Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
પૂર્વ ઐતિહાસિક કાળના વિવરણને જૈનગ્રંથના આધાર પર પ્રસ્તુત કરી તે કાળ પર આગળ શોધ કરવાવાળાને તત્સંબંધી અધિક જાણકારી અને અધ્યયનમાં બહુ મોટી સંહાયતા આપવામાં આવી છે. તત્સંબંધી જૈન પરંપરાઓનું અત્યાર સુધી અધ્યયન અને વિશ્લેષણ નહોતું થયું, કારણ કે સુનિશ્ચિત રૂપમાં સુબોધ ઢંગથી તે ઇતિહાસજ્ઞોને ઉપલબ્ધ નહતું. અતઃ હવે આ મૌલિક ઇતિહાસમાં પ્રસ્તુત વિવરણના આધારે તે પણ ભવિષ્યમાં સંભવ થઈ જશે.
જૈન ધર્મનાં તત્ત્વો આદિની પણ સરળ-સુબોધ ઢંગથી વ્યાખ્યા કરવામાં આવી છે. આમ આ ગ્રંથને બહુવિધ જાણકારીથી પરિપૂર્ણ બનાવવામાં આવ્યો છે. જૈન ધર્મ જ નહિ, પરંતુ ભારતીય સંસ્કૃતિ અને પુરાતન પરંપરાઓના પહેલુ-વિશેષની જાણકારીના ઇચ્છુકોની જાણકારી માટે આ ગ્રંથ બહુ જ ઉપયોગી અને પ્રામાણિક બનશે, તેથી આ વાત નિઃસંકોચ કહી શકાય કે હિન્દી સાહિત્યની વિશેષ ઉપલબ્ધીના રૂપમાં આ ગ્રંથને વિશેષ સ્થાન પ્રાપ્ત થશે.
પંડિત હીરાલાલ શાસ્ત્રી (નસિયાં, બ્યાવર)
‘મેં’ આ ગ્રંથનું ઊંડાણપૂર્વક અધ્યયન કર્યું. દિગંબર અને શ્વેતાંબર પરંપરાની બાબતોને લગતા વિષયક ગ્રંથોનું મનન કરી જે નિષ્પક્ષતાથી આ ગ્રંથ લખવામાં આવ્યો છે, તેના માટે તેના લેખક-નિર્દેશક આચાર્યશ્રી હસ્તીમલજી મ.સા. તથા સંપાદક મંડળનું જૈનસમાજ સદૈવ ઋણી રહેશે. પ્રત્યેક તીર્થંકરના સમયમાં થયેલ શલાકા પુરુષ અને અન્ય પ્રસિદ્ધ પુરુષોનું ચરિત્રચિત્રણ કરીને સંક્ષિપ્તમાં અનેક ગ્રંથોના સારને મૂકી દેવામાં આવ્યો છે. આજના સમયમાં આવા જ જૈન ઇતિહાસના ગ્રંથની આવશ્યકતા ઘણા લાંબા સમયથી અપેક્ષિત હતી, એની પૂર્તિ કરીને ઇતિહાસ સમિતિએ એક મોટી કમીની પૂર્તિ કરી છે, એ માટે આપ સૌ ધન્યવાદને પાત્ર છો. શ્રી અગરચંદ નાહટા
પુસ્તક ખૂબ ઉપયોગી છે. ખૂબ પરિશ્રમથી તૈયાર થયેલ છે. આનાથી થોડાંક નવાં તથ્ય સામે આવેલાં છે. દિગંબર-શ્વેતાંબર તુલનાત્મક કોષ્ટક ઉપયોગી છે. આવા પુસ્તકની ઘણી જ આવશ્યકતા હતી.
શ્રીચંદ જૈન M.A.,LL.B આચાર્ય અને ઉપાધ્યક્ષ, હિન્દી વિભાગ સાંદીપનિ સ્નાતકોતર મહાવિદ્યાલય, ઉજ્જૈન. (મ.પ્ર.) વસ્તુતઃ ઇતિહાસ લખવું એ તલવારની ધાર પર તીવ્રગતિથી ચાલવા સમાન આ કઠિન સાધનામાં સફળતા તે જ વિદ્વાનને પ્રાપ્ત થાય છે, જેના માનસમાં સત્ય પ્રાપ્ત કરવાની જ્વાલા અગ્નિજ્વાલાની માફક પ્રજ્વલિત હોય છે.
છે.
આચાર્ય શ્રી હસ્તીમલજી મ.એ જે સુનિશ્ચિત અને વ્યાપક દૃષ્ટિકોણને અપનાવીને જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ લખ્યો છે, તે તેમની સતત સાધનાનો એક અવર્ણનીય કીર્તિસ્તંભ છે. તેમાં તેમનું વિસ્તૃત અધ્યયન, નિષ્પક્ષ ચિંતન, અકાટ્ય તર્કશીલતા અને અંતર્મુખી આત્માનુભૂતિની નિષ્કલંક છબી પ્રસ્ફુરિત થઈ છે. જે પ્રકારે વ્યગ્ર તોફાનોમાં નાવિકનું ચાતુર્ય પરીક્ષિત થાય છે તેવી જ રીતે હજારો વિરોધી પ્રમાણોની પૃષ્ઠભૂમિમાં એક માનવતાવાદી, દાર્શનિક અને ઐતિહાસિક સત્યની સ્થાપના કરવામાં જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ ÐÓ ૭૭ ૪૨૫
