Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
નામ પણ મળે છે. મૌલિક રૂપે જોવામાં આવે તો એનાથી કોઈ ફરક નથી પડતો. ગુણ, પ્રભાવ, બોલચાલ વગેરેની દૃષ્ટિથી વ્યક્તિના નામમાં થોડીક અલગતાં હોવી સ્વાભાવિક – સહજ છે.
ભગવાન પાર્શ્વનાથના કુળ અને વંશ સંબંધમાં સમવાયાંગ' વગેરે મૂળ આગમોમાં કોઈ સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ મળતો નથી. માત્ર “આવશ્યકનિર્યુક્તિ'માં ૨૨ તીર્થકરને કાશ્યપગોત્રીય અને મુનિસુવ્રત તેમજ અરિષ્ટનેમિને ગૌતમગૌત્રીય બતાવવામાં આવ્યા છે. પણ દેવભદ્ર સૂરિના પાર્શ્વનાથ ચરિત્ર' અને હેમચંદ્રના “ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષચરિત્ર'માં અશ્વસેન નૃપને ઈક્વાકુવંશી માનવામાં આવ્યા છે. કાશ્યપ અને ઇક્વાકુ બંનેનો એક જ અર્થ થતો હોવાને લીધે ક્યાંક ઈક્વાકુની જગ્યાએ કાશ્યપ કહેવામાં આવે છે. પુષ્પદંતે પાર્થને ઉગ્રવંશીય કહ્યા છે. “તિલોયપષ્ણત્તી'માં પણ એમના વંશને ઉગ્રવંશ કહેવામાં આવ્યો છે અને આજકાલના ઇતિહાસન્ન વિદ્વાન પાર્શ્વને ઉરગ એટલે કે નાગવંશી પણ કહેવામાં આવે છે.
પાર્શ્વનાથ અગણિત શક્તિશાળી તથા ૧૦૦૮ શુભલક્ષણોથી વિભૂષિત હતા. બાળકની પ્રતિભા, બુદ્ધિ અને તેજસ્વિતાને જોઈને મહારાણી વામા અને મહારાજ અશ્વસેન અત્યાધિક પ્રસન્ન અને સંતુષ્ટ હતા. પાર્શ્વનાથ ગર્ભકાળથી જ મતિ, શ્રુતિ અને અવધિજ્ઞાનથી સંપન્ન હતા.
. (પાર્શ્વની વીરતા અને વિવાહ) મહારાજ અશ્વસેન એક દિવસ એમની રાજ્યસભામાં બેઠેલા હતા કે કુશસ્થલ નગરથી એક દૂત આવ્યો. એણે મહારાજને વંદન કર્યા અને બોલ્યો : “કુશસ્થલના રાજા નરવર્માએ શ્રમણદીક્ષા લઈ લીધી છે અને એમનો પુત્ર પ્રસેનજિત આ સમયે રાજ્યનો કારભાર સંભાળી રહ્યો છે. એમની પુત્રી પ્રભાવતીએ જ્યારે તમારા પુત્ર કુમાર પાર્શ્વનાથના રૂપ અને ગુણનાં વખાણ સાંભળ્યા, ત્યારથી એણે પ્રતિજ્ઞા કરી છે કે - પાર્શ્વનાથ સિવાય બીજા કોઈ સાથે લગ્ન કરશે નહિ.” માતા-પિતા પણ પુત્રીની આ પસંદગીથી ખુશ હતા, પણ કલિંગ દેશના રાજા યવને “મારા રહેતા પ્રભાવતી પાર્થને કેવી રીતે આપી શકાય છે?' આમ કરીને કુશસ્થલ પર આક્રમણ કરવાની આજ્ઞા આપી દીધી છે. મહારાજ પ્રસેનજિત મોટી મુશ્કેલીમાં - આફતમાં ફસાઈ ગયા છે. એમણે મને આખી પરિસ્થિતિથી આપને વાકેફ કરાવવા માટે મોકલ્યો છે.” | જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 9638333023099093 ૨૦૧
