Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
ઇતિહાસકારની વિવેકશીલતા પ્રગટ થાય છે. પૂજ્ય હસ્તીમલજી મ.સા.ની લેખનીમાં આ વિશિષ્ટતા સર્વત્ર વિદ્યમાન છે. વિદ્વાનોની આ એક માન્યતા છે કે - “ઇતિહાસ સુસ્ત વિષય છે, તેથી પાઠક તેને વાંચતાં જ ગોથા ખાય છે. પરંતુ પૂજ્ય આચાર્યશ્રીની શૈલી પૂર્ણરૂપેણ સરસ છે, સરળ છે અને ઊંચી છે. ગ્રંથમાં સર્વત્ર ભાષાશૈલીની સુઘડતા ઉલ્લેખનીય છે. ભાવોને વ્યવસ્થિત રૂપમાં પ્રગટ કરવાવાળી પ્રવાહપૂર્ણ આવી ભાષા બહુ જ ઓછા વિદ્વાનોના ગ્રંથોમાં ઉપ્લબ્ધ થાય છે.'
સમાલોચ્ચ રચના એક એવા અભાવની પૂર્તિ કરે છે, જે સેંકડો વર્ષોથી જૈનમનીષીઓને ખટકતું હતું. પરંતુ આસ્થા-વિશ્વાસની કમીના કારણે કોઈ નિષ્ઠાવાન ઇતિહાસના વિદ્વાન આગળ વધવાનું સાહસ કરી ના શક્યા. આ ગ્રંથમાં મૌલિકતાનું પ્રાધાન્ય છે. સાહિત્યસાધનાને સમર્પિત સંત જ આ મહાન કાર્ય કરી શકે છે,
પરિસ્થિતિઓનું ચિત્રણ આ રચનાની વિશેષતા છે. આ ઇતિહાસથી એવાં ઘણાં તથ્થો પ્રકાશમાં આવ્યાં છે કે જે ઐતિહાસિક પીઠિકાને બળવાન બનાવે છે. આનાથી પ્રસિદ્ધ ઇતિહાસકારોને પણ પોતાની માન્યતાઓને પરિવર્તિત કરવી પડશે. આચાર્યશ્રીની આ સાહિત્યસાધના યુગ-યુગો સુધી સ્મરણીય રહેશે. આવા મહિમામય ગ્રંથને પ્રકાશિત કરી ઇતિહાસ સમિતિ સાધુવાદને સર્વથા યોગ્ય છે.
ડો. મહાવીરસરના જેન એમ.એ., ડી.ફિલ, ડી.લિટ (અધ્યક્ષ - સ્નાતકોતર હિન્દી અને ભાષાવિજ્ઞાન વિભાગ. જબલપુર વિશ્વવિધાલય,
જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ” તીર્થકર ખંડ મેં અંત સુધી વાંચ્યો. જૈન ધર્મના ચોવીસ તીર્થકરોના સંબંધમાં પ્રચુર માત્રામાં નવાં તથ્યોનું રહસ્યોદ્દઘાટન અને વિવેચન થયેલ છે. આ ઇતિહાસની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે તેનામાં ઉપલબ્ધ સમસ્ત સામગ્રીનો ઉપયોગ તથા દિગંબર અને શ્વેતાંબર બંને પરંપરાની માન્યતાને પ્રતિપાદિત કરવામાં આવેલ છે.
સમીક્ષા આકાશવાણી જયપુર, સમીક્ષક - રવ. શ્રી સુમનેશ જોશી, પ્રસ્તુત ખંડમાં ચોવીસ તીર્થકરો સંબંધમાં પ્રાચીન અને આધુનિક ગ્રંથોના પ્રકાશમાં અનુશીલનાત્મક, પ્રામાણિક અને સુવ્યવસ્થિત સામગ્રી પ્રસ્તુત કરવામાં આવેલ છે અને સાથે તે વાતોનું ખંડન પણ કરવામાં આવ્યું છે, જે ભ્રામક હતી. આચાર્યશ્રીએ નક્કી કરેલ છે કે આ ગ્રંથ સામાન્ય પાઠકો માટે સફળ, સુબોધ શૈલીમાં પ્રસ્તુત કરવામાં આવે. તેમને આ પ્રયાસમાં સંપૂર્ણ સફળતા મળી છે. પરિશિષ્ટમાં ચોવીસ તીર્થકરો બાબતે અલભ્ય ઐતિહાસિક સામગ્રી વર્ગીકૃત ઢંગથી આપવામાં આવેલ છે, તેણે ગ્રંથનું મહત્ત્વ અનેકગણું વધારી દીધું છે.
જેન પરંપરાના તીર્થકરોના વિષયમાં એકસાથે આટલા વ્યવસ્થિત રૂપમાં સંભવતુ પ્રથમવાર જ ઇતિહાસ ગ્રંથ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. જૈન અને જૈનેત્તર એવા તમામ લોકો માટે આ ગ્રંથ અત્યંત મહત્ત્વનો છે. જે જૈન પરંપરાના ચોવીસે તીર્થકરનું જીવનવૃત્તાંત, કઠોર તપસાધના અને એમનાં ઉદાત ચરિત્રોને જાણવા ઈચ્છે છે. [૪૨૬ 9999999999999999છે જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
