Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
છે. ત્યાં જ શીલાંક જેવા ઉચ્ચકોટિના વિદ્વાન અને પ્રાચીન આચાર્યે પોતાના ચોપ્પનમહાપુરિસચરિયમાં અભાવિતા પિરષદનો ઉલ્લેખ સુધ્ધાં નથી કર્યો અને લખ્યું છે કે – ‘ઋજુબાલુકા નદીના કાંઠે થયેલ ભગવાન મહાવીરની પ્રથમ દેશનામાં જ ઇન્દ્રભૂતિ વગેરે અગિયાર મહાવિદ્વાન પોતપોતાના શિષ્યો સાથે હાજર હતા. ભગવાને તેમની મનની શંકાઓનું નિવારણ કર્યું અને પ્રભુચરણોમાં દીક્ષિત થઈને તેમણે ગણધરપદ પ્રાપ્ત કર્યુ.’ મધ્યમાપાવામાં સમવસરણ
જંભિકા ગામથી ભગવાન મધ્યમાપાવા પધાર્યા. ત્યાં આર્ય સોમિલ એક વિશાળ યજ્ઞનું આયોજન કરી રહ્યા હતા, જેમાં ઉચ્ચ કોટિના ઘણા વિદ્વાન આમંત્રિત હતા. ત્યાં ભગવાનના પધારવાથી દેવોએ અશોક વૃક્ષ વગેરે મહાપ્રાતિહાર્યોથી પ્રભુનો મહાન મહિમા કર્યો અને એક વિરાટ સમવસરણની રચના કરી. ત્યાં દેવ-દાનવ અને માનવોની વિશાળ સભામાં ભગવાન ઉચ્ચ સિંહાસન પર બિરાજમાન થયા અને મેઘ ગંભીર વાણીમાં તેમણે અર્ધમાગધી ભાષામાં પોતાની દેશના શરૂ કરી. સમવસરણમાં આકાશમાર્ગથી દેવ-દેવી આવવાં લાગ્યાં. યજ્ઞસ્થળના પંડિતોએ વિચાર્યું - ‘તેઓ દેવયજ્ઞ માટે આવી રહ્યા છે,' પણ જ્યારે તેઓ આગળ વધ્યા, તો તેમને આશ્ચર્ય થયું. પંડિત ઇન્દ્રભૂતિને જ્યારે ખબર પડી કે - દેવગણ મહાવીરના સમવસરણમાં જઈ રહ્યા છે' તો તેઓ પણ ભગવાન મહાવીરના જ્ઞાનની કસોટી અને તેમને શાસ્ત્રાર્થમાં હરાવવાના હેતુથી ત્યાં પોતાના પાંચસો છાત્રો અને બીજા વિદ્વાનો સાથે પહોંચ્યા. સમવસરણમાં મહાવીરના તેજસ્વી મુખમંડળ અને મહાપ્રતિહાર્યોને જોઈને ઇન્દ્રભૂતિ ખૂબ જ પ્રભાવિત થયા. મહાવીરે જ્યારે તેમને ‘ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમ' કહીને સંબોધિત કર્યા તો તેઓ ચકિત થઈ ગયા. પણ મનોમન વિચારવા લાગ્યા કે - ‘હું આમને સર્વજ્ઞ ત્યારે જ સમજીશ જ્યારે તે મારા મનની શંકાનું નિવારણ કરી દે.’
ગૌતમના મનના ભાવોને સમજીને મહાવીરે કહ્યું : “ગૌતમ ! તમે લાંબા સમયથી આત્માના વિષયમાં શંકાશીલ છો.” ઇન્દ્રભૂતિએ આશ્ચર્યચકિત થતાં-થતાં સ્વીકાર કર્યો અને કહ્યું કે - “શ્રુતિઓમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે વિજ્ઞાન - ઘન આત્મા ભૂત - વર્ગથી જ પેદા થાય છે અને જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 3
૭૭ ૩૨૯
