Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
બધી વિદ્યાઓ અને કલાઓમાં નિપુણ બનાવવા માટે સુયોગ્ય વિદ્વાનોની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી. સગર કુશાગ્ર બુદ્ધિવાળા હતા, તેથી નિષ્ઠા અને વિનયપૂર્વક અધ્યયનંના ફળસ્વરૂપ નક્કી સમયના પૂર્વે જ તેઓ બધી વિદ્યાઓ ને ૭૨ કળાઓમાં નિષ્ણાત થઈ ગયા. અધ્યયન કાળમાં સગરકુમારને એમના જ્યેષ્ઠ ભ્રાતા અજિત પાસેથી પણ જિજ્ઞાસા સમાધાનમાં ઘણો લાભ મળ્યો.
આ પ્રકારે બાળપણથી કિશોરાવસ્થા અને પછી બંને રાજકુમારના યુવાવસ્થામાં પદાર્પણથી મહારાજ જિતશત્રુએ સુયોગ્ય, રૂપ-લાવણ્યયુક્ત, બધા સ્ત્રીઓચિત ગુણોથી સંપન્ન અનેક રાજકુમારીઓની સાથે એમનો વિવાહ સંપન્ન કરાવ્યો. રાજકુમાર અજિતે પણ ભોગ્ય કર્મોને ઉદિત થયેલ જાણી વિવાહ માટે પોતાની સ્વીકૃતિ આપી દીધી. જ્યારે અજિતકુમારની અવસ્થા ૧૮ લાખ પૂર્વની થઈ ગઈ ત્યારે મહારાજ જિતશત્રુએ સંસારથી વિરક્ત થઈ શ્રમણધર્મ ગ્રહણ કરવાનો એમનો નિશ્ચય અજિતકુમારને જણાવ્યો અને એમને રાજ્યભાર સંભાળવાનો આગ્રહ કર્યો. રાજકુમારે એમના પિતાશ્રીના પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરવાના સંકલ્પની સરાહના કરી ને કહ્યું કે - “મોક્ષની સાધના કરવી પ્રત્યેક મુમુક્ષુ માટે આવશ્યક છે અને આવા કાર્યમાં કોઈએ પણ બાધક ન બનતા સાધક જ બનવું જોઈએ. પણ જ્યાં સુધી રાજ્યભારની વાત છે, એને આપ પિતૃસમ શ્રી(કાકા)ને જ આપો, તેઓ યુવરાજ પણ છે અને રાજ્યભાર ગ્રહણ કરવામાં સમર્થ અને સુયોગ્ય પણ છે.” રાજકુમાર અજિત પોતાની વાત પૂરી કરે એ પહેલાં જ યુવરાજ સુમિત્ર બોલ્યા : “હું રાજ્યકાર્યની ઝંઝટમાં બિલકુલ પડવા માંગતો નથી, હું. તો મહારાજની સાથે જ પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરી સાધના-માર્ગને અપનાવીશ.” રાજકુમાર અજિતે પોતાના જ્ઞાનોપયોગથી જાણ્યું કે - ‘સુમિત્ર વિજયને પ્રવ્રુજિત થવામાં હજી પર્યાપ્ત વિલંબ છે, અતઃ એમને અનુરોધ કર્યો કે - “તેઓ રાજ્યભાર ગ્રહણ ન કરે તો પણ થોડા સમય માટે ભાવ તિના રૂપમાં ગૃહવાસમાં જ રહેવાનું કષ્ટ કરે.” મહારાજ જિતશત્રુએ પણ પોતાના ભ્રાતાને આજ આગ્રહ કર્યો. યુવરાજ સુમિત્ર એમના અનુરોધને ટાળી ન શક્યા. અતઃ ઘણા ધામ-ધૂમથી કુમાર અજિતના રાજ્યાભિષેકનું આયોજન કરવામાં આવ્યું, ને સિંહાસન પર બેસતાં જ અજિત મહારાજે સગરકુમારને યુવરાજપદ પર અધિષ્ઠિત કરી દીધા.
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ ઉલ્લે
૮૯
