3 bhAdaravA zuda 11 te moTI ekAdazI kahe che, A vakhate gApIe pAse zrI kRSNe dAna lIdhelu` hatu`. tethI te lIlA kare che. tene Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 utsava kare che, ane geApI pAse kevI rIte dAna lIdheluM tenA padmA gAvAmAM Ave che. 4 Aso suda 10 ne rAja vijyAdazamI Ave che. te pUrANeAta che. zrI rAmacandre .lakA upara caDhAi karI haeNnA utsava pALavAmAM Ave che.ThAkArajInI mUrtine DhAranA bhAga dharavAmAM Ave che, ane rAmanA pada gAvAmAM Ave che. 5 e pachI zaradapUrNimA, e divase zrI kRSNa gApIe sAthe vrajamAM rAsa ramyA hainA utsava mAnavAmAM Ave che. dareka smRti ene ma`diramAMthI mhAra kADhI rAtre caMdrikAmAM besADavAmAM Ave che. sAthe geApIe nathI hotI, padA rAsakrIDAnA gavAya che. ane sAmagrImAM dUdhapAka karavAmAM Ave che. 6 A pachI divALInA divaseA Ave che. nitya navAM navAM bAjana dharavAmAM Ave che. 7 kAtika zuda 1 te divase annakUTa utsava eTalA mATe karavAmAM Ave che ke zrI kRSNe ema karelu hatu. gAyane bheMsanA chANutA mATeA DhagaleA karI hete eka sarakhA karI tepara tarehavAra vanaspatinA cheDavA khAse che. tyAra pachI smRti ne pAse mesADI tenI pUjA kare che, chANanA gAvana parvatanI pIttaLanA bhagavAna pUjA kare che, ane puSkaLa sAmagrI dharAvavAmAM Ave che. ' 8 annaphUTane khIje dahADe bhAikhIja: zrI kRSNa pAtAnI bena subhadrAne ghera jamavA gayA hatA, tethI bIjAee paNa javu' ema TharAvyu` che, ene yamadvitIyA paNa kahevAmAM Ave che. e dahADe yamarAjA yamunAjIne tyAM jamavA gayA hatA. ' 9 kAka suda 8 ne geApASTamI kahevAmAM Ave che. te dahADe zrI kRSNa dhAmadhumathI gAma mhAra gAyAne levA gayA hatA, tethI badhAoe te divase tema karavu' evu karAvelu che. sArI rIte sAmagrI dharAvavAmAM Ave che. 10 kArtIka suda 11 devaprameAdhinI athavA deva dIvALI kahevAya che. e dahADe viSNu bhagavAna pAtALamAMthI bhAra nIkaLI viSNu 9.3 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkamAM Ave che. e divase zrI kRSNa sAthe tuLasIne paraNAve che. bicArA . malhArarAva gAyakavADe kabhutaranA lagna karAvelA te mATe leAkeAe hemanI hAMsI karelI, pazu mAM te jhADanA lagna karAvavAmAM Ave che. 11 kAka suda 12 zrInAthajIne janma divasa eTale zrInAthajI girirAjamAMthI pragaTa thayA, te dahADe paNa sArI sAmagrI te dhAmadhuma karavAmAM Ave che. 12 mA zISa vada 9 ne divasanA utsava pALavAmAM Ave tema paNa kahevAmAM Ave che. rAja che. zrI gusAIjInA janma A nAmane jalebIA 13 vasaMtapa camI mAha suda 5 ne divase kAmadevane janma thayA mAnI dhAmadhumathI utsava pALavAmAM Ave che. akhIla, gulAla, kesUDAnA raMga vagerenA upayAga e divasathI karavAmAM Ave che. C 14 vasa tapacamI pachI zrInAthajInA pAyatsava Ave che. te mahAvada cha te rAja thAya che. e dahADe zrI vallabhAcAya jIe zrInAthajIne gAvana parvata upara pU`malanA baMdhAvelA apUNa madiramAM pATa besADayA hatA, ane te divase zrIjImAM ghaNI dhAmadhuma thatI haze. 15 hALI. rga gulAla te nila jaja mastI. 16 hALA pachI khIje divase DALa utsava thAya. keLanA sthaMbha vagerenuM ja banAvI haeNmAM hiMcakeA bAMdhI zrI ThAkAjInI smRti besADe che. 17 rAmanavamInA utsava pALavAmAM Ave che, paNa janmASTamI jeTale mahimA nahIM. 1 18 caitra vada 11 ne divase zrI vallabhAcAya chane janma divasa pALavAmAM Ave che. divasa 19 si caturdazI nRsi'habhagavAnanA janma mAnavAmAM Ave che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 jeTha suda 10 ne roja zrI gaMgAjIne pATotsava tarIke mAnavAmAM Ave che.' - 21 jeTha suda 15 ne roja snAnayAtrAne utsava karavAmAM Ave che. 22 rathayAtrA, te ASADa suda 1 pachI je dahADe puSya nakSatra heya te dahADe thAya che, e dahADe zrI kRSNa bhagavAna rathamAM besI pharyA hatA. tethI lAkaDAnA ghaDAne suvarNa vagerenA suMdara alaMkAro paherAvI hene rathe joDI temAM ThAkorajIne besADe che ne dazana ' karAvavAmAM Ave che. 23 ASADa suda 6 ne divase kasuMbA chaTha Ave che. 2Y ASADa suda pUrNimAM te kacerI pUnama. kacerIne bhega dharAvavAmAM Ave che. 25 ASADha vada 1 ne divase mUtine hiMDoLAmAM jhulAve che, kAraNa ke e divase zrI kRSNa kuMja bAMdhIne hIMDoLe jhulyA hatA. 26 zrAvaNa suda 3 ne divase ThakurANI trIjane utsava Ave che. 23 zrAvaNa suda 15 ne divase pavitrA ekAdazIno utsava Ave che. vallabhAcAryajIe zrI ThAkorajInI stuti karI tethI ThAkorajI henI pAse padhAryA. pachI zrI vallabhAcAryuM tenI pAse pavitrAM , ane sAkara dharAvyAM. 28 zrAvaNa suda pUrNimA, rAkhaDI pUrNimAM, rakSAbaMdhana, 8 ne divasathI zrI ThAkorajIne rAkhaDI bAMdhavAmAM Ave che, ane utsava mAnavAmAM Ave che. "sakhI bAMdhata yazodA maiyA" arthAta kRSNane yazodAjIe rAkhaDI bAMdhelI hatI. , ityAdi ityAdi utsava mAnavAmAM Ave che. taduparAMta jIvatA mahArAjanA janma divasene paNa utsava tarIke gaNavAmAM Ave che. A divasemAM vividha prakAranA sArAM sArAM miSTAna banAvavAmAM Ave che ane AnaMdapUrvaka mukhya karI khAnapAnamAMja vakhata gujAravAmAM Ave che. vaLI te uparAMta keTalAeka utsavone divase maMdiramAM matinI AgaLa aneka prakAre nAca raMga ne ceSTAo karavAmAM Ave che, . te sarva ahIM lakhavuM munAba nathI. ghaNIvAra A sthaLe mAtra Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 anAcAranA akhADAja jevA thaI paDe che. ghaNIvAra aneka yuvAna strI purUSanA saMketa sthAne paNa thAya che. ghaNIvAra strIpurUSo rUparaMga jevAja nIkaLI paDe che. darzana samaye thatI bhIDamAM jANe ajANe thatA aMge sparzamAM AnaMda mAne che. temAM keTalIka strIo e bahAne paheravA oDhavAno zokha pUro pADe che, kAraNa AvA darzanathI svaga prApti thAya che ke kema hainI carcA AgaLa para rAkhI eTaluMja kahIzuM ke kharA bhAvika te AmAMye koIkaja haze. henA vadhu draSTAMta na ApatAM mAtra ekaja ApIzuM. thoDAM varSopara muMbaInA jIvaNajI mahArAje eka vakhata amuka prakAranuM gulAmIkhata jevuM khata lakhAvIne te para pitAnA badhA kaThIbaMdha sevakonI sahI levAne TharAva karyo hato, paNa te khata atizaya adhama prakAranuM hovAthI viSNava zeThIAoe te para sahI karavA nA kahI hatI, A uparathI mahArAje darzana ApavA baMdha karavAnuM TharAvI bAraNAM baMdha karyA. sevakemAM keTalAka 25 TakAvALA, keTalAka 37mA TakAvALA, keTalAka 1LA TakAvALA, 10 TakAvALA, keTalAka 5 TakAvALA ityAdi hatA te saghaLA Ama joIne cAlatA thayA. keTalAka to rAjI thayA ke pIDA thatI. Asare 71 sevako evA hatA ke jeo darzana karyA sivAya anna na khAvAno nirNaya karyo hato, paNa thoDA vakhatamAM teomAMnA mAtra sAta sevake zivAya sarva jaNe khAvAnuM zarU karyuM. Akhare darzana khulyAM tyAre mAtra sAta vaiSNo darzana karavA AvyA hatA. sadabhAgye AvI zikSAo Aje mahArAja karatA nathI. bAkI mahArAjane pitAnI kharI sthitinI khabara paDe. have vaiSNa pitAnA gharamAM je vividha prakAranI sevA rAkhe che te saMbaMdhI vicAra karIzuM. vaiSNavo potAnI manapasaMda mUti kaMsArAne tyAMthI kharIdI mahArAjane Ape che. mahArAja loka hene hAtha lagADI ke ekAda dahADe pitAnA maMdIramAM rAkhI vaiSNavane pAchI padharAvI ke pRSTAvI Ape che. eTale te sevA karavA yogya thaI ema mAnavAmAM Ave che. purANokta prANa pratiSThAnA maMtranI jarUra paDatI nathI. puSTimArganA siddhAMtamAM paNa Amaja lakhyuM che. zobhA vahujI kRta Aki karIne pustaka che temAM lakhyuM che ke, Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 veda mAthI pratiSThita smRti maMtrAdhIna hovAthI purUSAttama nathI. purUSottamanu rUpa tA amArA hastaspanu AvirbhAva eTale mahArAjanA tejanA abhAra hemAM praveza karAve che. keTalAka sa~vane tyAM girirAjanI pUjA hoya che. eTale mathurAnI pAse je girirAjanA DuMgara che hainA pattharanA eka sApArI jevaDA nhAnA kaTakA lAve che. pratyeka patthara badala je mahArAjanI hakumatamAMthI te lAvavAmAM Ave che tyAM teTalA vajananu* suvaNu bheTa tarIke ApavAmAM Ave che. taDAkA te AnuM nAma. zera saTTAmAM tA pAMcanA paccIsa ke ekanA daza maLe paNa A / pattharane badale suvaNa maLe che. ne vhema evA sevakApara ThasAvelA hoya che ke kAinI cArI karavAnI magadUra hotI nathI. trIjI eka pUjA mahArAjo vaiSNuvAne Ape che. te vastrasevAnA nAmathI oLakhAya che, e vastrasevA lUgaDAMmAM rU athavA DUcA bharI pUtaLAM jevA AkAra banAvI haitI karavAmAM Ave che. upara lakhelI mUrti pUjA je vaivAne tyAM nathI hotI tevA vaiSNuvA zrI nAthajInA vAdheA, AcArajInI beThakanu` vastra, mahArAjanA pagalAM, tuLazI athavA lAkaDAMnI mALA, pA lakhelI peAthIe ane mATInuM caraNAmRta vagerenI pUjA kare che. mukhya karIne bhAga dharAvavA mATe A badhI vastune rAkhavAmAM Ave che. bhAga mahAtmya. bhAga dharavA vize tarehavAra vArtAo banAvI bhAva lagADavAmAM Ave che. eka vAta emanA pustakamAM lakhI che ke eka vaiSNuva hatA te ThAkAjI sevatA hatA. eka vakhata hete bahAra gAma javu" paDayu tethI ThAkeArajInI sevA pAtAnA ThekarAnI vahune karavA kahI gayA. vahue tA badhI rasAi karI DhAkArajIne bhoga dharyo paNa ThAkArajIe tA AreAgyu. nahI. eTale te emane ema bezI rahI. bIje dahADe te rasAi gAyane nAMkhI dIdhI, e pramANe traNa divasa sudhI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 - karyuM, ne zuddha bhAvathI bhUkhI rahI. eTale zrI ThAkorajIne dayA AvI ne ceAthe dahADe sAkSAta AvI kahyuM ke kema bhukhe mare che ? teNe kahyuM A5 Aroge nahIM tyAM sudhI kema jamuM ? ThAkorajIe kahyuM ame te gupta ArogIe chIe to strI kahe te huM mAnuM nahIM. pachI ThArajIe sAkSAta ArogyuM eTale eNe khAdhuM. AvI khoTI vAto hamajAve che. te kahe che bhoga Aroge te jovuM nahI; nahI te te vaiSNavANu sArU ThAkorajIne zrama levo paDyo tema levuM paDe.. " paNa jatA nathI ke kAgaLanA bhagavAnane udhAI, kaMsArI ne uMdara khAI jAya che. lUgaDAnA bhagavAna saDI jAya che ne hemanA vAghA vastra, khAvAne bhoga ke badhuM uMdara, bilADA jevA janAvara khAI jAya, toye rakSaNa karI zakAtuM nathI chatAM svArtha khAtara avaLe mArge dore che. " paNa A vicAra karIe chIe tyAM keTalAka evo pazna kare che ke zuM tyAre A ThAkora sevA ke mUrti pUjA beTI che ? zuM tyAre mAnavuM kone? vaLI keTalAeka kahe che ke mUrti pUjA jeo pUrA jJAnI nathI tevAone mATe jANavAnuM paheluM pagathiyuM che. pagathIe pagathIe sIDI caDAya tema A ati pUjAthI paNa devamAM prIti lAge ne pachI paramezvarane jANavAnuM sAdhana bane. mATe A bAbatamAM saMkSepamAM keTaluMka vivecana karI henI lAbhA lAbhanI tulanA karIzuM. mUrti pUjA saMbadhI sAmAnya vicAra. mUrtipUjAne prazna jyAre ApaNI sanmukha Ave che tyAre ApaNane lAgyA vinA nathI rahetuM ke A prazna saMbadhI eTalI baMdhI carcA thaI che ke have ati vistAranI jarUra nathI, chatAM prasaMgopAta thoDAka vicAro sujJa vAcakajana mATe upayogI thaI paDaze. vicAra karatAM jaNAze ke samasta jagatamAM be prakAranA padArtha jovAmAM Ave che. eka mRta ane bIje amRta, je vastunuM Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 laMbAI pahoLAI vigere mApa banI zake e sthULa padArtha te mata, ane tenuM evI rIte rUpa raMga ke mApa na banI zake te amUrta. dvevA brahmaNo rupe mUrtaM caivAmUrtaM ca tadetanmUtaM ydnydvaayoshcaantrilava mathAmUrta vApurAttAM tyAra brahadAraNyopaniSada. arthAta AkAza vAyuthI bhinna anya padArtho te mUrta ane AkAza vAyu te amRta che. paMcabhUtomAM prathamanA be te amRta ane bAkInA traNa temaja henAthI thatA sarva vikArabhUta padArtho sthaLa, temaja maryAdAmAM AvI zake evA hevAthI mUta che. jo keSa pramANe vicArIe te to mUti zabdanA be artha che "mUrtiH zAnyi vAca:" arthAta kaThaNapaNuM, kaThinatAnA guNavALuM je kaMI heya te ane zarIranuM nAma mUrti che. have pUjA zabdone vicAra karIzuM to jaNAze ke satkAra karavuM evA arthamAM vaparAya che, paNa dhupa, dIpa, naivedya ke caMdana pUSpa dharAvavAnuM ke hADavAnuM kAIpaNa kASa ke vyAkaraNa anusAra nathI. mukhya karIne pUjA zabdano artha cetana vastunA prasaMgamAM Ave che. amarakeSamAM jyAM pUjA zabda Avyo che te jovAthI eTalI te khAtrI thAya che ke pUjA zabdone arthacetanane anulakSe che. amarakoSanA dvitIya kAMDanA sAtamAM brahma vargamAM pUjA zabda Ave che te pahelAM tyAM atithi ane paroNunA prasaMga AvelA che te parathI paNa eja sUcana nizcita bane che. dharma zAstramAM kahyuM che ke, AcAryo brahmaNo mUrtiH pitA matiH prajApateH / mAtA pRthivyA mUrtitA svo matirAtmanaH // manu adhyAya 2. AcArya, gurU e brahmanI mUrtitulya che. arthAta je AcAryanI pUrNa sevA karaze tene abhiSTa prApta thaze, kAraNa ke brahmanAma parame Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zvaranuM che ane henuM yathAvata jJAna AcArya dvArA prApta karI zakAya che. AcArya ke gurUja sugamatApUrvaka vedajJAna karAvI zake che. Izvara ane zabdAthe saMbaMdha rU5 veda bane amUrta che topaNa AcAryane aMtaHkaraNamAM sthita hovAthI AcAryane brahmanI mati tulya gaNavAmAM Ave che. kahIM paNa pApa graha marti ema nathI kahevAmAM AvyuM; paNa " mAnaniyuni" jJAna zivAya mukti nahIM thatI hovAthI temaja pASANAdi svayaM jJAna rahita hevAthI te jJAna ApI zakatA nathI mATe AcAryanI sevA suzruSA gya rIte karavAthI ja jJAna prApta thaI zake che ane mukti maLe che. pASANAdi bhUti pUjana karavAnuM vidhAna keIpaNa RSikRta graMthamAM nathI. je loke mUrtipUjAne IzvaranI upAsanAnA saMbaMdhamAM lagADe che teo Izvarano avatAra mAne che, ane tenI pratimA banAvI pUjA kare che, paNa ahIM bhulI javAmAM Ave che ke je jaDa che tenAmAMja rUpa raMgAdi guNa saMbhavI zake che. cetanamAM kadI saMbhavI zake nahI temaja cetana kadI Idriyagocara nathI thaI zakatuM, to te paramAtmAnI pratimA kevI rIte banI zake? ahIM vadhu vistAranI jarUra nathI te paNa jaNAvavuM Avazyaka che ke je bhagavAna rAma kRSNAdikanA avatAra mAnavAmAM Ave che tenA zarIranI pratikRti banI zake kharI paNa temanA zarIramAM je cetanA AtmA hatA tenI pratimAM zI rIte banI zake ? ane jo bhautika zarIrane AtmA tarIke svIkAramAM Ave che te dehAtmAvAdI tulya nAskitAnA saMbho ubhA rahe che. vega zAstramAM spaSTa ja kahyuM che ke anAtmA zarirAdimAM Atmabuddhi karavI e avidyAnuM lakSaNa che. temaja dehane AtmA mAnavAnuM koIpaNa zAstrane anukULa nathI. A mATe paramAtmA, paramezvara, je vibhu, ajara, amara che tenI muti, ke pratimA kadI banI zake nahi. atre koI kaheze ke je kaMI aizvaryavAna che tene ame Izvara tarIke mAnIe chIe. paNa emAM paNa maTeDa doSa rahe che, kAraNa je sarva zarIradhArI che temAM vadhatA ochApaNAnA saMbhava rahe che, eTale sevA suzruSA vadhu Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 C AchA azamAM ane ane phaLa paNa teja pramANe prApta thAya AthI maryAdA adhAya che. jyAre paramAtmAnA svarUpa saMbadhI vicAra karatAM yAga zAstramAM kahyu` che ke jyAM aizvaya pUNa hoya temaja jemAM aiya nA evA bhAva thAya ke have enAthI adhika kaMija nathI te izvara che. je pUNa che, sa`pUrNa che, kevala che, nirapekSa che, evA te izvara che. amuka kalAne athavA cAda pa`dara ke sALa kaLAneA ke aMzanA evA nahI' paNa sa`pUrNa asakhyAta evA miT have pratimA pUjananuM jo mUla vicArazu` ! jaNAze ke pratimA ke pratikRti jovAthI te saMbadhanA bhAveA ne vicArA ApaNA manamAM khaDA thAya che. bhadra purUSonI pratimA ne phoTogrAphnA darzanathI tenA guNAnuM smaraNa thAya che. ane vyavahAramAM sadAcaraNa mATe anukaraNa karavA te upayeAgI