Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
( કેવળીચર્યાનું બાવીસમું વરસ ) રાજગૃહથી વિહાર કરીને જુદાં-જુદાં સ્થળોએ વિચરણ કરીને ભગવાન ફરી રાજગૃહ પધાર્યા અને ગુણશીલ ચૈત્યમાં રોકાયા. એક વાર જ્યારે ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમ ભિક્ષા ગ્રહણ કરી ગુણશીલ ચૈત્ય તરફ પાછા ફરી રહ્યા હતા, તો કાલોદાયી અને શૈલોદાયી નામના તીર્થક રસ્તામાં મળ્યા અને બોલ્યા કે - “આપના ધર્માચાર્ય જ્ઞાતપુત્ર મહાવીર ધર્માસ્તિકાય આદિ પંચાસ્તિકાયનું જે વર્ણન કરે છે, તેનો સાચો અર્થ અમને સમજાવી શકો તો સારું થશે.” ગૌતમે ટૂંકમાં કહ્યું : “અમે અસ્તિત્વમાં “નાસ્તિત્વ” અને નાસ્તિત્વમાં “અસ્તિત્વ નથી કહેતા. તમે પોતે ચિંતન કરીને મર્મ સમજી શકશો.” આમ કહીને ગૌતમ આગળ ચાલ્યા ગયા, પણ આનાથી તેમની સમસ્યાનું સમાધાન ના થયું, આથી તેઓ પણ ગૌતમની પાછળ પાછળ ભગવાન પાસે પહોંચ્યા. ભગવાને તેમને પંચાસ્તિકાય વિશે સમજાવ્યું અને યોગ્ય તક જોઈને દેશના આપી. જેનાથી પ્રભાવિત થઈને કાલોદાયી નિગ્રંથમાર્ગે દીક્ષિત થઈને મુનિ બની ગયા અને ક્રમશઃ અગિયાર અંગોનો અભ્યાસ કરીને તે પ્રવચન-રહસ્યનો કુશળ જાણકાર બની ગયો. '
રાજગૃહના ઈશાન ખૂણામાં નાલંદા નામનું નગર હતું. ત્યાં શેષદ્રવિકા નામની શાળા પાસે હસ્તિ ગામ બાગમાં એકવાર ભગવાન મહાવીર બિરાજમાન હતા. ત્યાં પાર્શ્વનાથ પરંપરાના શ્રમણ પેઢાલપુત્ર ઉદક ઇન્દ્રભૂતિને મળ્યા. ઉપાસકો વડે હિંસા-ત્યાગ વિશે પ્રતિજ્ઞા વિશે ઉદક દ્વારા કરવામાં આવેલ શંકાનું સમાધાન કરતા ઇન્દ્રભૂતિએ કહ્યું : “ત્રની હિંસાનો ત્યાગ કરવાવાળાને વર્તમાન ત્રસપર્યાયની હિંસાનો જ ત્યાગ થાય છે, ભૂતકાળમાં તે સ્થાવર હતો કે ત્રસ, એનાથી કોઈ મતલબ નથી. જે વર્તમાનમાં ત્રણ પર્યાયધારી છે, તેની હિંસા તેના માટે વર્ય હોય છે. ત્યાગીનું લક્ષ્ય વર્તમાનપર્યાયથી છે. ભૂતકાળમાં શું પર્યાય હતી કે ભવિષ્યમાં શું થવાની છે, તે જ્ઞાની જ જાણી શકે છે. આથી જે લોકો સંપૂર્ણ હિંસા-ત્યાગરૂપી શ્રામપ્ય નથી સ્વીકારી શકતા તેઓ મર્યાદિત પ્રતિજ્ઞા કરીને કુશળ પરિણામના જ લાયક માનવામાં આવે છે. આ રીતે ત્રસ હિંસાના ત્યાગી શ્રમણોપાસકનું સ્થાવર-પર્યાયની વિરાધનાથી વ્રત ભંગ નથી થતું.” |૩૫૪ 9999999999999999છે જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
