Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
વર્ષાઋતુનો એક પક્ષ વીતી ગયા પછી એમણે ત્યાંથી ચુપચાપ અન્યત્ર વિહાર કર્યો. એમણે મનોમન કેટલીક પ્રતિજ્ઞાઓ લીધી. જેમકે - અપ્રીતિકર સ્થાને ક્યારેય રહીશ નહિ, હંમેશાં ધ્યાનમાં રહીશ, કોઈ સાથે બોલીશ નહિ, મૌન રહીશ, હાથમાં જ આહાર લઈશ, ગૃહસ્થોનો ક્યારેય વિનય કરીશ નહિ.' મૂળ શાસ્ત્રોમાં આ પ્રતિજ્ઞાઓનો ક્યાંયે ઉલ્લેખ નથી. પરંપરા પ્રમાણે છદ્માવસ્થામાં તીર્થંકર પ્રાયઃ મૌન રહે છે. યક્ષનો ઉપદ્રવ, નિદ્રા અને સ્વપ્ન
આશ્રમમાંથી વિહાર કરી મહાવીર અસ્થિગ્રામ તરફ ચાલવા લાગ્યા. ત્યાં પહોંચતા-પહોંચતા સાંજ પડી ગઈ. એકાંત સ્થળની શોધ કરતાકરતા એમણે નગરની બહાર શૂલપાણિ યક્ષના યક્ષાયતનમાં રોકાવાની મંજૂરી મેળવી. સાંજના સમયે પૂજા માટે પૂજારી ઇન્દ્રશમાં ત્યાં આવ્યો. એણે પૂજા પછી બધાને.ત્યાંથી બહાર નીકળી જવા માટે કહ્યું. મહાવીરને પણ કહ્યું, પણ તેઓ તો મૌન હતા, ધ્યાનસ્થ હતા. ઇન્દ્રશર્માએ કહ્યું : “પ્રભુ, અહીં એક યક્ષ રહે છે, જે ઘણો ક્રૂર સ્વભાવવાળો છે. રાતે તે અહીં કોઈને જ રોકાવા દેતો નથી.' પણ મહાવીર અડગ રહ્યા. એમણે કનડગત સહન કરવા ને યક્ષને બોધપાઠ ભણાવવા માટે ત્યાં જ રોકાવું યોગ્ય જાણ્યું, તેઓ ધ્યાનમગ્ન જ રહ્યા. આખરે ઇન્દ્રશર્મા પણ જતો રહ્યો.
રાતે અંધારું થયા પછી યક્ષ પ્રગટ થયો. ભગવાનને ધ્યાનમગ્ન જોઈ બોલ્યો : “લાગે છે, એને મારા પરાક્રમની જાણ નથી.’” એણે અટ્ટહાસ્ય કર્યું. આખો વનપ્રદેશ ધ્રૂજી ઊઠ્યો, પણ મહાવીર ઉપર કોઈ અસર થઈ નહિ. એણે હાથી અને પિશાચનું રૂપ ધરી મહાવીરને ગભરાવવા અને અનેક રીતે સતામણી કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો, પણ પ્રભુ જરા પણ વિચલિત થયા નહિ. પછી યક્ષે મહાવીરની આંખ, કાન, નાક, માથું, દાંત, નખ અને બરડામાં ભયંકર વેદના ઉત્પન્ન કરી, પણ મહાવીર ઉપર એનો કોઈ પ્રભાવ કે પ્રતિક્રિયા થઈ નહિ. છેલ્લે યક્ષે હાર માની પ્રભુનાં ચરણોમાં શરણાગતિ સ્વીકારી, કરેલા અપરાધની ક્ષમા માંગી જતો રહ્યો. રાતના અંતે યક્ષના ઉપસર્ગ બંધ થયા. ભગવતી શતક’ ૧૬ ઉદ્દેશક ૬માં છદ્મસ્થ અવસ્થાની અંતિમ રાતમાં સ્વપ્નદર્શનનો ઉલ્લેખ છે. થોડી રાત બાકી હતી કે મહાવીરને મુહૂર્ત સુધીની ઊંઘ આવી ગઈ અને એમણે નિમ્ન દસ સ્વપ્ન જોયાં :
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
૭૭
$ZFG] ૩૦૫