thAya che. temaja dUra dezAMtare gayalA viyAgI vhAlAM ane Aptajanonu smaraNa karavA paNa upayAgI bane che. rAmacaMdrAdinA samayamAM temaja pratyeka mahA purUSonA samayamAM hemanI pratikRti ane pratimAthI avazya hemanuM guNu stavana ne kItismaraNa banI zake che. AmAM avazya vIrapUjAnu tatva hoya paNa paramAtmAnI pratimA evuM banI zake nahIM. paramAtmadarzana e anya tatva che. mahA purUSAnI pratimA agara hainA cira sthAyi zubha karmone lIdhe kIti smaraNAnA aMkita cinhA, bAvalAM, jarna samAjamAM subha karyAM preravAne upayAgI banI zake che paNa teTaluM ja. brahmavAda ane te mATe tuM jJAna e bIjI vastu che. have keTalAka kahe che ke e pagathIA rUpa che ane ajJAna vagate mATe che ane kramazaH dhIme dhIme jJAna thatAM ApeAApa ADI deze, paNa ahI' te muzkelI ulaTI vadhe che ke je ajJAna che tene mUrtinA dara nathI ke mRtti`pUjAthI kayu' jJAna kayAre evuM thaze ke jethI pASANu ke dhAtunu' nahIM paNa izvaranA yathArtha svarUpane jANIne e pUjA cheADI deze. atyAra sudhI A- badhA ajJAnAnI evI dazA thayalI teA nathI jovAmAM AvI. hajA2A leAka janma janmAMtara sudhI pUjana karI mRtyu pAme che. chatAM jJAna / 14 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 izvaranuM nathI prApta karI zakayA. khanIja zI rIte zake ? je jAteja ajJAnI che, jaDa che, te zI rIte jJAna ApI zake? je cetana che, nAnI che teja jJAna' ApI zake, eTalA mATeja AcAya gurU ityAdinA pUjana mATe kahe che, kAraNa teo dAna ApI zake che. bAlakA nhAnapaNamAM ajJAna hoya che temaja brahmacaryAzrama temaja sabhyeApAsana, upavita vigerenA vidhAna maLe che paNa mRtti pUjAnu kethe paNa vidhAna jovAmAM nathI Avatu.. have kahe! ke te ajJAnI te mUrkhAne mATe che DhA dhaNA vidvAnA paNa che, temaja keLavAyalA, sa`skArI, suzikSita paNa che te hajI kema kare che. zu` te ajJAna che ? vAstavika rIte e prakAranu pUjana zAstrAnukULa ke buddhi anukULa nathIja, paNa mAtra pArANika che. temAM paNa prasaMgeApAta ghaNI vakhata vAstavika vAta keTalAkathI kheAlAya jAya che chatAM rUDhine laine, leAka apavAdane lIdhe, dUrAgrahane khAtara ke leAka prIti ne khATI kItti khAtara, daMbha khAtara kheMcAtA kare che. ethI vadhu vicArazuMtA jaNAze ke yuddha kAla pahelAMnI mUtti e jovAmAM nathI AvatI. rAmakRSNAdikanI kalpita mutti (kAraNa teo jevA citrAmAM jovAmAM Ave che tevAja haze ke kema eneA purAvA nathIja) temanA zarIra AbhuSaNa, vastrA, sava kalpita yeAjavAmAM Ave che. te kAlanA paheraveza te e sabadhInA aitihAsika pramANeAnI sAkhItI nathI. je saMpradAyA taraphathI karavAmAM Ave che e sa` be hajAra varSo pachInI che. vaLI za`karAcAye muddA parAsta karyA hatA te paNa te vedAMta te jJAnavAde karIne. chatAM zakarAcAyanA siddhAMtamAM joizu tA bahudhA niSedhaja che. kAi kahe ke tenA anuyAyI smRtipUjA kema kare che te ema hAi zake ke buddha dharmAMnA parAjaya thayA hatA chatAM temAMnA keTalAka tatkA leAkanA jIvanamAM mizrIta thai gayAM hatAM ane zaMkarAcAye e tarapha nAMkhatI karI bahu draSTi nhotI rAkhI. bAkI evAM paNa vacane spaSTa lakhyA che ke mUrtistu svalpabuddhinAM " arthAta mUrkhAo mATe che. eoe dhAyu' haze ke AvAM vizeSaNA joi bhaviSyamAM cheADI deze. A parathI 66 66 99 kASTASTeSu mUrkhANAM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10e eTaluM to jaNAze ke ameja kAMI A vicAra raju nathI karatA paNa zAstra vicAra eja pramANe che. prathama vedamAM te enuM vidhAna nathI ja. saparyagA cchuka makAya matraNamasnAvira 5 zuddha mapAmaviddham // kavirmanISIparibhUH svayambhUryAthAtathyatArthAnvyadadhAcchAzvasIbhyaH samAbhyaH // veda pachI paDa darzana, emAM ga, vedAMta karmavAda che. mati : pUjAnuM sthApana nathI ja. smRti te vedane pramANu kahe che. AdikAvya rAmAyaNamAM rAmacaMdrajIne potAne maLeluM jJAna yoga vAsiSTha e spaSTa brahmajJAnanuM pustaka che. mahAbhArata, emAM kALe kALe bahu pheraphAra banyo che. kaI daza hajAra lokanuM kahe che. koI paccIsa hajAranuM kahe che. emAM zivalIMga pUjA vadhI che, chatAM vaLI apsudevAmanuSyANAM dividevAmanISiNAM // kASTalASTeSumUrkhANAM yuktasyAtmanidevatA // Avo virUddha vicAra paNa maLe che. bhagavatagItA nainaMchidaMtizastrANi nainaMdahatipAvakaH // nacainakledayaMsyApA nazoSayatimArataH // bhAgavata ekAdaza skaMdhanA bIjA adhyAne eka kalAka. arcAyAmAmapeharetpUjAyazraddhayehatA // natadbhakteSucAnyepusabhaktaprAkRtaHsmataH // 1 // vaLI tRtIya skaMdhamAM kapila devajI mAtA devahutIne kahe che ke yauvaisarveSubhUteSusaMtamAtmAnamIzvaram // hitvA bhajatemaunyAdbhasmanyevajuhotisaH // 1 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 . - A pachInA keTalAka saMpradAyo jevA ke nAnaka, kabIra, vigere te khaMDane karelAM che. have kavionA kAvyo jozuM. akhA paNa virUddha hatA. caitanakA jAnyA nahIM pUMje pAdukA vastra // . akhA harI to re gayA sevata kAgajapatra // 1 // bahra dina pIttala pUjI rahyA mUDhakA mUDha // Izvara tA aLagA rahyA so jAnyA nahiM gUDha // 2 // manahara svAmi je bhAvanagaranA prakhyAta gagA ojhAnA gurU tenA ghaNA pado khaMDananA che, jAheramAM teo kahetAM. pada 7 muM, rAga jaMgalo, aMdhAhe harine bhUlI gayo, thayo jaDejaDanere gulAma | Teka che gAMDAnI pere nAka ghasaNuo, karate phare che kAmoThAma-aMdhAha0 1 tuM ja banAve che tuM zaNagAre che, dja kare che dhAmadhumaaMdhAha0 2 harijanathI avaLe mukhe bhAMkhe che; " je prabhu jANyAnuM ghAma-aMdhAhe 3 pUjArAne pUje che bhule che; saddagurU jana vizrAma-adhA. 4 chate dhaNIe thaye tuM nidhaNI; * jaDanahi Ave kaI kAma-aMdhA. 5 saccidAnaMda brahma jo sAce; pragaTa pratApI sukhadhAma- aMdhAha0 6 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 109 enAthI thatI hAnie. purUSArtha hInatA. zAstromAM kahelA jJAna, karmo ne yajJa yAgAdi tarapha arUcInuM mUla kAraNa eja che, kAraNa vahema e pAke banyo che ke enAthI ja jJAna ne prabhu prApti bane che. pariNAme ajJAnatA vadhe che, ne ajJAne ulaTA khADAmAM paDe che. bAkI paramAtmAnuM jJAna bhAgye ja thAya. vidyAnI eTalIja durdazA thaI. zAstra ciMtana ane manana aTakayAM. dharma, vijJAna, ne kalA naSTa thayAM. aMdhazraddhA ne jaDatA vadhI. dravyane durUpayogaja kevaLa va. ne e pravRtimAM divasane bahu kAla jatAM samayane durUpayoga thaya. jyAre unnati mATe purUSArthanI ati jarUra che. nItine sthAne anIti vadhI. e pUjA sthAne jonArane sahaja jaNAI Avaze. svAthI, lobhI, lAlacu, ALasu, daMbhI, evAo ajJAnatAne lAbha meLavI moja, vilAsa, ne vaibhava bhogavatA thayA. ne kharA parasevA ne zramathI prApta karelA dhananuM kupAtre dAna thAya che vigere dezahitane bAdhakaja e pULa che. A bAbatamAM mAtra saMskArI ne sujJajane zAMtithI vicAraze evI AzA rAkhIe chIe. prakaraNa 8 muM. puSTi mArgamAM yAtrA. manuSyane AjubAjunA sthaLa, saMskAra, vAtAvaraNanI asaro thayA vagara rahetI nathI, ane te manuSya jIvananA caritrapara, jIvananA AcAra vicAra ghaDavAmAM bahu asara kare che. yAtrA, musApharI ke pravAsa karavAthI vividha dezonA rata, rivAja, AcAra, vicAra, dhaMdhA, uga vagere sava pravRttionuM jJAna thAya che, ane tethI tenI upayogitA adhika che. prAcIna kALamAM A hetu lakSamAM Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 rAkhI aneka paradezI musAphare AryAvartAmAM AvatA. dharmajJAna ane jJAnanI keTalIka zAkhAonuM mUla AryAvartamAM mAnavAmAM Ave che. Aje henuM dvIpAtaMra ne rUpAMtara thayeluM gaNAya che. Ajeye musApharIne hetu jJAna, vijJAna, dharmajJAna ityAdi mAnasika ke zArirIka unnatino ja hoya che. uttama sthaLoe javAthI purUSone samAgama thAya, vividha prakAranuM zAstrIyajJAna prApta karI zakAya ane jIvanane kharo hetu hamajI zakAya. prAcIna kALamAM vyavahAranA sAdhana ochAM, ane pramANamAM bahu ochAM manuSya haine lAbha laI zake eTale yAtrAnI mahatvatA vadhu mAnavAmAM AvatI. vaLI jIvananI sAtvikatA sAcavI zakAya evA anula sthAnoe jJAnIo temaja vidvAne, yogIo vasatA. tyAM teo dhamaMjIjJAsuone dhama, nIti, vairAgya, mokSa, jIva, Izvara ItyAdi bAbatonuM jJAna ApatA. AvA sthaLo tIrtharUpe gaNAtA, ane te mATe yAtrA karavAmAM AvatI. paNa A mArgamAM tIrthayAtrA mATe, moTAmAM moTAM tIrtho te zrIjIdvAra, zrI gokuLa, ane zaramajI gaNAya che. hemAM zrIjIdvAra javuM hene dhAma kahe che, ane gokula vagere javuM hene tIrtha kahe che. AthI prAcIna kALamAM saMsArIo mATe jJAnaprApti karavA mATe tIrtha yAtrA je eka zALA rUpe hatI tene ThekANe sevako aneka rIte buddhihIna banI, dravyane nAhaka vyaya karI jANe anativardhaka zALAnA vidyAthIo hoya tema A yAtrALa leAka bane che. A saMbaMdhamAM thoDIka hakIkata lakhavAthI bhoLA bhAvika aMdhazraddhALune vadhu mUkha kema banAvavAmAM Ave che ane dravyane vinA prajana kevI rIte durUpayoga karavAmAM Ave che te sahamajAze. yAtrA javAnI zarUAta prathama AvI rIte thAya che ke, koI zrImaMta mANasa hoya te saMgha kADhe che, evo sathavAro joIne keTalAka madhyama varganA paNa kAMti pitAnA gharanI strAonA dabANathI ke kAMta keTalAka bhAvika vaiSNonA AgrahathI ke bhamAvyAthI nIkaLavA mana kare che. keTalAka garIba mANasane tathA keTalIka vidhavA strIone paNa A sAthe joI javAnuM mana thAya che. Ama kara Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 vAmAM ghaNI vakhata to teo AgaLa pAchaLa ke AjIvikAne paNa vicAra karatA nathI ne jhokAve che. ema karatAM pAchaLathI AvI vidhavA strIonI zI dazA thAya che ne kevAM kRtya karavAne pravRtta thAya che tyenuM varNana bahu du:khadAyaka thaI paDe che. keTalIka mahArAjonI dAsI banI mahArAja pAse bhAvika sevakIone laI javAne dhaMdhe kare che. keTalIka vahujI pAse besI aneka strIone khATI sAcI rIte DarAvI uMdhuMcatuM samajAvIne pitAnuM gujarAna kare che. keTalIka aneka yukti prayukti dvArA sArA strI purUSone bagADI gujarAna kare che. ne ema thatAM rasamaMDaLI jAme che. keTalAka tevI khaTapaTa na jANatI hoya te duHkhamAM AvI paDe che. ema karatAM vakhate koine tyAM rasoI karavA rahI jAya che. vakhate ema karatAM koI vaLI vaiSNavane tyAM jaI "mahArAja bhoganI taiyArI che ke Aja hamAre tyAM pahoMcavAnI IcchA che" kahI nakaTI thaI besI rahe che. vigere aneka tarehanI muzIbatomAM utaravuM paDe che. saMghamAM paNa aneka tarehanA khelo cAlatA rahe che. halAjo sacavAta nathI. aMgasparza ne dhakkAdhIkkI te hasatAM hasatAM cAlatAMja rahe che. ekAMta mATenA prayatno te banatA ja rahe che. nahIMtara pachI zAka samAravAnI, dhAnya sApha karavAnI, vaNavAnI, daLavAnI tathA maMdira vigere AvatAM hoya tyAM jhADaguDa karI sApha karavAnI vigere sevA karI kALa nirgamana kare che. Ato eka vAta thaI paNa tyAM gayA pachI gera loke te jANe dhoLe dahADe lUTe che. bhoLA ne caDhAu mANasane chApare caDhAve che. phalANAe amane Ama ApyuM ne phalANAe te amane Ama ApI anyAya kIdhe ne hame te henA karatA sarasa che. AthI te gajA uparAMta ApI de che. AvI rIte teo yAtrALuone vakhate caDhAvIne, vakhate jorajulamathI, vakhate dhamakAvI, vakhate tarehavAra sAcA juThA nhAnA batAvI, vakhate phosalAvI, vakhate hemanI vAte batAvI, lUTAya teTaluM lUTe che. eTaluM ja nahIM paNa sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke keTalAka tIrtha sthaLoe yAtrALuo jo saraLatAthI na Ape te mAra mArIne le che, ane tema na bane te Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 aneka gAie karIne ekAve che. AnA aneka dRSTAMta jaDI zake ema che. mAtra ekAda be dRSTAMta vicArIzuM. thADI mudata upara kAzimAM eka saMnyAsI hatA. teNe dhana tavAnI eka yukti mAMDI hatI. keTalAka brAhmaNeAne zAgi rAkhI evI buma phelAvI hatI ke A saMnyAsI, leAkAte temanA pitRnA sAkSAt darzana karAve che. Ama tA krAi gArane mukI sanyAsI pAse zarAmaNu` karavA jAya nahi, paNa A kAraNathI bahu leAka tyAM zarAmaNuM karavA javA lAgyA. Aste Aste bAvAneA mahImA vadhyA, ane sakhyAbaMdha DhAkA sarAvavAne AvavA lAgyA. pachI bAvAjI / mana mAnyuM dhana laIne leAkAne pitRdevanAM dazana karAvatA hatA. have te sarAvanArane sarAmaNu` te brAhmaNa karAve, te bAvAjI tA pitRnAM darzana karAvavA uThe. pachI tenI AMkhe bAvAjI peAtAnA hAthathI DhAMkIne chu maMtra mArI kahetA ke, huM tamArAM divya cakSu karU' chuM. pachI jarA AMkhane dAbIne AkAza tarapha tenumAM karIne tenA kAnamAM AvAjI mahA matra Ape. pachI AMkha udhADe eTale keTalAka bhALAone tA dAkhelI AMkhanA prasaMge lIlA pILA raMganA aneka nukatA dekhAya, tethI mAnI le ke da na thAya che te kheAle ke, je je pitRdeva. paraMtu dhaNAkharA ! mahA matranA pratApathI jhaTa kahevA lAge ke, darzIna thAya che. ema karI mu`ge meheDe cAlyA jAya. evI ThagAi kaiTaleAka vakhata cAlatAM bAvA pAse te| pAMca sAtalAkhanI pujI thai paDI. pachI taiA pApanA ghaDA phUTayA, kAThIAvADa taraphanA kAi rAjAneA kArabhArI nAgara gRhastha hatA. te samajI tathA vidvAna hatA. te kAzIyAtrAe gayA hatA. tene khabara paDI ke eka sanyAsI pitRnAM dazana karAve che. ANe jANyuM je e vAta ane tevI nathI, kemake pitR kAMi khAvA mATe tyAM besI rahyA hotA nathI. mATe AmAM kAMi ThagAi haze. pachI pAte becAra dahADAsudhI tyAM jovA gayA. teNe A enI badhI kriyA joi, tathA keTalAkane mahA maMtra pUchayeA. tethI enI khAtrI thai, ke A luccAi, ThagAi, tathA lUMTa macAvI beTho che; eTaluMja nahi paNa bApaDA garIba bheALAone luTIne tenA manamAM chInALA cheAkareA TharAvavAnI dehezata pesADe che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 mATe evA duSTane ApaNe ughADa pADI, aniti, luccAI, ThagAI. ane luTa karato aTakAvIe, to meTuM puNya thAya. ema vicArI teNe keTalIka yukti ekaThI karIne TharAva karyo ke Ama karavuM. pachI tyAMnA rAjAnA kArabhArIne maLyo. pote eka rAjAne kArabhArI hato, tethI tenI sAthe oLakhANa pachAna karelI ja hatI. tene majakura saMnyAsInI vAta saMbhaLAvIne kahyuM ke, kAzI jevA uttama sthaLamAM AvI ThagAI cAle che, tethI tamAre zaramAvuM joIe che. teNe kahyuM ke, ame paNa sAMbhaLyuM che kharUM, paNa kAMI upAya karela nathI. have tame kahe tevI rIte upAya karIe. ANe kahyuM ke kAle huM pite sarAvavAne jaIza ne tamArA se pacAsa sIpAI AgaLa pAchaLa rAkhaje, pachI amArI khuba bolAcAlI thAya tyAre tamArA sIpAIo amane beune pakaDI tamArI pAse lAve, evo sIpAIene hukama karI muka. pachI mArA para pharIyAda karaze, te paNa enuM pogaLa nIkaLaze ne kadAca te nahI kare, te pachI huM pharIAdI thaI bAvAne ghaTe tevuM zAsana karajo. teNe yukti pasaMda karI. kArabhArIe kAzI narezane A badhI vAta samajAvI, te teNe te pasaMda karI. pachI bIje dIvase se eka sIpAIo bAvAnA AzramathI thoDI thoDI dUra koI samaje nahIM tevI rIte pharavA lAgyA. A nAgara bAvAjInA AzramamAM gaye. bAvAjIne ghaNuM namratApUrvaka vinaMti karI, ane keTalAMka vakhANa karIne kahyuM ke mAre sarAvavuM che. A te uMcA kapaDAM paherI be cAra sipAIo laI baDA ThAThamAThathI tyAM gaelo hatA. te joIne bAvAjI to khuzI thaI vicAravA lAgyA ke, Aje te moTo yajamAna maLe che. bAvAe moTI khuzIthI hA kahI. pachI sAravA beThA. sarAmaNuM thaI rahyA pachI bAvAne be cAra jaNAe vinaMti karI ke mahArAja ane pitRnAM darzana karAve. pachI bAvAjI moTA DoLa mAmathI uThayA ane ane AnI pAse AvIne AMkhe bAMkha mIMcAvIne kAnamAM mahA maMtra kaho ke "tuM tene vAre vIle panna duvA veLA te tene pitRdevakA