Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
‘સમવાયાંગસૂત્ર’ પ્રમાણે પ્રાણત સ્વર્ગથી ચ્યવન કરી નંદનનો જીવ દેવનંદાની કૂખમાં દાખલ થયો. આ એમનો છવીસમો ભવ તથા દેવનંદાના ગર્ભથી ત્રિશલાદેવીની કૂખમાં હરિણૈગમેષી દેવ વડે સાહરણથી વર્ધમાનના રૂપમાં જન્મ લેવા ભગવાન મહાવીરનો સત્તાવીસમો ભવ માનવામાં આવ્યો છે, અર્થાત્ ક્રમશઃ બે ગર્ભોમાં આગમનને બે અલગ-અલગ જન્મ માનવામાં આવ્યા છે.
દિગંબર પરંપરામાં ભગવાન મહાવીરના ૩૩ ભવોનું વર્ણન છે. બંને પરંપરાઓમાં ભગવાનના પૂર્વ ભવોની સંખ્યા અને નામમાં ભિન્નતા હોવાથી પણ આ પ્રમુખ તથ્યોને એકીમતે સ્વીકારવામાં આવ્યા છે કે અનંત ભવભ્રમણ પછી સમ્યગ્દર્શનની ઉપલબ્ધિ તેમજ કર્મનિર્જરાના પ્રભાવથી નયસારનો જીવ અભ્યુદય અને આત્મોન્નતિ તરફ આગળ વધતો જ રહ્યો. કઠોર કર્મબંધનથી એણે ફરી એક ઘણા લાંબા સમય સુધી ભવાટવીમાં ભટકવું પડ્યું. અને અંતે નંદન રાજાના ભવમાં ઉત્કટ ચિંતન, મનન અને ભાવનાની સાથોસાથ ઉત્તમ કોટિના ત્યાગ, તપ, સંયમ, વૈરાગ્ય, ભક્તિ અને વૈયાવૃત્યના આચરણથી એણે સર્વોચ્ચ પદ તીર્થંકર નામકર્મનું ઉપાર્જન કર્યું.
ભગવાને નંદન રાજાના ભવમાં તીર્થંકર નામકર્મ ઉપાર્જિત કરી લીધું. આ ભગવાનનો ચોવીસમો ભવ હતો. છત્રા નગરીના મહારાજ જિતશત્રુના પુત્ર નંદને પોટ્ટિલાચાર્યના ઉપદેશથી રાજસી વૈભવ ત્યજીને દીક્ષા લીધી અને એક લાખ વર્ષના સંયમપૂર્ણ જીવનમાં નિરંતર માસ-માસખમણની તપસ્યા કરી અને કુલ મેળવીને અગિયાર લાખ સાઠ હજાર માસખમણ કર્યાં. આ બધાંનો પારણાકાળ ત્રણ હજાર ત્રણસો તેત્રીસ વર્ષ ત્રણ મહિના અને ઓગણત્રીસ દિવસોનો થયો. તપ-સંયમ અને અર્હતભક્તિ આદિ વીસે-વીસ બોલોની ઉત્કટ આરાધનાના પરિપાક રૂપે એમણે તીર્થંકર નામકર્મ ઉપાર્જિત કર્યું અને અંતે બે મહિનાનું અનશન કરી સમાધિ ભાવે આયુષ્ય પૂર્ણ કરીને પ્રાણત સ્વર્ગના પુષ્પોત્તર વિમાનમાં દેવરૂપે ઉત્પન્ન થયા.
ભગવાન મહાવીરનાં કલ્યાણક
ભગવાન મહાવીરનાં પાંચ કલ્યાણક ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્રમાં થયા. ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્રમાં દશમ સ્વર્ગથી વ્યુત થઈ દેવાનંદાના ગર્ભમાં આવ્યા. ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્રમાં જ એમનું દેવનંદાના ગર્ભમાંથી મહારાણી ત્રિશલાદેવીના ગર્ભમાં સાહરણ કરવામાં આવ્યું. ઉત્તરા ફાલ્ગુની નક્ષત્રમાં જ ભગવાન મહાવીરનો જન્મ થયો. આ જ નક્ષત્રમાં તેઓ મુંડન કરી ૭. જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
૨૯૦ |૩૭૩૨
