Book Title: Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand
Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal
View full book text
________________
બ્રહ્મદત્ત ચક્રવર્તી
આ અવસર્પિણી કાળના અંતિમ ચક્રવર્તી સમ્રાટ બ્રહ્મદત્તનો જન્મ ભગવાન અરિષ્ટનેમિના નિર્વાણ પછી અને ભગવાન પાર્શ્વનાથના જન્મ પહેલાં એટલે કે ભગવાન અરિષ્ટનેમિના ધર્મ-શાસનકાળમાં થયો હતો. બ્રહ્મદત્તનું જીવન એક તરફ અમાસના અંધારા જેવું દારુણ દુઃખોથી લીંપાયેલુ હતું, તો બીજી તરફ શરદ પૂનમની મનોરમ શીતળ ચાંદની જેવું સાંસારિક સુખોમાં રચ્યું-પચ્યું. બ્રહ્મદત્તની જીવની સાંસારિક જીવનની ભટકાવ ભરેલી દારુણતાનું ડરામણું ચિત્ર પ્રસ્તુત કરે છે, જે ઘણું જ પ્રેરક અને વૈરાગ્યપ્રેરક છે.
પાંચાલપતિ બ્રહ્મ અને રાણી ચુલનીના પુત્ર હતા બ્રહ્મદત્ત. મહારાણી ચુલનીએ ગર્ભિણી થતા ચક્રવર્તી સૂચક શુભ ચૌદ મહાસ્વપ્નો જોયાં અને યોગ્ય સમયે પૂર્ણ કાંતિમાન તેજસ્વી પુત્રને જન્મ આપ્યો. પુત્રનું મુખ જોતાં જ પાંચાલ-નૃપતિ જાણે બ્રહ્મનંદમાં રમમાણ થયા હોય એવી અલૌકિક અનુભૂતિ કરવા લાગ્યા. માટે એમણે શિશુનું નામ બ્રહ્મદત્ત રાખ્યું. પાંચાલનરેશ બ્રહ્મની કાશીનરેશ કટક, હસ્તિનાપુરનરેશ કણેરુદત્ત, કોશલનરેશ દીર્ઘ અને ચંપાપતિ પૂષ્પચૂલક સાથે ઘણી સઘન મૈત્રી હતી. આ પાંચેય મિત્રો પાંચેય રાજ્યોનાં પાટનગરમાં એક-એક વર્ષ માટે સાથે જ રહેતા હતા. એક વખત આ રીતની ગોઠવણ મુજબ એ લોકો પાંચાલની રાજધાની કામ્પિલ્યપુરમાં ભેગા થયા. પાંચેય મિત્રો આનંદથી ત્યાં સમય વિતાવી રહ્યા હતા કે અચાનક જ પાંચાલનરેશ બ્રહ્મનું અવસાન થયું. શોકાતુર પાંચાલનરેશનાં કુટુંબીજનો સાથે એ ચારેય મિત્રોએ મહારાજ બ્રહ્મના અંતિમ સંસ્કાર કર્યા. તે વખતે બ્રહ્મદત્ત માત્ર બાર વર્ષના જ હતા, માટે ચારેય મિત્રએ પરસ્પર વિચાર-વિમર્શ કરીને એવો નિર્ણય લીધો કે - જ્યાર સુધી બ્રહ્મદત્ત પુખ્ત ન થાય ત્યાં સુધી એમનામાંથી એક-એક રાજા એક-એક વર્ષ માટે કામ્પિલ્યપુરમાં બ્રહ્મદત્ત તથા પાંચાલ રાજ્યના સંરક્ષક અને અભિભાવક બનીને રહેશે. અને એ પ્રમાણે પહેલા વર્ષ માટે કૌશલનરેશ દીર્ઘને કાસ્પિય નગરમાં રહેવા દઈ બાકીના ત્રણેય રાજા પોત-પોતાનાં રાજ્યોમાં જતા રહ્યા.
કૌશલપતિ દીર્ઘએ ત્યાં રહીને ધીમે-ધીમે રાજભંડાર તેમજ રાજ્ય પર પોતાનું આધિપત્ય જમાવી દીધું. એટલું જ નહિ, એમણે પોતાના ઊઊઊઊ જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ
૨૩૨ ૩૭