darzana hovegA; ora terI mAne chInAlese tumaku pedA kI 15 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 de te nadi tene". Ato A maMtra sAMbhaLI AkAza tarapha jovA lAgyo ane Amatema meMDhuM pheravI jANe kAMI moTA vicAramAM paDyo hoya tevo DoLa karavA lAge. e joI bAvAe puchayuM ke "abe kyuM kyA dekhatA haya ?ANe goThavaNa karI rAkhavA mujaba kahyuM ke ? "bAvAjI meM te kuca vicitra dekhatA huM " bAvAe puchyuM ke "kayA vicitra haya" ANe kahyuM ke "muje kahane ke baDI zarama hatI he" te bA kahe je "bola sahI kayAM haya?" ANe kahyuM ke, "bAvAjI, svagameM bhI kayAM chInAlA calatA ya ?" bA kahe je chInAlA se kayA ya" te ANe kahyuM ke, meM dekhatAM huM ke merA bApa terI mAse bagalagIrI karake upara svagameM khaDA haya." A vAta sAMbhaLIne bA te baLI gayo ne jANyuM ke A pigaLa ughADuM karaze te dhananI Avaka baMdha thaze. paNa dhananuM jora hovAthI te khuba krodha caDhAvIne te kArabhArIne gALo bhAMDavA beThA. nAgara paNa moTI moTI buma mArI kahevA lAgyuM ke, are caMDALa ! AvA uttama sthaLamAM tuM nIca dhaMdhe laI beThe che ? tane dhikkAra che. ema AmaNasAmaNa khuba buma barADA thavA mAMDayA eTale tarata sIpAIo doDI AvyA ane beune pakaDI dIvAna pAse laI gayA. bAvAjI te tyAM kAMI bolyA nahiM. jAte cAra te zuM bole ? pachI te nAgara gRhastha pharyAda karI ke bAvAe A pramANe mArI sAthe ThagAI karI, temaja hajArone ThagyA che. tene InasApha thavA mATe sAkSI patrIo levAI. temAM ThagAI puravAra karavAnA hajAre purAvA paDI eTale bAvAjI gunehagAra TharyA. pachI rAjAe te nAgarane moTI zAbAzI ApI ane bAvAchane baMdIkhAnAnI moja karAvI ne tenI je milkata hatI te tamAma japta karI. sana 1874 nI sAlamAM amadAvAdane vANIo vaiSNava rUganAthadAsa harajIvanadAsa nAmanI yAtrAe gaela haze. tenI bAbatamAM koIe zrIjIvALAne kahyuM ke A vANIo geyALa eTale nirvazI che ne keTalIka milakata dharAve che. pachI tene tarata teDAvI laIne lAgazeja baMdIkhAne keda karI dIdhA. ANe kAlAvAlA karyA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 115 , ke bhAI mAro ze aparAdha che je tame mane baMdIkhAne nAkhe che ? te tene kahevAmAM AvyuM ke tArI badhI milkata zrIjIne arpaNa karI de, kAraNa ke tAre koI khAnAra nathI. vaiSNave kahyuM ke e to zraddhAnuM kAma che ne hamaNAM mArAthI kAMI thAya paNa nahi. huM marIza te vakhate lakhI jaIza. bAkI hamaNAM te Apu nahI. pachI tenI bAyaDIne paNa teDAvIne tenI sAthe aMdhArI koTaDImAM keda nAMkhIne kahyuM ke have saDImara. pachI khAvA pIvA tathA zAce javA bahu saMkaTa tenI upara pADavA lAgyA ne tene * khulluM kahyuM ke jo tuM amArA dhAryA pramANe daMDa nahI Ape, ne amArA kahyA pramANe lakhI nahI Ape, te tane A koTaDImAM saDAvI ane rIbAvI mArIzuM. keTalAka dahADA bhukhemarA vagerenuM mahA saMkaTa paDatAM gabharAIne adhikArIne kahyuM ke mane choDe ane huM daMDa tathA lakhata karI ApavA kabula thAuM chuM. pachI A rAkSasee eka nAnuM vIla ghaDI kahADayuM temAM je mIlkata hoya te badhI zrIjIne arpaNa karavAnuM lakhyuM. te uparAMta rUpiA paNa pAMca daza hajAra rokaDA mAMgyA. bIcArA rUganAthadAze mahAsaMkaTa zoSavAnAM kAraNathI tathA baMdIkhAnAmAM strI purUSa marI javAnA bhayathI pelA luTArUonA lakhelA vIlamAM dhujate hAthe sahI karI ApI tathA kAlAvAlA karI rUpiA 300 rokaDA dIdhA. eTale tene chuTo kIdhe. A to bicAro baMdIkhAne paLe hato tyAre tarata samajelo hatuM ke A dhama nathI paNa luTArU paMtha jevo eka paMtha che. A dharmagurU nathI, dhADapAhuo che; evA vicAra thavAthI te bicAro chuTo thaye teja dahADe pitAne asabAba uThAvIne potAnAM gAma tarapha cAlato thayo. tyAM pahoMcIne tarata pitAnI nyAta ekaThI karI ane pitAne hevAla badhe nyAta AgaLa jAhera karyo, ane teone khulA bolomAM kahyuM ke bhAIo A dhamanI jagyA tamAre samajavI nahI paNa Thaga ane luTArUonuM meTuM mathaka samajavuM. have nyAta che ema kabulAta ApatI hoya che A adharmAne ThekANe javuM nahI te huM mArI badhI milkata nyAtane sapurata karI jAuM. nyAtIlAmAM samaju bhAga ghaNe levAthI tarata kabula kIdhuM ke koIpaNa te jagyAe Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 116 jaze nahI eTale teNe pitAnI milkata viSe AgaluM zrIjIvALAne karI ApeluM vIla radabAtala karyuM ane mRtyu bAda nyAtane potAnI milkata sapurada thAya evuM vIla karyuM. ane potAne thaelA duHkhanuM , ' tathA rada karelA vIlanA jAheranAmAM gujarAtI patromAM chapAvyAM. temAMnI eka zamazera bahAdura nAmanAM patromAMnI chapAvelI jAhera khabaranI nakala A pramANe - "zamazera bahAdura patra, tA. 7 mI jAnevArI 1874. amadAvAda" jaTIza hu zA. raghunAthadAsa harajIvanadAsa A noTIzathI khabara "Apu chuM je saMvata 1929 nA Azo mahInAmAM jAtrA karavAmAM "zrI nAthajI duAra paMcyA eTale zrI nAthajInAM adhIkArI bAla"kisanadAze hamane ekadama pakaDIne keda karahyA. ne mAsa 1 sudhI" hamone kedamAM rAkhyA ne khAdhe pIdhe herAna karyA tethI te viSe ame" "adhIkArIne araja karI je amArI zI kasura che ne hamone" choDAve te amo amAre ghera jaIe evI rIte jAhera kare." "chatAM hamane kasura to kAMI batAvyA nahIM ne kahyuM ke amArA" "kahyA pramANe daMDa Apazo tyAre tamAro khulAse thaze nahI" "to tame kedamAM ne kedamAM herAna thaze ne bhukhe maraze. ema karatAM " "ghaNAM divasa thaI gayA pachI hamene ghaNI gabharAmaNa ApI " "tethI ame e rUpe A 300) ApyA ne temanA kahyA pramANe "eka dastAveja amArI khuzI nahI chatAM temanAM kabajA nIce paDayAthI lakhI Ape che. mATe khabara ApuM chuM je sadarahu "lakhelA dastAvejamAM lakhela majakura mAre kabula nathI." "lA, zA. rUganAthadAsa harajIvanadAsa." upara lakhelA julmI vakhatamAM bIcArA garIba mANasonI to koI dAda paNa letuM nahI ne mahA duHkhe karI pitAno chuTako karatA. evA aneka jubhATanI udepuranAM mahArANAne jyAre ghaNI ryAdo saMbhaLAI tyAre teNe te TIkAyatane jabaradastIthI hAtha uThA- . Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 vavA sucanA karI te upara teNe kazuM... paNa dhyAna na ApatAM ulaTA bhIle| vagere sAthe kAMi gAlamela karIne pAte paNa keTaluMka lazkara rAkhavA mAMDayu. te vaiSNavA pAsethI zrIjIne aMgIkAra thavAne bhAne jorajulmathI lIdheleA paisA lazkara vagerenA kharacamAM uDAvavA lAgyA. pachI rANAe bIjIvAra namratAthI kai lakhyu ke ame je gAmA ApyAM che tathA vaiSNuvA pAsethI paisA hyA che te zrIjInA neka bhAga mATe che, lazkara vagerenAM kharaca sArU tUthI. uparAMta paNa tamane lazkanI zI jarUra che. jyAre jyAre bhIDa paDaze tyAre amArU' lazkara mejuda che. mATe tamAre AvA murkhAi bharelA kAraNamAM nAhaka paisA gamAvA nahI. te kharI vAta na sAMbhaLatAM ulaTu* jora mAravA lAgyA ke tame keANa puchanAra che!? amArI icchAmAM Avaze tema karIzuM. rANAe kahAvI mAkahyu ke e gumAna nA rAkhA. zrIjImAM tamAre kAMi lAgatuM nathI. tamArA pUrvajoe peAtAnA dAvA cheADI amane soMpeleA che tevu... A lakhata jue. zrI hari likhita viThThalarAya dAmodarajIsuta zrI govarddhanamAthajI ke devAlekI* sevA zrI vallabhAcArya karate tA pIche zrI viThalezvara dIkSita karate, arcarnatlaka zrI giradharalAlajI zrI goviMdajI zrI bAlakRSNajI zrI gokulanAthajI zrI raghunAthajI zrI yadunAthajI zrI ghanazyAmajI jyoM chaha bhAIna soMcaletyoM inake kulasoMcale jyAhiyAtrAtateMkoI ghAThivATikare seA zrI nAthajI vimukha zrI nAthajI kI bhUmI mattAdravyamAlamilikasA kAhuke - STATE zrI nAnakI bheTa apane ghara rAkheso zrI nAthajIkA aparAdhI orate gunahagAra yahabAta mAhArAjA zrI jasavaMtasiMhajI mahArAjA zrI jayasiMhajI mahArAjA zrI viThaladAsajIke AgeMcukI miti caitravAde gurau saMvata 1703 bhukAma zAhajahAnAbAda. mahArAnA zrI javasasiMghajI annasa 'khI rAjA jasavaMtasiMgha rAjA viThaladAsajI atrasAkhI rAjA viThaladAsa mAhArAjA jayasiMghajI A sahI phArazI dasatamAM che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 A lakhata moka9yuM te paNa tene pitAnI sattAnuM ghamaMDa rahyuM tethI kAMI gaNukAyuM nahIM. tethI rANAne rIsa caDhI eTale lAla bAgamAM mahArAja gIradharalAla TIkAyatane keda karI dezanI hada pAra kahADI mukyA. bIjI taraphathI e gIradharalAlane gokulanI gAdIno vAra maLela hato tenI mAlakI caMdrAvalI vahujInA hAthamAM hatI. tenA upara paNa thoDA divasa agAu pharIAda karelI te pharIAdImAM caMdrAvalIe kaheluM ke pitA upara hiMdu laoN lAgu paDatuM nathI kAraNa ke asala pUrva saMnyAsI thaI pAchA gRhastha thayelA tethI teo hiMduothI bAhera patita jAtinA gaNAvA joIe. evA purAvA ApyA eTale tyAM paNa kajIo hArI gayA ne rUpiA pAMca sAta lAkha kharacamAM uDI gayA. e pramANe gIradharalAlanI uThAMtrI thaI gaI. A zrInAthadvAranI vAta karI, tyAMthI yAtrALuo gokuLa mathurA jAya che. tyAM paNa devadarzana ityAdimAM kALa nigamana kare che. dhamanA bedha tarIke rAtre keTalIka rasa maMDaLIo bharAya che ne je graMtha mATe kerTamAM yadunAthajI mahArAje pratijJApara kahyuM hatuM ke juThA che tevA graMtho vaMcAya che. vaLI tyAM keTaluMka bahu jANavA jevuM che. keTalAka strI purUSo hamezanA nivAsI thaI rahyA che. keTalAka gharamAMDI beThA che. temAM brAhmaNI ne bhATIA, bhATIANI ne vANIA, vANIANuM ne luhANA evI rIte ane keTalAka pitAnI nyAtimAMja gharamAMDI beThA che. gharamAMDI besavuM hoya te tyAMnA mahArAjanI AjJA levI paDe che. e AjJA levAne je strI purUSane eka gharamAM bheguM besavuM paDatuM hoya te mahArAjane vinaMtI karavA jAya che ane kahe che ke, amAre be jaNane ekaThA besI sevA karavA vicAra che. mahArAja pitAno e kAma upara lAgaze Azare rU. 11 ke 12 che te laIne AjJA Ape che "bhale jAo deu milake sevA karo" evAM ghaNAM joDAM vase che. A zuM nAtaruM, punarvivAha ke, vyabhicArane uttejana? jo kethe punarvivAha thAya ke te saMbadhI kaMI lakhAya, belAya te vaiSNa kudAkuda karI mUke paNa A pavitramAM pavitra sthaLoe zuM thAya che te vicAratA ke jetA nathI. AmAM dharmAcArInI paNa adhama svArthavRtti ke ame kahIe Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 tema karavu', paNa bIjo teja mAga batAve ane khare| meAdha Ape aa te na karavuM, kAraNa ke lAgA jatA rahe. paNa hA, ahI` eka bhUla thAya che ke sudhArAvALAnA pUnavivAha te A navA prakAranA nAtarAmAM phera che kharA. AmAM kriyA nathI. vaLI vadhumAM A nAtarAvALIne jo daivayoge garbha rahe che ! areja gAleAkamAM mAkalI de che, ne kadAca jo adhure pADI na zake te pUre dahADe purA karIne zrI yamunAjIne sevaka karI de che ane jalacara te A bALakAne jIvatAM rAkhe. hAya ! meAja kare ane arere ! AthI sudhArAvALA tA adhika pApa te zuM A jAtrAmAM pAchI eka AgaLa jatAM keTalAka vaLI parikramA ke vanayAtrA karavA jAya che. tyAMnI aneka hakIkatA paNa AvIne AvIja hoya che. eTale vadhu vistArathI lakhavA jarUra nathI. vAstavika rIte vicAratAM A rIte A saMpradAyamAM je jAtrAnuM prayAjana te leza paNa sacavAtuM nathI ulaTu" adhanamAM paDAya che. vaLI jee yeAgya adhikArI nathI tevAone dhana ApI dhanA sa ya nathI karI zakatA. anItine uttejana maLe evI rItanu* sava ane che ane strI purUSAnA cAritre durAcArI ne bhRSTa vadhu anavAnA saMbhavA rahe che. AnI asara pragaTa apragaTa sasAra vyavahArapara kai je te na hoi zake. zAstramAM satyaja kahyu che ke; * satyaM tIrthaM kSamA tIrthaM tIrtha mindriya nimraha | sarvva bhUta dayA tIrthaM tIrthamA va mevacaH // 1 // jJAna tIrthaM dhRtistIrthaM manastIrthaM udAdatama / tIrthI nApapattIrthaM vizuddhi manasaH parA // 2 // * artha:satya eja tIrtha che, kSamA e tIrtha che, indriyanigraha e tIrtha che, badhA prANIo upara dayA rAkhavI e tIrtha che, namratA rAkhavI e tIrtha che, jJAna, kSamA, udArapaNuM, mananuM vizeSe karI zudhdha thavu teja parama tIrtha chearthAta upara kahelA guNa je sthaLa ane manuSyomAM che teja tIrUpa che. -- Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 prakaraNa 9 muM. puSTimAga nA meAkSa. | A prakaraNamAM meAkSa zu' enI ka`i vistArI zAstrIya carcA nathI karavAnI. temaja A sasAramAM deha aMtastha jIvanu* svarUpa vicArI tethI anya sthitimAM enAthI vadhu uccatara sthiti e jIva prApta karI zake che te bAbatanuMY. nirIkSaNa paNa nathI karavAnuM. duniyAmAM je je patha, sa`pradAya ke dhama utpanna thayA che te pratyeka dhamanA siddhAMtamAM jIvane meAkSa thavAnI tarehavAra kalpanAo joDI kADhI che. meAkSane pAtapAtAnA siddhAMtanI bhAvanA mujaba vividha arthA karavAmAM Ave che paNa sAmAnya rIte jIvane janmamaraNAdikanuM je mahA duHkha bhAgavavuM paDe che temAMthI chUTI parama Andhra prApta karavA ema mAnavAmAM Ave che. ApaNe A prakaraNamAM, A sa`pradAyamAM meAkSa kevI rIte mAnavAmAM Ave che te TukamAM joizuM. 1 'A sauMpradAyavALA bahudhA zAMkara siddhAMtipara AkSepa karI peAtAnA mata kahyuM che. zAMkara siddhAMtamAM jJAte karI, ajJAna dUra thavAthI, mULa svarUpanuM jJAna thavAthI jIvanA meAkSa svIkAravAmAM Ave che. te sabadhamAM e yAka kahe che ke jIvatAja nAza thAya teA pachI te meAkSa zAtA ? ete| e jIvane sukha paNa nahIM te du:kha paNa nahI.. kevaLa jIvaja ahmamAM lIna thai gayA eTale jIvaja marI gayA, teA e meAkSa kaMi kAmaneA nahI. paNa jIva kAyama rahe te hete akhaMDa sukhanI hameza sudhI prApti rahe hetu' nAma meAkSa che. * ,, ee mAne che ke amArA mA'mAM je Avaze te muA pachI gAlAka nAmanA dhAmamAM jaze. tyAM te jai haMmeza zrI kRSNanI sevA karI akhaMDa rAsakrIDAnu sukha bhAgavaze. ema eee meAkSa kalpyA che. kahe che ke tyAM nitya tRpti rahe che, Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 kAi vAtanI upAdhi nathI. purUSa karatAM strIonI kAmavAsanA kahe che cha gaNI ke prabala hovAthI teete vadhAre sukha prApta thAya che, AthI puSTimAga mAM je ziSyA Avaze te mRtyu bAda gopI thaze ane gAleAkamAM jaze. tyAM jai zrI kRSNa sAthe athavA henA aMgamAMthI bIjA svarUpA vA gopA nIkaLIne temanI sAthe akhaMDa rAsakrIDA karaze. tethI te jIvAne atyaMta paramasukhanI prApti thaze. vallabhAkhyAna nAmanuM kAvya e mAga mAM bahu uttama gaNAya che tathA vaiSNavA hene ghaNAM premathI haMmeza gAya che. hemAM kahyuM che ke svargAdika aneka leAka che ane hemAM paramezvaranI AvI AvI ghaNI lIlA che paNa, te kI puruSottama alagA lIlA acala vihArajI / jJAnI ne mokSamAragI svane nahI vevArajI || ityAdi tyAMnuM ghaNuMkavaNu na karI kahyuM. che ke badhA leAkathI purUSottamanA leAka aLagA che, tyAM te acaLa vihAranI lIlA kare che. te purUSAttama sAthe brahmajJAnI ane muktimAgI ne svapne paNa vyavahAra nathI ityAdi. e AkhyAmAM e leAkeA gAleAkanuM dhaNu eka varNana kare che. 4 ( khIjI eka * pavitrA maMDaLa' nAme e mAgatuM pustaka che hemAM paNa upara lakhelI gAleAkanI vAtenuM savistara varNana che. hemAM paNa badhI evIja rAsakrIDAtI vAtA lakhI che. e zivAya bIjA keTalAka pustakAmAM paNa chUTIchavAi mAkSa sabandhI hakIkata maLe chaeN paNa dvAdazakuMja nAmanu... eka pustaka che mAM te e lIlAja varNavelI che. A pustakanI utpatti kevI vicItra che te jozuM. haimAM vallabhAcAya jInA putra viThThalanAthajI arthAta gusAMijI jANe ajJAna hoya te pe lakhe che ke gusAMIjI ne kRSNadAsa adhikArIe zrIjInA darzana baMdha karI mUkyA hatA. te vakhate gusAijI Amatema rakhaDI vakhata pUrA karatA. eka divasa AcArajInI beThakamAM dAmeAdaradAsa harazAnI dana karavA gayA hatA 16 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaNe