Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
એમણે એ વિચાર કર્યો કે - “જો ભરત આદિ સો ૧૦૦) કુમારો તથા બ્રાહ્મી અને સુંદરીને કામમાં આવનારી બધી કલાઓ અને વિદ્યાઓનું સમુચિત પ્રશિક્ષણ આપવામાં આવે, તો સમય આવવા પર સમગ્ર માનવતા માટે કલ્યાણકારી રહેશે. મારાં બધાં સંતાનો એ સમયે દૂરદૂરનાં સ્થળોએ જઈને ત્યાંના લોકોને એ કાર્યકલાપોની જાણકારી આપી એમના જીવનને સરળ અને સુખમય બનાવવામાં સહાયક થશે.”
આ પ્રકારનો દૂરદર્શિતાપૂર્ણ વિચાર મનમાં આવતાં જ પ્રભુએ સર્વપ્રથમ પોતાની પુત્રી બ્રાહ્મીને જમણા હાથથી ૧૮ પ્રકારની લિપિઓનું જ્ઞાન કરાવ્યું અને સુંદરીને ડાબા હાથથી ગણિતનું જ્ઞાન કરાવ્યું. એ પછી યેષ્ઠપુત્ર ભરતને પુરુષોની ૭૨ કલાઓ અને બાહુબલીને પ્રાણીલક્ષણનું જ્ઞાન કરાવ્યું. પછી પ્રભુએ પોતાની બંને પુત્રીઓને મહિલાઓની ૬૪ કલાઓની શિક્ષા આપી. આ પ્રકારે અવસર્પિણી કાળના આદ્ય વિદ્યાર્થીઓના રૂપમાં ભારત આદિ ભાઈઓએ પોતાની બહેનો બ્રાહ્મી અને સુંદરીની સાથે પોતાના પિતા આદ્યગુરુ ભ. ઋષભદેવનાં ચરણોમાં બેસીને ઘણી જ નિષ્ઠાપૂર્વક લેખન, ચિત્રકલા, સંગીતકલા, આયુર્વેદ, અર્થશાસ્ત્ર, શિલ્પશાસ્ત્ર, રણશાસ્ત્ર આદિ બધા પ્રકારની વિદ્યાઓ અને કલાઓનું અધ્યયન કરી એ કલાઓમાં નિષ્ણાતતા પ્રાપ્ત કરી.
(8ષભનો રાજ્યાભિષેક ) પ્રકૃતિનું રૂપ ઘણી તીવ્રતાથી પરિવર્તિત થવા લાગ્યું. પ્રકૃતિ દ્વારા મળેલી કલ્પવૃક્ષ આદિ બધા પ્રકારની સુવિધાઓ ધીરે-ધીરે લુપ્ત થઈ ગઈ. કંદ-મૂળ, ફળ-ફૂલ, ધન-ધાન્ય આદિની ઉત્પતિ અલ્પ ને અપર્યાપ્ત થઈ ગઈ. ઔષધિઓ, વનસ્પતિઓની અદભુત શક્તિ પ્રભાવહીન થઈ ગઈ. આ પ્રમાણે જીવનનિર્વાહની સામગ્રીની માત્રા અપર્યાપ્ત થવાના કારણે અભાવની સ્થિતિ ઉત્પન્ન થઈ. અભાવના પરિણામસ્વરૂપ અભિયોગોમાં વૃદ્ધિ થઈ. અભાવગ્રસ્ત માનવના મસ્તિષ્કમાં અપરાધવૃત્તિએ ઘર બનાવ્યું. લૂંટફાટ વધવા લાગી, પારસ્પરિક ક્લેશ વધવા લાગ્યો, લોકના શાંતિપૂર્ણ અને સૌમ્ય સ્વભાવમાં પરિવર્તન આવવા લાગ્યું, લોકોમાં કટુતા (કડવાશ) ઉત્પન્ન થવા લાગી.
પરિણામ સ્વરૂપે અંતિમ કુળકરો દ્વારા પ્રચલિત “ધિક્કાર'ની દંડ-નીતિ પણ નિતાંત નિષ્ક્રિય, નિષ્ફળ અને નિષ્ણભાવી સિદ્ધ થવા લાગી. આ પ્રકારની સંકટપૂર્ણ સ્થિતિથી ગભરાઈ યૌગલિક સમાજ એકત્રિત થઈ પોતાના ઉપકારી, ૪૪ હ969696969696969696969696969696) જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
