Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand

Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal

Page 379

૯.
૭૮ વરસની ઉંમરમાં પ્રભુના જીવનના છેલ્લા વરસમાં ગુણશીલ ચૈત્યમાં ૧ મહિનાનું અનશન કરીને નિર્વાણ પ્રાપ્ત કર્યું. અચલભ્રાતા : કૌશલ નિવાસી હારીત ગોત્રના બ્રાહ્મણ અચલભ્રાતા નવમા ગણધર હતા. તેમની માતાનું નામ નંદા અને પિતાનું નામ વસુ હતું. ૪૬ વરસની ઉંમરમાં પોતાના ત્રણસો વિદ્યાર્થીઓ સાથે તેમણે ભગવાનના સમવસરણમાં હાજર થઈને પુણ્ય-પાપ વિષયક પ્રશ્નનું સંતુષ્ટિ પૂર્ણ સમાધાન પામીને શ્રમણદીક્ષા સ્વીકાર કરી. ૧૨ વરસ સુધી ઉગ્ર તપ અને ધ્યાન કરીને ૫૮ વરસની ઉંમરમાં તેમણે કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું. ૧૪ વરસ સુધી કેવળીપર્યાયમાં રહીને ૭૨ વરસની ઉંમરમાં ૧ મહિનાનું અનશન કરીને તેમણે ગુણશીલ ચૈત્યમાં નિર્વાણ પ્રાપ્ત કર્યું.
૧૦. મેતાર્ય : દસમા ગણધર મેતાર્ય વત્સદેશ સ્થિત તુંગિક સન્નિવેશના નિવાસી કૉંડિત્ય ગૌત્રના બ્રાહ્મણ હતા. તેમની માતાનું નામ વરુણાદેવી અને પિતાનું નામ દત્ત હતું. તેમને પુનર્જન્મ વિશે શંકા હતી. ભગવાન મહાવીરના સમાધાનથી પ્રભાવિત થઈને પોતાના ત્રણસો વિદ્યાર્થીઓ સાથે તેમણે ૩૬ વરસની ઉંમરમાં શ્રમણદીક્ષા સ્વીકાર કરી. ૧૦ વરસની સાધના બાદ તેમણે કૈવલ્ય પ્રાપ્ત કર્યું. ૧૬ વરસ કેવળીપર્યાયમાં રહીને ૬૨ વરસની ઉંમરમાં ભગવાનના જીવનકાળમાં જ તેમણે ગુણશીલ ચૈત્યમાં નિર્વાણ પ્રાપ્ત કર્યું. ૧૧. પ્રભાસ : અગિયારમા ગણધર પ્રભાસ રાજગૃહના રહેવાસી કૉંડિત્ય ગોત્રના બ્રાહ્મણ હતા. તેમની માતાનું નામ અતિભદ્રા અને પિતાનું નામ બલ હતું. તેમની મુક્તિ વિશેની શંકાનું સમાધાન ભગવાન મહાવીરે એ રીતે કર્યું કે તેઓ પોતાના ત્રણસો શિષ્યો સાથે મહાવીરના શિષ્ય થઈ ગયા. તે વખતે પ્રભાસની ઉંમર ફક્ત ૧૬ વરસની હતી. ૮ વરસ પછી તેમને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું અને ત્યાર બાદ ૧૬ વરસ કેવળીપર્યાયમાં રહીને ૪૦ વરસની ઉંમરમાં ગુણશીલ ચૈત્યમાં ૧ મહિનાનું અનશન કરીને તેમણે નિર્વાણ પ્રાપ્ત કર્યું. પ્રભાસ જ એકમાત્ર એવા ગણધર છે, જેમણે સૌથી નાની ઉંમરમાં દીક્ષિત થઈને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું.
આ બધા ગણધર જાતે બ્રાહ્મણ અને વેદાંતી પંડિત હતા. દીક્ષિત થઈને બધાએ બાર અંગ-શાસ્ત્રોનો પૂરો અભ્યાસ કર્યો. આથી બધા જ ચતુર્દશ પૂર્વધારી અને વિશિષ્ટ ઉપલબ્ધિઓના ધારક હતા. •
૩૪ [88
ઊઊઊ જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