guMsAIjIne raDatA joyA, AthI teNe hene hamajAvI raDatA baMdha karyA, ane kahayuM ke Ama rovAmAM kaMI vaLyuM ? cAlo kaMI upAya karIe. guMsAIjIe lAga joI kahayuM ke tamArA bApanuM sarAmaNuM mahe tamane amuka divase karAveluM henI dakSaNA ApavAnI kahelI te ApI nathI te Apa. A parathI dAmodaradAse kahayuM ke mArI pAse bIjuM to kaMI nathI paNa mahA prabhujIe ApaNuM mArgane siddhAMta mahane kahe che te kahe to Apu. A vAta guMsAIjIe svIkAravAthI dAmodaradAse te kahevAnuM prAraMbha karyuM. temAM A saMbaMdhamAM kahe che ke puSTimAgI vaiSNava koI mRtyu pAme che ke tatkALa hene vAste eka gopikA (strI) nuM peLIyuM taiyAra karI mukeluM hoya che hemAM te praveza kare che. pachI tarataja haine golokanI cAra gopIo teDavA Ave che. te teDIne laI jAya che. rastAmAM keTalAka loka (svargAdi loka) Ave che te dekhADatI dekhADatI te gopIo pelI navI gopIne laI jAya che. te pachI vacamAM eka moTI pAja Ave che. te uparathI pAMce jaNI cAlI jAya che. pAjanI banne bAjuomAM heTI heTI khAI hoya che. te khAIomAM aneka suMdara sukhamaya sAdhana sahita suMdara purUSe rahelA che. (A purUSe temaja temanAM sukha sAdhananuM keTaluka varNana che.) have A navo jIva galokamAM jatAM jatAM A joI lalacAI te tarata haimAM paDI jAya ane tyAMnA devatAo sAthe sukha bhogave che, paraMtu jo hemanuM mana Dage nahIM to te chava te cAra strIo sAthe pele pAra utare che ane tyAMthI thoDuM cAle eTale goloka dhAma Ave che. te goloka dhAmanI kAMti karaDe sUryanA jevI che. tyAM ratna jaDIta mahela che. vRMdAvana che. yamunA nadI che. mera che. tyAM te jIvane zrI kRSNa tathA svAminIjI sanmukha laI javAmAM Ave che. pachI te jIvane badhu goloka dekhADavA teo cAra gopIone AjJA kare che. pachI badhuM batAvI kaccha sanmukha pAcho lAvavAmAM Ave che. pachI svAminIjI pAse lAvavAmAM Ave che. pachI svAminIjI te jIva je kaMjamAthI vidhurI (vikhUTe thaI pRthvI upara paDyA hoya teja kuMjamAM pAchA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 dAkhala karavAnI te geApIone AjJA kare che. te pramANe te tare che. kAi pustakamAM lakhe che ke purUSamAM zrI kRSNa ekalAja che te geApIo sAthe aneka prakAranI rAsakrIDA kare che; kAika pustakamAM lakhe che ke zrI kRSNa potAnA aMgamAMthI karADA gAA utpanna kare che. te gAyA eka eka geApI sAthe akhaDa rAsakrIDA kare che. eTalu ja nahI paNa tenI vigateA temaja dUtIkarmonA varNana paNa jovAmAM Ave che. ATaluM sa kSipta varSoMna vAMcavAthI khAtarI thaze ke a prakAranA meAkSa kevaLa azAstrIya che. e mAgatI devasevAnA prakaraNamAM ApaNe vaivAe kevI rIte sevA karavAnI hoya che te vicArI gayA ane te sevA ke bhakatA mRtyu pAmyA bAda AvI rIte strI ane ane temane geApie badhe pheravatI pheravatI Ama lai jAya vigere je kathana ApaNe joi gayA e meAkSa te kravA vicItra te hAsya janaka lAge che. strInA avatAra dharavA pachI hetu geApI sAthe pharavuM temaja kuMjamAM bAra strI saradAranI AjJAmAM rahevu. vigere meAkSanI kalpanA kuvala bALapela jevI lAge che. A kalpanAma ka'i vicItra bhrAMtIjanaka che. sasArIne vadhu sa`sArI banAvI paraleAkamAMye kAmavAsanAnI tRptinI vAta lAve che. tyAMye bIjo kazA dhaMdhA karavAnA nathI. jIvane jJAne karI saccidAnaMda prApti nahI paNa tyAMye sava IndriyA te vAsanAnI tRpti. jIvatAM jIvata gurUnI aneka ceSTAo joi bhAvakaDIe kaheze e te vhAyA sukha de che ane muA pachI te strI purUSa badhA jIvAnI gati ane meAkSa upara ApaNe joi gayA. dhaNA lekhA hAlanA jamAnAmAM AvI vAtAne je rUpamAM lakhelI che te uDAvI aneka manamAnita rUpA kI aneka tarehanA alaMkAramAM te AdhyAtmika arthamAM ghaTAvavA prayatna kare che, ane evu' batAvavA prayatna kare che ke emAM gUDha tatvaciMtana rahelu che paNa uparanI hakIkata je mAtra TukamAM joi e hakIkata temaja anya aneka vaNu ne joze teA pachI bhAgyeja kAi uMDI IsunnInA alaMkAranA paDa caDhAvaze. alakArA sAhityamAM Ave che. rUpAM paNa vadhu tAmAM prAsa giDha gaNAya che ane te Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka sAhityamAM hoya che. paNa badheja manamAnita taraMgI kalpanAothI ghaTAvI AkAza puSpomAMthI vAsa prApta karavAnI AzA rAkhavI e mAnasika zakitaonI durbaLatA ke durUpayoga che. - ghaNIvAra lekhaka prAcIna mahApurUSone paNa AvI rIte alaMkAramAM varNana kare che ane phalANuM te mAyA ne nADI, ne phalANe te AtmA ne, phalANuM te buddhi ne phalANuM te A, paNa te vakhate vismaraNa kare che ke zuM tyAre eka aitihAsika pAtro thayAja nhotA? ane mokSa prakaraNanI upalI hakIkatamAM te AnI vadhu uMDI carcAnI paNa jarUra nathI. sAdI draSTiye enI azAstrIyatA tarata hamajI zakAze. prakaraNa 10 muM. A mAgavALAe karelI bIjA mAgavALAnI niMdA. A dezamAM pratyeka Astika hiMdunA manamAM dhArmika jIvana eja vAstavika jIvana che evI dRDha mAnyatA rahelI hoya che. manuSya jAtine hIna avasthAmAMthI uddhAra karavA mATe dharmanA punarUddhAranI AvazyakatA khAsa svIkAravAmAM Ave che; paraMtu mUla vidika dharmanA viplava ane vinAza pachI buddha dharmathI mAMDI atyAra sudhInA jeTalA paMtha saMpradAye nIkaLyA te sarvaye pita pitAnA paMthane UMce mAnI anya mArgane jarA nIce TharAvavA prayatna karyo che, ane tema karI bhoLA ziSyane bhamAvavA paramatanI niMdA karavAnuM cukyA nathI. atyAra sudhI ApaNe A paMthanI je keTalIka hakIkata vicArI te parathI eTalI te khAtrI thAya che ke emAM kaI khAsa dharmajJAna ApavAmAM AvatuM nathI. mAtra amuka khelane darzana Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 karyA ke karAvyAM zivAya vizeSa kazuM nathI. tatvajJAnanI zAkhAmAM phera che ane te zuddhAddheti che, paNa temAM vicAra bheda e jJAnacarcAnuM kAraNa bane che tethI nidAnI AvazyakatA rahetI nathI. chatAM zaMkarAcArya sarakhA tatvavattAnI paNa sakhata niMdA karyA sivAya rahyA nathI. dezamAM pararAjane lIdhe temaja matAMtara sahiSNutA vadhavAthI temaja paraspara vyavahArika saMbadhane lIdhe ane pitAnA dharmavicAre ne siddhAMtanA ajJAnane lIdhe Aje jeke badhA eka jevA dekhAya che chatAM jo pustake jovAmAM Ave to keTalI ne kevI niMdA karavAmAM AvI che te jANavAmAM Ave. ATalA upodaghAta pachI e mArga vALAe kyA kayA mArgavALAnI niMdA karI che te joIzuM. 1 zAMkara sidhAnta.. vallabhAcAryane moTAmAM moTo zatru te zaMkarAcArya che. AnuM sAmAnya kAraNa e che ke hindusthAnamAM zaMkarAcAryane siddhAnta saithI adhika prabaLa che. emAMnI ghaNIka bAbate vedAnakula paNa che temaja emAM zAstrAdhyayana karavA temaja jJAna, yoga vigere saMbadhI ThIka bodha paNa che. Ane lIdhe vallabhavaMzIone bhaya lAgyo ke jeone potAnA matamAM kheMcI lIdhA che te jo vakhate zaMkara matAnuyAyinI vAta sAMbhaLe che te tarata virUddha thaI jAya A mATe puSkaLa niMdA karI che. zAMkara siddhAMtIo A badhuM bhUlI gayA henuM kAraNa upara ApaNe lakhI gayA che vaLI * vallabhI saMpradAyanA AvAM pustake teomAM joIe eTalAM pracarita nathI, temaja zAsavicAranA pustako vAMcavAne zekha sAmAnya loka vargamAM che nahIM, ane brAhmaNa jevI bhikSAvRttipara chavanArI Azrita komamAMja zAMkara siddhAMtio vizeSa che. gusAMIjIe viThanamaMDana graMthamAM gAlipradAna kareluM che e AgaLa joI gayA ane lakhe che ke ura pracchanna vauDhoNI pANI niyusa tasva. te tuMra ItyAdi. vaLI aSTAkSaranI TIkAmAM gusAMIjIe kahyuM Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha , jAke kaMThame vA hastame rudrAkSako mAlA hoya ve mRtaka samAna he. vAro rajata nA to karanAra ja che ItyAdi. kahevuM che. eTaluM ja nahi paNa aneka tarehanI vAta joDI kADhelI che je sarva ahIM ApavI bane ema nathI. vaLI dvArakezajInI bhAvanAmAM mahAdevajI viSe A pramANe vicAra jaNAvyA che. "zivarAtrIko upavAsa marvathA na karano, aura udeza karikai zivAlayamAM jAvanohunAhi, sahajIka ziva dIse hoya to hAtha joDIke caya zrI kRSNa karano, yava bhakta he yA te aura puSTI mAragIya bhagavadI apano svarUpa vicAre to ziva 'pApu teM yA ko jaya zrI kRSNa karaheM, yA teM jo zivakoM caturatha jo dhyAna bhaktisoma kI bhaI aura puSTI bhaktanako nava bhaktinoM Atmanivedana tAI so puSTI kI i tA te ziva yAMkI praNipata kare, ora upama kari ke zivAlayameM jAya to zivako yaha AjJA haya no jIva hita muha te tat se na vije" artha spaSTa hamajAya evo che. zivane te mAtra caturtha dhyAnabhakti te mayAdA mArganI siddha thayelI te te A puSTimAgIne praNipata kare ne te chatAM jAya te zivane AjJA che ke jIvone bahirmukha karavA mATe na javuM. zivapUjananI paNa A pramANe niMdA karavAmAM AvI che ane dvArakezajInI bhAvanAmAM vaiSNavone bhamAvavA kalpita vAte lakhI che. A badhI asabhya eTalI che ke jAheramAM mUkavA gya nathI. zaivamatanI pUjAnI keTalIka asabhya kalpanAnI vAte zeva graMthamAM kevaLa nathI ema to nathI paNa vaiSNavoe temAM atizayokti . karIne rU5 mULa karatAM ghaNuM vadhAre kharAba ApyuM che. devI matanI niMdA. * hiMdusthAnamAM devI paMthe prabaLa che. te mArgamAM khAnapAnA dikanI (abhakSya apeya mukIne) tathA rAsalIlAnI bAbata puSTi mArgane maLatI che. tethI potAnA vADAmAM pUrelA ziSyo te mArgamAM nAsI na jAya tevI yuktio paNa bahu karI che, ane devIne pitAthI halakI harAvIne tenI jhATakaNI kADhI nAMkhI che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 nIja vArtAdi pustakAmAM A sabaMdhamAM aneka tarehanI nidAthI bharelI vArtA lakhI che vistAra bhayathI ApI zakatA nathI. vaLI puSTi mAga mAM eka AALa gAya che ke je vaiSNave kIvI evIre, jaI kuvAmAM nAkhI devIre " vigere. A badhI vAta evI che ke nhAnA bAlakane paNa mAnatA acakAvu' paDe evI hAsyajanaka che. rAmAnuja saMpradAyanI nidA. A pachI have rAmAnuja sa*pradAyane sapATAmAM le che te joie. rAmAnuja saMpradAyaneA pagada DA sArI rIte pravezale che. A sa'prAyamAM vidvAneAnI sakhayA paNa pramANamAM ThIka che. tenA madirAmAM dhama carcA, pAthI zravaNa vigere kAMi ne kAMi thatuM rahe che. zrI rAmacadrajIne pustAmAM bhagavAna kahelA che tema e mA mAM nIti rIti paNa keTaleka a`ze sArI che. A kAraNene lIdhe puSTi mAgI e jANyu je A sa`pradAyamAM jo ApaNA ziSyeA jAya te! ApaNAparathI bhAva utarI Aya, tethI henA iSTadeva rAmacaMdrajIne halakA pheravavA eee prayatna karyA che. purANeAmAM temaja mahAbhAratAdi pustakAmAM rAmacaMdrajIne sAkSAt bhagavadAvatAra tarIke guNagAna karelA che eTale hemane A badhA pustakA khATA TheravI ke hemAM pheraphAra karI halakA TheravI zakAya nahI. mATe bIjI yukti karI che. peAtAnA pustakamAM rAmacaMdrajIne maryAdA mAgI mAnI paMdara kaLAnA avatAra tarIke svIkAryA che te kalpita vAtA upajAvI che. nija vArtAmAM lakhe che ke zrI AcAryajI mahAprabhujI eka vakhata ayAkhyAmAM padhAryAM. tyAM rAmacaMdrajIne maLavA gayA. te vakhate rAmaca'drajIe uThI ubhA thaI pUrNa purUSAtabhAyanamaH'' kahIne shemanuM sanmAna karyu, ane hAtha joDI ucA Asanapara besADayA. vaLatAM vallabhAcAya e maryAdA purUSAtamAyanama:" kahI hAtha joDayA nahIM. AparathI hanumAnane zaMkA thai ne vallabhAcAryajI gayA pachI rAmacaMdrajIne pUchyuM' te rAmacaMdrajIe uttara ApyA ke tuM enI pAchaLa jA eTale hane kAraNu hamajAze. hanumAne te pramANe karyu ane tyAM Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jaI jue che te jANyuM ke rAmacaMdrajI te ahiM che. pAcho jhaTa rAmacaMdrajInA gharamAM jaI jue che to tyAM paNa beThelA joyA. pachI rAme pUchyuM zuM joyuM? to hanumAne kahayuM mahArAja sarvatra Apa birAje che. A parathI rAmacaMdrajIe khulAso karyo ke mahArA karatAM e vizeSa tethI e mahArUM rUpa laI zake che ane huM enAthI eTale oche tethI enuM rUpa mahArAthI dhAraNuM thaI zakatuM nathI. AparathI bicAre hanumAna to pUchaDuM ghAlI besI rahyo. have A vAta viSe zuM lakhavuM ? vicAratAye nathI je rAmacaMdrajI te cheka tretAyugamAM thaI gayA ne svadhAma gayA tyAre ayodhyAnA saghaLA jIvone sAthe letA gayA tyAre cAra varasapara thayelA vallabhAcAryajI emane ayodhyAmAM zI rIte maLyA? AthI adhika pASTaka te zuM hoya? - rAdhAvallabhI athavA geDIA gusAMIne . . saMpradAya.' - baMgALanA rAdhAvalabhI saMpradAyamAMthI A lokoe corI karI pitAne paMthe ubho karyo che. henA ghaNA kharA kRSNa bhaktinA saMgItamaya zRMgArI pade ane vArtAnI corI karI pitAnA saMpradAyamAM dAkhala karyA che. chatAM haine halake pADavA yatna karyo che. jJAna sAhityamAM te paMthanI nakala hevAthI te tema na bane tyAre bIjI yukti ajamAvI che. rAdhAvalkalabhIne prathama AcArya kRSNa dvaitanya thaI gayo che. henA saMbaMdhamAM nija vArtAmAM lakhe che ke eka samaye caitanyane vahebhAcArya sAthe saMvAda thayo. hemAM citanya hAravA upara AvyA tyAre vallabhAcAryane mujhAvavA prazna karyo ke "tuma rAmakRSNameM bheda kaye ginate che, tyAre valabhAcArye kahyuM "hamAre te kRSNa kRSNameM bheda che te phira rAmakRSNa kI kahA kathA kahanI" tyAre caitanya zaramAI gaye ne page lAge ane A5 baDe ho karI cAlyo gayo A vAtamAM pAchuM eja vicAravAnuM ke caitanyane sAta varSa thaI gayA ne vallabhAcAryane te cAraso thayA to A zI rIte banyuM? Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe eoe deza, kALa, samayabhedanuM ke koIpaNa jAtanuM aMtara dhyAnamAM rAkhyA sivAya sRSTikrama virUddha marajImAM Ave tema tAlamela lagAvI lakhI mAyuM che. A pramANe e lokonA pustakamAM svArtha sAdhavA mATe sRSTikrama virUddhanI ThekANuM vagaranI aneka vAto bhoLAne bhamAvavA ane aMdha zraddhALune ajJAnI banAvavA lakhavAmAM AvelI che. A mArgamAMthI kuTelA phAMTA, saMpradAyanA zarUAtanA kALamAM kuTumba kaleza ke atizaya svArthane kAraNe e mArgamAM keTalAka phAMTAo paNa paDayA hatA. te saMbadhI thoDI vigata lakhIzuM. 1 e mArganA mULa purUSa vallabhAcAryajI athavA AcAryajI mahAprabhujI te sthApaka che. mArganuM nAma puSTimArga rAkhyuM eTale emAM vedazAstranI, varNAzramanI, ke lekavyavahAranI koI paNa jarUra nathI. mRtyu bAda geleka prApti mAne che. A sarvane chelle chelle tyAga karI pite daMDI saMnyAsI thayA. varNAzrama sAthe puSTimArgane hADavera che. vidvAna maMDanamAM henuM puSkaLa khaMDana karavAmAM AveluM che. je mArga mATe jIvaNajI mahArAje kaheluM ke "AdhyAta vai " ane puraNa purUSottama sAthe "trajJA re mAmA ache nahi vyavahAranI" hene tyAga karI daMDI saMnyAsI thayA e kevuM ajAyabI bharyuM che, ane hAlanA mahArAja to koI saMnyAsI thatA nathI. to saMpradAyamAM satya siddhAnta kA haine viveka vAcakeja karavo. 2 gusAMIjInA chokarA gokuLanAthajIe pitAno paMtha judo calAvyuM che. temAM sevakane ema manAvyuM che ke mArA zivAya koIne mAnavuM nahIM. te eTale sudhI ke zrI kRSNa suddhAMne paNa mAnavuM nahIM. A bAbatamAM vaiSNavane ema hamajAvyuM che ke 17 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 130 "gokuLanAthajI janame tyAre gusAMIjI sevAmAM hatA kaI mANase AvI khabara ApI ke mahArAja putra janma tha. tyAre gusAMIjIe kahyuM ke mahane sevAmAM vizva kayuM (eTale janmanuM azoca thayuM eTale sevA na thAya) tethI e putra pitAne mAga jude calAvaze e kAraNathI judo calAvyo." juo kevI hasavA jevI vAta che? A saMbaMdhamAM e matanA khAsa jANItA eka paMDita jaNAve che ke "vallabhAcAryajInI saMpradAya meMse nIkalI huI yaha eka baDI prabala zAkhA hai jAze gujarAta . meM bahutere AdamI vyApta che rahA -Isa mata ke mAnane vAle eka prakAra ke zudra vA banIe lega che. kahate hai ke vallabhAcAryajI ke patra gokuLanAthajI ke ziSya mehanadAsa nAma ke mukhya, aira vallabhadAsa, suMdaradAsa prabhUti tadanuyAyi lokone Isa saMpradAyakI sthApanA kIyA haya. inake ISTa devatA vahI gokuLanAthajI huM mAnate he; ora zrI kRSNa, baladeva, vallabhAcArya. viThThalanAtha (gusAMIjI) saba unake nokara. Apase baDA keI nahIM. svayaM zrI kRSNa unake dvArapAla TharAyA he, dharma graMtha unake gujarAtI bhASAmAM che................vivAha kevala aMgrejI bhAMti hAthathI pakaDa kara, kara lete hai. aura maraNa meM kevaLa zaba dAha kara le te he; kriyA kucha nahIM karane ityAdi ityAdi. 