________________
મોહ રૂપ મદિરા પીધી છે એવો ભયં-આ માત્મ-જીવ હિં-ખરેખર! સત્તાનપર્સ-જયાં હાથ ઊંચા કરીને તાળીઓ આપવાની ચેષ્ટા કરવામાં આવે છે એવો સવૅતાત-સંસાર રૂપ દારૂના પીઠાનો નથતિષતિ-આશ્રય કરે છે. (૫) વિકલ્પરૂપ મદ્યપાનના પાત્રથી મોહરૂપ મદિરાનું પાન કરનાર આ આત્મા જયાં હાથ ઊંચા કરીને તાળીઓ આપવાની ચેષ્ટા કરવામાં આવે છે એવા સંસાર રૂપ દારૂના પીઠાનો આશ્રય કરે છે.
જેમ દારૂના પીઠામાં દારૂ પીને નશામાં રહેલો માણસ સ્વ-પરના વિવેકથી રહિત બનીને તાળીઓ આપવી વગેરે અયોગ્ય ચેષ્ટાઓ કરે છે તેમ મોહાધીન જીવ વિષયસેવનાદિ અનુચિત પ્રવૃત્તિ કરે છે.
निर्मलं स्फटिकस्येव, सहज रुपमात्मनः ।
अध्यस्तोपाथिसम्बन्धो, जडस्तत्र विमुह्यति ||६|| (૬) કાત્મ-આત્માનું સહનં-સ્વભાવ સિદ્ધ પં-સ્વરૂપ ટિસ્યસ્ફટિકના વ-જેવુ નિર્મનં – સ્વચ્છ (છે.) તત્ર-તેમાંનષ્યસ્ત-ઉપાધિ-સન્ડ્રન્થ:આરોપ્યો છે ઉપાધિનો સંબંધ જેણે એવો નહ-અવિવેકી વિમુલ્યતિ-મુંઝાય
(૬) આત્માનું સ્વાભાવિક સ્વરૂપ સ્ફટિકના જેવું નિર્મલ છે. મુઢ જીવ નિર્મલ આત્મામાં કર્મજન્ય ઉપાધિના સંબંધનો આરોપ કરીને મુંઝાય છે.
સ્ફટિક સ્વભાવે નિર્મલ-શ્વેત હોય છે. પણ કાળા કે રાતા પુષ્પના યોગથી તે કાળું કે રાતું દેખાય છે. આથી સ્ફટિકના વાસ્તવિક સ્વરૂપને નહિ જાણનાર જીવ કાળા કે રાતા પુષ્પના યોગથી કાળા કે રાતા દેખાતા સ્ફટિકને ખરેખર કાળું કે રાતું માની લે. એ પ્રમાણે આત્માના સ્વાભાવિક સ્વરૂપને નહિ જાણનારા જીવો આત્મા શુદ્ધ હોવા છતાં કર્મના યોગથી મનુષ્ય આદિ રૂપ દેખાતા આત્માને ખરેખર મનુષ્ય વગેરે રૂપે માનીને મુંઝાય છે.
अनारोपसुखं मोह-त्यागादनुभवन्नपि ।
आरोपप्रियलोकेषु, वक्तु माश्चर्यवान् भवेत् |७|| (૭) મોહત્યા--મોહનો ત્યાગથી = ક્ષયોપશમથી મનારો સુવું- સહજ સુખને અનુભવન- અનુભવતા પ-પણ (યોગી) મારો પ્રિયત્નોખું- કલ્પિત
=
૧૨૬ -
-
