Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand

Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal

Page 369

થઈ જાય છે. તે ત્રીજો ભાગ પૂરો થવામાં જ્યારે એક પલ્યોપમનો આઠમો ભાગ બાકી રહી જાય છે ત્યારે ભરત ક્ષેત્રમાં ક્રમશઃ ૧૫ કુળકર પેદા થાય છે. કલ્પવૃક્ષોની સંખ્યા ઓછી થઈ જાય છે જેનાથી જીવન ગુજારા માટે જરૂરી વસ્તુઓ પૂરતા પ્રમાણમાં નથી મળતી અને લોકોમાં ક્લેશ અને સંઘર્ષની શરૂઆત થઈ જાય છે. કુળકર, લોકોને શિસ્તમાં રાખવાનો પ્રયત્ન કરે છે.
આ અવસર્પિણી કાળના ત્રીજા આરાના ચોર્યાશી લાખ પૂર્વ પહેલાં, ત્રણ વર્ષ અને સાડા આઠ મહિના બાકી રહ્યા, ત્યારે ઋષભદેવનો જન્મ થયો, જે પ્રથમ નૃપતિ અને પ્રથમ તીર્થંકર રૂપે ઓળખાયા. ઋષભદેવે ૬૩ લાખ પૂર્વ પહેલાં સુધી સુવ્યવસ્થિત શાસન ચલાવીને તે સમયના માનવસમાજને અસિ, સિ અને કૃષિની સાથોસાથ બીજી વિદ્યાઓ ને કળાઓ શીખવીને ભોગભૂમિને કર્મભૂમિમાં બદલી. અવસર્પિણી કાળમાં પ્રથમ તીર્થની સ્થાપના કરી. એ જ આરામાં પ્રથમ ચક્રવર્તી પણ થયા. ત્રીજા આરાના પૂરા થવામાં ત્રણ વરસ ને સાડા આઠ મહિના બાકી હતા ત્યારે ભગવાન ઋષભદેવનું નિર્વાણ થયું.
‘દુષમા-સુષમ’ નામનો ચોથો આરક બેંતાલીસ હજાર વરસ ઓછા એક ક્રોડાકોડી સાગરનો હોય છે. તેમાં ત્રીજા આરકના પ્રમાણમાં વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શના પર્યાયોમાં તથા ઉત્થાન, બળ-વીર્ય, કર્મ, પરાક્રમ વગેરેમાં અનંતગણી હીનતા (ઘટાડો) થઈ જાય છે. મનુષ્યોનું છ પ્રકારનું સર્હનન, છ પ્રકારનાં સંસ્થાન, ઘણાં ધનુષની ઊંચાઈ, જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત તરફ ઉત્કૃષ્ટ પૂર્વકોટિનું આયુષ્ય હોય છે તથા તેઓ મરીને પાંચે પ્રકારની ગતિમાં જાય છે. આ આરકમાં ૨૩ તીર્થંકર, ૧૧ ચક્રવર્તી, ૯ બળદેવ, ૯ વાસુદેવ ને ૯ પ્રતિવાસુદેવ હોય છે.
તીર્થંકરોની હાજરી વખતે દેશ બધી રીતે સુંદર, સમૃદ્ધ અને ધનધાન્યથી ભર્યો રહે છે. તે વખતના આચાર્યગણ અથાગ જ્ઞાનના જ્યોતથી પ્રકાશમાન હોય છે. તેમનાં દર્શનમાત્રથી હૃદયમાં તૃપ્તિ અને શાંતિનો અનુભવ થાય છે અને વાણી-શ્રવણથી દરેક વ્યક્તિના મનને આહ્લાદકતા પ્રાપ્ત થાય છે. માતા-પિતા, દેવ-દંપતી જેવા અને વાત્સલ્યભર્યા હોય છે. નાગરિક સત્યવાદી, વિનીત, ધર્મનિષ્ઠ, પવિત્ર-હૃદય, દેવ-ગુરુની પૂજા અને સન્માન કરવાવાળા હોય છે. તીર્થંકર કાળમાં વિદ્યા, વિજ્ઞાન સદાચાર, કુળ-ગૌરવ અને ગરિમા બધું જ ઉચ્ચકોટિનું હોય છે. રાજા લોકો વીતરાગતાના પ્રેમી અને વીતરાગ પ્રભુના પરમ ઉપાસક હોય છે. ૐ જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
398 000