3 gokuLanAthajIne bhatrija gopALalAla karIne hate teNe vaLI judo paMtha kADhayo che. te vaLI pitAne ja manAve che. paMtha navIna calAvavAnuM Ama kAraNa gaNAya che. e gokuLanAthajI sAthe eka vakhata bharUca gayo. tyAM gokuLanAthajInA ghoDA para besIne jato hato. rastAmAM gokuLanAthajInA sevaka maLyA teNe ene hAtha na jo ne gokuLanAthanA ghoDAne daMDavata karyA te parathI ene IrSA thaIne keTalAka ne hamajAvI ziSyo karyA ne e rIte mArganuM sthApana karyuM. eNe potAne hAthe dhoLakAmAM vaDanuM jhADa ropyuM che. bIjA DhoMgIo mAphaka A jhADanA bahu camatkAra varNavyA che. te vaDane devatA peThe pUje che, bhoga dharAve che, AratI kare che, vAgA " Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 vastra paherAve che. maMtrIpadeza levo hoya to saghaLA te jhADa AgaLa AvI le che. 4 Asare saMvata 1915 thI 1920 sudhI eka mahArAja muMbaI Avyo hato te mahArAja tripuMDa dhAraNa karato, rUdrAkSanI mALA paherata tathA zivanI bhakti karatA. bIjA mahArAja tathA keTalAka vaiSNo hene ghelo mahArAja karI kahetA paNa te potAnA kharA bhAvathI e AcAraNa kara. 5 keTalAka mahArAjA vAma mArgamAM gayelA sAMbhaLyA che. ane 'uMca varNanA hiMduone khAvA pIvA jevI cIja nahIM tevI teo e bhakSa karelI sAMbhaLI che ane henI bahu bArIkIthI tapAsa karI khAtrI karelI che. A parathI jaNAze ke veda ke zAstranA jJAna vagara marajImAM Ave tema aneka kAraNone lIdhe svArtha khAtara saMpradAya sthApana thayA che. prakaraNa 11 muM. AcAryapadanuM adhaHpatana tathA thoDuka cAritra dazana, A prakaraNamAM AcAryo tathA gurU kevA hovA joIe enI tulanAtmaka samIkSA karavAno prayatna karavA IcchA nathI. temaja prAcIna kALanA vidyAdAna denAra AcAryo temaja zAstrIya tatva vicAra ane rahasyanuM zikSaNa ApanAra RSi munIo sAthe emanI sarakhAmaNI karavA jeTalI gyatA paNa emanI nathI. janasamAja evo ajJAna nathI ke nityanA vyavahAropayogI ane pracalita nItinA sAmAnya siddhAMta paNe na samajato hoya. te pachI mahArAjanI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 A lIlA keTalI adhamatAe pahoMcelI che ane emanA jIvana pUrva kAlathIja kevAM nIti zithila banI gayelAM che tenAM darzana mAtrathI emanI gyatA saMbadhI vicAravAnuM temaja tulanA karavAnuM banI zakaze. bahu karIne te jyAM yogyatA para nahIM paNa janmadata adhi. kAra svIkAravA Ave tyAM nIti zithilya temaja ajJAna, ADaMbara, vigerene vadhu avakAza rahe che ane jyAM A deha dhArIone bhagavAna, paramezvara ke prabhu tarIke svIkAravAmAM Ave tyAM te pachI adhikAranuM bAkI zuM rahe ? A vAtanuM thoDAMka daSTAMto ApI samarthana karIzuM. prathama zrImada vallabhAcAryajIthI ja zarU karIzuM. raju nAmanI kSatriANI sAthe emane kevA prakArano gADha saMbandha hatuM te nIcenI vAta parathI hamajAze. A kSatriNI koI koI vakhata emane ArogAvatI. lakSmaNa bhaTTanA zrAddhane divase vallabhAcAryajIe rajune tyAMthI sAmagrI maMgAvI. rajue nA kahI. rAtre jyAre raju sAmagrI ArogAvavA AvI tyAre emaNe nA kahI, ane jhoM pheravyuM. eTale rajue kahyuM. "ghare dAde' te vallabhAcArye kahyuM ke "Aje ghI maMgAvyuM te kema meM kahyuM nahI" tyAre raju belI "meM tere bApakI loMDI vIDI huM jo dhI paThavAuM, mere to to soM kAma he, le jaTa mAnA." AparathI anumAna thaI zake ema che. have vallabhAcAryanA putra viThThalanAthajI Ave che. nIja vArtAmAM eka ama kSatriNInI vAta Ave che. amAne rAsalIlA karavAno vicAra thaye. ekAMta meLApa gusAMIjI sAthe na thayA. AthI gusAMijInA jAjarUmAM chUpAI beThI. tyAM gusAMIjIe kahyuM "jA hArI IcchA pUrNa thAva. rAtre sUtI vakhate amAne svama AvyuM ke gusAMIjI sAthe khUba rAsalIlA karI. sahAranA uThI prasanna thaI De dahADe garbhanA cipha jaNAyAM. nava mahine putrine janma thaye. te gaMgAbAI karIne hatI te sava bALako karatAM enuM mAna gusAMIjI AgaLa adhika hatu. have guMsAIjInA putra gokuLanAthajI Ave che. eo vaDanagara gayelA tyAM nAgara strIne samarpaNa ApI rAsa ramelAne te parathI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 tyAMthI " prayANa karavuM paDelu.. A vAta vistArapUrvaka ApI gayA chaiye. c. vaLI vrajapAlajI nAmanA mahArAja kaccha gayA hatA. teNe te vakhate abhaDAsA tarapha anItibharyu vartana karyu.. A parathI tyAMnA mahAjane darabArane araja karI hadapAra karAvyA hatA. eka kAi vrajanAthajI mahArAje kaccha mAMDavImAM ghaNI anIti karavAthI mahAjane darabArane araja karI bahu apamAna karAvI gAma mhAra karAvyA hatA. gheADA varSo para dhIzajI nAmanA mahArAjanI anIti mATe e divasanA apavAsI hatAM eja dazA thayelI. vaLI pAradaranA rANA sAhebe dvArakAnAthajI nAmanA mahArAjanAdurAcAra mATe gAmamAMthI kADhI mukI vaiSNava dhama tajI smAta dhama svIkAryA hatA. ahIM muMbaimAM cImanalAlajInA bhAi vallabhajI musalmAnI vezyA rAkhavAnA kAraNathI vIsa varSa nyAta mhAra rahyA hatA. kRSNarAyajI mahArAja peAtAnI anIti mATe ghaNAM varSa sudhI nyAta mhAra rahyA hatA. gokuleAsvajIe eka vrajavAsI strI upara hAtha nAMkhavAthI te vrajavAsIe tyenA upara talavArathI vera levA vicAra karyA. A pachI rUpiA 20000 daMDanA ApI te chUTA thayeA hatA. kAzIvALA raNacheDajI mahArAje kaccha mAMDavImAM atyaMta anIti karavAthI darabAre gAmanikAla karyAM hatA. thADAM varSa para vrajapAlajI mahArAja kAi musalamAnI strI sAthe laine gAkula tarapha karyA karatA ane vaiSNavAdana karavA jAya hemane sADI cALI vigere dharAvavAnI AjJA karatA te ghaNA vaiSNuvAnI jANamAM che. enA putra mubaimAM kAi vezyAne tyAM traNa divasa rahyA hatA. tyAM khAdhuM pIdhu` hatu`. A te| jAhera vartamAnapatrAmAM paNa AvI gayuM hatuM. A ane AvA bIjA aneka dRSTAMtA maLI zake Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 ema che. ghaNuM kharuM te sAmAnya rIte sevakonA jANavA mAMge che. ati zraddhALu ke aMdha zraddhALu AMkha ADA kAna kare che. keTalAka durAgrahIo AvI hakIkata virUddha vicAra dharAvanArAnA lAbhamAM jAya mATe AvI bAbatamAM paNa potAnI jAMga na ughADavI evI naitika hInatA batAve che. anya sAmAnya daSTAMta. vaLI thoDAM varSopara jIvaNajI mahArAje eka rUpa mAdhavajInI bAyaDI je majakura mahArAjanI mAnIti hatI haine hene dhaNuM rUpa mahArAjanI bahIkathI deza laI gaye, te sArU bhATIA mahAjana upara atizaya julama karyo. e vAta mahAjanamAM je te vakhate hAjara haze te hajI bhulyA nahi heya. thaDA varSapara buMdIkeTAmAM eka ahIMnA mahArAja gayA hatA. tyAM strIne veza laI janAnakhAnAmAM gayA. rAjAnA daravAnane A vAtanI khabara paDI, eTale te jyAre nIkaLyA tyAre khUba mAra mArI sonAnA kaDAM utArI lIdhAM. rAjAne A vAtanI khabara paDI tethI te nAThe. rAjAe pAchaLa pakaDavA mANasa mokalyA paNa eka bIjA mahArAje sArI peThe hamajAvavAthI te mANu mANu chUTa thayo. cImanalAla mahArAjano julama vaLI ethIye vadhu hato. enI anItinI kathAne to bAjue mUkIzuM. siMdhamAM eka puSkaraNA brAhmaNe magha mAMsAdi jAhera rIta kareluM. hene pitAne khavAsa banAvyA ane nyAtilAne jorajAlamathI jamADavAnI tajavIja karI. nyAtilAoe nA kahI. AthI teNe AjJA karI ke e brAhmaNa sAthe je koI jame nahi hene pitAnA ghara AgaLa ubho rahevA de nahi, tathA jamADo nahi. AthI Akhare te bicArA vaiSNavoe tema kIdhuM. thaDA varasa upara IderamAM lazkarIlAla karI mahArAja hatA teNe eka strI rAkhI hatI. te mATe henI pitAnI strIe Thapako Ape, chatAM mahArAje AgalI Teva cAlu rAkhI e vaLI upara thI hene rIsa caDhI tethI bicArI abaLAne mArI. vahujIe bUma pADavA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 mAMDI je henI bahenanA sAMbhaLavAmAM AvatAM te choDAvavA AvI, paNa rUdra svarUpa mahArAje bannene krodhAvezamAM kApI nAMkhI. A . vAtanI rAjAne khabara paDatA 50000 rUpiA daMDa karyo. vartamAnakAlanI sAmAnya sthiti tathA arthaprAptinA agya upAya. upara lakhyA mujabanA aneka draSTAMta jaDe che chatAM aMdhazraddhALu sevako emane janmathIja sAkSAta bhagavAna tarIke svIkAre che. ane jema naMdarAyajIne tyAM zrI kRSNanA janmanI dhAmadhuma thaI hatI, tema vaiSNava janmASTamine dahADe hAlamAM kare che. mahArAjo pitAne tyAM bALakanA janma samaye dhAmadhuma kare che. dahIM dUdha vigere sevako upara nAMkhe che. keTalAka bhAvika ane bAyelA sevake hIMce lIye che. (hIMco eTale, vacce eka lakI vagADe ne hene pharatA mANase gIta gAya ne nAce) pratyeka vaiSNava jANe bhagavAnane avatAra thayo hoya tema Ananda purvaka eka bIjAne kahe che ke zrI phalANajIne tyAM lAlajI pragaTyA, bALaka pragaTayA. e bALaka mahAprabhujI sUvAvaDakhAnAmAMthI bahAra nIkaLatA thayA ke loko tenA darzana ghaNuM bhAvathI kare, henA caraNa sparza kare, ane pitAthI banatI sevA paNa kare che. e bALa-mahA prabhujI jarA hamajaNA thayA ke hene vaiSNavo page lAgavA Ave ane je vahAlA! mahArA vahAlA! zrI vallabha rAjakumAra! prabhu ! ThAkorajI!" vagere aneka nAmathI hene bolAvavAmAM Ave che. Ama teo bhagavAnasama pUjAya che. teo pote paNa potAne bhagavAna tarIke bolatA acakAtA nathI. ema sAMbhaLyAmAM AvyuM che ke kAzIvALA raNachoDajI mahArAja pAse koI ema kahe ke "bhagavAna kare te kharI to teo kahetA "hama kyA bhagavAna nahI he?' vaLI emanA graMthomAM paNa eo potAne uMce cahaDAvavA bhagavad svarUpa karI aneka sthaLe lakhe che. keTalAka AjubAjunA rAkhela, Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 mANase ajJAna ane bhoLA bhakatane avaLuM hamajAve che ane kahe che ke jema agnimAM kaMI paNa padAtha nAkhe ane baLI jAya tema gusAMInA bALaka sAkSAta agnisvarUpa che tethI emanI pAse pApa Ave nahIM ne Ave te baLI bhasma thaI jAya. AthI karIne mahArAjano moTo bhAga azikSita, duguNIne, viSayAsakata hovAne vizeSa saMbhava rahe che, ane yuvAvasthA prApta thatAM pahelAM te dharmazAstranA abhyAsa ane ciMtanane sthaLe kokazA stranA abhyAsI ane henA arthazAstrI bane che. ziSyAo rAkhatA thAya che. temanA sanmukha rasagArI vAto karI durAcAranA pApanI vismRtinI vRtti utpanna kare che, ane pariNAme hemane pApa tarapha prere che, utteje che, poSe che. vaLI eka rAjagAdI ane rIyAsata tulayanI A vyApAra pravRttine lIdhe zrI lakSmIdevInI saMpUrNa kRpA hoya che. eo suMdara suhAgI va, alaMkAra, kuMDaLa vigere paherI chela chabIlA chogALA bane che, ane aneka bhAvakaDI ajJAna suMdarIonA mana haraNa karI potAnI pAzavavRtti saMtoSe che. A mATe anekavAra korTe rahaDayA, aneka sajajana purUnA phITakArane prApta thayA, aneka pustaka ane patramAM gavAyA, vigere jAhera vAta che. emanA paisA meLavavAnA prakAra paNa aneka tarehanA hoya che. emane ghera kAMIpaNa kArya hAya jevAM ke (sImaMta, janma, joI, vivAha, maraNa, ItyAdi) te sevake pAsethI dhuma paise kahAve che. e kAryo sevakene tyAM thAya tyAre paNa paise kahaDAve che, vaLI utsava ityAdimAM bheTe le che. kAMI gharabara bAMdhavuM hoya te kharaDA kare che. keTalAeka kharaDA te matione kAme kAMIka vastu joItI heya te kare. haimAM vastuo karatAM ghaNuM ja vadhAre paisA ekaThA kare che. agAu te jabaradastIthI sevako pAse kahaDAvatA. eka vrajapALajI karIne mahArAja agAu lakhapatamAM saMvata 1886 mAM AvyA hatA. te loko pAsethI paisA haDAvatA. tyenI vAta sAMbhaLelI te mujaba koI sAre zeThI heya hene teDAve. henI pAse pAMca daza hajAra korInI mAMgaNI karatA, Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 ane jo nA pADavAmAM Ave te keda sudhdhAM karatA. eo pitAnI sAthe sipAi vigereno rasAlo rAkhe che eTale jarUra dhAratAM zikSA suddhAM karI zake che. IcchA thAya to bhara bapore taDakAmAM ubhA rAkhe icchA thAya te darzana baMdha rAkhe. IcchA thAya to daMDa kare, AvI rIte aneka yukita prayukitae paisA kahAve che. muMbaImAM cImanajI mahArAje be cAra vAra kharaDA karelA ane hemAM sevakanI IcchA virUddha jabaradastIthI paisA kaheDAvelA. muMbaImAM agAu dANI rAyajI karI mahArAja AvyA hatA hemaNe vaiSNa pAse jorajulamathI paisA lIdhelA. vaLI, vAra tahevAra ane pavane divase bheTa levAno rivAja hoya che. A mahArAjanA hiMDoLA, DoLa, phUlamaMDaLI, pavitrAM vigeremAM darzana karI sevake puSkaLa bheTa mUke che. keTalAeka upara mahArAje chetI uparaNo paherAve che, hene vidhi ema che ke sahAranA pahoramAM te ghetI uparaNu karanAra tyAM kuTumba sagAvhAlAM tathA pADapaDelI sAthe hAjara thAya che. mahArAja zAca jaI AvyA pachI te kapaDAM sAthe uMcA Asane virAje che. sevako telamardana ityAdi kriyA kare che, pachI eka rUpAnI vATakImAM kesara palALI rAkhyuM hoya che te laI Ave che ane mahArAjanA paganI nIce eka rUpAne vATakA mUke che. tyAra pachI pilAM kesaramAM hAtha boLIne ghetI uparaNAvALA sarva sevake henA upara te lagADe che. te pachI TADhAM unAM pANI sAthe paga dheAIne pelA nIcenA vATakAmAM pANI nAMkhe che. have e pANI pavitra thayuM te bhagavAnanA caraNanuM jaLa. hene gaMgAjaLa tarIke mAnavAmAM Ave che. have A jaLa jarA tarA paNa tela cIgaTavALuM hoya chatAM vaiSNa bicArA bhAvapUrvaka pI jAya che, jarA AMkhane, jarA chAtIe, jarA kapALe lagADe. tyAra pachI mahArAja IchA anvaya chetI uparaNo ne keTalAMka lugaDAM te vaiSNavane Ape ne bAkInA rAkhI mUke che, ane vaiSNava pite bheTa muke che. eTaluM ja nahIM paNa je sagAMvahAlAMone laI gayo hoya che tyenI bheTa paNa girathI mUke che. 18 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 A paNa eka bheTa levAnA prakAra che, paNa moTA prakAra te have Ave che. padharAmaNI. mahArAjo zrImatA ane paisAdArane tyAM hamezAM prasAda mAkalAve che ane samAdhAnI nAmane mANasa rAkheleA haiAya che te kalA khAya te padharAmaNI mATe zrImata sevakanA kAlAvAlA karatA rahe che. vA tevA vaiSNuva kAi maMdiramAM darzana karavA jAya tyAre mahArAja pAte kai na kahe paNa mANasane maMtrI mUkelAM hoya che teo kahe che. Ama karatAM ghaNAM prasAda te pAnanA khoDAM lIdhelAM hAya che eTale sevaka padharAmaNI karAve che. te vakhate mahArAja sevakane tyAM ghara pAvana karavA jAya tyAM hete mATe khAsa Asana karelu hoya che. mahArAjAne peAtAnI sRSTi haiAya che, eTale pratyeka mahArAjanA sevAnA pradeza. paragAma ke paradeza lAMkhI mudate mahArAja jAya tyAre tA vaiSNavAmAM padharAmaNInI sarasAI thAya che. strIe vividha prakAranA gIta ane dhALa umaLakAmAM AvI gAya che, te lhAvA mANe che. je ekAda be jozuM. pahelu* oTalApara paga mUkatAM gAya che te yALa. mAhana malapatA ghera AvyAre, me tA laine meAtIDe vadhAvyAre; vhAle mAre karUNAnI draSTie joyu re, khAi mAre e varasuM manameAdhu re. 1 paDayuM mAre naMdanA kuMvara sAthe plAnu re, have huM te! kema karI rAkhIza chAnu re; 2 dUrIjana kahevuM hoya te kahejo re, vhAlA mArA hRdaya kamaLa vacce rahejo re. hAMre hu aa valbhakuLanI dAsIre, 3 hAMre vhAlA kRpA kareA vrajavAsI re;4 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 upara jai pAtAnA Asanapara bese tyAre. pa6 2 jI. atire AnaMda ghaNA Ave mAre aMge, zyAma suMdara vara beThA che. sa`ge; mukhaDu` joyA vinA pANI na pI. re. rasika su'dara vara joi joi jIvu re; mujane na vArIza mArI re mADI, darzana karavAne jAiza dADI. sagapaNu .tA. sAmaLiyAnu* sAcu*; khIjI sarve dIse che. kAcu kaheze tene kahevA re deza. ApaNe sarva sAMbhaLI lezu padma 3 jI. vallabha kuLa chekAmaNagArA kahAnajo; kAmaNiyAM kIdhAM re vrajanI vATamAM re leAla. jAne mhetI enu` mukha` pUnama ca'jo; aNiyALI AMkhe re manaDAM mehi lIdhAM re lAla. e vhAlAnI pAse thaine dAsI jo; leAkanI lAjathI have huM nahI` rU' re leAla. have aenI methI gharanA kAma na thAya jo; vhAlAne dekhIne manaDAM mAhI rahyAM re lAla. vallabha kuLa che kAmaNagArA kahAna jo; karaDAne Take re manaDAM harI lIdhAM re lAla. Apa che! paramezvara Ape| Apa jo; vallabha vara varI te huM ati premathI re lAla. vallabha varane zaraNe sukhiyAM thAzuM jo; tenI sa`gatathI gAlAka pAmazuM re leAla. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , 140 avakAza hoya to bIjA pade paNa gAya che. - 1. baMsI bajAI laMpaTalAla, sAMvarene sUtI jagaI. 2. saNo sAmaLA huM tama mATe ghelI thaI jo. mANasa kerI eLamAM thakI TaLI gaI ja ityAdi. A pachI Arati thAya che. bheTa mUkAya che. ne jatI vakhate, paradeza jAo te vallabha kuLa vahelA Avajo jo, abaLAne saMdezA vaLI kahAvajojo. ApanI AjJAne AdhIna ame te kharI, Apa amane zaraNe lIdhAM cite dharI. suMdara draSTi dayALu ama para karajo, tethI tanamana amataNuM lIdhAM harIjo. Apa sArU ame lokalAja nava dharajo, mane ApanA caraNa taNI IcchA ghaNIjo. pada 5 muM vRjanA jIvana karU vinatI zrI gokuLa caMda, vege te ANa mokalo zrI vallabhaMnaMda. tamArA darzana vinA zrI vallabhare kahajI kema rahevAya, manaDAM te rAkhyAM kAyama rahe nayane nIra bharAya, rAMka upara zAM. A rUsaNuMre prabhu dIna dayALa; dAsI jANI pitAtaNI karo sevakInI saMbhALa; gAtAM nIce sudhI jAya che. pachI jyAre gADImAM bese tyAre strIo doDIne moTethI A pramANe gAya che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 teDI jAo te amArA mana kare, hu te jouM zrI gokulIAnI rItare, 1 x x x x x huM to beha darzananI vyAkulI jara charaNamArI dehare, jeNe zrI vallabhakuLa jANyA nahIM tene eLe gaye avatArare, AvA taddana ughADAM, khUllAM, choka zRMgAranA gIto te A dehadhArI mATe gavAya che. re ! khUle khUlluM patinI rUbarU strI gA' batAve che ke amAre A loka sAthe sagapaNa che. chatAM mAnatA nathI, ane jue to kahe che ke e jIvone moha pamADe che. have khallAsa! vizeSa zuM ? padharAmaNI samaye tadana mugA jevA bezI rahe che. zabda sarakhe uccAratA nathI. pote veda, zAstra, ke dharma saMbadhI koI paNa prakAranuM adhyayana kareluM hotuM nathI eTale sevakane to upadeza kyAMthIja Ape ? - mahArAjane moTA kharaca ke paisAnI taMgI hoya tyAre musApharIe paNa nIkaLI paDe che jethI te te gAmanA sevako padharAmaNI karAvI meTI bheTa mUke che. AvI rIte paise meLavI teo potAnI vaibhavI jIMdagImAM ke keTa vigeremAM kesa 9haDI tene durUpayoga kare che. zrInAthajImAM thayelA TIkAyate gokuLavALAM caMdrAvalI vahujI upara phariyAda karI, hemAM eka vilAyata sudhI 9haDIne lAkha rUpIa kharaca thaI gayo. amadAvAdavALA eka bIjA mahArAja sAthe ghaNA divase sUdhI kahayA hatA. mAMDavImAM maNilAla mahArAja upara henA chokarAnA chokarAe phariAda karelI. pAnAlAla tathA choTAjInI vahujI lhaDI muvA. muMbaImAM paNa chavaNajIne tathA gopakezane mArA mArI cAlelI. yadunAthajI vigere cImanajInI tarapha thavAthI jIvaNajIe hemanI sAthe khUba TaMTa calAvI sAMbhaLyA pramANe taDa pADelA. vrajapALajInA chokarA vrajanAthajI upara hamaNA thoDA varasa upara henI bahene keraTamAM phariyAda karelI. AvI rIte paisA bara Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAda thAya che. A mahArAja sAmAnya mANaso mAphaka ekaja korTamAM haDe che chatAM IzvaranA avatAra manAya che. koI bIjI khAsa prabhunI korTamAM to javAnuM hatuM nathI A te kevI vicItratA ! bIje eka prakAra chappana bhogane che te samaye deza dezAvara patra lakhI vaiSNavone bolAve che te sArI bheTa prApta kare che. . mahArAjenI dararojanI kIDA tathA hemanAM vividha jAtanA darzana, mahArAjo maLasake cAra pAMca vAge uThe che, te vakhate keTalIka strIo darzana karavA Ave che. keTalIkane te TIlIno niyama hoya che, (eTale kapALamAM cAMllo karavAne .) te samaye bheTa mUkavI paDe che. A pachI zoca karmamAMthI paravArI AvatAMne vAra darzananA tarasyA sevake darzana karI caraNasparza karavA mAMDe che. te pachI daMtadhAvana mukhaprakSAlana vidhi thAya che, ne dAtaNanI cIrI Aju bAju ubhelI strIomAM je sArI bheTa mUkI zake evI jovAmAM Ave hene Ape che. strIo nAhI dheDIne A cIre AMkha, kapALa, mAthA vigerene lagADe che. A pachI mahArAja snAna karavA jAya che. A samaye darzana thAya hene snAnanA darzana kahevAmAM Ave che. keTalAka mahArAje se raso ghaDA pANI nhAya che. kAzIvALA raNachoDajI ema karatA hatA. vaLI sAMbhaLavA pramANe snAna samaye teo tIuM UMcuM karI pIzAba karatA. nAhIne dhetIuM paheravAnuM hoya te hAthamAM letA pachI hene kamare vITALI nIcethI phAliyuM kADhI letA. keTalIka vAra kahe che ke nana jevA Ave samaye dekhAtA. tyAre dura ubhelI strIo kahetI ke "akIka jhAMkhI daI hAlo sukha de che." - mAMDavImAM eka vakhata eka mahArAja taLAvaDI upara rahelA. tyAM darzana karavA ame gayA. A vakhate ame pUrNa vaiSNava hatA. eka vakhate mahArAja detIuM piTapara vITALI nagna thayA. hArI sAthene be traNa mitrone bahuja hasavuM AvyuM. teo bahAra nAzI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 gayA, ne khUba hasyA. te ame te ubhAja rahyA.. A vakhate keTalIka bhAvika strI hatI te khAlI vAha vAhare vhAlA kevAM sukha dekhADe che?" tyAre eka mADha vANiyAnI strI hatI te meAlI rAMDA nAgA thayA emAM zuM sukha dekhADayu ?" ema kahI cAlatI thai. A vakhate kAi dheAtIAM upADavA jAya, teA kAi pANI levA dADe vigere vigere bane che. ', snAna pachI tilaka karavA bese. tyAre tilakanA darzana thAya che, ema vaiSNuvA anyA anyane kahe che. A samayanu' pANI kAi AjArI hoya haine roga maTADavA pIvA Ape che. viSNue cANAkaya rAjAne kheAdha karyAM che ke, pAdazeSaM pItazeSaM / sadhyAzeSaM tathaivaca / zvAnamUtra samateoyaM / pItvA cAMdrAyaNaM caret || te! Avu* malina jaLa te pavitra kema gaNAtA haze ? pachI bhAjana karavA jAya che, te samaye paNa jamatAM vadhelI kaNikAe sevA bhAvathI khAi jAya che ane kRtA mAne che, AvA ucchiSTa saMbaMdhI kahe che ke, nocchiSTa kasyacidadyAnnAdyAcaiva tathAntarA / nacaivAtyazanaM kuryAnnavocchiSTaH kvacidvrajeta || chatAM kema khavADatA haze? madhyAnha kALe zayana khaMDamAM jAya che, tyAM theADIvAra nidrAdhIna thAya che, pachI jAgIne tyAM khAnagI eDAmAM jAya che. tyAM ghaNA kharA pAse kAmadevanI senAnu` lazkara AvavA mAMDe che. have pachInA nila ja kAmeAnI lIlA te zuM lakhavI ? purUSA dhadhAmAM hoya che. keTalIka dharmAMdha strIe AreAgAvavA Ave che. keTalAka sAthe sAmagrI - dUdha, baraphI, pe'DA evuM letI Ave che. keTalIka jAte AreAgAve che. keTalIka hAsya vinAdathI tRptI mAnI sa MtASAya che, ane vidAya thAya che. Ama karanArane bheTa Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 thADI mUkavI paDe che. keTalIka rAsakrIDAnI rasIyaNu hoya tevI paNuM bheTa dharavAnI ochI zaktivALIne vastrahIna sthitimAM mAtra cheTethIja A mahArAja jue che ! tethI kAMika vadhAre mUkI zake haine Aligana kare che! paNa je manamAnatI bheTa mUkehenI sAthe saMpUrNa paNe sukha vilAsI banI A kAkazAstranA saMpUrNa abhyAsI, rasarAjezvara, mahArAja zuM kare che te alIla vaNu na lakhavu* ucita nathI ! ahA! AcAya te gurU te kANu te heneA ze! vinipAta ! paNa A sukha paNuM jANe adhurU hoya tema keTalAka mahArAjo vezyAo rAkhe che. A pramANe hAlanA mahArAjo peAtAnA kALa niga mana kare che.* keTalAka ThAkAra sevAmAM paNa kahADe che, paNa te dekhADavA. mAtra jamAnA samajI. te kaMi nAnI, saskArI, tatvajJAna ke veda, upaniSad vigerenA abhyAsI hAtA nathI. mAtra daMbha khAtara khatAvavA, DALa dhAle che. ---- prakaraNa 12 su e mAga nA dhama pustakA hakAi dharmonA svarUpanuM ane siddhAntanuM jJAna thavA mATe te dhama tu' sAhitya keTalu ane kevA prakAranuM che te jANavu e agatyanuM che. vaLI jee vedavAkayane sarvoparI pramANu mAnanArA ane prAcIna AryonA dharmanuM punarajIvana thayelu jovA IcchA * hAlamAM AmAM bahu phera paDayA che. paNa henuM kAraNa pAzcAtya prajAnA sasarga ne keLavaNIne lIdhe sAmAnya jana samAjamAM je sa asadanI vivecaka zaktine bhAvanAo janmI che te sAmAnya paristhitine lIdhe. eka rIte janasamAja ene AcArya banyA che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 rAkhe che hemane te sAhitya ane pustakA keTale aMze vyavahAre - payeAgI ne zreya sAdhanArA che temaja hemanuM jJAna vedAdi prAcIna pustaka ane tAzrita siddhAnta sAthe keTale aMze maLatuM che hetA niNaeNya karavA mATe bahu upayogI sAdhana thai paDe che. A mATe sArAsArane viveka karanAra suzikSita gRhasthe! jo A sapradAyanA pustaka vAMcaze te hene jaNAze ke A pustakAmAM hemAMnI vArtAomAM A kahevAtA camatkArAmAM A kahANI kIssAomAM zAstrIya temaja sRSTikramAnukula keTalu che ane pratikula keTalu che. A hetu lakSamAM rAkhI e sapradAryanA mukhya pustakAnI yAdI ApavI yeAgya dhArI che. pustakA. saMskRta pustakA. 1 sudhinI-saskRtamAM sauthI mhATu pustaka che. e pustaka zrI vallabhAcAya nuM lakhelu' che. e zrImadna bhAgavat purANanI TIkA che. emAM bhAgavatanA paMcama tathA dazama skaMdhanI TIkA ApavAmAM AvI nathI. A be skaMdhamAM na vana tathA brahmajJAnanI kathA che. A che skadhanI TIkA na karavAnu` prayeAjana ema batAvyuM che ke sumeAdhinIjIe svAmIjInuM svarUpa che ane pacama skaMdha e kaTi pazcAta bhAga tathA dazama skaMdha stana bhAga che tethI evI jagyAnu` varNa na thAya nahi. 2 aNubhASya-zrI vallabhAcAya viracita e pustakamAM vyAsakRta vedAnta sUtreApara bhASya che. emAM puSTimArgIya paMthanu balAtkArapUrvaka pratipAdana karavA prayatna karavAmAM AvyA che. 3 zudhdhAdvaita bhAta Da-jema zrI za`karAcAya aa kevalAdvaita che, zrI rAmAnujanA viziSTA dvaita che, mAdhavAcAyanA dvaitAdvaita che tema vallabhAcArye zuddAdvaita sthApavA prayatna karyo che. vraja bhASAnA pustakAmAM AnAthI ulaTA mata che.' 19 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 4 jaiminI sUtra bhASya. 5 tatvadIpa nibaMdha.' 6 purUSottama sahastra nAma-emAM viSNu sahastra nAma mAphaka bhaga vAnanA hajAra nAma gaNAvyA che. 0 siddhAMta muktAvali-emAM svasiddhAMta nirdeza karI mukhya karI mAnasI sevAnuM varNana karyuM che. 8 puSTi pravAha maryAdA-emAM traNa prakAranA jIvonuM varNana che. eka puSTi jIva, bIjo pravAhI jIva, tathA trIjo maryAdA jIva, ane henA lakSaNe batAvyA che. 9 siddhAMta rahasya-emAM pitAne gupta siddhAMta kahyo che. gupta eTalA mATe ke emAMnI vAte vizvasanIya nathI. emAM vallabhAcArya kahe che ke zrAvaNa suda 11 ne roja mahane sAkSAta paramAtmAe AvI darzana ApyAM ane mAga kema pravartAva ene baMdha karyo. 10 aMtaHkaraNa prabodha-zrI kuSNathI anya koI deva vadhAre nathI mATe aMtaHkaraNathI hene bhajo. . 11 navaratnagraMtha-emAM nava loka che. hemAM kRSNa upara hamezAM vizvAsa rAkhI kaMI ciMtA karavI nahi e bhAvArtha che. 12 viveka dharyAzraya-nAmathI bhAvArtha sahamajI le. - 13 kRSNAzraya-emAM vallabhAcArye pitAnuM dInapaNuM dekhADayuM che, ane jagatamAM bahu duHkha thAya che tethI kRSNanI stuti karI che. chelle kahyuM che ke ti zrI va travita eTale huM vallabha kahuM chuM. ahIM dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke hAlanA vaiSNave emane zrI kRSNa karatAM paNa moTA mahAprabhu mAne che. 14 bhakita vadhanI-bhakita bhAvanI vRddhi karavAnA sAdhana batAvyA che tathA navadhA bhakitanuM varNana karyuM che. 15 jelabheda graMtha. 16 saMnyAsanirNaya-e graMtha ApaNe AgaLa varNana karI gayA te samaye banAvyo hato. emAM saMnyAsInA saMkSipta dharma kahyA ' lavA. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 147 che, tathA se janme te mokSa padane pAme che ItyAdi, varNana karyuM che. 17 nirodha. . 18 sevAphaLa-emAM zrI kRSNanI sevA karavAthI hamezAM pAchuM sevA karavAnuM maLe che ema jaNAvavAmAM AvyuM che. 18 yamunASTaka-yamunA nAmanI nadInI stuti pRthvI nAmanA chedathI ATha kalekamAM karI che. 20 patrAvalaMba-emAM paramezvaranI bhakita ame AvI rIte karIe chIe tathA amAro A siddhAnta che ityAdi bhAvArtha batAvI kAzImAM vizvara mahAdevanA maMdiramAM coTADelA hatA ema jaNAve che. 21 madhurASTaka-zrIjInA zarIranA avayava tathA zRMgAra te badhuM madhura che e bAbatanA taTaka chaMdanA ATha pada che. emAM vAnaM madhu arthAta enuM vamana (okavuM) paNa madhura che ema jaNAvyuM che. 22 gokulASTaka-emAM gokulanA hAnakaDA gAmane sAtame AsmAne caDhAvavAmAM AvyuM che. 23 bAlabadha-emAM cAra purUSArtha meLavavAnuM sAdhana tathA zAstra viSe keTalIka hakIkata che. 24 nibaMdha bhakita prakaraNa-ene viSaya nAma parathI hamajAze. 25 nAmAvali-emAM bhAgavatanI kathAmAMthI zrI kRSNanA aneka nAme ka9pIne varNana karyuM che. 26 zaMgAra rasamaMDaLa-e mArgane viSayaja che. nAma pramANe ja guNa che. kaMI kacAza rAkhI ja nathI. ra7 vyAsa virAdha lakSaNa . 28 citiprabodha. 29 vedavallabha. 30 parivRDhASTaka. 31 dazama skaMdha sthAnIkramaNikA-bhAgavatanA dazama skaMdhanA viSayanuM saMkSipta varNana che.' Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 . 32 catukalakIcAra zlokamAM svasiddhAnta kartavya zuM te. jaNAvyuM che. 33 paMca paDhAnI. eonA pustakamAM vAMcyuM che ke zrI vallabhAcAryo para graMtha racyA che paNa saMzodhana karatAM ATalA prApta thaI zakyA che. vallabhAcAryanA putra zrI viThThalanAthajI athavA gusAMIjIe keTalAka saMskRta graMtha banAvyA che te A pramANe jaNAve che. 1 viThana maMDana-emAM anya matanuM khaMDana karI svasiddhAntanuM pratipAdana karyuM che. ema karatAM anya mata sAme je AkSepa karyA che te bahuja svAthI temaja aghaTita che. 2 vallabhASTaka-zrI vallabhanI stutinA ATha kalAka emAM che. 3 svAmanyASTaka-zIkhariNI chaMdanA 8 kalekamAM guptarUpa evA svAminIjInA nakha zikhanuM varNana karI zRMgAra rasamaya banAvI svAminIjInuM vaMdana karyuM che. (have AmAM je kahyuM che te ane vaiSNava je mAne che hemAM bahu vilaNatA dekhAI che. AmAM zrI guMsAIjIe svAminIjInI stuti vaMdana karyuM ema jaNAvyuM che. purANanA beTA adhyAya banAvyA. temAM lakhyuM che ke varu sthAnipuNya vira puttama: vallabhAcArya agni rUpa che ne vIlanAthajI purUSottama rU5 che. vallabhAkhyAnamAM vaiSNavone jaNAvyuM che ke pujaLa vahya zrI rAmana suta puttama zrI vInAthajI arthAta lakSmaNanA sUta je vallabhAcAryajI te pUrNa brahma che ne viThThalanAthajI sAkSAta purUSottama che. have AmAM satya zuM ? vaLI guMsAIjI pote svAminIjInI stuti kare che ne bhakta bane che te to judu. 4 svAminI sastotra-emAM svAminIjInA vihAranuM varNana che ne henI stuti che. 5 kRSNa premAmRta. emAM gopI kuSNane paraspara prema tathA henI lIlAnuM keTalIka rItanuM varNana che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 } zarASTaka. gopIkAnA kucAtra bhuja daMDathI jeNe pakaDayA che tyenI stuti karI che. 7 sarvottamastuMtra. emAM vallabhAcAya nA 108 nAma kahIne tyenI stuti karI che. 8 yamunASTapadI. emAM yamunA nadInI stuti saMgItanA rAga sUramAM pada dvArAe karI che. 9 prameAdha. emAM vrajapatinI stuti prAthanA che. 10 vasatASTapadI. vasaMta RtumAM zrI kRSNe geApIe sAthe vasata khelI che hevu. vasaMta rAgamAM gAna karyu che. 11 keTalAMka pAlaNAnA tathA bIjA pado . 12 guptasa. kRSNa rAdhAnA vihAratuM traNa na. 13 lalita tribha`ga--ityAdi gu'sAijIe sa`skRtamAM keTalu karacyu' che. 14 haridAsa *ta viThThalanAtha aSTAttara sata nAma hararAyajI mahArAje peAtAnA dAdA gusAMIjInA 108 nAma karI hemanI paramezvara pramANe stuti karI che. A zivAya hemanI pachI thayalA keTalAka mahArAjoe bhASAmAM graMthA banAvyA che. emAMnA mukhya nIce pramANe: asA Avana vaiSNavanI vArtA-A pustaka kadamAM sauthI mATu' che. A pustakane zikSita ke muddhimAna vAMcatAM satyAsatya te ni ya tarata karI zakaze. emAM vArtA che. ekAda be namunA tarIke lakhIzu. 1 eka mayA DhImaranI vAta lakhI che. e jAte mAchImAra hatA hete vaiSNava karyAM. hAkAra sevA sAMpI tathA khIjA badhA vaiSNavAne ene ghera khAvAnI chuTI ApI che. keTalAka zuddhArI jamatA nhotA haine balAtkAra karI jamADayA 2 eka gulAbadAsavANIAnI vAta, e prathama vaiSNava hatA. pachI vaTI musalamAna thayA ne malAvakhAna nAma rAkhyuM, te AkhA dahADA smazAnamAM paDaye| raheteA. vaTahyA AgaLa vaiSNava hatA tethI tenI eThuM khAvAnI prazasA karI che, ane Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 ene mATe upadezavAmAM Avyu` che ke enuM juThaNu khAvAthI kADha maTI jAya che. 3 dhAdhI, vaiSNava hatA. jAtaneA megavALa (mAhAra) hatA. hete gusAMijIe vaiSNava karyAM, teNe keTalAMka pada rAga rAgaNI banAvelAM che. enAM banAvelAM pado vaiSNavA ThAkAracha AgaLa gAya che. 4 sakhAna paThANanI vArtA. e pahANane kAie zrIjInI chabI batAvI haze; tethI hete zrIjI nirakhavAnuM mana thayuM. pachI te girirAjapara gayA. haeNne keAie pava tapara caDhavA dIdhA nahi. pachI teNe gusAMijIne vinatI karI eTale gusAMijIe hene madiramAM meAlAvI lIdhA ane nAma nivedana tathA brahma sabaMdha karyAM te zrIjInA darzana karAvyAM, AthI te khuza thayeA te jevA pAche jvA taiyAra thayA eTale zrIjIe tenI bAMhe pakaDI kahyuM "sAle akhI kayu jAtA hai" ema kahI pAtAnI sadaiva lIlAmAM laI gayA. * 5 eka vaiSNava yAtrA karavA nIkaLyo. sAthe pIttaLanA hArkArajI hatA. rastAmAM eka gAmaDAmAM pahANanI cheAkarI bahu rUpALI joi. hete joi vaiSNavane thayu ke A phAkArachane lAyakanI che. pachI DhAkArachane karaDIAmAMthI kADhI hemane kahyu` ke A hamAre lAyakanI che. pachI DAkArane te pahANanI cheAkarI gamI, te rAsalIlA karI. pachI bIje dahADe DAkAjIne kara DIAmAM mUkavA jAya tA ThAkArajI hu`tA aMdara nahI. jA', huMtA A sudara cheAkarI pAse jaiza ema kahyu.. tethI vaiSNavane yAtrA karavI che|DavI paDI ne teja gAmamAM vAsa karavA paDayA. 6 mAdhavadAsa vaiSNavanI rAkhelI vezyA ne mAdhavadAsanA AgrahathI gusAMijIe zaraNe lIdhI, ane tenI sAthe vyavahAra karavAnA vaiSNavAne upadeza karyA. cha gusAMijIne vaiSNava eka meAcI hatA. tenI vArtAmAM lakhe che, ke anya brAhmaNa vaiSNave hene tyAM ajANye prasAda lIdhA paNa meAcI che ema jANyu. tethI brAhmaNa vaiSNavane glAni thaine vaTa lyAnI zakA thai, ATalA mAtrathI hene kA thayA. gusAMijI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa1 pAse gaye to temaNe kahyuM vaiSNava game te jJAtine heya paNa vaTalavAnI zaMkA na karavI. pachI tIrthayAtrA karavAnuM kahyuM tethI aDadhI maTI. pachI haridAsa vaiSNavanI chokarI pAse mokalyA. teNe tenA dhaNIne kahayuM. teNe jamaNavAra karavAne upadeza Apyo musalamAna sudhdhAMta eka paMkitae bhojana karyuM ne koDha maTa vigere. coryAsI vaiSNavanI vArtAomAM vallabhAcAryana ceryAsI viSNava thayA hainI vArtAo lakhIne e parathI vallabhAcAryanI sthitinuM digdarzana thAya che. AcAryajI mahAprabhujIkI nija vAta-zrI vallabhAcArya pitAnuM varNana lakhyuM che. kevaLa gappAM ne sRSTikrama virUddha camatkAranA varNana. AcAryajI mahAprabhujInI gharakI vArtA. upalI vAta jevAMja gharamAMnA caritro. gusAMIjInIja vAta. e paNa evI ja. AcAryajIkI coryAsI beThakanI vArtA. zrIjIkI prAgaTa vArtA. gokuLanAthajInA vacanAmRta. na vAsane bhaya batAvI sevakone svAhA karavAnI AjJAo che. gokuLanAthajInI rahasya bhAvanA. A pustaka evuM che ke vAMcatAvAra bhAvikenA moMmAM pANI chUTatAM haze ne ceLa AvyA vinA na rahe. vaLI keTalAka utsavanA, sAmagrInA tathA zarIranA keTalAka dhAraNa karavAnA bhAva svAminIjInA aMga mAthe lagAyA che jemake je hA zrI svAminInA phuvA mAtra de canekI thapaDI zrI svAminIjIke kapAla na kA bhAva he, dudhapAka zrI svAminInI mAdA mAve meM ItyAdi. zrI harirAyajInAM zikSApatra. aSTAkSaranI TIkA dvArakezajInI bhAvanA. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara saDasaTha aparAdha . vanayAtrA, guDha bhAvanA. gupta lIlAnA varNana, badhA Asane vigerenI temaja nAgI vesyAnA ghara jevI lIlA lakhI che. nityapada. bAramAsI pada. vasaMta mAlikA. emAM kAmadevane janmotsava ane kAma devanI karavAnI kriIDAnuM sApha ughADuM varNana che. hAlIrasa. uparanA jevuM ja. dvAdazakaMja.. AzrAnA pada, pUrNamAsIkI vArtA. zrI AcAryajI, sevaka suAtAkI vArtA. emAM piopaTanI vAta che. utsava bhAvanA. nityasevA bhAvanA. vrajabhAvanA, pavitra maMDaLa, mALA prasaMga zobhAvahujIkRta Ahunika, mula purUSa tathA navAkhyAna. puSTimAga pUrNa puruSottama rUpa guNa varNana ItyAdi bhASAnA pustaka che. badhAM pustaka gurUonA nathI. keTalAka te brAhmaNa ane anya pAse racAyelAM che. brAhmaNo artha lobhI thatA javAthI prAcIna vedadharma ane zAMkarasidhdhAMta avagaNI Azrita banyA hatA. vaLI patitonI zuddhi mATe temaja teonI sAthe vyavahAra karavA mATe te kAle AjanA jevo Agraha nhota ane eTaluM ja nahIM paNa musahmAna, mocI ane anya jJAtionA manuSyano saMgraha karavAmAM Avyo hato ane hene mULanA AcAryone Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 pratibaMdha hato e vAtano te mAtra nAma nidezaka ame karyo che. vistAra bhayathI A saMbaMdhamAM vadhu ItihAsa apAyo nathI. aMtamAM eTaluM ja ke ghaNuMoe A graMtha joyA nathI. te para svataMtra buddhipUrvaka vicAra karyo nathI. mAtra eka cIlAmAM cAlyA kare che, ane tethI vAstavika jJAna prApta thatuM nathI. A pustako vAMcI pratyeka saMskArI vAcake pitAne hRdayane pUchavuM ke A vArtA ane kathAomAM satya keTaluM haze ? bAkI mAtra Aza ne durAgraha e te bALaceSTA che. upasaMhAra atyAra sudhInA AgalA prakaraNamAM ApaNe e saMpradAyanA mukhya mukhya siddhAMtanuM ane vicAronuM digdarzana karyuM, ane tema karavAmAM e saMpradAyanA Adya sthApaka zrImad vallabhAcArya temaja te pachInA atyAra sudhInA sarva AcAryo temaja pravartakanI jIvanalIlA temaja temaNe pravartAvelA siddhAMtanuM vivecana karyuM. temanA paMthe pratipAdita Izvara, henI sevAnA vidhi ane prakAra, hemano mokSa ne vaikuMThalIlA, hemanI bhakita, vigere saMbadhI hakIkata vAcaka sanmukha je prakAre hemanA pustakamAM jovAmAM Ave che te pramANe nivedana karI gayA. vaLI AcArya pratyene sevakoe rAkhavAno pUjya bhAva, hemanI kevA prakAre sevA satkAra kare e saMbadhI je prakAre vyavahAramAM jovAmAM Ave che tenuM darzana paNa karI gayA. vaLI Aya. zAstropadezita Azrama vyavasthAnuM e saMpradAyamAM vAstavika rIte keTaluM pAlana karavAmAM AvyuM che henuM paNa sujJa vAMcakone vicAra karavuM banI zake eTaluM vivecana karI gayA che. prAcIna veda kALano yajJa yAgAdi kamamArga, upaniSadane jJAna mAga, temaja pataMjalInA yogamArga vigerenuM keTale darajaje Adara karavAmAM AvyuM che temaja zI sthiti e matamAM karavAmAM AvelI che henuM paNa sAthe sAthe je darzana thaI gayuM che, A sarvane maraNavadhi paryata tilAMjalI ApI vedokta zuddha upAsanA, ne na taNa pratimA barita evA eka zuddha nirAkAra paramA 20 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 tmAnI bhakti, prArthanAne ThekANe je prakAranI bhakti upadezavAmAM AvI che henuM vivecana paNa karI gayA. prAcIna Aya zAstromAM manuSyanA aihika Amumika sukhazreyanA hetuthI soLa saMskAranuM vidhAna karavAmAM AveluM che, e sarvane lopa karI kevA prakAranA saMskAra karavAmAM Ave che, te paNuM ApaNe joI gayA. prAcIna AvatamAM ucca strIonI sthiti saMskArI hatI, gALI, maitreyI vigerenA dRSTAMto ati prasiddha che. trIja sarva prakAranI unnatinA prathama pAyArUpa che, chatAM hene kevA prakAranuM zikSaNa ApavAmAM Ave che, hene kaye mArge TevavAmAM Ave che, ane jIvana ane jAtine sarvasvathI bhraSTa karI hemanI ane tema karatAM sakala samAjanI zI rIte pAyamAlI karavAmAM Ave che te paNa joI gayA. vadhu vistAranI jarUra nathI chatAM vicAra karatAM jaNAze ke manuSya mAtramAM koIne koI rItanI dharma bhAvanA rahelI hoya che. te vinA jIvanaja kahe ke A saMsAramAM azakyavata thaI paDe che. paNa A dharmano artha karavAmAM phera paDe che. Astika che ke nAstika he, zradhdhALu che ke azradhdhALu he pratyekane amuka prakAranuM valaNa hoya che. A praznanI carcA atre asthAne che paNa eTaluM te sava ke svIkArI zake ema che ke sRSTinA anAdi cakranA niyamane anusare te dhama sarva samaMta hoI zake che. manuSyonI budhdhi parimIta che, ne henAthI moTI koI aciMtya zakita che, koI meTe niyAmaka che, koI A jaDa jagatane bhraSTA che. ne te pUjavA yogya che A bhAvanA sarva Astika dharmomAM rahelI che. je phera che te tenA pUjana ne vidhimAM che ane te kALe kALe badalAtAM gayAM che. veda e AryonuM saiAthI prAcInamAM prAcIna pustaka che. " vi varSa pUrama" veda, sarva dharmanuM mUla che. AryAvartamAM aneka matamatAMtaro pracalita che chatAM veda, vedAMta ne darzana zAstro ucca koTinA gaNAya che. "rAtre dharma niyama: anusAra sarva zAstramAM A dharmone niyama darzAvelA che. aihika ane AmumikA Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa sukha ane kalyANa mATe dharma, artha, kAma e purUSArthatrayanA anupAlanathI mokSa prApti thAya che. aMtima jIvanazreya prApta thAya che. e sarva zAstrone phalAdeza che. yajJadvArA paramAtmAnuM pUjana karavAmAM AvatuM. na mAga vAstani vani dhAi prathamacAra che prathama dharma e che. AryonI samaSTi bhAvanA emAM che. mAnuSI sevA ane paramAtmAnA pUjanano e eka prakAra che. kAlAMtare anartho thatA gayA. hiMsAne praveza thato gayo, ne henA ativegathI Akhare dayA ane kSamAnI vRddhi thAya evA mate udabhavyA. buddha, jaina vigere dharmonuM svarUpa AvuM che. emAM paNa bhinna bhinna zAkhAo hatI ane vAstavika rIte A dharmomAM Aje je prakAre jIvadayAnA siddhAMta e dharmane nAme pravatelA jovAmAM Ave che teTale aMze hatA ke kema e hajI zaMkA saMgraha e prazna che. kAraNa e dharmonA pravatakAmAM kSAtra teja prakAzatuM hatuM. e dharmo rAjyadharmo paNa hatA. yajJa yAgAdithI svarga prApti thAya ane heno anartha thatAM jyAre hiMsAo thavA mAMDI tyAre jIvadayAno dayAvAda udabhavatAM veda kAlanA pAchalA bhAgamAM hiMsAdvArA IzvaraprAptinI mAnyatAmAMne izvaraja uDI gayo, eTale A siddhAMtamAM sRSTi kartA IzvaranuM astitva svIkAravAmAM AvyuM nathI. te paNa A dharmanA kaI kAlamAM tIrthakara AdinI mUrtipUjA pracAramAM AvI hatI. A pachI keTaleka kAle zrI zaMkarAcArya pragaTayA ane temaNe A dharmonuM saMpUrNa khaMDana karI prAcIna veda dharmAne punarUdhdhAra karyo te eTale sudhI ke budhdha dharmae AryAvartamAMthI dezavaTe lIdhe. budhdha dharmanA samayathIja paradezI rAjayenA AkramaNa zarU thayA hatA te brAhmaNa dharmanI thoDI zAMti ane udaya pachI paNa AkramaNa cAlu rahayA. dezamAM kaI sAmrajaya hetuM. paradezI AkramaNone lIdhe aMtavivarte thatA gayA. brAhmaNa dharmonI bhAvanA ekezvaravAdI naSTa thatI gaI ane lekanAM jIvana mizrIta bhAvavALAM thatAM gayAM. brAhmaNa dharmanA parivartanane lIdhe tema AkramaNane lIdhe Ama aMtarvivata thatA gayA. pheraphAra sRSTino niyama che. koI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 . sarakhI rahI zake nahIM. musamAnanA saMsargathI aneka AcAra vicAromAM pheraphAra thatA gayA. paheravezamAM ane sabhyatAne aneka rivAjomAM musalamAnI rAjyavahivaTathI keTalIka nItirItio aMgIkAra karAyelI che. tevI ja rIte aneka mAnyatAomAM paNa paraspara sagavazAta pheraphAro thayA. prAcIna dharmonI A sthitimAMthI mukta thavA aneka zAkhAo navIna phUTI, ane te arasAmAM A vallabhAcAryane saMpradAya nIkaLe. arthAta je kALe AvA mArgo udabhavyA che te kALe eka rIte A sava sudhArAja hatA. AjanI rUDha thayelI daSTine ke saMpradAyamAM rahIne jovAnI daSTine laIne ke satya jovAnI ke jANavAnI upekSA vRttine lIdhe A sudhArA na lAge paNa te kALe eka paMtha para anya paMthe evI rIte udabhavano krama vicAratA A satya jaNAze. A sarvemAM pAchI eka vAta lakSita karavAnI che. A sarva AcAryoe vedane mUlAdhAra svIkArI tene pAyArUpa gaNavAnuM svIkAryuM che, ane tenA para hiMdupaNanuM ne AryapaNAnuM astitva svIkAryuM che. ATalA mATe mULanA veda dharma sAthe A pravartakanA temaja tenA anuyAyinA jIvanane pravartAvelA siddhAMta keTale aMze maLatAM Ave che e jovAnuM ApaNane prApta thAya che. - upara joyuM tema vedanA yajJa yAgAdine sarvathA lopa karavAmAM Avyo che. vaLI paramAtmA prAptinuM eka sAdhana je yoga tenuM paNa e mArgamAM kazuM vidhAna nathI. prAcIna AryonI Azrama vyavasthAmAM brahmacarya, gRhastha, vAnaprastha ne saMnyAsa evA uttarottara jIvanakrama jaNAvelA che, arthAta manuSya saMsAramAM dharmapUrvaka yathAvata amuka kAla sudhI brahmacaryanuM pAlana karI pachI gRhasthAzramanuM yathAvidhi sevana karI vAnaprastha ane te avasthAmAM zApadezita dhamamAge chavananuM vahana karI saMnyAsa grahaNa karavAnuM upadezavAmAM AveluM che. A sarvane mUlocheda karI mAtra gRhasthAzramane prAdhAnya arpAyaluM che. vAnaprasthAzramAdi itara AzramanI jarUra nathI ema svIkAravAmAM AveluM che. buddha dharmapara eka AkSepa mUkavAmAM Ave che ke e dharmamAM bhikSukonu Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 eTaluM badhu... prAbalya hatu` ke gRhasthAzramI jIvananu sAndraya sava temanAM jIvanamAMthI naSTa thai gayuM. AmAM tenAthI ulaTu* thayuM. ane mAtra gRhasthAzramaneA sa graha karyAM. sukha du:khAtmaka sa`sAra prati je virAgavRtti ne jJAnavRttithI sarva nivAravAnI je vRtti te AthI aTakI ane gRhasthAzramanA ati sevanane lIdhe mAyAbadda jIvana jJAna ne maneAbaLanA abhAvane lIdhe nibhaLa, hIna, te vadhu addha thayAM. pAva vRttinA pASaka thayAM. emanA AcAya nA jIvana eka sAmAnya manuSya jIvana jevAMja eTalu ja nahi paNa phAve dharma e zAstranA parama siddhAMtanI avagaNunA karI vyabhicAreAttejaka anyAM. samasta bhUmaDaLapara nItinA amUka siddhAMtA zArIrika temaja Atmika sudhAraNA temaja vyavahAra mATe sAmAnya rIte svIkAravAmAM AvelA che te sava nI avagaNanA thayelA vAcaka vagate jovAmAM AvyA vinA raheze nahI. ema tA kAi kaheze nahIM ke A jIvatA paramAtmAnA anyaya bhaktilaka hatA. e pathanu mRla kendrasthAna bhakti che. tenA pracAra mATe sa` prayatnA thayalA che, paNa temAMye kevI rIte bhula bharele mAge bhramaNa thayaluM che te vicAravAthI jaNAze.' A saMbaMdhamAM ghaNuM te! ApaNe AgalA prakaraNamAM joyu che. emanI smRti pUjAnA prakAra ne sevA vidhInA prakAra kevA azAstrIya che. kAipaNa zAstramAM, smRtimAM, gRhya sUtreAmAM, vedAMtamAM, yogadarzanamAM kahIM paNa A prakAranI sevA jaNAvavAmAM AvelI nathI. A prakAre dhAtunI mUrti ne vastra paherAvavAM, sUvADavI, khesADavI, jhulAvavI, ramADavI, vigere kAipaNa prakAranu vidhAna darzAvavAmAM AvyuM nathI. sRSTikartA ajara, amara, mahAnamAM mahAna, sacarAcara vibhu paramAtmAne A rIte jhulAvavA, ramADavA e mAtra tenI divya acitya zaktinu apamAna karavA sarakhuM che, mazkarI karavA tulya che. ApaNA. sava zAstrAmAM izvarane amRta svarUpe vaNa le che. je izvara anaMta che te jaDa vastu aMtavALI zI rIte hoi zake ? je sarvajJa sava zaktimAna che, tenI dhAtunI pratimA zI rIte hoi zake? je sakala brahmAMDanA kartA che tene manuSya ghaDIne banAve e keTalu badhu viparIta che ? vastutaH je hekathI izvaranA guNa kheAle che temAM Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 ane A prakAranA pUruMnamAM keTalA badhA phera che? keTalAka zikSitA A mATe Agraha * dharIne. aneka artha besADavA prayatna kare che, te kahe che ke-nirAkAranuM dhyAna zI rIte dhArI zakAya mATe sAme pratika rAkhavAthI . izvara tarapha dhyAna thAya. paNa je vastunuM dhyAna dharavAnuM hoya che tenAthI virUddha dhamI vastu mUkavAthI A hetu zI rIte saphaLa thatA haze ? vaLI manane jenu ciMtana karavAnu` hoya che te rUbarU na hoya teA paNa banI zake che. aneka mAleAne aMtare rahelI vastunuM, aneka varSopara thayI vastunuM dhyAna manuSya karI zake che. je AkAra rahIta che tene sAkAra kalpI zI rIte sidhdhI thatI haze e samajI zakAtu' nathI. aju na gitAmAM kahe che kema mana caMcala che, vAyu jevA vegavALu te sthira thavuM muzkela che te mATe bhagavAna kRSNe uttara Ape che vairAgyanA abhyAsathI thAya che dhyAnavRttinI ekAgratA bane che, ane te dvArA bhakata bhakti karI zake che. C * A sabandhamAM sa'kSepamAM vicArazIleA mATe ATalu basa che, paNa'e saMbandhamAM bIjI bAbatane jarA sparza karavAnI jarUra che. A bhakita te hamezAM nirAkAranIja hovI joie eTalu ja nahI paNa zAMta' ga'bhIra, sAtvika manevRttivALI, svastha cittanI hovI joie. kAmapradhAna rajo guNI bhakti sadA vivarjita che. e bhaktija nathI. mAtra Aveza vRttinI pradhAnatA, ugratA te kAmukatA che. ethI e prakAre viSayasevI banAya che ane viSayaleAbhI te eka prakAre avra hAya che. bhakta hAvAne sa`bhavaja nathI. A mAnA padane gItA joi gayA e sarvAM zRgArI, temaja kevala lokIka zRMgArI te unmAdijaNAze. prabhu, bhagavAna, vibhu, paramAtmA, ne 'chela chabIlA", 'cheAgALA,' 'kAmaNagArA,' te 'kahAna' kahevAthI * caJcalaM hi manaH kRSNa pramAthi balavaddRDham | tasyAhaM nigrahaM manye vAyoriva suduSkaram // a. 6 zloka 34 + asaMzayaM mahAbAho mano durnigrahaM calam / abhyAsena ca kaunteya vairAgyeNa ca gRhyate // 6 zloka 35 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 tenI akIkatA ne divyatA jatI rahe che. paramAtmA zAMta saumya svarUpe sata-citane Ananda svarUpa che. Indriyagamya lADapaNathI tene sehAvavAthI tenAmAMthI adhikatA jatI rahe che. sAmAnya manuSya paMkitaye Ave che. emAM je sarva zaktimAna divya svarUpa pratye pravRtti utpanna thavI joIe te na thatA mAtra taikIka saundaryanA kaDAmaNa lAlana pAlananA umAdAdi rAjasa rasavihAra prati cittavRtti AkarSAya che ne virAme che. bhakitarasathI A rasa kevaLa vimukha hoya che. IzvaranI ananya avyabhicarita bhakita emAM nathI. bhaktirasamAM zIla gaMbhIratAne praDhatA hoya che. prabhunA guNetkirSamAM * bhaktahRdaya Asakata bane che, mahAna tejomaya svarUpanI upAsanAmAM bhakatahRdaya lIna thAya che. zuddha Ananda grahaNa karavA hRdaya jAgrata rahe che. tene ThekANe A zaMgAra lIlAmAM rAjasa vaiSayika Indriyajanya amuka kAmukatA rahelI hoya che. padharAmaNI ne eve samaye "mehana malapatA ghera Ave ne tene "motIDe vadhAva" ne tenI sAthe pahAnuM" paDatAne keme karI "chAnuM na rahetAM "durijana" kahevuM hoya te kahe paNa jarAye bhIti ke bahIka na rAkhe e bhakata strInI rAgamayatA prabhubhakitamAM piSaka nathI paNa duSTa hoI anItivardhaka tathA viSayotpAdakaja che. ane AvA zaMgArI padothI ja A saMpradAyanuM sAhitya saMgItamaya sulalita banyuM che, paNa tethI zudhdha bhakitapaSaka nathI. paramAtmAne jayAre AvA AvA vizeSaNanuM AropaNa karavAmAM Ave tyAre zuM A vRttione bheda te nAmamAMja hoya to tenA svarUpanI dhAraNuM zivAya nAmamAM Ave ke ? vAstavika rIte bhaktimAM zagAra Avazyaka tatva ja nathI. AtmA ne dhyAna yogathI je paramAtmAnuM darzana thAya, ataHkaraNanI premamaya bhakitathI je paramAtmA sAthe yoga pAmI zakAya, te je AvI indriyagamya vRttiyukta bhAvonA guNAnuvAdathI banatuM hoya te pachI InDiyAmAM ja devapaNuM, ne viSaya sukha eja parama AnandanI avadhi ! prabhunI maMgalatA zuddha svarUpamAM sAdhu hadayane spare che. A rIte vicAratAM jaNAze ke A bhakti mArga tene avalabI lakhAyelA kavito, pada sava paramAtmA vAcaka temaja Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha bhaktibhAvabhaya bhAgyeja gaNAya. mANasa taikIka prema tarapha kaMIka Asakata hovAthI saghaLe premane zuddha prema samajI eka prakAre azuddhanI jhAMkhI karI tene zuddha mAne che. paramAtmAnI prArthanA karavAnI che, stuti karavAnI che, bhakita karavAnI che, sukha duHkhAtmaka saMsAramAM kAma krodhAdiripuonuM damana karavA dhamabaLanI yAcanA karavAnI che, vikAronI prabalatA na me mATe nitya zAstra jJAnane tenA upadezAnuM sAra sopAsana karavAnA che, prabhunA guNotkarSanA gAna karavAnA che, paNa temAM A pramANe aMdha, jJAnahIna zagArI, kAmuktAvALI bhakti e kadI sAdhana thaI zake ema nathI. A saMpradAyanuM vedAMta, tatvajJAna zuddhata che, zAMkaranA ata sAme mukhya karI emaNe ati niMdAjanaka rIte AkSepa karelA che, zrI zaMkarAcArye advaitavAdanuM sthApana karyuM hatuM. bezaka A nAma parathI evuM anumAna nIkaLI zake ke te pahelAM daitavAda pracalita haze. ekavAra evuM nAma sahetuka na gaNAya kAraNa e nAma kAMti te ekalA jIvanuM ke ekalI prakRtinuM vAcaka gaNAya. A zivAya ekAda be bAbada vicAravAnI che ke strIone prAcIna AyezA sethI uMcI padavI Ape che. tene purUSanI adhaganA tarIke svIkAravAmAM Ave che. strIo saMsAra vyavahAramAM ghara sUtra rIta rivAja sarvamAM mukhya cAlAka aMza che. sarva saMsAranI unnatine mukhya AdhAra A janana zakti-jananI-svarUpastrIonI saMskRtine sudhAraNA para che. gAga metreyInA nAme te suprasiddha che. balka purUSo karatAM paNa vadhu saMskAranI AvazyakatA emane che ema kahIye to cAle. te temane kevA prakAranuM zikSaNa ApavAmAM Ave che te ApaNe joI gayA. strIo ja bahu bhAvakaDI heya che, teoja bhakta hoya che. A sevA ne prabhu prAptinA adhikArI teo ja che. kAraNuM zAstrajJAna ke akSarajJAnanI AvazyakatA nathI, dhamacarcA ke dharmabaLanI jarUra nathI, manobaLane keLavavAnI jarUra nathI. mAtra A AcAryone lAlajInA pUjana ne tenI sevA karavI ane eTalAmAM ja temane uddhAra thAya che. vaLI temanI A bhakti kevA prakAranI hoya che, enuM te Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 digdarzana karI gayA che. chatAM e biyArI ajJAna strIe te A prakAranA vyavahAramAM ekamekamAM spardhA kare che. he! prabhu zI ajJAnatA ! A jokhamadArImAMthI purUSavaga zI rIte TaLI zake ?' dhanI udAra vyApakatA. dhama` ane tenA svarUpa sabandhI keTaluMka vivecana ApaNe upara karI gayA paNa sAmAnya rIte vicArIzu* tA jaNAze ke dhama e pratyeka manuSyanA AtmAne vizaya che. ene AtmA sAthe sabandha che. e kAipaNa manuSya zAstrIya, tatvajJAna, ke sRSTikramanA niyamAnusAra, nItinA siddhAMtAnusAra, sadAcarayukta pALe teneA che. mAtra matamAM, sauMpradAyamAM, amuka maryAdAnA niyame -svIkAravAthI dhama banatA nathI. dhama e Atma sAkSAtkAratAnA viSaya che. e akhila, vizvavyApaka, jyAM jyAM paramAtmAnuM rAjya che tyAM tyAM sa` mATe, je kASTa pALe tene mATe hoya. zAstranusAra te tAtvika vicAra ane va nanI maryAdA, zivAya ene sthaLa ke samayanI maryAdA lAgatI nathI, ene nAta jAta strI purUSa evA vyaktigata bhedo nathI. e udAra che. enuM svarUpa abAdhita evu vyApaka che. A zivAya je maryAdAe dhama ne nAme mUkavAmAM Ave te ayukta che. nabhI zakavI muzkela thai paDe che. prAcIna AryanA vaSNu vibhAgane AnI sAthe khAsa vizeSa sa`badha nathI. e sAMsArika baMdhAraNa bhinna bhinna kata byAne laine che. saoNMsAranu` kramaNa vyavasthita rahevAne e vavibhAga sa`sAranA baMdhAraNanI vyavasthA lakSe che. bAkI dhama te| kAipazu pALe tene khI zake. prAcIna kALamAM Amaja hatuM. bhAnavyavahAra vigerenI chUTa hatI. paradezInA AkramaNa pachIja A sabandhA sakucita thayalA. vAlmikI, vyAsa vigere zudra hatA chatAM AcAya pada sAte karI pAmyA hatA. vyAsanI mAtA mANu hatI. arjuna nAga jAtinI kanyA ulupI sAthe paraNyA hatA. jenAmAM je guNa nathI, jenAmAM je kavyA nathI tene tevuM mAnavuM e ajJA tAja kahevAya. Aja ke puN manuSya dharma jJAna prApta karI zake. dhAre! te mujaba va na rAkhe, 21 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16ra te tatvAbhyAsI haya, gAbhyAsI bane to te kalyANa prApta karI zake. . tema brAhmaNa chaMdagIbhara rasAyApaNuM kare, zudrapaNuM kare, sevA kare, durAcArI hoya, akSarajJAna vaga nirakSara hoya to janmathI prabhu prApti lakhAvI lAvyA e kahevuM mukhatA bharyuM che. AmAM durAgraha karanArA ajJAna nathI letA te svAthI ke loka kIrtinI kAmanAvALA bahu bhAge heya. sAdI akalanuM kAma che, prAcIna kALamAM te mujaba na hatuM. A prAcIna kALa pachInA dharmAcAryonA prayatno paNa eja dizAnA hatA. teo paNa vyavaharita gaNatA hatA. rAmAnaMda hiMdu hato. hene ziSyane kabIra paMthanA sthApaka kabIra musalamAna hato. nAnake paNa musalamAnane svIkAra karyo hato. zivAjInA samayamAM paNa AvA prayatno thayA hatA. tukArAma, rAmadAsa, . nAmadeva ityAdi saMtone jati naDI nhotI, ne ghaNuka bhakate sudhdhAM zuddha hatA. - zrI vallabhAcAryanI udAratA. A paNa e badhuM cheDI A saMpradAyamAM kyAM sudhI Adi dharmagurUoe udAratA batAvI hatI te joizuM. A vAta emanI vAta enA pustako vAMcavAthI spaSTa hamajAze. e vArtAo ke te pustake apramANika che evuM kaMI paNa e dharmanA anuyAyie hajI kahyuM nathI. "252 vaiSNavonI vArtAmAM 23 mI vArtAmAM, bAdazAha akabara, bIrabalanI pAchaLa chupe veze darzana karavA gayela. gosAMIjIe myucchathI maMdira bhraSTa thavAne ThekANe mahA prasAda bAdazAhane mATe mokalyo hato. 33 mI vArtAmAM alikhAnanI je jAte paThANa hato tenI putrI sAthe zrI nAthajI svayaM nRtya karatA ! 91 mI vArtAmAM prakhyAta gayA "tAnasenane gosAMIjIe zaraNa lIdhA hatA ane yavana chatAM daivI jIva jANI nAma nivedana karAveluM. vaLI mayA ke mehA DhImara aspRzya jAtino zudra hatuM tene zaraNa lIdhelAnuM ApaNe AgaLanA prakaraNamAM jaI AvyA chIe. A rIte aneka dRSTAMto jaDe che. rasakhAna paThANanA zRMgAra gIta gavAya che, bhagavAna zaMkarane niMdaka te musalmAnanA svIkAra kare e vilakSaNatA vicAravA jevI che, Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 ane AjanA brAhmaNeA mATe tA khAsa. brAhmaNA zAMkara siddhAMtI che, paNa aneka kAraNeAne laine vallabhAcAya nA anuyAyI kAika banelA che, AmAM udara nimItte dhaNu karavuM paDe che. mukhya kAraNa Aja che, bAkI siddhAMta daSTie zaMkaranuM khaMDana vallabha jevu kAie karyu" nathI. chatAM musamAAnane aMgIkAra thayA che. gusAMijInA / Agraha hatA ke rAje eka vaiSNava navA karavA. nahI teA pachI pazu pakSI je maLe tene vaiSNava karavuM. vadhu zuM kAma ? bhATiA ke je emanA khAsa sevaka che, jeoe emanI sevAmAM aDhaLaka dravya samarpaNa karyuM che, jenApara emaNe julama gujAravAmAM AkI nathI rAkhyA, te bhArIAe sAMbhaLavA pramANe joke kSatrI hatA chatAM eee zuM kahyu' che te vAMcA. tA. 4 sapTeMbara 1881 nAM suprasiddha gujarAtI' chApAmAM lAlamanajInA pAtra vallabhalAlAnI strInI dazAnI krIyA karavA TANe ghaNA mahArAjA ekaThA thayA hatA. tyAM thaelI vAta cIta" e zIrSaka heThaLa nIcalA vAta tamArA viSe chapAi hatIH-- "narazIMgalAle kahyuM ke ApaNA vaga` upara . vyabhIcAra doSa "mukavAmAM Ave che tethI ApaNA sa`pradAyane dhaNuM halaku` lAge che tathA khIjA vidvAna vargamAM ApaNe niMdAne pAtra thaie chie. "mATe te viSe ApaNAmAM baMdobasta thAya teA sAra. te uparathI A mahArAjAnA ma`DaLamAMthI eka mahArAja melyeA bhATIAme jAtekANu che te tamane khAra nahi haze tA "ame kahIe chie te tamA sAMbhaLe! bhATIAe jezala"ke A vAta vizeSe karI bhATIAe taraphadhI carcA che paNa "meramAM hatA tyAre tyAMnA rAjA ane saradAreAmAM geAlA (gulAme) "tuM kAma karatA hatA, ane peAtAnA dhaNIne ThAkeArajI karI kahetA 'hatA. teoe jezalamera mukayA pachI ApaNI gulAmagIrI svIkArI ane peAtAnuM tana mana ane dhana ApaNane apa Na kayu, ane "tenA kulAcAra pramANe ApaNane DhAkAracha kahevA lAgyA. rajavADAmAM je leAkA gAlA hAya che temanI strIo paiAtAnA DArkarA "tathA teonA mukhya cAkarA sAthe vyabhicArAdi kama karI temane "prasanna kare che. te strIonA bhAI bApa ane dhaNI tenA nAmathI oLakhAya che . tathA teja strInA mAnathI teM rAjyamAM Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 "mAnItA gaNAya che. te ja pramANe jesalamerI bhATIAo ApaNI sAthe paNa vate che. teonI strIo ekalA ApaNA vaga sAtheja "nahiM paNa ApaNA bhItarIA mukhIA, jalagarIramA, ane khavAse, "sAthe paNa vyabhicAra karavAmAM pAchaLa rahI nathI, ane te sarve hakIkate teonA dhaNIo jANe che te chatAM paNa teone tethI kAMI gusso lAgatuM nathI tathA potAnI AbarUnI hAni thatI "heya ema paNa teo samajatA nathI, paNa ulaTu jema jema vyabhicAranI vAte jAheramAM AvatI jAya che tema teo ApaNane "vadhAre hoya che, ApaNane vadhAre dravya Ape che ane ApaNA paibhavane mATe tana mana ane dhanathI sahAyatA kare che. jo tame kahe che te pramANe teo du:khI hoya te teo ATaluM kadI sahana karI zakta nahi, paNa teo jagatanA golA che tethI teo "golAnA dharma pramANe varte che. tethI e vAta sArU carcA karavI "kaTa che, paNa ApaNA vargamAM mAMhyomAMhya vyabhicAra ghaNe "vadhI gayo che teno be dobasta karavAnI vAta calAvaze te tene ame maLatA thaIzuM. AvI vAta sAMbhaLIne bIjA mahArAja paNa tene maLatA thayA ane tyAMnA AkhA maMDaLamAM mAtra narasiMgalAla ekalA judA vicAranA hovAthI muMgA rahyA." - A sthaLe A mAtra patine vyavahArita ne pavitra gaNavA kevA vicAro pravartana hatA tene alaMbA ATaluM lakhyuM che. vadhu daSTAMta ApavAnI jarUra nathI. AnA spaSTa uttara keIthI apAyA nathI. chatAM Aje A udAratAvALAja kema saithI saMkucita hRdayanA haze. jJAna koine ijAro nathI, e koI ekanuM bane nahI. enuM svarUpa vizALa che. khuda paramAtmAnuM svarUpa che, adhikAra bheda hoI zake che, paNa temAM kevI avyavasthA che te jaNAvavA ATaluM vivecana karyuM che. bAkI * yathemAM vAcaM - kalyANI mAvadAni . janebhyaH / / brahmarAjanyAbhyA 5 za.drAya cAryAya ca svAya cAraNAya // atha-paramezvara kahe che ke A mArI kalyANa rUpANI je veda te jana mAtrane saMbhaLAvavI. brAhmaNa, kSatriya, vaizya, zudra ane tethI paNa halakAne saMbhaLAvavI, eTaluM ja nahi paNa pitAnAM. duzmanane paNa A vANI saMbhaLAvavI. prabhu sarvane A sArAsAranI tulanA karavAnI zakti Ape. ane sadabuddhi ISTaphaladAtA thAva. astu.